CHOROBY ZWIĄZANE Z PRACĄ ZAWODOWĄ KOSMETYCZKI

Uciążliwości wynikające z wykonywania tego zawodu wynikają z konieczności dłuższego przebywania w określonym miejscu:

• na stojąco lub siedząco,

• z pochylonym kręgosłupem,

• z rękoma w powietrzu,

• w niewygodnej pozycji.

Choroby mające związek z pracą kosmetyczki:

1. Obrzęki kończyn dolnych,

2. Żylaki,

3. Płaskostopie,

4. Choroby kręgosłupa,

5. Uczulenia, alergie (składniki kosmetyków, lateks)

6. Problemy ze wzrokiem,

7. Zagrożenia biologiczne (bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty)

OBRZĘKI KOŃCZYN DOLNYCH (łac. oedema)

• Charakteryzują się gromadzeniem płynu w przestrzeni pozakomórkowej i w jamach ciała.

• Częste obrzęki to sygnał psucia się pompy żylno-zastawkowej tłoczącej krew w górę, do serca.

• Zaburzone mikrokrążenie powoduje zastoje żylne, a w efekcie żylaki.

• Nie należy ich bagatelizować jeśli się pojawiają, dobrze jest udać się do lekarza flebologa, żeby ustalić przyczynę i zastosować odpowiednie leczenie, np. leki flebotropowe.

Profilaktyka obrzęków:

• nie należy nosić zbyt obcisłej bielizny, skarpet i spodni uciskających brzuch i pachwiny ponieważ mogą utrudniać odpływ krwi, strój - wygodny i przewiewny;

• ważne jest, aby używać wygodnego obuwia z profilowaną podeszwą, nie wskazane są wysokie obcasy (ograniczają prace mięśnia łydki, który działa jak pompa tłocząca krew);

• zapobieganie odwodnieniu powodującemu zagęszczenie krwi (bardzo istotne podczas upałów lub w gabinetach, które często są suche i mocno ogrzewane) - należy pić dużo płynów, najlepiej wody mineralnej lub niedosładzanych soków. Minimum 2, a w czasie upałów nawet 3 litry dziennie (uelastycznia ściany naczyń krwionośnych, pobudza krążenie, zapobiega zatrzymaniu płynów w organizmie);

• pozbycie się nadwagi. Nadwaga pogarsza krążenie płynów ustrojowych i stanowi dodatkowe obciążenie dla żył.

• odpowiednia dieta - bogata w:

• produkty zawierające potas (wspomaga pracę mięśni i kontroluje gospodarkę wodną),

• witaminę C, rutynę i krzem (uszczelniają ściany naczyń krwionośnych)

• błonnik (wspomaga przemianę materii),

• ograniczenie soli. Sól zatrzymuje wodę w organizmie, podnosi ciśnienie krwi i dlatego sprzyja obrzękom.

• regularne ćwiczenia
  Ćwiczenia poprawią krążenie i w efekcie transport zwrotny krwi z żył do serca, organizm jest lepiej dotleniony i ma więcej energii. Polecane są:

• spacery,

• jogging,

• aerobik,

• rower,

• gry zespołowe; podczas wysiłku fizycznego ulega przyspieszeniu odpływ krwi z żył do serca,

• unikanie długotrwałego siedzenia. Co 1-2 godziny nawet w trakcie pracy warto napinać mięśnie łydek, poruszać stopami, robić sobie przerwy na krótkie przechadzki po gabinecie;

• unoszenie stóp. Leżąc na plecach unieś stopy na wysokość min. 45 cm powyżej poziomu serca. Wytrzymaj w tej pozycji 10-15 minut. Powtarzaj to ćwiczenie 3-4 razy dziennie.

• unikanie wysokiej temperatury, która powoduje rozszerzanie żył (solarium, sauna, nadmierna ekspozycja na słońce),

• unikanie palenia papierosów - nikotyna i substancje smoliste sprzyjają zastojom żylnym i bezpośrednio wpływają na powstawanie schorzeń układu krążenia.

