admin, Admin

CZĘŚĆ PIERWSZA

I ADMINISTRACJA I PRAWO ADMINISTRACYJNE

Pojęcie administracji:

kryterium przedmiotowe: działalność oparta na prawie, mająca na celu realizację zadań publicznych
kryterium podmiotowe: działalność organów administracyjnych.

Prawo administracyjne: są to normy prawne regulujące organizację i zachowanie organów administracji publicznej i osób na zewnątrz tej administracji oraz zachowanie osób fizycznych i innych podmiotów w zakresie nie normowanym przez przepisy należące do innych gałęzi prawa.
Cechy prawa administracyjnego: gałąź prawa, niemodyfikowana (tylko kpa), jest to prawo pozytywne, stanowi część składową całego systemu prawa, reguluje zakres uprawnień i obowiązków organów administracji publicznej (rządowej i samorządowej) oraz organów i osób na zewnątrz tej administracji, jest wyposażone w system uznanych przez państwo sankcji prawnych, organy administracji mogą stosować przymus administracyjny w określonych prawem sytuacjach.
Cechy administracji publicznej:

działanie administracji rządowej w imieniu i na rachunek państwa, a administracji rządowej w imieniu własnym i na własny rachunek,
działanie na podstawie prawa i w granicach prawem przewidzianych,
charakter monopolistyczny,
charakter władczy,
działanie w ramach struktur administracji rządowej jej organów, instytucji, jednostek a nie osób fizycznych,
działanie na zasadzie kierownictwa i podporządkowania,
opieranie się w swym działaniu na urzędnikach państwowych, urzędnikach służby cywilnej i pracownikach samorządowych,
działanie w sposób ciągły i stabilny,
działanie nie tylko na wniosek zainteresowanych czy z urzędu jako działania władcze, ale także z własnej inicjatywy poprzez podejmowanie działań o charakterze niewładczym

Płaszczyzny działania administracji:

reglamentacyjno - dystrybucyjna /świadcząca/ (bezpośrednie stosunki organ administracyjny - obywatel)
organizatorska (działania administracji w celu realizacji potrzeb większej grupy obywateli)

Sfery działania administracji:

sfera zewnętrzna (działalność podejmowana w stosunku do podmiotów nie podporządkowanych służbową podległością danemu organowi administracyjnemu)
sfera wewnętrzna (obejmuje stosunki z organami czy jednostkami organizacyjnie podporządkowanymi bądź pracownikami bezpośrednio służbowo podporządkowanymi danemu organowi)

Geneza prawa administracyjnego : administracja powstała w okresie monarchii absolutnej; monarcha wydawał wszelkie akty prawne, a wytyczoną przez niego politykę realizowała administracja oparta na systemie biurokratycznym, administrację tę tworzyli urzędnicy, zaczęto tworzyć ustrojowe prawo administracyjne, stopniowo wyodrębniło się prawo urzędnicze i materialne; na rozwój prawa administracyjnego największy wpływ miało sądownictwo administracyjne , którego początki sięgają lat 1799 - 1800, kiedy to Napoleon I powołał Radę Stanu i rady prefekturalne właściwe do rozpatrywania sporów administracyjnych.
Administracja publiczna: to organy wyposażone w odpowiednie kompetencje w celu realizacji zadań publicznych wymagających wspólnego działania
Administracja rządowa: to organy które realizują zadania administracji w imieniu, na rachunek i polecenia rządu.
Dobra administracja: to taki sposób zorganizowania organów administracji aby działała w sposób odpowiedni do swych zamierzonych celów i otrzymanych kompetencji
Podział prawa administracyjnego ze względu na treść przepisów prawa: prawo ustrojowe, prawo materialne, prawo procesowe (proceduralne, formalne)
Prawo ustrojowe: reguluje organizację i zasady funkcjonowania aparatu administracyjnego. Wskazuje podmiot kompetentny do podejmowania określonych zadań.
Prawo materialne: reguluje wzajemne uprawnienia i obowiązki organów administracji publicznej i podmiotów znajdujących się na zewnątrz. Stanowi podstawę rozstrzygnięcia.
Prawo procesowe: reguluje tok czynności podejmowanych przez organy określone prawem ustrojowym w celu realizacji norm prawa materialnego.
Nadzór: są to uprawnienia kontrolne z możliwością wiążącego wpływania na organy czy instytucje nadzorowane w jego działalności
Prawna lista środków nadzoru: to lista określonych zachowań jakie może podjąć organ nadzorujący w stosunku do organu nadzorowanego.
Kontrola: funkcja organu, którego zadaniem jest wyłącznie sprawdzenie działalności innych organów czy instytucji oraz ocenianie prawidłowości ich działania.
Kierownictwo: jest to określony zakres władztwa organizacyjnego, które wiąże się z władzą w szerszym pojęciu i daje możliwość np. kierowania zachowaniem się podwładnych niezależnie od ich woli.
Koordynacja: są to uprawnienia wykonywane przez organ w stosunku do organów czy instytucji, które nie są mu bezpośrednio podporządkowane, organ ten ma jednak możliwość oddziaływania na nie przy użyciu różnego rodzaju środków w celu zharmonizowania działalności tych jednostek.
Centralizacja: jest to taki sposób zorganizowania aparatu administracyjnego państwa, w którym organy niższego stopnia są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia.
Decentralizacja: jest to taki sposób organizacji aparatu administracyjnego, w którym organy niższego stopnia nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia.
Dekoncentracja: rozproszenie kompetencji ( rzeczowa- rozkład kompetencji na kilka organów tego samego stopnia ; terytorialna- organ wyższego stopnia przekazuje kompetencje na podległe mu organy terenowe)
Relacje między prawem administracyjnym i administracją publiczną: prawo administracyjne stanowi normy prawne regulujące organizację i zachowanie się administracji publicznej; między zadaniami i funkcjami administracji zachodzi ścisły związek wyrażający się m. in. W tworzeniu nowych typów norm prawnych, różnicowanie trwałości norm poprzez wprowadzenie ich w życie aktami prawnymi.
Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa: wyodrębnienie norm prawa administracyjnego z niektórych gałęzi prawa jest proste np. z prawa rodzinnego; natomiast granica podziału między prawem administracyjnym a konstytucyjnym jest abstrakcyjna, p. konstytucyjne reguluje ustrój i działanie wszystkich organów państwowych a p. administracyjne organów wykonujących zadania administracji publicznej. Odrębności wykazuje p. administracyjne w stosunku do prawa prywatnego np. cywilnego (stosunek administracyjnoprawny a cywilnoprawny).
Pojęcie organu administracji publicznej: jest to każdy podmiot, któremu ustawa przyznała kompetencje z zakresu prawa administracyjnego, niezależnie od tego, czy stanowi on część struktury państwa, czy też innego podmiotu.
Kompetencje organu: to przyznane mu uprawnienia i nałożone obowiązki, dzięki którym organ administracyjny działa, wyznaczają granice jego samodzielności.
Właściwość rzeczowa i terytorialna organu: rzeczowa: wskazuje na określoną kategorię spraw przekazaną danemu organowi; terytorialna: określa, jaki organ jest kompetentny do rozstrzygnięcia danej sprawy pod względem określenia jego terytorialnego zakresu działania.
Klasyfikacja organów administracji:

