1. Segmentacja rynku UT

2. Produkty transportu, wartość i wartość użytkowa UT

Tylko pewna część procesów przemieszczania zaliczana do usług transportowych.

Transport jest to wydzielone pod względem (wszystkie czynniki/wydzielenia musza być spełnione):

• technicznym (przystosowanie środka transportu do przewozu ładunku)

• organizacyjnym (oferowane na rynku przez podmioty uprawnione do świadczenia usług na rynku)

• ekonomicznym (tylko te procesy, które generują akty kupna-sprzedaży i pieniężne przepływy można zaliczyć do usług transportowych realizowanych na rynku)

Wartość użytkowa transportu - w procesie świadczenia - tworzenie użyteczności czasu i miejsca (w odpowiednim czasie i miejscu) dóbr i ludzi w przyrodzie

Wartość usług transportowych:

• powiększa wartość ładunków, które ulegają procesowi przemieszczania (do wartości np. węgla dolicza się koszty transportu - stąd na Śląsku taniej niż w Warszawie).

• nie wszystkie ładunki to towary (nie wszystkie posiadają wartość własną użytkową, np. śnieg, odpadki). Wartość transportu powiększa koszt osiągnięcia celu (np. MPO, czystość miasta).

3. Cechy rynku i ich następstwa dla marketingu

Rynek LTS ma charakter usługowy, jest duzy popyt na usługi LTS na świecie, w Polsce rozwija się powoli ( pełza), usługi świadczone nie są w jednej firmie, popyt elastyczny (szybko reaguje na zmiane cen); jest ograniczona elastyczność popytu

PODSTAWOWE CECHY DZIAŁALNOŚCI TRANSPORTOWEJ TO:
*usługowy charakter
*jedność czasowa i przestrzenna produkcji i konsumpcji usług transportowych
*występowanie rynków cząstkowych zależnych od przedmiotu przewozu, relacji przewozowych i pożądanych cech obsługi transportowej
*brak rzeczowego charakteru działalności transportowej
*ograniczona elastyczność popytu
*sezonowość popytu na usługi transportowe

Rynek usług transportowych jest zaś strefą obrotu usługami transportowymi. Potencjalni nabywcy i sprzedawcy wywierają w niej na siebie wzajemny wpływ, kształtują popyt, podaż oraz ceny równowagi.

Rynek usług transportowych jest kategorią niejednorodną i można z niego wyodrębnić różnorodne rynki cząstkowe. Głównymi kryteriami podziału są:
1. przedmiot przewozu
2. obszar działania
3. siła ekonomiczna podmiotów rynkowych
4. wykorzystywane gałęzie transportu

1. KRYTERIUM POZWALA NA PODZIAŁ RYNKÓW TRANSPORTOWYCH:
* rynek przewozów pasażerskich
* rynek przewozów ładunków

Rynek przewozów pasażerskich jest jednym z rynków konsumpcyjnych, a przewóz ładunków ma charakter rynku środków produkcji.

KTO UCZESTNICZY W TRANSAKCJACH NA RYNKU USŁUG TRANSPORTOWYCH?

Na rynku usług transportowych spotykają się klienci usług przewozowych i zbywający. Takie zdefiniowanie jest jednak niekonkretne, i nie wystarcza do analizy światowego rynku usług przewozowych.

Uczestnikami rynku są:

1. Załadowcy - pojawiający po stronie popytu na usługi transportowe,

2. Przewoźnicy - występujący po stronie podaży na usługi transportowe,

3. Pośrednicy - pojawiający się po stronie popytu i podaży rynku transportowego.

Jednostronnie uzasadnione działania stron występujących na rynku przewozowym odzwierciedlane są przez występujące na rynku okoliczności, założenia. Te warunki określane są poprzez:

• występowanie zasad ekonomicznych, głównie zasad podaży i popytu:

• ograniczenie działań rynkowych przez elementy pozarynkowe (np. rząd, organizacje ekonomiczne)

Nie wiem - mocno naciągane coś poniżej z notatek:

Zasad marketingu do produktów nie można zaadaptować na usługi, stąd nowa nauka jaką jest marketing usług (bankowych, transportowych itd., zderzenie teorii i pragmatyki ciągle konfrontowane z rzeczywistością, otoczeniem - tworzy się tak wiedza o marketingu, która odpowiada sytuacji na rynku, który jest turbulentny)

Na usługi należy patrzeć oczami klienta, czyli przedsiębiorstwo musi mieć wiedzę o klientach, ich problemach i życzeniach. Firma usługowa nie może zaspokajać potrzeb wszystkich potencjalnych klientów (niejednorodne potrzeby). Musi się na czymś skoncentrować (wielu oferentów różnych usług transportowych, np. przewóz zwierząt).

Czubek góry lodowej

• na podstawie 10% procesu klient ocenia i wyciąga wnioski o całym przedsiębiorstwie, jakości usług oferowanych przez to przedsiębiorstwo (optyka widzenia tylko 10% elementów składowych świadczonej usługi).

• Trzeba zatem ten czubek góry lodowej przekazać klientowi maksymalnie pozytywnie i tak dużo jak się tylko da.

• Najlepszym marketingiem jest zadowolony klient, który opowie o tym swoim dostawcom, kolegom, znajomym.

Moment prawdy:

• Zaufanie do przedsiębiorstwa usługowego jest największym kapitałem. Buduje się je długo i dużym nakładem. Niestety zaufanie jest bardzo łatwo stracić, dlatego wszyscy pracownicy przedsiębiorstwa usługowego muszą być tego świadomi.

• Usługa jest wykonywana w bezpośrednim kontakcie między pracownikiem firmy i klientem. Chwila ta nazywana jest momentem prawdy. W momencie prawdy od szeregowego pracownika zależy jakość usługi - od jego motywacji, wiedzy, możliwości i środków zależy czy usługa zostanie wykonana i oceniona przez klienta dobre.

• Suma kontaktów klienta z przedsiębiorstwem stwarza image (stąd ważny marketing wewnętrzny - szkolenia pracowników).

4. Pojęcie UT i jej cechy charakterystyczne

Specyficzne cechy usług transportowych

• techniczno-eksploatacyjne zależności w działalności przedsiębiorstw transportowych

• sezonowość popytu i podaży (gałęziowej)

• występowanie …

• wymagane cechy obsługi

• ekonomiczno-organizacyjnych własności

• mała elastyczność popytu w skali globalnej

• ogromny postęp techniczny

Cechy ogólnie usług - było na prezentacji - pamiętam jak na tym gadałyśmy, a koleś stał kwadrans na slajdzie, bo się profesor nie podobało co mówił.

