pojŕcia, wstęp do socjologii


INSTYTUCJA TOTALNA

22 czerwca 2009

21:31

 

INSTYTUCJA TOTALNA

 

 

 

Cechy instytucji totalnej:

 

    1. zamknięta instytucja ograniczająca swoich członków, tworząca dla nich odrębny , odizolowany świat;

 

    1. przymusowe przekształcanie osobowości;

 

    1. hybrydy społeczne - społeczność jest tożsama z organizacją formalną;

 

    1. przełamanie barier prywatności - wspólne miejsce spania, pracy i zabawy podwładnych;

 

    1. potrzeby zaspokajane są przez biurokratyczną organizację zespołów ludzkich instytucji totalnej;

 

    1. dwa odrębne światy: świat personelu i świat podwładnych;

 

    1. życie podwładnych powiązane z pracą;

 

    1. sprzeczność z rodziną;

 

    1. system władzy oparty jest na regulaminie, który jest systemem kar i przywilejów. Wytwarza on przymus i nieustającą presję na podwładnych. Władza ma charakter grupowy -> każdy zwierzchnik (strażnik) może stosować sankcje za wykroczenia przeciwko zasadom, np. kara za niewłaściwy ubiór, za niewłaściwe zachowania (np. rozmowy podczas posiłku).

 

 

 

Cechy świata podwładnych:

 

    1. degradacja:

 

 

    1. przywileje;

 

    1. techniki adaptacyjne;

 

    1. sieć przymusu i presji: przepisy oraz sankcje;

 

    1. ciągły lęk, stałe napięcie;

 

    1. powstrzymywanie się od integracji społecznej.

 

 

Cechy świata personelu:

 

    1. klimat moralny;

    1. świat norm międzyludzkich.

 

 

Techniki adaptacyjne:

 

    1. wycofanie się z sytuacji.

    1. bunt.

    1. zadomowienie.

    1. konwersja.

    1. taktyka zimnej kalkulacji

 

 

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\materialy%20do%20sesji\Baśka%20Pabjan\Instytucja%20totalna.doc>

 

 

 

STRUKTURA SPOŁECZNA

22 czerwca 2009

21:37

 

Struktura społeczna w socjologii jest to układ wzajemnie powiązanych elementów składowych społeczeństwa np. ról społecznych czy pozycji, między którymi zachodzą mniej lub bardziej dynamiczne procesy oraz występuje hierarchia. Jest to też układ stosunków społecznych pomiędzy poszczególnymi osobami, kategoriami społecznymi lub organizacjami.

Obejmuje ona zbiorowości takie grupy i kręgi społeczne oraz społeczności lokalne, a także system relacji uprzywilejowań i upośledzeń zbudowanych na zbiorze społecznych statusów.

Pojęcie struktury w socjologii zaczerpnięte zostało z biologii przez Herberta Spencera, który porównywał społeczeństwo do organizmu (zwierzęcego).

 

Wyróżniamy makro i mikrostrukturę społeczną.

Osobny poziom analizy struktury społecznej, na którym istnieją społeczności lokalne czy duże organizacje (grupy wtórne) jest to poziom mezosocjologiczny.

 

Wyróżnia się kilka koncepcji dotyczących struktury społecznej:

  1. Teoria funkcjonalno - strukturalna: Jej zwolennicy (między innymi August Comte i Herbert Spencer) uważali, że społeczeństwo jest całością składającą się z wzajemnie zależnych elementów, dzięki czemu możliwe jest funkcjonowanie i rozwój całej zbiorowości. Wszystkie wchodzące w jej skład części są równie ważne i tworzą niepodzielną całość. W ujęciu Alfreda Radcliffe-Browne'a struktura społeczna jest siecia złożonych stosunków międzyludzkich. W jego ujęciu struktura społeczna jest układem pozycji, natomiast organizacja jest układem ról społecznych.

 

  1. Koncepcja konfliktowa: Jej pomysłodawcą teoretycznym był Thomas Hobbes, do jej zwolenników należeli Karol Marks i jego następcy. Według nich społeczeństwo składa się z wzajemnie zwalczających się grup dążących do dominacji. Konflikt klasowy jest przy tym czynnikiem zmian społecznych. Państwo powstaje w drodze regulacji społecznych. Wtedy gdy społeczeństwo jest tak zróżnicowane, że prawa naturalne nie są wstanie rozwiązać tych różnic. Władza publiczna, która powstaje ma za zadanie chronić grupę posiadającą własność. W ujęciu marksistowskim struktura społeczna ogranicza się do struktury klasowej, przy czym sama struktura społeczna wynika z relacji między pracą a kapitałem.

 

  1. Koncepcja interakcyjna: Jej zwolennikiem był m.in. Herbert Blumer. Koncepcja ta odrzuca samo pojęcie struktury społecznej jako pewnego układu elementów tworzących całość. Ich zdaniem istotą życia społecznego są przede wszystkim interakcje, jakie zachodzą między ludźmi podejmującymi wspólne działanie. Tak więc strukturę społeczną należałoby rozumieć jako pewien proces oraz układ porozumień i uzgodnień pomiędzy jednostkami. Następuje zróżnicowanie społeczne. Społeczeństwo opiera się na rodzinie i religii. Pojawia się sprawniejsza organizacja, która gwarantuje nowe możliwości.

 

  1. Koncepcja strukturalistyczna Clauda Lévi-Straussa zakłada, że opisywane przez badaczy społeczeństw struktury to tylko modele przdatne w analizie mechanizmów zachodzących w społeczeństwach, natomiast mechanizmy te kształtowane sa poprzez struktury głebokie istniejące w ludzkich mózgach.

 

  1. Koncepcja strukturacji wprowadzona przez Anthony'ego Giddensa zakłada, że rzeczywistość społeczna ma dualną naturę. Z jednej strony struktura jest układem reguł działania, ale także umożliwia zaistnienie działań społecznych, jest elementem dynamizującym działanie społeczne.

 

W ujęciu holistycznym struktura jest mechanizmem homestatycznym, utrzymującym się w równowadze dzięki temu, iż jednostki przypisywane sa do ról pełnionych w społeczeństwie, przy czym o jej kształcie czy zmianie decydują zinstytucjonalizowane normy społeczne. W opozycyjnym ujęciu mikrospołecznym, podłożem kształtowania się struktury społecznej są mechanizmy psychologiczne indywidualnych jednostek, które kształtują ją dzieki własnej aktywności.

Struktura społeczna danej grupy czy społeczeństwa nie jest zjawiskiem trwałym. Społeczeństwo ciągle podlega własnej restrukturyzacji.

 

 

Elementy struktury społecznej

 

Dla celów analitycznych wyróżnia się kilka rodzajów struktury społecznej:

 

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\materialy%20do%20sesji\Baśka%20Pabjan\Struktura%20społeczna.doc>

 

struktura społeczna - układ wzajemnie powiązanych gr. społecznych, ale również wzorców zachowań społ. występujących w danej zbiorowości. a także układ współzależnych, stosunkowo trwałych i uporządkowanych elementów rzeczywistości społ., dotyczących m.in. form rodziny, relacji pokrewieństwa, wzorów praktyk ludowych itp. Rodzaje:

- bliskiego dystansu - ukryta, podstawowa i bezpośrednio doświadczana przez jednostki, w sposób bezpośredni determinująca określone właściwości i cechy zarówno danej gr. społ., jak i cechy jej członków. Jest nia w zasadzie każda struktura małej grupy społ.

- dalekiego dystansu - ukryta, bezpośrednie nie doświadczana przez szczególne jednostki, stanowi układ wzajemnie powiązanych elementów i struktur społ. istniejących w różnego typu mikro- i makrostrukturach

- grupy - system współzależnych i wzajemnie powiązanych ze sobą wzorców aktywności społ. członków danej gr. społ., a także system relacji pomiędzy różnymi elementami rzeczywistości społ. określonej gr.

- quasi-grupowe - odmiana specyficznych struktur, stosunkowo autonomicznych, występujących w tzw. quasi-grupach lub lokujących się na przecięciach struktur dwóch lub więcej grup społ.

 

Struktura świata społecznego

 

Świat społeczny jest ustrukturalizowany. Nie tworzy on plątaniny pojedynczych zdarzeń, wszystko przebiega wg pewnego ładu i porządku, tworzą się pewne stabilne ramy.

