psychologia rodziny Wykłady 1-11, Psychologia rodziny


PSYCHOLOGIA RODZINY

WYKŁAD 1. 19.02.2010.

FILOZOFICZNE, SOCJOLOGICZNE I PSYCHOLOGICZNE KONCEPCJE RODZINY.

  1. Z historycznego punktu widzenia rozważania nad rodziną obejmowały następujące trendy:

Cechy:

  1. Rodzina jako grupa społeczna:

Kryteria wg których oceniano rodzinę;

  1. Ilość pokoleń mieszkających razem- rodziny 2 lub 3- pokoleniowe

  2. Pochodzenie współmałżonków:

  1. Władza w rodzinie:

  1. Struktura rodzin:

X= y2- y r / 2 - wzór na ilość interakcji

KODEKS NAPOLEONA:

- INGERENCJE SĄDÓW RELIGIJNYCH W ROZPAD MAŁŻEŃSTWA

- NAPOLEON ZAPEWNIŁ MOŻLIWOŚĆ ROZPADU MAŁŻEŃSTWA

  1. Rodzina jako środowisko wychowawcze

  2. Rodzina jako system

Definicja rodziny:

„Rodzina to system składający się z genetycznie i historycznie niepowtarzalnych jednostek złączonych więzami miłości, zależności, identyfikacji, wzajemnych oczekiwań, emocjonalnych i biologicznych potrzeb. ” (Pacewicz, 1994, s.70)

Wg Brodericka rodziny są systemami społecznymi, trwającymi i otwartymi. (Lowe, Fox)

Rodzina w ujęciu systemowym oznacza grupę współzależnych od siebie osób, które łączy poczucie historii, więzi emocjonalne i strategie działania w celu zaspokojenia potrzeb zarówno całej rodziny jak i poszczególnych jej członków. (Robinson, Rhoden, 2001, s.19)

Typologia rodzin:

Funkcje rodziny- zadania jakie pełni rodzina na rzecz swoich członków:

  1. Istotne- budują rodzinę:

  1. Akcydentalne- nie są najważniejsze dla zdrowia rodziny:

Cele poszczególnych członków rodziny i rodziny jako calości:

  1. Przetrwanie rodziny

  2. Wzrost jej członków

Podstawowe zadania rodziny:

- zadanie terytorium- czyli określenie granic wewnętrznych (istnieją wokół poszczególnych członków i wokół rodzinnych podsystemów) i zewnętrznych (które definiuje przynależność do rodziny, tzn. kto w niej jest, a kto jest poza oraz określają jej stosunek do systemów istniejących poza nią.)

Współczesna rodzina jest:

Problemy współczesnej rodziny:

- zaniedbywanie obowiązków przez rodziców wobec dzieci.

WY 2, 26.02.2010

Koncepcje rozwojowe i dynamiczne funkcjonowania rodziny

Teoria rozwojowa Margaret MEAD:

-rodzina jest grupą społeczną, którą charakteryzuje typowa dla tej grupy dynamika rozwojowa

-rozwój rozpatrujemy z punktu widzenia dwóch kryteriów:

1. relacji z obiektem

2. struktura rodziny

Stadia funkcjonowania rodziny:

  1. Preparentalne - rodzinę tworzą tylko rodzice, trwa około rok (wtedy jest OK). Jeżeli trwa ponad 4 lata może świadczyć o bezdzietności, niepłodności.

  2. Parentalne - rodzice i dzieci. Zaczyna się od narodzin pierwszego dziecka, trwa do momentu, gdy dziecko opuszcza dom rodzinny (ok. 30 lat).

  3. Postparentalne - rodzice po opuszczeniu domu przez ostatnie dziecko, tzw. „puste gniazdo” (trwa ok. 10 lat), bilans życia ->jest to najważniejsze zadanie tego stadium.

Podział uwzględniający jakość interakcji między pokoleniem wychowującym i wychowywanym.

  1. Faza prefiguratywna - dzieci nabywają wiedzę i doświadczenie od rodziców. Przewaga pokolenia wychowującego nad wychowywanym. Doświadczenia, władzy, wiedzy i przywilejów. Dzieci uczą się ról społecznych, zachowań. Trwa do 15 r.ż.

  2. Faza kofiguratywna - dzieci i rodzice wymieniają wiedzę, doświadczenie. Uczą się od swoich rówieśników. Zaczyna się kiedy dzieci uczą się zachowań społecznych (od przedszkolaka)

  3. Faza postfiguratywna - rodzice uczą się od dzieci

Cykle życia rodzinnego - M. MEAD:

  1. Czas historyczny - kontekst zdarzeń historycznych, w którym funkcjonuje rodzina, np. w czasie wojny

Istotne zdarzenia wywierające wpływ na rodzinę:

-kryzys gospodarczy, ekonomiczny

-kataklizmy

-wydarzenia polityczne

-nagły postęp technologiczny

  1. Czas chronologiczny - wydarzenia życia rodzinnego, rozpoczyna się od narzeczeństwa i trwa do śmierci jednego członka. Wymiar biograficzny i wymiar czasu historycznego łączą się. Biografie muszą się spotkać.

  2. Czas społeczny - wymiar decydujący o rodzaju doświadczeń społecznych jego i jej.

Najszczęśliwsze są małżeństwa klasowe - z tej samej klasy.

Prawidłowości cyklu życia rodzinnego: (dotyczy fazy pre, post.,par.)

  1. Każda faza funkcjonowania rodziny ma swoje zadania do zrealizowania.

Frustracja z powodu niezrealizowania zadania naturalnego jakim jest posiadanie potomstwa (8-10 lat) -> dochodzi do rozpadu małżeństwa.

Kobiety około 35 lat.

  1. Każde stadium ma swoją homeostazę, czyli dynamiczną równowagę, która prowadzi do utrzymania tożsamości rodziny

-w fazie preparentalnej - kłócą się

-w fazie postparentalnej - kłócą się, bo dzieci odeszły, uczą si8ę na nowo.

Wolicki - nadumieralność mężczyzn z powodu zbyt wielu ról

  1. Przejście do nowej fazy funkcjonowania rodziny następuje wówczas, gdy wszystkie zadania poprzedniej fazy zostały wykonane.

  2. Ważne wydarzenia rodzinne wywołują zmiany w obrazie własnej osoby i poczucia własnej tożsamości. Wyznaczają przyjęcie nowych ról społecznych i emocjonalnych.

Wydarzenia powodujące, że człowiek jest zmuszony do przyjmowania nowych ról, nowych tożsamości.

*narodziny rodzeństwa, poczucie zdetronizowania (4 lata max. -> okres bycia jedynakiem)

*alkoholizm

*choroby

*patologia

*bieda - dysfunkcja rodzina

  1. Wszystkie pełne rodziny przechodzą przez wszystkie fazy rozwojowe, natomiast każda ma swoją charakterystyczną dynamikę zmian.

  2. Złożoność wydarzeń i interakcji w każdym momencie cyklu życia rodziny jest specyficzna dla każdej rodziny.

  3. W każdej fazie życia rodzinnego inaczej przebiegają interakcje między członkami rodziny. Kobiety szybciej akceptują mężczyzn jako ojca niż mężczyźni kobiety w roli matki.

  4. W każdej fazie życia rodzinnego najważniejsze jest wsparcie emocjonalne (reagowanie na emocje, okazywanie uczuć), wsparcie informacyjne (należy ze sobą rozmawiać), wsparcie socjalne (wspólne dochody, alimentowanie).

