Contrastive Grammar
Grammar
descriptive - describes how people actually use language
prescriptive - which usages to adopt or avoid
Znowu nie poszłem na ten wykład.
Czekam za Jolką.
On jest podobny na swojego ojca.
Cofnąłem się z powrotem do drzwi.
Po przerwie będziemy kontynuować dalej.
Egzamin jest w miesiącu styczniu.
Ustąpiłem staruszkowi miejsce.
Niektórzy ją nie lubili.
Czytając książkę, zgasła lampa.
Będąc małym dzieckiem, wuj zabrał go do miasta.
Student wydawał się być zmartwiony.
Nie rozmawiaj podczas jazdy z kierowcą.
Ten laptop kosztuje półtorej tysiąca złotych.
Muszę wziąść więcej zajęć.
Kogo jest ten długopis?
Ilość studentów znacznie się zmniejszyła.
Oni nie rozumią gramatyki opisowej.
Ja tez nie rozumię.
contrastive grammar - linguistic comparison, Polish vs English grammar
Grammar = syntax & morphology
Syntax
word order in phrases and sentences
The boy kissed the girl ≠ The girl kissed the boy
Chłopak pocałował dziewczynę.
Dziewczynę pocałował chłopak.
2. Relations between words
Horizontal or syntagmatic relations:
Agreement
They like me. Oni mnie lubią.
She likes me. Ona mnie lubi.
this book - ta książka
these books - te książki
a good book - dobra książka
good books - dobre książki
Government
Kupiłem nowy samochód. (accusative)
Nie kupiłem nowego samochodu. (genitive)
za lasem (instr.), za las (acc.), za życia (gen.)
Vertical or paradigmatic relations
X lubić Y X like Y
-ę -Ø
-sz -Ø
-Ø -s
-my -Ø
-cie -Ø
-ą -Ø
Units of grammatical description
morpheme: the smallest linguistic unit with meaning
word - smallest free unit
phrase - a group of words that stick together
He saw the prisoner from the tower.
Zobaczył więźnia z wieży.
clause - subject + predicate
This student likes syntax. Ten student lubi składnię.
sentence - a unit consisting of at least one clause
Wiem, że on lubi składnię, ale boi się przyznać.
Word formation in English and Polish
Bound morphemes can be inflectional or derivational
Inflectional morphemes do not change the category or the basic meaning of the word to which they are attached.
boy - boys, go - goes, like - liked
Derivational morphemes change the meaning and/or category
happy - unhappy, do - doable, hospital - hospitalize
Ways of creating new words in English and Polish
1. Affixation - a bound morpheme is added to a base. A bound morpheme can be a prefix or a suffix. In both languages suffixation is used more often.
dzień →dzien-ny →dzienn-ik →dziennik-arz →
dziennikar-stwo
dom → dom-owy → domow-nik
drzewo → za-drzew-ić, las → za-les-ić
happy → happiness
happy → unhappy → unhappiness
unlockable
able to be unlocked
un + lock
2. unlock + able
not able to be locked
1. lock + able
2. un + lockable
2. Compounding - combining two lexical items
In Polish compounds are almost always spelt as one word:
parowóz grzybobranie łamigłówka
Białystok wiarygodny Zielona Góra
biały stok
In English compounds can be spelt as one word, with a hyphen
or as two words:
boyfriend boy-friend boy friend
blackbird hangman outcast
honeymoon
3. Blending - merging parts of words into a single word
smoke + fog = smog
motor + hotel = motel
breakfast + lunch = brunch
channel + tunnel = chunnel
żelazo + beton = żelbeton
domowy + telefon = domofon
4. Conversion - a word is shifted from one word class into another without the addition of an affix
Are you going to bottle the fruit? noun to verb
It was a fair fight. verb to noun
She tried to empty the box. adjective to verb
The barman knows all regulars by name. adjective to noun
We've had a lot of ups and downs recently. adverb to noun
Mamy tu wielu chorych. adjective to noun
Znam wielu wybitnych uczonych. adjective to noun
5. Acronyms - words formed from the initials of other words
AIDS, NATO - pronounced like ordinary words
UCLA, VIP, UN - must be spelled out
PKP, MSZ, ONZ, USA (literowce)
PAN, ZUS, NATO, VIP (głoskowce)
Polfa (sylabowce)
CBOS, Polmos (mieszane)
6. Clipping - the omission of part of a word
plane, ad, gym, lab
pozdro, w porzo, nara,
muko - mukowiscydoza
VERBS AND VERB PHRASES
Clipping - the omission of part of a word
plane, ad, gym, lab
pozdro, w porzo, nara,
muko - mukowiscydoza
(Leszek Traczyk - thank you!)
Main verbs are predicates, they assign theta roles (e.g. agent, patient) to arguments, which are referring expressions.
