ściąga cywilne nasza, st. Administracja ściągi testy materiały egzam


1.Pojęcie prawa cywilnego

Prawo cywilne stanowi jedną z gałęzi systemu prawa. podaje się różne cechy charakteryzujące te dziedzinę .Za najważniejsze z nich należy uznać następujące:

  1. Prawo cywilne reguluje przede wszystkim stosunki społeczne o charakterze majątkowym(stosunki niemajątkowe rzadko stanowią przedmiot uregulowań cywilnoprawnych ).

  2. Charakterystyczną dla prawa cywilnego jest metoda regulacji oparta na założeniu równorzędności podmiotów.

  3. Spory miedzy uczestnikami obrotu cywilnoprawnego rozpoznają sady powszechne i to niemal wyłącznie na żądanie zainteresowanego.

2. Systematyka prawa cywilnego

W obrębię prawa cywilnego wyróżnia się tradycyjnie cztery działy:

  1. Cześć ogólną prawa cywilnego w której uregulowano instytucje o podstawowym znaczeniu dla wszystkich pozostałych działów tej gałęzi prawa

  2. Prawo rzeczowe normujące najistotniejsze społeczne formy korzystania z rzeczy

  3. Zobowiązania odnoszące się do najważniejszych form wymiany dóbr i usług

  4. Spadki ustalające zasady następstwa prawnego co do praw i obowiązków majątkowych zmarłego

Powyższy podział odpowiada systematyce przyjętej w kodeksie cywilnym.

3. Źródła prawa cywilnego

Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest kodeks cywilny .Do źródeł prawa cywilnego zaliczamy także:

  1. Kodeks spółek handlowych

  2. Ustawę o księgach wieczystych i hipotecznych

  3. Ustawę o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów

  4. Ustawę o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych

  5. Ustawę prawo spłódielcze z 2004 r.

  6. Prawo spłódielcze

  7. Ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów

4.Przepisy i normy prawa cywilnego

Normy prawa cywilnego są to reguły zachowania .Normy prawa cywilnego dzielą się na :

  1. Normy względnie obowiązujące

  2. Normy bezwzględnie obowiązujące

  3. Normy semiimperatywne

Ad.1. Sa to takie normy które znajdą swoje zastosowanie jedynie w wypadku braku odmiennego uregulowania danej kwestii przez same zainteresowane podmioty

Ad.2. Są to takie normy które ściśle wiążą strony nie dopuszczając w ogóle odmiennego uregulowania umownego.

Ad.3. Stosowane są one w celu wzmożenia ochrony jednej ze stron stosunku cywilnoprawnego , dopuszczając odmienne postanowienia umowy tylko wówczas gdy są one korzystniejsze dla strony objętej ochroną.

5.Pojęcie stosunku cywilnoprawnego.

Jest to każda więź międzyludzka ( lub łącząca jednostki organizacyjne uznane w przepisach za podmioty prawa ) uregulowana normatywnie z której to relacji wynikają określone uprawnienia i obowiązki a ich realizację można wymusić przy zastosowaniu odpowiednich instrumentów prawnych świetle zaproponowanej definicji za stosunek cywilnoprawny uznamy grupę stosunków prawnych unormowanych w przepisach prawa cywilnego.

6.Pojęcie i systematyka zdarzeń cywilnoprawnych.

Są to takie fakty z powstaniem których norma prawa cywilnego wiąże skutek w postaci powstania, zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego.

Systematyka zdarzeń cywilnoprawnych :

Dwie podstawowe grupy zdarzeń cywilnoprawnych:

  1. Działania - które są uzależnione od woli człowieka . W grupie działań możemy wyróżnić dwojakiego rodzaju zachowania się podmiotów jedne będą zmierzać bezpośrednio i celowo do wywołania skutków prawnych w innych zwanych czynami wystąpienie tych skutków bywa niezamierzone.

  2. Zdarzenia w ścisłym konstytutywne tego słowa znaczeniu - które są nie zależne od woli człowieka

Na czynności zmierzające bezpośrednio do wywołania skutków prawnych składają się trojakiego rodzaju zachowania :

  1. Oświadczenie woli - np. złożenie kontrahentowi oferty zawarcia konkretnej umowy

  2. Konstytutywne orzeczenia sądów - które statuują nowy stan prawny

  3. Takie decyzje administracyjne które wywołują skutki w obrębie stosunków prawa cywilnego.

Działania określone mianem czynów dzielimy na:

  1. Czyny bezprawne- które zostały wyraźnie wyodrębnione w kodeksie cywilnym

  2. Czyny zgodne z prawem - obejmują zakres różnorodnych zachowań uregulowanych w wielu przepisach.

7.Struktura stosunku cywilnoprawnego.

Tradycyjnie w ramach stosunku cywilnoprawnego wyróżnia się jego następujące elementy składowe:

  1. Podmioty stosunku cywilnoprawnego

  2. Przedmiot tego stosunku

  3. Uprawnienia

  4. Skorelowane z owymi uprawnieniami obowiązki

Element trzeci i czwarty ujmuje się często łącznie jako treść stosunku cywilnoprawnego.

8.Podmioty stosunków cywilnoprawnych

Art. 11 KC wymienia dwie grupy podmiotów stosunków cywilnoprawnych

  1. Osoby fizyczne

  2. Osoby prawne

Cechy inwidualizujące osobę fizyczną:

1.Nazwisko i imię - są oznaczeniem indywidualnym osoby fizycznej; Identyfikacja osoby fizycznej poprzez ujawnienie jej nazwiska Lub imienia nie jest konieczna we wszystkich fazach istnienia każdego stosunku prawnego. Z kolei w czynnościach prawnych dokonywanych pisemnie z reguły konieczne jest określenie podmiotu co najmniej przez wskazanie jego nazwiska, i to już w momencie powstania określonego stosunku prawnego.

2.Dodatkowe dane osobowe - są to: data i miejsce urodzenia, imiona rodziców i nazwisko rodowe matki (lub ojca jeśli je zmienił)

3.Stan rodzinny - czyli usytuowanie człowieka w tzw. rodzinie małej.

4.Płeć - cecha przyrodzona człowieka (płeć żeńska i męska)

5.Wiek - ustala się go na podstawie daty urodzenia człowieka, rejestrowanej w księgach stanu cywilnego

6.Stan cywilny

7.Miejsce zamieszkania

9.Zdolność prawna a zdolność do czynności prawnych.

Zdolność prawna - właściwość polegająca na zdolności do tego, aby być podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego. Jest nieodłączną cechą każdego podmiotu prawa. Podmiotowość prawna i zdolność prawna to pojęcia tożsame. Nie można w drodze czynności prawnej ograniczyć, ani wyłączyć zdolności prawnej.