wg kryterium utworzenia samorządu terytorialnego:

rządowe:

- naczelne,

- centralne,

- terenowe (organy administracji ogólnej, organy administracji specjalnej zespolonej i niezespolonej),

samorządowe:

- organy samorządu gminnego,

- organy samorządu powiatowego,

- organy samorządu wojewódzkiego,

- organy samorządu gospodarczego,

- organy samorządu zawodowego,

wg kryterium składu organów:

- jednoosobowe,

- kolegialne,

wg kryterium zakresu kompetencji:

- decydujące,

- pomocnicze i doradcze,

II STOSUNEK ADMINISTRACYJNOPRAWNY

Pojęcie stosunku administracyjno - prawnego: jest to jeden ze stosunków prawnych, o charakterze władczym, oparty jest na nierówno rzędnej pozycji podmiotów, przy czym organ administracyjny ma pozycję nadrzędną.
Cechy stosunku administracyjno - prawnego:

ma charakter władczy,
powstaje na podstawie przepisów prawa administracyjnego,
ma charakter obowiązkowy,
rozstrzyganie konfliktów następuje w trybie procedury administracyjnej.

Elementy stosunku administracyjno - prawnego: przedmiot stosunku administracyjno - prawnego, podmiot stosunku, obowiązki i uprawnienia (układ prawnej sytuacji między podmiotami/treść stosunku).
Sposoby nawiązania stosunku administracyjno prawnego:

z mocy prawa,
z mocy indywidualnego aktu administracyjnego skierowanego do konkretnego podmiotu,
przez zgłoszenie się strony z roszczeniem o określone zachowanie się organu administracyjnego,
przez określone prawem zachowanie się obywatela lub organu administracyjnego.

Rodzaje stosunków administracyjno - prawnych: materialne, procesowe (proceduralne), egzekucyjne, nadzoru, oparte na układach zależności organizacyjnej.

III ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Źródła prawa: są to akty normatywne zawierające obowiązujące normy prawa. Dzielimy je na:

wg kryterium usytuowania organu stanowiącego akt prawny:

przez naczelne organy państwa
przez naczelne i centralne organy państwa
przez organy administracji rządowej w województwie i organy jednostek samorządu terytorialnego

wg kryterium sfer działania administracji

powszechnie obowiązujące
prawa wewnętrznego

wg kryterium treści aktu prawnego:

ustrojowe
funkcjonalne
określające prawa i obowiązki obywateli

Źródła powszechnie obowiązującego prawa: konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego na obszarze działania organów, które je ustanowiły.
Rozporządzenia z mocą ustawy: jest to akt normatywny wydawany przez organ władzy wykonawczej zastępujący ustawę ; art. 234 Konstytucji- wydaje Prezydent na wniosek RM wtedy, gdy sejm nie może się zebrać ( stany nadzwyczajne, podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu.)
Prawo miejscowe gminy: obowiązuje tylko na jej terenie, po uchwaleniu jest publikowane w dzienniku wojewódzkim, może dotyczyć zarządzeń porządkowych, opodatkowania( zgoda w referendum)
Prawo miejscowe samorządu powiatowego: obowiązuje na terenie kilku gmin lub całego powiatu, wydawane przez starostę lub rade powiatu, publikowane w dzienniku wojewódzkim.
Prawo miejscowe samorządu województwa: publikowane w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym, tworzone przez sejmik, zarządzane przez marszałka na terenie województwa lub jego części.
Prawo miejscowe wojewody: wydaje przepisy ( rozporządzenia) porządkowe obowiązujące na obszarze województwa lub jego części, publikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa.
Wewnętrzne źródła prawa: uchwały RM, zarządzenia Prezesa RM i ministrów, zarządzenia Prezydenta RP.
Nieformalne źródła prawa: zwyczaj, orzecznictwo sądowe, doktryna prawnicza, normy i zasady pozaprawne.
Rola źródeł nieformalnych w prawie administracyjnym: inspirują organy ustawodawcze, wyznaczają powszechne na danym terenie reguły, pogłębiają poznanie prawa; ich rola najbardziej widoczna jest w procesie decyzyjnym gdyż źródła te oddziałują na poglądy, motywacje działań i zachowania pracowników administracji publicznej.
Zwyczaj: praktyka określonego postępowania w podobnych okolicznościach i czasie, istnieje ze względu na fakt powtarzalności pewnego zachowania; w działaniu administracji zwyczaj jest stosowany gdy konkretny przepis prawa na niego się powołuje.
Orzecznictwo sądowe: ma istotne znaczenie w interpretacji przepisów p. administracyjnego i ich stosowania w praktyce działania org. administracji; orzeczenia sądowe pozwalają org. adm. na stosowanie wykładni przepisów prawa zbieżnej z wykładnią sądową w podobnych sprawach.
Doktryna prawnicza: pozwala na dokonanie wykładni przepisów prawa, wypracowanie określonych zasad prawa, a także interpretację, ocenę podstawowych założeń ustrojowych.
Normy i zasady pozaprawne: mają wpływ na działalność administracji i pozostawiają tzw. zamierzony luz normatywny, by przepisy prawa mogły być dostosowane do szybko zmieniających się warunków społecznych.
Źródła prawa wspólnotowego:

prawo traktatowe (pierwotne):

