PATOFIZJOLOGIA
Patologia ogólna:
50% choroby serca
25% nowotwory
25% inne:
otępienie
udary
urazy komunikacyjne
Przyczyny chorób (czworo podział) :
zaburzenie krążenia (łac. Perturbatio circulatori)
zapalenie (łac. Inflammatio)
zwyrodnienia (łac. Degeneratio)
nowotwory (łac. Neoplazmata)
ZABURZENIE KRĄŻENIA
Mózg - powinien otrzymywać 700 - 800 ml krwi / 1min, aby dobrze funkcjonować
Nerki - dbają o zachowanie hemoatozy
Tarczyca - przyjmuje największą ilość krwi
W zaburzeniu krążenia możemy mieć doczynienia z:
przekrwieniem narządu
w mózgu może doprowadzić ono do obrzęku mózgu (łac. Oedema ) i śmierci, najczęściej towarzyszy zapaleniu i wzrostowi ciśnienia tętniczego.
niedokrwieniem narządu
Najbardziej znaną chorobą jest choroba wieńcowa (łac. Morbus coronarius), jest to choroba niedokrwienna mięśnia sercowego. Najczęściej jest przyczyną procesów miażdżycowych (łac. Atheromatossis)
Ujawnienie się choroby wieńcowej:
wysiłek fizyczny
zmęczenie
zdenerwowanie
wyjście z ciepła na mróz
Zawał (łac. Infarctus) - martwica fragmentu narządu objęty niedokrwieniem
Zator (łac. embolia) - zaburzenia krążenia, które mogą wystąpić w wielu ogniskach naczyniowych
Zakrzep (łac. Thrombus) - jest to miejscowe zamknięcie tętnicy
ZAPALENIE
Zapalenie jest odczynem tkanek ustroju na czynniki uszkodzenia pochodzenia zewnętrznego - bakterie, wirusy, grzyby.
Może występować zapalenie jałowe - będące odpowiedzią na czynniki wewnętrzne.
Choroby autoimmunologiczne -polegają na tym, że system immunologiczny człowieka myli się i rozpoznaje prawidłowe tkanki jako obce.
Następuje to w przypadku przeszczepów. Znaną chorobą immunologiczną jest toczeń rumieniowaty (łac. Lupus erythematosus) - przeciw ciała omyłkowo rozpoznają własne komórki jako obce, dochodzi do procesu zapalno - zakrzepowo - zatorowego nerek, pacjent umiera z powodu niewydolności.
DEFINICJA WG. HIPOKRATESA
Tumor - obrzmienie, guz
Calor - wzmożone ocieplenie
Rumor - zaczerwienienie
Dolor - ból
Zapalenie jest reakcją dwóch odpowiedzi:
Humoralna - przeciwciała są białkami posiadającymi zdolność do łączenia się z antygenami. Mają one charakterystyczną budowę chemiczną „sznurek w kształcie litery Y” .
Odporność komórkowa - odpowiedzialne są limfocyty, które mogą przekształcać się w plazmacyty, które produkują przeciwciała na miejscu - gruźlica, przekrwienie.
Reakcją na zapalenie jest gorączka lub zwiększenie temperatury miejsca uszkodzonego.
Gorączka jest to proces immunologiczny ciała - lepszy w podwyższonej temperaturze.
„LEPSZE JEST WROGIEM DOBREGO”
ZWYRODNIENIA
Zwyrodnienie jest to proces odkładania w zdrowych tkankach substancji, których nie powinno tam być:
Białka (choroba altzhaimera)
Tłuszcz (choroba wątroby)
Polisacharydy
Pierwiastki
Choroby mogą być:
Wrodzone
Nabyte
Mieszane
Przykłady chorób zwyrodnieniowych (wrodzonych i nabytych) jest:
Neurodegeneracja - 50% przyczyn to otępienie
Choroba Parkinsona - parkinsonizm miażdżycowy- uszkodzenie układu pozapiramidowego.
Choroba altzhajmera - 1/3 jest uwarunkowana genetycznie, czynnikiem wyzwalającym może być silny uraz czaszki.
NOWOTWORY
Nowotwory są to patologiczne tkanki, mogą powstawać na skutek mutacji.
Nowotwory dzielimy na:
Łagodne - nie dają przerzutów, rosną miejscowo, nie powodują smierci.
Czynniki onkogenne
Palenie tytoniu
Niektóre substancje pokarmowe
Złośliwe - ucisk na przerzuty, struktury ważne mogą powodować krwawienie.
CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA
NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA (łac. Insufficientia circulatoria)
Niewydolnością krążenia - nazywamy patologiczne zmniejszenie się przepływu krwi przez tkanki i narządy.
Niewydolność serca - jest to stan, w którym serce nie jest w stanie przetoczyć odpowiedniej ilości krwi. Może ona przebiegać zarówno ze zmniejszeniem jak i ze wzrostem objętości minutowej serca w stosunku do normy.
Prawidłowa frakcja wyrzutowa powinna wynosić 70%, możemy ocenić to za pomocą badania ECHA serca. U pacjenta po zawale FW spada do 40 - 50%, pacjent będzie miał niewydolność lewej komory. Przy uszkodzeniu lewej komory FW spada do 20%.
Niewydolność serca dzielimy na:
Ostrą
Przewlekłą
Prawokomorową
Lewokomorową
Obukomorową
Przyczyny niewydolności lewokomorowej:
Choroba wieńcowa (łac. morbus coronarius) - i zawał mięśnia sercowego (infarctus myocardii )
Nadciśnienie tętnicze (łac. hypertonia arterialis)
Wady zastawkowe
Kardiomiopatie
Objawy:
Duszność wysiłkowa
Kaszel
Sinica
CHOROBA WIEŃCOWA I ZAWAŁ MIĘŚNIA SERCOWEGO
Choroba wieńcowa powstaje w wyniku niedokrwienia serca z powodu zwężenia tętnic wieńcowych, zaopatrujących w krew mięsień sercowy. Przyczyną jest miażdżyca tętnic.
Serce jest zaopatrywane w tlen, glukozę i 2 tętnice wieńcowe - prawą i lewą. W wyniku niedostarczenia jednego z trzech czynników dochodzi do niedokrwienia mięśnia sercowego - deficyt tlenowy m. sercowego.
Zaopatrywanie m. sercowego na tlen uzależnione jest od wielu czynników:
Częstości i miarowości pracy serca
Napięcia ścian komór pod koniec rozkurczu
Kurczliwość m. sercowego
Wysokość ciśnienia tętniczego
Ujawnienie się choroby wieńcowej:
Wysiłek fizyczny
Nadciśnienie tętnicze
Nadczynność tarczycy
Częstoskurcz
Choroby gorączkowe
Podstawowym objawem niewydolności wieńcowej są napady bólowe dławicy piersiowej, zwanej dusznicą bolesną (łac. Angina pectoris)
Zawał mięśnia sercowego jest najczęściej następstwem choroby wieńcowej. Jest to stan, w którym dochodzi do zupełnego odcięcia pewnego obszaru mięśnia sercowego od ukrwienia wieńcowego do czasu wytworzenia się martwicy. Zawał zaczyna się bólami za mostkowymi, promieniującymi do żuchwy, lewej ręki lub barku, ból jest bardzo silny.
W pierwszych godzinach zwiększa się stężenie glukozy we krwi, zwiększa się liczba krwinek białych we krwi, mogą występować stany podgorączkowe.
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
O nadciśnieniu tętniczym mówimy, gdy ciśnienie skurczowe przekracza 140 mmHg, a rozkurczowe 90 mmHg.
Wiek, w którym po raz pierwszy pojawiło się nadciśnienie jest ważnym momentem diagnostycznym.
Choroba nadciśnieniowa zaczyna się zwykle już w 3 i 4 dekadzie życia. Wystąpienie nadciśnienia po 50 roku życia sugerować może jego miażdżycowe tło.
Wysokie ciśnienie rozkurczowe nie jest na ogół spotykane w nadciśnieniu miażdżycowym.
Nadciśnienie może być wywołane zmniejszeniem sprężystości naczyń ( miażdżyca tętnic), zwiększeniem pojemności wyrzutowej serca(niedomykalność zastawek aorty), lub samoistnym zwężeniem obwodowego układu tętniczego.
WADY ZASTAWKOWE
Nabyte wady serca powstają w wyniku uszkodzenia zastawek serca głównie przez procesy zapalne. Uszkodzenie powoduje zwężenie lub niedomykalność zastawki. Najczęściej uszkodzeniu ulega zastawka dwudzielna, rzadziej aortalna, zastawki serca prawego - bardzo rzadko.
Wady zastawkowe lewej komory :
Zastawka mitralna ( dwudzielna ) - zwężenie zastawki jest najczęściej następstwem przebycia reumatycznego zapalenia wsierdzia, w wyniku czego dochodzi do zgrubienia płatków zastawki dwudzielnej, ich zarośnięcia, zwłóknienia, oraz zwapnienia. Niewielkie zwężenie nie powoduje żadnych dolegliwości. Najwcześniejszym objawem jest duszność początkowo wysiłkowa, duszność spoczynkowa występuje przy znacznym zwężeniu.
W zapisie EKG załamek P jest poszerzony i dwugarbowy w odprowadzeniu I i II .
Niedomykalność zastawki polega na niedostatecznej szczelności zastawki podczas
skurczu, co jest powodem wstecznego odpływu krwi z lewej komory do lewego
przedsionka.
Zastawka aortalna - niedomykalność tej zastawki powstaje najczęściej po przebyciu choroby reumatycznej, rzadziej kiły, bakteryjnego zapalenia wsierdzia. Uszkodzenie zastawki powoduje wsteczny odpływ krwi w okresie rozkurczu z aorty do lewej komory.
Stopniowo dochodzi do rozstrzeni i przerostu mięśnia lewej komory, powstaje tzw. Serce wole.
4. KARDIOMIOPATIE
Są to pierwotne uszkodzenia mięśnia sercowego.