Każdemu przysługuje zdolność prawna w takim samym zakresie. Wszyscy więc ludzie w równej mierze mogą być podmiotami cywilnych praw i obowiązków dostępnych wedle obowiązującego systemu prawnego dla osób fizycznych

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚĆ PRAWNYCH - nie zawsze musi ona przysługiwać każdemu podmiotowi obdarzonemu zdolnością prawną. W okresach gdy podmiot nie ma zdolności do CZ. P. zastepuje go ktoś inny np. rodzic nieletniego dziecka.

OSOBY PRAWNE-działają one przez swoje organy natomiast jeżeli z braku powołanych do tego organów nie mogą prowadzic swoich spraw a w tym i dokonywać CZ. P. sąd ustanawia dla nich kuratora. Do jego zadań należy przede wszystkim niezwłoczne powołanie właściwych organów. W razie potrzeby przeprowadzenia ich likwidacji.

OSOBY FIZYCZNE-człowiek do podejmowania tych czynności musi osiągnąć konieczną dojrzałość i mieć odpowiednią sprawność umysłową.

10.Pełna,ograniczona, brak zdolności do czynności prawnych.

  1. Pełan zdolność do czynności prawnych - pełną zdolność do czynności prawnych - uzyskuje pełnoletni, tzn. osoba, która ukończyła 18 rok życia lub wcześniej zawarła związek małżeński (art. 10 KC). Zdolność tę zachowuje się do śmierci, jeżeli nie nastąpiło ubezwłasnowolnienie lub ustanowienie doradcy tymczasowego w toku postępowania o ubezwłasnowolnienie.

  2. Ograniczona zdolność do czynności prawnych - osoby które ukończyły 13 rok życia, a nie ukończyły jeszcze 18 raku życia; zawarcie związku małżeńskiego przed 18 rokiem życia powoduje uzyskanie pełnoletności.

  • brak zdolności do czynności prawnych

  • Właściciel nie może ani korzystać z rzeczy, ani też nią rozporządzać w sposób sprzeczny z przepisami ustaw i z zasadami współżycia społecznego oraz społeczno - gospodarczym przeznaczeniem prawa ograniczenie te powodują żę własćieciel nie może wykonywać swego prawa własności w sposób nieskrepowany nie licząc się interesem publicznym ani z interesem innych osób.

    • 41.Pierwotne i pochodne sposoby nabycia własności .

    Pierwotne sposoby nabycia własności- nabycie prawa własności poprzez jeden podmiot następuje niezależnie od praw poprzednika. dzieli się na :

      1. Nacjonalizację - nacjonalizacja jest pierwotnym sposobem nabycia prawa własności przez państwo .

      2. Wywłaszczenie - Jest ono pierwotnym sposobem nabycia przez państwo nieruchomości .Wskutek wywłaszczenia dotychczasowy właściciel zostaje pozbawiony swojego prawa własności, które przechodzi na państwo.

      3. Nabycie - uzyskanie własności lub innego prawa majątkowego w każdy prawem przewidziany sposób np. w drodze umowy, dziedziczenia, dawności.

      4. Zasiedzenie - nabycie własności wskutek upływu czasu

      5. Znalezienie - znalazca rzeczy zgubionej powinien niezwłocznie zwiadomic o tym osobę uprawniona do odbioru rzeczy .

      6. Zrzeczenie się -

    a. Własności nieruchomości - jeżeli nieruchomość jest przedmiotem własności indywidualnej albo osobistej właściciel może wyzbyć się własności przez to że jej się zrzeknie.

    b. Rzeczy ruchomej - włascieciel może wyzbyć się własności rzeczy ruchomej przez to że w tym zamiarze rzecz porzuci.

      1. Zawłaszczenie - własność rzeczy ruchomej niczyjej nabywa się przez jej objęcie w posiadanie samoistne - art. 181 k.c.

      2. Przemilczenie - ma miejsce wówczas gdy właściciel nie wykonuje swego prawa własności przez czas w ustawie określony .

      3. Przetworzenie - zgodnie z art.192 k.c. kto wytworzył nową rzecz ruchoma z cudzych materiałów staje się jej właścicielem jeżeli wartość nakładu pracy jest większa od wartości materiałów.

    10. Pomieszanie ( połączenie ) - rzeczy ruchomych polega na tym ze dwie lub więcej rzeczy ruchomych zostały złączone w jedna całość w taki sposób że przywrócenie stanu poprzedniego byłoby związane z nadmiernymi trudnościami lub kosztami .

    Pochodne sposoby nabycia własności .

    1. Przeniesienie własności może nastąpić na podstawie umowy sprzedaży zamiany darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności

    1. Nabycie w drodze dziedziczenia

    42.wyjatki od zasady Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet.( że nikt nie może przenieś więcej praw niż podsiada).

    1) nabycie prawa przez osobę trzecią w drodze czynności prawnej odpłatnej dokona naje na podstawie czynności prawnej pozornej a więc nieważnej

    2) Nabycie własności nieruchom ości lub innego prawa zgodnie z treścią księgi wieczystej jeżeli istnieje niezgodność między treścią księgi wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym ( tzw. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych).

    3) nabycie prawa nieleżącego do spadku na skutek rozporządzenia dokonanego przez osobę które uzyskała stwierdzanie nabycia spadku lecz spadkobiercą nie jest.

    4) nabycie weksla lub czeku.

    43.Pojęcie i rodzaje współwłasności.

    Pojęcie współwłasności - własność tej samej rzeczy przysługiwać może niepodzielnie kilku osobom.

    Kodeks cywilny wyróżnia dwa rodzaje współwłasności:

    1. Współwłasność w częściach ułamkowych - Zasadniczym rodzajem współwłasności jest współwłasność w częściach ułamkowych. Domniemywa się, że udziały współwłaścicieli są równe (art. 197 k.c;. jest to domniemanie wzruszalne). Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 k.c.) i jest uprawniony do współposiadania i współkorzystania z rzeczy wspólnej w zakresie, w jakim można to pogodzić z posiadaniem i korzystaniem przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 kc). Pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną (art. 207 k.c.). W sytuacji, gdy wiele podmiotów jest uprawnionych do rozporządzania rzeczą, może między nimi dojść w tym zakresie do różnicy zdań. W celu jej rozwiązania przepisy Kodeksu cywilnego (art. 199-203) regulują zarządzanie rzeczą wspólną. Przede wszystkim każdy ze współwłaścicieli jest obowiązany do lojalnego współdziałania z pozostałymi współwłaścicielami w zarządzie rzeczą wspólną (art. 200 kc).

