Derma-wykłady, Lekarski- materiały, Dermatologia


BUDOWA SKÓRY

Skóra składa się ze:

  1. naskórka - ektodermalny

  2. skóry właściwej - mezodermalna

  3. tkanki podskórnej

NASKÓREK

Opiera się na błonie podstawnej. Posiada on kilka warstw, których kształt jest zmienny w kierunku powierzchni - ulegają one spłaszczeniu.

  1. Warstwa podstawowa

  1. Warstwa kolczysta

  1. Warstwa ziarnista

  1. Warstwa jasna

  1. Warstwa rogowa

Komórki naskórka złuszczają --> [Author:NAA] się ciągle i wraz z lipidami tworzą płaszcz odnowy (kwaśny). Są to tzw. keratynocyty bo mają keratynę → substancja ochronna.

Spada ilość wody (od dołu do góry) Iw. - 80%, IIw. - 10%

W naskórku:

Inne elementy naskórka

  1. Melanocyty (komórki dendrytyczne pochodzenia nerwowego)wytwarzające melaninę w melanocytach I, II i III rzędu w zależności od aktywności enzymu tworzącego melaninę z tyrozyny.

  1. Komórki Langerhansa

  1. Komórki Merkera

Naskórek jest czynny immunologicznie

SKÓRA WŁAŚCIWA

  1. Włókna tkanki łącznej

  1. Substancje międzywłókienkowe

  1. Struktury gruczołów:

  1. Zakończenia nerwowe - obwodowy analizator czucia → gołe zakończenia nerwowe

  1. Układ naczyniowy - termoregulacji

  1. Układ chłonny - naczynia chłonne zbierają chłonkę z naskórka, skóry właściwej → do węzłów chłonnych → powiększenie w niektórych chorobach skóry.

WŁOS

Włos w mieszku włosowym (uchyłku skóry właściwej)

  1. włos krótki

  2. włos szczecinowaty

  3. meszek włosowy

Skóra nieowłosiona - umowne, gdyż cała skóra pokryta jest meszkiem

CHOROBY

  1. Umiejscowienie zmian

  2. Rodzaj zmian skórnych

Wykwity - zmiany skórne stwierdzone wzrokiem lub dotykiem

Wykwity pierwotne

tworzą się pod wpływem bezpośredniego bodźca chorobotwórczego na skó

Plama (Macula) - zmiana zabarwienia skóry na ograniczonej przestrzeni

  1. plamy naczyniowe → nadmiernie rozszerzone lub zwężone naczynie (blada)

  2. plamy barwnikowe → odkładanie lub brak barwnika skóry, np. piegi

  3. plamy złogowe → odkładanie się barwników obcych do naskórka: bilirubina, hemotoksyna (tatuaże)

  4. zapalne → wywołane przekrwieniem wywołanym stanem zapalnym (rumień - erytrema)

Rumień (Erythema) - pośredni pomiędzy plamą a grudką

Grudka (Papula) - wyniosły wykwit o wzmożonej spoistości, ustępuje bez pozostawienia blizny

Guzek (Nodus) - wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, który ustępuje z pozostawieniem blizny na wielkość 0,5 cm

Guz (Nodus, Tumor) - wykwit wyniosły, ale wyczuwalny czasami tylko dotykiem, umiejscowiony głębiej o wielkości ponad 0,5 cm

Torbiel (Cysta) - twór otorbiony w skórze właściwej, a w razie jego uszkodzenia wypływa wydzielina z jego zawartości

Bąbel pokrzywkowy (Urtica) - polega na obrzęku skóry właściwej (nie jest to gromadzenie płynu) jest to obrzęk włókien tkanki łącznej na skutek uszkodzenia kk. tucznych przez substancje alergiczne (Histamina, ......)

Pęcherzyk (Vesicula) - ograniczone wzniesienie naskórka wypełnione płynem, nie > niż 0,5 cm

  1. pęcherzyk śródkomórkowy (opryszczka, półpasiec) → zbiera się wydzielina w komórce → pęka → rozsiewa się

  2. pęcherzyk międzykomórkowy → płyn gromadzi się w przestrzeni → rozrywa przestrzenie międzykomórkowe → powstaje przestrzeń wypełniona płynem. Tworzenie pęcherzyka poprzedza stan gąbczasty skóry → jest tak w chorobie zwanej wypryskiem

  3. pęcherzyk ropny - gdy zropnieje pierwotny

Pęcherz (Bulla) pęcherzyk może się powiększyć i tworzyć pęcherz powstaje w obrębie naskórka lub pod nim, większy niż 0,5 cm

  1. pęcherz śródnaskórkowy łatwo pęka powstają płytkie nadżerki a na brzegach resztki pokrywy - są one w tzw. pęcherzycy

  2. pęcherz podnaskórkowy → długo się utrzymuje gruba pokrywa → z czasem pęka i otoczony rąbkiem pokrywy (Penfidoid)

Krosta (Pustula) - drobny wykwit od początku wypełniony płynem ropnym → nagromadzenie leukocytów w naskórku

Wykwity wtórne

Tworzą się przez :

0x08 graphic
0x08 graphic
Nadżerka (Erosio) z wykwitów pierwotnych

0x08 graphic
0x08 graphic
powierzchnie bez krwawienia

Przeczos (Excoriatio) na skutek urazów mechanicznych

Pęknięcia (Fissura), Rozpadlina (Rhagos) → są to linijne ubytki naskórka, skóry zmienionej chorobowo, sięgające do skóry właściwej. Dotyczą skóry ulegającej:

Owrzodzenie (Ulcus) - jest to ubytek skóry właściwej ustępujący z pozostawieniem blizny, dotyczy skóry poprzednio zmienionej chorobowo np. zmiany troficzne, odżywienie. Tkanka łączna odnawiając się nigdy nie będzie taka jak poprzednio.

Opisując owrzodzenie uwzględniamy:

Blizna (Cicatrix) → wynik odnowy ubytku części łącznotkankowej skóry.

  1. blizny zanikowe (poniżej lub w poziomie skóry)

  2. blizny przerostowe → wyniosłe, nierówne (pooparzeniowe)

Blizna powstaje w miejscu urazu ale może rozwinąć się bliznowiej (nowotwór kolagenowy) - ma odnogi wychodzące poza obręb uszkodzenia.

Łuska (Squama) - płat lub cząstka oddzielającego się naskórka na skutek zaburzeń rogowacenia

Rodzaje łusek:

  1. zmiany grudkowe pokryte białymi łuskami → wpływ niepełnego rogowacenia (paraceratosis) → tak szybko kk. wypełniają się keratyną, że nie zdążą się wytworzyć wszystkie warstwy naskórka.

  2. hyperceratosis → zgrubienie warstwy rogowej, łuski bardzo trudno się oddzielają.

  3. dysceratosis → stan gdzie rogowaceniu ulegają komórki warstwy kolczystej (tylko) → nowotwory

Strup (Crusta) - zasychanie na powierzchni płynu wysiękowego z komórkami naskórka, zanieczyszczeniami, itp.

Rodzaje wykwitów

  1. pojedyńczy wykwit - zasadniczo wykwit jest oddzielony

  2. Osutka - wiele wykwitów gęsto ułożonych blisko siebie jedno lub wielopostaciowych (tylko grudki, tylko plamki, grudki + plamki)

  3. ognisko - zgromadzenie wykwitów na ograniczonej powierzchni skóry. Ognisko chorobowe może być złożone z wielu różnych wykwitów, dlatego podajemy rodzaj, wielkość, lokalizację.

ZAKAŻENIA BAKTERYJNE SKÓRY

Flora fizjologiczna skóry jest podobna do występującej w glebie, ale przez konkurencję nie pozwala ona na zasiedlenie przez bakterie chorobotwórcze.

Skóra jest także dobrze chroniona przez dwie główne linie obrony:

  1. warstwa rogowa i naskórek , a po jej sforsowaniu przez bakterie:

  2. kk. immunologiczne: granulocyty i makrofagi

Warunki sprzyjające rozwojowi zakażeń bakteryjnych

Podział zakażeń ze względu na charakter:

Choroby ropne skóry - pyodermiae

  1. pierwotne - skóra pierwotnie zdrowa

  1. wtórne

II. Inne choroby bakteryjne skóry

Podział zakażeń wg. czynnika etiologicznego

  1. Zakażenia gronkowcowe

  1. Zakażenia paciorkowcowe

  1. Zakażenia mieszane gronkowcowo-paciorkowcowe

ZAKAŻENIA GRONKOWCOWE

Największa grupa zakażeń. Bakterie te atakują różne elementy skóry: przydatki, gruczoły potowe, mieszki włosowe

Choroby wywołane przez bakterie

  1. mieszki włosowe

  1. gruczoły potowe

Choroby wywołane przez toksyny bakteryjne

  1. liszjec zakaźny - Impetigo bullosa

  2. toksyczne zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry - Dermatitis bullosa et exfoliativa s. Negralysis epidermalis (zapalenie skóry Rittera, nekroliza gronkowcowa, zespół 4 S)

Zapalenie mieszków włosowych (Folliculitis)

Stan zapalny ujścia mieszka przechodzący w dalszym przebiegu na mieszek i otoczenie.