The soldiers destroyed the city.
*The soldiers destroyed.
The lexical information encoded in the lexical entry of each predicate must be represented syntactically (Projection Principle: s-selection and c-selection). If it is not represented, then this results in ungrammaticality.
They destroyed [my happiness].
*They destroyed [that I am happy].
He asked what time it was.
He asked the time.
ask: s-selection - question; c-selection - clause, NP
He wondered what time it was.
*He wondered the time.
wonder: s-selection: question; c-selection - clause
They destroyed [my happiness].
*They destroyed [that I am happy].
He asked what time it was.
He asked the time.
ask: s-selection - question; c-selection - clause, NP
He wondered what time it was.
*He wondered the time.
wonder: s-selection: question; c-selection - clause
They destroyed [my happiness].
*They destroyed [that I am happy].
He asked what time it was.
He asked the time.
ask: s-selection - question; c-selection - clause, NP
He wondered what time it was.
*He wondered the time.
wonder: s-selection: question; c-selection - clause
Voice: active and passive
They took the car.
The car was taken.
Mood: modal VPs - modal verb present,
non-modal VPs - modal verb absent
modal verbs: may-might, can-could, will-would, shall-should, must
quasi-modals: ought to, need, be able to, have to
Epistemic vs deontic modality
He may leave. - possibility (epistemic), permission (deontic)
Dynamic modality
He can speak English well. - ability
Combining tense, aspect, mood and voice in English:
He is being interrogated right now.
He may be being interrogated right now.
He has been being interrogated for two hours now.
Grammatical categories of the Polish verb phrase
Tense: there are three tenses in Polish
present tense: czytam
past tense: czytałem
future: będę czytać / czytał
Polish verbs can be imperfective or perfective:
czytać - przeczytać
Imperfective verbs in the present tense form refer to the present. Perfective verbs in the present tense form refer to the future.
Czytam książkę.
Przeczytam książkę. (czas przyszły prosty)
Pure aspectual oppositions:
For telic verbs (imply that an action has a goal):
myć, robić, kłaść - imperfective
umyć, zrobić, położyć - perfective
atelic verbs (do not imply a goal):
krzyczeć, gryźć - imperfective
krzyknąć, ugryźć - perfective
Perfective prefixes in Polish often give the verb to which they are attached a new lexical meaning.
czytać - imperfective
odczytać, doczytać, wyczytać - perfective
Correspondences between the English Perfect Aspect and Polish verbs and tenses
I have lived here since 1990. - continuative perfect
Mieszkam tutaj od 1990.
- present tense, imperfective aspect
I have done it many times. perfect of experience
Robiłem to wiele razy.
- past tense, imperfective aspect
I have read that book. resultative perfect
Przeczytałem tę książkę.
- past tense, perfective aspect
Correspondences between the English Progressive Aspect and Polish verbs and tenses
He drinks.
On pije.
He is drinking.
On pije.
- Imperfective verb in the present tense
What were you doing at two o'clock yesterday?
Co robiłeś wczoraj o drugiej?
- past tense, imperfective verb
She will be writing letters all afternoon.
Będzie pisać listy całe popołudnie.
- future imperfective
I have been reading that book for two weeks now.
Czytam tę książkę od dwóch miesięcy.
- present tense, imperfective verb
Active vs passive voice
Myję Marysię.
Marysia jest myta.
Marysia została umyta.
Piotr wysłał książkę (direct) Markowi (indirect).
Książka została wysłana Markowi.
*Marek zastał wysłany książkę.
Peter sent Mark the book.
Mark was sent the book.
The book was sent to Mark.
Polish participial constructions vs
English passive voice
W zeszłym roku wybudowano dwa nowe mosty.
Skradziono dużo pieniędzy.
Last year two new bridges were built.
A lot of money has been stolen.
Polish impersonal constructions vs
English passive voice
Tego terminu nie używa się w gramatyce angielskiej.
This term is not used in English grammar.
Reflexive voice (agent = patient)
Ona się myje.
Janek ubrał się szybko.
Piotr opowiedział Markowi o sobie.
sobie = subject
Peter told Mark about himself.
himself - ambiguous
Piotr kazał Markowi ugotować obiad dla siebie.
siebie = Marek or Piotr
Peter told Mark to cook dinner for himself.
himself = Mark
Not all verbs with the particle się are the reflexive voice:
wahać się, bać się, spodziewać się, modlić się
cieszyć się, gniewać się, zachwycać się
to ingratiate oneself with someone
to pride oneself on something
Mood - indicative, imperative, conditional
Indicative: real situations
Czytam tę książkę. Przeczytam tę książkę.
Imperative - desired situations
Czytaj tę książkę!
Conditional - hypothetical situations
Przeczytałbym tę książkę, gdybym miał więcej czasu.