Objawy:
Dusznością wysiłkową
Pojawienie się przesięku w płucach
Duszność pochodzenia sercowego (łac. astma cardiale ) - występuje głównie w nocy
Obrzęk płuc (łac. oedema pulmonum)
Przyczyny niewydolności prawokomorowej:
Jest najczęściej wtórna do niewydolności lewokomorowej
Prowadzi do niewydolności obukomorowej
Objawy:
Obrzęk kończyn dolnych na początku niewielki
Obrzęki wokół kostek , początkowo przemijające potem stałe
Obrzęk jamy brzusznej
Poszerzenie żył szyjnych
Powiększenie wątroby
Wzdęcia, nudności, zaparcia, biegunka
Sinica
Serce płucne (łac. cor pulmonale) = zespół płucno - sercowy ( łac. syndroma pulmo - cardiale) zmiany w układzie sercowo - naczyniowym powstałe wtórnie z powodu przewlekłego nadciśnienia w tętnicy płucnej.
Uszkodzenie prawej komory mięśnia sercowego w przebiegu choroby:
Rozedmy płuc
Dychawicy oskrzelowej (skurcz oskrzeli na tle alergicznym)
Różowy pufacz „pink paf”- świeży astmatyk, walczy z oddechem
Niebieski nadymacz - pacjent z sinicą, obrzękami kończyn dolnych, nie walczy z oddechem
Leczenie:
Naparstnica (digitalis) zawiera alkaloidy wspomagające działanie mięśnia sercowego, zwalnia akcję serca, uczula na występowanie zaburzeń rytmu.
Potas (K) powoduje zatrzymanie akcji serca w asystoli.
Leki moczopędne Furosemit
Nadciśnienie tętnicze (łac. hypertensio arterialis)
Prawidłowa wartość ciśnienia do 40 roku życia to 140/90, u starszych 160/90.
Ciśnienie rozkurczowe 90 - 100 to nadciśnienie chwiejne, powyżej 100 to nadciśnienie tętnicze utrwalone.
Przyczyny:
U 90% chorych nie ma przyczyny bezpośredniej
Teoria mozaikowa Pega: - mężczyźni , czynniki genetyczne i zawodowe
Zaburzenia hormonalne: kora nadnercza
Nerkowopochodne - nerki są gruczołem wewnątrzwydzielniczym wydzielają EPO (erytropoetyna), oś RAA (Renina -parahoprmon, Angiotensyna- wzrost napięcia naczynia, Aldosteron)
zwężenie tętnicy nerkowej : USG, USG-Doppler, scyntygrafia nerek, arteriografia
wady rozwojowe naczyń nerek
objawy:
ból głowy w okolicy potylicy, szum w uszach
kołatanie serca
lekki obrzęk na twarzy
zaczerwienienie skóry
skutki nadciśnienia tętniczego:
uszkodzenie mięśnia sercowego
uszkodzenie w OUN
uszkodzenie nerek
leczenie:
farmakologiczne- leki rozszerzające tętnice
leki hamujące oś RAA - Renina Angiotensyna Aldosteron.
leki moczopędne
powikłanie:
choroba wieńcowa i zawał
przyczyny choroby wieńcowej:
miażdżyca (łac. arteriosclerosis, atheromatosis) - zwężenie do 50% naczynia nie daje objawów hemodynamicznych. Może nastąpić powolne narastanie, zwężenie naczynia i całkowite zamknięcie, jest czas na rozwinięcie się krążenia obocznego.
Objawy:
lewin - ból na wysokości mostka o charakterze ściskającym promieniującym do lewej ręki, szczęki między łopatki, do prawej ręki, może też promieniować do jamy brzusznej. Ból wieńcowy może wystąpić przy przyspieszonej akcji serca, w wysiłku, przy wzruszeniu, przy nagłych i dużych zmianach temperatury.
Jeżeli nie doszło do zawału ból sam mija .podaje się Nitroglicerynę dla rozszerzenia naczyń żylnych, jeżeli doszło do zawału ból utrzymuje się.
Lewin - jest to przewlekła niewydolność serca
Skurcz naczyń - ból w piersiach (łac. Angina pektoris)
Zapalenie mięśnia sercowego:
bakteryjne - dotyczy wsierdzia
wirusowe - objawia się zaburzeniami rytmu serca, może wywołać napad choroby wieńcowej
zapalenie naczyń
reumatoidalne zapalenie stawów
zespół Siegnera - upośledzenie gruczołów wydzielania zewnętrznego, występuje w 90% u kobiet
5. Zaburzenia rytmu serca mogą doprowadzić do choroby wieńcowej
Przewlekła choroba wieńcowa zaostrzona (łac. morbus coronarius chronica exacetoata) -objawy:
zawał mięśnia sercowego, niewydolność lewej komory
zaburzenie rytmu serca w szczególności migotanie komór, może dojść do bloku przedsionkowo komorowego
leczenie farmakologiczne:
pentetriol
blokery - captoprol
enerapil
leczenie inwazyjne:
leczenie miażdżycy serca
pomost omijający
by pass
radiologia interwencyjna:
wprowadzamy rurkę (stand) - by nie doszło do powtórnego zwężenia się naczynia
rota - ablacja:
wprowadzamy cewnik i rozszerzamy naczynie
laseroterapia:
wypalanie dziurek wewnątrz mięśnia sercowego ok. 50% pacjentów czuje się lepiej
badanie:
kineza kreatynowa CK i MB we krwi po zawale ok. 30% po godz., później ALAT i ASPAT
EKG w 30% diagnostyka prawidłowa
Próba wysiłkowa (bieżna) 70%
Test farmakologiczny - substancja podawana dożylnie, do zwiększenia Akcji serca (Dipirydamol, Dopamina)
W USG i EKG przy dodatnie próbie wysiłkowej →koronarografia, scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego - wykazuje stan i stopień uszkodzenia naczyń wieńcowych.
Zaburzenia rytmu serca:
zaburzenia wytwarzania bodźców w ich naturalnych miejscach:
w węźle zatokowo - przedsionkowym, lub w łączu przedsionkowo komorowym
ektopowe wydzielanie bodźców
zaburzenia przewodzenia
Szybkość i rytmiczność pobudzeń serca jest regulowana przez węzeł zatokowo - przedsionkowy. Wyzwala on pobudzenie z częstością ok. 70ud/min.
Węzeł przedsionkowo komorowy leży w okolicy zatoki wieńcowej, powyżej zastawki trójdzielnej, częstotliwość ok. 50ud/min.
W pęczku Hisa częstotliwość wynosi ok. 30ud/min.
zaburzenia rytmu serca mogą być:
przed komorowe
komorowe
Częstoskurcz komorowy:
Występuje w przebiegu choroby wieńcowej, w świeżym zawale serca, w zapaleniu mięśnia sercowego oraz w nadciśnieniu tętniczym
Akcja serca wynosi powyżej 60ud/min
Częstoskurcz nadkomorowy i zatokowy:
W nadczynności tarczycy, w guzie hromochłonnym
Skurcze dodatkowe m. przedsionkowego:
W przeroście mięśni
Migotanie przedsionków:
Można z tym żyć. Węzeł zatokowo - przedsionkowy wytwarza bodźce elektryczne 400 - 500/min, naczynia wieńcowe napełniają się w czasie skurczu, łącze przedsionkowo - komorowe przepuszcza co 4 - 5 bodziec, dzięki czemu frakcja wyrzutowa zmniejsza się o 20%, akcja serca waha się w granicach ok. 80 - 120/min i jest całkowicie niemiarowa.
Skurcze dodatkowe m. komorowego:
Pobudzenie jest asynchroniczne, nieprawidłowy kształt załamków.
Mogą być one pojedyncze - nieregularne, może być również cała seria dodatkowych skurczy, mogą się one utrwalić i może dojść do częstoskurczu i migotania komór.
Bloki przewodzenia:
I0 - zwolnienie przewodzenia między węzłem zatokowo - przedsionkowym, a łączem przedsionkowo - komorowym, serce pracuje trochę wolniej
II0 - uszkodzenie wytwarzania bodźców w łączu przedsionkowo komorowym
III0 - zerwanie przewodzenia elektrycznego, między górną częścią układu bodźcoprzewodzącego a mięśniami komór umieszcza się stymulator
Choroby naczyń obwodowych
Tętnice
miażdżyca - odkładanie się w ścianach tętnic blaszek miażdżycowych, naczynia mogą ulec zmianie w obrębie chorób zapalnych autoimmunologicznych
zespół Takayashu - zapalenie łuku aorty i stopniowe zwężenie się naczyń odchodzących od łuku. Objaw: ręce szybko się męczą. Badanie - doppler kolor, arteriografia, DSA
zakrzepowe zwężenie tętnic = choroba Bűrgera . leczenie - by pass
dysplazja mięśniowo-włóknista - zmiana tkanki mięśniowej przez tkankę łączną, może dojść do zaciskania naczyń. choroba ta atakuje młodych ludzi i duże naczynia.
Żyły
żylaki (łac. Varices) - zapalenie żył.
Żylaki odbytu dają przykre dolegliwości pieczenia, mogą powstać skrzepliny.
Żylaki sploty około macicznego mogą być przyczyną powstawania skrzepliny i zatoru
Płucnego.
Żylaki przełyku, marskość wątroby poprzez splot około przełykowy i splot około
odbytowy, stanowią przyczynę śmierci przy uszkodzeniu żylaka żołądek zostaje zalany
krwią.
Chłonka (łac. Lympha) -
jest płynem międzykomórkowym, który spływa do prawego przedsionka za pomocą ukł. limfatycznego. Głównym zadaniem jest oczyszczanie przestrzeni międzykomórkowych z substancji ubocznych.
Węzeł chłonny jest najbardziej narażony na przerzuty nowotworowe.
Pierwotny obrzęk naczyń limfatycznych występuje najczęściej jednostronnie w kończynie dolnej, wtórny obrzęk występuje w okolicy miednicy małej
CHOROBY UKŁADU POKARMOWEGO
Choroba wrzodowa żołądka (łac. morbus ulcerosus ventriculi )
Choroba wrzodowa dwunastnicy (łac. morbus ulcerosus duodeni)
Wrzód (łac. ulcus) - ubytek prawidłowej tkanki na jej powierzchni i krążenie tego ubytku w głąb narządu.
