1. Czym jest Hospicjum i komu służy?

• zespół ludzi opiekujących się chorymi w stanie terminalnym, głównie na choroby nowotworowe

• chory w nim jest najważniejszą osobą

• towarzyszenie choremu w ostatnim okresie jego życia

• pomoc chorym jest niesiona przez zespół wielodyscyplinarny, odpowiadający na wszelkie potrzeby chorego

• opieka musi uwzględniać udział wolontariuszy

• daje wsparcie rodzinie chorego w okresie choroby i żałoby

• opiera swoje działanie na wartościach chrześcijańskich

• w programie swoim ma zapisaną formację i edukację

• jest prowadzone przez nonprofitowe stowarzyszenie pozarządowe lub organizację kościelną

• łączy dla spełniania swoich celów ludzi dobrej woli

Służy:

• Chorym i ich rodzinom

• Pracownikom i wolontariuszom - wyrabianie świadomości, że przełamują pewne tradycje, które należy pielęgnować i przekazywać młodszym współpracownikom

• Społeczeństwu:

• propagowanie refleksyjnego spojrzenia na życie

• przywracanie śmierci właściwej godności

• budzenie wrażliwości na cierpienie drugiego człowieka

• budowanie relacji międzyludzkich opartych na solidarności i odpowiedzialności za innych

• kształtowanie zgodnie z ideą Hospicjum postaw rodziny i sąsiadów chorego oraz personelu szpitalnego.

2. Historia ruchu hospicyjnego w świecie

• Samarytanin z Pisma Świętego był pierwszym wzorem posługi hospicyjnej

• 313r. - edykt mediolański określa organizacyjnie niesioną opiekę

• 325r. - Sobór Nicejski zlecił powoływanie zrzeszeń świadczących opiekę wobec chorych i umierających

Placówki dobroczynne: gospody i schroniska dla pielgrzymów, zakony, stowarzyszenia, bractwa

• 529r. - św. Benedyk - zakon benedyktynów - reguła: posługa chorym

• 817r. - Synod w Akwizgranie - uposażanie szpitali

• Średniowiecze - przy klasztorach powstają przytułki i szpitale zwane hospituim, hospitale

• XIII w. - bractwa dobrej śmierci - łączyły troskę o ciało osób umierających z nabożeństwami pokutnymi

• Sobór Trydencki - zobowiązał biskupów do troski o szpitale w miasteczkach i miastach

• 1591r. - Ks. Piotr Skarga - Szpital św. Łazarza przeznaczony dla chorych na raka

• 1842r. - Jeanie Gardier - zakłada w Lyonie pierwsze schronisko przeznaczone wyłącznie dla umierających, noszące podwójne imię: Kalwaria i Hospicjum

• Od 1885r. - Kościół anglikański otwiera dom dla nieuleczalnie chorych:

• Friedesheim Home of Rest

• Hotel of God

• ST. Luke Home for the Dying Poor

• Od 1897r. - irlandzkie siostry miłosierdzia - dom Lady's Hospice w Dublinie i dom św. Józefa w Londynie

• 1935r. - Dom Konających Ubogich św. Łukasza - regularne doustne podawanie morfiny

• 1967r. - Hospicjum św. Krzysztofa w Londynie - twórczyni: dr Cicely Saunders

• Od 1969r. - Hospicjum św. Krzysztofa w Londynie - hospicyjna domowa opieka

• 1954r. - New Haven - pierwszy Zespół Opieki Domowej bez zaplecza szpitalnego.

• 1974r. - Hospicjum św. Łukasza w Sheffield - pierwszy ośrodek dziennego pobytu.

3. Jakie znaczenie ma ruch hospicyjny w współczesnym świecie?

• szpitale ogólne nie zapewniają wystarczającej opieki cierpiącym, zmartwionym, samotnym i wystraszonym pacjentom

• problem braku odpowiedniego miejsca, w którym ukojenie mogły znaleźć osoby przewlekle chore i wymagające specjalnej opieki

• na końcowym etapie życia pacjent może osiągnąć o wiele więcej niż kiedykolwiek wcześniej

• rodzina pacjenta znajdzie pociechę i będzie jej łatwiej wrócić do normalnego życia

• hospicjum to przede wszystkim ludzie - Cicely Saunders

4. Zasady opieki hospicyjnej określone przez jej założycielkę dr Cicely Saunders

• kontakt z chorym winien być oparty na trzech zasadach:

• otwartość

• równowaga między sercem a rozumem

• swoboda ducha

• w rozmowach z chorym opiekujący się nim, musi być uczciwy w odpowiedziach i musi również odkrywać własne słabości, wsłuchiwać się w pytania i zapewniać o towarzyszeniu do końca jego dni

• badanie bólu i łagodzenie go - poczucie bezpieczeństwa

• zadbanie o rodzinę chorego, aby mogła być razem z swoim odchodzącym bliskim aż do momentu jego śmierci i w okresie żałoby

• opieka w domu pacjenta, aby mógł on przebywać jak najdłużej z rodziną

• przystępność kadry kierowniczej

• poczucie wspólnoty

• wyczulenie na ból duchowy rozumiany jako poszukiwanie sensu u kresu życia

5. Opieka paliatywno - hospicyjna według WHO

Zasady:

• zapewnia ulgę w bólach i innych objawach

• afirmuje życie, a umieranie uważa za normalny proces

• nie jest jej celem przyspieszanie ani odraczanie śmierci

• integruje psychologiczne i duchowe aspekty opieki nad chorym

• oferuje system wsparcia pozwalający choremu żyć tak intensywnie, jak to tylko możliwe aż do śmierci

• oferuje rodzinie system wsparcia zarówno w czasie choroby pacjenta, jak i w okresie żałoby

• opiera się na działaniach zespołowych w celu zaspokajania wielorakich potrzeb chorego i jego rodziny, włączając w to wsparcie w okresie żałoby, jeśli jest to wskazane

• poprawia jakość życia i może również mieć pozytywny wpływ na przebieg choroby

• ma zastosowanie wcześniej w przebiegu choroby, jednocześnie z innymi rodzajami terapii mającymi na celu przedłużenie życia, takimi jak chemioterapia, radioterapia, jak też uwzględnia wykonanie tych badań, które potrzebne są dla lepszego zrozumienia i opanowania dokuczliwych powikłań klinicznych.

