metody i techniki badan, STUDIA Pedagogika resocjalizacyjna


METODY I TECHNIKI BADAŃ PEDAGOGICZNYCH

WYKŁADY

  1. Ogólna metodologia nauk

Stanowi system założeń i sposobów uprawiania działalności i badań naukowych. Metodologia zajmuje się sposobami uzasadniania twierdzeń, zagadnieniami praw naukowych, pojęć, hipotez, budowy teorii i modeli.

Metodologia nauk - jest to znastwo historyczne, analityczne, normatywne metod działań swoiście naukowych. Nie chodzi tu tylko o badania naukowe, ale również o budowę systemów naukowych oraz wyrażania i utrwalania w piśmie i słowie osiągnięć nauki

  1. Znaczenie i zakresy metodologii jako nauki

Wyróżnia się 3 znaczenia metodologii jako nauki:

1 - znaczenie najszersze - jest to nauka o umiejętnym działaniu w ogóle (nie ogranicza do badań metodologicznych - prakseologia). Prakseologia - nauka o skutecznym działaniu.

Kotarbiński (twórca prakseologii) uważa, że głównym zadaniem prakseologii jest uświadomienie, sformułowanie, uzasadnienie i systematyzacja zaleceń ogólnych i przestróg dotyczących sprawnych działań tzn. ich praktyczności. Za sprawne (praktyczne działanie) uważa Kotarbiński, te działania, które są skuteczne tzn. prowadzą do zamierzonego celu oraz ekonomiczne tzn. wydajne i oszczędne.

2 - Znaczenie węższe - rozumiane jako nauka o metodach operacji umysłowych

3 - Znaczenie najwęższe - nauka o metodach postępowania przy uprawianiu nauk (najbardziej rozpowszechnione)

  1. Co to jest metoda?

Zespół ogólnych założeń stanowiących wytyczne badania lub system dyrektyw badawczych (ogólnych grup szczegółowych wynikających z określonego systemu teoretycznego)

  1. Pojecie nauki

Termin ten jest różnie definiowany:

W języku potocznym używana się dwóch pierwszych znaczeń ,dydaktycznym instytucjonalnym. Pozostałe sposoby rozumienia nauki używa się w celach teoretycznych i naukowych.

  1. Klasyfikacja nauk

Problem historyczny, zależy od przyjętych kryteriów, sprawę konflikuje fakt ciągłego rozwoju nauk. W starożytności podziału nauk dokonali: Platon, Arystoteles, Demokryt. W odrodzeniu: Krosner, Bacent. W XIX wieku: Ampele, Saint Silone (twórca socjalizmu utopijnego), Comte, Spencer.

Obecny podział nauk oparty jest na 3 rodzajach kryteriów:

  1. z pktu widzenia metod uzasadnienia twierdzeń i budowania systemów wyróżnia się:

    1. nauki formalne czyli dedukcyjne (matematyka i logika)

    2. nauki empiryczne czyli indukcyjne

  2. z pktu widzenia przedmiotu badań

    1. nauki przyrodnicze badają zjawiska przyrodnicze

    2. nauki humanistyczne (społeczne) - badają kulturę w jej różnych przejawach przejawach rozwoju.

  3. z pktu widzenia głównych zadań

    1. nauki teoretyczne (czyste) - ich zadaniem jest obiektywne poznanie zjawisk i procesów oraz wyjaśnianie, przewidywanie zachodzących przemian

    2. nauki praktyczne (stosowane) - ich zadaniem jest wykrywanie sposobów praktycznego zastosowania poznanych praw nauki.

  1. Funkcje nauki

Czyli jakie zadania ma spełniać nauka (2 motywy działalności)

1) teoretyczny - dążenie do obiektywnego poznania świata i zachodzących w nim zjawisk

2) Praktyczny - dążenie do opanowania rzeczywistości i przekształcanie jej zgodnie z potrzebami człowieka

Z owymi celami wiążą się wielorakie funkcje , które spełnia nauka:

a) diagnostyczna- polega na dostarczaniu wiedzy o pewnym wycinku rzeczywistości i czasie

b) prognostyczna- dostarczanie wiedzy w aspekcie przyszłościowym

c) instrumentalno- techniczna- dostarczanie wiedzy o środkach realizacji zamierzonych celów

d) humanistyczna- zaspokojenie intelektualnych potrzeb człowieka w dążeniu do poznania rzeczywistości

e) psychologiczna- nauka wpływa na psychikę człowieka, głoszone przez naukę po poglądy często o masowym zasięgu wpływają na świadomość ludzi i ich uczucia

f) poznawcza- dostarczenie ludziom wiedzy, orientacji w świecie, zaspokojenie potrzeb (wiedzy) i zrozumienie otaczającego świata)

(to nie wiem co to za funkcje ja ich nie mam ale Marian je podał )

1. Poznawcze:

2. Pozapoznawcza:

  1. Złożoność procesu badawczego

  1. Etapy badań naukowych wg różnych autorów

Wg Zaczyńskiego

Wyróżnia dwie fazy:

- koncepcyjna

- badań

Faza koncepcyjna:

1 etap sytuacja problemowa (niepewność)

2 etap formułowanie problemu

3 etap formułowanie hipotez roboczych (zmienne)

4 etap przewidywania skutków

Faza badań:

1 etap empirycznego weryfikowania hipotez

2 etap sprawdzanie słuszności rozwiązań

3 etap wnioskowanie końcowe

Wg Łobocki - wyróżnia 5 faz

    1. Sytuacja problemowa

    2. Formułowanie problemów i hipotez roboczych

    3. Wybór terenu badań i osób badanych

    4. Przygotowanie procedury badań

    5. Przeprowadzenie badań

Wg Kuślewski - wyróżnia 5 faz

    1. Etap koncepcji pracy (11 faz)

    2. Etap przygotowania badań (10 faz)

    3. Etap badań właściwych (3 fazy)

    4. Etap opracowania materiałów (12 faz)

    5. Etap redagowanie tekstu

  1. Co jest przedmiotem badań pedagogicznych

  1. Badania pedagogiczne - pojecie

Badania pedagogiczne (W Okoń) uważa, że badaniami pedagogicznymi nazywamy zespół racjonalnie uzasadnionych oraz umiejętnie zastosowanych przedsięwzięć mających na celu poznanie, ocenę oraz zaprojektowanie progresywnych modyfikacji połączonych najczęściej z praktycznych stwierdzeniem ich efektywności na określonym odcinku (owe odcinki mogą dotyczyć zagadnień dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczo - wychowawczych, pedeutologicznych i im pokrewnych) stanowiącym właściwość nauk pedagogicznych.