Inflected Polish modals (inflected):
móc, musieć, potrzebować, mieć
Defective Polish modals (occur in only some verbal categories):
powinien (e.g. no future tense)
Powinieneś tam pójść.
będzie (e.g. no past tense)
To będzie nasz pociąg.
wolno (not inflected for person and number)
Wolno Ci tam pójść.
Grammatical categories of the noun phrase
1. Number: singular and plural
Both in Polish and English three groups of nouns can be distinguished:
those that have separate singular and plural forms
violin - violins, mouth - mouths, door - doors, foot - feet,
mąż - mężowie, wąż - węże, mebel - meble, plotka - plotki
człowiek - ludzie, rok - lata
those that have only the singular form
odzież
furniture, gossip
those that are always plural
outskirts, clothes, scissors
skrzypce, usta, drzwi, nożyczki
Lexical equivalents are often assigned to different groups!
dual number
Mądrej głowie dość dwie słowie.
Trzy gęsi, dwie niewieście uczyniły jarmark w mieście.
dwie ręce
trzy ręki
oczy
uszy
oka
ucha
The number of the subject influences the form of the verb in the same sentence:
He writes letters. They write letters.
- only in present tense
He wrote letters. They wrote letters.
On pisze listy. Oni piszą listy.
On pisał listy. Oni pisali listy.
On będzie pisał / pisać listy. Oni będą pisali / pisać listy.
In some cases in Polish, a subject plural noun occurs with the singular form of the verb:
Wielu / paru / sześciu chłopców (gen.) czyta gazety.
Trzej chłopcy (nom.) siedzą na ławce.
In English collective nouns can occur singular subjects with plural verbs:
His family are leaving.
*Jego rodzina wyjeżdżają.
2. Countability
Countability has to do with co-occurrence restrictions between determiners and nouns - a noun's potential for combining with various types of determiners. (Huddleston 1984)
cardinal numerals: one, two, three, etc.
the fuzzy quantifiers many, several, few
those that take singular heads: a, another, each
equipment, knowledge, cattle, police, cat
sprzęt, wiedza, bydło, kot
3. Gender
Gender as a grammatical category is agreement between some element X and a noun N in respect of the lexical subclass of N. The agreement may be of two kinds (Huddleston 1984):
X is a dependent of N:
duży (X) stół (N) - masculine
duża (X) ławka (N) - feminine
duże (X) krzesło (N) - neuter
X is anaphoric to N:
stół (N) - on (X)
ławka (N) - ona (X)
krzesło (N) - ono (X)
In English there are no lexical subclasses of nouns which determine the choice of the pronoun. This is determined semantically on the basis of the sex of noun referents.
auto:
Polish - neuter
German - neuter
Spanish - masculine
French - feminine
pies:
Polish - masculine
Russian - feminine
Ukrainian - masculine
Nouns of different genders follow declension patterns.
Feminine declension
Nominative: ziemia, ziemie
Genitive: ziemi, ziem
Dative: ziemi, ziemiom
Accusative: ziemię, ziemie
Instrumental: ziemią, ziemiami
Locative: ziemi, ziemiach
Vocative: ziemio!, ziemie!
Neuter declension:
Nominative: pole, pola
Genitive: pola, pól
Dative: polu, polom
Accusative: pole, pola
Instrumental: polem, polami
Locative - polu, polach
Vocative: pole!, pola!
Masculine declension:
nominative: uczeń, uczniowie, liść, liście
genitive: ucznia, uczniów
dative: uczniowi, uczniom
accusative: ucznia, uczniów, liść, liście
instrumental: uczniem, uczniami
locative: uczniu, uczniach
vocative: uczniu!, uczniowie!
Masculine nouns can be further subdivided into three groups:
those that refer to humans (uczeń)
- rodzaj męski żywotny osobowy
2. those that refer to animals (pies)
- rodzaj męski żywotny nieosobowy
3. those that refer to inanimate objects (samochód)
- rodzaj męski nieżywotny
The differences between gender forms can be seen on the adjective in the accusative case. In the singular the adjective has four distinct forms:
Widzę nowego ucznia, nowego psa, nowy samochód.
Widzę nową uczennicę, nowe dziecko.
In the plural the adjective has two distinct forms. The only distinction that counts is that between masculine nouns that refer to humans and all the others.
Widzę nowych uczniów, nowe psy, nowe samochody, nowe uczennice, nowe dzieci.
Certain verb forms are also marked for gender:
czytał, czytała, czytało; czytali, czytały
- past tense
będzie czytał, będzie czytała, będzie czytało;
będą czytali, będą czytały
- future tense
czytałby, czytałaby, czytałoby, czytaliby, czytałyby
- conditional mood
A single suffix can encode different pieces of information:
ja czytał -em (person, number, gender)
ty czytał -eś
on czytał -Ø
ja czyta -m (person + number)
ty czyta -sz
on czyta -Ø
4. Case - morphological marking on nouns which tells us, among other things, about the grammatical function of a noun in a sentence (eg. subject, object).