    2. Współwłasność łączna - Współwłasność lączna - może powstać tylko z określonych stosunków prawnych na podstawie przepisów regulujących te stosunki. Z istoty współwłasności łącznej wynika jej bezudziałowy charakter i dlatego współwłaściciel nie może rozporządzać swoim prawem dopóty, dopóki trwa współwłasność łączna.
      W odróżnieniu od współwłasności w częściach ułamkowych, współwłasność łączna nie jest samoistnym stosunkiem prawnym, zawsze bowiem jest nierozerwalnie związana ze szczególnym podstawowym stosunkiem prawnym o charakterze osobistym, bez którego nie może ani powstać ani istnieć. Takim stosunkiem może być małżeństwo albo stosunek spółki cywilnej, jawnej lub komandytowej.

    44.Ochrona własności.

    Przepisy przyznają właścicielowi możliwość wystąpienia z roszczeniem o ochronę prawa własności zwanym roszczeniem petytoryjnym. Roszczenie petytoryjne może być :

    1. Roszczeniem windykacyjnym,

    2. Roszczeniem negatoryjnym

    a)Roszczenie windykacyjne - ( rei vindicatio ) polega na tym że właściciel może żądać od osoby która włada faktycznie jego rzeczą aby rzecz została mu wydana chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Podstawą roszczenia windykacyjnego jest takie naruszenie prawa własności , które pozbawia właściciela faktycznego władania rzeczą. Roszczenie indykacyjne ma charakter prawno rzeczowy .

    b)Roszczenie negatoryjne - ( aktio negatora ) przysługuje właścicielowi przeciwko osobie która narusza własność w inny sposób a niżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą . Treścią tego roszczenia jest zadanie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i zaniechanie działania.

    45. Pojęcie i rodzaje ograniczonych praw rzeczowych.

    Pojęcie ograniczonych praw rzeczowych - prawo własności daje właścicielowi możność korzystania z rzeczy własnej w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego. Prawa rzeczowe ograniczone należą do grupy praw podmiotowych bezwzględnych tzn. rodzą stosunki miedzy uprawnionym a całym otoczeniem.

    Rodzaje ograniczonych praw rzeczowych:

    1. Użytkowanie- jest ograniczonym prawem rzeczowym polegającym na możności obciążenia rzeczy cudzej i pobierani z niej pożytków. Użytkowaniem można obciążyć zarówno Recz ( ruchomą i nieruchomą ), jak i prawo .Może ono być ustanawiane tak na rzecz osób fizycznych jak i prawnych .Użytkownik powinien wykonywać swe prawo zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki . Ponadto gdy użytkownikiem jest osoba fizyczna musi ona użytkując rzecz zachować jej substancję oraz jej dotychczasowe przeznaczenie. Użytkowanie ustanawia się w drodze umowy właściciela z użytkownikiem. Użytkowanie jest niezbywalne może ono wygasnąć na wskutek niewykonywania użytkowania przez 10 lat a ponadto użytkowanie ustanowione na rzecz osoby fizycznej wygasa najpóźniej z jej śmiercią. Po wygaśnięciu użytkowania użytkownik jest obowiązany zwrócić rzecz właścicielowi w odpowiednim stanie.

    2. Służebność - Służebność - ograniczone prawo rzeczowe, obciążające nieruchomość służebną w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości zwanej władnącą (służebność gruntowa), albo zapewnienie zaspokojenia określonych potrzeb osoby fizycznej (służebność osobista). Jak każde ograniczenie prawo rzeczowe służebność ogranicza możność dysponowania obciążoną nieruchomością przez jej właściciela. Służebność może powstać w drodze umowy, której stroną musi być właściciel nieruchomości, która ma zostać obciążona, z mocy orzeczenia sądowego, na podstawie decyzji administracyjnej lub też na skutek zasiedzenia.

    Ze względu na treść służebności wyróżniamy :

    służebność czynna - polega na korzystaniu z obciążonej nieruchomości w oznaczonym zakresie, np. w postaci przejazdu, Przechodu, drogi koniecznej, czerpania wody

    służebność bierna - polega na zakazaniu właścicielowi nieruchomości obciążonej podejmowania określonych zachowań, do których w braku służebności byłby uprawniony w ramach swego prawa własności np. zakaz budowy, zakaz zabudowy przy granicy (służebność światła)

    Ze względu na to komu służebność przysługuje kodeks cywilny przeprowadza klasyfikacje służebność na:

    1. Służebność gruntową - ustanawiana jest na rzecz właściciela innej nieruchomości

    2. Służebność osobista - ustanawiana jest na rzecz konkretnej osoby.

    Służebność wygasa na skutek upływu terminu określonego w umowie, niewykonywania jej przez lat 10 bądź zrzeczenia się uprawnionego. Służebność osobista wygasa przez śmierć uprawnionego.

    1. Zastaw - ograniczone prawo rzeczowe ustanawiane w celu zabezpieczenia wierzytelności.

    Strony stosunku zastawu

    Zastawnik - wierzyciel, którego wierzytelność została zabezpieczona

    Zastawca - dłużnik, na którego rzeczy został ustanowiony zastaw

    Cel ustanowienia zastawu - W razie niemożności zaspokojenia wierzyciela przez dłużnika, wierzyciel ma prawo do sprzedaży rzeczy objętej zastawem w trybie egzekucji sądowej i zaspokojenia się z uzyskanej sumy. Ponadto wierzyciel ma pierwszeństwo do zaspokojenia się z rzeczy zabezpieczonej zastawem przed innymi wierzycielami (pod warunkiem, że nie mają oni także ustanowionego wcześniej zastawu na tej samej rzeczy).

    Sposób ustanowienia zastawu

    -na podstawie czynności prawnej (umowy),

    -na mocy samego prawa.

    Zastaw umowny - powstaje na podstawie umowy między właścicielem rzeczy a wierzycielem. Sama umowa nie wystarcza do powstania zastawu. Jako że zastaw jest czynnością realną, to konieczne jest wydanie rzeczy wierzycielowi bądź osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.

    Zastaw ustawowy - powstaje na mocy przepisów szczególnych, z mocy samego prawa. Przysługuje on na przykład wynajmującemu na zabezpieczenie czynszu na rzeczach ruchomych najemcy wniesionych do przedmiotu najmu (art.670 kc).

    Wygaśnięcie zastawu - Zastaw wygasa z chwilą wygaśnięcia wierzytelności. Również z przeniesieniem wierzytelności zabezpieczonej, bez przeniesienia zastawu (art. 323 § 1 kc). Zastaw wygasa w przypadku zwrócenia przez zastawnika rzeczy zastawcy (art.325 kc).

