postepowanie administracyjne 1

Postępowanie administracyjne - dr Paweł Górecki

Postępowanie administracyjne jest dziedziną prawa regulującą tryb i działania organów administracji publicznej w sprawach dotyczących praw i obowiązków nie podporządkowanych im służbowo konkretnych podmiotów.

Rozstrzyganie przez organy adm. publicznej o prawach i obowiązkach i innych konkretnych podmiotów odbywa się w formie aktu administracyjnego (decyzji adm.) , którym jest oparty na przepisach prawa administracyjnego jednostronne oświadczenie woli organu administracji publicznej określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie.

Postępowanie administracyjne jest to uregulowane przez prawo procesowe ciąg czynności procesowych podejmowanych przez podmioty postępowania (organ administracyjny, strona, podmioty na prawach strony) w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji adm. jak i czynności procesowych podjętych w celu weryfikacji decyzji administracyjnych.

Funkcjonowanie postępowania administracyjnego jest również wyrazem istoty państwa prawnego, dążącego maksymalnej ochrony obywateli i jednostek organizacyjnych przed nielegalnymi i krzywdzącymi działaniami organów administracji publicznej.

Przepisy kodeksu normują postępowanie adm. ogólne tj. postępowanie mające powszechne zastosowanie w sprawach administracyjnych indywidualnych, rozstrzyganych decyzjami adm. z wyjątkiem tych spraw co do których przepisy prawne odrębne regulują postępowanie administracyjne.

Zdolność prawna organów administrujących to zespół przesłanek decydujących o zdolności do podejmowania czynności procesowych w postępowaniu administracyjnym.

Zdolność prawną organów wyznaczają przepisy prawa procesowego.

Kompetencja ogólna to zdolność prawna organów administrujących do załatwiania spraw administracyjnych w danym układzie postępowania.

Organy administrujące, które posiadają zdolność prawną do załatwiania spraw administracyjnych w danym układzie postępowania to organy wymienione w art.1 pkt.1 i 2 tj. są to organy adm. publicznej

art.5 §2 pkt.3 KPA

Art. 5. § 1. Jeżeli przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu administracyjnym, rozumie się przez to przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

§ 2. Ilekroć w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego jest mowa o:

organach administracji publicznej - rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty wymienione w art. 1 pkt 2,

Przez organy w znaczeniu ustrojowym należy rozumieć organy administrujące, określone w art. 5 § 2 pkt. 4 i 6 KPA i art. 1 pkt.1

Art. 1. Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie:

1) przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych,

Art. 5. § 2. Ilekroć w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego jest mowa o:

4) ministrach - rozumie się przez to Prezesa i wiceprezesa Rady Ministrów pełniących funkcję ministra kierującego określonym działem administracji rządowej, ministrów kierujących określonym działem administracji rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, kierowników centralnych urzędów administracji rządowej podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra, a także kierowników innych równorzędnych urzędów państwowych załatwiających sprawy, o których mowa w art. 1 pkt 1 i 4,

6) organach jednostek samorządu terytorialnego - rozumie się przez to organy gminy, powiatu, województwa, związków gmin, związków powiatów, wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę, marszałka województwa oraz kierowników służb, inspekcji i straży działających w imieniu wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa, a ponadto samorządowe kolegia odwoławcze.

Przez organy w znaczeniu funkcjonalnym należy rozumieć organy zdefiniowane w art. 1 pkt.2 i art.5 §2 pkt.5 KPA

Art. 1. Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie:

2) przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1,

Art. 5. § 2. Ilekroć w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego jest mowa o:

5) organizacjach społecznych - rozumie się przez to organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne.

Instytucja wyłączenia w postępowaniu administracyjnym

Wyłączenie pracownika organu administrującego art. 24 i 26 § 1 KPA

Art. 24. § 1. Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:

1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,

2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,

3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,

4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,

5) w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,

6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,

7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

§ 2. Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa (§ 1 pkt 2), przysposobienia, opieki lub kurateli (§ 1 pkt 3).

§ 3. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika.

§ 4. Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron.

Art. 26. § 1. W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy.

Wyłączenie organu administrującego art. 25 i art. 26 § 2 KPA

Art. 25. § 1. Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych:

1) jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3,

2) osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3.

§ 2. Przepis art. 24 § 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 26 § 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:

1) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 - organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę,

2) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 2 - organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w tym przepisie zajmuje stanowisko kierownicze.

Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy sobie organ. W razie gdy osobą wymienioną w art. 25 § 1 pkt 2 jest minister albo prezes samorządowego kolegium odwoławczego, organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów.

wyłączenie członka organu kolegialnego art. 27 KPA

Art. 27. § 1. Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych w art. 24 § 1. O wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 § 3 postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu.

§ 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 § 2.

§ 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej wyznacza do załatwienia sprawy inne samorządowe kolegium odwoławcze.

Wyłączenie ze sprawy

0x08 graphic

Pracownik organu Organ członek organu kolegialnego

Art. 24 i 26 § 1 KPA art. 25 KPA art. 27 KPA

i art. 26 § 2KPA

Art. 26. § 1. W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy.

§ 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:

1) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 - organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę,

2) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 2 - organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w tym przepisie zajmuje stanowisko kierownicze.

§ 3. Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organu administracji publicznej organ ten stał się niezdolny do załatwienia sprawy, stosuje się odpowiednio § 2.

Kompetencja szczególna to zdolność prawna organów administrujących do d załatwienia konkretnej sprawy administracyjnej w określonym układzie postępowania.

Kompetencję szczególną wyznaczają 2 instytucje:

właściwość
wyłączenie ze sprawy.

0x08 graphic

WŁAŚCIWOŚĆ

ustawowa delegacyjna

(wynika z ustawy,np.pozwole- organ przekazuje rozpatrzenie sprawy innemu

nia na budowę to Starosta) organowi adm. albo:

0x08 graphic

miejscowa całość sprawy część sprawy, czyli czynność

0x08 graphic
art. 21 KPA egzamin art. 25 KPA

pomoc prawna art. 52 KPA

Art. 21. § 1. Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:

1) w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości,

2) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,

3) w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.

§ 2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w § 1, sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m. st. Warszawie.

Art. 25. § 1. Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych:

1) jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3,

2) osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3.

§ 2. Przepis art. 24 § 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 52. W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.

Właściwość rzeczowa art. 20 KPA

Art. 20. Właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego działania.

Właściwość rzeczowa:

normy prawa materialnego
prawo szczególne
przepisy prawa ustrojowego (pr. o sam. terytorialnym)
właściwość instancyjna (wskazanie organu do weryfikacji)

- Samorządowe Kolegium Odwoławcze (odwołanie od decyzji)

- Pozwolenie na budowę odwołanie do wojewody

- Adm. zespolona

Właściwość organów administrujących.

Właściwość ustawowa

właściwość miejscowa - art. 21 KPA jest to zdolność organu do rozpoznania i załatwienia sprawy w danej kategorii na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju.
Właściwość rzeczowa - określają ją przepisy prawne regulujące kompetencje, które są zawarte w ustawach o charakterze materialnoprawnym np. prawo budowlane, prawo wodne; a także zawarte są w przepisach prawa ustrojowego,
Właściwość instancyjna jest to zdolność prawna organu administrującego do przeprowadzenia weryfikacji decyzji na drodze administracyjnej.

2.Właściwość delegacyjna - dopuszcza możliwość przekazania rozpoznania i rozstrzygnięcia danej sprawy albo czynności procesowej w określonej danej sprawie będącej przedmiotem postępowania jednemu organowi administrującemu przez drugi organ np. w przypadku wyłączenia organu administrującego (art. 25 KPA) , czy instytucji pomocy prawnej (art.52 KPA).

Rozstrzyganie sporów o właściwość

Rodzaje:

według kryterium oceny organu - spór pozytywny (gdy 2 lub więcej organów uważa się za właściwe), spór negatywny (gdy żaden z organów nie uważa się za właściwy),
według kryterium rodzaju organu pozostającego w sporze

a) spory pomiędzy organami administrującymi - art. 22 KPA

spory pomiędzy samorządem terytorialnym a organami administrującymi - np. art.22 §2 KPA
spory pomiędzy organami administrującymi a sądami powszechnymi art. 190 - 195 KPA

UWAGA! Zmiany od 01.01.2004 r. zawarte w Dz.U. 153/2002, poz.1271 (ustawa wprowadzająca)

SPORY

Wg kryterium oceny organu wg kryterium rodzaju organu pozostającego

0x08 graphic

w sporze

spór pozytywny spór negatywny 1. spór pomiędzy organami adm. (j.s.t.)

(2 organy właściwe (żaden organ nie uważa się art. 22 §1 do załatwienia sprawy) za właściwy do załatwienia 2. spór pomiędzy organami adm. a

sprawy) jednostką sam. terytorial. art. 22 § 2

3. organami administracji a sądami

powszechnymi reg. Art. 190-195 KPA

Art. 22. § 1. Spory o właściwość rozstrzygają:

1) między organami jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadków określonych w pkt 2-4 - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - sąd administracyjny,

2) między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty - starosta,

3) między organami administracji zespolonej w jednym województwie nie wymienionymi w pkt 2 - wojewoda,

4) między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

5) (skreślony),

6) między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

7) między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą,

8) między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w pkt 1-4, 6 i 7 - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

9) między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister - Prezes Rady Ministrów.

§ 2. Spory o właściwość między organami samorządu terytorialnego a terenowymi organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

§ 3. Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:

1) strona,

2) organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej, pozostające w sporze,

3) minister właściwy do spraw administracji publicznej,

4) minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny,

5) Rzecznik Praw Obywatelskich.

ROZSTRZYGANIE SPORÓW O WŁAŚCIWOŚĆ MIĘDZY ORGANAMI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ A SĄDAMI POWSZECHNYMI

Art. 190. § 1. Spory o właściwość między organami administracji publicznej a sądami rozstrzyga Kolegium Kompetencyjne przy Sądzie Najwyższym.

§ 2. W przypadku powstania sporu przepis art. 23 stosuje się odpowiednio.

Art. 191. § 1. Kolegium Kompetencyjne tworzy trzech sędziów Sądu Najwyższego oraz przedstawiciele ministra właściwego do spraw sprawiedliwości⁽³⁾ i ministra zainteresowanego ze względu na przedmiot sprawy.

§ 2. Kolegium działa pod przewodnictwem sędziego.

§ 3. Sędziów do Kolegium Kompetencyjnego, w tym sędziego przewodniczącego, wyznacza Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego każdorazowo po wniesieniu sprawy. Ministrowie wymienieni w § 1 wyznaczają swoich przedstawicieli do Kolegium w terminie siedmiu dni od dnia zawiadomienia ich przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o wniesieniu sprawy.

Art. 192. § 1. Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu mogą występować:

1) zainteresowany organ administracji publicznej lub sąd - gdy uznają się równocześnie za właściwe do załatwienia sprawy (spór pozytywny),

2) strona - gdy w sprawie za niewłaściwy uznaje się zarówno organ administracji publicznej, jak i sąd (spór negatywny),

3) minister właściwy do spraw sprawiedliwości,

4) Prokurator Generalny.