1. postać ostra

Żółtawy pęcherzyk ropny przebity włosem, otoczony rąbkiem zapalnym, i w zależności od głębokości zajmuje:

Postacie różnią się między sobą obecnością, odczynu zapalnego, nacieku.

Zmiany szybko ustępują.

2. postać przewlekła - figówka gronkowcowa

Dotyczy głównie mężczyzn, a związana jest z owłosioną skórą twarzy i głowy.

krostki, grudki i nacieki zapalne guzkowe, a nawet guzowate → rozmiękające. Przy zniszczeniu mieszków i bliznowaceniu pozostają blizny → figówka bliznowaciejąca

Leczenie

  1. ogólnie antybiotyk zgodnie z posiewem

  2. zapobieganie nawrotom → odkażanie narzędzi do golenia → wtórne zakażenia

  3. nie używanie kosmetyków drażniących → stan zapalny → uwrażliwienie na zakażenie bakteryjne

Czyrak (Furunculus)

Rozprzestrzenianie się zakażenia na mieszek i tkankę okołomieszkową → martwica.

Występuje w tych samych okolicach co zapalenie mieszków włosowych (s. tułowia, kończyn, głowy). Może dotyczyć każdego.

Klinicznie

Leczenie

Czyrak gromadny (Corbunculus)

Występuje przy zaburzeniach odporności .

Klinicznie

Leczenie

Czyraczność (Urunkulosis)

Stan, w którym dochodzi do tworzenia się licznych czyraków u danej osoby w określonym czasie (w różnych stadiach rozwoju).

Stan też może dotyczyć wszystkich i należy szukać przyczyn.

Przyczyny

Leczenie

Różnicowanie czyraków

  1. grzybica głęboka skóry

  2. ropnie

  3. nowotwory

Ropnie mnogie niemowląt (Abscesus multiceps infantum)

Zakażenie gruczołów potowych ekrynowych. Gruczoły te występują na całej powierzchni skóry i czynność ich rozpoczyna się od urodzenia a biorą udział w regulacji gospodarki wodnej → zakażenie dotyczy noworodków i leżących niemowlaków

Czynniki sprzyjające

Lokalizacja

Klinicznie

Leczenie

Ropnie mnogie pach (Hidradenitis suppurativa)

Apokrynowe - w okolicy pachowej, narządy płciowe, gruczoły sutkowe. Uaktywniają się u osób w okresie pokwitania (przy oddziaływaniu hormonów)

Klinicznie

Głębokie guzy zapalne ze skłonnością do rozmiękania i bliznowacenia, umiejscowione w okolicy pach.

Leczenie

Liszajec pęcherzowy niemowlaków (Impetigo bullosa neonatorum)

Zakażenie z tworzeniem zmian pęcherzowych i pęcherzykowych, występujące w pierwszych tygodniach życia, bez objawów ogólnych.

Występowanie

Klinicznie

Rożnicowanie

ZAKAŻENIA PACIORKOWCOWE

Róża (Erysipelas)

Odmiany kliniczne

Lokalizacja

Klinicznie

Róża pęcherzowa → w obrębie zmain pęcherze z płynem surowiczym, gromadzenie płynu i nadmierny wysięk

Róża krwotoczna → w obrębie zmian ogniska z krwotocznymi zmianami

Powikłania Róży

  1. ropowica w obrębie kończyn

  2. powstawanie ropni

  3. posocznica (głównie róża martwicza)

  4. słoniowatość (elephantasis) - kończyn lub twarzy - utrudniony odpływ chłonki, zmiany nie cofające się

  5. zapalenie naczyń chłonnych (limphagitis)

Leczenie

Nadpowięziowa martwica zapalna stawów

Klinicznie

Objawy

60% śmiertelności

Leczenie

ZAKAŻENIA PACIORKOWCOWO-GRONKOWCOWE (MIESZANE)

Liszajec zakaźny (Impetigo contagiosa)

Pęcherze o wiotkiej pokrywie zasychające w miodowo-żółte strupy.

Odmiany kliniczne

Występowanie

Droga zakażenia

Lokalizacja

Klinicznie

Impectivo circulata - odmiana powodowana częściowo przez gronkowce, częściowo przez paciorkowce i mieszane gronkowcowo-paciorkowcowe

Odmiana sucha → ogniska rumieniowe → złuszczające się

Zajady (kąciki ust) pęknięcia, stany zapalne

Niesztownica (Ecthyma)

Występowanie

Lokalizacja

Klinicznie

Leczenie

Wyprzenie bakteryjne (Intertrigo microbica)

Lokalizacja

Klinicznie

Różnicowanie

Piodermie przewlekłe

1. bujająca (Pyodermic chronica vegetans)

2. wrzodziejąca (Pyodermic chronica exulcerans)

3. mieszana bujająco-wrzodziejąca

Leczenie

B. trudne do leczenia - oporne na leczenie kilkoletnie

GRZYBICE (MYCOSES)

Grzybice

  1. częstość występowania - ↑ występowania w środowiskach zbiorowych (w grupach chorych)

  2. zakaźność - w środowiskach dziecięcych: przedszkola, żłobki

  3. ograniczona skuteczność leczenia - nowe leki pozwalają zwalczyć, ale sąchorzy wrażliwi i podatni na rozwój grzybic

Grzyby - pierwotne lub zwyrodniałe formy świata roślinnego zdolne do życia na ludziach i zwierzętach (saprofity). Nie mają zdolności fotosyntezy, ale rozkładają węglowodany, tłuszcze i białka: keratynę → bytują na przydatkach: włosy, paznokcie.

Podział

  1. antropofilne → człowiek

  2. zoofilne → zwierzęta, ale także u ludzi

  3. geofilne → bytujące w glebie

Grzybice występują u wszystkich osób w zetknięciu z rezerwuarem (człowiek, przedmioty, gleba)

Częstość zakażeń zależy od:

Klasyfikacja grzybów

1910 Sabouraudo

  1. Microsporum

  2. Trichophyton

  3. Asporion

  4. Epidermophyton

1934 Emousc -na kształt zarodników

  1. Microsporum

  2. Trichophyton

  3. Epidermophyton

Podział grzybic

  1. powierzchowne grzybice naskórka

  2. zakażenie struktur skeratynizowanych

  3. zakażenie błon śluzowych wywołane drożdżakami

  4. zakażenia głębokie (podskórne, układowe)

  5. zakażenia powierzchowne

Łupież pstry (Pityriasis versicolor)

Etiopatogeneza

Objawy

Występowanie

Róznicowanie

Leczenie

Podział zakażeń

  1. Tinea capitis - grzyby antropofilne

  2. Tinea capitis et barbae

Grzybica strzygąca powierzchowna owłosionej skóry głowy (Tinea trichophytica capitis superficialis)

Klinicznie

Różnicowanie

Grzybica drobnozarodnikowa powierzchowna owłosionej skóry głowy (Tinea microsporica capitis superficialis)

Klinicznie

Grzybica woszczynowa owłosionej skóry głowy (Tinea favosa capitis)

Klinicznie

Włosy

Odmiany beztarczkowe

Grzybica skóry głowy głęboka z odczynem zapalnym (Tinea capitis et barbae profunda)

Klinicznie

Różnicowanie

Grzybica skóry gładkiej (Tinea cutis glabrae)

Klinicznie

Różnicowanie

Przewlekła grzybica skóry gładkiej (Tinea chronica cutis)

Klinicznie

Różnicowanie

Grzybica stóp (Tinea pedum)

Zmiany o charakterze ognisk rumieniowo-złuszczających, z pęcherzami i rozmaicie nasilonymi objawami wysiękowymi.