    Rodzaje zastawu zastaw zwykły na rzeczy lub na prawie,

    -zastaw rejestrowy: istotną cechą tego zastawu jest możliwość pozostawania przedmiotu zastawu u zastawcy oraz obowiązek zgłoszenia zastawu do rejestru prowadzonego przez sądy rejonowe,

    -zastaw skarbowy: to instytucja funkcjonująca w prawie podatkowym mająca na celu zabezpieczenie zaległości podatkowych na rzecz Skarbu Państwa.

    1. Hipoteka

    Hipoteka - ograniczone prawo rzeczowe na nieruchomości oraz na wybranych prawach (własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, wierzytelność zabezpieczona hipotecznie), służące zabezpieczeniu oznaczonej wierzytelności, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości, z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi każdoczesnego właściciela nieruchomości.

    Powstanie hipoteki Hipoteka może być ustanowiona w drodze czynności prawnej lub na podstawie orzeczenia sądu, lub decyzji odpowiedniego organu podatkowego - Urzędu Skarbowego, ZUS, KRUS (w tym także w formie doręczonej decyzji nieostatecznej ). Hipoteka powstaje dopiero z chwilą wpisu do księgi wieczystej - wpis ten ma więc charakter konstytutywny.

    Ze względu na sposób powstawania można wyróżnić:

    Przedmiot hipoteki - Hipoteka może obciążać nieruchomość, użytkowanie wieczyste, spółdzielcze prawo do lokalu, wierzytelność zabezpieczoną hipotecznie, w całości lub w części ułamkowej, stanowiącej udział współwłaściciela.

    Hipoteka wygasa z chwilą zapłaty wierzytelności zabezpieczonej albo złożenia sumy tej wierzytelności do depozytu sądowego połączonego ze zrzeczeniem się prawa do odebrania tej kwoty. W razie bezpodstawnego (np. omyłkowego) wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej, wygasa ona po upływie 10 lat.

    5.Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym, na jego treść składają się dwa podstawowe uprawnienia: prawo do korzystania z przydzielonego członkowi lokalu oraz prawo do rozporządzania swoim prawem w tym wynajęcia albo oddania do bezpłatnego korzystania zgodnie z przeznaczeniem bez zgody spółdzielni mieszkaniowej. W razie chęci zmiany przeznaczenia (np. na lokal użytkowy) obligatoryjna zgoda spółdzielni (bo spółdzielnia MIESZKANIOWA) Lokator nie jest współwłaścicielem gruntu na którym stoi budynek.

    II. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji, czyli można takie prawo do mieszkania sprzedać, zapisać komuś w testamencie, obciążyć hipoteką.III. Osoba posiadająca spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu może założyć księgę wieczystą, ale nie jest to konieczne.IV. Faktycznym właścicielem budynku w którym znajdują się lokale mieszkaniowe, pozostaje spółdzielnia.V. Uprawnionym jest z zasady członek spółdzielni mieszkaniowej choć dopuszczalne są odstępstwa.VI. Ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu odbywa się poprzez zawarcie umowy w formie pisemnej ad solemnitatem pomiędzy spółdzielnią mieszkaniową a uprawnionym, którym może być osoba fizyczna albo osoba prawna o ile statut nie stanowi inaczej. Uprawniony zobowiązany jest wnieść wkład budowlany oraz brać udział w nakładach i obciążeniach zgodnie ze statutem spółdzielni mieszkaniowej.VII. Na pisemne żądanie uprawnionego po dokonaniu określonych czynności spółdzielcza zobowiązana jest zawrzeć z uprawnionym umowę o przeniesienie własności lokalu (wykup lokalu).VIII. Kwestia uregulowana w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych.

    46.Pojęcie i ochrona posiadania i dzierżenia

    Posiadanie jest instytucją prawa rzeczowego oznaczającą stan faktyczny, polegający na władaniu określoną rzeczą przez osobę posiadacza. Stan ten pozostaje pod ochroną prawa, jak również niesie za sobą szereg skutków o zróżnicowanym charakterze prawnym. Może się wiązać, ale nie musi, z przysługującym posiadaczowi tytułem prawnym do rzeczy.

    Kodeks cywilny wyróżnia dwa rodzaje posiadania:

    -Posiadanie samoistne - posiadaczem samoistnym jest ten kto rzeczą faktycznie włada tak jak właściciel w tym tez kierunku idzie domniemanie.

    -Posiadanie zależne - posiadaczem zależnym jest ten kto faktycznie włada jak użytkownik ,zastawnik ,najemca, dzierżawca, lub mający inne prawo z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą.

    Dzierżenie - rodzaj władztwa nad rzeczą wykonywany przez dzierżyciela. Dzierżycielem, zgodnie z art. 338 Kodeksu cywilnego, jest ten, kto faktycznie włada rzeczą za kogoś innego. Dzierżenie polega więc na faktycznym władztwie nad rzeczą - i w tym podobne jest do posiadania. Od posiadania odróżnia je element woli (animus), ponieważ stan świadomości dzierżyciela (zwany animus possidendi pro alieno lub animus detendi) jest inny niż u posiadacza; różnica sprowadza się do tego, że dzierżyciel włada rzeczą w imieniu innej osoby, a nie dla siebie, jak to jest w przypadku posiadacza.Dzierżenie, w przeciwieństwie do posiadania, nie korzysta z ochrony sądowej.

    Dzierżycielami są na przykład rodzice sprawujący zarząd rzeczami wchodzącymi w skład majątku dziecka, przechowawca sprawujący pieczę nad przechowywanymi rzeczami, przewoźnik działający w ramach umowy przewozu rzeczy.

    Ochrona posiadania i dzierżenia.

    Ochrona posiadania jest dwojaka :

    Po 1 - prawo przyznaje posiadaczowi możność zastosowania obrony koniecznej lub tzw. samopomocy.

    Po 2- posiadacz może wystapić do właściwego organu państwowego ochronę posiadania wnosząc powództwo posesoryjne.

    Obrona konieczna - polega na odparciu samowolnego naruszenia posiadania.Z powództwem posesoryjnym - wystąpić może posiadacz przeciwko temu kto samowolnie naruszył posiadanie jak również przeciwko temu na czyją korzyść naruszenie nastąpiło.

    Natomiast posiadacz występujący z powództwem posesoryjnym musi udowodnić:

    -Fakt że rzecz posiadał

    -Fakt naruszenia posiadania

    Ochrona dzierżenia

    Dzierżyciel może zastosować obronę konieczną ażeby odeprzeć samowolne naruszenie dzierżenia a w określonych przypadkach może również stosować samopomoc.

    47. Istota zobowiązania.

    Pojęcie zobowiązania - zobowiązanie polega na tym że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Obowiązek spełnienia świadczenia spoczywa na dłużniku

    Podmiotami stosunku zobowiązaniowego mogą być osoby fizyczne ,jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej , jak i prawne. Muszą to być zawsze osoby ściśle oznaczone.