  1. Fazy badania pedagogicznego

Triada pedagogiczna : poznanie, ocena i modyfikacja(są to fazy badań ped):

1)Poznanie - w tej fazie zawierają się następujące elementy:

2) Ocena - poznana sytuacja podlega ocenie wartościującej , która może wyrażać się w negatywnym lub pozytywnym ustosunkowaniu się

3) Modyfikacja (2 warianty)

12.Taksonomia

Podział:

Kryterium merytoryczne: Badania podstawowe (uzyskanie postępu wiedzy)

Badania stosowane (dążenie do wykorzystania rezultatów badań podstawowych)

Badania rozwojowe (zmierzają do praktycznego wykorzystania na danym odcinku działalności społeczno - gospodarczej pozytywnych wyników odnośnie badań stosowanych).

Kryterium organizacyjne Badania podłużne (sposób organizacji systematycznego badania jednostki przez jakiś dłuższy czas)

Badania retrospekcyjne (sposób organizacji badania na krótki czas. Na podstawie odtworzenia faktów minionych możemy osądzić przyczyny stanu zjawiska obecnego.

Badania dystansskopijne

Badania poprzeczne

Kryterium zakresowe Badania kazuistyczne

Badania monograficzne

Badania podstawowe- te prace naukowo badawcze, których celem jest uzyskanie postępu wiedzy drogą odkrywania nowych praw, twierdzeń bądź uogólnień, które występują w badanej rzeczywistości

Badania stosowane- celem jest dążenie do wykorzystywania rezultatów badan podstawowych ( do modernizacji, organizacji metod i środków pracy w rzeczywistości pedagogicznej- drogą zastosowania eksperymentu)

Badania rozwojowe ( wdrożeniowe)- zbliżają się do praktycznego wykorzystania na danym odcinku działalności społ- gosp pozytywnych wyników odnośnych badan stosowanych

Badania podłużne- np. badania nad rozwojem zainteresowań dziecka (poznawczych) od 10-12 r. ż; wg Okonia jest to sposób organizacji badań zgodnie z którym pojedyncze osoby bądź grupy osób bada się pod jakimś względem systematycznie przez długi czas; zwykle są to badania na niewielkiej grupie osób

Badania retrospektywne- fakty gromadzi się cofając się; na podstawie odtworzenia faktów minionych możemy osądzić przyczyny stanu zjawiska obecnego

Badania dystansskopijne- (cykliczna organizacja pomiaru określonego zjawiska- obserwacja przeprowadzana w danej dziedzinie co jakiś czas na tych samych lub podobnych grupach przy użyciu tych samych metod i środków. Np. badamy wiadomości dydaktyczne uczniów przed lekcją, po lekcji i po kilku miesiącach

Badania poprzeczne- taki sposób organizacji badań, którego cechą charakterystyczną jest przekrojowy pomiar zjawisk. Przeprowadza się je jednorazowo pod określonym względem w zamiarze ustalenia ogólnego zarysu mierzonych zjawisk np. badanie efektywności pedał. Kształcenia rodziców

Badania kazuistyczne- Kazuistyka medyczna do suma obserwacji klinicznych przebiegu tej samej choroby u kilku pacjentów.

13.TELEOLOGIA PEDAGOGICZNA- teleos- cel, logos -nauka= nauka o celach

Każde badanie wypływa z potrzeby pomiaru stopnia realizacji z góry założonych i pożądanych stanów rzeczy w dziedzinie oświaty i wychowania. Te założone i pożądane stany Rzeczyco CELE. Tym zajmuje siuę teleologia pedagogiczna.

W teleologii Bad. Ped. wyróżniamy grupy, kategorie i poziomy celów, których realizacja podlega pomiarowi.

Teleologia zajmuje się celami w dziedzinie oświaty i wychowania; mogą być grupowane, klasyfikowane.

Grupa celów

Kategoria celów

Poziom celów

Instrumentalne

  • Wiadomości

  • Umiejętności

  • Nawyki

  • doświadczenia

- przyswajanie wiadomości

- rozumienie wiadomości

- stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

- stosowanie wiadomości w sytuacjach nietypowych

- wyrabianie nawyków prostych

- wyrabianie nawyków złożonych

- wdrażanie heteromitacji

- wdrażanie autoimitacji

Kierunkowe

  • przekonania

  • postawy

  • uznawane wartości

  • dążenia

- wytwarzanie przekonań podstawowych

- wytwarzanie struktury przekonań

- wytwarzanie postaw prokonstruktywnych

- wytwarzanie w pełni konstruktywnych postaw

- uznawanie wartości ogólnoludzkich

- uznawania wartości naczelnych

- dążenia osobiste

- dążenia społeczne

14. STRATEGIA

strategia- oznacza zharmonizowany dobór celów, metod , środków stanowiących operacyjne założenia działań nauczyciela, szkół lub sys. Oświaty.