 

Struktura istnieje realnie nie w sensie materialnym lecz w tym sensie , że porządkuje zachowania jednostek i wywiera na nie przymus! Aktywność jednostek przebiega wg wzoru społecznego (nie spontanicznie)

 

(paradygmat to nie dogmat, lecz założenie, że jest tak jak jest; w socjologii nie ma jednego paradygmatu)

 

Drugie pytanie w socjologii: pytanie o strukturę świata społecznego

 

Ujęcia struktury świata społecznego

 

    1. Struktura wg Pawła Rybickiego

 

W obrębie każdej struktury wyróżniamy 3 warstwy:

    1. zbiorowości społeczne (mowa tu o strukturze jako ilościowych i jakościowych cechach zbiorowości takich jak: liczba członków, ich własności demograficzne, cechy świadomości i działań, spełniane role społeczne, a również wewnętrzne i zewnętrzne warunki egzystencji zbiorowości)

    1. elementy kulturowe czyli system znaczeń i wartości

      1. dobra symboliczne czyli elementy posiadające znaczenie

      1. preferencje i orientacje ludzi i ich działania- są one powiązane z pierwszą subwarstwą, bo są przez nią wyznaczane->tak więc to system znaczeń i wartości określa preferencje jednostek

 

(język to system znaków i znaczeń, np. w wyrazie „mama” pojedyncza litera „m” to znak zaś całe słowo ma dopiero znaczenie

    1. obszar działań i zachowań społecznych- zasadniczy elementem tej warstwy są świadome działania nakierowane na cele przez działających, szczególnie na te cele, które kształtują stosunki międzyludzkie (+ działania przypadkowe i niezamierzone)

 

    1. Struktura wg Piotra Sztompki

 

Wg tego socjologa struktura to ukryta sieć trwałych i regularnych powiązań między składnikami jakiejś dziedziny rzeczywistości, która istotnie wpływa na przebieg obserwowalnych zjawisk w tej dziedzinie

 

4 wymiary struktury u Sztompki

 

    1. wymiar normatywny:

- wartości

- normy

- ich zespoły ustanawiające instytucje społeczne

Mają one charakter powinnościowy, reprezentują standardy pożądane w grupie.

 

    1. wymiar idealny: stanowi go sieć rozpowszechnionych w danej zbiorowości idei, przekonań i poglądów, dotyczących zarówno grupy własnej jak i innych grup i otaczającego świata w ogóle.

    1. wymiar interakcyjny: stanowią go zobiektywizowane kanały wzajemnych oddziaływań. Interakcje tworzą określone sieci determinujące częstotliwość interakcji, partnerów interakcji i sam fakt wchodzenia w określone interakcje. Sieci te tworzą układy organizacyjne grupy

    1. wymiar interesów i szans życiowych: czyli rozkład dostępu do dóbr społecznie uznawanych za pożądane, jak np. władza. prestiż, bogactwo.

!!!!!

Jednostki społeczne- poziom działających jednostek

Małe grupy- mikrostruktury

Wielkie zbiorowości- makrostruktury

Socjologia bada relacje między nimi! I pytanie o relacje jest trzecim pytaniem w socjologii.

 

1.odpowiedź- pierwotne są wielkie zbiorowości społeczne, a w nich mieszczą się małe grupy, które traktowane są jako elementy większej zbiorowości, najważniejsze jest poznanie makrostruktur

2odpowiedź-podstawowym elementem są małe grupy, bo to w nich zawiera się istota życia społecznego, należy więc przede wszystkim badać mikrostruktury, bo prawa odnoszące się do nich odnoszą się także do makrostruktur

3.stanowisko przyjmuje iż między poziomem mikro i makro istnieje poziom pośredni czyli mezostruktura (czyli np. społeczności lokalne wsi i miast)

Społeczeństwo lokalne

„jest to charakterystyczny ład życia społecznego, a jego podstawę stanowi zajmowane terytorium i przestrzeń”.

Zbiorowość nadaje im charakter własnej przestrzeni społecznej, czyli obszaru swojego i miejscowego. W jego zasięgu przebiega całość życia mieszkańców i społeczeństwo lokalne zapewnia realizację wszystkich potrzeb swoich członków- jest przy tym grupą wszechobejmującą.

 

Mikrosocjologia strukturalna(struktura małej grupy) i ujęcie interakcyjne(sieć interakcji między jednostkami) to dwie orientacje teoretyczne reprezentujące realizm ontologiczny, co oznacza, że zakładają istnienie struktury w świecie społecznym i odwołują się do całości ustrukturalizowanych, chociaż każda orientacja inaczej je rozumie.

 

Jacek Szmatka to przedstawiciel mikrosocjologii strukturalnej. Wg niego „rzeczywistość to układ wielopoziomowy, cechujący się emergencyjnością, co oznacza, że poziomy składające się na rzeczywistość społeczną są jakościowo różne od siebie i względnie niezależne”

Natura świata społecznego charakteryzuje się brakiem ciągłości cech społecznych.. cechy z mikrostruktur nie muszą występować w makrostrukturach. Każdy poziom ma charakterystyczne dla siebie właściwości.

Nie wolno badać rzeczywistości społecznej w ogóle! Możemy badać tylko każdy z poziomów (wymiarów)z osobna.

 

3 poziomy struktury

    1. jednostki

    1. mikrostruktury

    1. makrostruktury(np.wielkie organizacje polityczne, naród)

 

Działania struktur są nieuchwytne fizycznie, ale realne społecznie!!!(porządkują, ustalają wzory, wywierają przymus).

Zjawiska na danym poziomie są ze sobą wielorako powiązane i wzajemnie determinowane tym, co dzieje się na innych poziomach.

 

Wyjaśnianie rzeczywistości powinno odbywać się poprzez wyjaśnianie zjawisk na danym poziomie, a nie w ogóle i tylko takie wyjaśnianie jest wyjaśnianiem pierwszego rzędu.Gdy sięga do makrostruktur i jednostek to jest to wyjaśnianie drugiego rzędu.

 

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\mikrosktuktury%20społeczne\Wykłady%20mikro\ATT00004.doc>

 

 

 

GRUPA SPOŁECZNA

22 czerwca 2009

21:40

 

socjologia jako nauka o grupach\

 

 

  1. Różnorodne formy życia społecznego.

  1. Funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie.

  1. Zbiorowość a grupa społeczna.

  1. Zasady konstytuowania się grupy (jak powstają grupy?)

  1. Grupy i podziały społeczne. Typologia grup.

  1. Cechy grupotwórcze.

  1. Co stanowi o atrakcyjności grupy?

  1. Funkcjonowanie jednostki w grupie - identyfikacja z grupą.

  1. Spoistość grupowa.

  

Społeczeństwo - zbiorowość trwająca przez wiele pokoleń, zespolona wewnątrz wielorakim systemem stosunków społecznych, wyodrębniona od innych trwałą przynależnością członków i stanowiąca całość terytorialną. Dodatkowo posiadająca wspólne normy i wartości, a więc kulturę. Rekrutacja członków do zbiorowości odbywa się głównie w drodze reprodukcji seksualnej.

 

 

Antagonizmy: klasowe, polityczne, religijne, etniczne

 

zjawiska społeczne

 

fakt przynależności jednostek do różnych zbiorowości

 

grupa społeczna (przykłady):

ród, plemię, naród, gmina, klasa szkolna, tłum rewolucyjny, klasa społeczna, zbiorowość religijna, rodzina, wspólnota wiejska, stowarzyszenie sportowe, partia polityczna, grupa zawodowa, klub towarzyski, plemię pierwotne, naród nowoczesny, i wiele innych...

 

grupa społeczna (definicja) - wszelki zbiór osób, który możemy ująć jako całość ze względu na jakiekolwiek godne uwagi stosunki zachodzące między jego członkami.

 

grupa społeczna - swoista, względnie trwała, spójna całość.

 

 

Porządkowanie zróżnicowanego zbioru tworów należacego do kategorii „grupa społeczna” w postaci klasyfikacji i typologii.

 

Socjologia nauką o: grupach, zachowaniach, działaniach, interakcjach.

 

socjologia organizacji, mikrostruktury społeczne - pogranicze socjologii i psychologii społecznej

Co czyni grupą społeczną przypadkowy zbiór ludzi?

 

Od ilu osób zaczyna się grupa?

 

diada

 

triada - bardziej skomplikowana i dynamiczna całość, gdyż każda z osób może się ustosunkować nie tylko, do którejś z pozostałych dwóch, lecz również do tego, co się dzieje między nimi, co je łączy i dzieli. Mogą powstawać tu zmienne sojusze dwóch przeciw jednemu.

 

Jakie czynniki sprawiają, że pewna liczba osób tworzy spójną całość?

 

 

  1. różnego rodzaju relacje zachodzące między osobami.

 

Dawniej mówiono o łączących je <<stosunkach społecznych>>, obecnie mówi się o zachodzących między nimi <<interakcjach>> możliwych między wszystkimi członkami. Dzięki temu kryterium nie można mówić o grupie społecznej w przypadku <<narodu>> czy <<klasy społecznej>>. Merton podawał, że „całości nie spełniające kryterium interakcji społecznej, powinny być pojęciowo i terminologicznie odróżniane od grup (...), że można nazwać je zbiorowościami ludzi, mających dzięki wspólnie wyznawanym wartościom poczucie solidarności, któremu towarzyszy poczucie moralnego zobowiązania do wypełniania oczekiwań związanych z ich rolą społeczną”. Wszystkie grupy są zbiorowościami, lecz zbiorowości nie spełniające warunków interakcji członków nie są grupami.

 

  1. Czynniki subiektywne:

 

Świadomość wspólnoty, poczucie bycia grupą, postrzeganie siebie jako „my”, uznawanie tych samych wartości, podobny stosunek do tych samych symboli, przejawianie takich samych postaw. Wg niektórych socjologów świadomość bycia grupą, to warunek konieczny istnienia grupy.