    Realizacja uprawnień wierzyciela

    Istnieją trzy sposoby zaspokojenia wierzyciela:

    -dobrowolne spełnienie świadczenia przez dłużnika,

    -przymus państwowy:

    -egzekucja sądowa (wg kodeksu postępowania cywilnego),

    -egzekucja administracyjna (wg ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji),

    *samopomoc wierzyciela, np. art. 432 kodeksu cywilnego.

    Sposób przymusowego uzyskania świadczenia od dłużnika jest w pewnym stopniu zależny od rodzaju świadczenia oraz od przedmiotu tego świadczenia.

    Zobowiązania niezupełne

    Zobowiązania niezupełne (łac. obligationes naturales) - takie stosunki zobowiązaniowe, które są pozbawione możliwości przymusowego dochodzenia świadczenia przez wierzyciela. Cechy charakterystyczne to niezaskarżalność oraz możliwość zatrzymania przez wierzyciela uzyskanego świadczenie w swoim majątku bez obowiązku jego zwrotu jako nienależnego.

    Przykłady:

    -roszczenie przedawnione, które nie wygasło na podstawie innych przepisów,

    -zobowiązanie z gry lub zakładu, poza szczególnymi przypadkami gier i zakładów zarządzonych lub zatwierdzonych przez państwo,

    -zobowiązania, w których obowiązek świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego.

    Instytucja zobowiązań niezupełnych ma dziś małe znaczenie praktyczne.

    48.Świadczenie i jego treść.

    Świadczenie - zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania zadość czyniące godnemu ochrony interesowi wierzyciela. Świadczenie może polegać na działaniu (czynność faktyczna lub prawna) lub na zaniechaniu.

    Treść świadczenia w stosunku zobowiązaniowym najczęściej określana jest w umowie zawierając umowę strony z reguły wskazują na czym będzie polegać świadczenie każdej z nich. Świadczenia ,mogą być :

    -podzielne - świadczenie jest podzielne jeśli może być spełnione częściowo, bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości. Świadczeniami podzielnymi są np. świadczenia pieniężne.

    -Niepodzielne - świadczeniem niepodzielnym jest np. obowiązek świadczenia samochodu.

    -Jednorazowe - może polegać np. przeniesieniu własności rzeczy niepodzielnej

    -Okresowe - w ramach jednego i tego samego stosunku obligacyjnego dłużnik ma spełnić szereg świadczeń jednorazowych ,których przedmiotem są najczęściej pieniądze lub rzeczy oznaczone rodzajowo a które mogą nie składać się na całość z góry określoną.

    -Ciągłe - ze świadczeniami o charakterze ciągłym mamy do czynienia przy takich umowach jak np. najem, dzierżawa ,użyczenie.

    49.Pojęcie szkody w prawie cywilnym.

    Przez szkodę kodeks cywilny rozumie szkodę majątkową a więc uszczerbek w majątku poszkodowanego lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swej woli. Szkoda majątkowa nie może być jednak traktowana jako szkoda która może powstać wyłącznie w mieniu poszkodowanego. Szkodą majątkową może być też tzw. szkoda na osobie gdy poszkodowany poniósł np. odpowiednie koszty leczenia. W tego typu sytuacjach szkoda na osobie zaliczana jest do szkody majątkowej .

    50. Zobowiązania solidarne.

    zobowiązanie solidarne charakteryzuje się tym, że:

    -po stronie uprawnionej lub zobowiązanej występuje więcej niż jedna osoba

    -przedmiotem zobowiązania jest tylko jedno świadczenie, którego spełnienie powoduje zgaśnięcie całego zobowiązania solidarnego

    O zobowiązaniach solidarnych stanowią przepisy art. 366-378 kodeksu cywilnego.

    Solidarność dłużników (bierna)

    Po stronie dłużników występuje kilka osób zobowiązanych wobec jednego wierzyciela, który może wedle własnego wyboru żądać wykonania zobowiązania w całości lub w części od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna.

    Spełnienia świadczenia przez któregokolwiek z dłużników zwalnia z długu pozostałych. Ten, kto spełnił świadczenie może jednak domagać się pod pozostałych współdłużników zwrotu w częściach równych przypadających na nich części (roszczenie zwrotne), chyba że co innego wynika z umowy lub innego stosunku prawnego istniejącego między współdłużnikami.

    Źródłem solidarności biernej może być ustawa lub czynność prawna.

    Solidarność wierzycieli (czynna)

    Po stronie wierzycieli występuje kilka osób uprawnionych do przyjęcia świadczenia od jednego dłużnika, który może wedle własnego wyboru spełnić świadczenie do rąk któregokolwiek z nich, przez co zwolni się z długu wobec pozostałych. Jednakże po wytoczeniu powództwa przez jednego z wierzycieli dłużnik powinien spełnić świadczenie właśnie jemu.

    Źródłem solidarności czynnej może być tylko czynność prawna.

    Solidarność niewłaściwa (odpowiedzialność in solidum)

    Ten rodzaj zobowiązania zbliżony jest do solidarności biernej, ponieważ po stronie zobowiązanej występuje kilku dłużników. Cechą odróżniającą jest brak wspólnego przepisu ustawy lub jednej czynności prawnej kreujących taką formę odpowiedzialności. Każdy z dłużników odpowiada na innej podstawie prawnej, natomiast za tym by wierzyciel otrzymał tylko jedno świadczenie przemawiają względy słuszności.

    Solidarność niewłaściwa może przykładowo pojawić się, gdy właściciel roweru użyczy go swemu koledze, a ten poprzez swoje niedbalstwo dopuści do jego kradzieży. Obowiązek odszkodowawczy w takiej sytuacji wobec właściciela roweru ciąży zarówno na koledze jak i na złodzieju. Zapłata odszkodowania przez jednego z nich zwalnia drugiego od odpowiedzialności.

    Sąd Najwyższy stwierdził, iż stosowanie art. 376 k.c. (regres między współdłużnikami) przez analogię jest wyłączone, gdy jeden ze współdłużników in solidum odpowiada z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (odpowiedzialność ex contractu), a drugi - z tytułu czynu niedozwolonego (odpowiedzialność ex delicto).

    51.Zmiana podmiotów w zobowiązaniu.

    Wyjątkowo jednak do stosunku zobowiązaniowego może być włączona osoba trzecia (np. osoba, na rzecz której ma być dokonane świadczenie czy poręczyciel).W miejsce jednego wierzyciela czy dłużnika może występować niejednokrotnie więcej podmiotów - jest to tzw. wielość wierzycieli oraz wielość dłużników, których traktuje się jako jedną stronę (łac. pars) - odpowiednio: uprawnioną i zobowiązaną. W niektórych wypadkach można mówić o stosunkach wielostronnych, np. akredytywa.