Usługi - to odrębnie występująca działalność, którą jedna strona może zaoferować inne, w istocie swej nienamacalna i nie prowadząca do przeniesienia prawa własności. Działalność usługowa może, lecz nie musi być związana z produktem fizycznym. /at. Kotler/
Usługa - jest czymś, co się kupuje lub sprzedaje, ale to nie może sprawić bólu spadając wam na nogi /p. hensen/
Usługi - to niematerialne dobra z procesów „inputoutput”
Marketing usług - zespół aktywnych działań rynkowych podejmowanych przez podmioty sektora usług zajmujące się zawodowo świadczeniem usług.
Czynnikiem wyróżniającym m - ing usług jest specyfika usług jako podmiotu kupna - sprzedaży, która wyraźnie odróżnia je od dóbr materialnych.
SPECYFIKA USŁUG -
Niematerialność -> brak cech fizycznych,
Nierozłączność -> jednoczesność świadczenia i konsumpcji.
Heterogeniczność -> różnorodność wykonania
Nietrwałość -> brak możliwości przechowywania.

Z niematerialności wynikają:

• jednoczesność świadczenia i konsumpcji (nie można rozszerzać skali świadczenia usług poza zdolności produkcyjne, np. przepustowość portu)

• wymiar czasowy (cechy usług są kształtowane z nabywcą, współudział usługobiorcy)

• ograniczona skala świadczeń

• cechy usług kształtowane w konfrontacji z nabywcą

• współudział innych usługobiorców w świadczeniu

• ścisły związek funkcji produkcji, marketingu, sprzedaży, kadr w przedsiębiorstwie

• uwarunkowanie miejsca konsumpcji od miejsca świadczenia

• brak ochrony patentowej

• niejednolitość produktów

• trudność w określaniu kosztów (przełożyć koszty na konkretne potrzeby)

• nietrwałość produktów

• brak zapasów (usług, składować można tylko produkty)

• brak możliwości przemieszczania

• brak własności

NET:

Firmy oferujące usługi transportowe

Usługi transportowe dotyczą organizacji i wykonywania transportu, czyli zgodnie z Encyklopedią PWN, „czynności związanych z przemieszczaniem osób i dóbr materialnych za pomocą odpowiednich środków”, co obejmuje „zarówno samo przemieszczanie z miejsca na miejsce, jak i wszelkie czynności konieczne do osiągnięcia tego celu, tj. czynności ładunkowe (załadunek, wyładunek, przeładunek) oraz czynności manipulacyjne (np. opłaty).”

Usługi transportowe - geneza

Z całą pewnością transport, a wraz z nim usługi transportowe, możemy traktować jako nieodłączny element ludzkiej cywilizacji. Szlaki handlowe powstały tam, gdzie zawsze przemieszczali się ludzie. Początkowo ich wędrówki wiązały się z przenoszeniem własnego dobytku w trakcie przemieszczania się z miejsca na miejsce, a z czasem ludzie rozpoczęli przenoszenie własnych i cudzych towarów. Trakty, pierwsze elementy infrastruktury komunikacyjnej, pojawiły się w sposób naturalny tam, gdzie natężenie ruchu było największe. Drogi pojawiły się już w czasach rzymskich, a o ich gwałtownym rozwoju możemy mówić od czasów rewolucji przemysłowej.

Rozwój usług transportowych

Rozwój usług transportowych wiąże się z zmianą bezpośredniej transakcji między sprzedającym i kupującym, na modele oparte o system pośredników, przewoźników i inne osoby uczestniczących w procesie dostawy.

Dostawa to według Słownika Terminologii Logistycznej (Poznań 2006) „przemieszczenie ("przepływ") ściśle określonej partii dóbr od dostawcy do odbiorcy. Te dobra to, ogólnie, surowce, materiały, produkty, towary. Przemieszczenie to odbywa się w wyznaczone miejsce w określonym terminie.

Duże znaczenie dla ugruntowania się tych koncepcji miało zdefiniowanie czynności powierzenia surowców, materiałów, produktów i towarów osobom trzecim i zminimalizowanie ryzyka związanego z ich utratą lub zniszczeniem.

W ten sposób powstała koncepcja tak zwanej spedycji handlowej czyli, według portalu Spelog.pl, „sprowadzającej się do efektu rozdzielenia się praw własności towaru od podjęcia się wykonawstwa usługi jego dystrybucji.”

Rozwój usług transportowych a rozwój logistyki

Zapotrzebowanie na usługi transportowe wiąże się ściśle z rozwojem logistyki. Można dopatrywać się wielu przyczyn tego zjawiska, wśród których z pewnością wymienimy globalizację gospodarki i rozwój technologii informatycznych pozwalający na dokładne planowanie, zamawianie i śledzenie wykonania usług transportowych. Przyczyn rozwoju logistyki jest jednak znacznie więcej. Przede wszystkim po poczynieniu oszczędności w sferze produkcji i technologii, dalszej redukcji kosztów można było szukać wśród usług pomocniczych w tym oczywiście usług transportowych. Ponieważ koszty transportu należały do głównych rozpoznawalnych kategorii kosztów, dość naturalne stało się oczekiwanie redukcji kosztów usług transportowych. Ponadto poszerzenie asortymentu produkowanych, dostępnych i sprzedawanych dóbr spowodowało automatyczny wzrost zapotrzebowania na usługi transportowe. Nie bez znaczenia były też procesy tworzenia łańcuchów dostaw bezpośrednich, które przyczyniły się do większego zapotrzebowania na transport. W sferze zmian w mentalności przedsiębiorców istotne jest nastawienie na potrzeby klienta, co obejmuje eliminację uciążliwości związanych z transportem i przerzucenie odpowiedzialności za wypełnienie tej funkcji na dostawcę. Wreszcie usługi transportowe w sposób naturalny wpisują się w postępujący proces outsourcingu.

Logistyka jest elementem optymalizacji kosztów w przedsiębiorstwie, a wybór dostawców usług transportowych i modelu współpracy z nimi są nieodłącznym elementem tego procesu.

Co wchodzi w skład usług transportowych?