Strategie badawcze:

(W . Okoń) Strategia nauczania i uczenia się (4 typy):

Strategia w metodologii - ogólny tok postępowania badawczego (2 typy Bad.):

    1. obiektywistyczna: badacz dąży do wykrycia zależności miedzy zjawiskami przy czym naczelny celem jest wyjaśnienie określonych wycinków rzecz

    2. innowacyjna: teleologiczna- polega na poszukiwaniu takiej wiedzy i wykrywaniu tych zależności które sa niezbędne do opracowania najbardziej efektywnych sposobów realizacji z góry założonych celów

  1. Model teleologicznej strategii badań.

Kroki postępowania badawczego:

    1. Ustalenie i zdefiniowanie określonego stanu niewiedzy w określonym stanie wiedzy na dany temat.

    2. Wieloaspektowe uzasadnienie potrzeby badania ustalonego i zdefiniowanego stanu niewiedzy w danej dziedzinie.

    3. Sprecyzowanie celów badań

    4. Stawianie i sformułowanie problemu badawczego i jego uszczegółowienie.

    5. Formułowanie i uszczegółowienie hipotez roboczych.

    6. Wyłanianie i uszczegóławianie zmiennych.

    7. Dobieranie wskaźników.

    8. Wybór metod, technik i narzędzi badań.

    9. Opracowanie narzędzi badawczych.

    10. Ustalenie liczebności i terenu badań.

    11. Określenie technik opracowania materiałów z badań.

    12. Sporządzenie harmonogramu badań.

    13. przeprowadzanie badań próbnych.

    14. Dokonywanie korekty w narzędziach badawczych.

    15. Przeprowadzenie badań właściwych.

    16. Zabezpieczenie materiałów z badań.

    17. Opracowanie materiałów empirycznych.

    18. Weryfikowanie hipotez.

    19. Wysnuwanie wniosków i formułowanie postulatów.

    20. Redakcyjne opracowanie wyników badań.

STRATEGIA

ĆWICZENIA

  1. Temat pracy, cele badawcze, problem, hipoteza, aparat., zmienne, wskaźniki

temat pracy- to mysl glowna ktora trzeba rozwinac, a tytul to informacja o temacie.

Okreslajac temat pracy nalezy okreslic jej zakres- szerszy badz wezszy, temat wg.Z. Skornego powinien dotyczyc okresloonego, konkretnego, niezbyt waskiego tematu, a tytul powinien zwiezle a przy tym trafnie i jednoznacznie okreslac temat pracy. Zbyt czeste dygresje i podejmowanie problemow nie zwiazanych z tematem moze obnizyc wartosc pracy.

Tytul wg.zaczyńskiego- to poczatek i niezbedny warunek powstania tekstu. Bez niego nie mozna podejmowac dzialan krotych zwienczeniem jest tekst pracy, ani nie mozna dokonac wybory literatury ani problemow pracy. Tytul ma byc krotki,jezykowo poprawny, informacyjnie nosny i poznawczo intrygujacy.

Cele badan- uswiadomienie po co sa podejmowane badania oraz do czego moga byc przydatne uzyskane wyniki

Kategorie celow:

W pracy mozna podac cel ale nie okreslac jego kategorii, bądź podac cel i okreslic jego kategorie-cel poznawczy, teoretyczny i praktyczny np.

problem- powazne zagadnienie, zadanie wymagajace rozwiazania, kwestia do rozstzygniecia

J.Pieter- problemy badawcze sa to pytania na ktore szukamy odpowiedzi na drodze badan naukowych . wysuwajac je zadajemy pytanie przyrodzie i otoczeniu a nie drugiej osobie .staramy sie znaleac odpowiedzi na postawione przez nas pytanie poprzez wlasny wysilek , nie zas przez oczekiwanie gotowej odpowiedzi od innego czlowieka

S. Nowak- problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zespol pytan na ktore odpowiedzi ma dostarczyc badanie

Rodzaje pytan:

J, Gnitecki przytacza przyklady problemow istotnosciowych i zaleznosciowych, Jako przyklad problemu istotnosciowego moze sluzyc pytanie:

Jakie czynniki subiektywne i obiektywne w stopniu istotnym roznicuja osiagniecia szkolne uczniow?

Badania oparte na rozumowaniu indukcyjnym moga rowniez zmierzac do poznania przebiegu okreslonych procesow lub czynnosci.

Calem badan moze byc wykrycie prawidlowosci kierujacych badanymi zjawiskami. Pytanie zawarte w problemie dotyczy wtedy roznych warunkow, przyczyn lub czynnikow determinujacych lub wplywajacych na powstanie i przebieg tych zjawisk.

Przedmiotem badan moga byc zewnetrzne warunki lub przyczny zachowania sie. Sa nimi okreslone podniety ,syuacje lub czynniki srodowiskowe wplywajace na zachowanie sie.

Celem badan bywa poznanie wewnetrznych warunkow zachowania sie: funkcje te moga spelniac procesy motywacji.

Hipoteza- zdanie nie w pelni u zasadnione, rozwazane jakos racja pewnych uznanych juz zdan, zalozenie oparte na prawdopodobienstwie, wymagajace sprawdzenia , majace na celu odkrycie nieznanych zjawisk lub praw, jakiekolwiek orzeczenie niezupelnie pewne, przypuszczenie

T.Kotarbiński- prze hipoteze rozumie sie na ogol w metodologii takie przypuszczenie dotyczace zachodzenia pewnych zjawisk lub zaleznosci miedzy niimi, ktore pozwala wyjasnic jakis niewytlumaczony dotod zespol faktow bedacych dotad problemem.

H.Muszyński- prze hipoteze rozumiemy twierdzenie, co do ktorego istnieje pewne prawdopodobienstwo, iz stanowic bedize ono prawdziwe rozwiazanie postawionego problemu.

Zmiene- wg Okonia zmienna to czynnik przybierajacy rozne wartosci w badanym zbiorze

S. Nowak - zmienna okresla jedynie,pod jakis wgledem interesuja nas analizowane przedmioty i zjawiska, specyfikujac ich mozliwe wlasnosci,stany lub zdarzenia, ktorym podlegaja, a ponadto jakie typy relacji beziemy uwzgledniac miedzy przedmiotami rozpatrywanymi pod dany wzgledem.