Odmiany

między palcowa (v. interdigitalis)

IV-V III-IV

potnicowa (v. dyshidrotica)

liczne pęcherzyki → zlewanie → ogniska

złuszczająca (v. hiperkeratotica)

śródstopie - ogniska hiperkeratotyczne, wysiękowe z pęknięciami

Klinicznie

Różnicowanie

Grzybica paznokci (Tinea unguium)

Klinicznie

Czynniki usposabiające

Różnicowanie

Grzybica pachwin (Tinea unguinalis)

Klinicznie

Różnicowanie

Leczenie grzybic

Miejscowo

Ogólnie

Kw. undecylenowy

Ketokonazol

Klotrimazol

Ekonazol (Pevaryl)

pochodne imidazolowe

Loceryl

Amorolfina

pochodne tiazolowe

Flukonazol

Lamisil

pochodne allylamin

Terbinafina (Lamisil)

Itrakomazol (Orungal)

DROŻDŻYCE (CANDIDIASIS)

Zmiany zapalne o rozmaitym obrazie klinicznym w obrębie błon śluzowych skóry i paznokci

Czynniki usposabiające

  1. wewnątrzustrojowe

  1. zewnątrzustrojowe

  1. Kandydoza błon śluzowych (Candidiasis mucosae) → jamy ustnej (pleśniawki), sromu, pach

  2. Zajady (Angulus infectiosis) → zajady (kąciki ust)

  3. Cheilitis candidomycetica → wargi spierzchnięte, obrzęk

  4. Wyprzenia drożdżakowe (Intertrigo candidomycetica) → fałdy, przestrzenie między palcami

  5. Kandydoza walów i płytek paznokciowych (Candidiosis unguium )→ drożdżyca paznokci → od wału paznokciowego → obrzęk, zaczerwienienie → spełzanie

Ziarniak drożdżakowy (Candida granuloma)

Kliniczne

KOLAGENOZY

Są to choroby ogólnoustrojowe z autoimmunizacji, których wyrazem jest uwalnianie w tkankach antygenu i wytwarzanie się przeciwciał. Stąd uważa się, że pierwszoplanową rolę w etiopatogenezie odgrywają zaburzenia immunologiczne.

Duża różnorodność kliniczna

Do grupy kolagenaz należą:

  1. Liszaj (Toczeń) rumieniowaty (Lupus erytrematosus) LE

  2. Twardzina (Sclerodermia)

  3. Zapalenie skórno-mięśniowe (Dermatosis myositis)

  4. Zespoły nakładania się (Overlap syndroms) mieszana kolagenoza MCTD

  5. Guzkowe zapalenie okołotętnicze (Perarteritis nodosa)

Liszaj rumieniowaty (Lupus erytrematosus) LE

LE

0x08 graphic
0x08 graphic

DLE

Discoid lupus erytromatosus - postać skórna, ogniskowa, przewlekła

SLE

Systemic lupus erytromatosus - postać układowa, narządowa

SCLE - podostra, skórna postać liszaja rumieniowatego (subacute cutaneus)

NLE noworodkowa (lupus erytrematosus neonatorum)

DLE

Etiologia i etiogeneza - wzmożona wrażliwość na rozmaite bodźce np. światło słoneczne

Odchylenia immunologiczne - głównie na gromadzeniu w ogniskach chorobowych złogów immunologicznych + dopełniacza na granicy skórno-naskórkowej (stwierdzone bezpośrednią metodą immunofluorescencyjną)

Natomiast przeciwciała przeciwjądrowe (antinuclear antibodies ANA), są na ogół niewykrywalne

Klinika

Ogniska obrzękowo-naciekowe barwy czerwonej o powierzchni chropowatej (w skutek przymieszkowego rogowacenia) szerzące się obwodowo z tworzeniem zanikowej blizny w części środkowej (nie występuje wrzodzenie)

Umiejscowienie

  1. twarz (nos, przylegające powierzchnie policzków - kształt motyla = vespertillo)

  2. małżowina uszna

  3. owłosiona skóra głowy

Błony śluzowe zajęte rzadko głównie czerwień warg, zwłaszcza dolnej

Przebieg przewlekły, z obostrzeniem w lecie

Leczenie

Leczenie ogólne

Miejscowe

SLE

Etiologia i patogeneza

Główną rolę odgrywają kompleksy immunologiczne odkładane w skórze i narządach wewnętrznych

  1. czynniki prowokujące - światło słoneczne

  2. czynniki genetyczne - nierzadkie występowanie u chorych, nawet w drugim, trzecim pokoleniu oraz zmiany typu SLE, u noworodków matek chorych, a także antygenu DR2, DR3

  3. rola leków:

  1. zaburzenia immunologiczne - kryteria

Przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) - przeciwko różnym składowym jądra komórkowego, w zależności od nadmiernej aktywacji limfocytów B - są obecnie w około 90% przypadków. Nie przesądzają o rozpoznaniu ale mają ogromne znaczenie diagnostyczne (test przesiewowy)

Przeciwciała przeciwjądrowe ANA są skierowane przeciw:

Kryteria rozpoznawcze SLE

Warunkiem rozpoznania jest wystąpienie 4 z powyższych objawów:

  1. rumień na twarzy o układzie motyla - zmiany b. powierzchowne

  2. zmiany skórne typu DLE (na plecach, klatce piersiowej - zanikowo-bliznowaciejące)

  3. zjawisko Reynauda

  4. wypadanie włosów

  5. nadwrażliwość na światło słoneczne

  6. nadżerki na błonie śluzowej jamy ustnej

  7. bóle stawowe bez zniekształceń stawów

  8. komórki LE

  9. fałszywie dodatni kiłowy odczyn serologiczny

  10. proteinuria < 3,5 g/dobę

  11. wałeczki szkliste i ziarniste w moczu

  12. zapalenie błon surowiczych (pleuritis, pericarditis)

  13. zaburzenia psychiczne lub drgawki

  14. jeden z kilku następujących objawów:

Badania immunologiczne

  1. badania immunologiczne skóry (złogi immunologiczne w zonie błony podstawnej)

  2. badania immunofluorescencyjne - ANA (↑ miana)

  3. stwierdzenie przeciwciał przeciwko natywnemu DNA

Klinika SLE

Zmiany skórne

Zmiany narządowe

Najczęstsze umiejscowienie:

Leczenie

Ogólne

Enkorton 80-100 g/dobę - leczenie wielomiejscowe do dawki 10-20 mg/dobę

Leki immunosupresyjne

Cyclofosfarid (Endoxan) 100-150 g/dobę

Azetriopina (Imuran) 100-200 g/dobę

Plazmoforeza

SCLE

Łagodny przebieg bez zmian narządowych. Wybitna nadwrażliwość na światło słoneczne

Z immunologicznym markerem Ro lub Lc - wytwarzane nawet w 80% przypadków

Klinika

2 typy zmian

Zmiany miejscowe obejmujące:

Leczenie

Małe dawki sterydów i ...

Twardzina (Sclerodermia)

Etiologia i patogeneza twardziny

  1. zaburzenia naczyniowe dotyczące naczyń włosowatych i małych tętniczek w skórze. Są podstawowym objawem choroby, często poprzedzają rozwój zmian skórnych i narządowych. Klinicznie objaw Raynauda.

  2. zaburzenia czynności fibroblastów → nadmierne wytwarzanie kolagenu I i III → nadmierna kolagenizacja → włóknienie tkanki łącznej skóry i narządó wewnętrznych.

  3. zapalne zmiany naczyń skóry i narządów wewnętrznych.

  4. zaburzenia metabolizmu tryptofanu. ↑ serotoniny i tryptofanu (włóknienie, twardnienie)

  5. zaburzenia czynności troficznej układu nerwowego (linijny układ ognisk wzdłuż segmentów nerwowych, twardnienie skóry i mięśni)

  6. badanie elektrofizjologiczne → chronaksja czuciowa

  7. czynniki egzogenne

Tło immunologiczne w około 40% przypadków ANA

Dwa swoiste przeciwciała przeciwjądrowe. Ich stwierdzenie stanowi jeden z istotnych kryteriów diagnostycznych i prognostycznych.

  1. przeciwciała przeciwko centromerom chromosomów - ACA charakterystyczne dla acrosclerodermi i zespołu CREST (Krest)

  2. przeciwciała przeciwko antygenowi sci 70 - swoisty marker Sclerodermia diffusa (w około 83,4%)

Twardzina (Sclerodermia)

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
Twardzina układowa

(Sclerodermia systemica) SS

Twardzina ograniczona

(Sclerodermia circumscripta = morphea)

skóra + narządy wewnętrzne.

zaburzenia immunologiczne

wyłącznie skóra bez zmian narządowych

TWARDZINA UKŁADOWA SS

Istota

Postępujące twardnienie skóry, tkanki podskórnej, mięśni z zajęciem narządów wewnętrznych

Podział

  1. Odmiana naczyniowa - Acrosclerodermia - postępuje wolno, w większości przypadków chorują kobiety

  2. Odmiana nienaczyniowa - Sclerodermia diffusa - szybki przebieg, niepomyślne rokowanie, chorują kobiety i mężczyźni

  3. Odmiana przejściowa - Acrosclerosis

Obie postacie twardziny różnią się przebiegiem i zmianami skórnymi, natomiast zmiany narządowe i mięśniowe są takie same

Acrosclerodermia

Obrzęk stwardniały lub zaniki.