Wrzód pojedynczy występuje rzadko, może wystąpić pod wpływem stresu.
Przyczyny:
wrzód stresowy - występuje rzadko, natomiast choroba wrzodowa jest chorobą przewlekłą - nadmiar kwasu soku żołądkowego.
Helicobacter pylori ( objaw: zgaga )
Gastrinoma - nowotwór, który wydziela gastrynę jest bardzo duża produkcja kwasu solnego
Wrzody starcze - niedokrwienie śluzówki żołądka, ubytek w śluzówce żołądka, nadmiar kwasu solnego, mogą ulec przemianie nowotworowej. Mogą powstawać nie tylko u osób z nadkwasotą.
Wrzody dwunastnicy - powstają tylko u osób z nadkwasotą
Leczenie:
Ranigast
Leki zobojętniający kwas solny
Antybiotyki
Leki przeciwzakrzepowe
Pochodne Bizmutu
Leczenie chirurgiczne
Objawy:
Ból po jedzeniu (do 1 -2 godz.) wewnątrz dwunastnicy bóle mogą występować na czczo i ustępować po posiłku
Krew
Stolce smoliste (łac. melaena)
Wymioty fusowate
Anemia
Wrzód może doprowadzić do zgonu gdy:
Dojdzie do uszkodzenia dużej tętnicy przez wrzód
Wrzód drąży do trzustki
Zapalenie żołądka (łac. gastritis)
Objaw: - ból po jedzeniu
Zapalenie trzustki (łac. pancreatitis)
Przyczyny: - alkohol
CHOROBY NADBRZUSZA
DWUNASTNICA
Zapalenie dwunastnicy (łac. duodenitis) - może doprowadzić do wrzodów dwunastnicy
(łac. ulcer duodeni) pochodzących z nadkwasoty.
Objaw : bóle nocne - im wyżej zlokalizowany jest wrzód, tym szybciej występuje ból
Refluks dwunastniczo - żołądkowy - zarzucanie treści dwunastniczej do żołądka, powodując drażnienie żołądka w okolicy kolana dwunastnicy, może też powodować zapalenie lub wrzody żołądka.
Nowotwory dwunastnicy - nie ma nowotworów dwunastnicy z wyjątkiem raka brodawki Vatera na skutek bogatego podścieliska limfocytecznego.
TRZUSTKA
Trzustka jest narządem wydzielania zewnętrznego ( sok trzustkowy ) i wewnętrznego (insulina i glukagon.).
Jest narządem głęboko ukrytym i niedostępnym badaniu fizykalnym.
Cukrzyca (łac. diabetes mellitus) - brak lub małe stężenie cukru we krwi.
Wyróżniamy 2 typy cukrzycy:
typu młodzieńczego czyli insulinożelazna
typu dorosłych insulinoniezależne
zapalenie trzustki dzielimy na:
ostre (łac. pancreatitis acuta)
przewlekłe (łac. pancreatitis chronica )
W ostrym zapaleniu trzustki (O.Z.T.) choroba występuje w różnym nasileniu, często bezobjawowo.
Przyczyny O.Z.T. :
urazy
ciąża
leki
inne
objawy:
choroba zaczyna się gwałtownie
może być poprzedzona atakami kamicy żółciowej
silny ból w nadbrzuszu, długotrwały, promieniujący do pleców lub ku stronie lewej
wymioty
wzdęty brzuch
gorączka
zaczerwienienie lub sinica twarzy w początkowym okresie choroby
Powikłania po O.Z.T. dzielimy na:
miejscowe :
ropień
torbiel rzekoma
martwica tkanki tłuszczowej
ogólne:
wstrząs
niewydolność oddechowa
niewydolność nerek
niedrożność jelit
Przewlekłe zapalenie trzustki (P.Z.T.) dzielimy na:
wapniejące
wrodzone
zaporowe
Przyczyny P.Z.T. :
alkohol
nadczynność gruczołów przytarczycznych
niedobór białka w pożywieniu
utrudnienie w odpływie soku trzustkowego
leczenie:
zachowawcze - rozpoczyna się od zaleceń dietetycznych
operacyjne - wskazaniem są uporczywe, długotrwałe bóle wymagające stałego podawania silnych środków uśmierzających
Nowotwory trzustki - wyleczalność słaba.
INSULINOMA - (z grupy APCID) - jest to guz wywodzący się z komórek β wysp trzustkowych, wydzielający w nadmiernej ilości insulinę, hipoglikemia może powodować napad podobny do padaczkowego.
Objawy:
Niepokój
Podwójne widzenie
Skurcze mięśniowe
Drgawki
Śpiączka
Potliwość
Zaczerwienienie skóry
Nudności
Przyspieszenie tętna
Uczucie głodu i bóle w nadbrzuszu
GASTRINOMA - guzy z komórek macierzystych, które uległy nieprawidłowemu zróżnicowaniu komórek G wydzielających w nadmiarze gastrynę.
Objawy:
Nadkwaśność treści żołądkowej
Biegunka i wymioty
Spadek masy ciała
WĄTROBA
Wątroba spełnia 2 funkcje:
Zewnątrzwydzielnicza ( produkcja żółci)
Przetwarzanie tłuszczy i białek
Wątroba może ulec:
Zapaleniu
Zaburzeniu krążenia
Zwyrodnieniom
Nowotworom
Wirusowe zapalenie wątroby [W.Z.W.] - (łac. hepatitis viralis)
W.Z.W. występuje w kilku postaciach, zależnie od rodzaju wirusa. Wyróżniamy W.Z.W. typy A, B, C, D, G.
Przyczyny:
Wirusy
Bakterie
Pasożyty
Pierwotniaki
Typ A - rozszerzenie drogą pokarmową, całkowicie wyleczalna
Typ B - droga wszczepienna, z reguły się z niej wychodzi
Typ C - dochodzi drogą pozajelitowa, ale również drogą płciową i pokarmową.
W.Z.W. rozpoczyna się objawami „grypowymi”:
Uczuciem ogólnego rozbicia
Bólami stawowymi
Objawy ostrego nieżytu żołądkowo - jelitowego
Osłabienie mięśniowe
Nudności i wymioty
Bóle w prawym podżebrzu
Żółtaczka powyżej 5mg/% stężenia bilirubiny żółtaczka jest poważna
Leczenie:
typ A - brak
typ B - leczenie objawowe; Enkorton, Pregnison, hormony sterydowe
typ C Interferon działa w 60% ; skutki uboczne: - niedokrwistość
- uszkodzenie wątroby
- uszkodzenie szpiku
- depresje
Nowotwory dzielimy na:
pierwotne
wtórne
Pierwotne nowotwory wątroby stanowią ok. 1% nowotworów ukł. pokarmowego .
Są 2 rodzaje nowotworów:
HEPATOMA - wątrobiak, u ¼ osób z marskością wątroby
CHOLANGIOMA - z wyściółki przewodów wątrobowych
Marskość wątroby (łac. cirrhossis hepatis)
Jest to upośledzenie funkcji prowadzące najczęściej do zgonu.
Marskość wątroby może występować samoistnie, bez ustalonej przyczyny, może dojść do powiększenia śledziony.
Przyczyny:
Działanie różnorodnych czynników uszkadzających komórki wątrobowe. Mogą to być:
Przewlekłe zatrucia (np. alkoholizm)
Długo trwające niedobory pokarmowe
Przewlekłe procesy zapalne miąższu wątrobowego
Zaburzenia metaboliczne
Przewlekły zastój żółci
WZW
Objawy:
Odbarwienie kału
Nadmierne wydzielanie gazów
Wzdęcia
Bóle w prawym nadbrzuszu
Białe paznokcie
Zmniejszenie stężenia białek w surowicy krwi
Leczenie:
Przede wszystkim zachowanie prawidłowej diety i zakaz spożywania alkoholu.
Zwłóknienie wątroby (łac.cirrhosis hepatis) - dochodzi do upośledzenia funkcji wątroby
kamica żółciowa (łac. cholelithiasis, calculosis vesicae felleae)
jest chorobą pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, polegająca na odkładaniu się złogów o różnej budowie.
W skład kamieni żółciowych wchodzi najczęściej cholesterol, wapń i bilirubina.
Kamienie mogą spowodować zbliznowacenie brodawki Vatera.
Choroba dotyczy częściej kobiet.
Objawy:
Kolka żółciowa - silne bóle w okolicy prawego podżebrza
Mdłości
Wymioty
Gorączka
Żółtaczka
Biegunka
Diagnostyka:
USG
ECPW czyli endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna
Cholangiografia
Scyntygrafia
Leczenie:
Cholecystectomia - zabieg operacyjny polegający na usunięciu pęcherzyka żółciowego
Dieta
Cholangiografia endoskopowa
Zapalenie pęcherzyka żółciowego [Z.P.Ż] (łac. cholecystitis)
Występuje najczęściej w postaci ostrej jako powikłanie po kamicy żółciowej. Jest to najczęściej zapalenie bakteryjne.
Objawy:
Silne bóle w prawym nadbrzuszu
Podwyższona temperatura ciała z dreszczami
Powikłania:
Długotrwały stan zapalny może doprowadzić do marskości pęcherza
Leczenie:
Operacyjne
Nowotwory łagodne są rzadkością występują w postaci gruczolaków, mięśniaków, włókniaków. Wśród nowotworów złośliwych przeważają gruczolaki.
JELITO CIENKIE
Jelito cienkie składa się z trzech części:
dwunastnicy
jelita czczego
jelita krętego
Zapalenie jelita cienkiego (łac. enterritis)
Infekcyjne zapalenie jelita cienkiego o ostrym przebiegu spotyka się często. Występują one po spożyciu zakażonego pokarmu. Typowym bakteryjnym zapaleniem jest salmonelloza występuje najczęściej w żółtku jajek.