Formy opieki:

• w domu chorego

• w hospicjum

• w oddziale medycyny paliatywnej szpitala,

• w oddziale dziennym

• w zespole wsparcia rodziny w czasie choroby bliskiej osoby oraz podczas żałoby

6. Historia ruchu hospicyjnego w Polsce

• Lata 70te - parafia Kościoła Arka Pana w Nowej Hucie - Zespół Studyjny (100osób)

• Zespół wspomagał personel szpitalny na oddziale Chorób Zakaźnych Szpitala im. S. Żeromskiego:

• pacjenci oddziału szpitalnego

• chorzy po wypisaniu ze szpitala, powracających do swoich domów

• pierwszy Zespół Wolontariuszy Hospicyjnych - tradycja Krakowskiego Ośrodka Pielęgniarstwa Domowego założonego w 1957 r. przez Hannę Chrzanowską

• 1977r. - pomysł budowy stacjonarnego hospicjum dla ludzi chorych na raka

• 1978r. - dr Cicely Saunders - wykłady w Warszawie, Gdańsku i Krakowie

• 1981r. - Towarzystwo Przyjaciół Chorych „Hospicjum”:

• terminalna opieka medyczna i duchowa

• udzielanie pomocy rodzinie osób ciężko chorych w sprawowaniu opieki nad chorymi

• zjednoczenie ludzi dobrej woli

• 1984r. - Hospicjum Pallotinum w Gdańsku - Eugeniusz Dutkiewicz

• wspólnota obejmująca opiekujących się chorymi, samych chorych, oraz ich rodziny

• więź między osobami

• radykalne chrześcijańskie podejście do drugiego człowieka

• połączenie opieki medycznej (leczniczo - pielęgnacyjnej) z towarzyszeniem duchowym:

• praca zespołu przy chorym

• współpraca z rodziną chorego

• współpracy w zespole hospicyjnym

• 1985r. - Hospicjum św. Jana Kantego w Poznaniu:

• pomoc medyczna, pielęgnacyjna, psychiczna i duchowa niesiona jest choremu i rodzinie w jego domu

• zespół: lekarze, pielęgniarki, wolontariusze

• hospicjum zespół nieformalny z siedzibą przy parafii

• ksiądz - duszpasterz, który służy pomocą duchową choremu i jego rodzinie, a także pracownikom

• za pracę w hospicjum nikt nie pobiera wynagrodzenia w żadnej postaci

• nie istnieje podział na „personel” i „wolontariuszy”

• 1987r. - hospicja opieki domowej pod patronatem Kościoła oraz hospicja społeczne: w Białymstoku, Katowicach, Płocku, Szczecinie, Toruniu, Warszawie, Wrocławiu i Zielonej Górze

• Do końca 1989 r. piętnaście zespołów hospicyjnych, mają charakter kościelny i świecki.

• Od 1990r. - szybki rozwój ruchu hospicyjnego

• Od 1997r. - w opiekę hospicyjną włącza się Caritas

• Do 1992 roku hospicja spełniały opiekę domową. Jedynie Hospicjum św. Jana Kantego było przygotowane do pełnienia, opieki stacjonarnej

• 1992r. - Hospicjum w Białymstoku Dom Opatrzności Bożej, oraz Hospicjum Stacjonarne Ks. Jerzego Popiełuszki w Bydgoszczy

• 1993r. - Dom Opieki “Hospicjum” w Elblągu, św. Kamila w Gorzowie Wielkopolskim i Hospicjum Światło w Toruniu

• 1994r. - Dom Hospicyjny - Gościna Serca Św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Mysłowicach i Dom Opieki Hospicyjnej Łomżańskiego TPCh Hospicjum p.w. św. Ducha

• 1995r. - Hospicjum Dobrego Samarytanina Lubelskiego TPCh i Hospicjum Opatrzności Bożej Księży Orionistów w Wołominie

• Obecnie istnieją 34 hospicja stacjonarne, prowadzone przez stowarzyszenia kościelne, Caritas i stowarzyszenia świeckie

• 1991r. - uchwalenie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej pozwalającej stowarzyszeniom świeckim i kościelnym oraz zgromadzeniom zakonnym powoływać zakłady zdrowotne

• w latach 1993 - 1996 w prawie każdym większym mieście w Polsce powstaje poradnia leczenia bólu i opieki paliatywnej

• 1997r. - ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym - dała pozarządowym stowarzyszeniom świeckim i kościelnym możliwość pozyskiwania środków finansowych od Państwa na opiekę hospicyjną

• 1991r. - pozarządowe hospicja świeckie i kościelne powołały stowarzyszenie Ogólnopolskie Forum Ruchu Hospicyjnego

• 1993r. - została powołana Rada Opieki Paliatywno - Hospicyjnej przy Ministrze Zdrowia, której głównym zadaniem było opracowanie programu rozwoju opieki paliatywno - hospicyjnej w Polsce

• Pierwsi lekarze uzyskali tytuł specjalisty z medycyny paliatywnej w 2003 roku, a pielęgniarki w 2006 roku

7. Opieka paliatywno hospicyjna w Polsce obecnie, a w szczególności w Małopolsce

POLSKA:

• Obecnie w kilkunastu hospicjach opieka hospicyjna jest oparta wyłącznie na pracy wolontariatu

• Po 1993 r. oprócz wolontariuszy opiekę hospicyjną realizują także pracownicy

• W hospicjach posługuje ok. 2500 wolontariuszy.

• Część Hospicjów jest wspierana poprzez fundację i stowarzyszenia - tego typu fundacji i stowarzyszeń jest 15

• Kontrakty z narodowym Funduszem Zdrowia pokrywają średnio 45 - 75 % kosztów prowadzonej opieki hospicyjnej

• Całościowa opieka hospicyjna: medyczna, pielęgnacyjna, duchowa i socjaln

• Prawie wszystkie hospicja starają się wspierać rodziny osierocone wg. własnych programów.

• Są prowadzone kursy dla wolontariuszy połączone z praktycznymi stażami, w pozostałych nowi wolontariusze pierwsze miesiące posługują razem z doświadczonymi wolontariuszami

• 2003r. - pierwsi lekarze uzyskali tytuł specjalisty z medycyny paliatywnej

• 2006r. - pierwszy egzamin państwowy specjalizacji z dziedziny opieki paliatywnej dla pielęgniarek

• Opieka hospicyjna jest bezpłatna dla chorego i jego rodziny

• STRUKTURA:

• Sektor I publiczny - SPZOZ, ZOZ wojewoda, samorządy

• Sektor II prywatny - spółki przedsiębiorcy

• Sektor III organizacja pozarządowe (NGO) - prywatne stowarzyszenia, fundacje, zgromadzenia zakonne, Caritas

Problemy:

• Niewystarczająca liczba lekarzy

• Brak lekarzy specjalistów z medycyny paliatywnej

• Zaangażowanie się w opiekę hospicyjną lekarzy posiadających doświadczenie w walce z bólem i leczeniem objawowym

• Niewystarczająca liczba pielęgniarek, które posiadają specjalizację z opieki paliatywnej

• Zmniejsza się liczba powstających nowych pozarządowych non - profitowych hospicjów

• duże nakłady finansowe - odpowiednie refundowanie opieki domowej i stacjonarnej jest bardzo potrzebne.