  5. Największe trudności emocjonalne mają miejsce w przechodzeniu z jednej fazy do drugiej.

*Mężczyźni potrzebują ok. 2-3 lat do przyjęcia i akceptacji do roli ojca

*Adaptacja do rodzicielstwa samotnego ok. 2-4 lat

Cykl życia rodzinnego wg DUVOLL'A

Fazy:

  1. Zawarcie małżeństwa

  2. Przyjęcia ról małżeńskich

  3. Stabilizacja związku małżeńskiego i rodziny

  4. Podjęcie roli dziadków

  5. Starość

Inny podział:

  1. Faza - para małżeńska

  2. Faza małżeństwo z dzieckiem niemowlęcym

  3. Para z dzieckiem przedszkolnym

  4. Para z dzieckiem szkolnym

  5. Para z dzieckiem dorastającym

  6. Rodzina z dzieckiem opuszczającym dom

  7. Rodzice w wieku średnim, „puste gniazdo”

  8. Starzenie się członków rodziny

Podział wg HALEY'A (1973)

  1. Narzeczeństwo (1 rok)

  2. Faza wczesne małżeństwo - partnerstwo prawnie usankcjonowane

  3. Narodziny pierwszego dziecka

  4. Faza: rodzice z dziećmi, średnia faza małżeństwa

  5. Rodzice oddzieleni od dziecka

  6. Wtórne małżeństwo dorosłych

  7. Koniec małżeństwa poprzez śmierć jednego członka rodziny, starość.

WY 3, 5.03.2010

Kierunki przemian współczesnej rodziny

  1. Zmiany struktury rodziny

  2. Zmiany funkcji rodziny

  3. Zmiany relacji małżeńskiej

  4. Zmiany relacji dzieci-rodzice

  5. Zmiany relacji dziadkowie-wnukowie

  6. Współczesne koncepcje rodziny

Wiek XX

- rodzina wielopokoleniowa (minimum 3 pokolenia)

-rodzina wielodzietna (3-11 dzieci)

-funkcja prokreacyjna (miała miejsce 19/23 r.ż. kobiety, główna funkcja zakładania rodziny)

-rozbudowana funkcja opiekuńcza (tylko 4% dzieci rodziło się w szpitalu, reszta w domu. Do II wojny istniały tzw. ochronki, w których matki zostawiały dzieci pod opieką. Rodzina zajmowała się też osobami starymi, niedołężnymi).

-funkcja socjalizacyjna (wchodzenie w role szkolne, osobiste, pracy, ucznia)

-funkcja stratyfikacyjna (nadawanie znaczenia społecznego i ekonomicznego przez ożenek)

-funkcja religijna (na wspólne funkcje religijne poświęcano 1/8 dnia)

-funkcja ekonomiczna (dawniej kobieta zajmowała się domem) (przed wojną nie zatrudniano kobiet przed 45 r.ż)

-funkcja integracyjna (związana ze wspólnym spędzaniem czasu, nauka, podróżowanie)

-funkcja kontrolna (byli seniorzy, którzy spędzali czas na terenie domu i kontrolowali wszystkie role społeczne, rodzinę, rola brata) (spotkania pary odbywały się w obecności przyzwoitki)

Wiek XXI 2000-2010

-rodzina mała/ nuklearna dwupokoleniowa

-rodzina z dwojgiem dzieci

-ograniczenie funkcji prokreacyjnej

-marginalizacja funkcji opiekuńczej

-ograniczenie funkcji socjalizacyjnej

-marginalizacja funkcji stratyfikacyjnej

-ograniczenia funkcji religijnej (teraz ludzie wolą iść do marketu niż do kościoła)

-rozbudowana funkcja ekonomiczna (dzieci są na utrzymaniu rodziców i stać na to rodziny bo pracuje również kobieta; 67% kobiet w wieku produkcyjnym pracuje)

-ograniczenie funkcji integracyjnej

-ograniczenie funkcji kontrolnej (teraz rodzice nie kontrolują naszych kont bankowych, stron internetowych, pokoi itp.; rodzice tracą kontrolę nad dziećmi w wieku około 13 r.ż.)

Wiek XX

-tradycyjny model małżeństwa (mąż stał na czele podsystemu, od niego zależało jakie zadania realizowała kobieta)

-zróżnicowanie ról mężczyzny i kobiety

-rodzina klasyczna instytucjonalno-patriarchalna

-władza męża i ojca

-autonomia męża

Wiek XXI

-egalitarny model małżeństwa (zrównanie ról w związku)

-podobieństwo ról mężczyzny i kobiety

-rodzina znacznie oddalona od wzorów klasycznej rodziny instytucjonalno-patriarchalnej

-egalitaryzm w uprawnieniach małżeńskich

-autonomia męża i żony (każdy z nich może robić co chce, gdzie pracować, wychodzić i nie muszą się sobie spowiadać)

Wiek XX

-władza rodziców

-kontrola i ocena zachowania jako metody wychowawczej

-ograniczona autonomia dzieci

-wychowanie autorytarne (posłuch miał ojciec a potem matka)

-podobieństwo doświadczeń socjalizacyjnych

-komunikacja formalna (ważne było mówienie: ojcze; matko; kiedyś nie mówiono niektórych rzeczy rodzicom bo nie wypada)

Wiek XXI

-partnerstwo w relacji rodzice-dzieci

-ograniczenie kontroli i oceny jako metody wychowania

-kontrola jako ograniczenie praw dziecka; rodzice nie maja kontroli nad dziećmi w sieci)

-nadmierna autonomia dzieci

-wychowanie antyautorytarne

-rozbieżności w zakresie doświadczeń socjalizacyjnych (rozbieżność w spędzaniu czasu)

-otwarta komunikacja

Wiek XX

-autorytet babci i dziadka

-częste kontakty międzypokoleniowe

-wnukowie opiekują się dziadkami

Wiek XXI

-zmniejszenie autorytetu dziadków

-ograniczone kontakty międzypokoleniowe

-dziadkowie opiekują się wnukami

Wiek XX

-zharmonizowane wielostronne oddziaływania

-bliskie więzi rodzinne

-trwałość małżeństwa (rozwody były rzadkie, raczej zdarzały się porzucenia)

Wiek XXI

-dezintegracja wewnątrzrodzinna (każdy myśli i odczuwa to co chce, ma prawo do wyrażania swoich myśli)

-osłabienie więzi emocjonalnych

-nietrwałość małżeństwa (450 tys spraw rozwodowych rocznie)

Wiek XX

-rodzina jako wartość

-rodzina jako grupa wsparcia

-rodzina jako instytucja

-sakralna koncepcja małżeństwa (życie na kocią łapę było potępiane)

-rodzina otwarta (na to co było na zewnątrz; uczestnictwo w życiu sąsiedzkim)

-dziecko podporządkowane rodzicom

Wiek XXI

-rodzina jako wartość

-rodzina jako grupa wsparcia

-rodzina jako system

-odchodzenie od sakralnej koncepcji małżeństwa

-rodzina zamknięta

-wzrost pozycji dziecka w rodzinie

WY 4 12.03.10

Współczesne koncepcje rodziny:

1.Koncepcja strukturalno-funkcjonalna : (lata 40,XX w.)

Rodzina ma 2 cechy: swoją strukturę i swoje funkcje

- Jakość pełnionych ról i funkcji nie jest zależna od struktury (nie ma różnicy czy samotna matka czy diada małżeńska)

- odmienne funkcje kobiety i mężczyzny

Parsons- matka to strażniczka domowego ogniska , mężczyzna - łącznik miedzy rodziną a otoczeniem zew.