Objawy:
biegunka (nawet ciężkie odwodnienie)
wzrost temperatury
bóle brzucha
W pediatrii zapalenie jelit jest na podłożu alergicznym:
zespół złego wchłaniania
utrata białka przez jelita (skaza białkowa)
objawy:
dystrofia - nieprawidłowe zaburzenie w rozwoju
niski poziom globuliny we krwi
Nowotwory w jelicie cienkim występują rzadko.
APUD - są to małe nowotwory wielkości ziarna groszku wytwarzane przez hormony:
gastrimoma
insulina
sanatostahnana
glicagonoma
Zapalenie uchyłków:
UCHYŁEK MICKELA (łac. diverticulum Mickel) jest to pozostałość po embrionalnym przewodzie żółciowym. Podejrzewa się go w krwotokach nieznanego pochodzenia. Jest chorobą rzadką, leczenie - operacyjne.
CHOROBA LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (łac. morbus Leśniowski - Crohn)
Jest to nacisk komórek, który może powodować perforację. Najbardziej typową lokalizacją jest końcowy odcinek jelita krętego.
JELITO GRUBE
Jelito grube dzieli się na:
kątnicę (j. ślepe) z wyrostkiem robaczkowym
okrężnice wstępującą, poprzeczną, zstępującą, esowatą
odbytnicę (prostnicę) zakończona odbytem
Wyrostek robaczkowy (łac. appendix vermiformis)
Jest pozostałością ewolucyjną, zakończony ślepo. Gdy dojdzie do pęknięcia wyrostka, to zawartość wdostanie się do miednicy i nastąpi zapalenie otrzewnej.
Zapalenie wyrostka robaczkowego może być:
ostre
przewlekłe
objawy:
bóle szybko nasilające się
mdłości lub wymioty
gorączka
odwrócenie trzewnej może być:
nie całkowite - odwrócenie serca na stronę prawą
całkowite - wszystkie narządy ulegają odwróceniu
wrzodziejące zapalenie jelita grubego (łac. colitis ulcerosa)
przyczyny choroby są zupełnie nie znane, `dochodzi do skrętu pętli jelit lub wgłobienia.
diagnostyka:
podczas badania palcem per rectum występuje duża bolesność, przy braku oporu poza zwieraczem, a na palcu pozostają ślady krwi i śluzu.
Przebieg choroby jest bardzo różny
Objawy;
niepokój
nadmierna pobudliwość
natręctwo lub skrytość, małomówność
bezsenność
utrata apetytu
Niedrożność jelit - może powstać z różnych przyczyn np.:
guz nowotworowy
ciało obce
ucisk z zewnątrz
Może być również spowodowana:
skrętem jelita (łac. volvulus)
zadzierzgnięciem (łac. strangulatio)
wgłobieniem (łac. invaginatio)
uwięźnięciem we wrotach przepuklinowych (łac. incarceratio)
Rak jelita grubego (łac. carcinoma caeci)
Występuje w różnym wieku, jest to choroba dość częsta i zbyt późno rozpoznawana
Leczenie:
operacyjne
żylaki odbytu
występują najczęściej u osób cierpiących na zaparcia, za czynniki usposabiające przyjmuje się siedzący tryb życia. Zapobiegawczo zaleca się dbałość o regularne wypróżnianie się.
ŻÓŁTACZKA (łac. icterus)
Żółtaczką określa się żółte zabarwienie skóry, błon śluzowych i twardówek oczu.
Warunkiem powstawania żółtaczki jest wzrost stężenia bilirubiny we krwi.
Żółtaczka może być:
miąższowa
mechaniczna
hemolityczna
Przyczyną żółtaczki miąższowej może być:
W.Z.W. typu A, B, C
Zaawansowana marskość wątroby
Mechaniczne zapchanie przewodów wątrobowych np. kamicy wątrobowej, do krwi przedostają się kwasy żółciowe
Atrezja - wrodzony zarośnięcie dróg żółciowych
Żółtaczka mechaniczna wynika z mechanicznego zapchania przewodów wątrobowych np. kamicy wątrobowej.
Żółtaczka hemolityczna dotyczy noworodków i dzieci z konfliktem serologicznym.
GORĄCZKA (łac. febris)
Prawidłowa temperatura ciała waha się od 36 - 370C .
37 - 380C to stan podgorączkowy
powyżej 380C to gorączka
Gorączka jest to odczyn obronny organizmu.
Gorączka może być wywołana przez:
Czynniki zakaźne - jest to odpowiedź immunologiczna organizmu .
Bakterie
Wirusy
pasożyty
Czynniki nieinfekcyjne - jest to immunologiczna reakcja organizmu na „ciało obce”
Rodzaje gorączki:
Ciągła (łac. continua ) - nie przekracza 10C
Trawiąca (łac. hectica) wahania przekraczają 30C
Gdy gorączka narasta objawem są dreszcze, natomiast gdy spada to pot.
Gorączka nieznanego pochodzenia - przyczyna najczęstszą jest zakażenie ogniskowe.
ZAPALENIE OTRZEWNEJ (łac. peritontis)
Zapalenie otrzewnej [Z.O.] może być:
Ostre
Przewlekłe
Z.O. powstaje najczęściej przez zakażenie przechodzące z narządów jamy brzusznej.
Ostre Z.O. jest wywołane najczęściej czynnikiem zakaźnym , dochodzi do posocznicy - obecność bakterii we krwi.
Najczęstszą przyczyną jest:
Pęknięcie wyrostka robaczkowego
Perforacja ściany jelita lub żołądka
Przewlekłe Z.O. może być w mnogich przerzutach nowotworowych do otrzewnej.
CHOROBY TARCZYCY
Terminologia:
ŁAC.
STRUMA - wole
STRUMA NODOSA - wole guzkowe
STRUMA NODOSA TOXICA - wole guzkowe toksyczne (nadczynne)
STRUMA PARENCHYMATOSA - wole miąższowe
STRUMA JUVENILE - wole młodzieńcze
STRUMA RECIDIVANS - wole odrostowe
CARCINOMA GLANDULAE THYREOIDEAE - rak tarczycy
THYREOIDITIS - zapalenie tarczycy
HYPERTHYREOSIS - nadczynność tarczycy
HYPOTHYREOSIS - niedoczynność tarczycy
EUTHYREOSIS - prawidłowa czynność tarczycy
STATUS POST STRUMECTHOMIAM - stan po operacji tarczycy
Wolem nazywamy powiększenie tarczycy. Może ono przebiegać z nadczynnością lub niedoczynnością tarczycy, lub też z prawidłowym wydzielaniem hormonów.
Wole proste (łac. Struma simplex) jest to przerost gruczołu tarczowego spowodowany niedoborem jodu. Gruczoł tarczowy jest powiększony równomiernie, o prawidłowej konsystencji. Duże powiększenie tarczycy może powodować ucisk na tchawicę.
Wole młodzieńcze (łac. Struma juvenilis) zwiększone zapotrzebowanie na tyroksynę w okresie dojrzewania płciowego może doprowadzić do przerostu tarczycy pobudzonej nadmiernym wydzielaniem TSH przez przysadkę.
Wole guzkowe (łac. Struma nodosa) pojawia się najczęściej w wyniku procesów zapalnych toczących się w gruczole tarczowym.
Wole jajnikowe - w obrębie jajnika tworzy się potworniak - mogą znaleźć się tam szczątki zębów, włosów, paznokci. Przestaje pracować tarczyca, przysadka przestaje produkować TSH.
Choroby tarczycy:
Zaburzenia czynności wydzielniczej:
Nadczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy
Zmiany wielkości i struktury oraz położenia gruczołu:
Uogólnione powiększenie tarczycy (wole proste i miąższowe)
Guzek lub guzki w obrębie tarczycy (wole guzkowe)
Niedorozwój (aplazja całej tarczycy lub jednego płata)
Nietypowa lokalizacja gruczołu (wole zamostkowe i językowe)
Mogą one występować oddzielnie lub łącznie - czyli nie każda nadczynność lub niedoczynność tarczycy musi przebiegać z wolem i nie każde powiększenie tarczycy lub guzek musza powodować zaburzenia jej czynności.
Nadczynność gruczołu tarczowego (łac. hyperthyreosis) - polega na zwiększonym wydzielaniu hormonów tarczowych, spowodowanych nadmiernym pobudzeniem gruczołu przez czynniki tyreotropowe lub jego samoistnym gruczolakowatym przerostem.
THYREOTOKSYKOZA A NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY.
Thyreotoksykoza - zespół kliniczny, powstający w wyniku ekspozycji tkanek na wysokie stężenia krążących hormonów tarczycy.
Nadczynność tarczycy - zespół schorzeń charakteryzujących się nadprodukcja hormonów tarczycy przez gruczoł tarczowy.
Etiologia thyreotoksykozy:
Schorzenia związane z nadprodukcją hormonów przez tarczycę:
Choroba Gravesa - Basedowa
Gruczolak nadczynny
Wole guzkowe nadczynne
Nadczynność wywołana podawaniem jodu
Schorzenia związane z nadprodukcją hormonów tarczycy poza gruczołem tarczowym:
Wole jajnikowe
Hormonalnie czynne przerzuty raka tarczycy
Schorzenia związane z niszczeniem tkanek tarczycy i uwalnianiem zmagazynowanych hormonów:
Podostre zapalenie tarczycy
Bezbolesne zapalenie tarczycy (poporodowe)
Nadczynność wywołana podawaniem amiodaronu
4. Schorzenia związane z nadmiarem egzogennych hormonów tarczycy:
Jatrogenna nadczynność tarczycy
Niedoczynność gruczołu tarczowego
Niedoczynność tarczycy może być spowodowana niedorozwojem, uszkodzeniem gruczołu lub niewydolnością przysadki z niedoborem hormonu tyreotropowego.