MAŁOPOLSKA:

• 38 podmiotów opieki paliatywnej i hospicyjnej

• pozarządowych non - 15

• Dwa pozarządowe hospicja działają wyłącznie na zasadach wolontariatu w Krakowie i Tarnowie

• Stowarzyszenia i fundacje prowadzą opiekę w następujących formach:

• opiekę domową - 14

• poradnie medycyny paliatywnej - 2

• opiekę stacjonarną - 6.

• W pozarządowych nonprofitowych organizacjach świeckich i kościelnych posługuje w Województwie Małopolskim chorym ok. 300 wolontariuszy

• Wspieranie prac biurowo - administracyjnych, pozyskiwanie środków - ok. 700 osób

• NON-PROFIT:

• Towarzystwo Przyjaciół Chorych Hospicjum im. bł. Edmunda Bojanowskiego w Bochni (1999) HD

• Stowarzyszenie Hospicjum Homo-Homini im. św. Brata Alberta w Jaworznie, filia w Chrzanowie (1997 i 2008) HD

• Hospicjum św. Brata Alberta Caritas Diecezji Tarnowskiej w Dąbrowie Tarnowskiej (1999) HS 19 łóżek

• Towarzystwo Przyjaciół Chorych Hospicjum im. św. Łazarza w Krakowie HD, PMP, HS - 44 łóżka

• Krakowskie Hospicjum dla Dzieci im. Ks. Józefa Tischnera w Krakowie 2002, HD

• Małopolskie Hospicjum dla Dzieci w Krakowie (2004) HD

• Hospicjum Domowe dla Dzieci Alma Spei (2009) HD

• Stowarzyszenie Hospicjum Marii Królowej Apostołów w Krakowie (2006) HD*

• NZOZ zakład Usług Medyczno - Rehabilitacyjnych PCK - Małopolski Zarząd Okręgowy w Krakowie (2004) HD

• Hospicjum im. bł. S.Bernardyny Jabłońskiej Zespołu Placówek opiekuńczo - Leczniczych Caritas Diecezji Kieleckiej w Miechowie (1998) HD, HS 17 łóżek

• Towarzystwo Przyjaciół Chorych „Sądeckie Hospicjum” (1999) HD* i HS od 2011 r.

• Fundacja Hospicjum Pomnik dla Miasta Oświęcim (2011) HS

• Hospicjum im. Chrystusa Króla Fundacji Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Stróżach (2006) HS - 25 łóżek, HD, HD dla dzieci

• Tarnowskie Hospicjum Domowe im. bł. Fryderyka Ozanama w Tarnowie (2001) HD*

• Podhalańskie Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych Hospicjum Jezusa Miłosiernego w Zakopanem (2001) PMP, HD

• PUBLICZNE:

• Powiatowy Publiczny Zakład Opiekuńczo - Leczniczy Brzesko OP - 17 łóżek

• Szpital Specjalistyczny im. Henryka Klimontowicza w Gorlicach (2001) OP - 13,5 łóżek

• Krakowska Poradnia Opieki Paliatywnej przy Zakładzie Opiekuńczo - Leczniczym w Krakowie (1993) PMP, OP 20 łóżek, HD, HD dla Dzieci

• Oddział Kliniczny Leczenia Bólu, Opieki Paliatywnej i Farmakologii Klinicznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie (2004) OP - 16,5 łóżek

• Oddział Opieki Paliatywnej 5 klinicznego Szpitala Wojskowego w Krakowie (2004) OP - ok. 15 łóżek

• Oddział Opieki Paliatywnej Szpitala Powiatowego w Limanowej (1999) OP - 13 łóżek

• Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu OP - 18,5 łóżek + PMP

• Zespół Opieki Zdrowotnej w Suchej Beskidzkiej OP - 14 łóżek

• PRYWATNE:

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Szpital Miejski w Rabce Zdroju” Sp. z o.o. OP-17 łóżek

• NZOZ Nowy Szpital w Olkuszu OP - 7 łóżek

• NZOZ PULS Nowy Targ HD

• NZOZ PRZYCHODNIA LEKARSKA Bukowina Tatrzańska HD

• NZOZ PRAXIS Sp. z o.o. Chełmiec HD

• NZOZ PALMED Centrum Opiekuńczo - Lecznicze Jastrzębia HD, HD dla dzieci

• NZOZ „JANMED” s.c. w Olkuszu HD i HD dla Dzieci

• NZOZ Mari - Med. w Krakowie HD

• SenMed - Centrum Opieki Domowej w Białce Tatrzańskiej HD

• NZOZ PEMED s.c. Myślenice HD i HD dla Dzieci

• NZOZ Niepołomickie Centrum Profilaktyczno - Lecznicze PMP, HD, HD dla dzieci

• NZOZ Pielęgniarsko - Rehabilitacyjny S.C. B.J.Szczurowscy Skrzydlna HD, HD dla Dzieci

• NZOZ - Przychodnia Maro - Med. Barbara Malinowska Tarnów HD, HD dla dzieci

• NZOZ ZDROWIE S.C. Wiśniowa HD, PMP, HD dla Dzieci

• NZOZ SPECJALMED s.c. Klęczany - HD

• HD - Hospicjum Domowe, POP - Poradnia Medycyny Paliatywnej, HS - Hospicjum Stacjonarne, OP - Oddział Medycyny Paliatywnej, HD* - bez kontraktu w ramach stowarzyszenia

8. Formy opieki

• Poradnia Medycyny Paliatywnej - 125

• Hospicjum Domowe - 300

• Hospicjum Domowe dla Dzieci - 23

• Hospicjum Stacjonarne dla Dzieci - 2

• Oddział Medycyny Paliatywnej - 38

• Hospicjum Stacjonarne - 54

• Oddział Dzienny - 2

• Zespół wsparcia rodziny w trakcie choroby bliskiej osoby i w czasie żałoby - 98

• Poradnia leczenia bólu - 2

• Poradnia Obrzęku Limfatycznego

• Szpitalny zespół opieki paliatywnej

9. Problemy osób zbliżających się do krańca ziemskiego życia

• ból wszechogarniający

• podawanie leków dostosowanych do potrzeb pacjentów, ocena ich działania i zmiana w razie potrzeby, nie prowadzi do uzależnienia

• ból trzeba analizować i zwalczać w każdej z jego postaci - może to być ból rodzinny, emocjonalny, a może też chodzić o inne objawy

• chory jest stylizowaną szarą figurą na zielono-białej narzucie, otrzymujący tylko zastrzyki. Spytałam autora: „Czym są te kształty wokół ciebie”. Odrzekł: „To napięte mięśnie” i jeśli odpowiedzią na ból są jedynie zastrzyki, nie dziwcie się, że pacjent uzależni się od leku i osoby która go podaje”

• „Tak widzę i czuję moją chorobę - jako wielogłowego smoka”.