- struktura rodziny ma wpływ na ilość i jakość interakcji wew. Rodziny (Bales)

- interakcji matka -córka- stabilna, długotrwała, niezmienna

- Podst. Funkcją rodziny jest funkcja socjalizacyjna ( a nie prokreacyjna) -Polska szkoła Socjologii - prof., Tyszki (przykład tego podejścia)

- Funkcje i interakcje wewnątrz rodzinne wyznaczają sposób pełnienia ról rodzinnych

-Podkreślenie tradycyjnego znaczenia rodziny. Nacisk na jednostkę , na to co ona wnosi dla rodziny ( matka- ojciec, /syn-córka)

2. Koncepcja interakcyjna :

Dwa rodzaje interakcji wewnątrzrodzinnych :

Partnerskie- (egalitarne) - równość praw i przywilejów M <-> O , S <-> C . Duża rola uczuć, (bo w pionowych może być zaangażowanie formalne) budowanie więzi emocjonalnych.

Pionowe- budowane głównie na bazie więzi biologicznych . Oparte na więziach krwi rodzice- dzieci. Gł. Wyznacznik -zobowiązania formalne , niekoniecznie emocjonalne.

- Układ interakcji świadczy o hierarchii władzy ,

- jakość interakcji decyduje o nasileniu autorytetu władzy (zależy to między innymi od cech osobowych).

- Interakcje są źródłem konfliktów wewnątrzrodzinnych.

Bugess- jednością wielu osobowości w wyniku interakcji wewnątrzrodzinnych ludzie upodabniają się do siebie.

Winch- badał czy osobowość ma wpływ na jakość tej interakcji ?- korelaty trwałości małżeństwa.

3. Koncepcja instytucjonalna:

-wychowania i postawy wobec osób - rodzicielskie , wobec małżonka

-zarządzania (ktoś jest na czele systemu)

-komunikowania

-planowania (przewidywanie przyszłych działań)

-kontroli( ulega obecnie ograniczeniu)

-motywowania, np. do rozwoju

*Jakość relacji formalnych a nieformalnych . Awans społ tej organizacji zależy w większym stopniu od ambicji męża niż żony.

4. Gerontologia-

-Znaczenie seniorów w rodzinie

-Cykliczność życia rodzinnego (czł. Powinien przejść przez fazę dziecka, dorosłego, seniora), czyni to w obrębie rodziny.

- 77 lat średnia dł. życia w europie

- Podkreślenie znaczenia hierarchiczności systemu i trójpokoleniowego modelu wychowania . Dziadkowie mają wpływ na wychowanie wnuków. 65-75 wczesna starość, 75 < późna

- Nowa rola seniorów - społ. I rodzinna

5. Teoria wymiany społ. -

- Interakcje wewnątrzrodzinne są podobne do handlowych .

Interakcje :

Symetryczne- małżonkowie dają sobie tyle samo - emocjonalnie , opiekuńczo (na rzecz rodziny ), - wzajemne usługi , komunikacyjnie, socjalnie ( w tym równowaga ekonomiczna), zadaniowo ( zadania wspólnie dzielone.

Asymetryczne- prowadzą do patologii - przemoc wobec rodziców, np. współ uzależnienie , bierna żona, dominujący mąż.

* Jednostka oferuje partnerowi interakcje zach. , którego najbardziej oczekują. Jednostka oferuje innym zach. , jakie sama najbardziej ceni niezależnie od ceny jaką inni za nie płacą. ( Homons, Turner, Kelly, Nye, Edwards, Ewerson).

- Percepcja oczekiwań partnera - to nie tylko sytuacja wyjściowa - jednostka ofiaruje partnerowi Zach. , których oczekuje

- Symetria - jednostka ofiaruje Zach. Jakie sama najbardziej ceni, nie ważne jaką cenę ktoś za nie zapłaci

- atrakcyjność interpersonalna- atrakcyjni partnerzy podobni do nas. Zbyt wysoka atrakcyjność służy asymetryczności ( bardzo atrakcyjny z mało atrakcyjną )

6. Teoria ekologii rodziny:

-Podstawą funkcjonowania rodziny są zadatki biologiczne

- Więzi biologiczne wyznaczają w największym stopniu tożsamość jednostki

- Rodzina wymaga wspólnoty w kontaktach ze środowiskiem naturalnym

- Rodzina to niezależny od fiz. I społ. Środowiska czynnik zmian. To rodzina najbardziej zmienia jednostkę. (Paulucci, Hoole, Clarke, Betson, Hawley)

- emocjonalne

- informacyjne

- socjalne ( w tym ekonomiczne)

-Naturalne środowisko życia człowieka prywatny kontekst rozwojowy to rodzina. Środowisko nie determinuje człowieka ale stwarza pewne szanse i wymagania.

  1. Otwarta komunikacja

  2. symetryczna wymiana zasobów, dóbr (gł. Psychicznych)

  3. umiarkowane natężenie relacji emocjonalnych

  4. symetryczna wymiana zadań

  5. gwarancja wolności- nie jesteś niewolnikiem, nie masz zdeterminowanych zobowiązań

  6. poszanowanie historii rodziny- ciągłość historyczna

7.Konfliktowa teoria rodziny ( Coser, Mills)

Rodzina jest miejscem, gdzie następuje konflikt dwóch wartości - egoizmu i altruizmu .

Zasada rzeczywistości- nie każdą potrzebę w danym momencie da się zaspokoić .

- Trzeba umieć poświęcić się dla innych

- Każda z osób jest po części egoista i altruistą.

Konflikt ten pojawia się w sposobie pełnienia ról, poprzez dominację i podporządkowanie ( zasada równowagi e rodzinie)

Konfliktowa teoria rodziny- przyjmuje założenie , że każda ze strategii rozw. Konfliktów powinna być stosowana .

W dynamicznej równowadze możliwe jest stosowanie następujących strategii:

  1. walka

  2. Unikanie

  3. Uleganie

  4. Kompromis

  5. Współpraca

8. Teoria komunikowania się:

9. Feministyczna teoria rodziny -

Wy 5 23.04.2010. Jakość związku małżeńskiego.

Co to jest jakość:

- jest tym, co można poprawić w swoim otoczeniu, jest wartością, która charakteryzuje obiekty, zdarzenia, informacje, wyroby, pracę i działalność człowieka

- na jakość danego obiektu (np. małżeństwa) składa się coś więcej niż suma jego ogólnych cech

- w tym sensie jakość jest najważniejszą kategorią opisową rzeczywistości materialnej i niematerialnej

- zdaniem R. Kolmana jakość życia to jest stopień zaspokojenia potrzeb duchowych i materialnych człowieka

- największą potrzebą człowieka, jest potrzeba miłości

I wzory miłości wg Platona

- wzór miłości zmysłowej: jest dążeniem do fizycznego posiadania przedmiotu miłości.

- wzór miłości namiętnej: jest dążeniem do osiągnięcia pełnej jedności duchowej i fizycznej z ukochaną osobą.

- wzór miłości idealnej: jest odrzuceniem ziemskiego przedmiotu pragnień, a dążeniem do kontemplacji dobra

i piękna samego siebie.