§ 2. Wniosek o rozpatrzenie sporu kieruje się do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. O wpłynięciu wniosku Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego zawiadamia:

1) ministrów wymienionych w art. 191 § 1,

2) Prokuratora Generalnego.

Art. 193. § 1. W rozprawie dotyczącej rozpatrzenia sporu o właściwość między organem administracji publicznej a sądem bierze udział przedstawiciel organu administracji publicznej, którego spór dotyczy, strona postępowania administracyjnego oraz przedstawiciel Prokuratora Generalnego.

§ 2. Osobom, o których mowa w § 1, służy prawo składania wyjaśnień i zgłaszania wniosków.

§ 3. Nieobecność którejkolwiek z osób wymienionych w § 1 nie wstrzymuje rozprawy.

Art. 194. Rozstrzygnięcia Kolegium Kompetencyjnego nie podlegają zaskarżeniu.

Art. 195. W postępowaniu przed Kolegium Kompetencyjnym w zakresie nie uregulowanym w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.

Strona w postępowaniu administracyjnym art. 29 KPA

Art. 29. Stronami mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nie posiadające osobowości prawnej.

Atrybuty strony

Interes prawny - posiadać interes prawny w postępowaniu administracyjnym znaczy to samo co ustalić przepis prawa materialnego powszechnie obowiązującego na którego podstawie można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem, zaspokojenia jakiejś własnej potrzeby albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danego podmiotu - strony postępowania.

Interes prawny powinien być rzeczywisty, konkretny, indywidualny. Od tak pojmowanego interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny tj. sytuację w której dany podmiot jest wprawdzie bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej nie może jednak tego zainteresowania poprzeć przepisami prawa mającego stanowić podstawę skierowanego żądania w zakresie podjęcia stosownych czynności przez organ administracji.

Zdolność prawna - jest to prawna możliwość do bycia podmiotem praw i obowiązków.
Zdolność do czynności prawnych / możliwość podejmowania czynności prawnej:

osoby fizyczne mogą posiadać:

pełną zdolność do czynności prawnych
ograniczoną zdolność do czynności prawnych,
nie posiadają zdolności do czynności prawnych

osoby prawne (jednostki organizacyjne) posiadają pełną zdolność do czynności prawnych.

Pełnomocnicy procesowi

Pełnomocnikiem może być każdy, kto ma pełną zdolność do czynności prawnych.

Pełnomocnika można ustanowić na piśmie lub ustnie do protokołu.

Domniemanie pełnomocnictwa art. 33 § 4 KPA

Art. 33. § 1. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych.

§ 2. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu.

§ 3. ⁽²⁾ Pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat lub radca prawny oraz rzecznik patentowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.

§ 4. W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, a nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony.

Rodzaje pełnomocnictwa:

ogólne
szczególne do konkretnej sprawy lub czynności.

Podmioty na prawach strony

Podmioty na prawach strony działają niezależnie od strony, obok niej przysługują im takie same prawa procesowe jak stronie.

Nie posiadają praw materialno - prawnych, tzn. takich które wynikają z przepisów prawa materialnego:

Prokurator art. 182 - 189 KPA

UDZIAŁ PROKURATORA

Art. 182. Prokuratorowi służy prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem.

Art. 183. § 1. Prokuratorowi służy prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem.

§ 2. Organ administracji publicznej zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz o toczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za potrzebny.

Art. 184. § 1. Prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę.

§ 2. Prokurator wnosi sprzeciw do organu właściwego do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany.

§ 3. Sprzeciw od decyzji wydanej przez ministra wnosi Prokurator Generalny.

§ 4. Jeżeli podstawą sprzeciwu jest naruszenie przepisu art. 145 § 1 pkt 4, wniesienie sprzeciwu wymaga zgody strony.

Art. 185. § 1. Sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie trzydziestu dni od daty jego wniesienia.

§ 2. W razie nie załatwienia sprzeciwu w terminie określonym w § 1 mają odpowiednie zastosowanie przepisy art. 36-38.

Art. 186. W przypadku wniesienia sprzeciwu przez prokuratora właściwy organ administracji publicznej wszczyna w sprawie postępowanie z urzędu, zawiadamiając o tym strony.

Art. 187. W przypadku wniesienia przez prokuratora sprzeciwu organ administracji publicznej, do którego sprzeciw wniesiono, obowiązany jest niezwłocznie rozpatrzyć, czy zachodzi potrzeba wstrzymania wykonania decyzji do chwili załatwienia sprzeciwu.

Art. 188. Prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu w przypadkach określonych w art. 182-184, służą prawa strony.

Art. 189. Prokurator, który wniósł skargę na decyzję organu administracji publicznej do sądu administracyjnego, nie może z tych samych przyczyn wnieść sprzeciwu.

Organizacje społeczne art. 31 KPA

Art. 31. § 1. Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem:

1) wszczęcia postępowania,

2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,

jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

§ 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie.

§ 3. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony.

§ 4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny.

§ 5. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony, może za zgodą organu administracji publicznej przedstawić temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego.

§ 6. (skreślony).

Rzecznik Praw Obywatelskich - celem jego działania jest ochrona praw i wolności obywatelskich. Podejmuje czynności na podstawie przepisów dotyczących prokuratora.

Czynności merytoryczne

Czynność merytoryczna to wszczęcie postępowania administracyjnego art. 61 KPA

z urzędu
na wniosek (wyjątek art. 61 § 2, art. 31 2 organ wydaje postanowienie uznająć żądanie organizacji społecznej, na odmowne postanowienie służy odwołanie, wznowienie postępowania z art. 149 wymaga postanowienia)

Art. 61. § 1. Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

§ 2. Organ administracji publicznej może ze względu na szczególnie ważny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umorzyć.

§ 3. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.

§ 4. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.

Art. 149. § 1. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia.

§ 2. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy.

§ 3. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji.

Postępowanie na wniosek - datą wszczęcia postępowania będzie doręczenie wniosku do organu (a nie do osoby, czy działu zajmującego się danymi sprawami). Prezendata - pieczątka z datą .

Przekazanie wg kompetencji - jeżeli organ do którego wpłynął wniosek nie jest właściwy do rozpatrzenia sprawy to przekazuje do organu właściwego w trybie art. 65, jeżeli jest kilka spaw we wniosku to organ do którego wpłynął wniosek załatwia co go dotyczy, a pozostałe sprawy przekazuje wg właściwości powiadamiając o tym stronę. Wszczęcie postępowania następuje, gdy dotrze do właściwego organu.

Art. 65. § 1. Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, powinien niezwłocznie przekazać je do organu właściwego, zawiadamiając o tym wnoszącego podanie.

§ 2. Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.

Wznowienie postępowania z urzędu: własne działanie organu, nadzoru wyższego organu, działanie podmiotu na prawach strony (art. 233 KPA - każde pismo może być zakwalifikowane jako sygnalizacja o uregulowaniu stanu faktycznego)

Art. 233. Skarga w sprawie indywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowania administracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez stronę. Jeżeli skarga taka pochodzi od innej osoby, może spowodować wszczęcie postępowania administracyjnego z urzędu, chyba że przepisy wymagają do wszczęcia postępowania żądania strony.

Tryb postępowania administracyjnego

Organ administracji wszczyna postępowanie na wniosek strony lub z urzędu. Wyjątek od realizacji wszczęcia postępowania na wniosek formułuje art. 61 § 1 KPA (oświadczenie strony w zakresie wyrażenia zgody na prowadzenie postępowania administracyjnego powinno nastąpić w formie pisemnej). Przepis ten powinien być interpretowany w związku z przepisami prawa materialnego, które nie tylko wyznaczają rodzaj spraw załatwianych w formie decyzji, ale i normują inicjatywy co do powstania danej treści stosunku materialno-prawnego.

Przepisy prawa materialnego stanowią zatem o tym, czy postępowanie administracyjne może być wszczęte z urzędu, czy na wniosek.

W przypadku, gdy przepis prawa materialnego nie normuje bezpośrednio inicjatywy wszczęcia postępowania w danej kategorii spraw administracyjnych należy przyjąć, że jeżeli przedmiotem postępowania adm. jest określenie ciążących na jednostce obowiązków, ograniczeń lub cofnięcia uprawnień wszczęcie postępowania następuje z urzędu.

Jeżeli chodzi zaś o ustalenie sytuacji prawnej jednostki w zakresie jej uprawnień, zgodnie z zasadą, że jednostka rozporządza swoim prawem wszczęcie postępowania następuje na jej wniosek.

Organ administracji publicznej nie wydaje aktu administracyjnego (postanowienia) o wszczęciu postępowania. Jeżeli jednak przepisy prawa przewidują formę wszczęcia postępowania, datą wszczęcia będzie data doręczenia stronie postanowienia o wszczęciu postępowania (np. art. 31 § 2 i art. 149 KPA).

Datą wszczęcia postępowania na wniosek jest dzień doręczenia podania do kancelarii właściwego organu.

Datą wszczęcia postępowania z urzędu będzie data dokonania pierwszej czynności wobec strony. Będzie nią zawiadomienie o wszczęciu postępowania.

Wszczęcie postępowania z urzędu może nastąpić:

z własnej inicjatywy organu,
z takim żądaniem wystąpią podmioty na prawach strony,
na skutek wniesienia skargi powszechnej przez osobę trzecią.

Wielość stron a współuczestnictwo formalne

W postępowaniu administracyjnym może brać udział wiele stron, ale poprzez to postępowanie nie staje się kontradyktoryjne (sporne). Strony pozostają wyłącznie w więzach prawnych z organem administrującym i to zarówno wtedy, gdy strony reprezentują analogiczne interesy, jak i przeciwne. Tak więc z wielością stron będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy w postępowaniu administracyjnym rozstrzygana jest sprawa administracyjna tożsama pod względem przedmiotowym, której rozstrzygnięcie ukształtuje sytuację wielu podmiotów, które mogą mieć interes zgodny bądź sprzeczny. Wielość stron ma swoje konsekwencje np. w kwestii wniesienia środków zaskarżenia (odwołania). Wniesienie tego środka powoduje zaskarżenie decyzji w jej całokształcie, a zatem obejmuje nie tylko zaskarżenie decyzji w części dotyczącej wnoszonego odwołanie, ale i także pozostałych stron.

W razie wielości stron w jednej sprawie art. 62 KPA nie ma zastosowania.

Reguluje on bowiem połączenie do rozpoznania w jednym postępowaniu kilku odrębnych spraw administracyjnych i jest to zagadnienie oddzielne od wielości stron. Bowiem tu mamy do czynienia z wielością spraw administracyjnych połączonych formalnie (procesowo) w jednym postępowaniu.

Współuczestnictwo formalne jest to połączenie kilku oddzielnych spraw administracyjnych, które łączy tylko tożsamość zewnętrzna, czyli że są to pod względem materialno prawnym sprawy administracyjne jednego rodzaju. Zastosowanie artykułu 62 KPA może zaistnieć tylko po spełnieniu łącznym 3 przesłanek:

identycznego stanu faktycznego,
identycznej podstawy prawnej,
właściwości jednego organu administrującego.