Do najczęstszych form niedoczynności tarczycy należą:
Wrodzony brak tarczycy (łac. Atherosis)
Wrodzona niedoczynność tarczycy (łac. Hypothyreosis congenita)
Przyczyny niedoczynności tarczycy:
Z obecnością wola:
Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto)
Podostre zapalenie tarczycy (rzadko)
Niedobór jodu
Leki: tyreostatyki, lit, jod (rzadko)
Inne rzadkie przyczyny
Bez obecności wola:
Autoimmunologiczne, zanikowe zapalenie tarczycy
Przyczyny jatrogenne (leczenie J131, leczenie operacyjne, naświetlanie okolicy szyi)
Przysadkowa lub podwzgórzowa niedoczynność tarczycy
Zespół schienia - uszkodzenie przysadki, kobieta po porodzie nie ma pokarmu, jest jej zimno żadne gruczoły nie wydzielają, przerzedzenie, owłosienie.
Scyntygrafia tarczycy: - dawniej wykonywana przy użyciu 131J ze względu na to, że Jod 131 wytwarza promieniowanie gamma (dobre), beta (szkodliwe), dzisiaj stosuje się technet emituje wyłącznie promieniowanie gamma, podaje się dożylnie po 15 min można przeprowadzić badanie. Wadą technetu jest to, że gromadzi się nie tylko w tarczycy, ale też w mięśniu sercowym, płucu, wątrobie, śledzionie .
Scyntygrafia pozwala zdiagnozować guzki zimne i ciepłe. Guzki ciepłe leczy się Jodem131.
Zalety i wady leczenia radiojodem:
Zalety:
Proste
Szybkie
Bezpieczne
Efektywne
Tanie łatwodostępne
Wady:
Długi czas oczekiwania na efekt terapeutyczny
Ryzyko niedoczynności tarczycy
CHOROBY UKŁADU ODDECHOWEGO
I. GÓRNE DROGI ODDECHOWE
Czynniki infekcyjne to:
Bakterie
Wirusy
Grzyby
Katar (łac. Thinitis ) - najczęstszą przyczyną jest nieżyt nosa ( zakażenie wirusowe), w wyniku przeziębienia dochodzi do skurczu naczyń i śluzówka blednie i jest mniej odporna na zakażenia.
Grypa z gorączką do 390 (wirusy) - jest rzadkim schorzeniem, najczęściej są paragrypy.
Alergia - katar alergiczny (łac. Thinitis alergica) - uczulenie na pyłki kwiatowe
Alergie - grupa chorób wynikająca z nadmiernej reakcji organizmu na czynniki alergiczne
np. chemiczne. Alergia występuje w: chorobach układu oddechowego, w
dermatologii lub dająca odczyny skórne, alergeny pokarmowe np. pokrzywka, w
pediatrii na niektóre białka i wielocukry.
Zapalenie zatok przynosowych (łac. Sinusitis) - zatoki przynosowe połączone są z nosem wąskimi przewodami . przy zapaleniu wystąpi nieżyt, obrzęk przewodów łączących jamę nosową z zatokami nosowymi, może wystąpić płyn w zatokach. Najpierw jest on jałowy, ale później może być ropny. Może dojść do zapalenia kości - nie da się wyleczyć antybiotykami.
Leczenie: przepłukanie wielokrotnie zatok
Objawy: uporczywe bóle głowy.
Zapalenie migdałków (łac. Tonsillitis) - popularnie angina, występuje gorączka, najczęściej jest wirusowe i otwiera wrota do zakażenia bakteryjnego. Migdałki są powiększone.
Ostre zapalenie migdałków (łac. Tonsillitis aquta) - może przejść w zapalenie przewlekłe (łac. Tonsillitis synhronica).
Krtań - zapalenie ostre przechodzi w przewlekłe. Krtań może ulec obrzękowi, obrzęk alergiczny - struny głosowe ulęgają strasznemu obrzękowi.
Zapalenie krtani (łac. Laryngitis, pharyngitis) - objawem jest chrypa, występuje najczęściej z zapaleniem gardła.
Nowotwory: raki płaskonabłonkowe
Objaw: chrypa
Uleczalność: zabiegi chirurgiczne, efekty są stosunkowo dobre.
II. DOLNE DROGII ODDECHOWE
Największym schorzeniem płuc jest:
Zapalenie płuc (łac. Pneumonia)może być etiologii bakteryjnej, wirusowej, grzyby. Czynnikami zapalenia płuc były bakterie Gram (+) są to gronkowce złośliwe wywołujące zapalenie płatowe płuc. Bakterie Gram (-) są bardziej niebezpieczne, wywołują zapalenie odoskrzelowe.
Płatowe zapalenie płuc (łac. Pneumonia lobaris) występuje stosunkowo rzadko, najczęściej u osób starszych, które leżą w łóżkach i mają lekką niewydolność serca. Najczęściej występuje w dolnym lub środkowym płacie płuca i w pęcherzykach płucnych. Dochodzi do wysięku. Po 3 - 4 tyg. Następuje powrót do zdrowia.
Odoskrzelowe zapalenie płuc (łac. Bronchopneumonia) - infekcje wewnątrzszpitalne. Najczęściej są to zapalenia płuc wirusowe. Występują nacieki na płucach.
Zakażenia wirusowe mają charakter 2 fazowy:
Wirusemia ogólna - wirusy we krwi- 2-3 dni wylęgania,
Faza narządowa - dominuje suchy kaszel
Izolowane zapalenie oskrzeli (łac. Bronchitis) może być zapalenie ostre, które przejdzie w przewlekłe. Przyczyna - zakażenie wirusowe, rzadko bakteryjne.
Objawy: gorączka, kaszel, odksztuszanie plwociny (ostra faza)
Zapalenie oskrzeli ze skróceniem pęcherzyków płucnych (łac. Bronchitis chronika spastica)
Rozedma płuc (łac. Emphysema pulmorum) - pęcherzyki pękają i łączą się z pęcherzykami sąsiadującymi. Tworzą się duże pęcherze, może dojść do odmy opłucnowej. Pacjent ma dużą klatkę piersiową, cierpi na duszność, wystąpi u niego prawokomorowa niewydolność serca i dojdzie do wystąpienia serca płucnego.
Dychawica oskrzelowa (łac. Asthma brionchiale) - jest to choroba należąca do grupy schorzeń alergicznych. Przyczyną jest uczulenie na jakiś alergen np. kurz domowy, roztocza, sierść, pyłki. Charakteryzuje się dusznością napadowa spowodowaną przez skurcz oskrzeli.
Gruźlica (łac. Tubeoculosis) - może być wywołana przez prątek gruźlicy, rzadziej przez prątek bydlęcy. Zakażenie następuje drogą kropelkową lub z kurzem. Jest ona choroba społeczna której towarzyszy niedożywienie, biedota, osłabienie, nabyte lub wrodzone wady odpornościowe.
Objawy: gorączka, kaszel najpierw suchy potem mokry.
Gruźlica może być :
Pierwotna - od razu po zakażeniu rozwija się albogruźlicz3e zapalenie płuc, albo gruźlicze zapalenie jelit, albo gruźlica prosówkowa - jest bardzo niebezpieczna.
Popierwotna - występuje częściej, atakuje przede wszystkim płuca, tworząc nacieki.
Wilk (łac. Lopus) - gruźlica skory
Odma (pneumothoraks) - Jest to stan, w którym w jamie opłucnowej znajduje się powietrze którego nie powinno tam być, następuje zapadnięcie się płuca.
Odma: może być:
Zewnętrzna - po urazie klatki piersiowej
Wewnętrzna - pęknięcie pęcherza rozejmowego - bulla rozejmowa może pęknąć i nastąpi połączenie jamy płucnej z płucem
Odma wentylowa (pourazowa) - pacjent może nabrać powietrze, ale gorzej jest z jego wypuszczaniem
Rozedma - zwiększenie powierzchni płuc - pęknięcie pęcherzyków na skutek dychawicy oskrzelowej.
Niedodma - zapadnięcie się płuca na skutek niedrożnego oskrzela
Hydrothorax - płyn w jamie opłucnowej pochodzenia zgodnego
Haemothorax - krew w jamie opłucnowej
Phyothorax - ropniak opłucnej
Pneumothorax - powietrze w jamie opłucnej
Chylothorax - chłonka w jamie opłucnej
Ropa - mieszanina wydzieliny zapalnej zawierającej szczątki obumarłych bakterii
Ropień - naciek ropy w tkance, jama wypełniona ropą.
Ropniak - ropa w naturalnej części ciała
III. CHOROBY OPŁUCNEJ
Jama opłucnowa (łac. Cavum pleura) jest to cienka przestrzeń gdzie panuje ciśnienie ujemne, dzięki któremu płuca mogą się rozprężać. Znajduje się tam niewielka ilość płynu w opłucnej.
Zapalenie opłucnej (łac. Pleuritis) - zapalenie płuc i opłucnej , w przypadku wysięku ropnego mówimy o ropniakach opłucnej.
Zapalenie suche = włóknikowe - zapalenie o charakterze wysiękowym suchym, z dużą ilością fibrynogenu. Może dojść do odłożenia włóknika w opłucnej
Zapalenie opłucnej przebiega z mniejszym lub większym wysiękiem.
Wysięk może być:
Surowiczy - z czystego osocza pozbawionego fibrynogenu
Śluzowy
Ropny
W przypadku wysięku ropnego mówimy o ropniakach opłucnej.
Ropniak opłucnej - zabieg usunięcia opłucnej
Nowotwory płuc:
Łagodne (łac. Benigma) - usunięcie nie powoduje wznowienia i śmierci
Złośliwe (łac. Manigma) - daje przerzuty i powoduje śmierć
Wyróżniamy 4 grupy raka płuc:
Płaskonabłonkowy
Gruczolakolakowy
Wielkokomórkowy
Drobnokomórkow
PATOLOGIA TRZUSTKI
Trzustka (łac. Pancreas) - jest narządem zewnątrz i wewnątrzwydzielniczym
Narząd wewnątrzwydzielniczy wytwarza dwa hormony - insulinę i glukagon, powstające wewnątrz trzustki.
Narząd zewnątrzwydzielniczy jest odpowiedzialny za powstawanie soku trzustkowego wydzielanego do dwunastnicy, który bierze udział w trawieniu pokarmów.