Typowe czynności wchodzące w skład usług transportowych to czynności związane z przewozem, a także załadunkiem, wyładunkiem i ewentualnie przeładunkiem dostawy. Często jednak występują dodatkowe wymogi w postaci dokonywania odpraw celnych (o ile one występują), usług składowania, a także pobierania opłat. W tych ostatnich specjalizują się firmy kurierskie i firmy spedytorskie, które często oferują odbiór gotówki jako standardową część usługi transportowej.

Klasyfikacja usług transportowych

Klasyfikacja usług transportowych dotyczy zazwyczaj skali i obszaru działania oraz specjalizacji. W zależności od obszaru, na jakim działa dana firma transportowa, oferowane przez nią usługi transportowe mają charakter lokalny, regionalny, ogólnokrajowy lub międzynarodowy. Możemy wyodrębnić specjalizacje w zależności od przewożonych typów ładunków - towary sypkie, płyny, części produkcyjne i wyroby gotowe, a także towary wymagające wyspecjalizowanego przewozu (np. przewóz innych pojazdów, przewóz materiałów niebezpiecznych, wielkogabarytowych itp).

5. Elementy marketingu MIX w sferze usług - ich krótka charakterystyka

Istota - proces przemieszczania (z miejsca A do B, w określonym czasie - ale klient oczekuje czegoś więcej: zjednostkowania, opakowania , umocowania zabezpieczającego ładunek przed zniszczeniem, poszukiwanie oferenta markowego)

Cel: jak najmniejsza luka między oczekiwaniami a wykonaniem usługi

Produkt rzeczywisty: na czas, rozpakowanie itd.

Historia marketingu MIX

Nazwę kompozycji elementów marketingu miz wprowadził w 1964 Neil Borden analizując czynniki mające istotne znaczenie dla działalności marketingowej przedsiębiorstwa. Neil Borden ustalił 12 czynników:

• cena

• produkt

• …

Strategia marketingowa 4P McCarthy'ego

Zgodnie z teorią 4P Marketing Mix służy do produkcji właściwego i posiadającego odpowiednie cechy produktu, dostępnego we właściwym czasie, miejscu, po właściwych kosztach…

Marketing Mix (4P)

• produkt

• asortyment

• jakość

• wzór

• cechy

• marka

• opakowanie

• serwis

• gwarancja

• cena

• cena katalogowa (wynikowa kosztów, charakter negocjacyjny)

• rabaty

• ulgi

• okres płatności

• warunki kredytu

• dystrybucja

• kanały

• zasięg terytorialny (usług, lokalizacja punktów sprzedaży, dostępność do punktów i do informacji - obecnie upraszcza się te procesy przy użyciu technologii, przybliżając klienta w czasie i przestrzeni do produktu)

• asortyment, zapasy

• lokalizacja, transport

• promocja

• promocja sprzedaży

• reklama

• Public Relations

• Marketing bezpośredni

• Personel (działu sprzedaży)

Produkt

• towar usługa lub pomysł zawierający określony zestaw materialnych i niematerialnych cech, które zaspokajają potrzeby klientów, otrzymywany w zamian za pieniądze lub inną jednostkę wartości

• to zbiór korzyści dla nabywcy, postrzegany przez niego jako oferta koszyka korzyści

Atrybuty produktu i cechy produktu

Atrybuty materialne - obejmują cechy fizyczne, takie jak kolor lub poziom słodkości

Atrybuty niematerialne to obiektywne i subiektywne odczucia, np. lepsze zdrowie…

…

Cena

• cena jest z punktu widzenia nabywców, wydatkiem, który musi być prze nich poniesiony aby wejść w posiadanie produktu. Natomiast dla przedsiębiorstwa jest wynagrodzeniem za poniesione nakłady. Charakteryzuje się ją za pomocą polityki cenowej (np. czy cena i koszty są konkurencyjne), wskaźnika elastyczności cenowej popytu progów rentowności, rabatu, upustów oraz warunków płatności.

Promocja

• reklama (płatna i bezosobowa forma promocji adresowana do masowego odbiorcy)

• PR (propaganda marketingowa): ogół działań związanych z utrzymaniem jak najlepszych stosunków przedsiębiorstwa z otoczeniem. Celem tych działań jest oddziaływanie na odczucia lub przekonania klientów, akcjonariuszy, dostawców, pracowników, innych grup docelowych dotyczące organizacji, jej produktów. usług

• Marketing bezpośredni

• Sprzedaż osobista (komunikowania się przedsiębiorstwa z rynkiem oraz wspieranie sprzedaży związanych z bezpośrednim kontaktem sprzedawcy z nabywcą

• Promocja sprzedaży (działania i środki, które podwyższają stopień skłonności konsumentów do zakupu np. poprzez zwiększenie atrakcyjności produktu).

Instrumenty promocji marketingowej

Reklama	promocja sprzedaży	sprzedaż osobista	marketing bezpośredni
Ogłoszenia w masmediach Opakowanie (+ wkładki) Filmy, czasopisma	…	…	…

Koncepcja 4P okazało się bardzo szybko mało skuteczna szczególnie w kontekście usług

Marketing MIX potrzeb klienta 4C

Koncepcja z punktu widzenia klienta. Powstała w 1990 t., Robert Lauterborn. Stwierdzono, że klasyczna formuła 4P koncentruje się na punkcie widzenia przedsiębiorstwa, a w marketingu ważniejsze są ujęcia z perspektywy klienta.

Customer MIX (4C):

• customer needs and wants (pragnienia i potrzeby klienta)

• cost to the customer (koszt zdobycia produktu)

• communication (dostarczanie informacji)

• convenience (wygoda zakupu)

4P	4C
Produkt	potrzeby i pragnienie konsumentów
Cena	Koszt dla klientów
Dystrybucja	Wygoda zakupu (system relacji wygodny dla klienta, kanały dystrybucji)
Promocja	Komunikacja (przekaz informacji klientowi, która do niego trafi i zmotywuje do zostania klientem)

Marketing MIX w dziedzinie usług 7P

• (rozszerzenie dla marketingu usług)

Marketing MIX usług (4P->7P)

• ludzie

• otoczenie fizyczne (atrybuty materialne świadczenia usług)

• procedura świadczenia usług (musi obejmować wszystkie elementy, które klient ocenia całościowo)

Marketing mix, kompozycja marketingowa - jest to inaczej kompozycja marketingowa, czyli takie elementy (instrumenty) za pomocą których możemy oddziaływać na rynek.

Najbardziej popularna koncepcja marketingu mix to tzw. "4p" czyli z ang.: product, price, place, promotion.