Wyrozniamy :

Wskaźnik

Z. Krzysztoczek-wskaznik to pewna cecha, zdarzenie lub zjawisko, na podstawe ktorego wnioskujemy z cala pewnoscie badz z okreslonym prawdopodobienstwem wyzszym od przecietnego, iz zachodzi zjawisko jakie nas interesuje.

M. Łobocki- aby stwierdzic ze badane fakty lub zjawiska wystepuja w interesujacym nas przypadku, zachodzi koniecznosc ustalenie wskaznikow,czyli pewnych zmiennych,wskazujacych na obecnosc wspomnianych faktoe lub zjawisk.

Rodzaje wskaznikow:

  1. Pojecie metody, technik i narzędzia badawcze

Metoda:

    1. Kamiński-istnieje tendencja do pojmowania metody badan jako zespolu teoretycznie uzasadnionych zabiegow koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujacych najogolniej calosc postepowania badacza,zmierzajacego do rozwiazania okreslonego problemu naukowego

Techniki :

Czynnosci praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami,pozwalajacymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii i faktow.

Narzedzie badawcze:

  1. Organizacja warsztatu pracy i strona formalno -językowa pracy - jak pisać prace mgr

Z. Skorny na temat konstukcji pracy:

Zasadniczymi czesciami pracy mgr majacymi swoj odpowiednik w tytulach rozdzialów powinno byc-wprowadzenie teoretyczne oparte na przegladzie pracy naukowej, sformulowanie problemu bedan, dobor dostosowanych do nich metod, technik i narzedzi badan, charakterystyka badanej populacji, prezentacja i analiza zebranych materiałow empirycznych, sformulowanie wnioskow ogolnych i wdrozeniowych. Brak przestrzegania powyzszej kolejnosci stanowi powod niejsnosci,niekonsekwencji,chaotycznosci wywodow.

Typowa struktura pracy w ujeciu W.Zaczyńskiego

PRZYPISY: komentarz, objasnienia, uwagi dodane przez autora lub wydawce do tekstu dziela, umieszczone zwykle u dolu stronicy, na koncu rozdzialu lub na koncu dziela

Odnośnik-znak graficzny w postaci gwiazdki,litery lub liczby umieszczony w tekscie

odsylajacy czytelnika do opatrzonego takim samym znakiem przypiska znajdujaego sie pod tekstem na tej samej stronie albo na koncu ksiazki.

Nalezy zwrocic uwage iz:

  1. Cześć formalna pracy mgr

Doświadczenie ostatnich lat uczy, że tak formalna jak i merytoryczna strona wielu prac magisterskich pozostawia niestety sporo do życzenia. O ile merytoryczna wartość pracy magisterskiej jest przede wszystkim odzwierciedleniem własnego zaangażowania w gromadzeniu i syntetyzowaniu literatury, badaniach terenowych, wykonywaniu analiz i opracowań laboratoryjnych oraz walorów intelektualnych autora, to poprawność formalną można łatwo uzyskać przestrzegając podstawowych zasad, które są poniżej przedstawione. Proszę pamiętać, że formalna strona pracy (styl, język, ortografia i interpunkcja, poprawność cytowań, jakość i dobór ilustracji) jest także przedmiotem oceny i wpływa na końcowy wynik, a prace nie spełniające podstawowych wymagań w tym zakresie nie będą przyjmowane do recenzji. Praca magisterska musi być wolna od błędów ortograficznych, gramatycznych i stylistycznych - w pewnych przypadkach ich nagromadzenie rodzi wątpliwości odnośnie kwalifikacji magistranta do uzyskania wyższego wykształcenia.

Konsultacje z promotorami bądź opiekunami prac mają dotyczyć zagadnień merytorycznych, takich jak kompletność cytowanej literatury, poprawność i logika interpretacji, zakres dyskusji itp. Za stronę formalną odpowiedzialność bierze tylko i wyłącznie magistrant.

Numeracja rozdziałów i podrozdziałów

Wstęp i zakończenie także powinny być numerowane.

Czcionka i ustawienie strony

Przy pisaniu poszczególnych rozdziałów i spisu literatury należy konsekwentnie stosować czcionkę Times New Roman 12pt, w odstępie 1,5 (odstęp między wierszami, czyli interlinia, powinien wynosić 1,5 linii). Oznacza to, że na stronie zmieści się 33-34 wiersze tekstu.

Przy pisaniu tytułów rozdziałów i podrozdziałów można stosować czcionki większe i stosować wyróżnienia w postaci pogrubienia. Wielkość czcionki nie powinna jednak przekraczać 20pt.

Marginesy:

TM (góra) - 2.5 cm

BM (dół) - 2.0 cm

LM (lewy) - 3.0 cm

RM (prawy) - 2.0 cm

W przypadku prac o znacznej objętości LM - 3.0 cm daje możliwość lepszego zszycia pracy.

Strony pracy powinny mieć numerację ciągłą (bez numeru na stronie tytułowej). Numer strony pewien być umieszczony w jej nagłówku (upper header) i wyrównany do środka.