• Przy uporczywych obrzękach noszenie przeciwżylakowych rajstop lub podkolanówek.
  Zakładaj je zaraz po wstaniu, gdy jeszcze nie ma obrzęków.
  (Ale uwaga: przeciwwskazaniem do tego rodzaju pończoch jest miażdżyca tętnic kończyn dolnych czy stany zapalne skóry. Najlepiej więc skonsultować noszenie tego rodzaju pończoch z lekarzem.)

• konsultacja z lekarzem w sprawie przyjmowanych leków. Niektóre leki, w tym np. niesterydowe leki przeciwzapalne i blokery kanałów wapniowych stosowane przy nadciśnieniu, mogą przyczyniać się do obrzęków.

Uwaga:
Obrzęki stóp mogą być objawem różnych chorób, w tym niewydolności serca, zapalenia nerek, urazów, dlatego konsultacja z lekarzem jest zalecana i wręcz konieczna, gdy nie pomagają w/w metody zapobiegania obrzękom.

ŻYLAKI (tac. varices)

• Objawiają się widocznym przez powłoki skórne zgrubieniem i przebarwieniem żył.

• Przyczyną powstawania jest najczęściej upośledzenie drożności i wzrost ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach krwionośnych.

• Bagatelizowanie choroby prowadzi do zaburzeń w odżywianiu naczyń, czego konsekwencją są często owrzodzenia podudzi.

Informacje ogólne:

• Żylaki kończyn dolnych są przede wszystkim problemem kobiet.

• Szacuje się , że w Polsce ok. 47% kobiet i ok. 37% mężczyzn ma żylaki kończyn dolnych.

• Przy czym częstość występowania wzrasta z wiekiem.

Etiologia: jest wieloczynnikowa.

• Duże, może nawet decydujące znaczenie mają czynniki genetyczne (według badań ok. 50% osób chorych ma obciążający wywiad rodziny- tzn. że ktoś z rodziny - najczęściej rodzice/dziadkowie mieli chorobę żylakowa).

• Przy tym - jeśli żylaki mieli oboje rodzice to szansa rozwoju żylaków u dorosłych potomków wynosi nawet blisko 90%!

• Wydaje się, że istnieje genetycznie uwarunkowane osłabienie ściany żył i ich zastawek.

Inne czynniki wpływające na ujawnienie się patologii to:

• wiek,

• płeć żeńska,

• tryb życia (praca w pozycji siedzącej lub stojącej),

• wpływ układu endokrynnego (np. w czasie ciąży - w tym częstość występowania żylaków wzrasta z liczbą ciąż),

• otyłość,

• przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,

• wysoki wzrost,

• płaskostopie,

• nawykowe zaparcia.

Niezależnie od tych wszystkich czynników bezpośrednio do rozwoju żylaków i przewlekłej niewydolności żylnej prowadzi:

1. nadciśnienie żylne wynikające z braku, niedorozwoju, niewydolności lub zniszczenia zastawek żylnych,

2. niedrożności lub zwężenia żył np. na tle zakrzepicy czy ucisku na żyły.

Prowadzi to do zastoju krwi żylnej i przepełnienia żył, a wtórnie na skutek przeciążenia do wzrostu przepuszczalności włośniczek i powstawania obrzęku.

To doprowadza do pobudzenia wielu czynników związanych z zapaleniem i aktywacją procesu włóknienia skóry a także wzrasta lepkość krwi, przyczyniając się do skłonności do zakrzepicy.

Poszerzenia żylne mają różny stopień nasilenia.
Stopnie nasilenia:

1. Początkowo są to tzw. teleangiektazje - czyli drobne poszerzone żyły śródskórne o średnicy poniżej 1mm zlokalizowane głównie na udzie,

2. Drobne żylaki miotełkowate i siateczkowate o średnicy od 2 do 4mm zlokalizowane głównie w dole podkolanowym i na powierzchni zewnętrznej podudzi i uda,

3. Wyraźne żylaki czyli duże poszerzenia głównych pni żylnych i ich bocznych odgałęzień - najczęściej umiejscowione są na udzie (w części środkowej) lub podudziu,

4. Obrzęk, zmiany troficzne, przebarwienia wynikające ze zmian przebudowy włóknistej skóry i tkanki podskórnej, głównie w okolicy kostek,

5. Najbardziej zaawansowanym etapem są przewlekłe owrzodzenia okolicy kostek, trudno gojące się oraz powstające blizny po owrzodzeniach.