Insulina - wytwarzana jest przez komórki β wysp trzustkowych Langernhansa, obniża poziom cukru we krwi. Pod jej wpływem dochodzi do przekształcenia cukru prostego - glukozy do postaci wielocukru glikogenu, który magazynowany jest w wątrobie i mięśniach. Jej brak utrudnia lub uniemożliwia wprowadzenie glukozy do komórek i wykorzystanie jej przez organizm, cukier ten gromadzi się we krwi.
Glukagon - wytwarzany jest przez komórki α wysp trzustkowych Langerhansa, podnosi poziom cukru we krwi.
Właściwy poziom cukru we krwi wynosi 80 - 120 mg%
Cukrzyca może być:
I0 - brak cukru - występuje u młodzieży
II0 - norma cukru - dorośli
Ostre zapalenie trzustki (łac. Pancreatitis auta)
Jest to ciężka choroba, która może doprowadzić do martwicy trzustki. Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia trzustki są zmiany chorobowe w drogach żółciowych, zakażenie bakteryjne wirusowe, oraz alkoholizm.
OZT może doprowadzić do: - zablokowania lub zwężenie brodawki Vatera
- zarzucania żółci i samotrawienie trzustki
W przypadku wystąpienia:
Żółtaczki
Powikłań ropnych w trzustce
Objawów otrzewnowych
Zachodzi konieczność leczenia chirurgicznego.
Przewlekłe zapalenie trzustki (łac. Pancreatitis chronica)
Czynnikami usposabiającymi do wystąpienia i utrzymywania się przewlekłego zapalenia trzustki są:
Alkoholizm
Niewłaściwy sposób odżywiania się, szczególnie niedobory białkowe
Powtarzające się zakażenia dróg żółciowych
Najczęstszą występującą dolegliwością jest ból w nadbrzuszu, pojawiający się po jedzeniu, silniejszy po pokarmach tłustych, trudno strawnych.
W PZT może wystąpić kamica żółciowa.
Rak trzustki (łac. Carcinoma pancreatis)
Nowotwór może obejmować:
Głowę trzustki
Ogon trzustki
Trzon trzustki
Rak głowy trzustki doprowadza do powiększenia trzustki i ucisku na przewody żółciowe, co powoduje wystąpienie żółtaczki mechanicznej, oraz wodniaka pęcherzyka żółciowego.
Nowotwory części wewnątrzwydzielniczej trzustki wywodzą się z komórek wysp trzustkowych. Są to bogato unaczynione, niewielkie guzki o średnicy 10-20 mm, mogą mieć charakter łagodny lub złośliwy.
Guzki hormonalne czynne:
Insulinoma
Glucagenoma
Gastrinoma - mały guzek nie złośliwy wydzielający nadmierną ilość gastryny
UKŁAD MOCZOWY
Funkcje układu moczowego:
Wydalanie z ustroju niepotrzebnych produktów przemiany materii i substancji szkodliwych
Utrzymywanie homeostazy - równowagi biochemicznej płynów ustrojowych
Funkcje nerek:
Wydzielnicza - polega na usunięciu z moczem końcowych produktów przemiany materii (mocznik, kreatynina) oraz substancji obcych (leki)
Regulacyjna - zapewnia homeostazę ustroju, czyli:
Reguluje objętość płynów ustrojowych
Reguluje ciśnienie osmotyczne krwi
Reguluje skład płynów ustrojowych głównie osocza i płynu pozakomórkowego
Reguluje równowagę kwasowo - zasadowa
Wewnątrzwydzielnicza - reguluje ciśnienie tętnicze krwi oraz wytwarzanie krwinek czerwonych
Mocz (łac. Urina)
Ilość wydalanego moczu człowieka dorosłego na dobę wynosi 1 - 2,5 L
Gdy jest mniej moczu mamy doczynienia ze skąpomoczem (łac. Oliguria)
Gdy jest więcej moczu to mówimy o wielomoczu (łac. Poliguria) - przy cukrzycy.
Ilość moczu uzależniona jest od:
Ilości spożywanych płynów
Klimatu
Stanu klinicznego chorego
Pory roku
Mocz ma barwę żółtą lub bursztynową.
Składa się w 92 - 95 % z wody, pozostała część to substancje stałe.
½ stanowi mocznik, a 1/3 chlorek sodu
Mniejsze ilości kreatyniny, mocznika, barwników oraz składniki upostaciowane to:
Śluz
Nieliczne krwinki białe
Złuszczone komórki nabłonka
W moczu patologicznym mogą znajdować się:
Krwinki białe - ropomocz
Bakterie
Krwinki czerwone
Urobilinogen - żółtaczka
Budowa układu moczowego
Do ukł. moczowego należy:
Nerka (łac. Ren)
Moczowód (łac. Ureter)
Pęcherz moczowy (łac. Vesica urinaria)
Cewka moczowa (łac. Urethra)
Nerka składa się z dwóch warstw:
Zewnętrznej - kora nerki (łac. Cortex renis)
Wewnętrznej - rdzeń nerki (łac. Medulla renis)
Wady wrodzone nerek:
Agenezja (łac. Agenesis) - brak nerki
Nerka podkowiasta - nerki połączone są dolnymi biegunami
Rozdwojenie lub potrojenie moczowodów
Patologie nerek:
Niewydolność nerek (łac. Insufficientia renum)
Jest to stan, w którym stwierdzono upośledzenie funkcji nerek. Może wystąpić nagle w następstwie uszkodzenia, lub powstawać stopniowo pod wpływem przewlekłego procesu chorobowego.
Ostra niewydolność nerek (łac. Insufficientia renum acuta)
Charakteryzuje się nagłym pogorszeniem czynności nerek doprowadzający do zatrzymania w ustroju produktów przemiany materii, mocznik, kreatynina.
O.N.N przebiega najczęściej ze skąpomoczem, lub bezmoczem, występuje rzadko, może
być usuwalna
Przewlekła niewydolność nerek (łac. Insufficientia renum chronica)
Jest następstwem różnych chorób ukł. moczowego, które trwale uszkadzają nerki i ograniczają jej sprawność. Główną przyczyną jest przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek i przewlekle odmiedniczkowe zapalenie nerek.
Kłębuszkowe zapalenie nerek (łac. Glomerulonephritis) dzieli się na:
Ostre (łac. Acuta)
Podostre (łac. Subacuta)
Przewlekłe (łac. Chronica)
Kłębuszkowe zapalenie nerek polega na powstawaniu przeciwciał skierowanych przeciwko własnym tkankom (choroba z autoagresji), może rozwijać się również w wyniku uszkodzenia kłębuszków nerkowych w przebiegu chorób ogólnoustrojowych o etiologii immunologicznej.
Ostre K.Z.N. - jest chorobą nieuleczalną, może występować jako niewydolność przedsionkowa - ciśnienie spada poniżej 120mmHg i dochodzi do przenikającego obrzęku.
Przyczyny O.K.Z.N.:
Zatrucia - alkohol metylowy; dochodzi do wysokiej kwasicy, doprowadza to do martwicy, jak również może doprowadzić do śmierci.
Przewlekłe K.Z.N. - powoduje nadmierną reakcję organizmu.
Podostre K.Z.N. - dołącza się upośledzenie funkcji hormonalnej.
Infekcje wstępujące przez cewkę moczową częściej występują u kobiet i dochodzi do infekcji pęcherza moczowego. Infekcje osiedlają się i mają charakter przewlekły.
W moczu nie powinno by:
Białek
Więcej niż 5 krwinek
Zapalenie pęcherza (łac. Cystitis) dzielimy na:
Ostre
Przewlekłe
Ostre zapalenie pęcherza
Charakteryzuje się częstomoczem, stałym uczuciem parcia na mocz, pieczeniem w cewce moczowej przy oddawaniu moczu.
W moczu stwierdza się obecność krwinek białych (łac. Leucocyturia), bakterii
(łac. Bacteriuria), złuszczonych nabłonków błony śluzowej pęcherza, mogą pojawić się krwinki czerwone (łac. Erythrocyturia)
Przewlekłe zapalenie pęcherza
Często przebiega bezobjawowo, lub z okresowymi zaostrzeniami.
Leczenie zapalenia dróg moczowych polega na stosowaniu środków odkażających lub antybiotyków. Choremu zaleca się picie dużej ilości płynów.
Zapalenie cewki moczowej (łac. Urethritis) - rzeżączka
Choroba objawiająca się wyciekiem z cewki moczowej o charakterze śluzowym, lub ropnym, świądem, paleniem i bólami w cewce moczowej w czasie mikcji.
Rodzaje kamicy:
Nerkowa (łac. Nephrolithiasis)
Moczowodowa (łac. Urolithialis)
Odlewowa (łac. Pielolitutomia)
Kamica nerkowa
Spowodowana jest nadmiarem wapnia i odkładaniem szczawianów.
Kamienie nerkowe formułują się w kielichach nerkowych. Przeoczona kamica może zniszczyć nerkę.
Kamica moczowodowa
Polega na tworzeniu się kamieni w drogach moczowych. Występuje częściej u mężczyzn i pojawia się najczęściej u ludzi młodych między 20 - 40 r.ż.
Kamienie moczowe mogą całymi latami znajdować się w miedniczkach nerkowych nie powodując dolegliwości. Kamienie mogą doprowadzić do kolki nerkowej - pod wpływem przesunięcia się kamieni do moczowodu i zaklinowanie ujścia miedniczki.
W czasie trwania, lub po usunięciu kolki nerkowej pojawić się może krwiomocz.
Kamica ta jest bardzo bolesna.
Diagnostyka:
Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej, leki rozkurczowe, leki moczopędne.
Kamica odlewowa
Kamienie usuwa się poprzez przecięcie nerki, dochodzi wtedy do marskości nerki, nerka nie wykazuje funkcji i trzeba ją usunąć.
2 metody usuwania kamieni:
Litotrypsja - rozbijanie kamieni za pomocą ultradźwięków
PCLN - wbija się rurkę i usiłuje się kamień zmiażdżyć
Nie leczona nerka może doprowadzić do:
Hydronefros - rozdęta nerka wypełniona płynem, nerka nie produkuje moczu
Hydronefrus - może powstać w infekcji dróg moczowych, leczenie operacyjne.
