Flawonoidy - aktywność przeciwzapalna !!!

• polifenole - hamują aktywność mediatorów stanów zapalnych takich jak prostaglandyny, leukotrieny i tromboksany

• Mediatory stanów zapalnych - są metabolitami kwasu arachidonowego, do ich powstania niezbędna jest obecność lipoksygenazy i cyklooksygenazy

• Flawonoidy - hamują aktywności tych enzymów

• neutralizują wolne rodniki będące często przyczyną stanów zapalnych skóry !!!

• hamują utlenianie lipidów cementu międzykomórkowego

• hamują wytwarzania tlenków azotu (NO)

Flawonoidy - aktywność proestrogenna

• Estrogeny - hormony odpowiedzialne za szereg procesów biochemicznych w organizmie ludzkim, również w skórze

• 17-β-estradiol - estrogen o największej sile działania

• Estriol i estron - dużo słabsza aktywność

Estrogeny

• Wpływ na syntezę kolagenu

• Zawartość kolagenu w skórze - maleje u kobiet w starszym wieku (prawdopodobnie związane także ze spadkiem stężenia estrogenów)

• Część badań - dowodzi że poddanie kobiet będących w okresie postmenopauzalnym doustnej kuracji estrogenowej pozwoliło zwiększyć zawartość kolagenu w skórze

• Inne badania wykazują brak wpływu

Estrogeny

• Wpływ na stopień nawilżenia naskórka

• mechanizm prawdopodobnie związany ze zwiększeniem ilości kwasu hialuronowego w obecności estrogenów

• Wpływ na czynność gruczołów łojowych (wzmożone wydzielanie sebum) - przyczyna zmniejszonej utraty wody w skórze !!!

Działanie proestrogenne flawonoidów

• Niektóre flawonoidy - powinowactwo do receptorów estrogenowych (wielokrotnie słabsze niż w przypadku estrogenów)

• zwiększenie stężenia 17-β-estradiolu i estronu poprzez hamowanie metabolizmu tych hormonów

• Głównie izoflawony, które budową przestrzenną przypominają estrogeny - genisteina, daidzeina, biochanina A i formononetyna !!!

• Inne flawonoidy - apigenina, kemferol, 4',5-dihydroksyflawon

• Rośliny zawierające dużą ilość tych związków to soja, fasola, koniczyna itp.

Wpływ struktury flawonoidów na aktywność proestrogenną

• Flawonoidy o wysokim powinowactwie do receptorów estrogenowych powinny spełniać następujące warunki:

• Obecność przynajmniej jednej grupy hydroksylowej w każdym pierścieniu aromatycznym w pozycji 4' i 7

• Dodatkowa grupa hydroksylowa w położeniu 5 - może zwiększyć aktywność proestrogenną.

• 
  Dodatkowa grupa hydroksylowa w położeniu 2' może zwiększyć aktywność proestrogenną.

• ilość grup hydroksylowych nie większa niż cztery

• brak grupy metoksylowej w położeniu 4'

izoflawony

• izoflawony (np. z soi) - genisteina, daidzeina

• budową przestrzenną przypominają estrogeny

Soja - bogate źródło izoflawonów

• roślina pochodząca z Azji Wschodniej, uprawianą także w Stanach Zjednoczonych, Chinach, Brazylii i Argentynie

• Zawiera dużo białek, lipidów i soli mineralnych, witamin

(w szczególności z grupy B) i innych cennych związków

• Chinki i Japonki:

• słabsze dolegliwości związane z menopauzą

• obserwuje się także rzadszą zapadalność na raka piersi

• Zawdzięczają to najprawdopodobniej izoflawonom zawartym w soi

Pluskwica groniasta
(Cimcifuga racemosa)

Była od dawien dawna stosowana przez Indian. Plemię Delawarów stosowało pluskwicę w leczeniu problemów kobiecych, Irokezi używali silnego wywaru z korzenia wleczeniu reumatyzmu, natomiast Czerokezi leczyli nim reumatyzm i szereg problemów ginekologicznych.