• product (produkt)

Mówiąc o produkcie omawiamy m.in: asortyment, jakość, markę, opakowanie, usługi. Współcześnie mówiąc o cechach produktu koncentrujemy się na potrzebach docelowych klientów, jakie produkt ma zaspokajać.

• price (cena)

Cenę charakteryzuje się za pomocą: polityki cenowej, rabatów, warunków płatności

• place (strategia dystrybucji)

Omawia zarówno kanały dystrybucji jak rozwiązania logistyczne

• promotion (promocja)

• promocja osobista

• reklama

• promocja dodatkowa (inaczej: promocja uzupełniająca, promocja sprzedaży), zaliczamy tu także: merchandising

• public relations, zaliczamy do niego także: sponsoring

Źródło: Philip Kotler

Marketing mix dla usług, 7P [edytuj]

Specyfika usług spowodowała rozwinięcie tradycyjnego "4p" do "7p". Do już istniejących elementów zostały dołączone:

• people (ludzie)

personel obsługujący, klient, inni nabywcy

• process (proces)

przebieg świadczenia usługi od zainteresowania klienta, poprzez informację, sprzedaż i obsługę posprzedażową

• physical evidence (świadectwo materialne)

Są to wszystkie wizualne i materialne elementy (budynki, logo, meble, wyposażenie techniczne, ulotki itp.), które dla klientów są dowodem jakości danej usługi

Współzależność instrumentów marketingu MIX

• marketing MIX jest kategorią o współzależnych instrumentach. Z założeń i cech marketingu wynika, że instrumenty i działania muszą być postrzegane jako zintegrowany system oddziaływania na zjawiska rynkowe. Jednostronne dążenie do zwiększenia oddziaływania danego instrumentu może prowadzić do osłabienia oddziaływania innych instrumentów a tym samym całej struktury marketingu mix.

Idealna koncepcja marketingu MIX

• to takie rozwiązanie, w którym wszystkie elementy osiągają swój optymalny poziom. Takie idealne rozwiązanie jest w praktyce niemożliwe, więc za najbardziej koszystne uważa się takie rozwiązanie, które w najmniejszym stopniu odbiega od idealnego W procesie poszukiwania idealnej koncepcji marketingu mix należy uwzględnić:

• wszystkie instrumenty i działania, które mogą być wykorzystane przy kształtowaniu struktury marketingu

• …

Instrumenty składającej się na marketing Mix są względem siebie:

• komplementarne

• poprzez zwiększenie jednego z elementów zwiększa się skuteczność pozostałych elementów

• substytucyjne

• ten sam cel można osiągnąć za pomocą różnych kompozycji elementów marketingu mix.

44 elementowa strategia marketingowa		55 elementowa strategia marketingowa		7 7 elementowa strategia marketingowa
Elementy	Środki marketingowe	Elementy	Środki marketingowe	Elementy	Środki marketingowe
1	2	3	4	5	6
1. Produkt-usługa	Oferta podstawowa Personel usługowy Środki świadczenia Usługi dodatkowe Marka firmy usługowej	1. Usługa	Oferta podstawowa Oferta dodatkowa Środki świadczenia Usługi dodatkowe Marka firmy usługowej	1. Usługa	Oferta podstawowa Usługi dodatkowe Marka firmy usługowej
2. Cena	Formuły ustalania ceny Różnicowanie cen Cena jako zachęta	2. Cena	Formuła ustalania ceny Różnicowanie cen Cena jako zachęta	2. Cena	Formuła ustalania ceny Różnicowanie cen Cena jako zachęta
3. Dystrybucja	Kanały dystrybucji Sieć placówek usługowych Organizacja dystrybucji	3. Dystrybucja	Kanały dystrybucji Sieć placówek usługowych Organizacja dystrybucji	3. Dystrybucja	Kanały dystrybucji Sieć placówek usługowych Organizacja dystrybucji
4. Promocja	Sprzedaż osobista Reklama Public relations Promocja uzupełniająca	4. Promocja	Sprzedaż osobista Reklama Public relations Promocja uzupełniająca	4. Promocja	Sprzedaż osobista Reklama Public relations Promocja uzupełniająca
5. Personel	System doboru personelu System motywacyjny System szkolenia System oceny	5. Personel	System doboru personelu z uwzględnieniem żądań konsumentów Systemy motywacyjne, szkolenia i oceny
	6. Świadectwo materialne	Materialne elementy otoczenia Użytkowane dobra materialne
		7. Proces realizacyjny	Technologie realizacyjne Organizacja procesu realizacyjnego

Tabela 1. Typy strategii marketingowych oraz ich struktura.

6. Przedstaw różnice między marketingiem globalnym i międzynarodowym

Internacjonalizacja

• globalne partnerstwo strategiczne - jako zasób

• kooperencja (kooperacja konkurentów)

• => skutek marketing globalny

Marketing międzynarodowy vs globalny:

• marketing międzynarodowy funkcjonuje od bardzo dawno (odkąd powstają filie w krajach zagranicznych)

• marketing globalny stworzyły KTN (firmy globalne)

Marketing międzynarodowy jest całokształtem aktywnych działań przedsiębiorstw ukierunkowanych na zaspokajanie potrzeb i rozwiązywanie problemów nabywców we wszystkich krajach za pomocą odpowiadającej im kompilacji marketingu mix.

Marketing globalny w strategii konkurencji:

• podstawowe cechy:

• klienci wymagają wyższej jakości za niższą cenę

• ewolucja technologiczna ułatwia penetrację rynków

• pojawia się nowa generacja bardziej agresywnej konkurencji

• państwa prowadzą politykę obnażania barier wejścia na rynki (liberalizacja)

Marketing międzynarodowy i globalny:

( zarówno marketing międzynarodowy, jak i globalny - związane są z prowadzeniem działalności na rynkach zagranicznych.