Miłość w ujęciu koncepcji H. Sheler'a

- miłość jest czymś pierwotnym w stosunku do kultury i cywilizacji

- stanowi warunek istnienia świata i cywilizacji

- niemożliwa jest do przyjęcia wizja świata pozbawionego miłości, gdyż byłby to świat bez moralności, sztuki, piękna, świat wyzbyty wszelkich wartości

- Sheler preferuje wartości duchowe jako najwyższe i konieczne dla istnienia oraz rozwoju fenomenu miłości

Wymiary miłości wg Hazo:

4 wymiary miłości:

- zainteresowanie - osoba kochająca nigdy nie jest obojętna w stosunku do przedmiotu swej miłości.

- preferencja - przedmiot miłości jest zawsze wyszczególniony spośród innych spraw.

- działanie - osoba kochająca nie ogranicza się jedynie do biernego kochania, lecz podejmuje zawsze jakieś działanie w stosunku do przedmiotu swojej miłości.

- dobro - które albo tkwi w samej miłości, albo jest środkiem do osiągnięcia właściwego celu.

Miłość wg Fromma i Strenberga:

- Fromm przypisuje miłości takie cechy jak: troska, szacunek, poznanie i odpowiedzialność

- Strenberg rozróżnia 3 zasadnicze składniki miłości: intymność, namiętność, zaangażowanie w utrzymanie związku

Jakość zawiązku małżeńskiego:

- zadowolenie małżeńskie

- dobrany związek małżeński

- szczęście małżeńskie

- powodzenie małżeńskie

- jakość jest swoistym procesem, którego wyniki są określane przez odpowiedni stopień miłości, więzi interpersonalnej, intymności, podobieństwa, pożycia seksualnego, stosunek do dzieci oraz typu motywacji wyboru partnera do małżeństwa

Perspektywy teoretyczne:

- ujęcie interakcyjne - małżeństwo: jedność, całość, złożona z osób wywierających na siebie wzajemny wpływ

- ujęcie strukturalno-funkcjonalne - traktuje małżeństwo jako podsystem społeczny i podporządkowany systemowi całościowemu

- ujęcie sytuacyjne - małżeństwo traktuje jako pewną sytuację społeczną wyznaczającą zachowania męża i żony

- ujęcie rozwojowe - małżeństwo jako interakcja sprzyjająca rozwojowi indywidualnemu

Perspektywy metodologiczne:

- badanie partnerów z uwzględnieniem samoopisu

- badanie za zastosowaniem perspektywy

Kryteria doboru małżeńskiego:

- małżeństwo endogamiczne - małżonkowie wywodzą się z tego samego środowiska

- małżeństwo egzogamiczne - małżonkowie wywodzą się z różnych środowisk

Prawa doboru małżeńskiego:

- dobór małżeński dokonuje się w ramach pewnych prawidłowości i nie jest zjawiskiem czysto spontanicznym, ale silnie uwarunkowanym społecznie

- szanse wszystkich na zawarcie małżeństwa nie są jednakowe

- o powodzeniu decyduje komplementarność i podobieństwo cech

Społeczny dobór współczesnych małżeństw

1) stan cywilny:

- rośnie znaczenie kategorii rozwodników oraz małżeństw powtórnych (z rozwodnikami i owdowiałymi)
- dominują małżeństwa kawalerów z pannami

- jeśli chodzi o małżeństwa powtórne, zawierają je 2x więcej mieszkańcy miast i są to przede wszystkim osoby rowiedzione

2) wiek:

- ¾ całej liczby małżeństw: mężczyźni - 21-29 lat z kobietami - 18-29 lat

- związki z partnerami, którym zgody na zawarcie małżeństwa musiał udzielić sąd: 9-10%

- w Polsce istnieje wysoka homogenia wiekowa, normą jest kojarzenie par w podobnym wieku, podobny wiek to różnica 3 lat między małżonkami. (ew. mąż starszy o 5 lat)

3) poziom wykształcenia:

- w Polsce współcześnie występuje wysoka tendencja do wysokiej „jedności środowiskowej”

- w tym względzie wykształcenie oddziałuje najsilniej

- w co drugim małżeństwie małżonkowie mają ten sam stopień wykształcenia

4) cechy terytorialne:

- bariera odległości terytorialnej wciąż jest silnym czynnikiem w doborze małżeństw, ale ciągle się zmniejsza

- dobór zazwyczaj następuje w ramach jednej społeczności lokalnej

- dominującą formą zamieszkania po ślubie jest dom rodziców jednego ze współmałżonków, jeśli jedno z małżonków przeprowadza się do drugiego, to mamy do czynienia z migracjami matrymonialnymi

- dobór przez internet

Poglądy na temat praw rządzących doborem partnera:

  1. Dobór współmałżonków spowodowany jest podobieństwem szeregu cech psychofizycznych.

  2. Dobór współmałżonków powodowany jest komplementarnością cech psychofizycznych.

Podobieństwo cech:

- na podobieństwo cech jako determinacje doboru współmałżonków, jako pierwszy zwrócił uwagę F. Galton, który w roku 1870, w swym studium poświęconym dziedziczeniu cech genialności stwierdził, że najznamienitsi uczeni, artyści i pisarze, skłonni są dobierać sobie żony o równie nieprzeciętnych cechach, a zatem „małżeństwa znakomitych mężczyzn z podobnymi kobietami należy uznać za prawidlowość”

Wyróżniono 2 wymiary w zakresie podobieństwa cech partnera:

  1. podobieństwo społeczno-kulturowe (tzw. endogamia) obejmuje wiek, wyznanie, narodowość, warstwę społeczną, rasę, wykształcenie

  2. podobieństwo pod względem cech psychicznych (tzw. homogamia) obejmuje poczucie kontroli, styl poznawczy, poczucie koherencji, ekstra-introwersje, optymizm-pesymizm, potrzeby, zainteresowania, system wartości, poziom inteligencji

Komplementarność cech:

- teoria komplementarności potrzeb J. Wincha, zakłada, że partnerzy dobierają się na zasadzie wzajemnego uzupełniania się cech psychofizycznych.

  1. Każdy człowiek poszukuje partnera małżeńskiego, takiej osoby, która zapowiada maksymalny poziom zaspokojenia potrzeb oraz, która charakteryzuje się komplementarnym układem potrzeb indywidualnych.

  2. Komplementarność polega na tym, że ta sama potrzeba jest u jednego z partnerów bardzo nasilona, a drugiego występuje w nikłym nasileniu (np. potrzeba dominacji).

  3. Komplementarność może dotyczyć także układu potrzeb (np. wysoka potrzeba doznawania opieki z wysoką potrzebą opiekowania się).

  4. W badaniach Nęcki stwierdzono komplementarny układ przy potrzebie samodzielności, przy czym mężczyzna powinien być bardziej niezależny.

Prawo atrakcyjności Byrne'go

- Pospiszyl zwraca uwagę na współwystępowanie współzależności pomiędzy podobieństwem z wzajemną atrakcyjnością parterów dla siebie. Chodzi tu o podobieństwo w sprawach ważnych dla małżonków (nie zaś we wszystkich, czy banalnych).

- relacja ta jest na tyle silna, że można ją ująć w postaci prawa. Zgodnie z nim atrakcyjność jednostki dla drugiej osoby jest pozytywną funkcją liniową proporcji wzmocnień pozytywnych pochodzących od tej samej jednostki. Zaś proporcje to suma wzmocnień dodatnich i ujemnych. Z tego wynika, że jeśli liczba podobnych postaw wzrasta to w sposób prostoliniowy wzrasta też atrakcyjność osoby, która wyraża te postawy.