Pluskwica groniasta

• Do zachodniej medycyny wprowadził ją Dr. John King (1813-1893) - leczenie reumatyzmu, chorób płucnych, nerwowych i chorób ginekologicznych

• Rośnie w Ameryce Północnej, Europie, Azji

• Polska nazwa - Pluskwica groniasta nawiązuje do nazwy łacińskiej

• Cimcifuga - w wolnym tłumaczeniu cimex to owad

• fugare - odpędzić, odrzucić

• Działa proestrogennie

• zawiera izoflawon - formononetynę, związek o budowie przestrzennej zbliżonej do estrogenów

Flawonoidy w ekstraktach roślinnych stosowanych w kosmetyce

Flawony - apigenina

• Flawon - występuje jako woskowy nalot na kwiatach, liściach i łodygach niektórych roślin

• Ważniejsze flawony - apigenina, luteolina, diosmetyna

• Apigenina

• 
  Występuje w pietruszce, bazylii, rumianku rzymskim, arnice, krwawniku, skrzypie polnym, chabrze bławatku

• Wykazuje silne działanie przeciwutleniające

• Działa przeciwzapalnie

Flawony - luteolina

• Luteolina

• Jeden z najbardziej rozpowszechnionych flawonów, szczególnie w postaci 7-glukozydu

• Występuje w kwiatach i liściach wielu roślin

• Działa przeciwzapalnie, przeciwalergicznie, skutecznie neutralizuje wolne rodniki

• Występuje m.in. w skrzypie, naparstnicy purpurowej, rdeście ptasim

Skrzyp

• Zawiera luteolinę i apigeninę

• Wykazuje działanie moczopędne, przeciwkrwotoczne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i redukujące obrzęki

• w medycynie naturalnej stosowany jako czynnik hamujący krwawienia i składnik preparatów przyspieszających gojenie się ran

Ekstrakty z ziela skrzypu

• stosowane w produktach przeznaczonych do cery zmęczonej i starzejącej się

• działanie

• Przeciwrodnikowe

• Przeciwobrzękowe

• stymulacja mikrokrążenia skórnego

• właściwości sebostatyczne - zastosowanie w preparatach do oczyszczania cery ze skłonnością do trądziku

Co zawiera skrzyp?

• wysoka zawartość związków krzemu (6-10% w suchej masie)

• Krzem - bardzo istotny dla ogólnej kondycji skóry, włosów, i całego organizmu

• Flawonoidy - izokwercytryna (glukozyd kwercetyny), ekwizetryna (diglukozyd kemferolu), galuteolina (glukozyd luteoliny), apigenina

• Fenolokwasy - m.in. kwas kawowy (działanie bakteriostatyczne i przeciwzapalne)

• Saponiny - właściwości emulgujące i przeciwgrzybicze.

• Garbniki - działanie ściągające

• Karotenoidy, mikroelementy, witaminy

Iglica pospolita (Erodium cicutarium)

• Występuje na terenie całej Polski, rośnie na ugorach, pastwiskach, wzgórzach, łąkach

• 
  Działa moczopędnie, żółciopędnie, przeciwkrwotocznie

• Wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwobrzękowe i odtruwające

• Wpływa pozytywnie na przemianę materii

• Pobudza apetyt

• Zapobiega powstawaniu miażdżycy

Kosmetyczne działanie iglicy pospolitej

• Uszczelnianie i wzmacnianie ścianek naczyń krwionośnych

• Wspomaganie procesów rozkładu tłuszczów - zastosowanie w kosmetykach wspomagających zwalczanie celulitu i odchudzanie

• Działanie przeciwobrzękowo

• Neutralizacja wolnych rodników

Zawiera

• Flawonoidy (gł. flawony), garbniki, kwasy organiczne

• Kofeinę

• Dużo witaminy C

• sole mineralne

Flawonole

• Zwykle lepiej rozpuszczalne w wodzie niż pochodne flawonu

• Kwercetyna (nie zpozpuszczalna w wodzie)

• Jeden z najbardziej rozpowszechnionych flawonoidów

• Wzmacnia naczynia krwionośne, działa przeciwutleniająco, przeciwzapalnie, przeciwrodnikowo

• Wyst. W cebuli, kasztanowcu, dziurawcu, brzozie brodawkowej i omszonej, skrzypie polnym bzie czarnym, lipie drobnolistnej, rucie zwyczajnej, arnice górskiej, nagietku, rumianku pospolitym…

Flawonole -rutyna

• Rutyna - 3-rutynozyd kwercetyny

• Pierwszy raz wyizolowana z ziela ruty zwyczajnej

• W części cukrowej - dwucukier rutynoza, złożony z cząsteczki glukozy i ramnozy

• Uszczelnia ścianki naczyń, działa przeciwutleniająco, przeciwzapalnie

• Występowanie - gryka, bratek polny, ruta zwyczajna, bez czarny, miłorząb japoński, chaber bławatek, kukurydza, arnika górska, morwa

Flawonole - kemferol

• Występuje m.in. w

• liściach herbaty

• skrzypie polnym

• kasztanowcu

• tarninie

• lipie drobnolistnej

• jasnocie białej

• arnice górskiej

• chabrze bławatku

• Działa przeciwzapalnie, przeciwalergicznie, przeciwgrzybiczo

Arnika górska (Arnica montana)

Od dawien dawna stosowana w medycynie ludowej do leczenia stłuczeń i bólów mięśniowych,

reumatyzmu i innych chorób

• Wzmacnia i obkurcza naczynka krwionośne

• Działa przeciwobrzękowo, zmniejsza bolesność obrzęków

• Wspomaga krążenie krwi

• Łagodzi stany zapalne skóry

• Regeneruje

• Często stosowana w kosmetykach przeznaczonych do cery z problemami naczynkowymi

• Naturalny filtr słoneczny

Co zawiera arnika?