Przebieg

Zespół CREST (Calcinosis - Raynaud - Esophageus - Sclerodactylia - Telangiectasia) tj. sclerodermia + złogi wapnia w tkance podskórnej (łokcie, kolana)

Sclerodermia diffusa

Klinika

Zmiany narządowe

TWARDZINA OGRANICZONA (SCLERODERMIA CIRCUMSCRIPTA)

Etiopatogeneza

Przypuszczalna rola patologiczna Borelia Burgdorferi (krętki w ogniskach + przeciwciała przeciwko krętkom w krążeniu)

Klinika

Blaszki stwardniałe barwy woskowo-żółtej, na obwodzie charakterystyczna sinofioletowa obwódka (lillac ring) - czynny aktywny proces wymaga włączenia leczenia

Odmiany morfologiczne

Leczenie

Nie znane są swoiste środki lecznicze dla twardziny

Leczenie ogólne

Leczenie miejscowe

Zapalenie mięśni i skóry (Dermatomiositis)

Istota

Leczenie

Uwaga

U ludzi po 40 r.ż. mogą towarzyszyć nowotwory złośliwe (u dzieci nie występują)

Zespół nakładania - mieszana kolagenoza (Mixed Connective Tissue Dissease - MCTD)

Istota

Przypadki łączące w sobie cechy twardziny SLE oraz Myositis

Marker immunologiczny - RNP - prawdopodobnie zapobiega odkładaniu się kompleksów immunologicznych odpowiedzialnych za zmiany nerkowe

Przebieg

Leczenie

ODCZYNY POLEKOWE

Odczyny polekowe na skórze

  1. Związane z podawaniem leków doustnie lub pozajelitowo

  2. Związane z zewnętrznym stosowaniem leków

Od 1 i 2

Ważny problem, gdyż:

Leki

  1. Ampicylina

  2. Gardan, Pylargina

  3. Biseptol

  4. Polopiryna

  5. Mefacit, Mydocard - NPZ

  6. Tabletki od bólu głowy

  7. Penicylina

  8. Digoxin

  9. Piramidon

  10. Nevigramon

  11. Amizepin

  12. nasercowe - Cardopril

Czynniki warunkujące nadwrażliwość na leki

Przyczyny ubocznego działania leków (budowa chemiczna)

Mechanizm ubocznego działania leków

  1. nadmierne działanie terapeutyczne

  2. działanie toksyczne

  3. nietolerancja leków

  4. zjawisko Jarish-Herxheimera-Łukaszewicza - w przypadku leczenia kiły Penicyliną krętki rozpadają się i czopują anastomozy tętniczo-żylne → wykwity rumieniowo-plamiste → nasilenie osutki kiłowej (obejmuje śluzówki, ↑ temperatury, obrzęki, leukocytoza)

  5. działanie alergiczne i pseudoalergiczne

Kryteria umożliwiające rozróżnienie zmian polekowych na skórze

Alergiczne

Pseudoalergiczne

Zmiany tylko u niektórych osób leczonych

+

-

Cechy kliniczne zależą od właściwości chemicznych i farmakologicznych

-

+ (zw. farmakol)

Odczyn powstaje pod wpływem jednego zastosowania leku

-

+

Rozwój objawów poprzedza okres utajenia

+

-

Występowanie reakcji zależy od dawki leku

-

+

Odczyny polekowe na skórze związane z podawaniem leków doustnych

  1. Wstrząs anafilaktyczny (Shock)

  2. Pokrzywka (Urticarioa)

  1. Rumień wielopostaciowy wysiękowy (Erythrema exudativum multiforma)

  1. odmiana zwykła

  2. odmiana ciężka

  1. Rumień trwały (Erytrema fixum) Rumień guzowaty (Erytrema nodosum)

  2. Alergiczne zapalenie naczyń (Arteriolitis) - przebieg wzdłuż naczyń

  3. Bujająca jodzica i bromica (Jododermia,Bromodermia regetans)

  4. Polekowe zapalenie skóry (Dermatitis medica mentosa)

OWRZODZENIA PODUDZI (ULCERA CRURIS)

Przewlekłe schorzenia często o wieloletnim przebiegu, w którym wykwitem jest owrzodzenie a istotą są zaburzenia krążenia krwi w kończynach dolnych.

Objawy i przebieg

  1. wiek chorych 40-60 lat

  2. umiejscowienie 1/3 dolna podudzi

  3. mogą być pojedyńcze lub mnogie, dotyczą jednego lub obu podudzi

  4. cechy morfologiczne

  1. skóra otaczająca przebarwiona o cechach wyprysku atroficznego

  2. bolesność - różne nasilenie

  3. przebieg przewlekły lub nawrotowy

  4. częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn

Pyodermia → przewlekły stan zapalny

Przyczyny

  1. choroby naczyń

  1. żylnych - żylaki kończyn dolnych, zakrzepowe zapalenie żył, niewydolność krążenia (obrzęki, zastój)

  2. tętniczych - miażdżyca, choroba Burgera, zatory

  3. zapalenie naczyń :

  1. neuropatie: cukrzyca, wiąd rdzenia, jamnistość rdzenia

  2. choroby metaboliczne: cukrzyca, dna moczanowa (podagra)

  3. choroby krwi:

  1. układu czerwonokrwinkowego

  1. układu białokrwinkowego

  1. urazy: mechaniczne, termiczne, chemiczne

  2. choroby nowotworowe: raki kolczysto-komórkowe, mięsaki, chłoniaki

  3. zakażenia

  1. zapalenie tkanki podskórnej

  2. niepożądane objawy polekowe

  3. pyoedermia gangrenosum

Różnicowanie

owrzodzenie żył

owrzodzenie tętnic

wiek

40-60 rok życia

młody wiek

płeć

częściej kobiety

częściej mężczyźni

wywiad

  • przebyte zakażenia

  • zapalne zapalenie żył

  • nadciśnienie

  • palenie tytoniu

  • cukrzyca

umiejscowienie

1/3 dolna podudzi

w miejscu urazu, ucisk (często stopa)

morfologia owrzodzenia

nieregularne

sztancowate

skóra otaczająca

  • o cechach zespołu pozakrzepowego

  • obrzęk, wyprysk, przebarwienia

  • zmiana kształtu podudzi

  • żylaki powierzchniowe

  • zimna, błyszcząca skóra pozbawiona włosów

ból

podczas stania, ustępujący po podniesieniu kończyn - niewielkie nasilenie

chromanie przestankowe

ból ciągły (chory śpi ze spuszczonymi nogami)

tętno

zachowane

brak tętna poniżej miejsca występowania

Powikłania zakrzepowe zapalenia żył

  1. wczesne - zator tętnicy płucnej

  2. późne - zespół pozakrzepowy

Leczenie

  1. zachowawcze

  1. chirurgiczne

leczenie zewnętrzne

  1. kąpiele odkażające

  1. okłady (działanie odkażające, osuszające)

  1. oczyszczanie z tkanek martwiczych

  1. antybiotyki lub inne chemioterapeutyki

  1. Ung. Detreomycini 1-2%

Oxytarracini 3

Gentamycini 0,1-0,3

Neomycini 0,5-1

  1. Argosulfan 2% = Dermazini

Chlorchinaldin

Polseptol

  1. leki pobudzające ziarninowanie i epitalizację

  1. pochodne aminokwasów, witamin, hormonów

Rp.