Nowotwory ukł moczowego i moczowo - płciowego:
Rak jasnokomórkowy nerki - występuje w starszym wieku, daje przeżuty
Nowotwory pęcherza moczowego
Rak prostaty - nie ma chemioterapii, podajemy hormony żeńskie
Rak jądra - jest nowotworem rzadkim, występuje u ludzi młodych
Rak szyjki macicy - częste
Rak miednicy małej - mogą dawać przeżuty do węzłów chłonnych
Rak jajników - zaniedbywanie opieki ginekologicznej, przeżuty do jamy otrzewnej
Cytologia - pobranie wymazu z szyjki macicy.
W prawidłowym moczu jest:
Brak białka
Krwinki białe do 5
Krwinki czerwone do 2
UKŁAD WYDZIELANIA WEWNĘTRZNEGO (ENDOKRYNOLOGIA)
Gruczoły dokrewne - są to narządy gruczołowe, które nie posiadają przewodów wyprowadzających, a swą wydzielinę - hormony oddają bezpośrednio do krwi.
Gruczoły wydzielania wewnętrznego:
Przysadka mózgowa:
Przysadka dzieli się na płat przedni, część pośrednią i płat tylny. Leży wewnątrz czaszki w zagłobieniu kości klinowej w siodle tureckim.
Składa się z dwóch części:
Przedniej - gruczołowej
Tylnej - nerwowej
Hormony tylnego płata przysadki to:
Wazopresyna - hormon antydiuretyczny (ADH)
Podnosi ciśnienie tętnicze i kurczy mięśnie naczyń krwionośnych. Powoduje zmniejszenie ilości moczu, niedobór może doprowadzić do moczówki prostej.
Oksytocyna
Jest wydzielana na drodze odruchowej. Podrażnienie receptorów brodawki sutkowej wywołuje wydzielanie oksytocyny, która powoduje wydalanie mleka w czasie laktacji. Wydzielanie oksytocyny powoduje również podrażnienie receptorów w szyjce macicy i w pochwie, występuje to w czasie porodu.
Część pośrednia przysadki:
Wydziela 2 hormony melantropowe (MSH) - α i β
Hormony przedniego płata przysadki:
hormon wzrostu (GH)
prolaktyna (PRL) - zaczyna wydzielać się z przysadki po porodzie i powoduje wytwarzanie mleka przez komórki gruczołów sutkowych
lutropina (LH)
folitropina (FSH)
tyreotropina (TSH)
kortykotropina (ACTH)
Przysadka może ulec:
niedoczynności
przerostowi
nadczynności
mogą powstać gruczolaki:
prolactinoma - guzek powodujący laktację
ACTH
tarczyca (łac. glandula thyroidea)- jest nieparzystym gruczołem wydzielania wewnętrznego, bogato unaczyniony i unerwiony.
Główne hormony tarczycy to:
tyroksyna T4
trójjodotyronina T3
Tyroksyna jest hormonem działającym powoli, ale długo.
Nadmierna produkcja tyroksyny prowadzi do choroby Graves - Basedowa.
Objawy:
wytrzeszcz gałek ocznych
wole
przyspieszenie akcji serca
chorzy są niespokojni, ruchliwi, łatwo tracą panowanie nad sobą, łatwo się męcza
W niedoczynności tarczycy spowodowanej brakiem hormonów od urodzenia dochodzi do zahamowania wzrostu i niedorozwoju umysłowego.
U dorosłych charakteryzuje się obrzękiem śluzowatym, występuje osłabienie, senność, spowolnienie mowy, głos grubieje, staje się ochrypły. Skóra staje się sucha, blada i chłodna. Występuje skłonność do wypadania włosów.
Gruczoły przytarczyczne (łac. glandulae parathyroideae)
Są to dwa gruczoły położone na tylnej powierzchni tarczycy.
Przytarczyce wydzielają hormon o nazwie parathormon, który powoduje zwiększenie stężenia wapnia, a zmniejszenie zawartości fosforanów we krwi.
Nadmiar Ca eliminuje się m.in. z moczem i ze śliną.
W niedoczynności przytarczyc występuje niedobór Ca .
Drugim hormonem regulującym gospodarkę wapniowo - fosforanową jest kalcytonina. Zmniejsza ona stężenie wapnia przenikającego z ukł kostnego do krwi. Ma ona działanie przeciwne do parathormonu.
Niedoczynność przytarczyc:
Niedobór hormonu powoduje ograniczenie wydzielania fosforanów z moczem i zwiększenia ich stężenia we krwi, oraz zmniejsza stężenie Ca we krwi, powoduje odkładanie się Ca w kościach.
Nadczynność przytarczyc:
Polega na zwiększeniu stężenia Ca w surowicy, wypłukiwaniu Ca z kości i odkładaniu go w tkankach miękkich.
Objawy:
Bóle kości
Złamania
Utrata łaknienia
Zaparcia
Depresja
Nadnercza (łac. glandulae suprarenales)
Nadnercza znajdują się na górnych biegunach nerek.
Nadnercza składają się z warstwy:
Zewnętrznej - kora
Wewnętrznej - rdzeń
A) Kora nadnerczy produkuje hormony:
Glikokortykosterydy
Głównym glikokortsterydem jest kortyzol
Zmniejsza ilość krwinek kwasochłonnych we krwi
Podnosi poziom cukru
Utrzymuje prawidłowe ciśnienie krwi
Mineralokortykosterydy
Głównym mineralokortykosterydem jest aldosteron
Reguluje on gospodarkę elektrolitową, powoduje zatrzymanie w organizmie sodu i wody, zwiększa wydalanie potasu.
Nadczynność kory nadnerczy - zespół Cushinga
Polega na nadmiernym wytwarzaniu hormonów nadnerczowych, spowodowanych przerostem lub nowotworem kory nadnerczy.
Objawy:
Otyłość na twarzy i tułowiu
Twarz jest okrągła, policzki przekrwione
Kończyny górne i dolne szczupłe
Osłabienie i męczenie się mięśni
Choroba Cushinga częściej występuje u kobiet.
Niedoczynność kory nadnerczy - choroba Addisona
Jest chorobą powstałą na skutek powolnego niszczenia kory nadnerczy przez różne czynniki choroby.
Objawem jest brunatne zabarwienie skóry.
B) Rdzeń nadnerczy wydziela:
Adrenalinę
Noradrenalinę
Są to hormony „walki i ucieczki”
Działanie adrenaliny:
Przyspiesza akcję serca
Podnosi ciśnienie tętnicze
Podnosi poziom glukozy we krwi
Działanie noradrenaliny:
Zwalnia akcję serca
Zwęża naczynia obwodowe
Guz chromochłonny rdzenia nadnerczy - powoduje nadmierne wytwarzanie adrenaliny i noradrenaliny.
Objawy:
Bóle głowy
Bóle wieńcowe serca
Blada skóra
Przyspieszone tętno
Wzrost ciśnienia tętniczego
Pocenie się
Nudności
Nerki
Hormonem produkowanym przez nerki jest erytropoetyna. Jej zadaniem jest pobudzanie organizmu do produkcji krwinek czerwonych. Wysoki poziom może świadczyć o zaburzeniu ukrwienia nerek
Trzustka
Jest narządem wydzielania zewnętrznego i wewnętrznego.
Narząd wydzielania zewnętrznego jest odpowiedzialny za powstawanie soku trzustkowego, który bierze udział w procesie trawienia pokarmów.
Narząd wydzielania wewnętrznego wytwarza dwa hormony:
Insulinę - obniża poziom cukru
Glukagon - podwyższa
Cukrzyca - jest to brak lub małe stężenie insuliny we krwi.
Prawidłowy poziom cukru to 80 - 120 mg %
Powikłania:
1.Zły sposób leczenia
Śpiączka hiperglikemiczna
Śpiączka hipoglikemiczna
2.Powikłania naczyniowe
Śpiączka hipoglikemiczna - występuje kiedy dojdzie do niedocukrzenia krwi. Najczęstszą przyczyną jest przedawkowanie insuliny.
Objawy:
Uczucie głodu
Pocenie się
Przyspieszenie akcji serca
Drżenie rąk
Bóle głowy
W przypadku śpiączki hipoglikemicznej chory jest nieprzytomny, ma rozszerzone źrenice, występują drgawki, skóra różowa, zalana potem.
Śpiączka hiperglikemiczna - spowodowana jest za małą ilością insuliny. Niedobór insuliny powoduje wielomocz i pragnienie. Dochodzi do odwodnienia, skóra jest sucha oddech przyspieszony i głęboki, wąskie źrenice, niskie ciśnienie tętnicze.
CHOROBY KRWI
Krew składa się z elementów:
morfotycznych (krwinki czerwone, krwinki białe, płytki krwi)
osocza - roztwór białek (albuminy 4%, globuliny 2,8% , fibrynogen o,4% )
Ilościowo krew u człowieka stanowi ok. 6,5% ciężaru ciała u kobiety i ok. 7% u mężczyzny.
Krew jest płynem nieprzezroczystym, czerwono zabarwionym.
Osocze krwi objętościowo 50 - 60% krwi.
Osocze zawiera 90 - 92% wody i 8 - 10% substancji stałych.
Białka osocza to:
albuminy - rola: utrzymywanie ciśnienia osmotycznego krwi
globuliny - białka o różnym działaniu, globuliny gamma- białka odpornościowe, mają znaczenie w układzie odpornościowym, odbywa się obezwładnienie bakterii i wirusów
fibrynogen - białko o strukturze włóknistej, gojenie się ran.
Krwinki czerwone - erytrocyty
Liczba:
mężczyźni - max 5,4 mln
kobiety - max 4,8 mln
Wytwarzane są w szpiku kostnym czerwonym, komórki bezjądrzaste, przenoszące tlen.
Zasadniczym składnikiem jest atom żelaza, niedobór może powodować niedokrwistość - anemię. Żyją około 100 dni, pełnią w tym czasie ważną rolę w przenoszeniu gazów krwi - tlenu i dwutlenku węgla, które zawierają w swoim składzie hemoglobinę - białko.