• troska o rodzinę

• „jak poradzi sobie moja żona?”

• wspieranie rodziny

• w czasie choroby i po śmierci

• terapie, wyjazdy, porady

• w jednym z śląskich Hospicjów osoba z zespołu opiekującego się umierającą, samotną matką adoptowała po jej śmierci dwoje osieroconych dzieci, obiecując to odchodzącej

• podsumowanie swojego życia

• co zrobił dobrego, co zrobił dla swojej rodziny, jak żył

• możemy pomóc zobaczyć sens życia i wydobyć z chorym dobre jego i wartościowe chwile - wielka pomoc

• szukanie sensu życia, choroby i śmierci

• bywają najcięższym bólem dla człowieka umierającego

• ludzie, którzy mieli do życia stosunek pozytywny, wynikający z przeświadczenia, że ma ono sens w każdych okolicznościach, łatwiej akceptują swoje cierpienie i śmierć

• życie jest zadaniem

• skoro człowiek musi jeszcze jakiś czas żyć, to trzeba nadać temu życiu nowy sens

• poszukiwanie Boga

• z pozycji wiary religijnej chory może dojrzewać do przyjęcia własnej śmierci

• postawa wiary czyni człowieka bardziej wolnym, także wobec śmierci

• życie jest „dobrowolnie oddawane” w akcie zawierzenia Bogu

10. Problem mówienia prawdy choremu

• Lekarz musi rozeznać, czy, kiedy i w jakiej formie może czy powinien te wiadomość przekazać choremu. Nie ma tu sztywnej reguły. Kodeks Etyki lekarskiej pozostawia decyzje lekarzowi

• Musi być stopniowane i powinno uwzględniać dojrzewanie chorego do przyjęcia prawdy

• W Polsce rozmowa o prognozie choroby, o stanie zdrowia chorego jest zarezerwowana dla lekarza

• Badania dowodzą, że lekarze i pielęgniarki zawsze maja tendencję do nadmiernie optymistycznych odpowiedzi na pytania pacjenta: „Ile czasu mi jeszcze zostało ?”

• Jeśli przedstawimy nierealnie długie perspektywy, albo też będziemy próbować sposobów leczenia i minimalnych szansach poprawy stanu pacjenta lub przedłużenia życia, to być może odbierzemy pacjentowi szansę na zakończenie życia w sposób przez niego pożądany - ważny okres może zostać zmarnowany poprzez fałszywe nadzieje

• Prognoza nadchodzącej śmierci jak i sposób jej przedstawienia wydają się tak niebezpiecznie niezręczne dla obu stron

• prawda może otworzyć drzwi dla odwagi, zdrowego rozsądku i cennych wspomnień

• Dzieląc się swą niepewnością, lekarz może upewnić pacjenta, że drzwi nadziei nie zostały całkowicie zamknięte

• Wsparcie innej osoby w jej bólu i szoku jest dużym obciążeniem psychicznym

• Nie można pozwolić sobie na nadmierne zaangażowanie emocjonalne. Łatwo jest naruszyć tę delikatną równowagę

11. Dlaczego opieka hospicyjna musi być spełniana zespołowo?

• ze względu na występowanie złożonych, trudnych problemów, dotyczących chorych z zaawansowaną chorobą i ich rodzin

• ukierunkowanie na somatyczne, psychologiczne, socjalne, i duchowe aspekty cierpienia, w oparciu o różnorodne umiejętności, poprzez podejście interdyscyplinarne

• zespół taki musi tworzyć zgraną społeczność, co osiąga się przez częste kontakty, a także spotkania towarzyskie - stała i dobra komunikacja, wspieranie się w trudnych chwilach towarzyszenia chorym podczas ostatnich chwil życia

12. Skład zespołu i rola jego członków

• lekarz

• pielęgniarka

• duszpasterz

• psycholog

• pracownik socjalny

• rehabilitant

• terapeuta zajęciowy

• dietetyk

• wolontariusz

13. Problemy na jakie napotyka zespól w niesieniu opieki: trudne rozmowy, swój stosunek do śmierci. Wypalenie, komunikacja w zespole

• Stres powstaje w wyniku zaburzenia równowagi pomiędzy potrzebami jednostki a wymaganiami stawianymi przez pracę.

• Odznaki stresu:

• kłopoty z koncentracją

• problemy ze snem

• niemożność zrelaksowania się

• niechęć do wychodzenia do pracy

• ciągłe skargi na przepracowanie

• poczucie izolacji od świata

• drażliwość, brak cierpliwości

• myśl o ucieczce

• Czynniki stresowe pozazawodowe:

• wiek i staż pracy - trudniej adaptują się do pracy w hospicjum pielęgniarki młode, bez doświadczenia zawodowego, o nieustabilizowanej sytuacji rodzinnej i materialnej

• czynnik osobowościowy - osoby z silną motywacja do pracy, z ugruntowanym systemem wartości poczuciem sensu życia, a także z cechami emocjonalnej dojrzałości radzą sobie w pracy z umierającymi lepiej

• możliwość odreagowania stresu w gronie życzliwych osób lub rodziny

• Czynniki stresowe zawodowe

• problem współpracy - dogadywanie się z kolegami z zespołu

• kłopoty z konsultantami i pracownikami administracji

• brak możliwości opanowania objawów

• brak akceptacji cierpienia

• zbyt bliskie związki z rodziną chorego - emocjonalne zaangażowanie w sytuacje rodzinną, brak dystans

• zbyt wygórowane wymagania względem siebie - zawsze najlepsza, bez względu na kondycje psychofizyczną

• czynione sobie wyrzuty

• nie możność uczynienie, aby chory zaakceptował W odpowiedzi nasłaną śmierć - odczuwane jako porażka

• dolegliwości fizyczne chorego: ból i przykry odór, objawy psychiczne

• trudności z przekazywaniem trudnych informacji

• zła organizacja pracy

• niskie zarobki

• brak możliwości awansu

• Wypalenie zawodowe

• stan wyczerpania jednostki spowodowany nadmiernymi zadaniami stawianymi przez fizyczne lub społeczne środowisko pracy

• odznaki fizyczne: bóle głowy, żołądka, zaburzenia snu, podwyższone ciśnienie, osłabienie , zmniejszenie odporności.