Zinci oxidati 25

Gelatyni 15

Glicerini 10,0

Ague destilatae ad 100,0

  1. opatrunki okluzyjne syntetyczne

leczenie ogólne

  1. leki uszczelniające naczynia

  1. leki przeciwzakrzepowe

  1. leki hamujące agregację płytek i obniżające lepkość krwi

  1. leki fibrynolityczne

  1. leki rozszerzające naczynia i krwionośne i poprawiające gospodarkę lipidową

Powikłania pio leczeniu miejscowym

  1. kontaktowe zapalenie skóry

  1. cechy wtórnej alergizacji

Profilaktyka

  1. właściwy tryb życia

  2. profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył

  3. wczesne wykrycie chorób w których mogą występować owrzodzenia

  4. wczesna kwalifikacja do zabiegów operacyjnych

CHOROBY WIRUSOWE SKÓRY

Wirusy

Najdrobniejsze formy życia od kilku do kilkunastu A, twory żywe, namnażające się na żywych komórkach. Zbudowane z kwasów nukleinowych (RNA, DNA), otoczone białkową otoczką (kapsyd zbudowany z kapsomerów)

Zakażenie wirusami

  1. adsorpcja wirusów na powierzchni komórek

  2. zniszczenie kapsydu

  3. wniknięcie do komórek gospodarza (bezobjawowo gdy się na tym etapie zatrzyma)

  4. szybkie logarytmiczne namnażanie wirusa

  5. zniszczenie komórek - dezintegracja

  6. przenoszenie uwolnionych wirusów do następnych komórek

Oddziaływanie wirusów

  1. utajone

  2. wniknięcie do komórek - udział w procesach życiowych komórek bez spaczenia mitozy → procesy rozrostowe

  3. włączenie wirusów w czynności życiowe komórek → wypaczenie mitozy → nowotwór

Tropizm

Powinowactwo do określonych komórek, tkanek

Półpasiec - połączenie 2 form

Sposoby identyfikacji wirusów

  1. badania negatywowe tkanek w mikroskopie elektronowym - b. kosztowne

  2. badania cytologiczne - w danej tkance szukamy zwyrodnienia jąder → obecność wirusów

  3. badania immunofluorescencyjne i immunoenzymatyczne - przeciwciała przeciwko danemu wirusowi znakowane → identyfikacja wirusów

  4. przeszczepienie pobranego materiału na zwierzęta doświadczalne (na elementy komórkowe zwierząt doświadczalnych)

  5. oznaczenie w surowicy lub innych płynach przeciwciał gatunkowo swoistych przeciwko danym wirusom - odczyny immunofluorescencyjne lub immunenzymatyczne pośrednie - proste i tanie

GRUPA OPRYSZCZEK

Opryszczka zwykła (Herpes simplex)

Klinika

Są to zmiany drobne pęcherzykowe, na podstawie rumieniowej, umiejscowione głównie na twarzy (na granicy błon śluzowych i skóry - czerwień wargowa) ze skłonnościami do nawrotów i grupowania się. Początkowo wypełnione treścią surowiczą → ropną → po kilkunastu dniach strupy. 2-3 dni przed wystąpieniem zmian w miejscu ich wystąpienia bolesność i pieczenie

Etiologia

wirus - Herpes simplex

Wykwit pierwotny

Pecherzyk w głębszych warswach naskórka, gdzie komórki wykazują objawy zwyrodnienia balonowatego

Różnicowanie

  1. półpasiec

  2. liszajec pęcherzowy

  3. pęcherzyca błon śluzowych (pemphigoid)

  4. afty (aphtae)

Leczenie

w zmianach mało nasilonych leczenie miejscowe

leczenie ogólne

Zakażenie pierwotne (Eczema herpeticum)

Noworodki, dzieci - bez dostatecznego poziomu przeciwciał, z chorobami alergicznymi, o bardzo ciężkim przebiegu

Stan dziecka b. zły w postaci opryszczkowatego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (sepsa) wykwity pierwotne alergiczne zmiany skórne pęcherzowo-ropne z zabłębieniem w części środkowej i z tendencją do grupowania się (okres wylęgania kilka, kilkadziesiąt dni) i na to nakłada się opryszczka. Zakażenie Herpes simplex nie pozostawia odporności

Różnicowanie

Leczenie

Miejscowe mało skuteczne i podawanie i.v. Aceklovir + γ-globulina + wit. C

Półpasiec (Zoster)

Są to zmiany pęcherzykowe i pęcherzowe o jednostronnym układzie z nasilonymi zmianami bólowymi. Zazwyczaj pozostawia odporność.

Etiologia

Wirus wykazuje właściwości neurotropowe, atakując zwoje międzykręgowe (korzonki tylne) lub zwoje czuciowe nerwów czaszkowych, a także nerwy układu obwodowego.

Odmiany kliniczne

  1. półpasiec zgorzelinowy (Zoster gangrenosus)

  2. półpasiec krwotoczny (Zoster hemorrhagicus)

  3. półpasiec oczny (Zoster ophtalmicus)

  4. półpasiec uogólniony ,rozsiany (Zoster generalisatus)

Lokalizacja

Półpasiec zgorzelinowy (Zoster gangrenosus)

Wynik wtórnej infekcji bakteryjnej głębokie nadżerki przechodzące w owrzodzenia

Półpasiec krwotoczny (Zoster hemorrhagicus)

Pęcherze z treścią krwistą

Półpasiec oczny (Zoster ophtalmicus)

Zajmuje oczy - w wyniku przejścia zakażenia skórnego na gałkę oczną i rogówkę po jej zniszczeniu może dochodzić do ślepoty

Półpasiec uogólniony

Ogniska o układzie jednostronnym, ale drobne ogniska pęcherzowe po drugiej stronie klatki piersiowej o charakterze rozsianym. Towarzyszy rakom i chłoniakom.

Różnicowanie

  1. opryszczki

  2. róża pęcherzowa

  3. neuralgie innego pochodzenia

Leczenie

ogólne

  1. Acyklovir - we wlewach dożylnych

  2. Heviran - doustnie - 200 mg 5x dziennie z przerwą nocną 8h

  3. witamina B1

  4. witamina B12

  5. antybiotyki o szerokim spektrum działania

  6. środki przeciwbólowe (Pyralgin, Pabialgin, Amizepin)

  7. GKK - Encorton 10-20 mg/dobę po ustaniu wysiewu pęcherzyków, ale zapobieżenie neuralgii

miejscowe

  1. aerozole i płyny z lekami odkażającymi i antybiotykami

  2. pasty i kremy odkażające (Viosept)

  3. w okresie późniejszym (po ustąpieniu strupów) można stosować aerozole, pasty i kremy z dodatkiem GKK (Oxycort, Pimafucort)

GRUPA OSPY

  1. Ospa wietrzna

  2. krowianka przeszczepiona

  3. Guzy dojarek

  4. Mięczak zakaźny

Krowianka przeszczepiona

Etiologia

Wirusy z grupy Poxwirus officinale hodowany na zarodkach kurzych i rogówce królika

Zakażenie

Przypadkowe przeszczepienie wirusa z miejsca odczynu poszczepiennego

Wykwit pierwotny

Pęcherz o mocnej i dobrze napiętej pokrywie z wgłębieniem i rozpoczynającym się rozpadem

Doczytać: leczenie i różnicowanie

Guzy dojarek (Noduli mulgenitum)

Etiologia

Wirusy z grupy ospy, zbliżony do krowianki, nie dający się hodować na zarodkach kurzych

Wykwit pierwotny

Twardy, kopulasty guzek (1-2 cm.) barwy sino-brązowej, zagłębiony w części środkowej - w miejscu kontaktu z chorym wymieniem (palce strup silnie przylegający)

Przebieg

Samoistne ustępowanie po 4-6 tygodniach

Doczytać: leczenie - zbędne i różnicowanie

Mięczak zakaźny (Molluscum contagiosum)

Etiologia

Wirus z grupy ospy (Poxwirus) nie hoduje się na zarodkach kurzych, ani na zwierzętach doświadczalnych

Wykwit pierwotny

Twarde szaro-brunatne guzeki z wgłębieniem w części środkowej zawierający treść kaszkowatą o barwie perłowej

Występowanie

Przebieg

Kilkomiesięczny z reguły bez podmiotowych objawów. Może ustepować samoistnie.

Różnicowanie

Leczenie

Mechaniczne usunięcie mas

GRUPA BRODAWEK

Wywołane HPV (Human papiloma virus)

  1. Brodawki zwykłe (Verrucae vulgares) - HPV2 (4 i 7)

  2. Brodawki płaskie (młodocianych) (Verrucae planae - juveniles) - HPV3 (10)

  3. Brodawki przejściowe (Intermediatae warts) - HPV3, 10, 26, 27, 28

  4. Brodawki stóp (Verrucae plantares)

  1. Epidermodysplasia verruciformis - HPV3, 5, 8, 14

  2. Kłykciny kończyste (Condyloma acuminata)

Potencjalnie onkogenne wirusy wykrywane w skórze

41 - w brodawkach i rakach skóry

48 - rak kolczystokomórkowy

49 - w brodawkach skórnych w przebiegu immunosupresji

5, 8, 14 - rak skóry chorych na Epidermodysplasia verruciformis

Potencjalne onkogeny genitalne

42, 44, 53, 54, 58, 59

Brodawki zwykłe (Verrucae vulgares)

Umiejscowienie

Wykwit pierwotny

Grudka barwy cielistej, wyniosła nad powierzchnię skóry, nie sprawiająca większych dolegliwości (ból występuje, gdy brodawka występuje pod płytką paznokciową)

Przebieg

Wielomioesięczny a nawet wieloletni

Róznicowanie

  1. Gruźlica brodawkująca (Tuberculosis verrucosa)

  2. Brodawczak (papilloma) i brodawka łojotokowa (Verruca seborrhoica)

  3. Rak brodawkujący (Carcinoma verrucosum)

Brodawki płaskie (młodocianych) (Verrucae planae - juveniles)

STANY PRZEDRAKOWE I RAKOWE

Stany przedrakowe

Cechy skóry starczej

Stany przedrakowe, z których często rozwijają się nowotwory

  1. Keratosis senilis

  2. Cornu cutaneum

  3. Xerodermia pigmentosum

  4. Radiodermitis

  5. Keratosis arsenicalis

  6. Leukoplakia

Stany przedrakowe, z których rzadko rozwijają się nowotwory

  1. Przewlekłe stny zapalne z bliznowaceniem

  2. Przerosłe blizny po oparzeniach

Rogowacenie starcze (Keratosis senilis)

Nagromadzenie się mas rogowych na skórze odsłoniętej (twarz, ręce). Początkowo niewidoczne ale wyczuwalne, mnogie powiększają się i rogowacieją. Gdy dookoła zmiany powstanie czerwony rąbek, nacieczenie, pękanie rozwijają się nowotwory skóry.