Kryteria sukcesu małżeńskiego:

wg M. Trawińskiej najważniejsze elementy powodzenia małżeńskiego to:

- miłość, trwanie napięcia emocjonalnego

- spoistość rodziny, poczucie współnoty

- wzajemne zabezpieczanie, dobrobyt rodzinny

- perspektywy rozwojowe, poczucie wolności

Wykład 6.

Dobro dziecka = dobro rodziny

Charakterystyka prawidłowo funkcjonujących systemów rodzinnych.

Prawidłowości życia rodzinnego

Jak rozumieć pojęcie dobro dziecka?

Dobra rodzina to taka, w której panuje miłość, zrozumienie, akceptacja, rozwój dzieci i rodziców oraz poszanowanie godności drugiego człowieka

Cechy charakteryzujące prawidłowo funkcjonującą rodzinę:

- jest podstawową „jednostką socjalizacji” i ma decydujące znaczenie dla przyszłości wychowywanych w niej dzieci

- zdrowa, prawidłowa rodzina funkcjonuje harmonijnie tworząc korzystne warunki dla dojrzewania i pozytywnego rozwoju wszystkich osób

- zaspokaja potrzeby emocjonalne i bytowe swoich członków

- jest miejscem, gdzie rozwija się poczucie własnego ja

- równowaga między wspólnotą a odrębnością jest oparta na wzajemnym szacunku

- komunikacja jest jasna i otwarta

- zasady funkcjonowania rodziny są precyzyjne i negocjowalne

- zasady wymagają uzasadnienia (np. dlaczego akurat to jest zabronione)

- zadania i obowiązki każdego członka rodziny są wyraźnie określone

- każdy jest świadomy zakresu swojej odpowiedzialności za własne postępowanie

- emocje są wyrażane otwarcie

- małżonkowie są świadomi występujących w rodzinie różnic w postawach, zasadach, komunikacji i zachowaniach

- różnice między członkami rodziny są akceptowane, a wynikające z nich konflikty są również oznaką zdrowia rodziny, są traktowane jako forma kontaktu

- konflikty wewnątrzrodzinne są ujawniane i konstruktywnie rozwiązywane

- wszystkie relacje są oparte na dialogu i równości

- każdy członek rodziny jest ceniony jako osoba

- rodzice są konsekwentni + dbają o samodyscyplinę

- role w rodzinie są wybierane i zmieniające się (nie mogą być narzucone)

- naruszanie poczucia wartości drugiej osoby budzi poczucie winy

- błędy są wybaczane i postrzegane jako okazja do uczenia się

Pięć wolności rodzinnych (wg V. Satir)

„Funkcjonalni rodzice pomagają dzieciom rozwinąć takie cechy, aby wyrosły na osoby dojrzałe i zadowolone z siebie” (Melody)

„To w rodzinie dowiadujemy się kim jesteśmy, budujemy swoją tożsamość” (Bradshaw)

Powinnością rodziców jest dostarczenie modeli identyfikacji, dziecko powinno się od nich nauczyć jak być mężczyzną lub kobietą, jak nawiązać bliski kontakt z drugim człowiekiem, jak wyrażać i odwzajemniać uczucia, jak zaakceptować własne ograniczenia, jak porozumieć się z ludźmi.

Postawa rodzicielska

→ całościowa forma ustosunkowania się rodziców do zagadnień wychowawczych i rozwojowych dzieci

→ Nabyta i utrwalone struktura poznawczo-dążeniowo-afektywna ukierunkowująca zachowanie się rodziców wobec dzieci (Ziemska)

3 komponenty postaw rodzicielskich wobec dzieci

- poznawczy

- emocjonalny

- działaniowy

Jakie czynniki determinują jakoś postaw wychowawczych rodziców?

Jakie są podstawowe zadania postaw wychowawczych rodziców?

„Bezsprzecznie związek pomiędzy dzieckiem a rodzicami jest najsilniejszym związkiem międzyludzkim” (Kępiński)

0x08 graphic

Jakie są podstawowe typologie postaw rodzicielskich?

„Postawa życiowa dziecka kształtuje się wg wzoru rodziców” (Parot)

„Koloryt naszego świata wywodzi się ze stosunku do matki, a jego forma ze stosunku do ojca” (Kępiński)

Jakie cechy osobowości i zachowanie dziecka są efektem oddziaływań wychowawczych rodziców?

Postawy rodzicielskie:

- ciepło, wsparcie

- otwarta komunikacja

- zaangażowanie

→

- uczciwość, altruizm

- zaufanie

- poczucie własnej wartości

- dystans emocjonalny

- kontrola

- odrzucenie

- skrajna autonomia

→

- lęk, poczucie winy

- niska samoocena

- zaburzenia zachowania

- kłamstwo

- postawa nadmiernie ochraniająca

w połączeniu z dominacją

→

- uległość, brak autonomii i samodzielności

- lękliwość, bierność, bezradność

Jaki jest wpływ postaw rodzicielskich na cechy osobowości dziecka?

WY 7:
Dobro dziecka = dobra rodzina
Charakterystyka prawidłowo funkcjonujących systemów rodzinnych.
Jak rozumieć pojęcie dobra dziecka?
Dobro -> wartość dodatnia stanowiąca przedmiot i cel ludzkich dążeń.
Dobro to szczęście, zdrowie, piękno i uczciwość. Dobro dziecka to stan
wysokiego zaspokojenia jego potrzeb psychicznych i bytowych. Dobro
dziecka to dążenie do tego, aby doświadczało ono subiektywnie
satysfakcjonującego...
Dobra rodzina to taka, w której panuje miłość, zrozumienie, akceptacja,
rozwój dzieci i rodziców oraz poszanowanie godności drugiego człowieka.
Czym charakteryzuje się prawidłowo funkcjonująca rodzina?
Jest podstawową "jednostką socjalizacji" i ma decydujące znaczenie dla
przyszłości wychowywanych w niej dzieci
zdrowa, prawidłowa rodzina funkcjonuje harmonijnie tworząc korzystne
warunki do dojrzewania i pozytywnego rozwoju wszystkich osób
zaspokaja potrzeby emocjonalne i bytowe swoich członków
jest miejscem, gdzie rozwija sie poczucie własnego "ja". Równowaga
pomiędzy wspólnotą a odrębnością jst oparta na wzajemnym szacunku
komunikacja jest jasna i otwarta
zasady funkcjonowania rodziny sa precyzyjne i negocjowalne. Zasady
wymagają uzasadnienia. Zadania i obowiązki każdego członka rodziny są
wyraźnie określone
każdy jest świadom zakresu swojej odpowiedzialności za własne postepowanie
emocje sa wyrażone otwarcie
małżonkowie są świadomi wystepujących w rodziniew postawach(?),
zasadach, komunikacji i zachowaniach
różnice między członkami rodziny są akceptowane, a wynikające z nich
konflikty sa również oznaką zdrowia rodziny, są traktowane jako forma kontaktu
konflikty wewnątrzrodzinne są ujawniane i konstruktywnie rozwiązywane
wszystkie relacje są oparte na dialogu i równości
każdy członek rodziny jest ceniony jako osoba
rodzice są konsekwentni. Dbaja o samodyscyplinę
role w rodzinie sa wybierane  i zmieniaja się
naruszenie wartości drugiej osoby budzi poczucie winy
błędy sa wybaczane i postrzegane jako okazja do uczenia się
Pięć wolności rodzinnych (wg. V. Satir)
1.wolność do postrzegania i słyszenia tego, co jest obecne tutaj i
teraz, a nie tego, co było, czy powinno być
2.wolność do myślenia tego, co sie myśli, a nie tego co sie powinno mysleć
3.wolność do czucia tego, co się czuje, a nie tego co sie powinno czuć
4.wolność do przypomnienia i wybierania tego, czego się chce, a nie tego
co saię powinno chcieć
5.wolność do wyobrażania sobie swojej własnej samorealizacji, a nie
granie sztywnej roli, czyli ciaglego troszczenia się  o bezpieczeństwo
" To w rodzinie dowiadujemy sie kim jesteśmy, budujemy swoją tożsamość"
(Bradshow, 1997 s.38;P)-> ten cytat byl na egz chyba
WPŁYW POSTAW WYCHOWAWCZYCH RODZICÓW:
Postawa rodzicielska:
1)całościowa forma ustosunkowania sie rodziców do zagadnień
wychowawczych i rozwojowych dzieci
2)nabyta i utrwalona struktura poznawczo - dażeniowo- afektywna,
ukierunkowująca zachowanie sie rodziców wobec dziecka
jakie czynniki determinują jakość postaw wychowawczych rodziców?
Biografia rodzica
transmisja postaw wychowawczych z rodziny pochodzenia
podmiotowe właściwości rodzica
podmiotowe właściwości dziecka
warunki socjalno- bytowe rodziny prokreacji
wsparcie dla rodziny
Jakie są podstawowe zadania postaw wychowawczych rodziców?
Zaspokajanie potrzeb psychofizycznych
dostarczanie wsparcia, ciepła, akceptacji i zachęty do eksploratywności
ochrona dziecka przed nabywaniem niewłaściwych sposobów społecznego
funkcjonowania
chronienie dziecka przed doznawaniem krzywdy
"bezsprzecznie związek pomiędzy dzieckiem a rodzicem jest najsilniejszym
związkiem międzyludzkim"
Postawy wg. Plopy:
akceptacji ,autonomii, ochraniająca, wymagająca, niekonsekwentna