Duże zewnętrzne poszerzenia żył stwarzają ryzyko krwotoku przy nawet powierzchownym urazie kończyny.

Dolegliwości związane z niewydolnością żył rozwijają się wolno, ale dosyć szybko dają pierwsze objawy - tzw. objawy wczesne:

• nasilające się w godzinach wieczornych obrzęki i bóle kończyn dolnych,

• uczucie ciężkości, napięcia nóg,

• ból i pieczenie kończyn,

• kurcze łydek, stóp,

• świąd skóry

• siateczka popękanych żyłek na skórze,

• widoczne, niewielkie żylaki.

Postępowanie w fazie objawów wczesnych:

• jako profilaktykę antyżylakową potraktuj codzienną gimnastykę nóg, często je unoś, zginaj, zataczaj nogami kółeczka, minimum po 15 powtówrzeń na każdą nogę.

• w pracy co pewien czas przenoś ciężar ciała z palców na piętę i odwrotnie.

• stosuj kremy, okłady, body wraping z wyciągiem z rycyny, kasztanowca, arniki.

• niezastąpione okażą się masaże,

• skontaktuj się z lekarzem fiebologiem, zrób badanie dopplerowskie.

• noś specjalnie dopasowane przez lekarza podkolanówki lub pończochy uciskowe,

• skorzystaj z zabiegu skleroterapii lub chirurgicznego usunięcia żylaków.

Objawy zaawansowane:

• duże żylaki

• obrzęki

• zmiany skórne wypryskowe, przebarwienia

• zmiany zapalne i zakrzepowe

• owrzodzenia podudzi

Po zauważeniu u siebie powyższych objawów zgłoś się do lekarza !!!

Leczenie:

• Unikanie długotrwałej pozycji stojącej i siedzącej - powinno się robić przerwy w pracy na krótki spacer lub odpoczynek z kończynami ułożonymi powyżej poziomu serca.

• Walka z otyłością - utrzymanie należnej, prawidłowej masy ciała.

• Uprawianie regularnego wysiłku tj. spacery, jogging, jazda na rowerze, pływanie.

• Właściwy ubiór - nieuciskające skarpety, pończochy, unikanie obcisłych spodni.

• Ograniczenie gorących kąpieli w wannie na korzyść chłodnych kąpieli pod prysznicem.

• Odpowiednie obuwie - prawidłowa wysokość obcasa ok. 3 cm.

Podstawowym sposobem leczenia i jedyną metodą która może spowolnić rozwój przewlekłej niewydolności żylnej jest leczenie uciskowe (kompresoterapia).
Jest to metoda leczenia na każdym etapie choroby także uznana w profilaktyce, zwłaszcza u osób z grupy zwiększonego ryzyka (kobiety w ciąży, osoby z obciążeniem rodzinnym).

Profilaktyka żylaków

1. utrzymuj swoją wagę na bezpiecznym dla zdrowia poziomie.

2. wprowadź zróżnicowaną dietę, zawierająca dużą ilość błonnika pochodzącego ze świeżych warzyw i owoców.
   Bogatobłonnikowa dieta i duża ilość wypijanych płynów (1,5-2 litrów na dobę) chroni przed rozwojem zaparć, które mogą predysponować do rozwoju żylaków.

3. ogranicz spożywanie tłuszczów, potraw smażonych i wędzonych.

4. należy wyeliminować palenie papierosów, gdyż poważnie uszkadzają naczynia, zarówno tętnice, jak i żyły.

5. jeśli twoja praca wymaga długiego przebywania w pozycji stojącej, często zmieniaj ciężar z jednej stopy na drugą oraz z palców na pięty, utrzymuj wyprostowaną postawę.