    Podmioty muszą być indywidualnie oznaczone w momencie powstania stosunku prawnego (co do zasady). Możliwe są jednak przypadki, gdy zindywidualizowanie wierzyciela nastąpi później, jednak najpóźniej w chwili spełnienia świadczenia przez dłużnika. Wyjątkiem jest art. 467 pkt. 2 kodeksu cywilnego - złożenie do depozytu sądowego jako surogat wykonania zobowiązania, gdy dłużnik nie wie, kto jest wierzycielem. Osoba wierzyciela lub dłużnika może być wyznaczona przez inny stosunek prawny, w szczególności przez stosunek prawno rzeczowy. Zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych podmiotów określa się wg przepisów części ogólnej prawa cywilnego. Odmiennym problemem jest tzw. zdolność deliktowa.

    52.Ochrona wierzyciela w razie nie wypłacalności dłużnika.

    Klasycznym zabezpieczeniem wierzytelności jest :

    -hipoteka

    -zastaw

    -na obszarze prawa zobowiązań jest to poręczenie.

    Drugą grupę zabezpieczeń stanowią instytucje chroniące wierzytelność za pomocą konstrukcji :

    Względnej bezskuteczności czynności prawnej co oznacza że czynność prawna dokonana przez dłużnika nie jest nieważna a tylko bezskuteczna wobec wierzyciela ,któremu w konsekwencji przysługują przeciwko osobom trzecim bezpośrednie roszczenia tak jakby przedmioty uzyskana przez nich od dłużnika nadal należały do dłużnika .

    Przesłanki od których uzależnione jest udzielenie wierzycielowi ochrony:

    1. podmiot dokonujący czynności -osobą dokonującą niekorzystnej dla wierzyciela czynności powinien być wyłącznie jego dłużnik . Może to być również jeden z dłużników solidarnych a także poręczyciel który ponosi obok dłużnika głównego bezpośrednią odpowiedzialność wobec wierzyciela.

    2. Czynność prawna niekorzystna dla wierzyciela - działania muszą przybrać postać czynności prawnych dłużnika np. zniszczenie papieru wartościowego. Pojęcie czynności prawnej obejmuje nie tylko umowy ale i jednostronne czynności prawne , w razie dokonania przez dłużnika której kol wiek z tych czynności norma prawna będzie dochodzenie roszczenia wierzycielowi,

    3. Pokrzywdzenie wierzyciela - Czynność prawna dłużnika musi być dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela. Pokrzywdzenie to następuje wówczas gdy wskutek czynności prawnej dłużnik stał się całkowicie niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności. Stan całkowitej lub zmniejszonej niewypłacalności może być udowodniony w różny sposób np. nakazanie bezskutecznego prowadzenie egzekucji .Ciężar udowodnienia tej okoliczności wraz z dowodem istnienia związku przyczynowego między nią a dokonaniem przez dłużnika czynności prawnej spoczywa na wierzycielu. Ponadto kodeks wymaga aby dłużnik dokonując niekorzystnej dla siebie czynności prawnej działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela ale i tu również ciężar dowodu spoczywa na wierzycielu. Jednakże jeżeli dłużnik dokonał na rzecz osoby trzeciej darowizny a był już wówczas niewypłacalny lub stał się nim na skutek jej dokonania wówczas przychodzi wierzycielowi z pomocą ustanawia bowiem domniemanie że dłużnik działał ze świadomością wierzyciela.

    4. Korzyść osoby trzeciej - z dokonanej prze dłużnika czynności prawnej jakaś osoba trzecia musi uzyskać korzyść majątkową np. nabędzie praw majątkowe lub zwolniona została z zobowiązania. Ponadto kodeks wymaga aby osoba trzecia która odniosła korzyść z czynności prawnej wiedziała lub co najmniej przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. U stawodawca stwierdza że osoba będąca w bliskim stosunku z dłużnikiem wiedziała iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela z tym że pojęcie osoby bliskiej nie należy utożsamiać z określonymi więziami rodzinnymi a raczej należy brać pod uwagę faktyczne stosunki łączące dłużnika z osobą która od niego uzyskała korzyść majątkową . Natomiast jeżeli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie wówczas w ogóle zostaje uchylona przesłanka świadomości u takim przypadku wystarczy że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.

    53. Źródła zobowiązań.

    Źródłami zobowiązań nazywamy zdarzenia , których skutkiem prawnym jest powstanie stosunku zobowiązaniowego między określonymi podmiotami .Zobowiązania mogą powstawać z określonych zdarzeń:

    1. Z czynności prawnych

    2. Z aktów administracyjnych

    3. Z wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym

    4. Z bezpodstawnego wzbogacenia

    5. Z innych zdarzeń z którymi ustawa łączy skutek prawny w postaci powstania zobowiązań

    Wśród zobowiązań z czynności prawnych wyróżnić można zobowiązania z czynności prawnych jednostronnych i zobowiązania z czynności prawnych dwustronnych ( umów ). Zobowiązania z czynności prawnych jednostronnych powstają tylko wtedy gdy wyraźnie przewiduje to ustawa . Natomiast najczęściej powstają zobowiązania z czynności prawnych dwustronnych czyli z umów . Zobowiązania umowne odgrywają podstawową rolę w warunkach gospodarki rynkowej.

    54. Zobowiązania umowne.

    Ogólna klasyfikacja umów :

    1. Umowami jednostronnie zobowiązującymi nazywamy umowy z których w zakresie składników istotnych wynikają obowiązki tylko dla jednej ze stron podczas gdy druga strona jest wyłącznie stroną uprawnioną np. umowa darowizny .

    2. Umowy dwustronnie zobowiązujące z tych umów wynikają określone obowiązki dla obydwu stron. Np. umowa sprzedaży

    55. Pojęcie i przesłanki odpowiedzialności deliktowej .

    Odpowiedzialność deliktowa (łac. ex delicto - z czynu niedozwolonego) to jeden z trzech tradycyjnie wyróżnianych reżimów odpowiedzialności cywilnej. Wyróżnia się ją ze względu na źródło zobowiązania, którym jest dopuszczenie się czynu niedozwolonego. Zdarzenie to powoduje powstanie między sprawcą a poszkodowanym (wyjątkowo - również między sprawcą a inną osobą) cywilnoprawnego stosunku zobowiązaniowego.