Leczenie

Róg skórny (Cornu cutaneum)

Rozwija się przeważnie na podłożu skóry starczej, a u dzieci na podłożu stanu zapalnego (ale nie jest u nich stanem przedrakowym)

Nacieczenie podstawy powoli wyrastają zbite masy rogowe o powierzchni szorstkiej, czarnej.

Silnie przylegające zdrapanie powierzchnia lekko krwawiąca

Leczenie

j/w - najlepiej chirurgicznie

Skóra pergaminowata i barwnikowata (Xerodermia pigmentosum)

Bardzo rzadkie schorzenie, często rodzinnie dziedziczone (autosomalne recesywne), często u dzieci osób blisko ze sobą spokrewnionych, o cechach wybitnej nadwrażliwości na światło słoneczne. O cechach plam soczewicowatych i piegowatych.

Cechy

Brak endonukleazy

Zmiany

Następstwa

Po pewnym czasie dochodzi do rozwoju nowotworów (brodawczaki, raki, mięsaki, czerniaki)

Leczenie

Rogowacenie arsenowe i smołowcowe (Keratosis arsenicalis et picea)

Styczność ze związkami arsenu. Picie wody ze związkami arsenu może dać zmiany nawet po 20 latach.

Zmiany na

Rogowacenie starcze na powierzchni grzbietowej, moszna (kominiarze)

Uszkodzenie porentgenowskie skóry (Radiodermitis)

Leczenie zmian nowotworowych promieniami zniszczeniu ulegają chore tkanki i tkanki leżące obok bliznowacenie. Skóra miejscami ścieńczała , ale ogólnie twarda. Teleangiektazje, bruzdowanie. Przy pęknięciu bądz brodawkowaniu może dojść do rozwoju nowotworu.

Rogowacenie białe (Leukoplakia)

Ogniska (plamy) białawe na śluzówkach i przejściu śluzówek w skórę (np. narządy płciowe)

Jednostajna powierzchnia, gładka, lśniąca (czasem chropowata). Zmiana ta powstaje pod wpływem drażnienia (proteza, pokarm)

Różnicowanie

Leczenie

NOWOTWORY

Cechy nowotworu

  1. miejsce wyniosłe

  2. nacieczenie podstawy

  3. brodawkowanie brzeżne

Rak in situ (miejscowy)

  1. Choroba Bowena - HPV 16 i 18, 33, 35

Zmiany bardzo powierzchowne, rzadko ponad powierzchnię, o kształcie dowolnym i powolnym przebiegu

  1. Erytroplazja Queyrata HPV 16

Błona śluzowa sino-czerwona plamka lub wolno rosnący naciek. Powierzchnia gładka, lśniąca.

Leczenie

RAKI NASKÓRKA

Rak podstawnokomórkowy (Carcinoma basocellulare - CCD)

  1. rak posdtawnokomórkowy guzowaty

  2. rak posdtawnokomórkowy bliznowaciejący

  3. rak posdtawnokomórkowy przerosły

  4. rak posdtawnokomórkowy barwnikowy

  5. rak posdtawnokomórkowy wrzodziejący

Powstaje ze zmian przedrakowych, na nieodsłoniętych powierzchniach.

Początkowy wykwit: guzek rozrastający się obwodowo (w kształcie wianuszka z perełek) z centralnym owrzodzeniem

Leczenie:

Rogowiak (Keratocytoma)

Występuje jako guz pojedyńczy lub mnogi. Występuje głównie na twarzy, ale także w innych miejscach.

W jego centralnej części - masy rogowe. Samoistnie ustępuje.

Morbus Paget

Rak śródnaskórkowy

Różnicowanie

Czerniak złośliwy (Melanoma malignum)

Czerniak o wzroście dwufazowym:

  1. powierzchownie - szeroko

  2. w głąb

Odmiany:

  1. lentio maligna melanoma

  2. superficial spreading melanoma

Przyczyny:

Drażnienie:

Wskaźniki do oceny złośliwości

  1. Kryteria złośliwości w/g Clarka

  1. zmiana ograniczona tylko do naskórka - chirurgicznie całkowicie wyleczalna

  2. pęknięcie naskórka i zajęcie warstwy brodawkowatej

  3. zajęta warstw brodawkowata i podbrodawkowata

  4. zajęcie warstwy siateczkowatej

  5. zmiana dochodzi aż do kości

  1. Klasyfikacja Breslowa

  1. grubość - poniżej 0,76 - 93% przeżycia

  2. grubość powyżej 3,00 - 50% przeżycia

  1. Wskaźnik mitozy

  1. obraz histologiczny

Lymphocytoma cutis

  1. choroba Hodkina

  2. nie typu choroby Hodkina - w zależności od stopnia zróżnicowania komórek limfatycznych

  1. chłoniaki o mniejszym stopniu złośliwości (mycosis fungoides) Zespół Sezary`ego, Pagetoid, reticulosis

  2. chłoniaki o większym stopniu złośliwości

Ziarniak grzybiasty (Mycosis fungoides)

Jest to chłoniak typu T, cechujący się proliferacją komórek T pomocniczych typu 2 (Th2), o szczególnie przewlekłym przebiegu, w którym zmiany chorobowe - rumieniowe, naciekowe i guzowate - występują w skórze, w późnych okresach zajęte bywają równiwż węzły chłonne i narządy wewnętrzne.

Wyróżniamy 4 postacie:

  1. okres wstępny (Status praemycoticus) - złuszczanie naskórka na bocznych powierzchniach tułowia zmiany zapalne ustępują po leczeniu UV. Stan poprzedzający - świąd skóry.

  2. okres naciekowy (Stadium infiltrativum) - gdy nie pomaga fototerapia radioterapia (tusze rentgenowskie - całej skóry)

  1. okres guzowaty (Stadium tumorosum) - rozpadają się guzy, zmiany także w narządach wewnętrznych.

Postać erytrodermiczna (Erythrodermia) - ogólny stan zapalny skóry ze świądem.

WENEROLOGIA

Choroby przenoszone drogą płciową (Sexually transmitted diseases STDs)

KLASYCZNE

NOWEJ GENERACJI

  • rzeżączka

  • kiłą

  • wrzód miękki

  • ziarnica weneryczna pachwin

  • ziarniak pachwinowy

  • nierzeżączkowe zapalenie dolnych odcinków dróg moczowo-płciowych

  • o etiologii nieznanej - nieswoiste

  • o etiologii znanej - bakteryjne, pierwotniakowe, drożdżakowe, wirusowe

  • opryszczka płciowa

  • brodawki płciowe

  • mięczak zakaźny

  • zakażenie HIV

  • świerzb, wszawica

INNE CHOROBY PDP

Choroby weneryczne - choroby przenoszone drogą płciową.

Rzeżączka i Kiła

Podlegają obowiązkowej rejestracji we wszystkich krajach świata.

500 lat temu wyprawa Columba przeniosła na kontynent Europejski kiłę - kiła zawleczona.

1946 - wprowadzenie do leczenia Penicyliny spadek zachorowań na kiłę i rzerzączkę, a w połowie lat 70 wzrost.

Wskażnik szerzenia się choroby przenoszonej drogą płciową (Ro)

Ro = βcD

β - prawdopodobieństwo zarażenia podczas pojedyńczeko kontakyu płciowego

c - częstość zmiany partnerów (liczba nowych partnerów w określonym czasie)

D - czas trwania zakaźności choroby

Wskażnik szerzenia się choroby przenoszonej drogą płciową (Ro) świadczy o intensywności szerzenia się zakażeń chorób przenoszonych drogą płciową STDs.