  1. Bibliografia

Uporządkowany według określonych kryteriów spis książek, drukow, czasopism, artykułów oraz dokumentow z najważniejszymi danymi o każdej pozycji ( autor, tytul, miejsce wydania, rok wydania itp)

Uwaga-numeruje sie klejnosc pozycji, po wymienieniu nazwiska stawia sie dwukropek, w cudzyslowie umieszcze sie nazwe czasopisma a nie tytul artykulu,tytul mozna wyroznic czcionka np. pochyla

  1. Ogólne zasady pisarstwa naukowego

Komentarze, obja¶nienia, uwagi itp., które dodawane s± przez autora do pisanego przez niego tekstu (zwłaszcza tekstu naukowego) nosz± nazwę przypisów. Stanowi± one czę¶ć pracy (publikowanej lub niepublikowanej) ¶ci¶le zwi±zan± z tekstem głównym. ¦wiadcz± o umiejętno¶ciach autora w zakresie dokumentowania własnych wypowiedzi lub ich uzupełniania, a także o bogactwie jego warsztatu naukowego. Najczę¶ciej stosowane s± przypisy bibliograficzne. Z konieczno¶ci± ich sporz±dzania autorzy radz± sobie różnie. Jedni na przykład korzystaj± ze wskazówek swoich promotorów, inni z ustaleń wydawców, jeszcze inni stosuj± własne pomysły lub modyfikacje. Nie zawsze jednak z poż±danym efektem. Przy takiej wielo¶ci interpretacji dochodzi czasem do tego, że niekompletne i Ľle skonstruowane przypisy staj± się nieczytelne, a tym samym mało przydatne. Warto więc chyba na ten problem zwrócić uwagę - m.in. ucz±c młodych ludzi zasad pisarstwa naukowego i techniki pisarskiej. Przywilej swobody twórczej autora nie może upoważniać go do nie- przestrzegania pewnych reguł. Jedn± z nich jest tzw. zasada Ľródłowo¶ci . Dotyczy ona m.in. korzystania z cudzych my¶li. My¶li te można zapożyczać, ale konieczne jest podanie ich autora i Ľródła, z którego zostały zaczerpnięte. Robi się to wła¶nie przy pomocy przypisów bibliograficznych. Sposób ich sporz±dzania okre¶laj± odpowiednie normy. Ostatnio ukazały się dwie nowe. Pierwsza z nich - PN-ISO 690 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawarto¶ć, forma i struktura (ustanowiona w lipcu 2002 r.) - unieważniła i zast±piła dotychczas obowi±zuj±c± PN-79/N-01222/07 Kompozycja wydawni- cza ksi±żki. Bibliografia zał±cznikowa. Nowa norma wymienia elementy, które powinny być uwzględniane w przypisach bibliograficznych dotycz±cych takich dokumentów, jak : wydawnictwa zwarte i ci±głe, rozdziały, artykuły itp. w tych wydawnictwach oraz dokumenty patentowe . Nie stosuje się jej przy sporz±- dzaniu przypisów dotycz±cych rękopisów i innych materiałów niepubliko- wanych . Norma przeznaczona jest dla autorów i redaktorów do wykorzystania przy sporz±dzaniu przypisów wł±czanych do bibliografii oraz przy formuło- waniu powołań w tek¶cie, odpowiadaj±cych pozycjom w tej bibliografii . Poniżej podano informacje na temat sporz±dzania przypisów bibliogra- ficznych w odniesieniu do najczę¶ciej powoływanych rodzajów publikacji drukowanych, tj. wydawnictw zwartych, fragmentów i artykułów w wydaw- nictwach zwartych oraz wydawnictw ci±głych i artykułów w wydawnictwach ci±głych. Skupiono się przy tym na obowi±zkowych elementach przypisu, pomijaj±c elementy fakultatywne.

  1. Struktura pracy oraz zawartość poszczególnych części pracy mgr

Z. Skorny na temat konstukcji pracy:

Zasadniczymi czesciami pracy mgr majacymi swoj odpowiednik w tytulach rozdzialów powinno byc-wprowadzenie teoretyczne oparte na przegladzie pracy naukowej, sformulowanie problemu bedan, dobor dostosowanych do nich metod, technik i narzedzi badan, charakterystyka badanej populacji, prezentacja i analiza zebranych materiałow empirycznych, sformulowanie wnioskow ogolnych i wdrozeniowych. Brak przestrzegania powyzszej kolejnosci stanowi powod niejsnosci,niekonsekwencji,chaotycznosci wywodow.

Typowa struktura pracy w ujeciu W.Zaczyńskiego

    1. temat i tytul pracy

    2. spis tresci

    3. wstep-wprowadzenie do tematu

    4. przeglad krytyczny dotychczasowych badan na podstawie literatury

    5. problem, hipotezy,metody i organizacja wlasnych badan

    6. Prezentacja i analiza wynikow badan

    7. Wnioski wynikajace z badan i uporzadkowane w grupe wnioskow poznawczych( teoretycznych) i w grupe wnioskow praktycznych

    8. Zakonczenie

    9. Streszczenie(nie obowiazje bezwzglednie ale jest pozadane)

    10. Przypisy wg przyjetego klucza

    11. Bibliografia

    12. Aneksy

PRZYPISY: komentarz, objasnienia, uwagi dodane przez autora lub wydawce do tekstu dziela, umieszczone zwykle u dolu stronicy, na koncu rozdzialu lub na koncu dziela

Odnośnik-znak graficzny w postaci gwiazdki,litery lub liczby umieszczony w tekscie

odsylajacy czytelnika do opatrzonego takim samym znakiem przypiska znajdujaego sie pod tekstem na tej samej stronie albo na koncu ksiazki.

Nalezy zwrocic uwage iz:

  1. Obserwacja

Obserwacja- zamierzone, planowe spostrzeganie podjęte w jakimś celu. Obserwatorem nazywamy tego, który stosują proste lub złożone techniki badania zjawisk, ebz zmiany ich przebiegu, gromadzi fakty tak, jak je natura jemu objawia.

Obserwacja wiec to nie wszelkie spostrzeganie planowe, ale tylko takie które odnosi się do procesów.

Podział obserwacji - dzielimy je ze względu na

Ze względu na zakres treściowy obserwacji możemy podzielić ją na jednostkową (indywidualna) oraz kompleksową( grupową).

Jaka powinna być obserwacja?

Sposoby utrwalania spostrzeżeń- wyznaczone są przez obraną technikę obserwacyjną

Rodzaje skal

Cechy osobowe obserwatora

  1. Eksperyment

Eksperyment jest metodą naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości, polegającą na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowania zmian powstałych pod jego wpływem.

Zmienna zależna to zmiany obserwowane które powstały pod wpływem z.n.