Interakcje oraz poczucie wspólnoty wyraźnie pozwalają odróżnić grupę od przypadkowego zbioru jednostek, jednak żadne z tych kryteriów nie pozwala na wytyczenie granicy między quasi-grupami nietrwałymi a grupami społecznymi, które są trwałymi i spoistymi całościami. Np. wśród osób odbywających podróż, zwłaszcza dłuższą, w jednym przedziale tego samego pociągu mogą pojawić się częste interakcje. Może też wytworzyć się poczucie wspólnoty, zwłaszcza kiedy pociąg jest zatłoczony i podróżujący w jednym przedziale bronią się przed wejściem do niego innych podróżnych. Jednak trudno nazwać ich grupą społeczną. Wynika z tego, że zbiór może być traktowany jako grupa, gdy oprócz interakcji, uznawania wspólnych wartości i świadomości bycia grupą w grę wchodzi wewnętrzne ustukturowanie grupy. Interakcje między członkami zachodzą wg stałych wzorów i grua społeczna to pewien zbiór osób, których pozycje i role są ze sobą powiązane.

 

perspektywy socjologiczne: interakcjonistyczna i strukturalistyczna

 

grupa społeczna - zbiorowość, którą charakteryzują struktury wewnątrzgrupowe. Konsekwencją tego punktu widzenia jest traktowanie struktur jako czynnika pierwotniejszego w stosunku do procesów interakcyjnych. Z tej perspektywy interakcje postrzegane są jako zewnętrzny przejaw ukrytych wewnątrzgrupowych struktur. Grupa społeczna wymusza skutecznie na swych członkach zarówno częstotliwość, kierunek, jak i treść interakcji, w jakie wchodzą oni nawzajem. Procesy samookreślania się i powstawanie świadomości bycia grupą traktowane są przy tym podejściu jako wtórne w stosunku do wewnętrznych struktur grupy, które determinują, kontrolują i wymuszają świadomość bycia grupą, podzielaną przez większość jej członków. Tak rozumiana grupa to samoistna całość, będąca czymś więcej niż sumą składających się na nią jednostek i do nich nieredukowalną. Takie nieredukowalne do swych części całości bywają określane mianem emergentnych -> amorficzny zbiór ludzki przekształca się w grupę o wykrystalizowanych strukturach wewnątrzgrupowych, trwałej świadomości grupowej i wyraźnej strukturze. Powoduje to, że grupa autonomizuje się, usamodzielnia i oddziela od działań jednostki i jej stanów świadomościowych i w pewnym sensie przeciwstawia się jednostce, stając się wobec niej samodzielnym, niezależnym podmiotem działań, wymogów i nacisków. Grupy tworzą zewnętrzną w stosunku do jednostek rzeczywistość i wywierają na nie rozmaite naciski oraz stosują wobec nich różne przymusy. Ze strukturalistycznej perspektywy najistotniejszą cechą wszelkich zjawisk grupowych jest przymus i siła oddziaływania płynąca z ukształtowanych struktur grupy, nie zaś dobra wola jej członków. Wobec tego istotną cechą grupy obok struktur wewnętrznych jest wytworzenie własnych norm, wartości, wzorów zachowań i reguł postępowania, których uznawanie i przestrzeganie obowiązuje jej członków. W ten sposób grupa staje się instrumentem kontroli społecznej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\materialy%20do%20sesji\SZACKA%20-%20Wds\Szacka%20-%20Grupa%20społeczna%20-%20r.8.doc>

 

 

 

SOCJALIZACJA

22 czerwca 2009

21:42

 

Socjalizacja to złożony, wielostronny proces uczenia się, dzięki któremu człowiek, istota biologiczna, staje się istotą społeczną, członkiem określonego społeczeństwa i reprezentantem określonej kultury. Jest to proces stawania się takim, jakim chce nas mieć nasze otoczenie społeczne (Malewska 1973).

 

Dla psychologa sprawą podstawową jest rozwój indywidualnej osobowości, jej harmonijne ukształtowanie i dobre dostosowanie do wymogów stawianych przez otoczenie społeczne. Dla antropologa socjalizacja to przede wszystkim przekaz kultury. Socjolog oprócz mechanizmu przekazu kultury widzi w niej przyczynę podobieństw i regularności zachowań członków zbiorowości oraz mechanizm utrwalania porządku społecznego.

 

Socjalizacja jest rezultatem wpływów zamierzonych (wychowania) i niezamierzonych. Na człowieka wpływają agendy i instytucje, które wychowanie stawiają sobie za jeden ze swych celów - rodzina, szkoła, Kościół, itp. Wpływ socjalizacyjny na człowieka ma grupa rówieśnicza, grono przyjaciół, organizacje, do których należy, miejsce, w którym pracuje, to, co czyta i co ogląda na ekranie telewizora oraz na reklamowych bilboardach zapełniających współczesne miasta.

 

 

 

* W toku procesu socjalizacji człowiek poznaje i przyswaja sobie:

 

- umiejętności - które leżą u podstaw wszelkich interakcji społecznych, jak np. znajomość społecznie konstruowanego systemu znaczeń, zdolność rozumienia znaków, języka, symboli, umiejętność posługiwania się nimi oraz poznanie procedur interpretacyjnych zachowań innych ludzi.

 

- normy i wzory zachowań - społecznie akceptowane i kulturowo określone wzory zaspokajania biologicznych potrzeb i popędów (głód, seks), jak i wzory reakcji emocjonalnych. Uczą jak zachowywać się w określonych sytuacjach i jak te sytuacje rozpoznawać.

 

- wartości

 

- umiejętność posługiwania się przedmiotami, konieczna do sprawnego funkcjonowania w danej cywilizacji, a nawet do przetrwania. W społeczeństwach myśliwsko-zbierackich była to umiejętność polowania, w cywilizacji współczesnej może być nią umiejętność łączenia się z internetem (Jasińska-Kania 1991).

 

 

 

 

 

 

 

* W toku socjalizacji człowiek kształtuje swoją osobowość i określa tożsamość.

 

 

Uczenie się tych wszystkich umiejętności opiera się na trzech mechanizmach:

 

- wzmacnianie: system kar i nagród, w którym zachowania właściwe będą nagradzane i w ten sposób kojarzone z przyjemnością, niepożądane natmiast karane i kojarzone z przykrością. W przypadku społecznie pożądanych zachowań pozytywnym wzmocnieniem będzie pochwała, szacunek otoczenia, gratyfikacja materialna; w rodzinie zadowolenie rodziców, uśmiech bądź uścisk. Negatywne wzmocnienie to niedopuszczenie do zabawy z kolegami czy odmowa pocałowania na dobranoc.

 

- naśladowanie: widząc jak wokół nas zachowują się inni ludzie, zaczynamy robić podobnie. Mała dziewczynka przypatruje się mamie zagniatającej ciasto na kluski, bawi się i przygotowuje kluski lalkom, z wyproszonej od matki mąki lub z piasku w piaskownicy.

 

- przekaz symboliczny: człowiek znaczną część wiedzy o tym, co jest dobre, a co złe i jak się należy zachowywać czerpie z pouczeń słownych innych osób, a także dzięki rozmaitym tekstom pisanym.

 

Socjalizacja nigdy się nie kończy, trwa tak długo jak żyje człowiek. W ciągu całego życia musi przyswajać on sobie coraz to nowe wzory zachowań. Konfiguracje wzorów zachowań odnoszące się do rozmaitych usytuowań ludzi w zbiorowościach nazywa się rolami społecznymi.

 

Osobowość. Własny sposób reagowania ruchowego i emocjonalnego każdej istoty ludzkiej, to także określona jego wyobraźnia i pamięć - a w nich zawarte postawy, motywacje, dążenia i zainteresowania. To również sposób postrzegania samego siebie i otoczenia, pragnień, konfliktów, życia osobistego i wewnętrznego oraz zachowania społeczne.

 

W znaczeniu psychologicznym osobowość to zorganizowana struktura cech indywidualnych i sposobów zachowania, które decydują o sposobach przystosowania jednostki do środowiska. Istnieją tu trzy kierunki zainteresowań osobowością: 1. geneza osobowości i mechanizmy jej przekształceń; 2. zainteresowanie elementami z jakich składa się osobowość; 3. zainteresowania strukturami nerwowymi umożliwiającymi powstanie osobowości.

 

W odniesieniu do genezy psychologowie podkreślają, że podstawowe znaczenie dla osobowości mają doświadczenia z dzieciństwa, z którymi wiążą się silne emocje. Doświadczenia te, wg ogółu psychologów, są źródłem potrzeb emocjonalnych. Osobowość nie jest człowiekowi dana od zarania, ale kształtuje się z czasem.

 

Konstruowanie modeli, typów osobowościowych - ujmowanie osobowości jako strukturalnie powiązanej całości, np. <<osobowość autorytarna>> Theodora Adorna (Niemcy). Chciał on określić cechy osobowościowe sprzyjające przyjęciu faszystowskiego wyznania wiary. Teoretyczną podstawą była psychoanaliza freudowska, niekiedy dość naiwnie stosowana. Osobowość autorytarna była wyposażona w takie cechy:

 

- aprobata konwencjonalnych wartości

 

- tendencja do surowego karania osób uznających normy odmienne

- bezkrytyczne podporządkowanie się autorytetom

 

- niechęć do wnikania w psychikę tak własną jak i innych

 

- poczucie zagrożenia

 

- skłonność do wrogości wobec innych grup (etnocentryzm)

 

- sztywność, oschłość, odrzucenie indywidualizmu, twórczej inwencji

 

- działanie z pozycji siły

 

- identyfikowanie się z władzą

 

- projekcja własnych nieuświadomionych stanów emocjonalnych na otoczenie

 

- przesadne zainteresowanie seksem.