Art. 61. § 1. Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

§ 3. Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.

§ 4. O wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.

Art. 62. W sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.

Art. 63. § 1. Podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, a także ustnie do protokołu.

§ 2. Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.

§ 3. Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.

§ 4. Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący je tego zażąda.

Art. 64. § 1. Jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania.

§ 2. Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nie usunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

§ 2. Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.

Art. 66. § 1. Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwianiu przez różne organy, organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni przedmiotem rozpoznania sprawy należące do jego właściwości. Równocześnie zawiadomi wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu, i poinformuje go o treści § 2.

§ 2. Odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

§ 3. Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd, organ, do którego podanie wniesiono, zwraca je wnoszącemu z odpowiednim pouczeniem.

Czynności procesowe techniczne

doręczenia - art. 39 - 49 KPA ( doręczenia właściwe otrzymuje do rąk własnych adresat art.42)

doręczenia zastępcze uregulowane w art. 43)

wezwania - art. 50 - 56 KPA
protokoły i adnotacje - art. 67 - 72 KPA
wgląd w akta sprawy, udostępnienie akt sprawy - art. 73 - 74 KPA

ad. 1.

doręczenia właściwe otrzymuje do rąk własnych adresat art.42

doręczenia zastępcze uregulowane w art. 43

Domownik - osoba spokrewniona, spowinowacona (domniemanie prowadzenia wspólnego gosp. domowego),

osoba obca, niezwiązana z domownikiem więzami pokrewieństwa ( np. konkubina, sąsiad ),

Orzecznictwo stwierdza hierarchię: najpierw domownik, dorosły domownik, sąsiad, dozorca

Art. 49. fikcja doręczenia (ogłoszenie publiczne)

Ad. 2 wezwania

Ad. 3. Protokół sporządza się z czynności mających istotne znaczenie dla sprawy.

Adnotacje sporządza się dla czynności 2 rodzajów:

mających znaczenie dla sprawy - odnoszących się do załatwienia sprawy,
mających znaczenie dla toku postępowania - dotyczących kwestii procesowych,
adnotacja nie może zastąpić protokołu ponieważ nie ma takiej samej mocy dowodowej.

Dwa elementy różniące adnotację od protokołu:

sporządza się ją dla czynności, które nie muszą być potraktowane jako istotne dla rozstrzygnięcia,
wiarygodność i moc dowodową adnotacji zapewnia podpis pracownika.

Szczególny rodzaj adnotacji to adnotacja utrwalająca dokonane ustnie czynności związane z załatwieniem sprawy.

Adnotacja taka musi być podpisana przez stronę.

Skreślenia - nie może być zamazanie (musi być widać co było skreślone).

Udostępnienie akt sprawy - art. 73, 74 KPA

Czynność procesowa techniczna dotycząca udostępnienia akt sprawy stronie lub upoważnionej przez stronę osobie (tylko temu podmiotowi, który bierze udział w sprawie) - treść art. 73 pamięć

Art. 73. § 1. W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów.

§ 2. Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.

Ograniczenie - art. 74 pamięć

Art. 74. § 1. Przepisu art. 73 nie stosuje się do akt sprawy, objętych ochroną tajemnicy państwowej, a także do innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze względu na ważny interes państwowy.

§ 2. Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek i odpisów, uwierzytelnienia takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie

Terminy do załatwienia sprawy art. 35 - 38 KPA

Art. 35. § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.

§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

§ 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

§ 4. Organy wyższego stopnia mogą określać rodzaje spraw, które załatwiane są w terminach krótszych niż określone w § 3.

§ 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

Art. 36. § 1. O każdym przypadku nie załatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.

§ 2. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu.

Art. 37. § 1. Na nie załatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 lub ustalonym w myśl art. 36 stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia.

§ 2. Organ wymieniony w § 1, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych nie załatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.

Art. 38. Pracownik organu administracji publicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 36 albo nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie ustalonym w myśl art. 37 § 2, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.

Terminy te mają charakter procesowy. Oznacza to, że ich upływ nie pozbawia organu administrującego zdolności prawnej do załatwienia sprawy. Decyzja wydana przez organ pozostający w zwłoce jest ważna i wywołuje skutki przewidziane prawem, bo nie są to terminy prawa materialnego, które by powodowały przedawnienie orzekania w sprawie. Zwłoka w załatwieniu sprawy może spowodować wiele następstw:

odpowiedzialność organu z powodu wyrządzenia stronie szkody ,
pociągnięcie pracownika do odpowiedzialności służbowej,
powstanie nowych obowiązków organu administrującego - art. 36 KPA,
powstanie uprawnień strony do zwalczania milczenia administracji w sprawie.

Uchybienie terminów zawartych w art. 35 KPA nie może stanowić zarzutów wadliwości samej decyzji.

Obliczanie terminów art. 57-60 KPA

Art. 57. § 1. Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.

§ 2. Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

§ 3. Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.

§ 4. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

§ 5. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem nadano pismo w polskiej placówce pocztowej albo złożono w polskim urzędzie konsularnym. Termin uważa się za zachowany również w przypadku, gdy przed jego upływem żołnierz lub członek załogi statku morskiego złożył je w dowództwie jednostki wojskowej lub kapitanowi statku, a także gdy osoba pozbawiona wolności złożyła pismo w administracji zakładu karnego.

Art. 58. § 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

§ 2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.

§ 3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w § 2 jest niedopuszczalne.

Art. 59. § 1. O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie.

§ 2. O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia.

Art. 60. Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia organ administracji publicznej na żądanie strony może wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia.

Art. 58 - przywrócenie terminu

strona musi skierować wniosek o przywrócenie terminu,
uprawdopodobnienie, że nastąpiło nie z jej winy,
prośba musi być wniesiona w terminie 7 dni (termin zawity)
dopełnienie czynności - wniesienie odwołania
przywrócenie terminu w formie postanowienia z możliwością odwołania.

Zawieszenie postępowania adm. (fakultatywne i obligatoryjne)

Zawieszenie fakultatywne - art. 98 KPA

Art. 98. § 1. Organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.

§ 2. Jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.

Zawieszenie obligatoryjne art. 97 i art. 101 KPA z uwzględnieniem art. 30 § 5 (w sprawach spadków nie objętych)

Art. 97. § 1. Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie:

1) w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105),

2) w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony,

3) w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych,

4) gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

§ 2. Gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, organ administracji publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.

Art. 101. § 1. O postanowieniu w sprawie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej zawiadamia strony.

§ 2. W przypadku zawieszenia postępowania na żądanie strony lub jednej ze stron (art. 98 § 1) organ pouczy je o treści przepisu art. 98 § 2.

§ 3. Na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania służy stronie zażalenie

art. 30 § 5. W sprawach dotyczących spadków nie objętych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku - kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej.

Kwestia wstępna

Kwestia wstępna

Wyjątkowy tryb

organ niewłaściwy organ właściwy

zawieszenie postępowania brak zawieszenia

art. 100§3 do słowa albo art. 100§2 i art. 100%3 in fine od słowa albo

Art. 100. § 1. Organ administracji publicznej, który zawiesił postępowanie z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 4, wystąpi równocześnie do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo wezwie stronę do wystąpienia o to w oznaczonym terminie, chyba że strona wykaże, że już zwróciła się w tej sprawie do właściwego organu lub sądu.

§ 2. Jeżeli zawieszenie postępowania z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 4 mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla interesu społecznego, organ administracji publicznej załatwi sprawę, rozstrzygając zagadnienie wstępne we własnym zakresie.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się także wówczas, gdy strona mimo wezwania (§ 1) nie wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo gdy zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony. W tym ostatnim przypadku organ może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia przez stronę stosownego zabezpieczenia.

Zawieszenie postępowania administracyjnego to taki stan postępowania w którym trwa nadal stan zawisłości sprawy, nadal istnieją powstałe w nim skutki prawno procesowe, ale tok postępowania ulega wstrzymaniu, sprawa spoczywa bez biegu i w zasadzie żadne czynności procesowe nie są podejmowane.

W okresie zawieszenia postępowania żadne terminy nie w zasadzie nie biegną. Po ustaniu przyczyny

zawieszenia postępowania postępowanie zostaje podjęte na nowo. Zawieszenie postępowania nie oznacza bezczynności organu w sprawie, a jedynie ograniczenie jego działania do kontroli stanu sprawy.

Rodzaje zawieszenia postępowania:

zawieszenie fakultatywne - organ adm. publicznej może zawiesić postępowanie w trybie art. 98 po spełnieniu łącznie 3 przesłanek:

jeżeli wystąpi o to strona na której żądanie postępowanie zostało wszczęte,
nie sprzeciwiają się temu inne strony,
nie zagraża to interesowi społecznemu.

Organ adm. publicznej ma obowiązek poinformowania strony o treści art. 98 §2.

zawieszenie obligatoryjne

przyczyny zawieszenia:

brak reprezentacji strony - art. 97 § 1 pkt. 1-3,
konieczność rozstrzygnięcia kwestii wstępnej - art. 97 §1 pkt.4

Kwestia wstępna to zagadnienie materialno- prawne będące we właściwości innego organu, mające charakter zagadnienia otwartego (wcześniej nie rozstrzyganego) od którego zależy wynik sprawy głównej. Rozstrzygnięcie zagadnienia kwestii wstępnej może nastąpić przez organ właściwy do tego lub w trybie wyjątkowym przez organ niewłaściwy (patrz art. 100 §2 i 3).

Obowiązki organu :

Podjęcie czynności zmierzających do usunięcia przeszkody w prowadzeniu postępowania (art. 99 i 100 §1,

Art. 99. Organ administracji publicznej, który z przyczyny określonej w art. 97 § 1 pkt 1-3 zawiesił postępowanie wszczęte z urzędu, poczyni równocześnie niezbędne kroki w celu usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania. Tak samo postąpi organ w razie zawieszenia z tej samej przyczyny postępowania wszczętego na żądanie strony, jeżeli interes społeczny przemawia za załatwieniem sprawy.

Podjęcie niezbędnych czynności w zawieszonym postępowaniu w razie konieczności od wrócenia niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzkiego czy poważnej szkody dla interesu społecznego (art. 102)

Art. 102. W czasie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej może podejmować czynności niezbędne w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnym szkodom dla interesu społecznego.

Zastosowanie wyjątkowego trybu rozstrzygania kwestii wstępnej w razie gdy strona nie dąży do usunięcia przeszkody procesowej (art. 100 §3)

Art. 100 § 3. Przepis § 2 stosuje się także wówczas, gdy strona mimo wezwania (§ 1) nie wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo gdy zawieszenie postępowania mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony. W tym ostatnim przypadku organ może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia przez stronę stosownego zabezpieczenia.

Wszczęcie z urzędu czynności zawieszonego postępowania po ustaniu przeszkody w jego prowadzeniu chyba, że wcześniej z takim wnioskiem wystąpi strona.
Respektowanie tego, że jej wstrzymany bieg terminów kodeksowych.

Gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania organ administracji publicznej podejmuje postępowanie z urzędu lub na żądanie strony.

System środków dowodowych

Jednym z zasadniczych elementów procesu stosowania normy prawa materialnego jest uznanie faktu za udowodniony na podstawie określonego materiału zgodnie z przyjętą teorią dowodową i opisanie tego faktu w języku prawnym. Organ administrujący podejmując zatem decyzję powinien mieć sprecyzowane zdanie w przedmiocie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a ta podstawa może być ustalona na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu wyjaśniającym.

Materiał dowodowy to ogół dowodów, których zebranie jest konieczne dla dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy.

Przez pojęcie dowodu należy rozumieć środek dowodowy, a zatem ten środek który umożliwia dowodzenie. A więc pozwala na przekonanie o istnieniu lub nieistnieniu oznaczonych faktów, a tym samym o prawdziwości względnie nie prawdziwości twierdzeń o tych faktach.

Przedmiotem dowodu są fakty mające znaczenie dla sprawy, a ztem dotyczące danej sprawy administracyjnej oraz mające znaczenie prawne. Ocenę faktów przeprowadza organ na podstawie przepisów prawa materialnego. Organ powinien ustalić, które fakty mają znaczenie dla sprawy i wydać postanowienie dotyczące przeprowadzenia dowodów. Organ administrujący dokonuje ustaleń stanu faktycznego nie tylko opierając się na zgromadzonym materiale dowodowym, ale także na podstawie domniemań.

Domniemania faktyczne wynikają z doświadczenia życiowego, bo związek między faktem danym w doświadczeniu a poszukiwanym ustala się swobodnie na postawie doświadczenia i wnioskuje się na podstawie jednego faktu nie poszukiwanego o istnieniu faktu poszukiwanego.

Domniemania prawne wynikają z przepisu prawa, który nakazuje przyjęcie faktu poszukiwanego na podstawie innego faktu.

Domniemania prawne można podzielić na:

domniemania proste, dopuszczające przeciw dowód
domniemanie niezbite, nie dające się obalić przeciw dowodem, bo taki przeciwdowód jest zakazany.

KPA dopuszcza ustalenie okoliczności faktycznych bez przeprowadzenia postępowania dowodowego, gdy przepisy szczegółowe przewidują uprawdopodobnienie istnienia tych okoliczności.

Uprawdopodobnienie jest środkiem zastępczym dowodu w znaczeniu ścisłym, nie daje pewności lecz tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo0 twierdzenia o jakimś fakcie. W związku z tym przepisy prawa ograniczają możliwość stosowania uprawdopodobnienia tylko odnośnie do faktów, które mają znaczenie do rozstrzygnięcia kwestii wpadkowej a nie do rozstrzygnięcia istoty sprawy w której toczy się postępowanie.

Kwestie wpadkowe to:

wyłączenie pracownika organu w trybie art. 24 § 3
przywrócenie terminu art. 58

Art. 24. § 3. Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika.

Art. 58. § 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

§ 3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w § 2 jest niedopuszczalne.

Klasyfikacja środków dowodowych

Kryterium sposobu zetknięcia się organu orzekającego z faktem będącym przedmiotem dowodu

środki dowodowe bezpośrednie tj. takie środki przy których organ orzekający ma możność bezpośredniego spostrzegania i stwierdzania prawdziwości określonego faktu (oględziny)
środki dowodowe pośrednie tj. takie środki przy których organ orzekający stwierdza istnienie określonego faktu na podstawie nie bezpośredniego spostrzegania lecz pośrednio na podstawie spostrzegania innego faktu (zeznania świadków, opinie biegłych)

Kryterium rodzaju źródła informacji

środki dowodowe, rzeczowe tj. takie w których źródłem informacji są cechy danej rzeczy lub zachowane na niej ślady pewnych zdarzeń, a organ orzekający zaznajamia się z nimi przez oględziny (np. oględziny ciała ludzkiego),
środki dowodowe osobowe, w których źródłami informacji są osoby np. zeznania świadków

Kryterium dopuszczalności przeprowadzenia danego środka dowodowego

środki dowodowe podstawowe tj. takie których przeprowadzenie nie jest obwarowane określonymi przesłankami np. dokumenty, oględziny
środki dowodowe posiłkowe tj. środki których dopuszczalność jest uzależniona od spełnienia określonych przesłanek np. przesłuchanie stron.

Kryterium regulacji prawnej środków dowodowych

środki uregulowane w przepisach KPA np. dokumenty, oględziny, zeznania świadków itd.
Środki dowodowe nie uregulowane w KPA (środki dowodowe nie nazwane ), są to nowe środki powstające w wyniku rozwoju nauki i techniki np. filmy, nagrania dźwięku, taśmy magnetofonowe.

Ustawodawca nie dopuszcza możliwości stosowania formalnej teorii dowodów, która oznacza, że dana okoliczność może być udowodniona tylko określonymi środkami dowodowymi. Ograniczenia środków dowodowych nie mogą być wprowadzane przepisami prawa wewnętrznego.

Dokument jako środek dowodowy w postępowaniu administracyjnym

Rodzaje dokumentów: urzędowe i prywatne.

Dokumentom urzędowym KPA przyznaje zwiększoną moc dowodową w zakresie tego co zostało w nich urzędowo stwierdzone, jeżeli zostaną spełnione łącznie 2 przesłanki:

dokumenty sporządzono w przepisanej formie
sporządziły je powołane do tego organy adm. Publicznej w ich zakresie działania.

Dokumenty urzędowe korzystają z 2 rodzajów domniemań:

domniemanie prawdziwości tzn. że dokument pochodzi od organu, który go wystawił
domniemanie zgodności z prawdą, oświadczenie organu od którego dokument pochodzi.

KPA w art. 76 § 1 i 3 przyjął domniemanie zgodności z prawdą . domniemanie to może być obalone jedynie przez przeprowadzenie dowodu przeciwko treści dokumentu (art. 76 §3).

Nie zostało natomiast wyraźnie ustanowione domniemanie prawdziwości. Brzmienie art.76 §1 daje dostateczną podstawę do przyjęcia poglądu, że dokumentom urzędowym służy także domniemanie prawdziwości. Przyjęcie innego rozwiązania nakładałoby na organ obowiązek badania każdego przedstawionego dokumentu celem sprawdzenia czy pochodzi on od organu, który go wystawił. Z art. 96 § 3 wynika, że dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu tylko przeciwko treści dokumentu. Rozwiązanie to zawiera lukę, bo nie uwzględnia się w nim wszystkich możliwych elementów fałszu dokumentu.

Dokument jest prawdziwy, jeżeli spełnia łącznie 3 przesłanki:

został wystawiony przez kompetentny organ,
treść dokumentu odpowiada rzeczywistości
dokument posiada niezmienioną treść taką jaką nadał mu wystawca.

Lukę o której była mowa należy wypełnić w drodze rozszerzającej interpretacji art. 76 § 3 uznając za dopuszczalne stosowanie tego przepisu również wtedy, gdy chodzi o obalenie domniemania prawdziwości dokumentu. KPA nie wprowadza ograniczeń w odniesieniu do środków dowodowych, które organ orzekający może dopuścić w celu obalenia mocy dowodowej dokumentów urzędowych. W razie obalenia domniemania zgodności z prawdą lub domniemania prawdziwości dokumentu urzędowego nie może on być potraktowany jako dowód w sprawie.

Moc dowodową zagranicznych dokumentów urzędowych oraz dokumentów prywatnych nie została w KPA uregulowana. W związku z tym należy przyjąć, że dokumenty te podlegają w pełni swobodnej ocenie dowodów dokonywanych przez organ orzekający, chyba, że inaczej stanowią przepisy szczególne lub umowy międzynarodowe.

Art. 76. § 1. Dokumenty urzędowe sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzanych przez organy jednostek organizacyjnych lub podmioty, w zakresie poruczonych im z mocy prawa lub porozumienia spraw wymienionych w art. 1 pkt 1 i 4.

§ 3. Przepisy § 1 i 2 nie wyłączają możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentów wymienionych w tych przepisach.

Zeznania świadków art. 82 i 83 (środek dowodowy)

Świadkiem jest osoba fizyczna, która w postępowaniu dotyczącym praw i obowiązków innego podmiotu składa zeznania o faktach spostrzeżonych lub o których otrzymała wiadomość od innych osób (nie ma ograniczenia do zdolności prawnej , nawet 10 -latek, wyjątki art. 82)

Art. 82. Świadkami nie mogą być:

1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,

2) osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej na okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały w trybie określonym obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy,

3) duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.

Obowiązki świadka - zeznawanie z art. 83

Art. 83. § 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonka strony, wstępnych, zstępnych i rodzeństwa strony oraz jej powinowatych pierwszego stopnia, jak również osób pozostających ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Prawo odmowy zeznań trwa także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

§ 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego lub bliskich wymienionych w § 1 na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.

§ 3. Przed odebraniem zeznania organ administracji publicznej uprzedza świadka o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności za fałszywe zeznania.

Oględziny - środek dowodowy

Oględziny polegają na bezpośrednim zbadaniu jakiegoś przedmiotu przez organ orzekający w celu dokonania spostrzeżeń za pomocą określonego zmysłu (słuchu, wzroku itp.) co do właściwości tego przedmiotu.

Opinie biegłych - art. 84 - środek dowodowy

Art. 84. § 1. Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ administracji publicznej może zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii.

§ 2. Biegły podlega wyłączeniu na zasadach i w trybie określonym w art. 24. Poza tym do biegłych stosuje się przepisy dotyczące przesłuchania świadków.

Przesłuchanie stron - (nie mylić z wyjaśnieniami stron - przesłuchanie stron jest to środek dowodowy posiłkowy - art. 86

Art. 86. Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne do rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej dla ich wyjaśnienia może przesłuchać stronę. Do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.

Oświadczenia stron - środek posiłkowy art. 75 § 2

Art. 75. . § 2. Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji, organ administracji publicznej odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Przepis art. 83 § 3 stosuje się odpowiednio

Przesłanki:

przepis prawa wprost nie wymaga przedłożenia zaświadczenia,
strona składa wniosek, że chce złożyć oświadczenie

wykład z dn. 11.05. 2003r.

Formy postępowania wyjaśniającego: egzamin art.89 §1 i 2 , art. 90, art.95, art.92

rozprawa art. 89 - 96 KPA ( w przepisach tych nie wszystko jest uregulowane np. przesłuchanie świadka ( ma 2 świadków i trzeba ich przesłuchać wtedy korzystamy z KPC)
postępowanie gabinetowe - uproszczone postępowanie, organ rozstrzyga na podstawie dokumentów. Najczęściej gdy jedna strona. Nawet przy wielości stron i nie jest uzgadniane.

Art. 89. § 1. Organ administracji publicznej przeprowadzi w toku postępowania rozprawę w każdym przypadku, gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania bądź osiągnięcie celu wychowawczego albo gdy wymaga tego przepis prawa.

§ 2. Organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.

Art. 90. § 1. Organ administracji publicznej podejmuje przed rozprawą czynności niezbędne do jej przeprowadzenia.