• Trzy fazy Maślacha

• Wyczerpanie emocjonalne: zniechęcenie do pracy, coraz mniejsze zaangażowanie w sprawy zawodowe, obniżona aktywność, pesymizm, napięcie psychofizyczne, drażliwość, zmiany somatyczne.

• Depersonalizacja: unikanie kontaktu psychicznego, brak zainteresowania, brak współczucia, obwinianie wszystkich o wszystko

• Brak osobistej satysfakcji z wyników pracy

• Konsekwencje wypalenia zawodowego

• Potencjalne ryzyko wypadków przy pracy

• Absencja chorobowa

• Wcześniejsze przechodzenie na emeryturę

• Częste zmiany pracy

• Odchodzenie od zawodu

• Uzależnienia

• Nadmierna empatia i zżycie z chorym i jego rodziną

• Przystosowanie do pracy - profilaktyka

• praca w trudnych warunkach wymaga adaptacji - przestrzeganie reguł, świadomego wysiłku i odpowiednich umiejętności

• wczesne rozpoznanie

• samoanaliza z odpowiedziami na pytania dlaczego tak a nie inaczej się zachowałam

• wypracowywanie asertywności - umiejętność powiezienia „nie” - utrzymanie psychologicznego dystansu

• przestrzeganie pracy i odpoczynku, relaksowe spędzanie dni wolnych, hobby, kontakty towarzyskie z przyjaciółmi

• istotne jest aby podczas sytuacji stresowej korzystać z najbardziej skutecznego dla siebie sposobu rozładowania emocji np. popatrzenie na siebie z dystansu, poczucie humoru

• starać się je rozładować poprzez indywidualne rozmowy i kontakty a wybraną osobą

• Działanie zespołu, jako profilaktyczne, jest również istotne - omawianie razem trudnych sytuacji, korzystanie z rad bardziej doświadczonych członków

14. Rola rodziny w opiece nad nieuleczalnie chorym

15. Wsparcie rodziny w czasie choroby, czemu jest istotne?

• sytuacja choroby bliskiej osoby niesie za sobą spore wyzwanie dla osób emocjonalnie związanych z chorym, jak też jest dla nich poważnym stresem

• proces adaptacji do nowych okoliczności życia przebiega od zaprzeczenia diagnozie i prognozie, poprzez gniew targowanie się, przeżywanie winy i pragnienia wynagrodzenia wszelkich krzywd, Az po czas, kiedy bliscy powoli przyzwyczajają się do myśli o odejściu kochanej osoby i rozpoczynają proces żałoby

• Osoby opiekujące się ciężko chorym człowiekiem - szczególnie gdy opieka trwa długo - są narażone na wystąpienie tzw. zespołu wypalenia, który charakteryzuje się brakiem sił psychicznych do dalszego wysiłku, widzi się jego bezcelowość i bezsensowność

• Przeprowadzenie wywiadu

• Potrzeby rodziny odnośnie pomocy w opiekowaniu się umierającym:

• potrzeba bycia z umierającym

• potrzeba informacji o nadchodzącej śmierci

• potrzeba bycia pomocnym

• potrzeba wyrażania emocji

• zaradzenie bezradności

• Źródła niepokoju rodziny:

• dolegliwości chorego (ból, duszności)

• bezradność wynikająca ze świadomości braku umiejętności pielęgnacji

• zaburzenia psychiczne chorego

• rozłąka z chorym w sytuacji umieszczenia chorego w hospicjum stacjonarnym

• strach przed momentem umierania

• samotność w sprawowane opiece

• sytuacja materialna

• zmiana ról i stylu życia

• napięcie emocjonalne

• Możliwości pomocy rodzinie ze strony zespołu

• rozmowa z opiekunami na temat ważnej ich roli w opiece nad chorym

• pomoc w znalezieniu osoby kluczowej

• przychylne wspieranie w sprawowaniu opieki przez rodzinę

• dostosowanie pomocy do potrzeb chorego

• rozpoznanie potrzeb i przygotowanie planu pomocy

• ewaluacja planu do zmieniających się potrzeb chorego i rodziny

• edukacja rodziny; informowanie, szkolenie, poradnictwo

• otwartość na zadawanie pytań przez rodzinę,

• włączanie dzieci do opieki w miarę ich możliwości

• rozwijanie nagromadzonych wyobrażeń i mitów

• przygotowanie rodziny do śmierci bliskiej osoby

• wsparcie w sprawach socjalno - bytowych

• wsparcie emocjonalne opiekunów

• pomoc w przystosowaniu mieszkania do potrzeb chorego

• Zasady udzielania informacji bliskim pacjenta:

• łatwy dostęp do osoby informującej

• informacje muszą być chętnie udzielane

• rozmowy muszą być kontynuowane

• odpowiedzi musza być jasne i zrozumiałe

• należy sprawdzić, czy udzielone informacje zostały właściwie odebrane przez odbiorcę

16. Wsparcie rodziny w okresie żałoby dlaczego jest potrzebne i jakie znamy formy?

• Wcześniej czy później żal po śmierci bliskiej osoby nawiedza każdego

• Kiedy stracimy kogoś bliskiego, przerwane nagle więzi emocjonalne pozostawiają głęboki smutek i pustkę

• Każda żałoba jest inna i niepowtarzalna

• Wcześniejsza wiedza co nam się przyda podczas żałoby - informacje pomogą nam w wyrażaniu zrozumienia, dodaniu otuchy i pocieszeniu pogrążonych w smutku po śmierci kochanej osoby

• Etapy przeżywania żałoby:

1. szok, nie przyjmowanie do wiadomości, zaprzeczenie, to niemożliwe, odrętwienie.

2. ból, samotność, tęsknota, lęk, poszukiwanie zmarłego (widzenie go, słyszenie, czucie). Brak zainteresowania otoczeniem, pracą, rodziną.

3. gniew i uraza, obwinianie siebie, zmarłej osoby, innych ludzi

4. depresja - może trwać długi czas. Ataki płaczu, nieustanne odczucie zmęczenia, zakłócenie snu, utrata zainteresowania rzeczami, znajdującymi się wokół nas - pomoc psychologa, psychiatry

5. akceptacja - stopniowa adaptacja do życia bez utraconej osoby i dostosowywanie się do życia bez niej

• Jak konstruktywnie radzić sobie z żalem po stracie ?