 

 

 

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\materialy%20do%20sesji\SZACKA%20-%20Wds\Szacka%20-%20Socjalizacja%20-%20r.6.doc>

 

socjalizacja - proces uspołeczniania, który polega na przekształcaniu przez instytucje społ. indywiduum ludzkiego ( ludzka istota biologiczna) w jednostkę obdarzoną osobowością społeczną , uwewnętrznieniu i uczeniu jej uznawanych przez daną zbiorowość norm, wartości, wzorów i umiejętności. Jednocześnie formułuje się tożsamość, co umożliwia czynne uczestnictwo w codziennym życiu społ.

Rodzaje socjalizacji:

- pierwotna - pierwszy, zasadniczy i najwyższy etap socjalizacji, obejmujący dzieciństwo i wczesną młodość człowieka. W okresie tym jednostka przyswaja główne i podstawowe inf. oraz umiejętności potrzebne do sprawnego funkcjonowania jej jako pełnoprawnego członka społ. Fazy socjalizacji pierwotnej to: faza konkretna oraz faza generalizacji ( uniwersalizacji) znaczeń elementów poznawanego świata. Socjalizacji pierwotnej towarzysza różnorakie wymogi i związki uczuciowo - emocjonalne ( zazwyczaj silne ), uwewnętrzniona więc w tym okresie rzeczywistość społ. zaczyna kształtować najgłębsze warstwy osobowości jednostki.

- wtórna (socjalizacja dorosłych ) - drugi ostatni i zasadniczo nie kończący się nigdy etap socjalizacji jednostki, obejmujący wiek młodzieńczy i dojrzałość. Socjalizacja wtórna ściśle wiąże się z poznawaniem złożoności świata społ. oraz różnorodnych modeli i wariantów życia. Niezbędny etap w procesie zmieniania roli społ. przez człowieka, jej skuteczność uwarunkowana jest możliwością odwoływania się do pewnych poznawczo-normatywnych schematów, uwewnętrznionych w okresie socjalizacji pierwotnej. Jedną z form socjalizacji wtórnej jest socjalizacja antycypacyjna, czyli proces uczenia się i uwewnętrznienia postaw, norm, wartości i wzorów zachowań funkcjonujących w kulturze gr., do której uczestnictwa aspiruje jednostka.

 

 

KONTROLA SPOŁECZNA

22 czerwca 2009

21:44

 

 

Jakkolwiek wiele swobody mają ludzie w definiowaniu sytuacji, negocjowaniu sensów czy kształtu swoich ról, nie jest to nigdy swoboda bezgraniczna. Istnieją granice, których przekroczenie czyni sytuacje i role całkowicie nierozpoznawalnymi, co oznacza załamanie się możliwości porozumiewania się, a wraz z nią porządku społecznego i zapanowanie powszechnego chaosu. Wyznaczenie granic oraz ich respektowanie jest rezultatem kontroli społecznej.

 

Naoczne, najbardziej rzucające się w oczy formy kontroli społecznej: kontroler w tramwaju sprawdzający bilety, policjant na ulicy wlepiający mandaty, straż miejska blokująca koła samochodów parkujących w niedozwolonym miejscu. Przykłady te świadczą o represyjnym charakterze kontroli społecznej. Dla podtrzymania porządku społecznego nie są one jednak najważniejsze. Najważniejszą rolę odgrywa tutaj proces instytucjonalizacji. Instytucje i instytucjonalizacja działań ludzkich należą do głównych mechanizmów kontroli społecznej. Instytucje kontrolują działania, narzucając wzory postępowania i określają jako obowiązujący jeden z wielu możliwych kierunków działania (Berger, Luckmann). Aby zachowywać się zgodnie ze zinstytucjonalizowanymi wzorami, należy te wzory znać. Dlatego podstawowym mechanizmem kontroli społecznej jest proces socjalizacji. Mechanizm socjalizacji działa tym skuteczniej, im głębiej zostaną zinternalizowane przekazywane wartości, normy i wzory zachowań. W przypadku ich internalizacji kontrola społeczna zostaje wprowadzona do wnętrza człowieka i powstaje mechanizm kontroli wewnętrznej. Wagę socjalizacji znakomicie doceniają reżimy totalitarne, które wiele uwagi poświęcają treściom przekazywanym w podręcznikach szkolnych i mediach. Charakteryzuje je manipulacja informacjami, blokada kontaktów ze światem zewnętrznym jako źródłem informacji o nieporządanych wzorach zachowań. Dopiero, gdy zawodzi kontrola wewnętrzna, pojawia się potrzeba uruchomienia różnych mechanizmów kontroli zewnętrznej, operujących szerokim repertuarem sankcji, to jest kar i nagród.

 

W małych zbiorowościach typu wiejska społeczność sąsiedzka, kontakty między poszczególnymi jej członkami obejmują wszystkie sfery życia człowieka, wszyscy wiedzą o sobie wszystko. Wiadomo, kto jak się prowadzi, kto bije żonę, kto jest pijakiem, złodziejem, kto dobrym gospodarzem, kto dobrze wychowuje dzieci. Wszyscy widzą jaki kto jest, a widząc, osądzają. Życie człowieka jest przezroczyste i podlega kontroli zbiorowości.

 

W zbiorowościach wielkomiejskich, znaczna część kontaktów międzyludzkich to przelotne kontakty między nieznającymi się wzajemnie osobami. Różne sfery życia w takiej zbiorowości są od siebie oddzielone, np. sfera pracy i życie rodzinne. Nawet mieszkańcy jednego bloku często nie wiedzą nic o sąsiadach mieszkających obok. W tego rodzaju zbiorowościach pewien zakres życia człowieka może zostać ukryty przed oczami bliźnich, bądź nie budzić ich zainteresowania, a tym samym znaleźć się poza kontrolą społeczną.

 

Kontrolę społeczną możemy podzielić na formalną i nieformalną. Formalna to wszystko, co zapisane jest w regulaminach poszczególnych organizacji, a przede wszystkim w państwowych kodeksach prawnych. Jest ona zawsze zamierzona. Nieformalna to wszelkie wzory zachowań przekazywane w stosunkach osobistych, wraz ze wszystkimi reakcjami i sankcjami stosowanymi spontanicznie i na zasadzie zwyczaju.

 

Nieformalna kontrola zewnętrzna rozporządza zarówno sankcjami pozytywnymi jak i negatywnymi, takimi jak oznaki szacunku i wzrost prestiżu, wyśmianie, lekceważenie, pogarda, ostracyzm, a nawet wykluczenie. Wykluczenie jest jednym z najbardziej wyniszczających środków karania, jakimi rozporządza społeczność ludzka („ulubiony mechanizm kontrolny w grupach przeciwstawiających się z zasady stosowaniu przemocy” - P. L. Berger).

 

Najpoważniejszym systemem formalnej kontroli zewnętrznej jest prawo. Przewidziane w kodeksach karnych sankcje negatywne opierają się na przymusie fizycznym i ich egzekwowaniem zajmuje się wyspecjalizowany aparat. Jego podstawowe części to sądy i policja. Są one tym mniej potrzebne, im bardziej jednolita jest zbiorowość i im mniej zróżnicowana jest jej kultura, a tym samym im bardziej tworzą harmonijny i jednolity system tworzony przez wartości i wzory przekazywane w toku socjalizacji pierwotnej i wtórnej. W zbiorowości takiej skuteczne są wewnętrzne mechanizmy kontroli oraz żywiołowa presja opinii otoczenia. W skomplikowanych społeczeństwach, o rozbudowanym systemie komunikacji, najróżniejsze wartości i wzory zachowań krzyżują się, wzrasta tu rola kontroli formalnej i policja staje się coraz bardziej potrzebna. Aby działania jej były skuteczne, a prawo przestrzegane ważny jest stopień zgodności przepisów prawnych z normami moralnymi i obyczajowymi. Jeśli istnieje między nimi rozziew, jeżeli zachowania podlegające ustawowo karze jako wykroczenia czy nawet przestępstwa nie są uważane za naganne, mała jest szansa ich eliminacji. Znacznie ważniejsza od surowości kary jest także jej nieuniknioność, która decyduje o sprawności aparatu kontroli formalnej.

 

Rozwój nowoczesnych społeczeństw przemysłowych rodzi wiele problemów związanych ze sprawnym funkcjonowaniem kontroli społecznej. Jednym z nich jest atomizacja osłabiająca nieformalną kontrolę społeczną. Prowadzi to do ogólnego osłabienia kontroli, pomimo prób rozwoju potężnych systemów kontroli formalnej.

 

Konformizm

 

K. to dostosowanie własnego zachowania i sposobu myślenia do zachowania i myślenia innych członków danej zbiorowości. Stawia się pytanie: dlaczego ludzie zachowują się tak samo jak inni?

 

Socjologia zwraca uwagę na siłę presji wspólnej opinii grupowej, w której udział pomaga jednostce przezwyciężyć poczucie własnej odrębności i czuć się częścią społecznej całości. Zauważenie u innych określonego nastawienia, jeśli występuje dostatecznie zbiorowo, wywołuje u postrzegającego dyspozycje do podobnego nastawienia. <<Anonimowi oni>>, <<każdy>> stają się autorytetami, nawet gdy niczego nie nakazują, o niczym nie pouczają i w żaden zaiste sposób nie zwracają się do potencjalnego wyznawcy, który tylko postrzega akceptowanie przez innych danego poglądu, sam nie będąc przez nich zauważonym.