Można wpływać poprzez:

Markery i czynniki ryzyka chorób prznoszonych drogą płciową (wpływające na Ro)

MARKERY

MARKERY/CZYNNIKI

CZYNNIKI

  • stan cywilny

  • rasa

  • miejsce zamieszkania (wieś, miasto)

  • stan socjoekonomiczny

  • wiek

  • płeć

  • palenie

  • alkohol

  • narkomania

  • inne choroby PDP

  • zachowania seksualne *

  • liczba partnerów (wtym nowych, przygodnych)

  • preferencje seksualne

  • praktyki seksualne

  • zachowany napletek

  • metody antykoncepcji

  • zachowania zdrowotne **

  • nie stosowanie środków ochronnych

  • nie zgłaszanie się do lekarza

  • nie podawanie kontaktów

  • nie stosowanie leczenia

* zasadniczym czynnikiem ryzyka jest ekspozycja na chorobę PDP

** czynniki ryzyka zarażenia lub powikłań chorób PDP

Na zakażenia wirusowe, chlamydiowe - zapadają osoby z wyższych grup społecznych

Na zakażenia bakteryjne - osoby z niższych warstw społecznych

Ważne określenia epidemiologiczne

High - frequency transmitters (core group members) - osoby, których zachowania seksualne usposabiają do zarażenia siebie i swoich partnerów chorobami PDP

Receivers - osoby o wysokim ryzyku zarażenia chorobą PDP przez swoich partnerów

Zapobieganie

  1. wczesne wykrywanie i ich leczenie

  2. wczesne wykrywanie zakażeń u partnerów seksualnych, identyfikowanie tych partnerów i stosowanie leczenia (narażenie na zakażenie)

Zawiadamianie partnerów (Partner notification - PN)

Badanie kontaktów.

Spektrum czynności w wyniku których partner osób zarażonych STD lub HIV są informowani o ekspozycji na zarażenie, możliwości uzyskania porady i pomocy medycznej.

Zasady zawiadamiania partnerów

Sposoby

  1. przez zakażonego pacjenta (patient referral)

  1. przez pracownika opieki zdrowotnej - po dostarczeniu informacji przez pacjenta z zachowaniem poufności.

  2. przez pacjenta z udziałem pracownika opieki zdrowia

Prewencja pierwotna (zapobieganie)

  1. edukacja zdrowotna

  2. uświadamianie grup narażonych na zakażenie

  3. promowanie używania prezerwatyw

  4. redukcja partnerów

  1. zwiększenie dostęności do zakładów opieki zdrowotnej

  2. lepsza dostępność diagnostyczna

  3. leczenie profilaktyczne

  4. leczenie masowe (objawowe)

  5. screening (w Polsce w kierunku kiły)

  6. jednopartnerstwo

Czynniki patogenne przenoszone drogą płciową

BAKTERIE

WIRUSY

INNE

  • Neisseria gonorrhoeae

  • Chlamydia trachomatis

  • Human immunodeficiency viruses t. 1, 2

  • Trichomonas vaginalis

  • Phthirus pubis

  • Treponema pallidum

  • Herpes simpelx virus t. 2

  • Sarcoptes scabiei

  • Calymmatobacter granulomatosis

  • Ureaplasma urealyticum

  • Human papilloma virus t. genitalis HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 35, 39, 42-45, 51-56

  • Hemophilus ducreyi

  • Cytomegalovirus

  • Molluscum contagiosum virus

Wrzód miękki weneryczny (Chancroid)

Występuje często w krajach rozwijających, a w rozwiniętych w postaci epidemicznej

Czynnik zakaźny

G(-) pałeczka - Hemophilus ducrei. W celach diagnostycznych pobieramy materiał z owrzodzenia i oceniamy w preparacie bezpośrednim. Można hodować. 1-14 dni wylęganie

Klinicznie

Objawy występują szybko. Początkowo krosty owrzodzenie (kilka, kilkanaście zmian)

Różnicowanie

Leczenie

Tendencja u chorych na STP - podawanie jednej dawki antybiotyku

alternatywnie

Ziarnica weneryczna pachwin (Lymphogranuloma)

Czynnik wywołujący

Chlamydia tracheomatis typy L1 - L3

Diagnostyka

Trudności z hodowlą. Stosuje się badanie immunologiczne. Inkubacja - kilka tygodni.

Zmiany

wielopostaciowe

Liczne, szybko samotnie ustępują. Zakażenia do węzłów chłonnych i zajmują naczynia chłonne. Dochodzi do:

Leczenie

Tetracykliny

Ziarniak pachwinowy (Donovanosis)

Czynnik wywołujący

Calimatobacterium granulomatosis

Diagnostyka

długi czas wylęgania - kilka tygodni

Zmiany

Bardzo powierzchowne owrzodzenia w obrębie skóry okolicy płciowej + okolica pachwinowa.

Nie dają zmian w obrębie węzłów chłonnych.

Owrzodzenia pełzakowate, powierzchniowe, szerzą się obwodowo. Mogą być rozległe.

Bakterie dostają się do krwiobiegu przerzuty

Leczenie

KIŁA - SYPHILIS (LUES)

Układowa choroba zakaźna (Treponema pallidum sspp. pallidum) cechująca się wieloletnim przebiegiem z następującymi po sobie okresami objawowymi bezobjawowymi. Może dotyczyć każdej tkanki (głównie naczyniowej) i przenosić się z matki na płód.

Kiła nabyta (Lues aquisita)

Po zakażeniu (skóra uszkodzona, błona śluzowa nieuszkodzona) Treponema pallidum szybko dostaje się do regionalnych węzłów chłonnych i do krwiobiegu. Reakcje gospodarza:

Zakaźność 30-70%

kiła wczesna (Lues recens)do 2 lat po zakażeniu

0x08 graphic
0x08 graphic
okres inkubacji (3 tyg.)

0x08 graphic

zakażenie wczesne zmiany pierwotne

0x08 graphic
0x08 graphic
kiła I okresu

(6 tygodni)

0x08 graphic

kiła I okresu surowiczoujemna kiła I okresu surowiczododatnia

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
(-) odczyny kardiolipidowe 3 tygodnie odczyny klasyczne 3 tygodni osutka kiłowa wczesna

0x08 graphic
0x08 graphic
kiła II okresu

(9-15 tydzień)

0x08 graphic

kiła II okresu wczesna kiła II okresu nawrotowa

(9-15 tydzień) (od 15 tygodnia do 2 lat)

kiła bezobjawowa (lues laten recens)

Stan bezobjawowego zakażenia po ustąpieniu objawów wczesnych. Względnie bezobjawowy przebieg choroby w okresie 2 lat od zakażenia

0x08 graphic

kiła późna (lues tarda)

0x08 graphic
0x08 graphic
(powyżej 2 lat)

kiła utajona późna (lues latens tarda) kiła późna objawowa - kiła III okresu

może poprzedzać zmiany narządowe (lues tarda sympthomatica)

0x08 graphic
0x08 graphic

narządowa (visceralis) kiła późna

  • układu nerwowego

  • skóry

  • sercowo-naczyniowa

  • bł. śluzowych

  • narządów miąższowych

  • kości

W kile póżnej nadwrażliwość na Treponema pallidum

KIŁA WCZESNA

Kiła I okresu

Wykwit pierwotny

Owrzodzenie w okolicy płciowej o równych brzegach, dnie nieckowato zagłębionym, o twardej podstawie, przykryte śluzowatą wydzieliną, skóra dookoła owrzodzenia niezmieniona.

Zmianom miejscowym towarzyszy: powiększenie węzłów chłonnych w danej okolicy (najczęściej pachowe lub miednicy mniejszej). Są one widoczne, twarde, niebolesne, przesuwalne względem podłoża.

Lokalizacja

lokalizacja nietypowa

Powikłanie objawu pierwotnego

  1. nieodprowadzalność napletka

  2. zadzierżgnięcie napletka

  3. owrzodzenia

Różnicowanie kiły I okresu

Uwaga! Wszystkie owrzodzenia narządów płciowych wymagają diagnozowania w kierunku kiły

Kiła II okresu

Zmiany w kile II okresu

skóra

Grudki osutkowe rozpad przechodzenie w krostkę kiłową

Grupują się w fałdach skóry i tam pozostają zlewając się kłykciny płaskie (Condylomata lata), ulegając rozpadowi, a poza fałdami bledną i zanikają

śluzówki

Są to zmiany towarzyszące zmianom skórnym - wykwity plamiste (plamy opalizujące) grudki ulegają rozpadowi nadżerki

łysienie kiłowe

  1. wczesne w przebiegu kiły wczesnej - nie różni się od innych zmian tego typu

  2. łysienie ogniskowe - w kile II okresu - nawrotowej i dotyczy okolic:

Są to drobne ogniska pozbawione włosów

bielactwo kiłowe

Dotyczy głównie kobiet. Plamy odbarwionej skóry na:

Drobne plamki różnej wielkości przechodzące na ramiona. Różnicować z łupieżem pstrym.