• dostrzec problem

• znaleźć dla siebie wsparcie

• rozpoznać realne wymiary straty

• zobacz zarówno pozytywne jak i negatywne strony utraconej osoby, relacji i miejsca

• nie idealizujmy osoby, która odeszła ale również poszukajmy za co możemy ją cenić

• podsumować dobre i złe strony relacji z osobą, której odejście chcemy odżałować

• dzielić się z kimś uczuciami związanymi ze stratą

• dokończyć niedokończone sprawy

• Zadośćuczynienie - rzeczy, które my wyrządziliśmy i chcemy przeprosić

• Wybaczenie

• Wyrażanie stwierdzeń ważnych emocjonalnie „kocham cię”, „dziękuję ci”, byłem z ciebie dumny”.

• przeprowadzić rytuał pożegnania

• przesiedzieć wspominając bliskiego i oglądając zdjęcia, pojechać do domu rodzinnego, kiedy się nie zdążyło zobaczyć z bliską osobą

• Msza Św. Roczna za zmarłych

• list do zmarłej osoby wysłany bez adresu, zaniesiony na cmentarz i zakopany w pobliżu grobu

• rozmowa w grupie terapeutycznej

• rozmowa ze zmarłym w miejscu uważanym za najlepsze

• trzeba uporządkować rzeczy i sprawy na zewnątrz

FORMY POMOCY

• zatroszczyć się o odpowiednią osobę do pomocy z rodziny czy przyjaciół, współpracowników, która potrafi:

• w razie potrzeby w pierwszych dniach zamieszkać z osieroconym

• towarzyszyć rozmowie

• zatelefonować lub napisać

• pozwolić na swobodne wyrażanie uczuć np. pretensji do Boga, rodziny itp.

• pomóc w organizowaniu bieżących spraw - w opiece nad dziećmi, karmieniu kota, wypełnianiu obowiązków zawodowych, podlewaniu kwiatów, zadbaniu o posiłek

• pomóc w znalezieniu miejsca w mieszkaniu, który będzie „miejscem pocieszenia” - fotel, kanapa, kuchnia, balkon miejsce do płakania, wspominania i dzielenia się zmarłym myślami i przeżyciami

• znaleźć grupę wsparcia w parafii, organizacji społecznej, w których są ludzie w różnych okresach żałoby, pomóc wejść w tą grupę osobie osieroconej aby mogła rozwijać przyjaźń z nimi, aby mogła dzwonić do nich i spędzać razem czas oraz pomoc we wszystkim (w ukojeniu żalu ale i w naprawach, czy sprawach bieżących).

• zapytanie o chęć uczestniczenia w Mszy Świętej

• rachunki do zapłacenia i niedokończone sprawy prawne

• sporządzenie listy spraw do załatwienia

Pamiętaj - wszelkie propozycje możesz skonsultować z psychologiem podczas jego dyżurów dla rodzin osieroconych.

17. Co jest najistotniejsza pomocą dla rodziny ze strony hospicjum?

• wsparcie psychiczne opiekunów - wysłuchanie problemów opiekuna, czasem uspokojenia go środkami farmakologicznymi, jak również wytłumaczenie niektórych reakcji chorego, podjęcia prób poprawnej komunikacji i kontaktów wzajemnych chorego z rodziną

• przygotowaniu rodziny do odejścia bliskiej osoby

• całodobowa dostępność personelu medycznego

• doświadczenie zespołu hospicyjnego

• fachowość zespołu medycznego

• szkolenia rodziny w zakresie podstawowych czynności medycznych

• pomoc socjalna

• opieka duchowa

• obecność psychologa:

• choroba bliskiej osoby jest ciosem dla najbliższej rodziny

• rodzinie potrzebna jest pomoc specjalistów do zrozumienia i akceptowania stanu związanego z chorobą

• podtrzymywanie na duchu i danie nadziei duchowej lub innej

• pomoc w zaakceptowaniu choroby

• psycholog lub psychoterapeuta winien pracować zarówno z chorym jak i z rodziną

18. Wolontariat hospicyjny i jego znaczenie w opiece hospicyjnej. Dlaczego wolontariusz w Hospicjum?

• dysponują większą ilością czasu

• tylko 14 hospicjów, prowadzonych przez stowarzyszenia działa wyłącznie na zasadach wolontariatu, nie zatrudniając pracowników

• bierze bezinteresowny udział w realizacji wszechstronnej pomocy człowiekowi ciężko choremu, by mógł godnie żyć do naturalnej śmierci

• wspiera rodziny w trudnym okresie odchodzenia bliskiej im osoby oraz w czasie żałoby

• udział wolontariatu jest istotnym elementem opieki hospicyjno - paliatywnej

• wolontariat nie jest przyjemnością, ani lekarstwem na nudę, szansą na znalezienie pracy ani też okazją do spotkania nowych ludzi

• wyraża się w szczerej i bezinteresownej gotowości do współuczestnictwa w życiu drugiego potrzebującego pomocy człowieka, do budowania więzi i ciągłego wykonywania zadań

• Warunki działania wolontariatu hospicyjnego w hospicjach i zakładach opieki hospicyjnej i paliatywnej:

• wolontariusz jest członkiem zespołu interdyscyplinarnego, opiekującego się ciężko chorym i jego rodziną

• pomoc wolontariuszy jest uzależniona od potrzeb chorego i rodziny

• podmiot organizujący wolontariat hospicyjny ma obowiązek zapewnić wolontariuszowi warunki pełnienia posługi oraz świadczenia na zasadach zapisanych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

• wolontariusz do posługi chorym jest przygotowywany poprzez szkolenie, którego ramowy zakres określa konsultant krajowy

• uczestniczy w szkoleniach dokształcających oraz formacyjnych

• za posługę wolontariusza dla chorego i wobec ich rodzin odpowiada kierownik jednostki hospicyjnej i paliatywnej, który również określa zasady prowadzenia dokumentacji wolontariuszy.