 

Podatność człowieka na presję opinii innych potwierdził eksperyment Solomona Asha. Polegał na oszacowaniu przez badanych długości narysowanych na tablicy odcinków. Wyraźnie różniły się one długością, a badanych pytano czy długość jest taka sama czy różna. Część badanych na początku była podstawiona i odpowiadali oni konsekwentnie, że odcinki są równe. Okazało się, że większość badanych uległa sugestii i udzieliła zgodnych odpowiedzi, w sprzeczności ze świadectwem własnych zmysłów. Starano się dalej stwierdzić co wzmacnia, a co osłabia tę skłonność. Okazało się, że świadomość własnej pozycji w grupie, gdy jednostka jest jej pewna, gdy posiada wysoką samoocenę, łatwiej wyraża poglądy odmienne do panujących w grupie. Między innymi dlatego, że nie obawia się braku akceptacji. Ostatecznie więc podstawą konformizmu okazuje się potrzeba akceptacji.

 

Pojawia się pytania dlaczego akceptacja dająca poczucie uczestnictwa w grupie jest tak ważna. Odpowiadając na nie, można odwołać się zarówno do wyjaśnień psychologicznych jak i socjologicznych. W pierwszym przypadku wskazuje się na związek akceptacji przez innych z samooceną i jednostkową tożsamością. Odbijając się w oczach innych, kształtujemy swój obraz. Brak akceptacji dodaje czarnych barw i każe źle o sobie myśleć. W drugim przypadku wskazuje się na to, że życie w gromadzie, przez bardzo długi czas, było dla osobnika warunkiem przetrwania, wykluczenie równało się zagładzie.

 

Dewiacja

 

Mimo ludzkich skłonności do konformizmu oraz kontroli społecznej, która stoi na straży porządku społecznego, jest on nieustannie naruszany. Naruszenia noszą miano dewiacji. Słownikowo dewiacja to zboczenie z drogi, odchylenie od właściwego kierunku, błądzenie. Dewiację określa się najczęściej jako zachowania niezgodne ze standardami normatywnymi, składającymi się na wspólnotową, podzielaną wizję ładu. Ogólniej mówiąc dewiacja jest zachowaniem społecznym odbiegającym od tego, co w społeczeństwie jest uznawane za normalne. Pojmowanie dewiacji pozostawia conajmniej otwarte cztery pytania:

 

To czy zachowanie jest akceptowane jako normalne, czy potępiane jako dewiacja zależy od kontekstu społecznego. Nawet pogwałcenie tak elementarnego zakazu jak „nie zabijaj” nie zawsze spotyka się z potępieniem. Zabijanie nieprzyjaciela na wojnie należy do obowiązku patriotycznego. W wielu krajach stosuje się karę śmierci. Zabicie w samoobronie bywa traktowane jako <<obrona konieczna>>.

 

Dewiacje są często rozumiane wąsko jako patologie społeczne. Szeroko ujmuje się ją, jako każda odbiegająca od norm inność, która wywołuje rakcje społeczne. Dewiantem z tej perspektywy jest nie tylko ten, kto świadomie narusza normy społeczne, ale również swoim wyglądem i sposobem bycia odbiega od oczekiwań społecznych. Nie tylko przestępca, alkoholik, narkoman, prostytutka, ale także homoseksualista, karzeł, chory psychicznie, człowiek chory na epilepsję, ekscentryk, dysydent polityczny, czowiek niepełnosprawny, bohater lub ktoś, kto rozdał cały swój majątek potrzebującym. Kryterium jest więc pozytywna lub negatywna reakcja społeczna określająca jednostkę jako dewianta.

 

 

Trzy główne teorie dewiacji w socjologii (każda z nich wskazuje na inne przyczyny zachowań dewiacyjnych):

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\materialy%20do%20sesji\SZACKA%20-%20Wds\Szacka%20-%20Kontrola%20społeczna%20-%20r.7.doc>

 

 

Kontrola społeczna w najszerszym i najstarszym w socjologii rozumieniu to wszelkie mechanizmy uruchamiające, a niekiedy i wymuszające współdziałanie, które utrzymuje porządek społeczny. Przy tak szerokim rozumieniu kontroli społecznej pytanie o nią jest w gruncie rzeczy pytaniem o mechanizmy, które wytwarzają i utrzymują porządek społeczny.

W tworzeniu tego porządku zasadniczą rolę odgrywa proces instytucjonalizacji (zob. Instytucje, s. 132). Instytucje i instytucjonalizacja działań ludzkich należą do podstawowych mechanizmów szeroko rozumianej kontroli społecznej. Instytucje kontrolują ludzkie działania, narzucając wzory postępowania, które każą zachowywać się w taki a nie inny sposób i określają jako obowiązujący jeden z wielu możliwych kierunków działania (Berger, Luckmann 1983: 97).

Aby zachowywać się i działać zgodnie ze zinstytucjonalizowanymi wzorami, należy te wzory znać. Dlatego też innym podstawowym mechanizmem kontroli społecznej jest proces socjalizacji. Mechanizm ten działa tym skuteczniej, im głębiej zostaną zinternalizowane przekazywane wartości, normy i wzory zachowań. W przypadku ich internalizacji kontrola społeczna zostaje wprowadzona do wnętrza człowieka i powstaje mechanizm kontroli wewnętrznej. Dopiero kiedy zawodzi kontrola wewnętrzna, pojawia się potrzeba uruchomienia różnych mechanizmów kontroli zewnętrznej, operujących szerokim repertuarem sankcji, to jest kar i nagród (zob. Treść kultury, s. 77). Wielorakość postaci kontroli społecznej znakomicie oddaje błyskotliwe stwierdzenie Barringtona Moore'a jr.: „Aby system wartości umacniać i przekazywać, ludzi obdarza się kuksańcami, zastrasza, wtrąca do więzień, zsyła do obozów koncentracyjnych, wabi pochlebstwami, przekupuje, czci jako bohaterów, zachęca do czytania gazet, stawia pod ścianą i rozstrzeliwuje, a czasami nawet uczy socjologii" (Moore 1973: 486, za: Watkins 1975: 10).

Kontrola społeczna zarówno wewnętrzna, jak i zewnętrzna działa na wszystkich poziomach życia zbiorowego - w rodzinach i małych grupach koleżeńskich oraz w wielkich zbiorowościach społecznych. Jednakże w poszczególnych rodzajach zbiorowości, niezależnie od wszelkich różnic mechanizmów kontrolnych i rodzajów stosowanych sankcji, inny jest zakres zachowań podlegających kontroli zewnętrznej.

Kontrolę społeczną możemy ponadto podzielić na kontrolę nieformalną i kontrolę formalną. Kontrola nieformalna to wszystkie wzory zachowań przekazywane w stosunkach osobistych i wszystkie reakcje i sankcje stosowane spontanicznie i na zasadzie zwyczaju. Kontrola formalna to wszystko, co zapisane jest w regulaminach poszczególnych organizacji i stowarzyszeń, a przede wszystkim w państwowych kodeksach prawnych. Oczywiście, kontrola formalna jest zawsze zamierzona, podczas gdy kontrola nieformalna może być zarówno zamierzona, jak i niezamierzona. Wszystkie rodzaje kontroli rozporządzają sobie właściwym repertuarem sankcji. W przypadku kontroli wewnętrznej negatywną sankcją są wyrzuty sumienia.

Nieformalna kontrola zewnętrzna rozporządza zarówno sankcjami pozytywnymi, takimi jak oznaki szacunku i wzrost prestiżu, jak i negatywnymi, takimi jak wyśmianie, lekceważenie, pogarda, ostracyzm, a nawet wykluczenie. Tego rodzaju kary mogą być bardzo dotkliwe. Pogardę i wykluczenie Peter L. Berger określił jako „jeden z najbardziej wyniszczających środków karania, jakimi rozporządza społeczność ludzka", dodając przy tym, że „nieco ironicznie zabrzmieć może uwaga, iż jest to ulubiony mechanizm kontrolny w grupach przeciwstawiających się z zasady stosowaniu przemocy" (Berger 1995b: 74).

Najpoważniejszym systemem formalnej kontroli zewnętrznej jest prawo. Jednakże aby jej działania były skuteczne, a prawo w pełni przestrzegane, nie wystarczy sama sprawność aparatu ścigania i karania. Ważny jest stopień zgodności przepisów prawnych z normami moralnymi i obyczajowymi. Jeśli istnieje między nimi rozziew, jeżeli zachowania podlegające ustawowo karze jako wykroczenia czy nawet przestępstwa nie są w danej zbiorowości uważane za naganne, mała jest szansa ich eliminacji nawet przy najsurowszym karaniu. Jednak znacznie ważniejsza od surowości kary jest jej nieuniknioność, o której decyduje sprawność aparatu kontroli formalnej.

Rozwój nowoczesnych społeczeństw przemysłowych rodzi wiele problemów związanych ze sprawnym funkcjonowaniem kontroli społecznej. Jednym z nich jest atomizacja osłabiająca nieformalną kontrolę społeczną, co zwiększa potrzebę kontroli społecznej sprawowanej przez wyspecjalizowany aparat państwowy.