- traktaty założycielskie,

prawo pochodne (stanowione):

rozporządzenia,
dyrektywy,
decyzje,
zalecenia i opinie,
umowy międzynarodowe

Stosunek prawa wspólnotowego do prawa krajowego: prawo wspólnotowe przyjęte wchodzi do systemu prawa krajowego; zgodnie z zasadą prymatu prawa wspólnotowego żaden przepis prawa krajowego niema pierwszeństwa przed prawem wspólnotowym; niektóre akty prawa wspólnotowego dokonują harmonizacji prawa.
Pierwotne akty wspólnotowe: ustanawiane są bezpośrednio przez państwa członkowskie , konstytuujące Wspólnoty; traktaty założycielskie: traktat paryski, dwa traktaty rzymskie, Jednolity Akt Europejski, traktat z Maastricht, traktat z Amsterdamu, traktat z Nicei.
Dyrektywy: akty prawa pochodnego skierowane do państw członkowskich wiążą te państwa do celu jaki należy osiągnąć, wymagają implementacji.
Rozporządzenia unijne: akty prawa pochodnego obowiązujące bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich ( nie wymagają implementacji ) zawierają ogólną, abstrakcyjną regulację i są wiążące we wszystkich swych częściach.
Uzasadnienia prawne: polega na wyjaśnieniu podstawy prawnej z przytoczeniem przepisy prawa.
Uzasadnienia faktyczne: umotywowana ocena stanu faktycznego w świetle konkretnego przepisu prawa, oraz wykazanie związku między tą oceną a treścią rozstrzygnięcia.
Co to są akty prawa miejscowego: są to przepisy prawne powszechnie obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa wydane na podstawie upoważnienia ustawowego przez uprawnione do tego organy.
Ogłaszanie aktów normatywnych: jest warunkiem ich obowiązywania, następuje w przewidzianych do tego dziennikach ( Dziennik Ustaw RP, Dziennik Urzędowy RP „ Monitor Polski”, Dziennik Urzędowy RP „ Monitor Polski Β „, dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowych, dzienniki urzędowe urzędów centralnych oraz wojewódzkie dzienniki urzędowe).

IV PODSTAWOWE ZASADY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO I ADMINISTRACJI

Funkcje zasad: porządkująca, realizowanie postulatu jednolitości działań administracji, są środkiem mającym zapewnić realizację określonej polityki administrowania, ujednolicanie wyników interpretacji przepisów tego prawa.
Rodzaje zasad: praworządności, demokratyzmu, subsydiarności, udziału obywateli w administrowaniu, współżycia społecznego, jawności działań administracji, kompetencyjności, efektywności.
Zasada praworządności (legalizmu): oznacza działanie każdego podmiotu władzy publicznej w granicach i na podstawie prawa.
Zasada demokratyzmu: oznacza ona stwarzanie warunków dla czynnego uczestnictwa wszystkich obywateli w życiu publicznym, zapewnienie wolności i praw człowieka oraz bezpieczeństwa obywateli, stwarzanie warunków działalności politycznej i gospodarczej.
Zasada subsydiarności (pomocniczości): oznacza ona, że ponieważ człowiek to najważniejszy podmiot wszelkich spraw, to inne instytucje powinny być tworzone jako pomocnicze w stosunku do jego działań.
Zasady współżycia społecznego: składają się z elementów etycznych i socjologicznych, nie są sankcjonowane lub egzekwowane samoistnie, musza być uwzględniane jako odrębne kryterium rozstrzygnięcia sprawy przez organy administracji tylko wówczas, gdy tak stanowią przepisy prawa będące materialnoprawną podstawą decyzji administracyjnej.
Zasada jawności działań administracji: oznacza ona, że wszelkie władze publiczne, za wyjątkiem ustawodawczych i sądowych, maja obowiązek udostępnienia obywatelom informacji publicznych.
Zasada kompetencyjności: każdy organ administracji publicznej wyposażony być musi w jasno określony zespół uprawnień, przyznanych mu w takim zakresie, by mógł je zrealizować.
Zasada efektywności: oznacza ona realizację zadań i osiągnięcie zamierzonych rezultatów przy najmniejszym wkładzie pracy.
Zasada zespolenia: zasada ta określa typ układu organizacyjnego opartego na idei przyznania jednemu pionowi uprawnień koordynacyjnych w stosunku do wielu różnych resortów organów.
Zasada kierownictwa i podporządkowania administracji: oznacza stosowanie władztwa organizacyjnego, które wiąże się z władzą w szerszym pojęciu oraz zależności organów niższego stopnia od organów wyższego stopnia.

V PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI

Prawne formy działania administracji: są to prawnie określone typy konkretnych czynności, które mogą być wykorzystane przez organ administracji do załatwienia określonej sprawy. Zaliczamy do nich:

akty normatywne
akty administracyjne
umowy
porozumienia administracyjne
działalność społeczno - organizatorska
czynności materialno - techniczne

Władztwo administracyjne (IMPERIUM): dysponują nim organy administracji, jest to możliwość stosowania przymusu państwowego, dla zapewnienia zgodności stanu faktycznego ze stanem prawnym ustalonym przez administrację. Może występować w postaci przymusu egzekucyjnego lub kar administracyjnych.
Akt normatywny: jest to akt jednostronny ustanowiony przez kompetentny organ administracji, w trybie określonym prawem, zawierający w swej treści normę prawną.
Cechy aktu normatywnego: jednostronny, wydawany przez kompetentny organ w określonym trybie, na podstawie prawa, skierowany do abstrakcyjnego adresata w abstrakcyjnej sytuacji, zawiera w swojej treści normę prawną.
Akt administracyjny: jest to władcze, jednostronne oświadczenie woli organu wykonującego zadania z zakresu administracji, oparte na przepisach prawa administracyjnego, określające w sposób prawnie wiążący sytuację konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie.
Cechy aktu administracyjnego: czynność oparta na przepisach prawa administracyjnego; stanowi władcze oświadczenie woli organu administracji; może wywoływać skutki nie tylko w sferze prawa administracyjnego lecz w innych dziedzinach prawa; tzw. podwójna konkretność- konkretny adresat, konkretna sprawa; wydawany jest w wyniku przeprowadzonego postępowania administracyjnego.
Akt normatywny administracji a akt administracyjny: akt normatywny- to władcze rozstrzygniecie organu administracji rządowej, samorządu terytorialnego, zawiera normy postępowania skierowane do generalnie określonego adresata w abstrakcyjnie określonej sytuacji, niekiedy może dotyczyć konkretnej sytuacji; akt administracyjny stanowi władcze jednostronne, oświadczenie woli organu wykonującego zadania z zakresu administracji, oparte na przepisach prawa administracyjnego, określające w sposób prawnie wiążący sytuację konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie.
Klasyfikacja aktów administracyjnych:

wg tego, do kogo jest skierowany:

akty zewnętrzne
akty wewnętrzne

podział wg treści:

akty konstytutywne
akty deklaratoryjne

Akty konstytutywne: są to akty, które tworzą, zmieniają lub uchylają stosunki administracyjno - prawne (zezwolenia, pozwolenia, zakaz, nakaz, zarządzenie).
Akty deklaratoryjne: są to akty, które deklarują jedynie w odniesieniu do konkretnego adresata, czy i jaki jest w danej sytuacji faktycznej jego stan prawny w sferze prawa administracyjnego wynikający z ustawy lub innego aktu normatywnego.
Decyzja administracyjna: jest to jednostronne rozstrzygniecie organu administracyjnego o wiążących konsekwencjach obowiązującej normy prawa administracyjnego dla indywidualnie określonego podmiotu i konkretnej sprawy, podejmowane w sferze stosunków zewnętrznych, poza systemem organów państwowych i podległych im jednostek.
Elementy decyzji administracyjnej: oznaczenie organu, który wydaje decyzje; data wydania decyzji; oznaczenie stron do których decyzja jest skierowana; powołanie podstawy prawnej decyzji, osnowa czyli rozstrzygnięcie istoty sprawy; pouczenie ( czy i w jakim trybie przysługuje odwołanie od decyzji ); podpis pracownika, który w imieniu lub z upoważnienia organu administracji wydał decyzje.
Porozumienie administracyjne: jest to nie władcza forma działania administracji, jest to czynność prawna realizowana przez podmioty wykonujące zadania administracji publicznej, oparta na współdziałaniu i równorzędności podmiotów, służy realizacji zadań administracyjnych a jego podstawę stanowi akt prawny porozumienia.
Cechy porozumień administracyjnych: nie władcza forma działania, wspólny cel, równorzędność stron, wspólna kontrola nad osiągnięciem zamierzonego celu i możliwość wcześniejszego rozwiązania porozumienia.
Elementy porozumień administracyjnych: może być zawarte między podmiotami na zasadzie równorzędności; służy przede wszystkim realizacji określonych zadań administracyjnych i tylko w granicach kompetencji działania uczestników porozumienia; prawną podstawą podjęcia wspólnej realizacji zadań stanowi akt prawny porozumienia określający podstawy, cel, warunki i formy wspólnego działania; dochodzi do skutku z chwilą oświadczenia woli jego uczestników; traci swoją moc prawną- w razie osiągnięcia celów w nim przewidzianych; za zgodą zainteresowanych; w sposób określony w samym porozumieniu; na podstawie rozstrzygnięć organu administracyjnego wyższego stopnia.
Różnica między porozumieniem administracyjnym a umową cywilnoprawną: porozumienie- równorzędność stron, różne sfery działania, kontrola wspólna przez wspólne organy porozumienia, oparta na prawie administracyjnym; umowa- co najmniej jedna strona jest organem administracji, dotyczy sfery świadczeń, spory rozstrzyga sąd, oparta na prawie cywilnym.
Czym różni się ugoda administracyjna od porozumienia administracyjnego: ugoda- porozumienie o sprzecznych interesach, poświadczone przez organ przed którym toczy się postępowanie, aby miało moc prawną, zastępuje wydanie aktu administracyjnego kończącego postępowanie; porozumienie- dochodzi do skutku i ma moc prawną z woli stron.
Umowa cywilno - prawna: jest to forma działania administracji, wykorzystywana przez organy administracji w celu realizacji nałożonych na nie zadań.
Ugoda: jest pisemnym porozumieniem stron o sprzecznych interesach w toczącym się postępowaniu administracyjnym i zastępuje akt administracyjny kończący postępowanie, musi być zatwierdzona przez organ prowadzący postępowanie.
Działania społeczno - organizacyjne: jest to działalność w formie niewładzczej taka sama, jaką może podejmować w zasadzie każda organizacja społeczna, w jej ramach nie stanowi się norm prawnych i nie stosuje przymusu administracyjnego.
Czynności materialno - techniczne (faktyczne): są to te działania organów administracji, które są oparte na wyraźnej podstawie prawnej i wywołują konkretne skutki prawne i następuje to drogą faktów, a nie przez tworzenie norm porządku prawnego. Obywatele musza się im podporządkować.
Akty władztwa zakładowego: są to akty wydane na podstawie zależności służbowej adresatów od wydającego, określają wymagane zachowania.
Co to jest uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji administracyjnej: patrz pyt. 54 i 55
Warunki ważności aktu administracyjnego: zgodność z przepisami prawa materialnego; wydanie przez właściwy organ; wydanie w przepisanym trybie.
Akt administracyjny uznaniowy/luz decyzyjny/: stanowi zakres swobody w danej sytuacji związanej z podjęciem decyzji i polega na prawnej możliwości dokonania przez podejmującego decyzję wyboru jednego wariantu działania spośród różnych możliwych, wyznaczonych przez normę prawną.
Co to jest licencja: stanowi stwierdzenie nabycia określonych umiejętności pozwalających na wykonywanie określonej działalności np.: licencja pilota.
Nieistotna wadliwość: zachodzi jeżeli warunki powstania aktu administracyjnego zostały naruszone w sposób nieistotny tzn. w sposób nie mogący mieć wpływu na treść aktu; usunięcie wady przez uzupełnienie lub sprostowanie.