§ 2. W szczególności organ wzywa:

1) strony do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów i do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez przedstawicieli albo pełnomocników,

2) świadków i biegłych do stawienia się na rozprawę.

§ 3. Ponadto organ zawiadamia o rozprawie państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, organizacje społeczne, a także inne osoby, jeżeli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot. W tym przypadku organ wzywa je do wzięcia udziału w rozprawie albo do złożenia przed rozprawą oświadczenia i dowodów dla jego poparcia.

Art. 91. § 1. W wezwaniu na rozprawę określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy.

§ 2. Stronom, świadkom, biegłym oraz państwowym i samorządowym jednostkom organizacyjnym, organizacjom i innym osobom, wezwanym do udziału w rozprawie (art. 90 § 3), doręcza się wezwanie na piśmie.

§ 3. Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron, uczestniczących w postępowaniu, mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nie znane organowi administracji publicznej, należy ponadto o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy ogłosić w drodze obwieszczeń albo w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości.

Obowiązek organu o powiadomieniu stron

Art. 92. Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiły przynajmniej na siedem dni przed rozprawą.

Art. 93. Rozprawą kieruje wyznaczony do przeprowadzenia rozprawy pracownik tego organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie. Gdy postępowanie toczy się przed organem kolegialnym, rozprawą kieruje przewodniczący albo wyznaczony członek organu kolegialnego.

Odroczenie rozprawy

Art. 94. § 1. Nieobecność na rozprawie stron należycie wezwanych na rozprawę nie stanowi przeszkody do jej przeprowadzenia.

§ 2. Kierujący rozprawą odroczy ją, jeżeli stwierdzi poważne nieprawidłowości w wezwaniu stron na rozprawę, jeżeli niestawienie się strony zostało spowodowane przeszkodą trudną do przezwyciężenia, a także z innej ważnej przyczyny.

Art. 95. § 1. Na rozprawie strony mogą składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie. Ponadto strony mogą wypowiadać się co do wyników postępowania dowodowego.

§ 2. Kierujący rozprawą może uchylić zadawane świadkom, biegłym i stronom pytania, jeżeli nie mają one istotnego znaczenia dla sprawy. Jednakże na żądanie strony należy zamieścić w protokole osnowę treści uchylonego pytania.

Policja recesyjna (organy rzadko korzystają)

Art. 96. Za niewłaściwe zachowanie się w czasie rozprawy strony, świadkowie, biegli i inne osoby uczestniczące w rozprawie mogą być, po uprzednim ostrzeżeniu, wydalone z miejsca rozprawy przez kierującego rozprawą oraz ukarane grzywną do 100 zł. Na postanowienie o ukaraniu grzywną służy zażalenie.

Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnym

Decyzja administracyjna - postępowanie administracyjne jest wszczynane i prowadzone w celu załatwienia sprawy. Duże podobieństwo typu sądowego i administracyjnego stosowania prawa pozwala na używanie innego wspólnego pojęcia tj. typ orzeczniczy stosowania prawa, a poza tym zezwala na poszukiwanie powinowactwa między wyrokiem sądu cywilnego a decyzją administracyjną wydaną w toku postępowania jurysdykcyjnego. Określenie decyzji administracyjnej, która załatwia sprawę indywidualną w postępowaniu administracyjnym można byłoby skonstruować z tych samych elementów, które składają się na określenie sądowego wyroku cywilnego, co najwyżej z niewielkimi modyfikacjami.

Trzy cechy dające podstawę do uznania czynności organu administracji za decyzję:

1) decyzja jest przejawem woli organu administrującego , oznacza to, że organ rozstrzygając sprawę władczo narzuca swe stanowisko,

decyzja musi wyraźnie wskazywać postawę prawną w powszechnie obowiązujących przepisach prawa administracyjnego lub finansowego,
decyzja rozstrzyga konkretną sprawę konkretnej osoby fizycznej lub prawnej w postępowaniu unormowanym przez przepisy proceduralne: decyzja jest wyposażona w atrybut ważności, jej adresat może się odwoływać tylko za pomocą środków przewidzianym prawem.

Decyzja jest jednostronnym aktem stosowania prawa o wiążących konsekwencjach obowiązującej normy prawnej dla indywidualnie określonego podmiotu i konkretnej sprawy podjętych przez organ w sferze stosunków zewnętrznych. Decyzja jest określoną czynnością procesową, bo musi zaistnieć w postępowaniu administracyjnym, aby wywrzeć skutki prawa materialnego powodując przekształcenie tego co było interesem prawnym lub obowiązkiem strony w postępowaniu w prawo nabyte z decyzji adm. lub w obowiązek prawny.

ELEMENTY DECYZJI art. 107

Art. 107. § 1. Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.

§ 2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.

§ 3. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa.

§ 4. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania.

§ 5. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.

Decyzja nie wchodzi do obrotu prawnego jeżeli brakuje: organu, strony, rozstrzygnięcia, podpisu (podmiot uprawniony) - to są 4 najważniejsze elementy decyzji.

RYGOR NATYCHMIASTOWEJ WYKONALNOŚCI

Art. 108. § 1. Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia.

§ 2. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.

POSTANOWIENIA

Uregulowania odnoszące się do postanowień są skąpe i dotyczą ich odrębności. Postanowienia nie są jednorodną grupą aktów, ich zróżnicowanie przejawia się ze względu na przedmiot oraz zaskarżalność.

Rodzaje postanowień:

ściśle procesowe - postanowienie o dopuszczeniu środków dowodowych (od razu wykonalne),
procesowe - wpływające na dalszy bieg postępowania (przywrócenie terminu) od razu wykonalne, ale i zindywidualizowane ze względu na przedmiot rozstrzygnięcia,
wywierające skutek materialno prawny (art. 106 - 113) - od razu wykonalne, ale i zindywidualizowane ze względu na przedmiot rozstrzygnięcia,
wydawane poza ramami postępowania administracyjnego - zaświadczenia.

Art. 123. § 1. W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia.

§ 2. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie spraw, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

Art. 124. § 1. Postanowienie powinno zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę jego wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.

§ 2. Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.

Art. 125. § 1. Postanowienia, od których służy stronom zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, doręcza się na piśmie.

§ 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 postanowienia mogą być stronom ogłaszane ustnie.

§ 3. Postanowienie, które może być zaskarżone do sądu administracyjnego, doręcza się stronie wraz z pouczeniem o dopuszczalności wniesienia skargi oraz uzasadnieniem faktycznym i prawnym.

Art. 126. Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy art. 107 § 2-5 oraz art. 109-113, a do postanowień, od których przysługuje zażalenie - również art. 145-152 oraz art. 156-159, z tym że zamiast decyzji, o której mowa w art. 149 § 3, 151 § 1, 157 § 1 i 158, wydaje się postanowienie

Decyzja a postanowienie - różnice:

Przedmiot rozstrzygnięcia - decyzja kończy postępowanie rozstrzygając co do istoty albo umarza postępowanie w sprawie. Postanowienia mają wpływ na poszczególne czynności procesowe albo na stosowanie poszczególnych instytucji procesowych, co ma wpływ na bieg postępowania. Postanowienia kształtują procesowe prawa i obowiązki stron i uczestników. Zakres stosowania formy postanowienia i decyzji jest prawnie od siebie rozdzielony chociaż mogą prowadzić do zbliżonych skutków.
Element różniący to nazwa i inne elementy zawarte w KPA art. 123 i następne plus 107.
Podstawa prawna : w decyzji podstawą prawna jest przepis prawa materialnego co do zasady, a postanowienia przepisy prawa procesowego.
Krąg adresatów: adresatem decyzji jest strona, a postanowienia także inni uczestnicy.
Forma: decyzje są wydawane na piśmie (patrz wyjątek art. `14§ 2), a postanowienia przybierają formę pisemną o ile podlegają zaskarżeniu na drodze administracyjnej lub sądowej.

Art. 106. § 1. Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.

§ 2. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę.

§ 3. Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin.

§ 4. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

§ 5. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

§ 6. W przypadku nie zajęcia stanowiska w terminie określonym w § 3 stosuje się odpowiednio przepisy art. 36-38.

§ 2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.

§ 2. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie.

Art. 109. § 1. Decyzję doręcza się stronom na piśmie.

§ 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 decyzja może być stronom ogłoszona ustnie.

Art. 110. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej.

Art. 111. § 1. Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach.

§ 2. W przypadkach określonych w § 1 termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie od dnia doręczenia jej odpowiedzi.

Art. 112. Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia.

Art. 113. § 1. Organ administracji publicznej może z urzędu lub na żądanie strony prostować w drodze postanowienia błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez ten organ decyzjach.

§ 2. Organ, który wydał decyzję, wyjaśnia w drodze postanowienia na żądanie organu egzekucyjnego lub strony wątpliwości co do treści decyzji.

§ 3. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie.

UGODA art.114 - 122

Przesłanki zawarcia ugody:

zawisłość sprawy,
w sprawie biorą udział co najmniej 2 strony, których interesy prawne lub obowiązek jest tego rodzaju, że dopuszcza zawarcie ugody pomiędzy nimi
przyczynia się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania,
nie sprzeciwia się temu przepis prawa,
zawarcie ugody nie będzie ominięciem obowiązków współdziałania organów
nie narusza interesu społecznego lub słusznego interesu strony .

Ugoda może mieć formę tylko pisemną , jej zawarcie utrwala się w protokole. Stronom doręcza się tylko odpisy , orginał pozostaje w aktach sprawy.

Skutki wywierane przez ugodę:

odracza wydanie decyzji,
czynności związane z zatwierdzeniem ugody nie wliczają się do biegu terminu,
wywiera takie same skutki jak decyzja,
wykonanie ugody możliwe będzie dopiero, gdy postanowienie zatwierdzające stanie się ostateczne,
zawarcie ugody w postępowaniu odwoławczym powoduje, że w dacie, w której postanowienie o zatwierdzeniu ugody staje się ostateczne traci moc decyzja organu pierwszej instancji o czym zamieszcza się wzmiankę w postanowieniu.

Art. 114. W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

Art. 115. Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie.

Art. 116. § 1. Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom termin do zawarcia ugody, jeżeli złożą one zgodne oświadczenie o zamiarze jej zawarcia.

§ 2. W przypadku zawiadomienia przez jedną ze stron o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody lub niedotrzymania przez strony terminu wyznaczonego w myśl § 1, organ administracji publicznej załatwia sprawę w drodze decyzji.

Art. 117. § 1. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody.

§ 2. Organ administracji publicznej utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody.

Art. 118. § 1. Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej, przed którym została zawarta.

§ 2. Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska przez inny organ, stosuje się odpowiednio przepis art. 106.

§ 3. Organ administracji publicznej odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nie uwzględniającej stanowiska organu, o którym mowa w § 2, albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny interes stron.

Art. 119. § 1. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody.

§ 2. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w tym postanowieniu.

§ 3. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom odpis ugody.

Art. 120. § 1. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne.

§ 2. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza jej wykonalność na egzemplarzu ugody.

Art. 121. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.