6. jeśli masz pracę siedzącą, nie krzyżuj nóg - blokuje to przepływ krwi z nóg do serca i zwiększa ciśnienie w żyłach.
   Staraj się rozciągać nogi, wykonuj koliste ruchy stopami oraz poruszaj palcami u nóg.
   W miarę możliwości wstawaj i spaceruj;

7. pamiętaj o doborze odpowiedniego obuwia.
   Obcasy nie powinny być wyższe niż 5 cm, żylaki kończyn dolnych często powstają przez niepotrzebne obciążenie nóg i niskie krążenie w nogach spowodowane przez wysokie obcasy, nieprawidłowe ułożenie stopy w bucie i niewygodne podbicie buta;

8. unikaj noszenia obcisłych spodni, pończoch i skarpet.
   Zamiast zwykłych pończoch lub rajstop zapytaj w aptece o pończochy przeciwżylakowe, które usprawniają krążenie w nogach i zapobiegają uczuciu ciężkich nóg;

9. unoś nogi do góry na wysokość 25-30 cm, gdy odpoczywasz. Pozwala to na swobodny przepływ krwi z kończyn dolnych do serca, a przy tym ułatwia pracę zastawek w żyłach i jest często polecanym sposobem na żylaki.

10. szczególnie dbaj o swoje nogi w ciąży.

11. zadbaj o swoją aktywność fizyczną.
    Najważniejszy jest w tym przypadku sport rekreacyjny, a nie wyczynowy.
    Wybieraj dyscypliny, które poprawią ogólne krążenie krwi w organizmie bez niepotrzebnego wzrostu ciśnienia w nogach powodującego żylaki; takie jak:

1. spacery,

2. jazda na rowerze,

3. pływanie - szczególnie zalecana forma aktywności, gdyż oprócz pracy mięśni i działania „pompy mięśniowej” dochodzi także do obkurczenia naczyń wskutek działania zimna.

12. Nie należy wykonywać zbyt dużych wysiłków, które uruchamiają tzw. tłocznię brzuszną (nadmiernie napinające się mięśnie brzucha powodują istotny wzrost ciśnienia w jamie brzusznej), np.. dźwiganie ciężarów, nadmierny wysiłek na siłowni.

13. nie nadużywaj gorących kąpieli i wizyt w saunie. Ciepło rozszerza żyły - wtedy krew płynie wolniej, zalegając w naczyniach krwionośnych. To dodatkowo osłabia ścianki żył i może sprawić, że żylaki kończyn dolnych szybciej się rozwijają;

14. Biorąc prysznic, należy polewać nogi naprzemiennie raz ciepłą (ale nie gorącą), raz chłodną (ale nie zimną) wodą.

15. Unikaj opalania - słońce rozgrzewa nasze żyły, powoduje ich rozkurcz i zastój krwi.
    Osoby lubiące się opalać powinny to robić najlepiej w ruchu, np. grając w piłkę plażową lub biegając wzdłuż brzegu morza

16. W czasie snu należy podkładać np. koc pod nogi, co ułatwi powrót krwi żylnej z kończyn do serca. Jednak, aby mieć pewność, że wałek nie zsuwa nam się w nocy, warto na stałe podnieść o kilka centymetrów tę część łóżka.

17. unikaj tabletek antykoncepcyjnych z dużą dawką estrogenu - zmniejszają one zdolność zastawek w żyłach do prawidłowego zamykania się.

PŁASKOSTOPIE (łac. Pes planus)

Płaskostopie to zniekształcenie stopy, które polega na obniżeniu się jej fizjologicznych sklepień, w wyniku czego staje się ona płaska.

Stopa zbudowana prawidłowo wspiera się o podłoże trzema punktami:

• piętą,

• głową pierwszej kości śródstopia,

• głową piątej kości śródstopia.

Występują dwa rodzaje płaskostopia:

• płaskostopie podłużne, będące wynikiem obniżenia łuku przyśrodkowego stopy,

• płaskostopie poprzeczne, będące skutkiem obniżenia łuku poprzecznego przedniego stopy.

Płaskostopie dotyczy najczęściej kobiet z powodu:

• słabszej budowy mięśniowo-więzadłowo-stawową,

• noszenia obuwia na wysokich obcasach.

Obciążenie stopy przesuwa się wtedy ku przodowi - dochodzi do przeciążenia i spłaszczenia przodostopia, na skutek rozejścia się kości śródstopia.
Stopa opiera się wtedy na głowach II i III kości śródstopia zamiast na I i V.