Finnish - 15
Czech - 7
Russian - 6
German - 4
Latin - 6
Bulgarian - 2
English - 3
Nouns - common case, genitive case
John kissed Mary.
Mary kissed John.
John's car - samochód Jana
The Polish genitive is also used in some other contexts:
Subject nouns when preceded by a numeral or quantifier:
Wielu studentów zdało egzamin.
Object nouns when the main verb is negated
Janek nie ma samochodu.
Object nouns when the main verb expresses a “negative meaning”, a desire / need, emotions, some reflexive verbs, verbs with prefixes do-, na-
Zakazał palenia papierosów.
Potrzebuję Twojej rady.
Nienawidził jej.
Dotknął piłki ręką.
Nouns in certain prepositional phrases:
od roku, bez winy, dla taty
The genitive marker be attached in English to complex noun phrases:
the student in the first row's bag
Pronouns - subjective, objective, genitive
The English objective generally corresponds to the Polish accusative and dative:
Radek ciągle ją kocha. Radek still loves her.
Dałem jej kwiaty. I gave her flowers.
The objective case is also used in complements of prepositions:
I came up to her.
In Polish all cases except nominative and vocative can be used in this context.
Genitive - od, bez, dla
Accusative - przez telefon
Dative - ku wiosce
Instrumental - z tatą
Locative - przy biurku
A single inflected noun in Polish can correspond to a propositional phrase in English:
Napełnił szklanke wodą. - He filled the glass with water.
Przygotował jej śniadanie - He prepared breakfast for him.
5. Definiteness
The primary use of articles is to signal the definite or indefinite character of a noun phrase. An NP is definite when it refers to some specific object; the object can be uniquely identified.
the girls who live next door
dziewczyny, które mieszkają obok
te dziewczyny, które mieszkają obok
Spotkałem pewnego człowieka, który lubi składnię.
Do pokoju weszła dziewczyna.
Dziewczyna weszła do pokoju.
Kiedy czekałem na autobus, podszedł do mnie mężczyzna i poprosił o ogień.
?Kiedy czekałem na autobus, mężczyzna podszedł do mnie i poprosił o ogień.
Sentence elements
Clause (zdanie składowe): NP subject + VP predicate
Subject
Polish: NP in nominative case
Studenci dużo się uczą. (podmiot gramatyczny)
Marka (gen) nie było w domu. (podmiot logiczny)
Marek był u Grażyny.
W ogrodzie stało pięć krasnali (gen).
W ogrodzie stały trzy krasnale.
Polish is a pro-drop language.
Dużo czytam.
Byłeś tam?
Chmurzy się. (no subject)
English: determines agreement with the verb, inverts with the subject in questions, determines the pronoun in tag questions
Tomek loves Gosia.
Does Tomek love Gosia.
Tomek loves Gosia, doesn't he?
English is a non-pro-drop language.
I read a lot.
Have you been there?
It is getting cloudy.
It is obvious that they like it.
There are three prisoners escaping.
Complement: dependent licensed by the head
object (dopełnienie)
Henio ukradł pieniądze.
Henio stole the money.
predicative complement (orzecznik)
Szymon jest lekarzem.
Szymon is a doctor.
Sandra jest bardzo atrakcyjna.
Sandra is very attractive.
Direct object
Widziałem tę kobietę. - accusative
On potrzebuje tej kobiety. - genitive
On kieruje tą kobietą. - instrumental
I saw him. - objective case
Indirect object
Wysłałem mu list. - dative
I sent him (indirect) a letter (direct).
I sent a letter to him.
Adjunct - dependent not licensed by the head
in clause structure (okolicznik)
Olga wyjeżdża do Berlina.
Olga is leaving for Berlin.
in phrase structure
To był piękny dzień. (przydawka)
It was a beautiful day.
Form vs function
Subject - typically a noun phrase
Object - typically a noun phrase
Adjunct:
They left [yesterday].
They left [last night].
They left [by car].
Functional contrasts between Polish and English
1. Polish subject - English direct object
Pieniądze zginęły Jankowi. - John lost the money.
2. Polish indirect object - English subject
Pieniądze są mi potrzebne - I need money.
Ja potrzebuję pieniędzy.
3. Indirect object in Polish - direct object in English
Ona mu wierzy. - She believes him.
4. Direct object in Polish - indirect object in English
Uczyłem ich dzieci angielskiego.
I taught their children English.