Art. 122. W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale do ugody i postanowienia w sprawie jej zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące decyzji.

WSPÓŁDZIAŁANIE ORGANÓW ADMINISTRUJĄCYCH W ORZEKANIU W SPRAWIE ART. 106

§ 2. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę.

§ 4. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

§ 5. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

§ 6. W przypadku nie zajęcia stanowiska w terminie określonym w § 3 stosuje się odpowiednio przepisy art. 36-38.

Współdziałanie organów będzie miało miejsce wtedy, gdy nastąpi przecinanie się zakresu działania 2 lub kilku podmiotów. Motywem jest rozszerzenie kręgów podmiotów uczestniczących we współdecydowaniu o określonym problemie mającym charakter kompleksowy.

Strona nie ma obowiązku zabiegania o współdziałanie organów. To organ występuje z wnioskiem do właściwego organu, ale strona ma zapewniony czynny udział w procedurze współdziałania.

Obowiązki organu rozstrzygającego co do istoty:

zwrócenie się do organu współdziałającego o zajęcie stanowiska, które powoduje wszczęcie czynności procesowych. Jeżeli organ orzekający w sprawie nie będzie związany ze stanowiskiem organu współdziałającego to współdziałanie może być podjęte na początku postępowania, a gdy chodzi o uzgodnienie projektu decyzji to może nastąpić w stadium końcowym postępowania.
Powiadomienie strony o czynności współdziałania (art. 106).

UMORZENIE POSTĘPOWANIA ADM. art. 105 KPA

Art. 105. § 1. Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.

§ 2. Organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

Umorzenie postępowania administracyjnego:

fakultatywne
obligatoryjne

Umorzenie obligatoryjne - następuje z powodu bezprzedmiotowości postępowania tzn. z każdej przyczyny powodującej brak jednego z elementów materialnego stosunku prawnego w odniesieniu do jego strony podmiotowej lub przedmiotowej. Ewentualność taka może powstać, ujawnić się lub zostać stwierdzona w toku postępowania.

Przykłady bezprzedmiotowości:

strona występuje o rozstrzygnięcie co do samej sprawy,
gdy sprawa ma charakter cywilny
nie istnieje w znaczeniu prawnym przedmiot postępowania
gdy sprawę rozpozna organ niewłaściwy,
w sprawie nieuregulowanej przepisami prawa,
na mocy przepisów prawa organ orzekający został zniesiony (umorzenie z mocy prawa)

Umorzenie fakultatywne - może nastąpić po spełnieniu 3 przesłanek:

z wnioskiem występuje strona, która żądała wszczęcia postępowania,
nie sprzeciwiają się temu inne strony
nie narusza to interesu społecznego.

Rektyfikacja art. 111 - 113 KPA

§ 2. W przypadkach określonych w § 1 termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie od dnia doręczenia jej odpowiedzi.

§ 2. Organ, który wydał decyzję, wyjaśnia w drodze postanowienia na żądanie organu egzekucyjnego lub strony wątpliwości co do treści decyzji.

§ 3. Na postanowienie w sprawie sprostowania i wyjaśnienia służy zażalenie.

Procedura rektyfikacji jest uregulowana jednakowo w odniesieniu do decyzji i postanowień, a to z racji odesłania zawartego w art. 126 KPA.

Z uwagi na to, że w odniesieniu do ugody stosuje się przepisy dotyczące decyzji również do niej należy stosować przepisy o rektyfikacji.

Wadliwość decyzji może mieć różny charakter i stosownie do ich wpływu na treść decyzji można odróżnić wadliwości istotne od wadliwości nieistotnych.

System weryfikacji decyzji zawarty w KPA daje prawną możliwość usunięcia zarówno wad istotnych jak i nieistotnych. Usuwanie wad nieistotnych należy w trybie rektyfikacji. Przedmiotem tego trybu nie będzie zmiana treści decyzji ostatecznej, bo przerobienie decyzji przez organ może prowadzić do odpowiedzialności karnej.

Sprostowanie - w tym trybie będziemy usuwać błędy pisarskie, rachunkowe, omyłki arytmetyczne, które są oczywiste natychmiast rozpoznawalne.

Można również sprostować pouczenia odnośnie zasad i trybu zaskarżalności decyzji.

Sprostowania może żądać strona w każdym czasie lub może ono nastąpić z urzędu. Sprostowania dokonuje organ, który wydał decyzję w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie.

Uzupełnienie może nastąpić na wniosek strony w terminie 14 dni od doręczenia lub ogłoszenia decyzji. W przypadku uzupełnienia rozstrzygnięcia (rozstrzygnięcie musi być kompletne w ukształtowaniu wyniku sprawy) musi ono nastąpić w formie decyzji uzupełniającej.

Uzupełnienie pouczenia co do możliwości wniesienia środków zaskarżenia następuje poprzez doręczenie uzupełniającego tekstu decyzji.

Wykładnia: ma miejsce wówczas, gdy występują wątpliwości co do treści decyzji z zakresu praw lub obowiązków w niej zawartych, terminów w których powstaje skutek prawny. Wykładnia nie może prowadzić do merytorycznej zmiany treści rozstrzygnięcia. Ten tryb uruchamiany jest na żądanie strony lub organu egzekucyjnego. Wykładni dokonuje organ, który wydał decyzję w sprawie w formie zaskarżalnego postanowienia. Sądy oraz inne organy są związane dokonaną wykładnią przez organ orzekający.

System weryfikacji decyzji i postanowień - wykład 31.05,03r.

System weryfikacji decyzji dokonywany w drodze administracyjnej nie jest zbudowany z instytucji procesowych o jednolitym charakterze. Elementami składowymi tego systemu są:

środki zaskarżenia,
środki nadzoru
odwołalność decyzji.

Środki zaskarżenia - są to instytucje procesowe za pomocą, których uprawniony podmiot może żądać weryfikacji rozstrzygnięcia administracyjnego w celu jego kasacji lub reformacji. Konstrukcja prawna środków zaskarżenia jest oparta na zasadzie skargowości (tzn. że służą one podmiotom uprawnionym do żądania uruchomienia określonego postępowania weryfikacyjnego i w żadnym razie nie dają podstawy do wszczęcia postępowania z urzędu.

Klasyfikacja środków zaskarżenia:

Kryterium przesunięcia kompetencji do weryfikacji zaskarżonego rozstrzygnięcia na instancję wyższą

a) środki zaskarżenia bezwzględnie dewolutywne tj. takie, które zawsze przesuwają sprawę do wyższej instancji (np. stwierdzenie nieważności decyzji),

b) środki zaskarżenia względnie dewolutywne tj. takie, które powodują przesunięcie sprawy do wyższej instancji tylko w razie nie uwzględnienia ich przez I instancję (np. odwołanie)

c) środki zaskarżenia, które rozpatrywane są przez organ, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie (np. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy art. 127 §3, SKO lub minister)

2. Kryterium rodzaju zaskarżonego rozstrzygnięcia

a) środki zaskarżenia zwyczajne służące od decyzji nie ostatecznych (odwołanie)

b) środki zaskarżenia nadzwyczajne wnoszone od decyzji ostatecznych (np. stwierdzenie nieważności decyzji)

3.Kryterium mocy prawnej wniesionego środka zaskarżenia

środki zaskarżenia bezwzględnie suspensywne tj. takie, które z mocy prawa wstrzymują wykonanie zaskarżonego rozstrzygnięcia (np. odwołanie).
Środki zaskarżenia względnie suspensywne tj. takie, które wstrzymanie wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia pozostawiają ocenie organu rozpatrującego środek zaskarżenia (stwierdzenie nieważności decyzji)

Kryterium możliwości wnoszenia danego środka zaskarżenia samodzielnie

środki zaskarżenia samoistne np. zażalenie, może też być odwołanie)
środki zaskarżenia niesamoistne tzn. takie, które można wnieść tylko wraz z innymi środkami prawnymi.

Środki nadzoru są to instytucje procesowe za pomocą, których organy powołane do sprawowania nadzoru uruchamiają z urzędu postępowanie weryfikacyjne służące wyeliminowaniu z obrotu prawnego decyzji przez ich kasację lub reformacje.

Konstrukcja prawna środków nadzoru jest oparta na zasadzie oficjalności.

Odwołalność decyzji

Odwołanie jest instytucją procesową tworząca możliwość prawna uprawnionym podmiotom zaskarżenia decyzji administracyjnej. Zakres dopuszczalności odwołania od decyzji wyznacza zasada ogólna dwuinstancyjności (art. 15 Kpa). Zgodnie z nią każda sprawa indywidualna rozpoznana i rozstrzygnięta decyzją organów I instancji podlega w wyniku wniesienia odwołania ponownemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu przez organ II instancji. Od każdej decyzji nieostatecznej służy stronie odwołanie. Jedynie od decyzji wydanej przez SKO, oraz Ministra w I instancji służy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, który jest rozpatrywany przez organ, który wydał zaskarżoną decyzję.

Podmioty uprawnione do wniesienia odwołania

Postępowanie odwoławcze jest w pełni oparte na zasadzie skargowości tzn., że może być ono podjęte tylko wtedy, gdy uprawniony podmiot podejmie czynność procesową wniesienia odwołania. Nigdy zaś nie może być wszczęte z urzędu.

Strony jako jeden z podmiotów do wniesienia odwołania

Podmiotem uprawnionym do wniesienia odwołania jest strona, a więc podmiot spełniający przesłanki z art. 28-30 kpa.

KPA nie wprowadza żadnych przesłanek materialnych, które by ograniczały prawo odwołania. Jedyną przesłanką jest niezadowolenie strony z rostrzygnięcia organu I instancji. Odwołanie służy zarówno od decyzji pozytywnej jak i negatywnej, gdyż strona decyduje o tym, czy jest zadowolona z rozstrzygnięcia zawartego w decyzji i organ odwoławczy nie ma prawa odmówić rozpatrzenia odwołania na tej podstawie, że decyzja od której strona odwołała się zaspokaja jej żądanie.

Podmioty na prawach strony

Podmioty na prawach strony są legitymowane do wniesienia odwołania tylko wówczas, jeżeli brały udział w postępowaniu przed organem I instancji.

Forma i prawne skutki odwołania

Odwołanie nie wymaga szczególnej formy, ani szczególnego uzasadnienia. Odwołanie powinno odpowiadać ogólnym wymaganiom stawianym w podaniu (art.63).

Odwołanie wnosi się do organu, który wydał zaskarżoną decyzję (tryb pośredni). Odwołanie jest środkiem bezwzględnie suspensywnym, bo skutkiem prawnym jego wniesienia jest wstrzymanie z mocy prawa wykonania zaskarżonej decyzji. Bezwzględna suspensywność nie obejmuje:

gdy decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności,
gdy decyzja podlega wykonaniu z mocy prawa

W tych przypadkach organ może wstrzymać natychmiastowe wykonanie decyzji.