VI PODZIAŁY TERYTORIALNE PAŃSTWA

Pojęcie podziału terytorialnego: jest to podział dokonywany dla podmiotów państwowych w celu wprowadzenia pewnego ładu i porządku w działalności na określonej przestrzeni.
Istota podziału terytorialnego: dokonuje się o w tym celu, aby w każdej jednostce terytorialnej ustanowić odpowiedni organ państwa lub jednostki niepaństwowe wykonujące zadania państwa, które by działały w ściśle oznaczonych granicach terytorialnych.
Czynniki kształtujące podział terytorialny: czynniki natury ekonomicznej, procesy urbanizacyjne, struktury sieci osadniczej, zacieranie się różnic między miastem a wsią, czynniki demograficzne.
Klasyfikacja podziałów terytorialnych: podział zasadniczy, pomocniczy, dla celów specjalnych.
Zasadniczy podział terytorialny: podział na gminy, powiaty i województwa.
Podział pomocniczy: uzupełnia podział zasadniczy lub specjalny i jest tworzony dla organów pomocniczych w stosunku do podstawowych (np. sołectwa, dzielnice miejskie i osiedla tworzone w gminie).
Podział dla celów specjalnych: jest tworzony dla wyspecjalizowanych organów administracji, organów państwowych, przedsiębiorstw lub zakładów i dostosowany do specyfiki wykonywanych działań.
Rys historyczny podziału terytorialnego: podziały terytorialne nierozerwalnie wiążą się z istnieniem państwa jako zorganizowanej struktury; władcy wydzielali terytoria określonej wielkości by sprawnie nimi rządzić poprzez powołane w tym celu organy. Rozrost instytucji państwowych i wielokrotne zmiany granic wewnętrznych powodowały, iż kształt podmiotów terytorialnych ulegał i ulega do dziś ewolucji.
Reforma podziału terytorialnego: ustawą z 24.07.1998 wprowadzono zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny, wszedł on w życie 01.01.1999; jednostkami tego podziału są gminy (2489), powiaty (380) i województwa (16).

VII ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Pojęcie organu administracji: jest to prawnie wyodrębniona część aparatu administracyjnego, działająca w imieniu państwa lub samorządu, w ramach przyznanych kompetencji i upoważniona do stosowania środków władczych
System organów administracji publicznej: rządowe- naczelnie, centralne, zespolone, nie zespolone , samorządowe.
System terenowych organów administracji publicznej: samorządowej- rada gminy, wójt, rada powiatu, zarząd powiatu, sejmik województwa, zarząd województwa.
Naczelne organy administracji rządowej: są to te spośród organów administracji publicznej, które są bezpośrednio powoływane przez Sejm (Prezydenta), są zwierzchnie wobec pozostałych organów w strukturze administracji rządowej i których właściwość terytorialna obejmuje obszar całego państwa. Należą do nich:

Rada Ministrów,
Prezes Rady Ministrów,
ministrowie kierujący działami administracji rządowej,
ministrowie członkowie Rady Ministrów
kierownicy komitetów wchodzący w skład RM na mocy odrębnych ustaw.

Podstawy prawne działania naczelnych organów: konstytucja i ustawy.
Co określa ustawa o działach administracji rządowej: określa zakres działów administracji rządowej oraz właściwość ministra kierującego danym działem.
RM jako organ: jest to organ naczelny, kolegialny, kierowniczy, posiada kompetencje wykonawcze i ustawodawcze ( wydaje rozporządzenia uchwały, przygotowuje projekty ustaw).
Prawotwórcze uprawnienia Prezydenta RP: wydaje rozporządzenia, zarządzenia, postanowienia, akty urzędowe wymagające podpisu Prezesa RM, oraz rozporządzenia z mocą ustawy ( ART. 234 K), występuje z inicjatywą ustawodawczą.
Czy minister członek RM jest organem administracji : tak, jest organem naczelnym, jednoosobowym, powoływanym przez prezydenta na wniosek premiera.
Centralne organy administracji rządowej: tworzone są na podstawie ustaw i wyjątkowo na podstawie rozporządzeń RM i są samodzielnymi organami administracji rządowej; kierownicy (szefowie) tych organów nie wchodzą w skład RM, mimo że ich zakres zadań i kompetencji rozciąga się na terytorium całego państwa. Należą do nich (nadzór nad nimi sprawuje Prezes RM):

Główny Urząd Statystyczny,
Polski Komitet Normalizacyjny,
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu,
Urząd Służby Cywilnej,
Oraz ponad 50 innych organów centralnych podlegających nadzorowi właściwego ministra.
Jakim organom podlegają organy centralne: centralne organy funkcjonujące w zakresie poszczególnych działów administracji rządowej- nadzór poszczególnych ministrów; organy nie objęte zakresem działów administracji- nadzór prezesa RM; lub RM.
Cechy centralnych organów administracji publicznej: ich kompetencje obejmują cały kraj; nie wchodzą w skład RM i nie są umocowane w konstytucji; powoływane w drodze ustaw, czasem rozporządzeń np: Główny Urząd Statystyczny, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.
Wymień terenowe organy administracji rządowej: w województwie działa administracja rządowa i samorządowa, w powiecie funkcjonują organy administracji rządowej pod zwierzchnictwem starosty i samorząd powiatowy, w gminach zaś tylko samorząd gminny.
Administracja rządowa w województwie: wojewoda i działający pod jego zwierzchnictwem kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, organy administracji niezespolonej.
Podstawa prawna działania administracji rządowej w województwie: statut województwa ustanowiony uchwałą Sejmiku Województwa.
Działy administracji rządowej (co najmniej 7): ministerstwa- budownictwa, finansów, edukacji narodowej, gospodarki, kultury i dziedzictwa narodowego, nauki i szkolnictwa wyższego, obrony narodowej, spraw wewnętrznych i administracji.
Administracja rządowa w powiecie: starosta i działający pod jego zwierzchnictwem kierownicy służb, inspekcji i straży (Komendant Powiatowy Policji, Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej, Powiatowy Inspektor nadzoru Budowlanego).
Powołanie i odwołanie wojewody: powołuje go i odwołuje Prezes RM na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej.
Zakres zadań wojewody:

jest przedstawicielem RM w województwie,
zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej,
organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego,
organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym, jeżeli ustawy szczególne tak stanowią,
reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach.
Kompetencje wojewody:

kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych, ustaleń RM i poleceń Prezesa RM,
kontroluje wykonywanie przez organy jednostek samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu administracji rządowej,
zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działającej na obszarze województwa,
wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa,
wykonuje inne zadania przewidziane w ustawach oraz ustalone przez RM i Prezesa RM,
może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej,
kieruje i koordynuje działalnością zespolonej administracji zespolonej.
Nadzór (organy nadzoru i kryteria) nad wojewodą: Prezes RM na podstawie kryterium zgodności jego działania z polityką rządu; minister właściwy do spraw administracji publicznej- na podstawie kryterium zgodności działania z prawem, a także pod względem rzetelności i gospodarności oraz dokonuje okresowej oceny pracy wojewody.
Wojewoda jako przedstawiciel RM w województwie: odpowiada za wykonywanie polityki rządu na obszarze województwa w szczególności- kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej organizacji rządowej zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych; kontroluje wykonywanie przez organy jednostek samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej; dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu; zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa; reprezentuje RM na uroczystościach państwowych; wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa; przedstawia RM projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa.
Wojewoda jako zwierzchnik administracji zespolonej w województwie: kieruje tą administracją i koordynuje jej działalność, zapewnia warunki do skutecznego jej działania oraz ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.
Co to jest administracja zespolona: są to organy działające w oparciu o zasadę zespolenia administracyjnego, pozwalająca na wyodrębnienie kompetencji administracyjnej w strukturach terenowych administracji publicznej. Organem zespolonej administracji rządowej w województwie jest wojewoda, a w przypadkach określonych w ustawach, kierownik zespolonej służby, inspekcji lub straży wojewódzkiej.
Co to jest administracja nie zespolona : są to terenowe organy administracji rządowej podporządkowane odpowiedniemu ministrowi lub centralnemu organowi admin. Rząd. oraz kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej.
Kryteria tworzenia organów administracji nie zespolonej : ustanowienie wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego wojew.
Rządowa administracja zespolona w województwie: wojewoda oraz kierownicy zespolonych służb, inspekcji lub straży wojewódzkiej.
Rządowa administracja zespolona w powiecie: kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży przy pomocy jednostek organizacyjnych - komend i inspektorów, urzędy te łącznie ze starostwem powiatowym i powiatowym urzędem pracy stanowią powiatową administrację zespoloną pod zwierzchnictwem starosty (komendant powiatowy Policji, komendant powiatowy Państwowej Straży Pożarnej, powiatowy inspektor nadzoru budowlanego.
Administracja rządowa w powiecie: zaspokajanie potrzeb wspólnoty lokalnej:

O ponadgminnym charakterze- w zakresie ochrony zdrowia

i edukacji

w zakresie kultury i ochrony dóbr kultury
w zakresie geodezji, kartografii
w zakresie gospodarki nieruchomościami
administracji architektoniczno- budowlanej

Europejska Karta Samorządu Terytorialnego: (Strasburg 15.X.1985 r. / Polska ratyfikowała 14.VII. 1994 r.) określa ideę autonomii terytorialnej i stanowi zbiór zasad dotyczących statusu samorządności lokalnej; szczególnie wyróżniony zapis mówiący o niezaprzeczalnym prawie obywateli do uczestnictwa w kierowaniu sprawami publicznymi na szczeblach lokalnych, jako o podstawie funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa; prawa i obowiązki społeczności lokalnych powinny być określane uchwałami poszczególnych parlamentów oraz mieć swoje miejsce w konstytucjach państw
Cechy samorządu terytorialnego: samorządna organizacja ludzi, skupiona na danym terenie, wyznaczająca sobie określone cele związane z tym terenem.
Scharakteryzuj rządowe organy administracji niezespolonej: są to terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi, a także kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa, są one powoływane na podstawie ustawy, są nimi np. dowódcy okręgów wojskowych, dyrektorzy inspekcji wojskowych, dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych, komendanci oddziałów Straży Granicznej.
Pojęcie samorządu terytorialnego: oznacza on prawo i zdolność społeczności lokalnych, w granicach określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadnicza częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców.
Jednostki samorządu terytorialnego: gmina, powiat, województwo.
Zasada domniemania właściwości samorządu terytorialnego: oznacza to, że samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.
Zasada domniemania właściwości gminy: oznacza, że gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.
Referendum lokalne: oznacza sposób, w który mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego wyrażają w drodze głosowania swoją wolę co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki lub w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki przed upływem kadencji, wyróżniamy referenda gminne, powiatowe, wojewódzkie.
Przedmiot obligatoryjnego referendum gminnego: samoopodatkowanie się mieszkańców na cele publiczne; odwołanie rady gminy lub (i) wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przed upływem kadencji.
Czy możliwe jest odwołanie w drodze referendum lokalnego zarząd województwa: nie, gdyż wybór i odwołanie zarządów (w tym zarządu wojew.) jest wyłączną kompetencją organów stanowiących.
Kto może wystąpić o referendum lokalne: grupa co najmniej 15 obywateli; statutowa struktura terenowa partii politycznej działająca w danej jednostce samorządu terytorialnego; organizacja społeczna mająca osobowość prawną, której statutowym terenem działania jest co najmniej obszar danej jednostki samorządu terytorialnego.
Funkcje wójta: kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz; jest organem wykonawczym gminy, kierownikiem urzędu gminy i zwierzchnikiem służbowym pracowników urzędu gminy oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych; organ administracji publicznej.
Funkcje rady gminy: jako organu stanowiącego- podejmuje uchwały np. uchwala statut gminy; jako organu kontrolnego- kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy, powołując w tym celu komisję rewizyjną.
Funkcje starosty: organizuje pracę zarządu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu, reprezentuje powiat na zewnątrz, jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży (powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek; zatwierdza programy ich działania, uzgadnia wspólne działania tych jednostek, w sytuacjach szczególnych kieruje ich wspólnymi działaniami, zleca przeprowadzenie kontroli).
Zadania gminy:

a) zadania własne:

- infrastruktura techniczna (gminne drogi, ulice, place, mosty wodociągi, kanalizacja, wysypiska i utylizacja odpadów itp.)