                                     kontrola                                                     |
       Dystans uczuciowy negatywne-------- -- |------------Bliskość uczuciowa,
poczytywne uczucie
                                                     |
                                               |
                                               Autonomia
Wy 9:

Zazdrośc w związkach interpersonalnych

Założenia podstawowe:

  1. Miłośc wśród ludzi jest zjawiskiem powszechnym. Występuje we wszystkich społecznościach.

  2. Wg psychologii ewolucyjnej można zdefiniować jako pewnego rodzaju przystosowani do powtarzającego się problemu związanego z przetrwaniem. Zazdrość była sygnałem do atakowania rywali.

  3. zazdrośc jest taktyką udaremniającą ewentualną niewierność partnera.

  4. Zazdrośc jest w każdej kulturze

  5. zazdrość z wyjątkiem kłótni o pieniądze bywa przyczyną awantur małżeńskich

  6. Nie jest biologiczną właściwością człowieka.

  7. zazdrośc wśród uczuć zajmuje miejsce szczególne jest chechą negatywną, którą człowiek powinien wyeliminować ze swoich uczuć w toku socjalizacji.

  8. Stopień wyzbycia się zazdrości bywa powszechnie uznaną miarą dojrzałości człowieka

  9. naruszenie zasady wyłączności seksualnej jest uznawane za istotny pwód do zakończenia związku i stanowi podstawę do rozwodów w wielu krajach,

  10. Wśród zachowań stanowiących przejawy zazdrości wymienia się: oskarżenia słowne, przesłuchiwanie, próby przezwyciężenia kontroli nad wolnością partnera, szpiegowanie, podsłuchy telefoniczne, wynajęcie detektywa, zapisywanie dowodów świadczących o złym postępowaniu, przemoc.

Paradoks miłość- zazdrość

  1. zazdrośc jest nieuniknioną konsekwencją miłości

  2. Już św Augustyn zauważył tę zależność kiedy napisał Kto nie jest zazdrosny nie kocha.

  3. Kobiety i mężczyźni na ogół interpretują zazdrość jako znak głębokiej miłości , jeśli ukochany nie jest zazdrosny to nie kocha.

Teorie zazdrości:

  1. zazdrośc jako oznaka niskiego poczucia własnej wartośći, niedojrzałości lub zaburzeniach osobowości.

  2. na podstawie tej teorii można wywnioskować, że jeżeli osoby dorosłe mają wysokie poczucie wartości są dojrzałe emocjonalnie mają ukształtowaną osobowość nie powinny odczuwać zazdrości.

  3. zazdrość jako patologia uczuć- zgodnie z tą teorią ekstremalna forma zazdrości wynika z zaburzeń emocjonalnych. Wyleczenie dolegliwości wyeliminuje również zazdrość.

  4. Zazdrośc jako złożony stan psychiczny- jest przeżyciem bardzo złożonym. Kobiety i mężczyźni doświadczają zazdrości, odczuwają niepokój, utratę, smutek, strach, złość, zmartwienie, poniżenie, wstyd, pobudzenie, pożądanie seksualne partnera, lęk, depresje i poczucie zdradzenia.

Złożonośc reakcji emocjonalnych jakie składają się na doświadczenie zazdrości ukazuje wielkość zagrożeń i wyzwań z którymi dana osoba musi sobie poradzić Jeśli zazdrośc jest wynikiem oznak niewierności partnera to jedną z możliwości jest jego utrata. Utrata statusu społecznego i reputacji jest tylko jednym ze skutków. Osoba zdradzana kwestionuje swoją atrakcyjność wobec partnera , traci zaufanie do niego, boi się o dobrobyt i dzieci.

Zazdrość jest emocją bardzo rozbudowaną. Można ją porównać do mechanizmu adaptacyjnego. Składa się z 3 podstawowych faz: inform. Wyjściowej, procedur przedstawiających informacje, rezultatu końcowego.

Zazdrość jest zespołem uczuć: strach, złość, smutek, pustka uczuciowa, chęć zemsty, potrzeba inform. Podniecenie, rozdrażnienie.

Zazdrosna płeć:

  1. najpierw kobiety uznano za najbardziej zazdrosne

  2. Kant: mężczyźni zazdrosną tylko wtedy gdy są zakochani, kobiety zawsze

  3. Freud: Kobiety są bardziej zazdrosne, bo są bardziej narcystyczne

  4. Mead: kobiety to zazdrosna płeć, Kobieta w związku z Mężczyzną czerpie przyjemność, pozycję społęczną, ma więcej do stracenie.

  5. Mężczyźni przejawiają częściej zazdrość z daleką intensywnością niż kobiety.

  6. U mężczyzn stwierdzenie niewierności partnerki powoduje obniżenie samooceny, plama na honorze, dąża do podreperowania samooceny, zdobycia nowych powodów swej atrakcyjności

  7. Kobiety zdradzone wykazują większą skłonność do ekspresji, samoobwinianie się, dażą do polepszenia stosunków z partnerem.\

  8. M. są bardziej wyczuleni na punkcie wierności swoich partnerek niż K.

  9. U m. intensywność zazdrośći wiąże się z wykształcenie. Lepiej wykształceni potrafiąpoddać autokontroli reakcje zazdrości.