Niezależnymi nazywamy te spośród zmiennych, których wartość możemy zmieniać (zmienne manipulowane), podczas gdy zmienne zależne są jedynie mierzone lub rejestrowane.

Wg P. Fraisse'a nie ma różnic w naturze tych dwóch metod gdyż obie to odmiany obserwacji. Ale:

Obserwacja czysta zwana jest obserwacja bierną

Obserwator jest bardziej bierny i powściągliwy w stosunku do badanej rzeczywistości

Eksperyment zwany jest obserwacją czynną

Aktywny stosunek badacza do poznawanej rzeczywistości. Organizuje się tu warunki przebiegu analizowanych zjawisk.

Eksperyment jest bardziej złożoną metodą niż obserwacja

Składniki eksperymentu

      1. Eksperyment naturalny- jest prowadzony w warunkach naturalnych, nie w laboratorium jest najbardziej zbliżony do eksperymentu w naukach przyrodniczych. Badania przeprowadza się na dwóch grupach - eksperymentalnej i kontrolnej (dobranej na zasadzie podobieństwa cech społeczno-demograficznych).

      2. Eksperyment laboratoryjny- polegaj na wywoływaniu zjawisk. Badacz nie czeka aż jakieś zjawisko wystąpi w sposób naturalny, lecz je wywołuje. Umożliwia swobodne manipulowanie zmienną niezależną.

Eksperyment pedagogiczny = eksperyment naturalny

Techniki badań eksperymentu:

Technikę tę obrazowuje następujący schemat:
S - (Bp - C - Bk - W1)... (Bp - Cx - Bk - W2)
gdzie:
S - to sytuacja, Bp - badania początkowe, Bk - badania końcowe, C - czynnik zastany, Cx - czynnik eksperymentalny (zmienna niezależna), W - różnica stwierdzona w badaniu początkowym i końcowym.[7]

Technika rotacji jest doskonalsza od dwóch poprzednich; pozwala na pełne zachowanie naturalności warunków badania i dlatego może być techniką polecaną do badań eksperymentalnych. Jest niestety jednak bardzo trudna do zastosowania w normalnych warunkach pracy szkoły.

Granice stosowalności

Eksperyment nie może być traktowany jako jedyna metoda badania zagadnień pedagogicznych. Metoda ta nie eliminuje więc innych sposobów badania naukowego, lecz je w istotny sposób dopełnia

  1. Badanie dokumentacji

Dokument- pisemna informacja uwierzytelniona pieczęciami ( w administracji). Dokumentem jest każda rzecz mogąca stanowić źródło informacji na podstawie której można wydawać uzasadnione sady o przedmiotach ludziach i procesach.

Podział ze względu na:

-formy (pisanie, cyfrowe, obrazowe)

-pochodzenie (zastane, intencjonalne i tworzone)

-twórcy (dokumenty urzędzie i oficjalne, wytwory własne nauczycieli i uczniów)

Spotyka się jeszcze rozróżnienie na dokumenty oryginalne i ich reprodukcje, jednak owo rozróżnienie często się zaciera.

Rodzaje;

Metody analizy dokumentów (analiza klasyczna)

W praktyce spotykamy częściej analizę wewnętrzną z pominięciem zewnętrznej.

a) dokument wykorzystywany jest dla poznania cech osobowości autora

b) dokument wykorzystywany jest dla poznania postaw i opinii autora

c) dokument wykorzystywany jest do rozpoznania dróg i sposobów myślenia uczniów

W analizie klasycznej odnotowujemy nie tylko ilość i poprawność przyswojonej wiedzy ale tez wnioskujemy na podstawie sposobów wykonywania pracy o stopniu jej zrozumienia.

Ilościowa analiza dokumentów- przeciwstawiona metodom klasycznym, gdyż pomija sprawy syntez wewn. Jest wolna od subiektywizmu.

W tej analizie mierzy się częstotliwość pojawiania się określonych terminów, wyrażeń, zwrotów, a w badaniach pedagogicznych liczbę rozwiązań poprawnych i liczbę popełnionych błędów.

Możliwe jest zastosowanie maszyn matematycznych.

A.I przypomina kontrolę wyników badania testowego.

Jest obiektywna ale mechaniczna i sztuczna. Dlatego nie można poprzestawać tylko na niej bo stracimy cechy indywidualne ucznia.

Co bada dokument?

  1. Monografia

Za monografię na gruncie pedagogiki przyjąć należy taką metodę postępowania, która prowadzi do opisu instytucji wychowawczych, rozumiejąc pod pojęciem instytucji wychowawczej „struktury sformalizowane” takie jak: Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Uniwersytet dla Rodziców, szkoła, spółdzielnia mieszkaniowa.

O metodzie monograficznej decydują dwa czynniki:

      1. przedmiot badań

      2. sposób badania

Swoistym przedmiotem badań dla monografii jest instytucja wychowawcza lub inna instytucja dla celów wychowawczych badana. Chodzi tu w zasadzie o instytucje w rozumieniu placówki (dom kultury, pogotowie opiekuńcze) i niekiedy instytucjonalne formy działalności wychowawczej (spółdzielnia uczniowska, drużyna harcerska).

Poprzez drugi czynnik dąży się do poznania jak najgłębiej danej instytucji czy placówki, poznanie jej funkcjonowania, systemu społecznego oraz zbioru osób, które wchodzą w skład placówki. Przykładami tejże metody mogą być: „kompensacyjna rola (wybranego) domu dziecka oraz przyczyny niepowodzeń w nauce dzieci wybranej szkoły

Monografia to metoda badań, której przedmiotem są instytucje wychowawcze w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej, prowadząca do gruntownego rozpoznania struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń i prognoz rozwojowych

Techniki tej metody:

  1. Metoda indywidualnych przypadków

Metoda indywidualnych przypadków jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych w przedmiocie budowania uogólnień.

Techniki-

      1. wywiad,

      2. obserwacja,

      3. analiza dokumentów osobistych,

      4. czasem techniki projekcyjne i testy.