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\notatki%20z%20Szackiej.docx>

 

 

 

ROLA SPOŁECZNA

22 czerwca 2009

22:49

 

Pojęcie roli społecznej związane jest z pojęciem pozycji społecznej (statu­su). Pozycja społeczna to sposób usytuowania człowieka w zbiorowości

 

Rolę społeczną określa się w odniesieniu do pozycji w dwojaki spo­sób. Powiada się, po pierwsze, że rola społeczna to zespół praw i obo­wiązków związanych z daną pozycją. Po drugie, że jest to schemat za­chowania związanego z pozycją, scenariusz pozycji, jej element dyna­miczny, zachowaniowy. W konstrukcji roli można wyróżnić trzy elementy: zachowania na­kazane, zachowania zakazane oraz margines swobody. W przypadku roli matki zachowania nakazane to na przykład zapewnianie dziecku opieki i warunków rozwoju, zachowania zaś zakazane to katowanie i gło­dzenie dziecka. Margines swobody natomiast to zakres i stopień okazy­wania uczuć, opowiadanie bajek, całowanie na dobranoc i tak dalej. + KONFLIKT RÓL

Człowiek, uczestnicząc w rozmaitych grupach i zajmując różne po­zycje o najrozmaitszych wymaganiach co do zachowania, znajdować się może w sytuacjach konfliktu ról, kiedy to różne jego role wymagają w tym samym czasie sprzecznych ze sobą zachowań. Najprostszym przykładem jest sytuacja dziecka, które matka wola na obiad w momencie, kiedy na podwórku bierze ono udział w zabawie z kolegami. Oczywiście, tego ro­dzaju konflikty bywają także znacznie poważniejsze, a wszystkie są bar­dzo przykre. Nie można ich w pełni uniknąć, ale można je minimalizo­wać przez odpowiedni dobór ról. Pozycje osiągane, a więc te, na któ­rych zajęcie człowiek ma wpływ, mogą być tak dobierane, aby związane z nimi role „pasowały" do pozostałych. Ksiądz z pewnością nie zdecy­duje się na zostanie właścicielem sex-shopu. W socjologii występują dwa podejścia do problematyki roli społecznej: funkcjonalno-strukturalne i interakcyjne.

Podejście funkcjonalno-strukturalne. Przy tym podejściu zaintereso­wanie rolami to zainteresowanie nimi jako czynnikami porządkującymi rzeczywistość społeczną i składnikami struktury społecznej.

Podejście interakcyjne. Przy podejściu interakcyjnym role społeczne są pojmowane nie jako coś gotowego i z zewnątrz narzucanego człowie­kowi, ale jako coś, co wciąż powstaje w procesach międzyosobniczych interakcji. Zwolennicy tego podejścia zwracają uwagę nie na to, jakie role są, ale na to, jak są odgrywane

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\notatki%20z%20Szackiej.docx>

 

 

  1. Jakie są podstawowe teoretyczne ujęcia rozumienia roli społecznej?

- Konfiguracje wzorów zachowania odnoszące się do rozmaitych usytuowań ludi w zbiorowościach socjologowie nazywają rolami społecznymi.

- (istotniejsze) rola społeczna to zespół praw i obowiązków związanych z daną pozycją (pozycja to sposób usytuowania człowieka w zbiorowości). Oprócz tego jest to schemat zachowania związanego z pozycją, scenariusz pozycji, jej element dynamiczny zachowaniowy.

- w konstrukcji roli można wyróżnić trzy elementy: nakazane, zakazane i margines swobody.

- konflikt ról - różne role wymagają w tym samym czasie sprzecznych ze sobą zachowań. Konflikty można minimalizować przez odpowiedni dobór ról.

- dla wykonywania roli istotne jest też to, kto ją określa. Rola ucznia może przedstawiać się bardzo różnie w zależności od tego, czy jest określana przez nauczyciela czy kolegów.

- podejście funkcjonalno - strukturalne: zainteresowanie rolami jako czynnikami porządkującymi rzeczywistość spoleczną i składnikami struktury społecznej. Role klasyfikują i porządkują rzeczywistość społeczną. Dzięki temu, że określają, jak powinna się zachowywać osoba zajmująca daną pozycję, pozwala orientować się, czego można oczekiwać w poszczególnych sytuacjach. Role społeczne, porządkując rzeczywistość, są czynnikiem stabilizującym społeczeństwo. Elementem dynamicznym jest margines swobody. Przy podejściu str-funk. role to coś zewnętrznego (gorsety, które człowiek musi nosić). Tak rozumiana rola pozwala rozpatrywać społeczeństwo jako układ ról, a nie jako zbiór osób. Struktura społeczna jako układ ról. Zespół ról - Robert Merton stwierdził, że z każda pozycją związana jest nie jedna rola, a kilka.

- podejście interakcyjne - role społeczne nie są narzucone, ale powstają w procesach międzyosobniczych interakcji. Nieważne jest to jakie role są, ale jak są odgrywane. Zwrócenie uwagi na całość zachowania aktorów, takżę zachowania niewerbalne. Człowiek ma różne możliwośći, może identyfikować się z daną rolą i odgrywać ją z całkowitym przekonaniem, może teżzachowywać wobec niej rezerwę. Może ją zinternalizować lub odrzucić. Przy podejściu interakcyjnym głównym obiektem zainteresowania jest margines swobody odgrywanej roli, podczas kiedy przy podejściu Funk-struk. są nim nakazane i zakazane elementy.

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\mikrosktuktury%20społeczne\II%20kolokwium%20z%20mikrostruktur.doc>

 

 

 

 

rola społeczna - zdefiniowany i społecznie określony, spójny wewnętrznie zespół przepisów i oczekiwań dotyczących pożądanego zachowania jednostek w konkretnej sytuacji, związane z ich pozycją społ., a także zbiór podstawowych przywilejów, obowiązków i praw, które są społ. przypisane do pozycji w gr. Jednostka może pełnić wiele ról społ., np. ojca, męża , pracownika itp.

 

 

HABITUS

22 czerwca 2009

23:31

 

Habitus

Habitus jest złożoną koncepcją, ale może być rozumiany jako układ nabytych wzorów myślenia, zachowań i gustu. Owe wzory czy raczej dyspozycje są rezultatem internalizacji kultury i obiektywizacji struktur społecznych poprzez doświadczenie na poziomie tak jednostkowym jak i grupowym.

P. Bourdieu przepracował koncepcję habitusu Marcela Maussa, rozszerzając jego znaczenie o ludzkie wierzenia i dyspozycje. To system trwałych dyspozycji oraz niewidocznych dyspozycji (nabytych schematów percepcji, myślenia i działania). Działająca jednostka (agent) rozwija te dyspozycje w odpowiedzi na determinujące go struktury społeczne (klasa, rodzina, edukacja) oraz zewnętrzne warunki, z jakimi się nieustannie spotyka. Habitus nie jest nigdy do końca dobrowolny ani niedobrowolny. Dostarcza praktycznych narzędzi i dyspozycji niezbędnych do działania na różnych polach (np. sport, życie zawodowe, sztuka) i kieruje decyzjami podejmowanymi przez jednostkę. Nie da się go do końca rozłożyć na przypisane, formalne reguły. Jednocześnie habitus jest stale przemieniany poprzez działania i wybory jednostki (włączając w to sukcesy lub porażki poprzednich działań).

Nie może być opisany ani jako całkowity determinant ani jako indywidualna autonomia. Habitus raczej mediuje pomiędzy obiektywnymi strukturami społecznych relacji a indywidualnymi, subiektywnymi zachowaniami aktorów. W ten sposób Bourdieu wysunął teorię wpojenia obiektywnych struktur społecznych w subiektywne i mentalne doświadczenia agentów.W teorii Bourdieu agency (sprawczość) nie jest bezpośrednio obserwowalna ani w działaniach ani w habitusie, ale w doświadczeniu subiektywności.

Można argumentować, czy czasem podejście Bourdieu nie podtrzymuje uprzedzeń obiektywistów w stosunku do strukturalizmu. Niektórzy krytycy twierdzą, że pojęcie habitusu rządzi tak bardzo społecznym charakterem jednostki, że w sposób znaczący ogranicza koncepcję human agency. Obrońcy Bourdieu argumentują z kolei, że jego krytycy nie rozumieją i wyolbrzymiają konserwatywny zasięg znaczenia habitusu. Bourdieu pozwala sprawczości lokować się pomiędzy strukturami społecznymi a ja. Zawsze był zwolennikiem metody badań, która włącza różnorodne kulturowe głosy w obręb prowadzonych studiów.Habitus jest sposobem w który gra społeczna jest przypisana jednostkom. Możliwości i ograniczenia działań społecznych są inkorporowane przez jednostki, a ich poczucie gry staje się rodzajem drugiej natury. Zatem habitus odnosi się do sposobu, w jaki instynktowne poczucie jednostki co do tego, co może być osiągnięte zostaje ustrukturyzowane w postaci wzoru zachowania. Ów nabyty system generatywnych społecznie schematów jest regulowany w stosunku do określonych warunków, w których są one konstytuowane. Modele zachowań czy dyspozycje, produkowane przez habitus są w nas kształtowane przez całe życie: począwszy od dzieciństwa, dalej poprzez edukację i kulturę.Zaletą tej koncepcji jest to, że pozwala na zrozumienie pozornie spontanicznych wierzeń czy opinii, które kształtują światopoglądy ludzi na podstawie wzajemnej relacji pomiędzy ideami a ich postawami względem struktur, w obrębie których działają.Sposób w jaki zachowaniowe wzory habitusu są osadzane w jednostkach może przyjmować bardzo różne formy, manifestując się w każdym aspekcie ludzkiej interakcji ze światem nie tylko w terminach idei, wzorów mówienia czy ubierania się, ale także w odniesieniu do ciała i jego postawy. Ten aspekt, określony jako hexis pojawił się w kontekście studiów nad chłopstwem w Bearn (Francja), w których Bourdieu opisuje trudności doświadczane przez tych ludzi oraz sposoby w jakie próbują oni je przezwyciężyć poprzez wyrwanie się z tradycyjnych praktyk i zwyczajów w okresie powojennym (fizyczna i psychiczna niezdolność uczestnictwa w lokalnych tańcach).