Marketing globalny:

• to kolejny, bardziej dojrzały etap marketingu międzynarodowego

• alternatywa dla marketingu międzynarodowego

Marketing globalny - założenie istnienia produktów globalnych (Coca-Cola) (marketing międzynarodowy zakłada jakieś dostosowania produktów)

Usługi lotnicze = usługi globalne (najbardziej zglobalizowany segment transportowy)

Cechy firmy globalnej:

• kształtowanie strategii działanie z perspektywy rynku globalnego

• globalne wykorzystanie zasobów

• globalna organizacja działalności

• wybór rynków i kształtowania marketingu mix z perspektywy konkurencji na całym rynku globalnym

Najlepsze warunki działania na skalę globalną mają firmy:

• Duże, jeśli działają na rynkach masowych (linie lotnicze)

• Średnie i małe, jeśli działają na rynkach specjalistycznych

• Potrafiące najlepiej wykorzystywać techniczne środki globalnej komunikacji

• Działające w sieciach , współpracujące

Cechy marketingu międzynarodowego i marketingu globalnego

Cechy	mm	mg
Uczestnictwo w ryku	brak specjalnych zasad	znaczny udział w ważniejszych rynkach (TRIADA - porty hubowe)
Oferta produktowa	dostosowania do wymogów rynku lokalnego	w pełni standaryzowana
Lokalizacja funkcji (czynności)	wszystkie czynności są powtarzane w każdym kraju	koncentracja - różne czynności w różnych krajach
Ogolna koncepcja działania	strategia dopasowana do wymogów rynku lokalnego	strategia globalna (monolityczna)
Działania konkurencyjne	podejmowanie w skali kraju	podejmowane w skali światowej

Cele grupy marketingu globalnego:

1. postrzeganie świata jako jednolitego rynku dla którego można opracować standardy, jednolity plan działania zawierający kilka uniwersalnych programów oraz jeden skoordynowany system produkcji i dystrybucji. Wszystko jest ujednolicone.. decyzje podejmowane są na szczeblu centralnym.

2. dążenie do wzrostu homogeniczności potrzeb nabywców w większości krajów - poprzez przenikanie elementów i metod marketingu

3. powstrzymanie globalnych firm i klientów umożliwiające wykorzystanie międzynarodowej skali kanałów dystrybucji

Przyczyny podobieństwa zachowania nabywców z różnych rynków krajowych:

• ten sam region, np. klimatyczny, zbliża potrzeby z zakresie odzieży, ociepleń mieszkań itd.

• ten sam zbliżony etap rozwoju rynku

Zarówno marketing międzynarodowy jak i globalny związane są z prowadzeniem działalności na rynkach zagranicznych.

1. W przypadku marketingu międzynarodowego zakłada się, że rynki zagraniczne różnicują się względem segmentów rynku, jak i potrzeb, pod względem organizacji działalności itp. Zadaniem marketingu międzynarodowego jest zatem dostosowanie produktu wychodzącego za granicę do potrzeb każdego rynku.

2. W marketingu globalnym wychodzi się z odmiennych założeń: konsumenci na całym świecie mają niektóre potrzeby takie same; istnieje zatem produkt, który w każdych warunkach i na każdym rynku może by sprzedawany, gdyż zaspokaja wszędzie takie same potrzeby. Taki produkt nazywa się produktem światowym (np. Coca-Cola) albo globalnym.

3. Wejście każdej firmy na rynki zagraniczne jest procesem skomplikowanym, najczęściej ma charakter ewolucyjny. Główne etapy tego procesu to:

• ocena środowiska marketingu międzynarodowego (z ekonomicznego, prawo-politycznego i kulturowego punktu widzenia)

• decyzje tyczące sprzedaży za granicę (produkt, ilość, sposób sprzedaży, dobór partnerów)

• wybór rynków (rozmiar, poziom i podział dochodów nabywców, koszty transakcji, korzyści konkurencyjne, poziom ryzyka)

• wybór sposobu penetracji rynku (eksport pośredni lub bezpośredni, strategia związku z przedsiębiorstwem zagranicznym, strategia inwestycji bezpośrednich)

• decyzja w sprawie wyboru programu marketingowego - w dziedzinie produktu, ceny, promocji i miejsca

• decyzje dotyczące organizacji marketingu

7. Marketing - omów jego istotę oraz składowe marketingu zintegrowanego (trójkąt marketingowy)

Marketing zintegrowany, tzw. 360 stopni

8. Rodzaje badań marketingowych i ich cechy

9. Istota marketingu globalnego i jego podstawowe cechy

Patrz.: #6

1. Co to jest „marketing globalny”?

To pojęcie wprowadzone przez Th. Levitta i rozumiane jest jako dzia­łalność marketingowa przedsiębiorstwa będąca rezultatem przyjęcia orientacji geocentrycznej i charakterystyczna dla firm działających w skali globalnej, głównie wielkich korporacji ponadnarodowych. Przed­się­biorstwa te dążą do zaspokajania tych samych potrzeb nabywców w różnych krajach za pomocą tego samego zestawu oferowanych wartości, do standaryzacji procesów i strategii marketingowej oraz programów marketingowych dotyczących elementów marketingu mix, co nie oznacza jednak całkowitego ujednolicenia, ze względu na istnienie różnic w międzynarodowym otoczeniu zewnętrznym, które firma dostrzega.

10. Elementy i narzędzia promocji portu lotniczego przez linie lotnicze

Marketing w działalności operatorów portów lotniczych

Konkurencja na rynku lotniczym - ponadnarodowa (otwarta)

Czynniki aktywizujące działania marketingowe portów lotniczych:

• liberalizacja rynku

• komercjalizacja i prywatyzacja (spółki - czasem z udziałem samorządów, czasem wojskowe; porty lotnicze uzyskały możliwość operowania i działania w portach wojskowych -Agencja Mienia Wojskowego- na zasadach takich samych jak cywile)

• wzrost konkurencji (między portami lotniczymi)

• problemy ochrony środowiska (pasażerowie wolą latać tam gdzie jest to bardziej ekologiczna, nowy kanon)

Nowa filozofia działania:

• dawniej:

• zbudujmy port lotniczy o wystarczającej przepustowości i czekajmy, aż przewoźnicy zaczną latać

• obecnie:

• pokażmy przewoźnikom, że warto do nas latać, że istnieje potencjał rynkowy, atrakcyjny region, że oferujemy korzystne warunki wstępne

Klienci portu lotniczego:

• indywidualni - marketing konsumpcyjny

• pasażerowie (różne kategorie)

• odwiedzający, odprowadzający

• okoliczni mieszkańcy

• miłośnicy lotnictwa

• pracownicy

• instytucjonalni - marketing przemysłowy

• przewoźnicy lotniczy

• nadawcy ładunków, spedytorzy, firmy logistyczne

• biura podróży

• użytkownicy samolotów lotnictwa ogólnego (general aviation?)