  1. Sondaż diagnostyczny

Badania sondażowe obejmują wszelkiego typu zjawiska społeczne o znaczeniu istotnym dla wychowania. ponadto stany świadomości społecznej. opinii i poglądów określonych zbiorowości. narastania badanych zjawisko ich tendencji i nasilenia, Chodzi tu więc o wszystkie zjawiska, które nie posiadają instytucjonalnej lokalizacji a wręcz odwrotnie są jakby rozproszone w społeczeństwie. Badania sondażowe mają na celu wykrycie ich istnienia oraz ukazanie wszystkich atrybutów strukturalnych i funkcjonalnych.

Precyzyjne określenie problemu badawczego pozwala na uściślenie zasięgu terytorialnego badanego zjawiska i dokonanie wyboru odpowiedniej próby do badań. Technika doboru próby aby była ona reprezentacją populacji generalnej to inna, odrębna sprawa, w której bardzo wiele do powiedzenia ma statystyka. Ogólnie należy stwierdzić, że od rzetelności doboru próby zależy nasze prawo do rozciągania uogólnień na całą populację i budowania teorii. Badający musi dążyć do wybrania takiej grupy do badań aby stanowiła ona możliwie najwierniejsze odbicie struktury, wszystkich elementów i wszystkich cech badanej populacji. Biorąc za przykład badanie nad alkoholizmem młodzieży, to w próbie znaleźć się powinny odpowiednie proporcje młodzieży wiejskiej i miejskiej, dziewcząt i chłopców, młodzieży uczącej się i pracującej, proporcja odpowiednich grup wiekowych itp.

Techniki sondażu diagnostycznego:

      1. wywiad,

      2. ankieta,

      3. analiza dokumentów osobistych,

      4. techniki statystyczne i inne.

Wielkość badanej populacji zależy od stopnia dokładności badań, wielkości zespołu badającego, wybranych do badań technik i dostępności poznawczej w sensie terytorialnym.

  1. Testy

Test- oznacza próbę lub zadanie sprawdzające ( od słowa ang. Test- próba) - przez test rozumie się wszelką próbę, która pozwala nam uzyskiwać określone informacje o badanej tym środkiem jednostce. Test to specjalna próba, identyczna dla wszystkich badanych, wprowadzana intencjonalnie w ściśle kontrolowanych warunkach i umożliwiająca obiektywny i dokładny pomiar badanej cechy, procesu psychicznego lub jego zewn. rezultatów

Cechy testu:

Dokładniejsze cechy- test to:

Warunkiem uzyskania czułości testu jest dobór zadań o wzrastającym stopniu trudności od prostych i łatwych do złożonych i trudnych

Adresat, do którego test Mozę być zastosowany (wiek)- określenie wieku lub poziomu nauczania dzieci które danym testem mogą być badane. Warunek to specjalne i skomplikowane czynności badawcze możliwe do podjęcia w specjalnych laboratoriach

Walidacja- co mierzy dany test- stopień walidacji można sprawdzić przez wyliczanie korelacji wyników dla różnych ale jednotematycznych testów

Instrukcja stosowania testu:

Materiał do zastosowania

Cechy te mają walor zarówno pedagogiczny jak i psychologiczny

Sposób stosowania testu

Każdemu badaniu testowemu musi towarzyszyć instrukcja wyjaśniająca sposób stosowania testu. Zawierać powinna informacje adresowane zarówno do badanych jak i badających (w przypadku badan zespołowych)

Informacje dla badających obejmują:

Informacje dla badanych zawarte są w instrukcji odczytywanej przed testowaniem. Zawiera ona:

Rodzaje testów:

Dzielimy wg kryteriów:

Wg H. Pierona treścią badan testowych mogą być przyswojone wiadomości ( test pedagogiczny) bądź funkcje senso- motoryczne lub intelektualne ( test psychologiczny)> Zalicza się tu także testy charakterologiczne ( testy osobowości) które zaliczane są do psychologicznych narzędzi pomiaru.

A .Ferre takze wyodrębnił testy psychologiczne i pedagogiczne a w nich:

(w psychologicznych)

(w pedagogicznych)

Wg. R.L. Bela

Iloraz pedagogiczny- technika obliczeń wieku poszczególnych umiejętności. Oblicza się poprzez zestawienie wieku pedagogicznego( stopień postępów szkolnych wyrażony w latach, przy którym normą jest średnia wyników uzyskiwanych przez dostatecznie dużą liczbę osób tego samego wieku i tej samej płci) z wiekiem życia.

  1. Metoda Socjometryczna

Definicja A. Bjerstedta: ilościowe badanie stosunków międzyludzkich w aspekcie faworyzowania, obojętności i odrzucenia w określonej sytuacji wyboru.

Polega ona głównie na dokonywaniu wyborów pozytywnych lub negatywnych, a najczęściej jednych i drugich spośród członków jakiejś grupy ze względu na ściśle określone kryterium wyboru lub kilka kryteriów. Kryteria te precyzuje się w formie specjalnie sformułowanych pytań, na które osoby badane podają imiona i nazwiska wybranych przez siebie osób z grupy, której pytania dotyczą. Taką grupą w badaniach pedagogicznych może być klasa szkolna, grupa wychowawcza jakiejś placówki jak dom dziecka i rodzina.
Drugą charakterystyczną cechą jest to, że dotyczy głównie stosunków interpersonalnych, w tym zwłaszcza żywionych przez badanych uczuć sympatii i antypatii, a także obojętności wobec członków określonej grupy.

Z reguły metodę socjometryczną stosuje się do grup zamkniętych, tzn do jej stałych członków. Innym warunkiem jest poznanie względne członków badanej grupy. Ważne jest także to, że im mniejsza grupa tym bardziej wiarygodne badania.