19. Jakie predyspozycje winien mieć wolontariusz włączony w opiekę nad odchodzącym?

• Cechy:




• uczciwy

• zrównoważony

• skromny

• empatyczny

• obowiązkowy

• dojrzały

• optymista

• wyrozumiały

• systematyczny

• delikatny

• odpowiedzialny

• bezinteresowny

• wytrwały

• mądry

• komunikatywny




• Predyspozycje:




• umiejętność milczenia i słuchania

• umiejętność pracy w zespole,

• umiejętność cieszenia się

• odznacza się empatią

• dyspozycyjność czasowa umiejętność komunikacji

• umiejętność łagodzenia nerwowych nastrojów

• umiejący podejmować stałe kształcenie się

• odznacza się empatią i otwartością

• posiada poczucie humoru

• otwartość






20. Zadania wolontariusza

• udzielanie pomocy przystosowanej do szczególnych potrzeb ciężko chorego oraz towarzyszenie mu podczas choroby do naturalnej śmierci

• udzielanie pomocy rodzinom osób chorych w sprawowaniu opieki podczas choroby

• wspieranie rodzin chorych w okresie osierocenia

• propagowanie idei i metod opieki nad ludźmi ciężko chorymi i osamotnionymi, znajdującymi się w końcowym okresie życia

• budzenie poczucia solidarności wśród społeczeństwa z osobami będącymi u kresu życia i przywracanie kultury obcowania z chorobą i śmiercią

• uczestniczenie w innych działalnościach prowadzonych przez hospicjum czy zakład opieki hospicyjno - paliatywnej.

21. Gdzie może służyć wolontariusz chorym według ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie?

• Organizacje pozarządowe

• Jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej

• Podmioty lecznicze (m.in. ambulatoria, leczenie stacjonarne, w domu pacjenta, hospicja)

22. Co hospicjum zobowiązane jest świadczyć na rzecz wolontariusza?

• zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków spełniania zadań

• zapewnienia środków ochrony osobistej

• pokrycie kosztów podróży służbowych jeżeli wymagają ich powierzane obowiązki

• pokrycie kosztów związanych z wykonywanymi zadaniami

• odpowiednie szkolenia potrzebne do wykonywania zadań

• zapewnienie ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków

23. Organizacja wolontariatu w Hospicjum św. Łazarza

• Zespół interdyscyplinarny:

• pomoc w pielęgnacji chorych (pomoc w wykonywaniu toalety u osób częściowo sprawnych)

• asekuracja chorych podczas chodzenia, pomoc w zmianie odzieży, pomoc w spożywaniu posiłków, przygotowanie napojów i podawanie napojów, towarzyszenie chorym, organizowanie wolnego czasu, czuwanie przy umierających, pomoc w utrzymaniu porządku, pomoc w dostosowaniu mieszkania do potrzeb chorego, realizowanie drobnych zakupów, realizacja recept

• Zespół wsparcia rodzin osieroconych:

• pomoc w organizowaniu spotkań rodzin osieroconych

• wsparcie w żałobie - wsparcie psychiczne w przeżywaniu osierocenia, wspólna modlitwa, wspólne wyjazdy i spotkania

• Biuro zarządu i łączności z członkami:

• przygotowywanie i wysyłanie bieżącej korespondencji

• obsługa komputera

• pomoc w prowadzeniu kroniki hospicyjnej

• pomoc w wszelkiego rodzaju pracach biurowych i organizacji wydarzeń hospicyjnych

• udział w kwestach z okazji ślubu lub pogrzebu

• Sekcja pozyskiwania środków:

• udział w kwestach, Pola Nadziei, Kweście Listopadowej

• wysyłka korespondencji

• telefonowanie do wolontariuszy

• segregowanie żonkili

• wpisywanie wolontariuszy do bazy danych (uzupełnianie baz)

• roznoszenie ulotek

• pomoc w organizowaniu imprez

• Prace administracyjne i obsłucha domu hospicyjnego:

• rozliczanie bilingów telefonicznych

• sporządzanie zamówień na materiały

• wprowadzanie danych do komputera

• pomoc w przeprowadzaniu inwentarza

• prace w ogrodzie, zakładanie zieleńców i kwietników, sprzątanie trawników, plewienie,

• odśnieżanie

• malowanie

• drobne prace stolarskie

• pomoc w kuchni, prasowanie, sortowanie bielizny, szycie, naprawy i przeróbki bielizny

24. Przesłanie bp. Jana Chrapka dotyczące wolontariatu

• Wolontariat opiera się na bezinteresownej woli służenia innym ludziom

• Wolontariat zakłada pewną ciągłość i systematyczność w działaniach podejmowanych bezpośrednio na rzecz najbardziej potrzebujących

• Wolontariat bowiem to jedna z najbardziej szlachetnych postaw człowieka, a zarazem wzniosłe i bezcenne dzieło jego ducha

• Nie należy się zatem dziwić, że w tej definicji pojawiają się wątki religijne, osobiste, intymne - w tym również takie, które sami wolontariusze wolą przemilczeć

• Jest to przeżycie ważne, podobne do religijnego doświadczenia transcendencji, a zatem równie jak tamto niełatwe do zdefiniowania

• Wolontariat angażuje całą osobę, cały świat jej wartości, w tym także wartości najwyższe

• Nie wolno nam zatem mówić o wolontariacie wyłącznie w kategoriach czysto psychologicznych („potrzeba”, „resentyment”, „gratyfikacja”, itp.), politycznych społecznych czy choćby utylitarnych.

• Czynna miłość do osoby to chyba najwłaściwsze imię wolontariatu

• Nie można go niczym zastąpić

• Duchowa natura wolontariatu prowadzi nas wprost do tajemnicy duchowego obcowania

• Wolontariat podjęty przez człowieka niewierzącego jest dziełem duchowym, a to znaczy, że rozgrywa się w świecie osób i angażuje całego człowieka

• Wolontariat zmienia wszystkich, którzy pozostają w obrębie jego oddziaływania, przybliża ich do miary prawdziwego człowieczeństwa

• Wolontariat w sposób naturalny staje się środowiskiem sprzyjającym doświadczeniu religijnemu

25. Jak powinno być przygotowane mieszkanie na przyjęcie chorego

• ustawiamy meble, zajmujące jak najmniejszą przestrzeń, dające możliwość spotkania z przyjaciółmi czy wygodnego, spokojnego relaksu po pracy zawodowej

• mieszkanie ma być wygodne dla chorego oraz łatwe do utrzymania czystości i porządku

• Łóżko:

• wysokość łóżka dobrana tak, że gdy siedzimy na nim, opierając stopy na podłodze, mając nogi pod katem prostym, pozwala łatwo wstać z niego

• oparcie łóżka pozwala w czasie niedomagania, wygodnie siedzieć opartym o poduszkę

• postawiony przy łóżku mały stolik pozwala na umieszczenie na nim budzika z dużymi cyframi, lampki, posiadającej abażur ze szkła (szkło zabezpiecza przed zapaleniem się abażura, palącej się długo w nocy żarówki, podczas naszego snu), różańca, modlitewnika, czytanej książki, telefonu stacjonarnego czy komórkowego

• na sygnał elektrycznego pilota może przyjmować odpowiednie pozycje

• łóżko stwarza dogodne warunki pielęgnacji dla osoby towarzyszącej

• Materac

• z materiałów pozwalających dopasować go do naszego ciała

• odpowiednie wymiarowo ułożenie materaca przeciwodleżynowego

• Stół i krzesła

• stół z krzesłami wykonanymi z drzewa, bez wyścielanych poduszek

• krzesło daje wygodne ułożenie kręgosłupa oraz łatwość wstawania

• stół posiada odpowiednią wysokość do łatwego spożywania posiłków, wykonania różnych prac i czytania książek czy prasy

• Fotel

• siedzenie w fotelu daje poczucie spokoju i ciepła

• musi on mieć odpowiedni kształt - poręcze i podnóżek oraz łatwość wstawania z niego.