• Szeroką gamę flawonoidów - kwercetyna, izokwercetyna, rutyna, 3-O-glukozyd kemferolu, 7-O-glukozyd apigeniny

• fitosterole, karotenoidy, kwasy tłuszczowe

• fenolokwasy, kumaryny, ksantofile

• olejek eteryczny o półtłustej konsystencji zawierający ok. 40-60% kwasów tłuszczowych

• wiele innych cennych dla skóry związków

Nagietek lekarski (Calendula officinalis)
Ze względu na swoje działanie przeciwzapalne i bakteriostatyczne stosowany w medycynie ludowej. Pomocny w chorobach kobiecych, leczeniu ran i oparzeń, otarć naskórka, stłuczeń, ropni, owrzodzeń, wysypek

• Działa przeciwzapalnie, bakteriobójczo i grzybobójczo

• Zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń włosowatych

• Działa przeciwwysiękowo

Co zawiera nagietek?

• Flawonoidy

• m.in. 3-glukozyd izoramnetyny, rutyna i kwercetyna

• Olejek eteryczny, saponozydy trójterpenowe, sole mineralne

• Alkohole trójterpenowe, fitosterole, kwasy garbniki, śluzy, żywice

• Karotenoidy (likopen, rubiksantyna)

• Chronią skórę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych

• Zapobiegają nadmiernemu łuszczeniu się skóry

• Przyspieszają procesy gojenia

Oczar wirginijski (Hamamelis virginiana)

• Roślina z żółtymi kwiatami, które pojawiają się w zimie, należąca do rodziny Oczarowatych

• 
  W stanie naturalnym rośnie we wschodnich stanach USA i w Kanadzie (w Polsce w parkach i ogrodach )

• Stosowany zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie

Działanie kosmetyczne oczaru wirginijskiego

• Poprawia krążenie podskórne i ukrwienie skóry

• Wzmacnia ścianki naczyń włosowatych

• 
  Zmniejsza przepuszczalność ścianek naczyń włosowatych

• Działa przeciwzapalnie, bakteriobójczo i przeciwkrwotocznie

• Reguluje pracę gruczołów łojowych

• Przyspiesza proces regeneracji skóry

• Liście i kora zawierają m.in. flawonoidy, fenolokwasy i saponiny

Brzoza (Betula verrucosa)

• Drzewo rozpowszechnione w Polsce i całej Europie

• Liście i pączki brzozowe

• działanie odkażające

• często stosowane w preparatach do kąpieli

• Stosowane w szamponach do włosów łatwo ulegających przetłuszczaniu

Substancje zawarte w brzozie

• Glikozydy flawonolowe - ok. 0.5 % (ogólna zawartość flawonoidów - około 2.5%)

• Olejek eteryczny - 0.05-0.1% (duża ilość seskwiterpenów)

• Garbniki katechinowe

• Triterpeny

• Kwas askorbinowy

• Sole mineralne - do 4% (w tym Mg, K, Zn, Cu)

Flawanony

• Brak podwójnego wiązania w pierścieniu C

• Naringenina

• Wykazuje własności promieniochronne i przeciwalergiczne

• Przeciwdziała teleangiektazjom

Flawanony - hesperetyna
* Zazwyczaj występuje w postaci glikozydu hesperydyny

• Występuje w owocu pomarańczy, w liściach mięty pieprzowej, w przytuli czepnej

• Trudno rozpuszczalna w wodzie

• Hamuje utlenianie witaminy C

• Wykazuje aktywność przeciwutleniającą, przeciwrodnikową

• Przeciwdziała teleangiektazjom - wzmacnia ścianki naczyń krwionośnych

Przytulia czepna (Gallium aparine)

• Wykazuje działanie przeciwzapalne

• neutralizuje wolne rodniki

• Spowalnia oznaki starzenia się skóry

Zawiera:

• 
  Flawonoidy - głównie flawanony

• kumaryny

• olejki eteryczne

• glikozydy

• kwas krzemowy

• garbniki

• sole mineralne

• Inne związki

Biflawonoidy

• Połączenia dimeryczne flawonów

• Znaczący wpływ na krążenie skórne i stan naczyń krwionośnych

• Miłorząb japoński

Miłorząb japoński (Gingko biloba)

• Roślina pochodzenia azjatyckiego

• Uelastycznia ścianki naczyń krwionośnych

• Stymuluje krążenie -zmniejsza lepkość krwi

• Zmniejsza kruchość ścianek naczyń krwionośnych

• Przeciwdziała rozszerzaniu się naczyń krwionośnych

• Wpływa na prawidłowy metabolizm komórek skóry

• Działa przeciwrodnikowo - pośrednio chroni przed stanami zapalnymi

• Stosowany e preparatach przeznaczonych do pielęgnacji cery naczynkowej, kosmetykach przeciwzmarszczkowych, przeciwstarzeniowych i wielu innych

Składniki miłorzębu japońskiego

• Ginkgetyna - biflawonoid składający się z dwóch eterów dimetylowych apigeniny

• Izoginkgetyna

• Kwercetyna

• Kemferol

• Ginkgolidy

• Wiele innych

Antocjany

• Polifenolowe barwniki roślinne - czerwone, niebieskie, fioletowe

• Związki o charakterze glikozydowym - antocyjanozydy

• Często zaliczane do flawonoidów

• Obecnie znane jest około 300 antocjanów

• Rozpuszczalne w wodzie

• Wykazują duży wpływ na przepuszczalność naczyń krwionośnych

• Aktywność przeciwzapalna

Rośliny stosowane w kosmetyce, bogate w antocyjany

• Malwa (malwidyna)

• Bez czarny

• Chaber bławatek

• Nasiona i pestki winogron

Malwa (Malva sylvestris)

• Szeroko rozpowszechniona w Europie i Azji

• Wykazuje dobre własności przeciwutleniające

• Działa przeciwpodrażnieniowo, łągodząco

• Ekstrakt otrzymywany z kwiatów i liści malwy jest stosowany w kosmetyce jako czynnik nawilżający, przeciwpodrażnieniowy, przeciwstarzeniowy, zmiękczający

Malwa

Zawiera m.in.

• malwidynę

• 3,5-di-O-glukozyd malwidyny

• inne flawonoidy - kwercetynę, mirycetynę, rutynę, kemferol

Winorośl (Vitis vinifera)

• Winogrona - roślina pochodząca z Azji, obecnie uprawiana na szroką skalę w wielu miejscach na świecie

• Zawierają antocjany (peonidyna, cjanidyna, delfinidyna) i proantocjanidyny

• Inne flawonoidy - kwercetyna, kemferol, rutyna

Ekstrakty i wyciągi z pestek winogron

• Przyczyniają się do zmniejszonej agregacji płytek krwi

• Zabezpieczają układ krążenia przed wieloma chorobami

• Działają przeciwutleniająco

• Spowalniają procesy utleniania lipidów

• Neutralizują wolne rodniki

• Proantocjanidyny hamują aktywność

• kolagenazy, elastazy i hialuronidazy

• Działanie promieniochronne

Składniki poszczególnych części winorośli

Wino białe i czerwone

Bez czarny

• Surowiec kosmetyczny - głównie kwiaty bzu

• Napar z kwiatów - stosowany w tonikach i preparatach przeznaczonych do zmywania cery starzejącej się, ziemistej

• Posiada własności zmiękczające skórę, wygładzające, łagodzi oparzenia słoneczne

Zawiera:

• Glukozydy cyjanidyny

• Garbniki - około - 3%

• Kwasy organiczne - m.in. kwas jabłkowy

• Cukry - ok. 20%

• Pektyny - 3,5%

Chaber bławatek (Cenaurea cyanus)

• Zawiera dużo antocyjanów (m.in. cyjaninę)

• Działa przeciwzapalnie

• Wykazuje działanie przeciwbakteryjne

• Ze względu na działanie antyseptyczne - stosowany w szamponach przeznaczonych do mycia podrażnionej skóry głowy z łupieżem

• Wodne napary z bławatka o intensywnie niebieskim odcieniu można stosować w płukankach do tonizowania odcieni siwych włosów (barwa srebrzysta)

Lawenda lekarska (Lavandula officinalis)
Nazwa rośliny wywodzi się najprawdopodobniej

od łacińskiego lavare - myć (dodawano jej do kąpieli)

O lawendzie pisano:

• Kto wzroku mdłego, dobrze mu jej wonieć

• Wino od skwaśnienia chroni

• Parę kropli olejku do rozczyny chlebowej dodane zachowuje chleb od pleśni i prędkiego czerstwienia