- infrastruktura społeczna (ochrona zdrowia, pomoc społeczna, polityka prorodzinna, oświata, kultura, kultura fizyczna, edukacja publiczna)

- porządek i bezpieczeństwo publiczne (organizacja ruchu drogowego, porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli, ochrona przeciwpożarowa i bezpieczeństwo sanitarne)

- ład przestrzenny i ekologiczny (planowanie przestrzenne, gospodarka nieruchomościami, ochrona środowiska i przyrody oraz gospodarka wodna)

~ obowiązkowe zadania własne- gmina musi je wykonać i w pewnym tylko zakresie ma swobodę co do formy załatwienia

~ pozostałe zadania własne- gmina sama decyduje czy je wykona

b) zadania zlecone z zakresu administracji rządowej- wynikają z ustaw lub porozumień zawartych przez gminę z organami tej administracji.

Zadania samorządu województwa: określa strategię rozwoju województwa; wykonuje zadania określone ustawami w zakresie: edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, modernizacji terenów wiejskich, ochrony środowiska, gospodarki wodnej, przeciwdziałania bezrobociu itp.
Powołanie i odwołanie komendanta wojewódzkiego i powiatowego policji: powiatowego powołuje wojewódzki w porozumieniu ze starostą; wojewódzkiego powołuje minister właściwy ds. wewnętrznych na wniosek głównego komendanta za zgodą wojewody.
Powołanie i odwołanie komendanta wojewódzkiego i powiatowego PSP: powiatowego powołuje wojewódzki w porozumieniu ze starostą; wojewódzkiego powołuje minister właściwy ds. wewnętrznych na wniosek głównego komendanta i w porozumieniu z wojewodą.
Co oznacza określenie prywatyzacja zadań administracji publicznej: jest to instytucja prawna, która oznacza zjawisko wszelkiego odstępowania od uregulowania prawem publicznym na rzecz prawa prywatnego zadań, form organizacyjno- prawnych i majątku administracji; sensu stricto występuje gdy państwo całkowicie rezygnuje z wykonywania określonych zdań i odpowiedzialności za nie.
Scharakteryzuj orany gminy: rada gminy i wójt (prezydent miasta). Rada Gminy- jest organem stanowiącym i kontrolnym, w jej skład wchodzą radni w liczbie 15 w gminach do 20 tys. mieszkańców , 25- w gminach do 200 tys. oraz po 3 na każde dalsze rozpoczęte 100 tys. mieszkańców nie więcej niż 45; są wybierani w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych. Rada Gminy może powołać do określonych zadań stałe lub doraźne komisje. Obraduje na sesjach zwołanych przez przewodniczącego nie rzadziej niż raz na kwartał. Pracę Rady organizuje i prowadzi jej obrady przewodniczący rady. Kadencja trwa 4 lata. Wójt - jest organem wykonawczym gminy, jego kadencja trwa 4 lata. Wójt jest pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie wyboru.
Scharakteryzuj organy powiatu: rada powiatu i zarząd powiatu ze starostą na czele. Rada Powiatu jest organem uchwałodawczym i kontrolnym, w jej skład wchodzą radni w liczbie 15 w powiatach do 40 tys. mieszkańców oraz po 2 na każde kolejne rozpoczęte 20 tys. mieszkańców nie więcej niż 29 radnych, kadencja trwa 4 lata. Rada powiatu wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1 lub 2 wice; zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Rada obraduje na sesjach zwołanych przez przewodniczącego nie rzadziej niż raz na kwartał. Może powoływać ze swojego grona stałe lub doraźne komisje do określonych zadań. Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu liczącym od 3 do 5 osób. W jego skład wchodzą starosta jako przewodniczący, wicestarosta i członkowie. Zarząd wybierany jest przez radę powiatu w terminie 3 mies. od dnia ogłoszenia wyniku wyborów. Zarząd wykonuje uchwały rady i zadania powiatu. Szczególną pozycje zajmuje starosta.
Scharakteryzuj organy samorządu województwa: sejmik województwa i zarząd województwa: sejmik województwa- jest organem stanowiącym i kontrolnym. Kadencja trwa 4 lata. W jego skład wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich w liczbie 30 w wojew. do dwóch mln mieszk. oraz po 3 radnych na każde kolejne rozpoczęte 500 tys. mieszk. Do jego kompetencji należy: stanowienie aktów prawa miejscowego, uchwalania strategii rozwoju województwa, uchwalanie budżetu województwa, wybór i powoływanie zarządu województwa, powoływanie i odwoływanie skarbnika województwa, podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych. Pracę sejmiku organizuje i prowadzi jego obrady przewodniczący sejmiku. Zwołuje on sesje sejmiku nie rzadziej niż raz na kwartał. Sejmik może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do wykonywania określonych zadań. Zarząd województwa- jest organem wykonawczym. W jego skład liczący 5 osób wchodzi marszałek województwa jako jego przewodniczący, wicemarszałek lub dwóch wicemarszałków oraz pozostali członkowie. Marszałka województwa wybiera sejmik ze swojego grona. Do zadań zarządu województwa należy: wykonywanie uchwał sejmiku, gospodarowanie mieniem województwa, wykonywanie budżetu, przygotowywanie strategii rozwoju województwa, organizowanie współpracy ze strukturami samorządu w innych krajach, kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego. Po upływie kadencji sejmiku zarząd działa do dnia wyboru nowego zarządu. Pracę zarządu i urzędu marszałkowskiego organizuje marszałek województwa. Kieruje bieżącymi sprawami województwa i reprezentuje je na zewnątrz.
Organy i środki nadzoru nad samorządem terytorialnym: organami nadzoru nad samorządem terytorialnym są: prezes RM, wojewoda, a w zakresie spraw finansowych- regionalna izba obrachunkowa. Podział środków prawnych stosowanych wobec jednostek samorządu terytorialnego na:

- środki skierowane przeciwko aktom samorządu i środki skierowane przeciwko organom samorządu

- środki nadzoru wstępnego i następnego- w zależności od ich stosunku w czasie do działań organu samorządowego

- środki ad meritum ( skutki działania) i środki ad personam ( podmiot działania)- w zależności od celu na który są skierowane

- środki ad meritum o charakterze prewencyjnym, środki ad meritum o charakterze następnym ( represyjnym) i środki ad personam- wyłącznie o charakterze represyjnym.