Postępowanie odwoławcze przed organem I instancji

Organ musi przede wszystkim ustalić, czy odwołanie wniosą wszystkie strony którym decyzja została doręczona lub ogłoszona. Jeżeli okaż się, że decyzja nie została doręczona wszystkim osobom, mającym interes prawny w danej sprawie wtedy organ I instancji jest obowiązany zawiadomić te osoby o wniesieniu odwołania. Organ ten może dokonać samokontroli tylko wtedy, gdy wszystkie strony wyrażą zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu.

Gdy odwołanie wniesie sam prokurator, bądź istnieją różnice w stanowisku prokuratora i stron organ I instancji przekazuje sprawę organowi odwoławczemu. Podstawową czynnością tego etapu jest uprawnienie organu I instancji do samokontroli wyrażonej w art. 132 kpa, która przebiega w 2 fazach:

pierwsza faza polega na przeprowadzeniu ponownego rozpoznania i rozpatrzenia sprawy oraz ustalenia czy stanowisko w danej sprawie może być zmienione,
w drugiej fazie następuje konfrontacja stanowiska organu ze stanowiskiem strony w wyrażonym żądaniu .

Wynik tej konfrontacji można ująć w 3 sytuacjach:

a)organ ustala, że żądanie strony jest uznane w całości wówczas może zmienić lub uchylić swoją decyzję.

b)organ ustala, że żądanie strony jest uzasadnione tylko w części

c)organ ustala, że odwołanie nie jest uzasadnione.

W przypadkach b i c organ nie jest kompetentny do wzruszenia swojej decyzji i przekazuje odwołanie wraz z aktami sprawy organowi II instancji.

Organ I instancji jest obowiązany rozpatrzeć sprawę ponownie w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie.

Postępowanie odwoławcze przed organem II instancji

Postępowanie wstępne :

Organ ustala czy odwołanie jest dopuszczalne oraz czy zostało wniesione z zachowaniem terminu.

Odwołanie jest niedopuszczalne wtedy, gdy:

przesłanki przedmiotowe:

decyzja została nie wydana,
czynność organu nie jest decyzją
wyczerpanie możliwości dwukrotnego rozpatrzenia sprawy

przesłanki podmiotowe

a) wniesienie odwołania nastąpiło przez jednostkę nie mającą legitymacji do wniesienia środków zaskarżenia,

wniesienie odwołania nastąpiło przez stronę nie mającą zdolności do czynności prawnych.

Wówczas organ II instancji wyda postanowienie o niedopuszczalności odwołania.

Postępowanie rozpoznawcze

Przedmiotem postępowania rozpoznawczego jest ponowne rozpatrzenie sprawy rozstrzygniętej decyzją organu I instancji . Organ odwoławczy dokonuje oceny materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu I instancji. Organ odwoławczy może przeprowadzić jedynie postępowanie dowodowe uzupełniające, które może dokonać we własnym zakresie lub zlecić organowi I instancji.

Podjęcie decyzji

Decyzje merytoryczne:

a) decyzja utrzymująca w mocy zaskarżona decyzję organu I instancji,

b)organ odwoławczy uchyla zaskarżona decyzję w części lub w całości i w tym zakresie orzeka co do istoty.

Decyzja merytoryczna

decyzja typowa kończąca postępowanie w sprawie ma miejsce wówczas, gdy wystąpi brak podstaw prawnych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy (np. gdy decyzja organu I instancji została wydana bez podstawy prawnej)
decyzja połączona z przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji ma miejsce wówczas, gdy istnieje podstawa do merytorycznego rozpoznania sprawy, ale postępowanie w I instancji zostało przeprowadzone z rażącym naruszeniem prawa procesowego . Ma to miejsce wtedy, gdy:
organ I instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego w znacznej części lub w całości,
postępowanie wyjaśniające zostało przeprowadzone, ale z rażącym naruszeniem prawa procesowego.

art. 138 §3 Decyzja (obowiązuje tylko do 31. XII.03r,)

§ 3. W sprawach należących do właściwości organów jednostek samorządu terytorialnego organ odwoławczy uprawniony jest do wydania decyzji uchylającej i rozstrzygającej sprawę co do istoty jedynie w przypadku, gdy przepisy prawa nie pozostawiają sposobu jej rozstrzygnięcia uznaniu organu samorządowego. W pozostałych przypadkach organ odwoławczy, uwzględniając odwołanie, ogranicza się do uchylenia zaskarżonej decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji.

Zakaz reformationis in peius

Polega na tym, że organ odwoławczy nie może zmienić rozstrzygnięcia zawartego w decyzji organu I instancji na niekorzyść strony odwołującej się. Wyjątki odejścia od zakazu mają miejsce wówczas, gdy zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny.
Weryfikacja decyzji w trybach nadzwyczajnych.

System nadzwyczajnych trybów postępowania jest oparty na zasadzie niekonkurencyjności bo usuwają tylko określoną wadę i nie mogą być stosowane zamiennie. Natomiast weryfikacja w trybach nadzwyczajnych w postępowaniu administracyjnym i sądowo-administracyjnym jest oparta na zasadzie konkurencyjności, bowiem od strony postępowania organizacji społecznych, prokuratora zależy wybór drogi weryfikacji a ustawodawca przyjął prymat drogi administracyjnej.

Wznowienie postępowania.

Wznowienie postępowania jest instytucją procesową stwarzającą prawną możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej zakończone decyzją ostateczną jeżeli postępowanie, które ona zapadła było dotknięte kwalifikowaną wadliwością wyliczoną wyczerpująco w przepisach prawa procesowego.

Wznowienie jest instytucją mieszaną bowiem posiada cechy:

1.środek zaskarżania, ponieważ można uruchomić ten środek na wniosek

2.odwołalności decyzji bo można uruchomić ten środek z urzędu

3.środek nadzoru gdy wznowienie następuje z urzędu z inicjatywy organu wyższego stopnia.

Przesłanki dopuszczalności wznowienia postępowania:

1.Rozstrzygnięcie sprawy decyzją ostateczną. Ostateczność decyzji jako przesłanki wznowienia postępowania jest uzasadniona nie konkurencyjnością środków zaskarżania i dróg weryfikacji decyzji.

Dopuszczalność wznowienia postępowania w sprawie w której wydano decyzję nie ostateczną prowadziło by do konkurencji pomiędzy odwołaniem a wznowieniem postępowania.

Dopuszczenie do konkurencyjności pomiędzy tymi środkami było by sprzeczne z zasadą dwuinstancyjności i powodowało by ograniczenie z zakresu weryfikacji decyzji nie ostatecznej bowiem zakres kompetencji organu odwoławczego jest szerszy aniżeli organów przeprowadzających weryfikację w trybach nadzwyczajnych.

2.Wystąpienie jednej z wyliczonej wyczerpująco w art.145 par. 1 podstaw prawnych wznowienia postępowania

Podstawy prawne wznowienia postępowania.

1.Art. 145 par. 1 konieczność spełnienia łącznie przesłanek:

a/.w postępowaniu dowodowym prowadzonym w danej sprawie skorzystano z fałszywego dowodu. Fałsz dowodu może polegać na przyjęciu fałszywych zeznań świadków, fałszywej opinii biegłego na posłużeniu się podrabianym dokumentem.

B/.sfałszowanie dowodu musi być stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu.

Wyjątki:

1.gdy sfałszowanie dowodu jest oczywiste a wznowienie postępowania jest nieodzowne z wyższych racji tzn. w ten sposób uniknie się niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiego albo zapobiegnie się poważnej szkodzie dla interesu społecznego. W takim przypadku można wznowić postępowanie jeszcze przed stwierdzeniem fałszu dowodu przez sąd lub inny organ.

2.wznowienie postępowania może nastąpić gdy postępowanie przed sądem nie może być wszczęte wskutek przedawnienia lub innych prawnie określonych przyczyn.

3.fałszywy dowód był podstawą istnienia okoliczności faktycznych istotnych w danej sprawie.

2.Art.145 par. 1 pkt.2

Przesłanki spełnione łącznie aby uruchomić wznowienie postępowania:

1.musi mieć miejsce fakt popełnienia przestępstwa

2.fakt przestępstwa musi być stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu.

Wyjątki określone identycznie jak w odniesieniu do pierwszej podstawy wznowienia postępowania.

3.pomiędzy wydaniem decyzji a popełnieniem przestępstwa istnieje związek przyczynowy

Art.145 par.1 pkt.3

Podstawą wznowienia postępowania jest sam fakt wydania decyzji przez podmiot podlegający wyłączeniu, gdyż jest to podmiot nie zapewniający obiektywizmu. Możliwość wznowienia postępowania zgodnie z tą podstawą będzie zachodziła wtedy, gdy pracownik lub organ podlegający wyłączeniu na mocy przepisów artykułów 25,26,27,brał udział w czynnościach decydujących postępowania administracyjnego. Udział wyłączonego pracownika lub organu w czynnościach ulega sankcji wtedy gdy decyzja staje się ostateczna.

4.Art.145 par. 1 pkt. 4

Wznowienie postępowania może być wszczęte tylko na wniosek:

1.fakt nie branie udziału jako strona w postępowaniu. Przez udział w postępowaniu należy rozumieć udział strony w całym ciągu czynności przygotowawczych postępowania administracyjnego. Tak więc brak udziału obejmuje przypadki zarówno gdy strona nie brała w ogóle udziału w postępowaniu jak również gdy nie brała ona udziału w istotnych czynnościach przygotowawczych.

2.brak winy strony. Ta przesłanka ma miejsce wtedy gdy nie dopuszczono strony do uczestnictwa w postępowaniu.

Brak dopuszczenia strony będzie następowało gdy:

1.o wszczęciu postępowania na wniosek strony organ nie zawiadamia pozostałych stron i prowadzi postępowanie bez ich udziału.

2.gdy o wszczęciu postępowania z urzędu organ nie zawiadamia wszystkich stron w sprawie.

3.gdy organ zawiadamia stronę o wszczęciu postępowania a następnie nie wzywa ich do udziału w czynnościach przygotowawczych. Albo wbrew przepisom sprawa nie zapewnia im aktywnego udziału w postępowaniu.

4.gdy organ I instancji nie zawiadamia któreś ze stron o wznowieniu odwołania przez pozostałe strony.

5.Art.145 par. 1 pkt 5 ujawnienie:

1.ujawnienia okoliczności lub dowody istotne dla sprawy są nowe tzn. takie co zostały odkryte lub zostały po raz pierwszy zgłoszone przez stronę.

2.określone faktycznie i dowody muszą istnieć w dniu wydania decyzji ostatecznej. Jeżeli jednak okoliczności faktyczne powstały po wydaniu ostatecznej decyzji to dają one podstawę do wszczęcia postępowania w nowej sprawie a nie będą podstawą wznowienia postępowania.

3.nowe fakty i dowody nie były znane organowi wydającemu decyzje.

6.Art.145 par. 1 pkt 6

W wielu wypadkach normy materialnego prawa administracyjnego nakładają na organy administrujące obowiązek współdziałania z innymi organami przy wydaniu decyzji przez zasiągnięcie ich opinii, dokonanie uzgodnienia treści rozstrzygnięcia sprawy.