Types of sentences
Simple sentence (zdanie pojedyncze) - one clause
Multiple sentence (zdanie złożone)-two or more clauses
Multiple sentences are complex and compound:
Complex sentence (zdanie podrzędnie złożone): involves subordination, i.e. one clause is subordinated to another
Romek wie, że Stefek go lubi.
Romek knows that Stefek likes him.
Compound sentence (zdanie współrzędnie złożone): involves coordination, i.e. contains two or more separate, coordinated clauses which are on the same syntactic level:
Kuba kocha Olgę a Olga kocha Roberto.
Kuba loves Olga and Olga loves Roberto.
Types of clauses
Declarative clauses (zdania oznajmujące): typically used to make a statement
NP + VP
Pożyczyłem mu te pieniądze. - indicative mood (tryb)
I lent him the money.
Pożyczyłbym mu te pieniądze... - conditional mood (tryb)
I would have lent him the money…
Interrogative clauses (zdania pytające): used to pose a question
English: subject-auxiliary inversion in yes/no questions
Polish: the particle czy is used
Do you know her number?
Czy znasz jej numer?
What are you doing?
Co robisz?
Specific questions in English and Polish
Who invited whom?
*Who whom invited?
Kto kogo zaprosił?
Kto kogo gdzie zaprosił?
*What did you meet the man that invented?
*Co spotkałeś człowieka, który wynalazł?
*Whose did John see car?
Czyj Janek widział samochód?
Who did you get it from?
*Kogo to dostałeś od?
Imperative clauses - imperative mood (tryb rozkazujący): used to issues commands: (NP) VP
Be careful!
Bądź ostrożny!
You do it!
Ty to zrób!
Exclamative clauses: used to express strong feelings
Exclamative phrase + NP (subject) + VP
[What an interesting lecture] it is!
[How hard] my students work!
[How beautiful] she is!
Pożyczę mu te pieniądze!
Jak oni śpiewają!
Tryb orzekający - factual situations
Tryb przypuszczający - hypothetical situations
Tryb rozkazujący - desired situations
Existential sentences - the there construction
Typical declarative: NP + VP
A rabbit is in the garden.
Królik jest w ogrodzie.
W ogrodzie jest królik.
There is a rabbit in the garden. -two items with subject properties
*An accident was at the factory.
There was an accident at the factory. - with a locative PP
Some people were ill.
There were some people ill. - with a predicative adjective
*Many different kinds of bears are.
The are many different kinds of bears. - the bare there construction
Cleft sentences
John bought a new car yesterday.
It was a new car | that John bought yesterday.
It was yesterday | that John bought a new car.
To właśnie nowy samochód Janek kupił wczoraj.
To właśnie wczoraj Janek kupił nowy samochód.
Word order
Word order in Polish
Słyszy tupot kroków za sobą zawodniczka.
Powalczyli psychicznie z Holendrami Polacy.
Szuka końcówką swojej długiej broni Chińczyka Zawrotniak.
Łapie piłkę zwinny jak kozica na stromych, górskich polanach Kapadocji Recber Rustu.
Mają świetnie przygotowane stałe fragmenty gry Szwedzi - mają wzrost, mają kilogramy.
Żyje w bramce Casillas.
Chińczykowi aż się oczy prostowały, gdy walczył z Polakiem
www.zczuba.pl
Słonie w Suliszewicach
Utrzymanie słoni jest proste i tanie, żywią się one pokarmem roślinnym, gałązkami, trawą, sianem. Ich wypasanie na okolicznych opuszczonych łąkach nie będzie stanowiło problemu, zarośli też w okolicach dostatek. Myślę, że będą one atrakcją dla licznych wycieczek, będą promowały naszą gminę. Można będzie odbywać przejażdżki na ich grzbietach, będę też demonstrował ich umiejętności w pracy, okresowo najmę się też z nimi do ścinki drzew. Lubią one bardzo kąpiele, nawet błotne, ale z tym też nie będzie kłopotu, bo przecież w Suliszewicach jest odpowiednia sadzawka w samym środku wsi. http://www.dens.inet.pl/88.html
Funkcjonariusze CBA aresztowali o szóstej rano mojego wujka. - S + V + A + O
Mojego wujka o szóstej rano aresztowali funkcjonariusze CBA. - O + A + V + S
O szóstej rano aresztowali mojego wujka funkcjonariusze CBA. - A + V + O + S
Witkoś (1998) describes Polish as “a notoriously free phrase/word order language.”
Szwedek (1976) “it is not true that that the order of sentence elements in Polish is free or is a matter of style.”
Formal grammar
In Polish grammatical functions are expressed by rich word morphology and therefore they need not be adjacent to their governors, i.e. the elements that assign case to them. This means that with respect to the formal level of case relations one can indeed say that Polish word order is basically free.
Prosię oglądało zająca.
Prosię odlądało cielę.