• firmy handlowe i usługowe

• firmy wykonujące obsługę naziemną

Konkurencja między portami lotniczymi:

• pojęcie ruchu tranzytowego (punkt węzłowy; tranzyt między dwoma lotniskami, port jako punkt węzłowy - tranzytowy, stworzenie możliwości przesiadek)

• pokrywające się obszary ciążenia (obszar z którego może przechwytywać klientów, im lepiej związany środkami komunikacji naziemnej z tymi obszarami tym ten obszar się powiększa; ludzie korzystają z portów nawet dalszych, ale ze względu na utrudnione warunki dojazdu, nie korzystają z naturalnych obszarów ciążenia)

• uruchomienie nowych połączeń

• przyciąganie nowych przewoźników

• obsługa tej samej aglomeracji (Kraków/Katowice, w Europie po kilka w aglomeracji)

• konkurencja między terminalami (w zależności od tego jak położone)

• konkurencja porównawcza (benchmarking)

Czynniki przewagi konkurencyjnej portu lotniczego:

• zasięg, częstotliwość i dogodność oferowanych połączeń, dogodność przesiadek

• jakość obsługi pasażerów, ładunków o samolotów (czas, komfort)

• poziom bezpieczeństwa (nie ma kongestii nieba w PL, dobre systemy/doposażenie)

• sprawność powiązań naziemnych z miastem, regionem, krajem (lokalizacja, transport naziemny)

• atrakcyjność oferty usług pozalotniczych (oferta sklepów, gastronomii, usług dodatkowych; duży udział w przychodach portów lotniczych)

• poziom opłat lotniskowych

Produkt portu lotniczego:

• zestaw wielu usług o charakterze materialnym i niematerialnym służący zaspokojeniu potrzeb różnych segmentów rynku

• produkt podstawowy:

• …

Wybrane czynniki wpływające na wybór portu lotniczego przez pasażerów (pośredni klienci portu lotniczego, bezpośrednim jest linia lotnicza):

• oferowane połączenia (siatka połączeń - jaki produkt: skąd i dokąd można polecieć)

• ceny biletów

• godziny i częstotliwość lotów (np.; Lufthansa lata mniejszymi samolotami, ale częściej, dzięki czemu przechwytuje klientów)

• marka linii lotniczej

• polityka aliansowa i program lojalnościowy przewoźnika

• koszty i łatwość dojazd do lotniska (czasem dojazd oferowany za darmo do centrum miasta)

• koszty parkingu

• zakres i jakość usług pozalotniczych

• łatwość poruszania się po porcie lotniczym

• atmosfera dwora lotniczego

• poziom opłat lotniskowych płaconych przez pasażerów

• inne

Wybrane czynniki wpływające na wybór portu lotniczego przez przewoźników (główni klienci):

• charakterystyka obszaru ciążenia, (z którego wynika) potencjalny popyt (rokuje potencjał zapełnienia samolotu - ważny dla linii lotniczej)

• możliwość uzyskania przydziału czasu operacji (slotu - okienko czasowe - dogodniejsze czasy startu i lądować)

• istnienie konkurencji na danej linii (czy są i jacy)

• kompatybilność siatki połączeń (w stosunku do innych usług - Fedder, dowożący)

• opłaty lotniskowe i dostępność zniżek

• pozostałe koszty ponoszone w porcie lotniczym (obsługi naziemnej, zaopatrzenia pokładowego - możliwość przeprowadzenia skomplikowanych przeglądów na miejscu, bez konieczności szukania portu tak uposażonego)

• dostosowanie oferty do oczekiwań przewoźników (np. terminale niskokosztowe; od 22 do 6 rano nie powinien odbywać się ruch - kilka można, ale są limity)

• wsparcie marketingowe za strony portu

• zakres i jakość usług

• łatwość połączeń tranzytowych

• oferta usług obsługi technicznej

• ograniczenia związane z ochroną środowiska

• inne

Cena:

• opłaty lotniskowe, często regulowane

• ograniczone możliwości wykorzystania (różnicowani?) marketingowego

• zasada niedyskryminacji

• brak możliwości różnicowania opłat

• silne naciski przewoźników na niestosowanie niekorzystnych dla nich subsydiów krzyżowych i na stosowanie korzystnych (zasada jednego worka)

• regulacje międzynarodowe (np. UE)

• rynkowe ceny usług pozalotniczych

Wsparcie marketingowe przewoźników przez porty:

• badania marketingowe popytu uzasadniające uruchomienie nowego połaczenia

• wsparcie kampanii promującej nowe połączenia

• bezpłatna promocja na nośnikach portu

• wspólne akcje marketingowe finansowane przez port - prasa, radio-tv, stroan internetowa

• …

Dystrybucja:

• sprzedaż bezpośrednia (umowy z klientami, opłaty za korzystanie usług)

• sprzedaż wiązana równoczesna ze sprzedażą biletu lotniczego (w cenie biletu usługa dodatkowa)

Elementy promocji portu lotniczego:

• zasięg oferowanych połączeń lotniczych

• dogodność przesiadek

• oferta sklepów (w tym wolnocłowych) i innych usług pozalotniczych oraz parkingów - wspólna z operatorami

• komfort obsługi

• bezpieczeństwo

• lokalizacja i połączenie naziemne

• czas odprawy i obsługi samolotu

• opłaty lotniskowe

• dbałość o ochronę środowiska (zrównoważony rozwój)

cel - podkreślenie czynników przewagi konkurencyjnych

Nazwa portu lotniczego:

• ważny element marketingowy

• często w nawie słowo „międzynarodowy”

• patron portu lotniczego (Warszawa _ F. Chopin, Kraków - JP2, Gdańsk - Wałęsa)

• użycie nazwy dużego miasta (czasem oddalonego lub innego…)

11. Czynniki wpływające na wybór portu lotniczego przez linie lotnicze

j.w.

12. Czynniki wpływające na wybór portu lotniczego przez pasażerów

j.w.

13. Istota badań marketingowych - podstawowe kryteria ich klasyfikacji

???

14. Cykl życia produktu - usługi - omów składowe cyklu

Marketing MIX a cykl życia produktu

Rys. krzywych

Elementy marketingu Mix zależne są nie tylko od rynku, ale także fazy cyklu życia danego produktu

Cykl życia produktu na rynku inaczej określa się postrzeganiem produktu przez potencjalnych usługobiorców i w związku z tym kompozycją elementów marketingu mix, którą w danej fazie należy zastosować.