• powinien być wykonany z materiału skóropodobnego, tak aby można go było utrzymać w odpowiedniej czystości

• Dywany i wykładziny

• w mieszkaniu nie powinny być stosowane - lepsze utrzymanie czystości, bezpieczeństwo

• Podłoga - zastosowanie płytek antypoślizgowych, specjalnych dla pomieszczeń kuchni i łazienki pozwala zabezpieczyć się od upadku wskutek poślizgnięcia się na mokrej podłodze

• Oświetlenie

• lampa dająca dużo światła sufitowa

• mała lampka

Łazienka

• Wanna - dostosowanie

• zainstalowanie poręczy i uchwytów

• ławeczka, która może służyć jako stopień przy wejściu do wanny, a po jej odwróceniu jako miejsce do siedzenia

• Kabina prysznicowa

• brodzik prawie nie wystaje z nad podłogi, a drzwi kabiny otwierają się tak jak drzwi pokojowe

• poręcze uchwytne poziome i pionowe, tak aby pomagały nam wejść i zachować pozycje pionową podczas mycia

• mata antypoślizgowa w brodziku i w łazience

• krzesełko

• podręczna półeczka na mydło, szampon, czy balsam do ciała

26. JPII o opiece hospicyjnej

Towarzyszyć choremu aż do końca - przemówienie

• Medycyna zawsze służy życiu. Również wtedy, kiedy uświadamia sobie, że nie może zwalczyć poważnej patologii, wykorzystując swoje możliwości, by ulżyć cierpieniu

• W posłudze na rzecz tego, kto cierpi, chrześcijanin widzi podstawowy wymiar własnego powołania: bowiem, gdy wypełnia to zadanie, wie, że troszczy się o samego Chrystusa

• Kto w wierze otwiera się na to światło, znajduje pociechę we własnym cierpieniu i staje się zdolny nieść ulgę w cierpieniu drugiemu człowiekowi.

• Miłość bliźniego, wymownie przedstawiona przez Jezusa w przypowieści o dobrym Samarytaninie pozwala uznać godność każdej osoby, również wtedy, gdy na skutek choroby jej życie stało się uciążliwe

• Eutanazja - współczuciu nie towarzyszy pragnienie, by stawić czoło cierpieniu i towarzyszyć cierpiącemu

• Rezygnacja z uporczywej terapii nie jest odrzuceniem pacjenta i jego życia- odrzucenie uporczywych działań terapeutycznych jest wyrazem szacunku, jaki w każdym momencie należy okazywać pacjentowi

• Pojawia się potrzeba „terapii paliatywnych”, których celem jest złagodzenie cierpienia w końcowym stadium choroby i zapewnienie pacjentowi potrzebnego mu ludzkiego wsparcia

• Stosowanie środków przeciwbólowych powinno być współmierne do nasilenia bólu i możliwości jego uśmierzania

• Konieczna jest formacja specjalistów w zakresie terapii paliatywnych w specjalnych strukturach dydaktycznych, którymi mogą być zainteresowani również psycholodzy i duszpasterze

• Znaczenie duszpasterstwa służby zdrowia wiele czyniącego dla umocnienia duchowego

• Wolontariat - wyobraźnia miłosierdzia rodząca nadzieję także pośród gorzkiego doświadczenia cierpienia. To również za ich pośrednictwem Jezus może dzisiaj nadal przechodzić pomiędzy ludźmi, czyniąc dobrze i ich uzdrawiając

Kontemplujmy przykład Jezusa - Boskiego Samarytanina - orędzie na Światowym Dniu Chorego

• Przykład Chrystusowego Dobrego Samarytanina winien kształtować postawę chrześcijanina, skłaniając go, aby stawał się bliźnim cierpiących braci i sióstr, okazując im szacunek, zrozumienie, akceptację, dobroć, współczucie i bezinteresowność

• Trzeba walczyć z obojętnością która każe jednostkom i społecznościom zamykać się we własnym egoizmie

• Dla człowieka wierzącego ludzka wrażliwość zawiera się w agape - miłować bliźniego z miłości do Boga

• Opieka nad chorym i powtórne włączenie go w życie społeczeństwa

• Miłość Chrystusa wyrażała się w relacjach pełnych ludzkich uczuc

• Celem Jego zbawczego działania jest nie tylko złagodzenie nędzy człowieka, ofiary własnych ograniczeń i błędów, ale także podtrzymanie go w dążeniu do pełnej realizacji samego siebie

• Kościół, który ma kontynuować misję Jezusa, winien stać się głosicielem harmonii i pełni życia dla wszystkich.

• Dwie powinności chrześcijanina:

1. obrona życia - szerzenie się praktyki zabijania życia

• patrzenie oczyma wiary na tę wzniosłą i tajemniczą wartość, jaką jest życie, także wówczas gdy jawi się ono w postaci kruchej i bezbronnej

• lekarze, farmaceuci, pielęgniarze, pielęgniarki. kapelani, zakonnicy i zakonnice, administratorzy, wolontariusze

• członkowie rodziny osoby chorej

• troska o zdrowie godne człowieka

• zdrowie nie ogranicza się wyłącznie do doskonałości biologicznej, także doświadczenie cierpienia otwiera przed człowiekiem przestrzeń samorealizacji i drogę do odkrycia nowych wartości

• dążenie do pełniejszej harmonii i do zdrowej równowagi na płaszczyźnie fizycznej, psychicznej, duchowej i społecznej

• Wezwanie JPII do podejmowania wyzwań, jakie pojawiają się w świecie cierpienia i ochrony zdrowia.

• Apel do międzynarodowych organizacji politycznych, socjalnych i sanitarnych, aby we wszystkich częściach świata z przekonaniem popierały konkretne walki z wszystkim, co zagraża godności i zdrowiu człowieka

2

1

PROBLEMY OSÓB OPIEKUJĄCYCH SIE UMIERAJĄCYMI

#

---