Mężczyźni łatwiej zdradzają bo:

  1. są skłonni do zachowań rywalizacyjnych, agresywnych, konkurencji, poszukiwania przygód

  2. Mają zdolność logicznego myślenia, co ułatwia im manipulowanie ludzmi, tworzą sprzyjającą sytuację

  3. Mają silną

Dlaczego mężczyźni zdradzają:

  1. zemsta za prawdziwą lub domniemaną niewierność żony

  2. długotrwałe poczucie odrzucenia, brak wsparcia

  3. Niezaspokojenie potrzeby uczuciowej, sekx, i duchowej

  4. chwilowa potrzeba ucieczki od konfliktu lub problemu, którego nie potrafi rozwiązać w inny sposób

  5. Pragnienie potwierdzenia swojej atrakcyjności lub sprawności sex

  6. niezależnośc finansowa, zawodowa żony

Dlaczego K zdradzają:

  1. ich naturalne cechy zabezpieczają przed zazdrością

  2. czułość oddanie, wyrozumiałość

  3. cierpliwość, współokazywanie opiekuńczości

Rodzaje zazdrości bunk

  1. zawiść

  2. agresywna rywalizacja

  3. nietolerowanie braku wiernośći seksualnej partnera

Inne podziały:

  1. Zazdrość posiadania

  2. zazdrość porzucenia, lęk przed utratą ukochanej osoby

  3. zazdrość lękowa- przed samotnością

  4. Zazdrość kompetencyjna- obawa przed zdystansowaniem

ZAZDROŚĆ:

  1. Obawa przed naruszeniem wiernośći przez osobę bliską w ze. Emocjonalnym

  2. zawiść- uczucia wypływające z ostrej rywalizacji między osobami tej samej płci.

  3. zazdrość jest silniej doświadczana niż zawiść, jest także uczuciem, b. złożonym niż zawiść

  4. zazdrość urojeniowa

Zespół Otella- zazdrość patologiczna urojeniowa

  1. przejawia się podejrzewaniem partnera o notoryczne zdrady, sprawdzaniem partnera i kontrolowaniem jego działań

  2. Może powodować stany depresyjne

  3. Może doprowadzić do destruktywnych zachowań a nie leczona nawet do samobójstw, lub morderstw w afekcie

  4. w DSM IV mówi się o zazdrości związanej ze złudzeniami lub obsesjami niewierności i określa się ją zespołem zaburzeń urojeniowego- obsesyjnego, szczególnej postaci zazdrości

  5. Zespół stanowi podkategorię chorobliwej zazdrości

  6. osoby dotknięte takim zaburzeniem nie są w stanie racjonalnie oceniać i tłumić własnych zachowań

  7. Nie potrafi pracować nad sobą, ma niską samoocenę, a winą za wszystko obarcza partnera

  8. przedstawia własne, dla siebie racjonalne wytłumaczenie swojego partnera

  9. w wielu przypadkach chory wie o swojej przypadłości, lecz nie jest w stanie z tym walczyć

  10. w życiu zawodowym czy towarzyskim często objawy te są niezauważalne dla otoczenia. Całość może skupiać się na partnerze

działanie powodowane przez zazdrość:

  1. Zapobieganie utracie partnera

  2. pragnienie ukarania niewiernego partnera

  3. tendencja do ostentacyjnego pokazywania własnych możliwości w zakresie rewanżu

Skutki zazdrości:

  1. dystans wywołany przez zazdrość w osobie zazdrosnej i w partnerze

  2. niszczczący wpływ na związek i funkcjonalność

  3. przemoc, grożenie przemocą, uzależnienie

Zazdrość a przemoc:

  1. Zazdrość seksualna jest główną przyczyną przemocy fizycznej w małżeństwie- przewyższa częstością wszystkie inne razem wzięte

Zazdrość jako obiekt badań naukowych:

  1. powiązana z cechami osobowości tj. brak poczucia bezpieczeństwa i niskie poczucie własnej wartości

  2. istnieje ujemny związek między zazdrością a neurotyzmem i lękiem

  3. wsyztskie formy zazdrości były częściej obecne u jednostki o wysokim poziomie neurotyzmu, lęku społecznego, sztywności i wrogości. Tendencja jest taka u K i M

  4. Istnieją dowody zee jednostke cechujące się stylami przywiązania oparte na braku poczucia bezpieczeństwa tj. które charakteryzują się przywiązaniem unikającym oraz lękliwo ambiwalentnym, więcej zazdrości u osób o stylu przywiązania opartym na bezpieczeństwie

  5. zazdrośc u kobiet o niskim poczuciu wartości

WY 10 28. 05. 2010

Specyfika zabójstw w rodzinach z przemocą

  1. motywacja przedłużona w zabójstwach

  2. relatywizm, ofiara - sprawca (częściej zabijają kobiety, które były ofiarami)

  3. sprawca jest z reguły natychmiast znany

  4. bardzo dużo śladów

  5. zabójstwa w obrębie znanej przestrzeni. (miejsce zamieszkania).

Epidemiologia zjawiska:

W 2007 roku odnotowano:

22800 - znęcanie się nad osobą najbliższą

31980 - pokrzywdzonych (5210 nieletnich)

wg A. International

70 % zamordowanych kobiet ginie z rąk swoich partnerów.

Największe nasilenie zabójstw jest w woj. mazowieckim i lubelskim.

Typologia zabójstw:

  1. zbrodnie patologiczne - popełnione przez osoby chore psychicznie, w każdej chwili mogące się dopuścić podobnego czynu.

  2. zbrodnie użytkowe - motywem jest uzyskanie jakiejś korzyści, zabójcy liczą na szybki efekt. (np. spadek) popełnione z zimną krwią.

  3. zbrodnie z namiętności - w afekcie popełnione przez osoby zdrowe, normalne w opinii psychiatrów, które w szczególnych warunkach, pod wpływem emocji tracą nad sobą kontrolę.

Motywy zabójstw w rodzinie:

* najczęściej są wynikiem wypadku: kłótni, wściekłości, zazdrości, zemsta, ochrona siebie

Motywy:

* zabójstwo jest spowodowane czynnikami stresogennymi, przeżywani9e agresji między członkami rodziny, odrzuceniom w roli partnera, ośmieszaniem, długotrwałymi konfliktami

* większość ofiar zabójców to ich bliscy: konkubiny, żony, mężowie, dzieci.

* popełnieniu zabójstwa sprzyja klimat przemocy, jaki panuje w rodzinie albo między partnerami.

* kobiety częściej zabijają w obronie lub za poniżające złe traktowanie

* mężowie częściej zabijają żony, konkubiny, którym nie chcą pozwolić odejść

* mniej zabójstw jest w konkubinatach

Najczęstsze formy relacji między ofiara i zabójca:

Charakterystyka modus operandi zabójstwa na tle emocjonalnym.

Psychologiczny portret sprawcy

Osobowe korelaty zabójstw

Ryzyko stylu życia ofiary:

WY 11 Przemoc seksualna wobec dzieci

- sa to zachowania dążące do uzyskania podniecenia lub satysfakcji seksualnej przez sprawcę

- uwagi, dowcipy o charakterze erotycznym-namawianie do oglądania pornografii

- kontakty ekshibicjonistyczne

- dotykanie miejsc intymnych

-namawianie do rozbierania się

-namawianie do stosunku płciowego

- penetracja róznymi przedmiotami

-penetracja palcami, zmuszanie do dotykania narządów płciowych

-zmuszanie do seksu oralnego

-stosunek płciowy

Co to jest pedofilia?

- kazde zachowanie osoby dorosłej wobec dziecka, które służy podnieceniu i zaspokojeniu własnych potrzeb seksualnych

- wazna jest tutaj motywacja podejmowanego działania, a nie tylko samo zachowanie

(np. głaskanie, calowanie, oglądanie ciała własnego dziecka przez rodziców podyktowane troską, opiekuńczością, milością- to nie ma nic wspólnego z pedofilia!)