There still remains the question of what motivates particular word order arrangements, for example those arrangements in which the object appears in the sentence initial position.
Functional sentence perspective
Functional accounts of word order appeal to contextual and situational features.
“(…) the order of words is strictly determined and (…) it reflects the organization of the utterance according to the `new/given' information distribution which, of course, is dependent on the context and situation. (…) word order in Polish is an element of text structure rather than an element of sentence structure.” (Szwedek 1976)
There are “ two word order tendencies in Polish: old information comes first, new information comes last.” (Grzegorek1984)
Focus and theme marking in English and Polish (Fisiak et al 1978, Greenbaum & Quirk 1990, Carter & McCarthy 2006)
topic / theme comment / rheme
Mary has bought a new car.
Topic / theme - given / old information
Comment / rheme - new information
The last element in a clause is often the focus.
I am painting my bedroom blue.
In a neutral context, blue is focus, it receives sentence stress.
In contrastive contexts any of the above elements can be the focus. In English, it receives extra stress. In Polish, in addition to extra stress, the focused element is placed in the initial position:
Słyszałem, że malujesz sypialnie na niebiesko.
-Nie, salon maluje na niebiesko.
English uses movement to mark focus in cleft sentences:
I admire her intelligence.
It is her intelligence that I admire.
Themes are typically subjects. In some cases other elements can function as themes:
Kto kupił ten płaszcz?
- [Ten płaszcz] kupiła Marysia.
[His younger sister] I like a lot.
The verb podobać się and word order variation
Janowi podoba się mój dom
(Experiencer - Dat) (Theme - Nom).
Mój dom podoba się Janowi
(Theme - Nom) (Experiencer - Dative).
Word order variation allowed by podobać się
(Miechowicz-Mathiasen & Scheffler 2008):
Dat V Nom 103
Nom V Dat 56
Dat Nom V 42
Nom Dat V 119
V Dat Nom 144
V Nom Dat 6
Pattern 1 DAT V NOM
Ale jednocześnie prezydent stwierdził, że nie należy tego zbytnio ograniczać. (…) ta dysproporcja w uzasadnieniu prezydenta jest naszym zdaniem wyjątkowo rażąca. Prezydentowi nie podobają się szczególnie przepisy zakazujące…
Old information:presenting president's views
New information: president's dislike of specific regulations
Pattern 2 NOM V DAT
Tomasz ma jednak już dość ciągłej walki o pieniądze. Chce wycofać się z interesu i poświęcić swojej życiowej pasji: filozofii. Ten pomysł nie podoba się Wiesławowi (Andrzej Chyra), szwagrowi i wspólnikowi Tomasza.
Old information: Tomasz's plan to quit the business
New information: Wiesław's dislike of Tomasz's plan
Pattern 3 DAT NOM V
Po przyjrzeniu się w szczegółach przedkładanemu przez rząd projektowi ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego musimy powiedzieć, iż Sojuszowi Lewicy Demokratycznej ten projekt się podoba.
Old information: the presentation by Sojusz Lewicy Demokratycznej
New information: the specific view presented by Sojusz Lewicy Demokratycznej
Pattern 4 NOM DAT V
Krystyna jest urzędniczką. Oprócz tego od kilku lat zajmuje się ubezpieczeniami na życie. - Ta praca mi się podoba, to kontakt z ludźmi, oferowanie trudnego, ale ciekawego produktu.
Old information: Krystyna's job
New information: Krystyna's attitude towards her job
Pattern 5 V DAT NOM
A jak kurs oceniali uczestnicy? - Bardzo wysoko. Podoba się im bezpośredni kontakt z tak wybitnymi artystami.
Old information: assessing the course
New information: reason why the participants liked the course
Pattern 6 V NOM DAT
To była śmiała decyzja, bo jeszcze nie znano zwyczaju wojaży Polek koszykarek za ocean. Nie bardzo podobało się to działaczom klubowym, którzy wiązali z Patrycją nadzieje na świetność sekcji.
Old information: assessment of Patrycja's decision
New information: club officials' dislike of Patrycja's decision
Word order in English
In English the position of a given noun phrase in a sentence is a marker of its syntactic function.
S V O A
I write e-mails every day.
*I write every day e-mails.
Piszę maile codziennie.
Piszę codziennie maile.
English and Polish are in a subset - superset relationship in this respect, i.e. English is a smaller language. This creates problems for Polish learners of English.
An adjunct can be placed before an object only if the object is a complex phrase:
They searched carefully all the people who were present at the meeting yesterday.
If there are two objects, the indirect object precedes the direct object:
I gave her a present.
I gave a present to her.
I gave to her all the money I have saved in the past five years.
When both objects are pronouns, the indirect object is usually in a prepositional phrase which follows the direct object.
I gave it to her.