    Zasady odpowiedzialności

    -Zasada winy ( zasada odpowiedzialności subiektywnej )

    -Zasada ryzyka ( zasada odpowiedzialności obiektywnej

    -Zasada współżycia społecznego

    Przesłanki odpowiedzialności deliktowej:

    -Zaistnienie szkody

    -Wywołanie szkody zdarzeniem z którym przepisy wiążą obowiązek odzkodowania

    -Związek przyczynowy między powyższym zdarzeniem a powstałą szkodą

    Szkoda

    Zasady odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę w rozumieniu prawa cywilnego wskazuje art. 361 § 1 kc. Zgodnie z nim sprawca ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek zdarzenia, przy czym dla przyjęcia jego odpowiedzialności musi istnieć związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem oraz powstałą szkodą (czyli szkoda musi powstać wskutek pewnego zdarzenia). Zasadą jest pełne naprawienie szkody, w odniesieniu do odpowiedzialności deliktowej nie istnieją przepisy pozwalające na miarkowanie odszkodowania, jednak wysokość odszkodowania może być zmniejszona w zależności od okoliczności zdarzenia, jak też i stopnia winy obu stron (np. w przypadku przyczynienia się poszkodowanego) - art. 362 kc.

    Czyn niedozwolony

    Pojęcie czynu niedozwolonego rozumie się w sposób specyficzny dla prawa cywilnego - chodzi tu nie tylko o czyn zabroniony pod groźbą kary przez prawo karne lub prawo administracyjne, lecz o każdy czyn naruszający porządek prawny. Tak więc nie każdy czyn niedozwolony jest przestępstwem (wykroczeniem).

    Związek przyczynowy

    Aby można było sprawcy czynu niedozwolonego przypisać czyn, należy wykazać istnienie związku przyczynowego między bezprawnością czynu a spowodowaną przezeń szkodą. Należy przede wszystkim sprawdzić, czy pozostają one w relacji następstwa (czyn -> szkoda) oraz ustalić adekwatność związku między nimi, to znaczy, ustalić czy zaistniała szkoda jest normalnym następstwem czynu.

    Wina

    Wina jest to personalna zarzucalność popełnionego czynu. Na gruncie prawa cywilnego składa się ona z dwóch elementów:

    -obiektywnego - bezprawność postępowania dłużnika, tj. niezgodność zachowania się dłużnika z istotą obowiązków wynikających z treści zobowiązania, np. niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania;

    -subiektywnego - wadliwość postępowania w znaczeniu podmiotowym, tj. podjęcie i przeprowadzenie przez dłużnika decyzji ocenianej jako niewłaściwa bądź też niepodjęcie i niewykonanie decyzji, która w danych okolicznościach powinna była nastąpić.

    Stopnie winy na gruncie cywilistyki:

    -wina umyślna (łac. dolus) - zamiar bezpośredniego wyrządzenia szkody,

    -wina nieumyślna (łac. culpa) - bezpośrednia chęć wyrządzenia szkody która dzieli się na:

    lekkomyślność - bezpodstawne przypuszczenie że szkody się uniknie

    niedbalstwo - nie przewidzenie szkody pomimo konieczności przewidzenia jej i zaniechanie określonych czynności.

    Dla istnienia odpowiedzialności cywilnej stopień winy nie ma znaczenia.

    56.Odpowiedzilność za własne i cudze czyny.

    Odpowiedzialność za czyny własne - kto ze swojej winy wyrządził drugiemu krzywdę zobowiązany jest do jej naprawienia. Zasada ta oparta jest na zasadzie winy. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym ich odpowiedzialność jest solidarna. Odpowiedzialności nie ponosi: osoba niepoczytalna; osoba działająca w obronie koniecznej w stanie wyższej konieczności; osoba poniżej lat13.

    1.Odpowiedzialność za własne czyny - przesłanki odpowiedzialności za własne czyny:

    -zawinione działanie sprawcy

    -szkoda

    -związek przyczynowy między działaniem sprawcy a szkodą.

    2.Ciężar dowodu

    Przy odpowiedzialności deliktowej za własne czyny sprawcy ciężar dowodu spoczywa w odniesieniu do wszystkich przesłanek odpowiedzialności na osobie poszkodowanej .

    3. Współsprawstwo

    Szkodę może wyrządzić wspólnie kilka osób . Mówimy wtedy o współsprawstwie w wyrządzeniu szkody.Jezeli za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym ponosi odpowiedzialność kilka osób ich odpowiedzialność jest solidarna.

    2.Odpowiedzialność za czyny cudze

    Odpowiedzialność za czyny cudze obejmuje zróżnicowane pod względem faktycznym i prawnym sytuacje, a w szczególności: odpowiedzialność za czyny osób niepoczytalnych; odpowiedzialność za czyny osób, którym powierzono dokonanie czynności; odpowiedzialność za czyny podwładnych

    W przypadku wyrządzenia szkody przez osobę niepoczytalną lub małoletniego poniżej 13 lat nie ponoszą oni odpowiedzialności .Odpowiedzialność z reguły ponosi osoba zobowiązana z mocy ustawy lub umowy do nadzoru. Do naprawienia powstałej szkody zobowiązana jest osoba sprawująca nadzór nad osobą niepoczytalną lub małoletnim.

    Odpowiedzialność zwierzchnika za podwładnego jest odpowiedzialnością za skutek a więc odpowiedzialnością na zasadzie ryzyka. Zwierzchnik odpowiedzialny jest tylko za szkodę wyrządzoną z winy podwładnego.

    57.Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta i rzeczy.

    1.Odpowiedzialność za zwierzęta - może ukształtować się trojako :

    1. gdy zwierzę jest tylko narzędziem w ręku człowieka odpowiada za szkodę człowiek i to tak jakby ją wyrządził czynem własnym

    2. ten kto zwierzę chowa lub się nim posługuje odpowiada za szkody wyrządzone przez zwierzę niezależnie czy było pod jego nadzorem, czy zabłąkało się lub uciekło

    3. gdy osoba która zwierzę chowa lub się nim posługuje nie odpowiada za szkodę poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody jeżeli z okoliczności wynika że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

    2.Odpowiedzialność za rzeczy

    Kodeks cywilny reguluje odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną :

    1. wyrzuceniem

    2. wylaniem

    3. spadnięciem

    jakiegokolwiek przedmiotu z pomieszczenia - za tę szkodę odpowiedzialny jest ten kto pomieszczenie zajmuje. Odpowiedzialność ta jest odpowiedzialnością za skutek opartą nie na zasadzie winy lecz na zasadzie ryzyka. Od odpowiedzialności może się on jedynie uwolnić wykazując że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej.

    oraz odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną:

    1. zawalenie się budowli

    2. lub oderwaniem się jej części

    odpowiedzialność w tym przypadku ponosi samoistny posiadacz budowli .Jest to także odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka od której samoistny posiadacz może się uwolnić jedynie przez wykazanie że zawalenie się budowli lub oderwania jej części nie wynikało ani z braku utrzymania jej w należytym stanie ani z wady budowlanej.