Różnicowanie osutek kiły II okresu

osutka wczesna

osutka nawrotowa

  • jednopostaciowa (plamy, grudki)

  • obfita

  • symetryczna

  • wykwity

  • powierzchniowe

  • jednakowej wielkości

  • nie grupują się

  • nie szerzą się obwodowo

  • ustępują bez śladu

  • trwają krótko

  • wielopostaciowe (plamy, grudki, krosty)

  • mniej obfita

  • niesymetryczna

  • wykwity

  • głębsze

  • różnej wielkości

  • dookoła wykwitu rąbek złuszczającego naskórka

  • grupują się

  • szerzą się obwodowo

  • mogą ulec zbliznowaceniu

  • długo trwają (kilka dni lub tygodni)

Różnicowanie kiły II okresu

Może ona upodabniać się do wielu chorób

Condylomata lata

Kiła III okresu

Kiła późna skóry, bł. śluzowych i kości

Kiła późna - silna odpowiedź komórkowa może zlikwidować zakażenie zupełnie.

Kiła późna skóry, bł. śluzowych i kości są ze sobą powiązane ponieważ kilaki (guzy rozpadające się) rozprzestrzeniają się ze skóry na kości.

Na skórze:

Zmiany szerzą się obwodowo powoli, o kształcie nerkowatym później bliznowacenie nacieków bliznowacenie mozaikowate

Kiła późna narządowa

Kilaki ulegając rozpadowi i sączy się wydzielina podobna do gumy arabskiej.

Kiła sercowo-naczyniowa

Zmiany dotyczą przede wszystkim ściany tętnicy głównej i zastawek serca

  1. niepowikłane zapalenie tętnicy głównej

  2. zapalenie tętnicy głównej ze zwężeniem ujścia naczyń wieńcowych

  3. tętniak tętnicy głównej

  4. zapalenie tętnicy głównej z niedomykalnością zastawki półksiężycowatej

  5. kilaki mięśnia sercowego

  6. rozlane kiłowe zapalenie mięśnia sercowego

Kiła układu nerwowego

  1. Kiła oponowo-naczyniowa

  1. bezobjawowa kiła układu nerwowego (wczesna i późna

  2. ostre kiłowe zapalenie opon mózgowych

  3. kiła oponowo-naczyniowa mózgu

  4. kiła oponowo-naczyniowa rdzenia

  5. kiła naczyniowa mózgu i rdzenia

  6. kilak mózgu i rdzenia

W płynie mózgowo-rdzeniowym musimy stwierdzić czy (+) odczyny krętkowe

  1. Kiła miąższowa

  1. wiąd rdzenia - zwyrodnienie sznurów i korzeni tylnych rdzenia dające objawy w zależności od lokalizacji

  2. porażenie postępujące - zajęcie opon, nerwów czaszkowych i naczyń

Kliniczne objawy wiądu rdzenia kręgowego

Objawy podmiotowe

Objawy przedmiotowe

  • bóle strzelające

  • ataksja

  • parestezje

  • zaburzenia czynności pęcherza moczowego

  • przełomy żołądkowe (i z innych narządów wewnętrznych)

  • utrata wzroku

  • nietrzymanie stolca

  • osłabienie potencji

  • zmiany w źrenicach

  • źrenice Argyll Robertsona

  • zniesienie odruchów głębokich (skokowych, kolanowych, łokciowych)

  • objaw Romberga

  • zaburzenia czucia głębokiego (niezborność głównie kończyn dolnych)

  • zaburzenia czucia powierzchniowego

  • porażenie nn. czaszkowych

  • zanik nerwu wzrokowego → ślepota

  • obniżenie napięcia mięśniowego

Kliniczne objawy porażenia postępującego

Objawy podmiotowe

Objawy przedmiotowe

  • wczesne

  • nadmierna drażliwość

  • zaburzenia pamięci

  • zmiany osobowości

  • osłabienie zdolności skupiania uwagi

  • zaniedbanie wyglądu zewnętrznego

  • bóle i zawroty głowy

  • bezsenność

  • późne

  • otępienie intelektualne

  • zmiany nastroju (euforia, depresja)

  • splątanie i dezorientacja

  • urojenia

  • konfabulacje

  • napady padaczkowe

  • częste

  • zmiany w źrenicach

  • źrenice Argyll Robertsona

  • spowolniała dysartyczna mowa

  • maskowaty wyraz twarzy

  • drżenia języka, twarzy, rąk

  • zaburzenia pisania i czytania

  • psłabienie lub wzmożenie odruchów głębokich

  • rzadkie

  • objawy ogniskowe

  • niedowład nerwu twarzowego

  • zanik nerwu wzrokowego

  • zaburzenia w sferze ruchowej (niezborność, chwiejny chód)

  • postępujące zniedołężnienie i wyniszczenie

Kiła wrodzona (Lues congenita)

Schorzenie układowe występujące u płodu - do zakażenia dochodzi przez łożysko. Jeżeli noworodek zaraża się w czasie porodu - kiła nabyta.

Do zakażenia dochodzi powyżej 3 miesiąca ciąży. Zależy od stanu łożyska - komórek trofoblastu (rola ochronna).

Profilaktyka na wykrywanie kiły jest obowiązkowa u kobiet w ciąży. Badania w kierunku kiły są wykonywane przy pierwszej wizycie u ginekologa kobiety w ciąży. Jeżeli wynik dodatni leczenie wprowadzone od razu. Im wcześniej leczenie penicyliną tym mniejsza szansa zakażenia płodu. Każda kobieta rodząca nie może być wypisana ze szpitala bez badań serologicznych w kierunku kiły.

Przebieg kiły wrodzonej

u kobiety leczonej lub niedostateczne leczonej w czasie ciąży

Kiła wrodzona wczesna (do 2 r.ż.)

Objawy typowe dla II okresu kiły nabytej, ale występują odrębności:

Kiła wrodzona późna (od 3 r.ż.)

Objawy typowe dla kiły późnej nabytej oraz swoiste dla kiły wrodzonej:

Rozpoznanie kiły wrodzonej

pewne

wykazanie obecności krętkó bladych w zmianach chorobowych, łożysku, pępowinie lub materiale autopsyjnym (ciemne pole widzenia. IF pośrednia, barwienie srebrem, RIT)

prawdopodobne dotyczy:

  1. każdego noworodka urodzonego z matki nieleczonej lub niedostatecznie leczonej w czasie ciąży

  2. każdego noworodka lub starszego dziecka z (+) odczynami kiłowymi przy wspólistnieniu:

DERMATOLOGIA WYKŁADY 1996/97 @ A.N.

- 26 -



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Radiologia wykłady, Lekarski- materiały, Radiologia
Derma wyklady calosc, PEELINGI LEKARSKIE, PEELINGI LEKARSKIE
Derma wyklady calosc, ZASTOSOWANIE TOKSYNY BOTULINOWEJ W DERMATOLOGII, ZASTOSOWANIE TOKSYNY BOTULINO
Derma wyklady calosc, FOTO I FOTOCHEMIOTERAPIA, FOTO- I FOTOCHEMIOTERAPIA W LECZNICTWIE DERMATOLOG
wykład3embrio2, Lekarski, I, PIERWSZY ROK MEDYCYNA MATERIAŁY, HISTOLOGIA
ODMŁADZANIE SKÓRY W GABINECIE KOSMETYKI LEKARSKIEJ, materiały kosmetologia
Wykład nr 1, materiał♫y z pedagogiki
Pytania i odpowiedzi 2, wydział lekarski - materiały, Toksykologia
termoregulacja, wydział lekarski - materiały, Patofizjologia
Pyelografia, wydział lekarski - materiały, Radiologia
wykład6, Budownictwo, Materialy, Hydraulika
Prewencja udaru mózgu u chorych po udarze niedokrwiennym - wytyczne 2006, Lekarski- materiały, Neuro
wyklady10 13, Materiały =), Genetyka
Biofizyka pytania z kola, Biotechnologia PWR, Semestr 5, Biofizyka - Wykład, Biofizyka - materiały
Monitoring wykłady i pytania, Materiały dla studentów, ochrona srodowiska

więcej podobnych podstron