Przy obciążeniu rozłożonym równomiernie na głowy wszystkich kości śródstopia, łuk poprzeczny stopy jest prawidłowy.

Płaskostopie poprzeczne - głowy kości II i III śródstopia są nadmiernie obciążone; powstają modzele.

Przyczynami płaskostopia są:

1. predyspozycje rodzinne, np.. wrodzona wiotkość więzadeł stopy

2. obniżone napięcie mięśniowe,

3. osłabienie, uszkodzenie więzadeł, stawów i mięśni stopy, skutkujące ich niewydolnością,

4. nieprawidłowe ustawianie stóp,

5. brak ruchu, siedzący lub stojący tryb życia,

6. nadmierne obciążenia stopy, np. stojąca praca na twardym podłożu,

7. długotrwałe stanie przeciążające stopę,

8. ciągłe chodzenie po twardym i równym podłożu (jezdnia, beton, twarda podłoga),

9. niewłaściwie dobrane obuwie, chodzenie w butach na wysokich obcasach,

10. całodzienne noszenie obcisłych butów krępujących wszelkie ruchy stopy,

11. nadwaga, powodująca znaczne obciążenie stóp,

12. wszelkie skoki, zeskoki na twardym podłożu (należy zwracać uwagę na tak zwaną grę w gumę na betonie).

Typowymi objawami są:

• bóle stóp i łydek nasilające się w miarę chodzenia,

• ból pod podeszwami - pieczenie, palenie.

• obrzęk i bolesność po przyśrodkowej stronie kostki,

• nierówne ścieranie podeszew butów (szybsze od strony palucha)

• bolesne odciski, modzele na podeszwach stóp,

• palce młoteczkowate.

Stopnie płaskostopia:

1. stopień - zmniejszenie napięcia mięśni.
   Sklepienie stóp obniża się po dłuższym staniu i chodzeniu, natomiast w pozycji stojącej na jednej nodze można czynnie skorygować nieprawidłowość,

2. stopień - zniekształcenie stopy jest widoczne w pozycji stojącej, ale przy odciążeniu stopa przybiera prawidłowy kształt.
   Nie można czynnie skorygować deformacji w pozycji obciążenia, natomiast w odciążeniu możliwa jest korekcja.

3. stopień - zniekształcenie stopy jest utrwalone. Występują dolegliwości bólowe, chód staje się zaburzony. W pozycji odciążenia stopa jest usztywniona, korekcja jest niemożliwa.

Skutkami nieleczonego płaskostopia są przede wszystkim:

• bóle i obrzęki stóp, łydek i kręgosłupa,

• w skrajnych przypadkach może dojść do poważniejszych zmian.

• płaskostopie podłużne doprowadzić może do przewlekłych stanów zapalnych torebek i więzadeł,

• następstwem płaskostopia poprzecznego są zniekształcenia palców, jak: paluch koślawy, tzw. palce młotkowate.

PROFILAKTYKA Płaskostopia

Należy unikać:

• niefizjologicznego obuwia z wąskim przodem i/lub na wysokich obcasach,

• długotrwałej pozycji stojącej,

• nadwagi.

Należy :

• ćwiczyć mięśnie stóp;

• dbać o ich higienę;

• nosić wygodne obuwie, zapewniające prawidłowy rozwój stopy, które to powinno charakteryzować się:

• odpowiednią wielkością uwzględniającą tzw. naddatek funkcjonalny,

• mocną i elastyczną podeszwą,

• szerokim przodem (umożliwiającym ruchy palców),

• sztywnym napiętkiem, zapewniającym stabilizacje pięty,

• wygodnym, szerokim i niezbyt wysokim obcasem,

• nie uciskającym stopy wierzchem,

• dostosowaniem do pory roku, pogody, charakteru pracy.

• Obcas powinien być niewysoki (3-5 cm).

• W domu najkorzystniej jest nosić profilowane klapki.

• Ponadto wskazane jest, by w ciągu dnia poświęcić co najmniej 30 minut na chodzenie boso lub w samych skarpetkach po miękkim dywanie, trawie czy też piasku.