    58.Odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku w związku z użyciem sił przyrody.

    Aby ułatwić sytuacje osób poszkodowanych przepisy opierają odpowiedzialność osób eksploatujących siły przyrody nie na zasadzie winy a na zasadzie ryzyka zwanej też odpowiedzialnością obiektywną. Odpowiedzialność taką ponoszą :

      1. prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody za szkodę wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu przez produkt niebezpieczny.

      2. Samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody

      3. Posiadacz zależny takiego środka komunikacji gdy otrzymał rzecz w posiadanie zależne od posiadacza samoistnego.

    Zwolnienie się od odpowiedzialności może nastąpić tylko wówczas gdy osoba obciążona odpowiedzialnością wykaże że szkoda nastąpiła na wskutek jednej z trzech przyczyn :

    1. Siły wyższej

    2. Wyłącznie winy poszkodowanego

    3. Wyłącznie winy osoby trzecie za którą osoba obciążona nie ponosi odpowiedzialności

    59.Pojęcie i skutek bezpodstawnego wzbogacenia.

    Bezpodstawne wzbogacenie polega na osiągnięciu korzyści majątkowej bez podstawy prawnej kosztem innej osoby.

    Zawsze jednak przy bezpodstawnym wzbogaceniu muzą wystąpić dwa elementy:

    1. Musi nastąpić uzyskanie korzyści majątkowej kosztem zubożonego

    2. Uzyskanie tej korzyści przez wzbogaconego musi nastąpić bez podstawy prawnej.

    Skutek bezpodstawnego wzbogacenia się:

    Skutkiem prawnym bezpodstawnego wzbogacenia się jest powstanie stosunku zobowiązaniowego między zubożonym a wzbogaconym wzbogacony jest obowiązany do wydania korzyści w naturze, a gdyby nie było to możliwe - do zwrotu jej wartości osobie, kosztem której korzyść została odniesiona. Roszczenie o zwrot jest zawsze mierzone wartością mniejszą - zubożony nie może zadać więcej niż wynosi jego uszczerbek albo korzyść uzyskana przez wzbogaconego. Nie można jednak żądać zwrotu, gdy ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją, powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.

    60.Zasady wykonywania zobowiązań umownych.

    Przy wykonywaniu zobowiązań obowiązują następujące zasady:

    1. Zasada realnego wykonywania zobowiązań

    2. Zasada współdziałania stron przy wykonywaniu zobowiązań

    3. Zasada wykonywania zobowiązania zgodnie z celem społeczno gospodarczym oraz zasadami współżycie społecznego

    4. Zasada pacta sunt servanta

    5. Zasada należytej staranności

    6. Zasada ochrony konsumenta

    Ad.1.Realnym wykonywaniem zobowiązania jest więc wykonanie go przez dłużnika w taki sposób, w jaki został określony w stosunku zobowiązaniowym (umowie). Gdy dłużnik ze swej winy nie wypełni zobowiązania, będzie natomiast musiał zapłacić odszkodowanie.

    Ad.2.Polega na współdziałaniu stron w celu należytego wykonania zobowiązania.

    Ad.3.Wykonanie zobowiązania w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego i ustalonym zwyczajom.

    Ad.4.Umowy należycie zawarte powinny być dotrzymywane i wykonane.

    Ad.5.Dłużnik obowiązany jest do dołożenia staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Dłużnik zatem przy spełnieniu świadczenia musi podjąć wszelkie faktyczne i prawne kroki w celu wykonania umowy.

    61.Skutki nie wykonywania zobowiązań umownych.

    Odpowiedzialność kontraktowa (łac. ex contracto), to odpowiedzialność cywilnoprawna wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku, który powstał na podstawie czynności prawnej i obejmująca obowiązek naprawienia wynikłej z tego szkody. Ciężar dowodu niewykonania lub nienależytego zobowiązania spoczywa na wierzycielu. Nie ma on natomiast obowiązku udowodnienia winy dłużnika. Dłużnik może się uwolnić od odpowiedzialności, jeśli wykaże, że wykonał zobowiązanie, albo że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło nie z jego winy. Winą dłużnika jest zarówno zamiar niewywiązania się ze zobowiązania, jak również nieumyślne niedochowanie należytej staranności przy jego wykonywaniu. Co do zasady natomiast dłużnik nie odpowiada za przypadek

    odpowiedzialność kontraktowa opiera się na art. 471 kodeksu cywilnego: Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

    62.Sposoby wygaśnięcia zobowiązania.

    Wyróżniamy następujące sposoby wykonywania zobowiązania:

    -Wykonanie zobowiązania- stosunek zobowiązaniowy przestaje istnieć gdy jego cel zostaje urzeczywistniony czyli gdy świadczenie zostanie spełnione.

    -Świadczenie w miejsce wykonania - jest to spełnienie przez dłużnika w celu zwolnienia się z zobowiązania innego świadczenia aniżeli to do którego był zobowiązany.

    -Złożenie przedmiotu świadczenie do depozytu sądowego - np. w razie odmowy pokwitowania

    -Śmierć - dłużnika lub wierzyciela

    -Dobrowolne zwolnienie - dłużnika z długu przez rozwiązanie umowy. Zobowiązanie wygasa gdy wierzyciel zwalnia dłużnika od długu a dłużnik zwolnienie to przyjmuje.

    -Potrącenie (kompensacja, kompensata) - w prawie cywilnym umorzenie dwóch przeciwstawnych sobie wierzytelności poprzez złożenie oświadczenia woli przez jednego wierzyciela drugiemu wierzycielowi lub w drodze dwustronnej umowy.

    W języku potocznym o potrąceniu mówi się również w razie pomniejszenia wysokości należnego świadczenia z innych przyczyn.

    Kompensata uchyla konieczność realnego wykonania świadczeń przez obie strony, a zaspokojenie wierzyciela wyraża się w tym iż nie musi on wykonywać przeciwstawnego zobowiązania.

    Przesłanki potrącenia:

    -dwie osoby muszą być względem siebie zarówno wierzycielami jak i dłużnikami,

    -przedmiotem świadczeń w obu przypadkach są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone co do gatunku,

    -obie wierzytelności są wymagalne,

    -wierzytelność osoby dokonującej potrącenia jest zaskarżalna.

    1. Odnowienie - następuję wtedy gdy dłużnik w celu umorzenia zobowiązania zobowiązuje się świadczyć co innego niż był zobowiązany albo choćby to samo lecz z innej podstawy prawnej a wierzyciel wyraża na to zgodę.



    Wyszukiwarka