- CZYN pedofilny - sex z osobą do 14 lat , nie jest równoznaczny z pedofilią,

- pedofilia -podejmowanie aktywności seksualnej z dziecmi lub fantazjowanie o tej aktywności przez osobę dorosłą jako stale preferowany lub wyłączny sposób osiągnięcia satysfakcji seksualnej(?)

Koncepcja A.N. Groth'a, W.F. Hodson'a, T. Gary'ego

- wyróżnili 2 typy pedofilii; fiksacyjna, regresyjna

- podział oparty na rozwoju psychoseksualnym

Pedofil fiksacyjny- to człowiek który od najwcześniejszych lat niezmiennie za najatrakcyjniejszy obiekt seksualny uważa dzieci.

- raczej nie jest niebezpieczny, łagodny dotyk, sam nie doświadczył przemocy seksualnej, w dzieciństwie pojawiały się bodźce które nie powinny się pojawic, osoby niedojrzałe emocjonalnie, społecznie, niska atrakcyjnośc fizyczna - we własnej samoocenie, zakompleksieni, dominujaca matka która źle traktowała ojca.

Pedofil regresyjny- zainteresowania seksualne kieruje na dzieic wtedy, kiedy popędu seksualnego nie może z róznych względow zaspokoić z partnerem dorosłym.

Kazirodztwo- współżycie seksualne z osobami spokrewnionymi

- stopień pokrewieństwa określają normy prawne

- szczególna forma kazirodztwa sa zachowania seksualne osob dorosłych, głównie ojcow, w stosunku do własnych lub przysposobionych dzieci

- kazirodztwo wobec dziecka zalicza się do czynów pedofilnych

- z badan wynika, że ze względów na więź pokrewieństwa są dla ofiary bardziej dotkliwe niż w przypadku innych czynów w tym charakterze

- ok. 80% kobiet wiedziało że ich dzieci były molestowane, lecz przyzwalały na to,

- zależność dziecka od rodziców sprawia, że ma ono utrudnioną możliwość obrony, ucieczki, czy tez separacji od sprawcy.

Warunki zależności:

- władza rodzicielska

-swoboda działania

- stały dostęp

Kto to robi?

- ojczym, kochanek matki, ojciec, matka, macocha, wujek, dziadek, sąsiad, przyjaciel domu, starszy kolega z podwórka, nauczyciel, ksiądz

(jeśli dzieci w przedszkolu się podglądają - nie ma w tym nic złego)

Czynniki sprzyjające występowaniu kazirodztwa:

- długa nieobecność jednego z rodziców

- patologia małżeństwa

- alkoholizm

- narkomania

-izolacja społeczna

-zaburzenia i różne dewiacje seksualne

-psychopatia itd.

Statystyki

-Molestowanie dzieci zwykle zaczyna się w wieku 6-8 lat i trwa do 15-16 r. życia

- około 60% wykorzystywanych lub zgwałconych ma mniej niż 18 lat

- aż 78% osób wykorzystanych seksualnie w dzieciństwie znała wcześniej napastnika

- wysoki poziom alkoholizowania się ojców- ok. 75% czynów kazirodczych

- średni wiek chłopców to około 15-16 lat, dziewczyn 12-13 lat

Psychologiczny portret sprawcy

- osoba pochodząca z rodziny patologicznej

-będąca ofiara przemocy fizycznej, emocjonalnej, czy seksualnej,

- niedojrzała emocjonalnie

- z niskim poczuciem własnej wartości i przekonaniem że dzieci nie maja praw

- niedostosowanie do świata i problemów ludzi dorosłych

- nie posiada umiejętności konstruktywnego rozładowywania sytuacji stresowych

- zdarza się że będąc pozbawiona kontaktu z ……………………….. nie zna swojej tożsamości płciowej?

Rodzaje przemocy seksualnej

  1. bez kontaktu fizycznego

  2. kontakty seksualne polegające na pobudzaniu intymnych części ciała

  3. kontakty oralno - genitalne

  4. stosunki udowe

  5. penetracja seksualna

Fazy przemocy seksualnej:

- faza uzależnienia, zwana tez uwodzeniem

- faza interakcji seksualnej

- faza sekretu

- faza ujawnienia

- faza tłumienia

- postępowania sprawcy są zazwyczaj przemyślane

Jak rozpoznać przemoc seksualna wobec dzieci?

Objawy fizjologiczne:

- ciąża

-choroby weneryczne

-wirus HIV

- infekcje dróg moczowo-płciowych

- urazy zewnętrznych narządów płciowych

-urazy odbytu, pochwy

-przerwane błony dziewiczej

-krwawienie z narządów rodnych

- ból przy oddawaniu moczu czy kału, krwawe stolce

Objawy psychologiczne i behawioralne:

- nadmierna erotyzacja dziecka - prowokacyjne i uwodzicielskie zachowania seksualne

(jeśli dziecko jest o wysokiej kulturze osobistej itd. to nie ma u niego nadmiernej erotyzacji)

- erotyczne rysunki lub zabawy

-agresja seksualna wobec rówieśników

- wczesna lub nasilona masturbacja dziecięca nieadekwatna do fazy rozwoju seksualnego

- nadpobudliwość psychoruchowa

-trudności koncentracji uwagi

-wtórne moczenie nocne

-zachowania regresywne- np. ssanie palca, smoczka

-picie alkoholu, narkotyki, prostytucja

-anoreksja, bulimia

Klasyfikacja objawów przemocy:

I poziom - bezpośrednia komunikacja; dziecko mówi o przezyciach, potrafi poakzac na sobie, np. siniak, plamę nasienia

II poziom- komunikaty pośrednie; przeżywa lęk, napięcie, podejmuje zabawy o tresci erotycznej, może cierpieć na zaburzenia snu,

III poziom- ostre urazowe objawy; moczenie nocne, zaburzenie łaknienia, płaczliwość, problemy szkolne

IV poziom- ma zaburzenia psychosomatyczne; objawy stresu chronicznego, depresja, próby samobójcze

Konsekwencje

- objawy wykorzystywania seksualnego należy odróżnić od skutków które mogą wystapić po upływie pewnego czasu

- to jakie konsekwencje poniesie dziecko w późniejszym życiu, zależy między innymi od takich czynników jak wiek, jego osobowość, formy i przebieg przemocy seksualnej, więź z rodzicami

Poważniejsze skutki:

- gdy po zdarzeniu nie otrzymało pomocy terapeutycznej

- ma niska samoocenę

-ma większa skłonność do narkotyków i alkoholu

- skłonność do zaburzeń nastrojów czy problemów interpersonalnych

- zaburzenia psychotyczne, zaburzenia osobowości, depresja, próby samobójcze,

- trudność w poszanowaniu swoich intymnych granic,

- mogą podejmować kontakty seksualne z wieloma partnerami bez zaangażowania emocjonalnego

- są narażone na przemoc seksualna w życiu dorosłym, ale wykazują skłonność do jej stosowania wobec innych (szczególnie dzieje się tak w przypadku ofiar-mężczyzn)

Jak pomóc?

- matka powinna wiedzieć że nie jest winna

- mężczyźni ci nie potrafią kontrolować swojego seksualnego zachowania

-nie powinny powstrzymywać się od bliskości

Lew Starowicz „Przemoc seksualna” 1992r.

Lew Starowicz „Seksuologia sadowa”

Autonomia

Bliskość uczuciowa

Dystans uczuciowy

Kontrola


Wyszukiwarka