7.Art. 145 par. 1 pkt. 7

W zasadzie organ administrujący ma obowiązek zawiesić postępowanie w związku z wystąpieniem konieczności rozstrzygnięcia kwestii wstępnej. /art. 97 par. 1 pkt. 4/ tylko w wyjątkowych sytuacjach może samodzielnie rozstrzygnąć kwestię wstępną, gdy zachodzi różnica pomiędzy rozstrzygnięciem kwestii wstępnej przez organ administrujący a rozstrzygnięciem przez właściwy /do rozstrzygnięcia kwestii wstępnej/ organ administrujący tj. postawa do wznowienia postępowania.

8.Art. 145 par. 1 pkt. 8

Tu decyzja została oparta na rozstrzygnięciu kompetentnego organu a rozstrzygnięcie to uchodziło w skład szeroko rozumianej podstawy prawnej. Stąd uchylenie lub zmiana tej podstawy musi wnieść wpływ na moc obowiązującą decyzji i doprowadzić do rozpatrzenia sprawy w nowych warunkach prawnych.

9. Art. 145 par. 1 pkt. 9 treść bez komentarza.

Stadia postępowania

Postępowanie wstępne

Wznowienie postępowania można wszcząć na wniosek lub z urzędu. Wniosek o wznowienie postępowania powinien spełniać warunki przewidziane ...................

Organ administracyjny może wszcząć postępowanie z urzędu z własnej inicjatywy, na skutek wniosku organu społecznego w wyniku złożenia przez osobę trzecią skargi powszechnej i wskutek sprzeciwu wniesionego przez prokuratora.

Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu, który wydał decyzję w I instancji. Organ właściwy do wznowienia postępowania jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji.

Postępowanie rozpoznawcze

Cel:

1.Ustalenie istnienia podstaw wznowienia postępowania

2.Przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego w celu rozstrzygnięcia istoty sprawy

Podjęcie decyzji.

W wyniku przeprowadzenia postępowania organ wydaje decyzję w której:

1.Odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej gdy stwierdzi brak podstaw do tego na mocy art.145 par.1

2.Uchyla decyzję dotychczasową gdy stwierdzi wystąpienie podstaw do jej uchylenia art. 145 par. 1 i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy.

Dopuszczalność uchylenia ograniczona jest dwoma przesłankami:

1.Art.146 par.1 KPA niedopuszczalność uchylenia decyzji powoduje jej sanowanie /naprawić/ w obrocie prawnym. Wynika to z tego, że upływ czasu może powodować niemożność osiągnięcia celu wznowienia postępowania.

2.Art. 146 par. 2 - w tym przypadku nastąpiło odejście od domniemania że kwalifikowane wady procesowe mają wpływ na treść decyzji weryfikowanej konsekwencją czego ma być konieczność jej wyeliminowania.

3.Wydanie decyzji stwierdzającą niezgodność zaskarżonej decyzji sprawy w wypadku gdy wystąpiła jedna z przesłanek nie dopuszczalności uchylenia decyzji dotychczasowej

Zaskarżona decyzja nie zostaje wyeliminowana z obrotu prawnego, nie zmienia sytuacji prawnej strony lecz jest podstawą do wystąpienia roszczenia, odszkodowanie.

Wznowienie postępowania:

1.Wstępna

-postanowienie /prowadzenie postępowania/

-decyzja administracyjna /odmowa wszczęcia postępowania art. 149/

2.Rozpoznanie

-decyzja prawidłowa

-odmowa

-uchylenie

3.Decyzja

-decyzja prawidłowa

-decyzja wadliwa

-uchylenie

-decyzja zaskarżając

-orzeczenie co do istoty

-wadliwe / art. 146 decyzje z naruszeniem prawa, jest wadliwa, nie możemy zastosować/

Roszczenia odszkodowawcze - art. 153

Stwierdzenie nieważności decyzji

Jest instytucją procesową prowadzącą do eliminacji decyzji dotkniętych wadami materialno - prawnymi. A więc powodującej wadliwe ukształtowanie stosunku materialno - prawnego. Jest instytucją mieszaną ponieważ zawiera cechy środka zaskarżania, środka nadzoru odwołalności decyzji.

Ustawodawca nie stwierdza, że musi być to decyzja ostateczna stąd wniosek, że wyeliminować z obrotu prawnego można także i decyzje nieostateczne.

Przyjmując, że stwierdzenie nieważności zawiera cechy środka zaskarżania należy przyjąć, że weryfikacji mogą podlegać tylko decyzje ostateczne. Ponieważ :

1.Wynika to z zasady dwu instancyjności bowiem przepisy nie wyłączają spod obowiązywania tej zasady decyzji nieważnej.

Dopuszczenie do konkurencyjności pomiędzy odwołaniem a stwierdzeniem nieważności było by sprzeczne z zasadą art. 15 KPA, ograniczało by zakres weryfikacji decyzji nieostatecznej.

2.Gdy strona złożyła skargę powszechną /art. 234 KPA/ na decyzje nieostateczną to kwalifikuje się jako odwołanie na ostateczną, jako żądanie wszczęcia postępowania którymś z trybów nadzwyczajnych.

W przypadku elementów charakterystycznych dla środków nadzoru czy odwołalności należy przyjąć dopuszczalność weryfikacji decyzji nie ostatecznych.

Dopuszczalność stwierdzenia niedopuszczalności decyzji oparta jest na 3 przesłankach:

A/ Pozytywnej - wystąpienie jednych z podstaw wyczerpująco wyliczonych art. 156 par. 1 KPA.

B/dwóch negatywnych - termin spowodować może przez decyzje nieodwracalne ...... skutków prawnych.

Podstawy stwierdzenia nieważności decyzji

1.art. 156 par. 1 - Nieważna jest decyzja gdy została wydana z naruszeniem właściwości rzeczowej, miejscowej, instancyjnej

2.Art. 145 par. 2 - decyzja wydana .........................

Podstawą prawną decyzji może być tylko norma prawa materialnego ustanowiona przepisem powszechnie obowiązującym.

Wydanie decyzji bez podstawy prawnej oznacza, że decyzja nie ma podstawy. W żadnym przepisie powszechnie obowiązującym zawartym w ustawie lub w akcie wydanym z wyraźnego upoważnienia ustawowego.

Decyzja wydana bez podstawy prawnej to:

1.Wykraczająca poza sferę stosunków administracyjno - prawnych

2.Wydana na podstawie przepisów prawnych poza ustawowych

3.Wydanych w sprawach, w których stan prawny jest kształtowany z mocy samego prawa co wyklucza działanie administracji w formie decyzji.

4.Decyzja została wydana z rażącym naruszeniem prawa wówczas gdy rozstrzygnięcie sprawy jest ewidentnie sprzeczne z wyraźnym i nie budzącym wątpliwości przepisem, co na podstawie jego brzmienia nie jako od razu „rzuca się w oczy”

3.Art. 156 par. 1 pkt. 3

Podstawowym elementem tej podstawy prawnej jest tożsamość sprawy rozstrzygniętej decyzją ze sprawą będącą przedmiotem rozstrzygnięcia zawartego we wcześniejszej decyzji ostatecznej.

Ustalenie tożsamości sprawy pod względem podmiotowym sprowadza się do stwierdzenia identyczności stron w danym postępowania. Na tożsamość spraw pod względem przedmiotowym wskazuje identyczność treści żądania strony, podstawa prawna oraz stan faktyczny.

4. art. 156 par. 1 pkt. 4

5.art. 156 par. 1 pkt. 5

Dwie przesłanki łącznie spełnione:

1.Niewykonalność decyzji musi istnieć w momencie jej wydania, zmiana stanu faktycznego powodująca niewykonalność decyzji powstała już po wydaniu decyzji nie powoduje nieważności decyzji.

2.Niewykonalność musi mieć charakter trwały, czasowa bowiem niewykonalność decyzji ma tylko znaczenie w związku z realizacją praw i obowiązków w decyzji i powinna powodować odroczenie terminu wykonania decyzji.

3.Art. 156 par. 1 pkt 6

4.Art. 156 par. 1 pkt 7

Chodzi to o wady inne niż te uregulowane w art. 156 par. 1 a mianowicie są określone przez przepisy szczególne /planowanie przestrzenne/.

Termin jako przesłanka negatywna stwierdzenia nieważności.

Art. 156 par. 2

Rozwiązanie prawne przyjęte w art. 156 par. 2 dzieli przyczyny wadliwości decyzji powodującej jej nieważności na takie które:

1.są częściowo sanowane przez upływ czasu, decyzje te po upływie terminu określonego w ustawie są uznane za niezgodne z prawem ale pociągają ze sobą upływu czasu nie będą sanowane.

Nieodwracalność skutków prawnych decyzji jako przesłanka negatywna.

Z wywołaniem przez decyzję nieodwołalnych skutków prawnych mamy do czynienia wtedy gdy wykonanie decyzji spowodowało powstanie takiego stanu lub faktycznego, prawnego, że nie jest już możliwy powrót do stanu pierwotnego sprzed wykonania decyzji.

Stadia postępowania:

I. Postępowanie wstępne

Wszczęcie postępowania w sprawie stwierdza nieważności może nastąpić na wniosek lub z urzędu.

Wniosek o wszczęcie postępowania musi odpowiadać rygorom z art. 63 KPA.

Organ może wszcząć postępowanie z urzędu:

1.z własnej inicjatywy lub z inicjatywy organu nadzoru.

2.na skutek wniesienia sprzeciwu przez prokuratora

3.w wyniku wniosku organizacji społecznej

4.wskutek skargi powszechnej wniesione przez osoby trzecie.

Instytucja wniesienia nieważności oparta jest na względnej suspensywności oraz bezwzględnej dewolucji kompetencji.

Wyjątki:

1.Od decyzji wydanej przez SKO i ministra wniosek o stwierdzenie nieważności wnosi się do tych organów, które mają kompetencje do prowadzenia postępowania w sprawie nieważności decyzji.

II Postępowanie rozpoznawcze.

Przedmiotem tego postępowania jest ustalenie istnienia wadliwości decyzji /art. 156 par. 1 / a także czy nie występują przesłanki negatywne. /art. 156 par. 2 KPA/

Podjęcie decyzji

1.Jeżeli w wyniku postępowania rozpoznawczego organ ustali, że nie występują podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji to wyda on decyzję o odmowie o stwierdzenia nieważności decyzji.

2.Jeżeli stwierdzi, że występuje przynajmniej 1 z podstaw wymienionych w art. 156 par. 1 a nie występuje z żadną z przesłanek negatywnych to wtedy organ wyda decyzję stwierdzającą nieważność decyzji.

3.Jeżeli zaś występują podstawy z art. 156 par. 1 i równocześnie występuje jedna z przesłanek negatywnych to organ nie stwierdzi nieważności decyzji a podejmie decyzję stwierdzającą że weryfikowana decyzja była wydana z naruszeniem prawa.

Konsekwencją wydania takiej decyzji będzie pozostawienie w obrocie prawnym decyzji weryfikowanej oraz będzie stanowiła podstawę wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym tak jak po stwierdzeniu nieważności decyzji administracyjnej.

Roszczenie odszkodowawcze art. 160 KPA.