Subject - verb inversion
Inversion in questions:
Is she leaving?
Inversion with restrictive or negative adverbial expressions:
Only in this way was I able to contact him.
Never before have I seen such a beautiful girl.
Inversion with adverbs / phrases indicating position or movement:
Here comes our bus. But: Here it comes.
Inversion in conditionals:
Should you have any problems, call me.
Were you to see her again, would you know what to do?
Had I known about it, I would not have done it.
Adjectives and adverbs
A Polish adjective agrees in gender, number and case with the noun to which it refers.
Accusative:
Widzę nowego ucznia, nową uczennice, nowe dziecko.
Widzę nowych uczniów, nowe uczennice, nowe dzieci.
Dative:
Przyglądam się nowemu uczniowi, nowej uczennicy, nowemu dziecku.
Przyglądam się nowym uczniom, nowym uczennicom, nowym dzieciom.
Positions of adjectives
Attributive position: adjective premodifies a noun
an intelligent student
inteligentny student
Order of premodifying adjectives:
opinion - size - age
a nice tall young girl
wysoka młoda dziewczyna
młoda wysoka dziewczyna
Predicative position: adjective functions as predicative complement
[The student] is intelligent.
I consider [the student] intelligent.
Ten student jest inteligentny.
[That you need a new car] is obvious.
Bill was [unwilling to accept the offer].
- an AP as a predicative complement
[Unwilling to accept the offer], Bill resigned.
- an AP as an adjunct
Postpositive position: adjective postmodifies a noun
someone intelligent = someone who is intelligent
secretary general
president elect
ktoś inteligentny
sekretarz generalny
prezydent elekt
aktor komiczny - classifying adjective
komiczny aktor - qualifying adjective
krzywa linia ≠ linia krzywa
nocny autobus = autobus nocny
kolorowy telewizor = telewizor kolorowy
Restrictions on adjective placement (Greenbaum and Quirk 1990)
a suitable actor
* a [suitable for the part] actor
a larger house
*They have a [larger than yours] house.
I know an actor [suitable for the part].
They have a house [larger than yours].
They have a [larger] house [than yours].
odpowiedni dla tej roli aktor
?*Oni mają większy niż twój dom.
Attributive only
the main reason - *the reason is main
utter nonsense - *the nonsense is utter
an old friend ≠ the friend is old
the late queen ≠ the queen is late
a small businessman ≠ the businessman is small
kompletna bzdura - *ta bzdura jest kompletna
stary przyjaciel ≠ ten przyjaciel jest stary
drobny przedsiębiorca ≠ ten przedsiębiorca jest drobny
Predicative only
He is asleep / awake. *an asleep / awake student
a wide awake student
On jest śpiący.
Śpiące dziecko.
Postpositive only
president elect
prezydent elekt
Semantic subclassification of adjectives
(Greenbaum and Quirk 1990)
Stative vs dynamic
She is tall.
*She is being tall.
*Be tall!
*Bądź wysoki!
Examples of adjectives that can be used dynamically:
cheerful, friendly, funny, helpful, naught, noisy
Gradable vs nongradable (scalar vs categorial properties)
tall - taller - so tall
beautiful - more beautiful - so beautiful
Gradability is manifested through comparison and intensifiers. There are three types of comparison: comparison to a higher, lower, the same degree.
Positive, comparative and superlative forms:
niski - niższy - najniższy
wysoka - wyższa - najwyższa
stare - starsze - najstarsze
bardziej płaczliwy, błyszczący, męski, łysy, mokry, chory, zadowolony
grzeczny - grzeczniejszy, bardziej grzeczny
*bardziej grzeczniejszy
Irregular forms:
dobry - lepszy
zły - gorszy
Nongradable adjectives:
my left arm
a medical problem
the British government
a very British response
Inherent vs noninherent
an old house
an old friend
a heavy box
a heavy smoker
a small girl
a small businessman
Adverbs
a happy family
They lived happily ever after.
Szczęśliwa rodzina
Żyli długo i szczęśliwie.
(-o and -e suffixes are characteristic of Polish adverbs)
Polish adverbs and English adjectives
Verbs of sensory perception:
Czuję się cudownie. - I feel wonderful.
She looks good. - Ona wygląda dobrze.
Complex sentences:
Dobrze, że mi o tym powiedziałeś. It is good that you told…
Łatwo zabłądzić w tym lesie. It is easy to lose one's way in…
Subjectless sentences:
Bardzo jest dziś zimno. It is very cold today.
Forming adverbs from adjectives and adverbial suffixes and prefixes (Fisiak et al 1978)
to run quick -ly - a quick run
biec szybk -o - szybk -i bieg
very - bardzo
yet - jeszcze
almost - prawie
just - właśnie
He runs fast. He is a fast runner.