Zawartość hemoglobiny we krwi:
kobiety - 14g//100ml
mężczyźni - 16g/100ml
krwinki czerwone są niszczone w wątrobie i w śledzionie.
Krwinki białe - leukocyty
Odgrywają ważną rolę w organizmach obronnych ustroju, chronią organizm przed zakażeniem.
Wytwarzane są w szpiku kostnym czerwonym, w śledzionie i w węzłach chłonnych.
W skład leukocytów wchodzą:
granulocyty - oprócz jądra zawierają dużo ziarnistości, ich funkcją jest fagocytoza - pożeranie bakterii.
Limfocyty - są to okrągłe komórki z dużym jądrem, są zdolne do wytworzenia przeciwciał, odpowiadają za odpowiedź humoralną.
Monocyty - są czynnymi fagocytami
Płytki krwi - trombocyty
Wytwarzane są w szpiku kostnym czerwonym, biorą udział w procesie krzepnięcia krwi - hemostazie jest to zdolność organizmu do samoistnego tamowania krwawienia.
Gromadzą się w miejscu uszkodzenia naczyń, gdzie przylegają do uszkodzonej ściany naczyniowej i uwalniają ze swojego wnętrza serotoninę - (hormon lokalny), która powoduje lokalny skurcz w ścianie naczyniowej i zmniejsza krwawienie.
OB. - (odczyn Biernackiego) - stopień opadania krwinek. Prawidłowa wartość OB. To 5 - 9
Niedokrwistość niedobarwliwa
Zmniejsza się zawartość hemoglobiny w krwinkach erytrocytach.
Krwinki czerwone są blade, niejednakowej wielkości i niejednakowego kształtu.
Stwierdza się zmniejszenie stężenia żelaza w surowicy krwi, w szpiku objawy
zwiększonej erytropoezy, czyli zwiększonego wytwarzania krwinek czerwonych
Niedokrwistość z niedoboru żelaza (łac. Anaemia sideropenica) jest najczęstszą postacią
niedokrwistości, występująca częściej u kobiet.
Objawy:
Niska hemoglobina 12 - 130%
Mniejszy hematokryt
Do istotnych czynników etiologicznych należą:
Przewlekłe krwawienie
Upośledzone wchłanianie
Niedoborowa dieta
Wzmożone zapotrzebowanie na żelazo
Najczęstszymi skargami są:
Szybsze męczenie się
Zmiany skórne
Rozdwojenie się włosów
Senność
Łamanie paznokci
Leczenie:
Podawanie żelaza
Niedokrwistość Addisona - Biermera (łac. Anaemia perniciosa)
Zwana jest niedokrwistością złośliwą, spowodowana jest niedoborem witaminy B12, oraz wtórnych zaburzeń metabolizmu i syntezy kwasów nukleinowych.
Objawy:
Zaburzenia OUN - przeczulica, porażenie mięśni, niedowłady zwieraczy pęcherza i odbytu
Niedokrwistość powoduje zawroty głowy i osłabienie
W przewodzie pokarmowym - pieczenie języka, utrata łaknienia,
Leczenie:
Podawanie witaminy B12 i kwasu foliowego
Uszkodzenie szpiku kostnego
Uszkodzenie może dotyczyć:
Wszystkich elementów morfotycznych ( pancytopenia, erytrocytopenia, trombocytopenia)
Pojedynczych bloków
Szpik kostny uszkadza promieniowanie jonizujące.
Promieniowrażliwość zależy od stopnia uszkodzenia.
Objawy głównych zespołów popromiennych:
Biegunka i wymioty
Zespół szpikowy - spadek
Zapalenie lub martwica tkanek mózgu (obrzęk mózgu)
Popromienne zapalenie płuc
Popromienne zapalenie skóry
Czynniki uszkadzające:
Promieniowanie jonizujące
Leki
Leki w nadczynności tarczycy
Mielotoksyczność - uszkodzenie szpiku
Poliglobulia wyrównawcza
Zwiększenie liczby krwinek czerwonych we krwi.
Występuje u pacjentów z przewlekłą chorobą płuc i oskrzeli.
Pacjenci z poliglobulią będą mieli:
Tendencję do zatorów tętnicy płucnej
Większe nasilenie choroby wieńcowej
Czerwienica prawdziwa (łac. Polycytemia Vera)
Nadprodukcja niedojrzałych krwinek w wyniku rozrostu.
Może dojść do powikłań zakrzepowych, spowodowanych zwiększoną lepkością krwi.
Jest to typowa choroba nowotworowa.
Białaczki (łac. Leucaemiae)
Białaczki są chorobami nowotworowymi układu białokrwinkowego, objawiającymi się występowaniem w szpiku lub krwi nowotworowych komórek, wywodzących się z wczesnych etapów hematopoezy.
Białaczki dzielimy na:
Ostre
Przewlekłe
Oraz w zależności od komórki będącej podstawą złośliwienia:
Szpikowe
Limfatyczne
Przeciętny stan życia w białaczkach:
Ostrych 1 - 3 lat
Przewlekłych 5 -7(10) lat
Białaczki ostre:
Cechą charakterystyczną jest pogorszenie odporności organizmu, może doprowadzić do dużych owrzodzeń w jamie ustnej.
Białaczką ostrą określa się złośliwe nowotwory układu krwiotwórczego, które w razie nie leczenia prowadzą do śmierci w czasie kilku tygodni.
Leczenie białaczek ostrych:
Chemioterapia
Hematologia - podawanie leków cytostatycznych, najczęściej stosuje się kilka leków razem
Białaczki przewlekłe:
Początek choroby jest powolny.
Objawy:
Powiększenie śledziony
Leukocytoza
Pacjent skarży się na:
Osłabienie
Chudnie
Poci się
Ma stan gorączkowy
Ból kości
Uczucie pełności w jamie brzusznej
Leczenie:
Przeszczep szpiku
Dopóki nie nastąpi odnowienie szpiku, pacjent nie będzie odporny.
Choroby, których głównym problemem jest powiększenie węzłów chłonnych:
1. Ziarnica złośliwa (łac. Lymphogranulomatosis maligna)
pojawia się pomiędzy 20 - 40 r.ż. choroba obejmuje węzły chłonne, może mieć postać
narządową, w której pierwotne ognisko mieści się w śledzionie, wątrobie, płucu.
Są 4 typy zaawansowania ziarnicy:
zmiana chorobowa ujawnia się w jednym ognisku węzłów chłonnych. Może pojawić się podwyższona temperatura.
Zmiany występują w następnym ognisku węzłów chłonnych.
Pojawia się zmęczenie wyczerpanie, zmniejszenie masy ciała. W2ystępuje niedokrwistość
oraz przyspieszenie opadania krwinek czerwonych.
zmiany obejmują już wiele ognisk
występują zmiany w narządach miąższowych - powiększona wątroba i śledziona. pojawia się wysoka gorączka. Jest to schyłkowy okres kończący się śmiercią.
objawy:
Gorączka
Poty nocne
Silne osłabienie
Zmniejszenie masy ciała
Bóle kości
Świąd skóry
Leczenie:
Chemioterapia
Chłoniaki złośliwe nieziarnicze - występuje w formie nacieków węzłowych.
PATOLOGIA KOŚCI I STAWÓW
W kościach wyróżnia się warstwę zewnętrzną - zbitą i warstwę wewnętrzną - gąbczastą. W środku kości znajduje się jama szpikowa, w której znajduje się szpik kostny czerwony i żółty.
Podstawowe rodzaje patologii:
Krzywica - awitaminoza witaminy D3. Witamina D3 jest jedynym czynnikiem wbudowywania wapnia do kości u dzieci i dorosłych. W warunkach niedoboru witaminy D3 kość jest słabsza.
Objaw:
klatka piersiowa szerska - wgłobienie się mostka w głąb klatki piersiowej, może
powodować ucisk serca, niewielką niedomogę oddechową.
Leczenie - operacyjne
klatka piersiowa kurza - wrodzone wysunięcie mostka ku przodowi
osteoporoza - jest chorobą wieku średniego i starszego. Człowiek traci ok. 1% wapnia rocznie. U kobiet proces ten nasilony jest po okresie menopauzy.
W osteoporozie mogą występować mikrozłamania kompresyjne - kość nie jest złamana, ale zgniecona.
Najczęstszym miejscem występowania jest kręgosłup i kości długie kończyn dolnych.
Objaw:
uczucie zmęczenia
bóle kręgosłupa w okolicy lędźwiowej
bóle w środkowej części podudzia
leczenie:
substytucja hormonalna
wapń
kalcytonina
Osteoporoza - jest formą krzywizny u ludzi dorosłych, jest objawem dużego niedoboru witaminy D.
Osteomalacja - rozmiękanie kości
Polega na niedostatecznej mineralizacji kości, kości stają się bardziej giętkie, pod wpływem masy ciała wyginają się i zniekształcają.
Przyczyną jest niedobór witaminy D. Choroba występuje głównie u kobiet.
Objaw:
Bóle mięśni kończyn dolnych
Bóle krzyża
Złamanie (łac.fractura)
Jest to przerwanie ciągłości kości. Złamania dzielimy na otwarte i zamknięte, powstające pod wpływem urazu.
Złamanie patologiczne (łac. fractura patologica) - jest to złamanie w miejscu przerzutu nowotworowego.
Rodzaje złamań:
Kompresyjne - są to złamania w obrębie kręgosłupa
Zaklinowane - złamania bez rozejścia się odłamów kości, złamanie to występuje u sportowców
Marszowe (powolne , stresowe) - linijne odwapnienia kości bez rozejścia się jej odłamów. Złamanie to występuje w kości piszczelowej.
Choroby stawów
Zwyrodnienie stawów - wynika ze zużycia tkanki chrzęstnej. Uszkodzenie chrząstki jest nieodwracalne, jedyną metodą jest przeszczep stawów
Zmiany zwyrodnieniowe zachodzą tam gdzie występuje duże obciążenie mechaniczne - stawy kończyn dolnych, kręgosłup
1
3