Cykl życia produktu - zmienna w czasie zdolność produktu do zaspokajania potrzeb konsumentów

Zintegrowany cykl życia produktu - okres od wprowadzenia produktu na rynek do momentu jego wycofania, obejmuje:

• cykle obserwacji i badań związanych z produktem

• cykl tworzenia (powstawania i rozwoju) produktu

• cykl życia produktu na rynku

Istnienie cyklu życia oznacza że:

• produkty mają określoną długość życia

• sprzedaż produktu przechodzi przez odrębne fazy, przy czym każda stwarza sprzedawcy inne szanse

• w różnych fazach następuje wzrost lub spadek zysku

• w każdej fazie produkty wymagają odmiennej strategii marketingowej, finansowej, produkcyjnej, strategii zakupowej i polityki kadrowej

Cykl życia produktu zależy od:

• rodzaju samego produktu

• możliwości jego różnicowania

• podatności na zmiany koniunkturalne (np. MODY)

• rodzaj zaspokajanych przez produkt potrzeb konsumentów i tempa zmian

• postępu technicznego i technologicznego wytwarzania

• struktury podmiotów działających na rynku

Rys. krzywa zysku i sprzedaży

Opis poszczególnych faz cyklu życia

• wprowadzenie produktu na rynek

• techniczne przygotowanie wyrobu i wpuszczenie na rynek

• niewielka sprzedaż i bardzo mały zysk, spore koszty,

• produkt słabo znany na rynku

• …

• Faza wzrostu

• Akceptacja produktu przez konsumentów

• Wzrost popytu pociąga wzrost sprzedaży i wzrost zysków

• Nasilenie działanie konkurencji powoduje uruchomienie mechanizmu innowacji produktu

• Rozszerzenie kanałów dystrybucji

• Organizacja i duży nacisk na promocję

• Faza dojrzałości

• Nasycanie się rynku

• Pojawienie się konkurencyjnych substytutów

• Duże nakłady na B+R - innowacje

• Rozszerzanie rynków zbytu i przedłużanie dojrzałości

• Działania promocyjne zwiększające zaufanie do marki

• Maksymalizacja przychodu

• Faza schyłku

• Maksymalne nasycenie rynku i duża obecność substytutów

• Obniżanie cen na skutek spadku popytu

• Ograniczanie produkcji, dystrybucji, sprzedaży

• Końcówka fazy schyłku: przedsiębiorstwo zaczyna ponosić straty z tytułu sprzedaży produktu (wycofanie z rynku)

15. Strategie marketingowe w poszczególnych etapach cyklu życia produktu UT

Było w tabelce wyżej, nie zdążyłam przepisać…

Marketing mix a cykl życia produktu

Marketing mix	Faza wprowadzenia	Faza wzrostu	Faza dojrzałości	Faza spadku
Cena	Zapewniająca pokrycie kosztów, stosunkowo wysoka	Dostosowana do cen pojawiających się konkurentów	Dostosowana do cen pojawiających się konkurentów	Zdecydowana obniżka cen
Dystrybucja	selektywna	intensywna	intensywna	ograniczenie kanałów dystrybucji, likwidacja nierentownych
Promocja: * reklama	informująca	nakłaniająca	przypominająca	informująca o promocji uzupełniającej
* Public Relations	działania PR są konieczne podczas całego cyklu
* sp. osobista	w zależności od rodzaju produktu
* promocja uzupełniająca	nie ma potrzeby	nie ma potrzeby	nie ma potrzeby	koniecznie

16. Charakterystyka marketingu partnerskiego w sektorze TSL

Hehe

17. Marketing wewnętrzny - jego cele i narzędzia

MARKETING WEWNĘTRZNY -
Polega na szkoleniu motywowaniu i kontroli pracowników w celu zbudowania zespołu, który potrafi dobrze zaspokajać potrzeby klientów i stale doskonalić formy obsługi

Marketing wewnętrzny, zdaniem J. Otto, można rozumieć - za Ch. Gronroosem - jako „filozofię zarządzania zasobami ludzkimi organizacji z punktu widzenia marketingu” (s. 179). Oznacza to realizację dwóch ważnych zadań: przekonania pracowników do znaczenia ich własnej roli w przedsiębiorstwie oraz do wypracowania podejścia do obsługi klienta zewnętrznego i wewnętrznego jako pewnej normy, etosu.

 

W ramach marketingu wewnętrznego Gronroos wyróżnia działania strategiczne i taktyczne, których celem jest tworzenie kultury organizacji zorientowanej na klienta i na motywowanie pracowników. Pierwsze obejmują: politykę personalną, treningi pracownicze, adaptowanie wspierającego stylu zarządzania, planowanie mające ułatwić pracownikom zrozumienie misji, celów i strategii firmy. Drugie zaś to: wewnętrzna segmentacja, badania rynku wewnętrznego, komunikacja formalna i nieformalna, treningi wewnętrzne.

 

Taki podział działań wynika z celów marketingu wewnętrznego (por. s. 179) - strategicznych (motywacja pracowników, świadomość pozycji klienta, zadowolenie pracowników oraz zdobycie klientów i ich utrzymanie) i taktycznych (postawy i zachowania menedżerów, poprawa know-how pracowników oraz wyróżnienie się od konkurencji, zadowolenie klientów).

 

Główne założenia marketingu wewnętrznego

 

Autor książki za L. Zbiegieniem-Maciągiem podaje następujące podstawowe założenia marketingu wewnętrznego (por. s. 180-181):

• każda organizacja ma swój rynek wewnętrzny,

• każdy pracownik jest klientem wewnętrznym firmy,

• na rynku wewnętrznym istnieje co najmniej dwóch oferentów (pracodawca i ludzie realizujący cele firmy),

• rynek wewnętrzny żyje własnym życiem, przemieszczając role, zadania, funkcje klientów (tylko pracodawca jest własnym klientem),

• pomiędzy oferentami usług istnieje stała wymiana transakcyjna („coś za coś”),

• istnieją wewnętrzne warunki pozwalające realizować wymianę usług (produktów),

• na wewnętrzny rynek pracy oddziałuje otoczenie społeczne i warunki zewnętrzne,

• rynek wewnętrzny ustala swoje prawa i zasady funkcjonowania.

Marketing wewnętrzny opiera się na założeniu, że w każdej organizacji istnieje wewnętrzny rynek, na którym tradycyjną rolę klientów odgrywają pracownicy. Rynek taki poddawany jest szeroko zakrojonym badaniom, a także oddziaływaniu marketingowemu, służącemu realizacji taktycznych i strategicznych celów, ukierunkowanych głównie na:

• procesy motywacyjne,

• stymulowanie pożądanych postaw menedżerskich,

• rozwój systemów wewnętrznej i zewnętrznej komunikacji.