Klasyczna technika socjometryczna
Kryteria socjometryczne- są to kryteria wyboru określone, specyficzna sytuacja społeczna, założona przez eksperymentatora lub rzeczywista, będąca podstawą do dokonania wyboru osoby z danej grupy społecznej odpowiadającym wymogom podanym w instrukcji.
Rodzaje kryteriów:
- Kryteria ogólne (odwołujące się do szerszej dziedziny aktywności człowieka bez bliższego precyzowania typu interakcji i kryteria szczegółowe odnoszące się do ściśle określonej interakcji.
- Kryteria silne dotyczące kontaktów interpersonalnych, którymi są zainteresowani członkowie badanej grupy i kryteria słabe obejmujące swym zasięgiem kontakty, w stosunku, do których nie wykazują oni większego zainteresowania.
- Kryteria realne zakładające wysoki stopień prawdopodobieństwa postulowanej w nich interakcji i kryteria nierealne, czyli pozbawione takiego prawdopodobieństwa
- Kryteria indywidualne związane z wykonywaniem czynności nie związanej bezpośrednio z życiem grupy i kryteria społeczne związane z działaniem na rzecz grupy
- Kryteria jednostronne uniemożliwiające wybór wzajemny i kryteria dwustronne dopuszczające wybory wzajemne
- Kryteria pozytywne i negatywne

  1. Wywiad

Wywiad jest metoda zdobywania informacji przez bezpośrednie stawianie pytań tym wybranym osobom, które mogą nam udzielić pewnej sumy wiadomości.

Wyróżniamy następujące warianty wywiadu

      1. Wywiad w postaci swobodnej - nie ma w nim z góry przygotowanego planu rozmowy

      2. Wywiad jako rozmowa naprowadzająca - naprowadza na te problemy, które zostały uprzednio sformułowane

      3. Wywiad jako rozmowa kierowana - badacz posługuje się kwestionariuszem wywiadu, na który nanosi wypowiedzi współrozmówców

Pytania muszą być jasne, jednoznaczne i dokładne, dostosowane do języka obiegowego w danym środowisku. Musza dotyczyć spraw ważnych i koniecznych, dlatego, że liczba pytań nie może przekraczać granic psychofizycznej wytrzymałości badanych. Zaleca się stosowanie w pytaniach ankiety formy osobowej PAN i PANI. Pytania dotyczące tej samej kwestii nie mogą znajdować się w bliskim sąsiedztwie.

  1. Ankieta

Ankieta jest metodą zdobywania informacji przez pytanie wybranych osób za pośrednictwem drukowanej listy pytań, zwanej kwestionariuszem.

Ankieta - przeprowadzamy ją, gdy przedmiotu jej badania nie możemy poznać w inny sposób (tzn. ani przez sprawozdawczość, ani poprzez uprzednie wytypowanie części jednostek jako reprezentatywnej próbki rozpatrywanej zbiorowości). Ustalając na przykład terminowość usług pocztowych, sondując opinię konsumentów nowych formach sprzedaży, analizując skutki zmian w zarządzaniu przedsiębiorstwami czy rozpatrując czynniki sprzyjające i hamujące integrację załóg pracowniczych, rozprowadzamy ankiety wśród zainteresowanych osób czy organizacji. Ogólnie można stwierdzić, że ankiety są bardzo pomocne, gdy chcemy ustalić nie same fakty, lecz opinie o nich.

Układając formularz ankiety należy pytania redagować jasno, zwięźle i jednoznacznie, tak, aby każdy mógł odpowiedzieć na nie bez trudności i wątpliwości. Dobrze jest, gdy odpowiedzi są krótkie ( „TAK” lub „NIE”) może wymagać wpisanie daty, podanie liczby lub wpisanie nazwy. Należy unikać pytań wymagających bardziej skomplikowanych rachunków. Jeśli chcemy sprawdzić prawdziwość odpowiedzi, można zamieścić kilka pytań kontrolnych, np. w punkcie 6 pytanie:

Ile lat pan/pani pracuje?

W punkcie 12:

Ilość lat pan/pani pracy?

Gdyby przypadek taki zaszedł, świadczyłoby to o błędzie w jednej z dwu odpowiedzi lub fałszywej informacji. Z reguły ankieta nie wymaga imienia i nazwiska, zakładając, że anonimowość sprzyja zwiększaniu prawdziwości otrzymywanych informacji.

Etapy budowy kwestionariusza:

1. określenie problemu badawczego i jego celu do osiągnięcia;

2. określenie wstępnej listy pytań;

3. skalanie pytań i odpowiedzi;

4. sprawdzanie i weryfikacja pytań;

5. konstruowanie kwestionariusza wstępnego;

6. pomiar próbny i modyfikacja;

7. sformułowanie ostatecznej wersji kwestionariusza;

Rodzaje ankiet:

· pocztowa (rozsyłana) wysyłka - zwrot pocztą;

· prasowa (publikowana w prasie) - zwrot pocztą;

· opakowaniowa (dołączona do sprzedawanych towarów) - zwrot pocztą;

· radiowa (tekst ogłaszany w radiu) - zwrot pocztą;

· audytoryjna (rozdawana przy różnych okazjach np. podczas pokazu) - zbierana osobiście lub wysyłana pocztą

Pytania muszą być jasne, jednoznaczne i dokładne, dostosowane do języka obiegowego w danym środowisku. Musza dotyczyć spraw ważnych i koniecznych, dlatego, że liczba pytań nie może przekraczać granic psychofizycznej wytrzymałości badanych. Zaleca się stosowanie w pytaniach ankiety formy osobowej PAN i PANI. Pytania dotyczące tej samej kwestii nie mogą znajdować się w bliskim sąsiedztwie.

W ankiecie stosujemy pytania otwarte i zamknięte. Otwarte to takie, w której odpowiadający nie jest krępowany podanymi w kwestionariuszu możliwościami. Zamknięte to nie tylko te, na które odpowiada się przez Tak, NIE lub NIE WIEM - w tym pytaniu mogą być różne warianty odpowiedzi do wyboru

1


Wyszukiwarka