Leczenie - musi być dobrane indywidualnie, zależy od wieku, stopnia zniekształcenia:

• należy kształtować nawyk prawidłowego stawiania stóp w chodzie, biegu oraz poprawnego trzymania ich w staniu i siedzeniu.

• dobrze jest brać kąpiele w ciepłej wodzie z dodatkiem soli

• systematyczna gimnastyka - ćwiczenia wzmacniające mięśnie łydek i stóp, (pływanie, jazda na rowerze),

• wygodne, szerokie obuwie

• wkładki, obuwie ortopedyczne, aparaty korygujące paluch,

• masaże,

• higieniczny tryb życia,

• zmniejszenie nadwagi,

• w ciężkich przypadkach wymagane jest leczenie operacyjne,

CHOROBY KRĘGOSŁUPA

W pracy kosmetyczki chorób kręgosłupa jest wiele. Najczęściej kosmetyczka, która pracuje przez wiele lat z pochylonym i wygiętym w różne strony kręgosłupem, może spodziewać się np.:

• dyskopatii,

• objawów rwy kulszowej,

• objawów rwy udowej,

• objawów rwy barkowej (ramiennej),

• zespołu szyjnego,

• kręczu szyi,

• zespołu piersiowego,

• zespołu lędźwiowego,

• zespołu mięśnia biodrowo-lędźwiowego,

• zespołu ogona końskiego,

• zespołu przeciążeniowo-bólowego,

• blokady segmentu kręgosłupa,

• zmian zwyrodnieniowych,

• wad postawy.

Częsty problem stanowią także choroby stawów, a wśród kosmetologów i kosmetyczek dosyć często występuje także przeciążenie nadgarstka, tzw. syndrom kanału nadgarstka,

Zapobieganie bólom kręgosłupa polega na codziennym przestrzeganiy pewnych zasad.

• Pamiętaj o prawidłowej postawie. Chodź z głową lekko uniesioną i prostuj plecy.

• Wykonuj pewne czynności lewą ręką, jeżeli jesteś praworęczny.
  Nadmierne obciążenie jednej strony ciała też powoduje bóle pleców.
  Pomocne jest uprawianie sportu, dlatego po pracy w gabinecie lub przed nią gimnastykuj się.
  W ten sposób wzmocnisz mięśnie, które są dodatkowym wsparciem dla stawów i kręgosłupa.

• Miejsce pracy powinno być ergonomiczne; przystosuj do swych możliwości wysokość mebli w gabinecie, w którym pracujesz, np. postaraj się o wygodniejsze krzesło, łóżko, fotel z funkcją pilota.
  Powinno być także dobrze oświetlone, by nie nadwerężać wzroku.

• Dodatkowe kilogramy źle wpływają na stawy, więc jeśli masz otyłość, to koniecznie ją zwalcz.

• Duże znaczenie odgrywa dieta: układ kostny nie lubi tłuszczu zwierzęcego, unikaj roślin z rodziny psiankowatych (pomidory, bakłażan, papryka, ziemniaki), ponieważ nasilają ból i sztywność stawów.

• Podnoś ciężary, mądrze obciążając stawy, tj. równomiernie w obu rękach i koniecznie na ugiętych nogach i przy prostych plecach,

• Podczas zabiegów ćwicz callanetics, np. gdy stoisz, to wciągnij brzuch, w ten sposób ćwiczysz mięśnie, które są oparciem także dla kręgosłupa

• Unikaj długotrwałych stresów, które potęgują napięcia mięśni stabilizujących stawy, a jeśli juz czujesz się zestresowana, to skorzystaj z masażu relaksacyjnego koleżanki po fachu.

• Odprężające kąpiele, masaże, zabiegi pomagają odprężyć się i usunąć bóle napięciowe, dlatego stosujmy je nie tylko swoim klientom, ale także same z nich korzystajmy!

• Po środki przeciwbólowe nie powinniśmy sięgać zbyt często i nie wolno zwlekać z wizytą u specjalisty.

Większości chorób związanych z pracą kosmetyczki nie zalicza się do chorób zawodowych.

Jeśli mamy wątpliwość, czy choroba, z którą się borykamy, należy do chorób zawodowych, udajmy się po poradę do prawnika.

6

---