Poprzez takie przykłady Bourdieu chciał wskazać na to, jak ciało znajduje się w świecie społecznym i zarazem świat społeczny jest w ciele; jak ten fakt jest manifestowany w sposobach stania, mówienia i wreszcie odczuwania oraz myślenia. Rdzenne, fundamentalne wartości kultury dominującej są przypisane pozornie nieznaczącym detalom w kontekście ubioru, manier słownych i gestykulacyjnych. Ciało staje się pamięcią i działaniem. Habitus jako instrument mediacji jest nieskończonym źródłem myślenia, percepcji, wyrażania działań, które są historycznie i społecznie usytuowane. W zasadzie habitus to koncepcja uwarukowanej wolności.

 

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\wds\Habitus%20-%20Pieree%20Bourdieu.docx>

 

 

 

JAŹŃ ODZWIERCIEDLONA

22 czerwca 2009

23:38

 

    1. Scharakteryzuj koncepję osobowości G.H. Meada

- ogólna teoria mówi, że osobowość jest zbiorem cech i zjawisk psychicznych, które w przypadku każdej osoby tworzą niepowtarzalną konfigurację. Mead poszerza to. W przypadku człowieka osobowość to nie tylko „obraz”: to również ciągłe pojmowanie siebie samego w konkretnych sytuacjach - samoświadomość, przedstawianie sobie własnych doświadczeń, a więc rodzaj wewnętrznej refleksyjnej aktywności, zarówno wobec swojego organizmu, jak i wobec symbolicznego obrazu siebie, za pomovą którego umujemy swoje przeżycia i za którego pośrednictwem przede wszystkim widzą nas inni. W tym sensie osobowość jest bytem, którego jądrem jest poczucie siebie samego, jaźń, tworząca z osobowości refleksyjny doznający obiekt. Wyłania się on z sieci relacji społecznych.

 

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\mikrosktuktury%20społeczne\mikro-2%20koło.doc>

 

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\mikrosktuktury%20społeczne\II%20kolokwium%20z%20mikrostruktur.doc>

 

  1. Wyjaśnij relację jaźń - społeczeństwo w perspektywie koncepcji Meada.

- umiejętność spojrzenia na siebie z punktu widzenia całej grupy, do której należymy, pozwala jednostce w pełni zrozumieć własną indywidualność, stworzyć self (jaźń). Sposób, w jaki zorganizowane jest społeczeństwo zakłada konieczną obecność samoświadomych obdarzonych jaźnią i indywidualnym umysłem osób, po to by podjąć wspólne efektywne działanie. Kiedy jednostka uświadamia sobie w oełni, że jest indywidualnąjaźnią, przekonuje się, że jest włączona w zorganizowaną społeczną współpracę. Jedno stanowi warunek drugiego jaźnie możę istniećbez społeczeństwa. Ja wyłania się z sieci społecznych relacji, a jednocześnie istnieje odrębnie od innych. Jednostka jest innym zanim jest sobą.

 

Wklejono z <file:///C:\Documents%20and%20Settings\Krzysiek\Pulpit\studia\mikrosktuktury%20społeczne\II%20kolokwium%20z%20mikrostruktur.doc>

 

 

 

GRUPA ODNIESIENIA

23 czerwca 2009

15:33

 

grupa odniesienia - grupa społeczna stanowiąca dla jednostki 'model' zachowań społecznie akceptowanych, dostarczający

kryteriów oceny własnego działania oraz działania innych ludzi. Koncepcja gr. odniesienia została wprowadzona do socjologii w latach czterdziestych XX w. przez H. Hymana. Wyróżnia się:

- gr. odniesienia audotoryjniego - "publiczność", której oczyma jednostka postrzega samą siebie(mechanizm jaźni odzwierciedlonej). Ta grupa oddziałuje dzięki potrzebie konformizmu lub chęci wyróżnienia się z otaczającej gr.

- gr. odniesienia normatywnego - do której jednostka należy lub do której członkostwa aspiruje; jednostka identyfikuje się z nią z obawy przed wykluczeniem albo nie przyjęciem do niej, postępuje zgodnie z uznawanymi w niej normami i wartościami

- gr. odniesienia porównawczego - stanowi dla jednostki tło porównawcze przy ocenie zachowań, osiągnięć i zdolności własnych i innych ludzi. Ta gr. oddziałuje przez poczucie upośledzenia lub wyższości, które jest rezultatem porównania.

Grupą odniesienia dla jednostki może być zarówno gr. własna, jak i obca.

 

 

INSTYTUCJA SPOŁECZNA

23 czerwca 2009

15:34

 

instytucja społeczna - w węższym znaczeniu - zorganizowany i utrwalony zespół działań ludzkich, zakładający istnienie zasady naczelnej (celu instytucji), personelu, norm, środków materialnych, funkcjii rzeczywistej działalności, nakierowany na zaspokojenie określonych potrzeb.

- w szerszym znaczeniu - względnie trwały układ społ. ustawionych sposobów i reguł zachowania, usankcjonowanych przez normy społeczne. Wyróżnia się instytucje:

- ekonomiczne - określające sposoby produkcji, wymiany i podziału dóbr materialnych oraz usług, a także regulacji rynku pracy

- kulturalne - określające ludzkie działania związane z utrzymywaniem i rozwojem dziedzictwa kulturowego gr.

- i obrzędowe - regulujące stosunki międzyludzkie w takich sytuacjach, jak np. różnego rodzaju uroczystości(śluby, pogrzeby), zebrania czy audiencje

- polityczne - określające sposoby zdobywania, użycia i podziału władzy wewnątrz gr.

- religijne- określające stosunek ludzi do przedmiotów, sił, osób uznawanych za święte, przynależące do świata transcendencji, w tym także zachowania rytualne.

 

 

 

INTERES

23 czerwca 2009

15:36

 

interes - pojęcie występujące w różnych naukach społ, różnie na ich gruncie definiowane, związane z kategoriami "potrzeby" i "wartości". Główne znaczenia:

1. system przekonań odzwierciedlających jednostkową lub grupową świadomość sytuacji, która zapewniałaby możliwie pełne zaspokojenie ich potrzeb

2. sytuacja pożądana z punktu widzenia jednostki, gr. czy społeczeństwa, zapewniająca zaspokojenie ich potrzeb i aspiracji

 

interes klasowy - u K. Marksa dążenie klasy społ do realizacji właściwych jej celów. potrzeb i aspiracji; interes klasy posiadającej polega a zachowaniu przywilejów ekon-polit. i przewagi ideologicznej, w interesie zaś klasy nieposiadającej leży pozbawienie tej pierwszej przywilejów i przewagi. Wynikająca ze sprzeczności interesów walka klasowa ( zarówno ideologiczna, polityczna, jak i ekonomiczna) jest wg marksistów jednym z dwóch, obok dynamiki potrzeb ludzkich, motorów rozwoju społ.

 

 

KONFLIKT SPOŁECZNY

23 czerwca 2009

15:37

 

konflikt społeczny - proces społeczny zachodzący pomiędzy jednostkami, grupami, klasami, narodami, państwami czy organizacjami, wynikający ze sprzeczności ich interesów, celów, intencji, poglądów, zamiarów, motywacji, czy obowiązków, powodujący powstanie wrogości między nimi. Następnym k.s. może być przejście w fazę współzawodnictwa i walki, tzw. kooperacji negatywnej, lub rozwiązanie kompromisowe - ugoda na drodze wzajemnych ustępstw. W myśl teorii konfliktu społecznego k.s. to stały, wszechobecny element wszelkich stosunków społecznych, który jest przyczyną permanentnego procesu zmiany społecznej. Podstawą źródła k.s. twórcy tej teorii upatrują w strukturze władzy. Rodzaje:

- bezpośredni - rozgrywa się między zantagonizowanymi stronami bez pośrednictwa osób, grup czy instytucji trzecich,

- pośredni zaś jest prowadzony z dominującym udziałem osób trzecich, nie będących stroną konfliktu (np. instytucji sądowych)

- elementarny - występuje pojedynczo, nie nakładają się nań w danej sytuacji inne konflikty, tak jak to jest w wypadku k.s. molekularnego , zyskującego przez to na sile

- jawny - jest uświadomiony i manifestowany przez zaangażowane w nim jednostki, co umożliwia próby rozwiązania go przez odpowiednie działania, inaczej niż w wypadku k.s. ukrytego, nie uświadomionego, często wypartego do nieświadomości, nie mającego przez to szans na rozwiązanie (mogą się za to ujawniać negatywne efekty pośrednie - nerwice, frustracja)

- ideologiczny - wynika ze sprzeczności w sferze aprobowanych wartości, norm, programów ideologicznych;

- instrumentalny - jest aranżowany z premedytacją w celu osiągnięcia korzyści lub wywołany jako zabieg taktyczny (np. dla odwrócenia uwagi od rzeczywistego konfliktu)

- klasowy - wynika ze sprzeczności w sferze ekonomicznej (własność środków produkcji i dystrybucji dóbr), politycznej i ideologicznej (różnice w systemach wartości), u K. Marksa k.s. miedzy klasa wyzyskiwaną i wyzyskującą

- kulturowy - powstaje w sytuacji, gdy kontaktujący się ze sobą przedstawiciele odmiennych kultur uświadamiają sobie sprzeczność wyznawanych wartości i norm (zwłaszcza związanych z ciągłością kultury) i uważają, że są one w jakiś sposób zagrożone (często jest to tzw. zderzenie się kultur)

- organizacyjny - rozgrywa się pomiędzy jednostkami lub grupami wzajemnie od siebie uzależnionymi w ramach organizacji (np. zakładu produkcyjnego) k.s. pokoleń - zachodzi między dwiema generacjami; rodziców i dzieci, występuje w wielu społeczeństwach, jest normalnym zjawiskiem związanym z przemianami psychofizycznymi okresu adolescencji

- poznawczy wynika z faktu, ze jednostki różnią sie w ocenie tej samej rzeczywistości i wyciągają z niej odmienne wnioski dotyczące ich działania.