Lawenda

• Wykazuje działanie antyseptyczne

• Działa regenerująco

• Łagodzi skutki ukąszeń owadów

zawiera

• Olejek eteryczny (zawierający m.in., octan linalylu, linalol, terpineol, geraniol, borneol i cyneol)

• Antocyjany

• Kwasy organiczne

• Kumaryny, garbniki

Olejek lawedowy

• Bezbarwny lub jasnożółty, o przyjemnym zapachu i gorzkim smaku

• Stanowi składnik wielu kompozycji zapachowych wykorzystywanych do produkcji perfum

• Szeroko stosowany w aromaterapii

• Skutecznie leczy dolegliwości skórne

• Przyspiesza procesy gojenia

• Łagodzi dolegliwości reumatyczne

• Stosowany do inhalacji przy chorobach dróg oddechowych

• Wykazuje działanie antyseptyczne

• Działa przeciwbólowo

• Działa wyciszająco, przeciwdepresyjnie

katechiny

• W strukturze katechin - brak grupy karbonylowej w pierścieniu C

• Brak wiązania podwójnego między węglami C2 i C3

• Związki o dobrych własnościach przeciwutleniających

• 
  Wysoka aktywność przeciwrodnikowa, szczególnie w stosunku do rodników nadtlenkowych i wodoronadtlenkowych

• Blokowanie wiązania się substancji kancerogennych z DNA

• Wysoka zawartość katechin - zielona herbata

Odmiany herbat

• Dwa rodzaje herbaty Camellia sinensis:

assamica and sinensis

• Biała - niefermentowana, otrzymywana z nierozwiniętych pąków liściowych

• zielona - niefermentowana - 20 % produkcji światowej

• oolong (czerwona) - półfermentowana - 2%

• czarna -fermentowana - 78%

Herbaty

• Smak, barwa, aromat - charakterystyczne dla każdej herbaty

• Stopień fermentacji - odpowiedzialny w dużej mierze za własności, smak i aromat herbaty

• Fermentacja zachodzi pod wpływem enzymów zawartych w liściach - głównie oksydazy polifenolowej

• Aktywacja oksydazy - w wyniku mechanicznego uszkodzenia liści

Co zawiera herbata?

• Polifenole

• katechiny

• teaflawiny (czerwonawe)

• tearubiginy (czerwono-brązowe)

• aminokwasy

• arginina

• alkaloidy

• kofeina

• teobromina

• Witaminy

• Kwas askorbinowy, tokoferole - tylko zielona herbata

• Sole mineralne (Ca, Fe, Na, K, P, Al……)

• karotenoidy

30

17-β-estradiol

ESTROGENY wpływają na

IZOFLAWONY

- syntezę kolagenu i elastyny w skórze

- stopień nawilżenia skóry

- procesy związane z powstawaniem zmarszczek

- regulują czynność gruczołów łojowych

- pełnią wiele innych istotnych funkcji w skórze

- budową przestrzenną cząstki przypominają estrogeny

- wykazują powinowactwo do receptorów estrogenowych

Nazwa

Część rośliny

Charakterystyczne flawonoidy

zielona herbata

liście

Katechiny, rutyna

winogrona

Pestki, liście

Antocyjany, proantocjanidyny

miłorząb japoński

liście

Glikgetyna, izoginkgetyna

skrzyp

liście

Izokwercytryna, glikozydy kemferolu

arnika

kwiaty

Kwercetyna, 7-glukozyd apigeniny

malwa

kwiaty

Malwidyna i jej pochodne

rumianek pospolity

kwiaty

7-glukozyd apigeniny, luteolina

nagietek lekarski

kwiaty

3-glukozyd izoramnetyny rutyna

lipa

warstwa podkorowa

Kwercetyna, rutyna

chaber bławatek

kwiaty

Rutyna, antocjanozydy

ginkgetyna

malwidyna

peonidyna

część rośliny

charakterystyczne polifenole

liście

katechina, gallokatechina, winiferyna, antocyjanidyny, proantocyjanidyny, kemferol, glikozydy kemferolu, luteolina, rezweratrol, kwercetyna, rutyna

pestki

antocyjanidyny, proantocyjanidyny, katechina i jej pochodne, petunidyna, rezweratrol, kwercetyna

owoce

petunidyna, malwidyna, antocyjanidyny, katechiny, rezweratrol, kwercetyna

kwiaty

antocyjanidyny, cyjanidyna, leukocyjanidyna, petunidyna

Wino białe i czerwone

Oksydaza polifenolowa - w momencie mechanicznego uszkodzenia liści (proces fermentacji: gniecienie itp.)

---