On szybko biega. On jest szybkim biegaczem.
a-loud, a-head, back-wards, home-wards, length-wise, food-wise
aloud - na głos
ahead - do przodu
homewards - w stronę domu
Adverbs of manner vs sentence adverbs
He spoke frankly. Frankly, I have nothing to say to her.
Mówił szczerze. Mówiąc szczerze, nie mam jej nic do powiedzenia.
Word order position of adverbs
There are three basic positions of adverbs in English: initial, between the subject and the verb, and final.
Sentence adverbs typically occur in the initial and final position:
Fortunately, it will not tale long.
It will not take long, fortunately.
Frequency adverbs occur typically in the median position:
She never arrives on time.
She is never on time.
I have never met her.
Adverbs of manner, place and time are often placed at the end:
She sang beautifully yesterday.
In Polish, adverbs have more freedom in some respects:
An adverb can separate a verb and its object:
Napisałem wczoraj list.
Frequency adverbs can occur in the final position:
Nie zrobię tego nigdy.
Adverbs of manner, place and time can occupy the medial position with no restrictions:
On elegancko się ubiera. *He elegantly dresses.
On tam coś zauważył. *He there noticed something.
On wcześnie wstaje. *He early gets up.
Prepositions
Verbs, nouns, adjectives and adverbs are open classes. New items can be added:
Mówiąc szczerze, byłem uzależniony od czata.
Nigdy nie czatowałem w celu "upolowania" kogoś na jedną noc
Jak dla mnie to nie dziwię się, że ona woli Maseraka :) Zarąbisty z niego koleś. Tylko szkoda, że nie spotkali się wcześniej, w końcu ona ma męża...
Słów parę o Eddym. Ta postać wymiata. Zarąbiście się oklepuje przeciwników, albo akcje typu łapie kolesia, piącha w twarz, potem go obracam i robię z niego żywą tarczę, a na koniec egzekucja.
Prepositions are a closed class. We do not add new items to this class. In English there are about a hundred prepositions in current use.
Characteristics of prepositions (Huddleston and Pullum 2005):
they take NP complements / objects:
He was lying [under the table]. - Leżał pod stołem.
Who did they vote for? preposition stranding
[For whom] did they vote? preposition fronting
[Na kogo] głosowali? preposition fronting
I don't know the book which she was referring to.
-stranding in a relative clause
Nie znam książki, do której się odnosiła.
Stranding a preposition is not always possible in English:
*I have a lecture ending at two [which I will be free all day after].
Fronting a preposition is not always possible in English:
*That depends on [to whom I give it.]
- interrogative clause, complement of a preposition
they do not inflect:
at - *atter - *the attest
przy - *najprzy
meanings: they typically express relations in space or time
at the post office - na poczcie
into the garden - do ogrodu
after lunch - po lunchu
There is no one-to-one correspondence between propositions in Polish and English:
at - w (at school), na (to stare at sb), przy (stand at the wall), o (at six o'clock), do (smile at sb)
they can be dependents of nouns and verbs
a house at the beach - dom na plaży
He saw her at school - Zobaczyłem ją w szkole.
I saw the girl with the telescope.
Zobaczyłem dziewczynę przez teleskop / z teleskopem.
I saw the prisoner from the tower.
Zobaczyłem więźnia z wieży.
they can be complements of the verb be:
I am from Poznań. - Jestem z Poznania.
simple vs complex propositions
poprzez = po + przez
out of = out + of
Grammaticalized uses of prepositions (Huddleston and Pullum 2005):
The book was written by a student. - przez studenta
I sat by the door. - przy drzwiach
the death of the president - śmierć prezydenta
We can rely on her. - Możemy na niej polegać.
It depends on the weather.-To zależy od pogody.
I am very keen on this idea.
Bardzo mi się ten pomysł podoba.
I am proud of you. Jestem z Ciebie dumny.
request for assistance - prośba o pomoc
The objective case is used in complements of prepositions in English:
I came up to her.
In Polish all cases except nominative and vocative can be used in this context.
Genitive - od godziny, bez litości, dla Zenka
Accusative - przez telefon
Dative - ku wiosce
Instrumental - z tatą
Locative - przy biurku
Sometimes a Polish preposition is used with one case only:
do domu - genitive
Some prepositions can be used with two or three different cases:
Za lasem płynęła rzeka. - instrumental
Słońce zaszło za las. - accusative
Działo się to za panowania Jana Kazimierza. - genitive
Prepositions za, nad, pod, przed when denoting location appear with nouns in the instrumental case. When denoting movement they appear with nouns in the accusative.
A single inflected noun in Polish can correspond to a prepositional phrase in English:
Napełnił szklanke wodą. - He filled the glass with water.
Przygotował im bardzo trudny egzamin - He prepared a very difficult exam for them.
30