 

 

KONFORMIZM

23 czerwca 2009

15:37

 

konformizm - postawa i zachowanie charakteryzujące się ścisłym podporządkowaniem wobec norm, systemu wartości, wzorców zachowania i myślenia oraz poglądów powszechnie przyjętych i obowiązujących w gr. społ.

Wg Mertona to sposoby adaptacji.

 

 

KULTURA

23 czerwca 2009

15:39

 

kultura - 1.w najszerszym znaczeniu: ogół materialnych i niematerialnych wytworów człowieka, wszystko to, co nie powstało na drodze naturalnej, ale jest rezultatem działania ludzi dzięki swoistym biologicznym i społecznym cechom gatunku ludzkiego i warunkom jego bytu.

2. w węższym znaczeniu: system wyuczonych, przekazywanych przez transmisje międzypokoleniową zobiektywizowanych wartości, norm, wzorów zachowania, idei oraz wierzeń, wyróżniający się zarówno w naturalnych wytworach, wspólnych dla danej zbiorowości społecznej na pewnym etapie jej historycznego rozwoju, wytworzony w toku współżycia i współdziałania ludzi

 

 

 

NORMY SPOŁECZNE

23 czerwca 2009

15:39

 

norma grupowa - aprobowana przez większość członków danej grupy zasada określająca jakie zachowanie jest w danej sytuacji społecznie akceptowane lub społecznie nieakceptowane. Normy regulują zachowania ludzi, wyznaczają dobór środków służących realizacji określonego celu i ułatwiają interakcje międzyludzkie przez wskazanie na oczekiwane i odpowiednie w danych warunkach reakcje.

Przestrzeganie obowiązujących norm jest sankcjonowane przez system kontroli społ.

Rodzaje norm:

- formalne - w postaci regulaminów, przepisów

- nieformalne - zwyczajowo obowiązują w ramach danej gr., powstają w wyniku kontaktów interpersonalnych

- moralna - obowiązek określonego zachowania się w danej sytuacji

- prawna - określa jakie zachowane jest w danej sytuacji zgodne z prawem

 

 

POZYCJA SPOŁECZNA

23 czerwca 2009

15:40

 

pozycja społeczna - miejsce w strukturze społ., pewna "przestrzeń" społ., wyznaczana przez układ norm i wartości, której towarzyszą społ. formułowane oczekiwania, wymogi, funkcje, przywileje. Każdej pozycji jest przypisana rola społ., każda też pozostaje w ścisłym związku ze statusem społ. jednostki.

 

 

PRESTIŻ

23 czerwca 2009

15:41

 

prestiż - jeden z elementów składowych statusu społ., wyrażający się okazywaniem jednostce poważania, szacunku i posłuchu, wynikającego najczęściej z pozycji społ., jaką jednostka zajmuje, bądź z roli społ. jaką pełni. Może on także wynikać z pewnych cech osobowych jednostki ( np. charyzmy). Prestiż dotyczy również gr. społecznej.

 

 

RUCHLIWOŚĆ SPOŁECZNA

23 czerwca 2009

15:42

 

 

ruchliwość społeczna(mobilność społeczna) - proces prowadzący do zmiany miejsca jednostki lub grupy w hierarchicznym układzie pozycji społ. w zbiorowości czy społeczeństwie ( awans lub degradacja). Zmiany te dokonują się najczęściej w obrębie poziomu bogactwa, wykształcenia, przynależnej władzy i przywilejów, wykonywanej profeski i wielkości dochodów.

Rodzaje ruchliwości:

- horyzontalna(pozioma) - polega na tym, iż jednostka, przemieszczając się z jednej grupy społecznej do drugiej (zmiana członkostwa grupowego), obejmuje w niej pozycje społeczną podobną do poprzedniej pod względem rangi

- wertykalna (pionowa) - gdy w wyniku przemieszczenia się następuje awans społeczny lub społeczna degradacja jednostki. Ruchliwość wertykalna może dokonywać się w obrębie tej samej grupy czy zbiorowości społ. lub wykazywać niektóre cechy ruchliwości horyzontalnej (zmiana członkostwa wraz ze zmianą rangi)

 

- międzygeneracyjna - polega na zmianie statusów społ., następującym w stosunkowo długim okresie w wyniku wymiany grup wiekowych.

 

 

STATUS SPOŁECZNY

23 czerwca 2009

15:41

 

status społeczny - 1. termin utożsamiany często z pozycją społ. jednostki w określonej strukturze społ. i bezpośrednio odnoszący się do tego, kim jest dana osoba, stąd jest on znaczeniowo powiązany także z rolą społ.

2. określa i opisuje pewną społ. wartość, która jest przypisana do danej pozycji lub do konkretnej osoby i która wyznacza zakres wielkości prestiżu, szacunku i autorytetu należnego danej jednostce lub pozycji zajmowanej przez jednostkę. Status społeczny jest jednym z podstawowych czynników społecznego umiejscawiania jednostki w hierarchicznych strukturach społecznych.

Rodzaje:

- formalny - w sposób sformalizowany określa całościowy zbiór wszelkich praw , obowiązków, przywilejów i powinności przypisanych do formalnie zdefiniowanej pozycji społ.

- osiągnięty - jego społ. wartość i cechy zdefiniowane przez środowisko społ. są przypisane jednostce ze względu na jej osobiste zasługi i osiągnięcia.

- przypisany - jego społ. wartości i cechy są przyporządkowane określonej jednostce, niezależnie od jej wysiłków i osiągnięć. Dotyczy wartościowania np. takich cech, jak wiek, pochodzenie rasowe i etniczne.

 

 

WARTOŚCI

23 czerwca 2009

15:47

 

wartości - idee, zjawiska , materialne i niematerialne, stany, rzeczy, osoby, grupy itp., które są przez jednostki, warstwy, grupy, klasy społeczne itp. dodatnio lub ujemnie oceniane lub aprobowane czy odrzucane. Wartości stanowią jeden z głównych wyznaczników i celów ludzkiego działania.

 

 

WIĘŹ SPOŁECZNA

23 czerwca 2009

15:48

 

więź społeczna - ogół stosunków, relacji i zależności wiążących jednostkę z grupą, zbiorowością, ośrodkami kontroli społecznej lub inna jednostką. Więź społ. łącząca jednostki w gr. opiera się przede wszystkim na przynależności do gr. , wspólnocie wartości i interesów gr. nad swoje własne, identyfikacja działań i przekonań z działaniami i przekonaniami gr., co jest efektem podzielania postaw konformistycznych.

 

 

WZORY DZIAŁANIA SPOŁECZNEGO

23 czerwca 2009

15:48

 

wzory działania społecznego - ustanawiane i społ. definiowane w obrębie danej kultury modele reagowania w ważnych, z punktu widzenia gr. sytuacji społ. ( np. modele zachowań w czasie obrzędów, ceremonii, uroczystości itp.). Obok norm i wartości społ. są one uwewnętrznione przez jednostki w procesie socjalizacji, ich pogwałcenie(np. przez nieudaną próbę wprowadzenia nowej definicji sytuacji), wywołując sytuację konfliktu, prowadzi najczęściej do zastosowania przez gr. negatywnej sankcji społ. wobec jednostki lub gr. naruszającej wzór.

 

 

WZORY KULTUROWE

23 czerwca 2009

15:49

 

wzory kulturowe - społ., symbolicznie zdefiniowane i uaktualniane ideały czy modele (wzory osobowe, wzory działań, wzory relacji itp.), określające pożądane sytuacje lub stany rzeczy, uznawane przez gr., czy zbiorowość społ. za godne naśladowania, najczęściej nieosiągalne w rzeczywistości. Stanowią one jednak specyficzne kryterium oceny istniejących zjawisk. Wzory kulturowe przejmowane są świadomie lub nieświadomie przez naśladownictwo lub przyporządkowanie stanowiące element socjalizacji. Środowisko społ. dostarcza także pewnych antywzorów kulturowych, tzn. zachowań, relacji ocenianych negatywnie, których praktykowania należy unikać. Wzory kulturowe są wyrazem przyjętego w konkretnej kulturze systemu wartości.

 


Wyszukiwarka