Celowość zastosowania marketingu wewnętrznego w organizacji wynika z przekonania, że decydujący wpływ na inteligentne działanie organizacji ma wiedza, umiejętności i zachowanie jej pracowników.

Kultura organizacyjna zarządzanej według tych zasad kładzie szczególny nacisk na:

• ważność wkładu każdego pracownika w procesie tworzenia wartości dodanej,

• efekt synergiczny pracy zespołowej,

• rozwinięty system partycypacji pracowniczej w procesie podejmowania decyzji.

W związku z powyższym, możemy wskazać szereg elementów procesu zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji opartej na marketingu wewnętrznym, zasadniczo odbiegających od podejścia tradycyjnego, np.:

• selekcja pracowników - dokonywana przez członków zespołu,

• wynagrodzenie - zarówno finansowe jak i niefinansowe,

• ścieżka kariery - pozioma, oparta o osiągnięcia grupy,

• rozwój pracowników - szeroki dostęp do szkoleń (także jako narzędzie motywacyjne),

• komunikacja - wielokierunkowa,

• kryteria oceny pracy - przede wszystkim jakość (koncepcja TQM) i innowacje.

W związku z tym, iż implementacja marketingu wewnętrznego w organizacji o konserwatywnej strukturze i zasadach funkcjonowania, powinna być procesem radykalnym i dynamicznym, a także zważywszy na fakt, że marketing wewnętrzny powinien zawsze być rozumiany jako proces ciągły, techniką znajdującą tu szerokie zastosowanie jest reengineering.

18. Przepływ informacji w firmie - jego rola w marketingu wewnętrznym

Komunikacja wewnętrzna zajmuje podstawowe miejsce w ramach

koncepcji marketingu wewnętrznego. Dzięki wykorzystaniu narzędzi

komunikacji możliwa jest realizacja takich celów, jak integracja pracowników

wokół strategii biblioteki oraz inicjowanie wewnętrznych zmian. Komunikacja

wewnętrzna nie tylko umożliwia przepływ informacji, ale kształtuje też

wewnętrzne relacje, wpływa więc w zasadniczy sposób na kulturę biblioteki

oraz jej wizerunek. Zadaniem kadry zarządzającej jest zatem budowanie

oficjalnych formalnych systemów, rozumienie wagi sieci powiązań

nieformalnych oraz ciągła koordynacja całej komunikacji (tabela nr 2).

Komunikację wewnętrzną powinno się rozpatrywać na trzech płaszczyznach.

Są to:

1. Struktura organizacyjna, która determinuje komunikację w kontekście

układu zależności między stanowiskami. Stanowiska te istnieją

niezależnie od ludzi i są bardziej niezmienne, a każdemu z nich

przypisane są określone role i zadania. Formalne przepływy

komunikacyjne zachodzą między stanowiskami i nie są zależne od

osoby zajmującej dane stanowisko.

2. Czynnik ludzki, w którym wyróżnia się dwa aspekty, mogące

wzmocnić lub osłabić komunikację formalną. Po pierwsze dotyczą

indywidualnych cech pracowników, ich percepcji i subiektywnej

interpretacji informacji. Po drugie pracownicy budują nieformalną sieć

powiązań, która może funkcjonować zgodnie bądź przeciwko

formalnym zależnościom, a pracownicy mogą komunikować się,

pomijając formalne struktury.

3. Symbolika i znaczenia, które pojawiają się w systemach społecznych.

Każda biblioteka tworzy swój system symboli i znaczeń, ułatwiający

zrozumienie własnej roli, pomagający we wspólnej interpretacji

zjawisk, pozwalający pracownikom rozumieć wydarzenia wewnętrzne

oraz przyczyniający się do większej identyfikacji z biblioteką9.

19. Rodzaje szkoleń w ramach marketingu wewnętrznego

???

a) szkolenia realizowane w celu zrozumienia własnego miejsca w

ramach realizacji strategii i w ramach łańcucha zależności,

wzmocnienia pozytywnego nastawienia pracowników oraz rozwoju

i doskonalenia umiejętności komunikacji

20. Marketing wewnętrzny w kulturze organizacyjnej firmy transportowej

Naciągane z notatek:

Czubek góry lodowej

• na podstawie 10% procesu klient ocenia i wyciąga wnioski o całym przedsiębiorstwie, jakości usług oferowanych przez to przedsiębiorstwo (optyka widzenia tylko 10% elementów składowych świadczonej usługi).

• Trzeba zatem ten czubek góry lodowej przekazać klientowi maksymalnie pozytywnie i tak dużo jak się tylko da.

• Najlepszym marketingiem jest zadowolony klient, który opowie o tym swoim dostawcom, kolegom, znajomym.

Moment prawdy:

• Zaufanie do przedsiębiorstwa usługowego jest największym kapitałem. Buduje się je długo i dużym nakładem. Niestety zaufanie jest bardzo łatwo stracić, dlatego wszyscy pracownicy przedsiębiorstwa usługowego muszą być tego świadomi.

• Usługa jest wykonywana w bezpośrednim kontakcie między pracownikiem firmy i klientem. Chwila ta nazywana jest momentem prawdy. W momencie prawdy od szeregowego pracownika zależy jakość usługi - od jego motywacji, wiedzy, możliwości i środków zależy czy usługa zostanie wykonana i oceniona przez klienta dobre.

• Suma kontaktów klienta z przedsiębiorstwem stwarza image (stąd ważny marketing wewnętrzny - szkolenia pracowników).

Budowanie relacji w firmie, również między szczeblami - świadomość, że od nich zależy image firmy, również marketing zewnętrzny istotny (relacje między firmą a klientem)

Z badań wynika, że 75% (nawet do 90%) zależy od człowieka, a reszta od wysublimowania usługi (techniki, usterkowość itd.)

21. Omów związki pomiędzy marketingiem a logistyką

Logistyka wywodzi się z marketingu (place - distribucja)? Patrz #4

Marketing usług transportowych

Pracownicy

Klient

marketing zewnętrzny

marketing wewnętrzny

Marketing relacyjny

przedsiębiorstwo

Marketing wewnętrzny

Marketing zewnętrzny

Marketing skoordynowany

---