Nadzór wojewody nad samorządem terytorialnym: uprawnienia nadzorcze wojewody są określone poprzez możliwość: stwierdzenia nieważności uchwały, organu samorządu, wstrzymania wykonania uchwały, wydania rozstrzygnięcia nadzorczego, żądania niezbędnych informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania samorządu, uczestniczenia w posiedzeniach organów samorządu, zatwierdzenia, uzgodnienia, zaopiniowania rozstrzygnięć organu samorządu.
Nadzór Prezesa RM nad samorządem terytorialnym: uprawnienia nadzorcze prezesa RM polegają na możliwości zawieszenia, na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej organów samorządu i ustanowienia zarządu komisarycznego na okres od 2 lat nie dłużej niż do wyboru rady gminy oraz wójta na kolejną kadencje lub zarządu powiatu przez radę powiatu albo zarządu województwa przez sejmik województwa kolejnej kadencji.
Nadzór Regionalna Izba Obrachunkowa nad samorządem terytorialnym: w zakresie działalności nadzorczej właściwość rzeczowa regionalnych izb obrachunkowych obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach: procedury uchwalania budżetu i jego zmian; budżetu i jego zmian; zaciągania zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego jednostki samorządu terytorialnego oraz udzielania pożyczek; zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego; podatków i opłat lokalnych, do których mają zastosowanie przepisy ustawy- Ordynacja podatkowa; absolutorium.
Nadzór Sejmu nad samorządem terytorialnym: w razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy konstytucji lub ustaw Sejm, na wniosek prezesa RM, może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy. W razie powtarzającego się naruszenia przez radę powiatu ( sejmik województwa ) konstytucji lub ustaw Sejm, na wniosek prezesa RM, może w drodze uchwały rozwiązać radę powiatu ( sejmik województwa ), co jest równoznaczne z rozwiązaniem wszystkich organów powiatu ( samorządu województwa ).
Istota nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego: przedmiotem nadzoru jest działalność samorządu ( województwa, powiatowego, gminnego), co oznacza, że nadzorowi podlega taka realizacja zadań własnych jak i zadań zleconych. Kryterium nadzoru określa art. 171 ust. 1 K, który stanowi że działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.
Istota samorządu terytorialnego: istotą samorządu terytorialnego jest przekazanie części uprawnień na ręce wspólnot terytorialnych (?)
Kryteria nadzoru nad samorządem: konstytucja jako kryterium nadzoru działalności samorządu terytorialnego wskazuje legalność. Nie dokonuje rozszerzenia kryteriów nadzoru o celowość w odniesieniu do zadań zleconych.
Miasta na prawach powiatu: prawa powiatu przysługują miastom, które 31.12. 1998 r. liczyły więcej 100 tys. mieszk. a także miastom, które z tym dniem przestały być siedzibami wojewodów. (chyba, że na wniosek właściwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu praw powiatu, oraz tym, którym nadano status miasta na prawach powiatu przy dokonywaniu pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty. Miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu.)
Możliwość odwołania wójta przed upływem kadencji: w drodze referendum, w drodze wniosku ¼ rady gminy większością 3/5 głosów, w drodze nie uchwalenia absolutorium, w drodze nadzoru prezesa RM.
Co oznacza zespolenie w administracji: zasada zespolenia administracyjnego pozwala na wyodrębnienie kompetencji administracyjnej w strukturach terenowych administracji publicznej. Istotą zespolenia jest zwierzchnictwo nad jednostkami zespolonymi wg jednolitych kryteriów.
Stosunki prawne między poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego: powiaty mogą tworzyć związki z innymi powiatami oraz zawierać porozumienia, miasta na prawach powiatu mogą tworzyć związki i zawierać porozumienia z gminami i województwami, powiaty mogą tworzyć stowarzyszenia z gminami i województwami.
Jednostki pomocnicze gminy: są to sołectwa i dzielnice (osiedla) a także położone na terenie gminy miasto;
Administracja rządowa - samorządowa: kryterium odrębności stanowi charakter wykonywanych zadań; samorząd wykonuje zadania samodzielnie na podstawie upoważnień i w ramach środków przyznanych mu przez Konstytucję i ustawy. Samorząd tworzą zrzeszenia wszystkich mieszkańców mające osobowość prawną i wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej. Natomiast administrację rządową tworzą centralne i naczelne organy administracji rządowej, oraz różne organy administracji w województwie. Są one powoływane przez organy władzy państwowej.
Ostatnie zmiany w centrum administracji rządowej: np.: ustawa z 29.07.2005r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej.( uporządkowanie kompetencji administracji rządowej i samorządu województwa ) ustawa ta weszła w życie 1.01.2006r. …

VIII ADMINISTRACJA ZAKŁADÓW, PRZEDSIĘBIORSTW, ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH I PODMIOTÓW PRYWATNYCH

Podmioty prywatne wykonujące funkcje administracji: funkcje administracji wykonują także podmioty prywatne. Są to spółki akcyjne lub osoby prywatne. To im przepisy prawne mogą powierzać określone sprawy z zakresu administracji.
Fundacje prawa publicznego: jest to organizacja stworzona przez fundatora dla administrowania przekazanym jej przez fundatora, albo zasilanym z określonych źródeł majątkiem w celu osiągnięcia określonego przez fundatora korzystnego celu.
Zakład administracyjny, cechy: tworzone są na mocy odrębnych ustaw; wyposażenie w zakres władztwa administracyjnego, które przejawia się przez wydawanie przez zakład aktów normatywnych.
Zakład administracyjny, rodzaje:

ze względu na rodzaj korzystania z usług:

otwarte
o ograniczonym kręgu użytkowników
zamknięte

ze względu na przedmiot działalności:

świadczące usługi edukacyjne, wychowawcze itp.
Działające w zakresie kultury i sztuki
Świadczące usługi w zakresie ochrony zdrowia
Służące zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego

ze względu na stosowanie prawnych form działania administracji:

formy działające tylko w odniesieniu dla użytkowników
formy działania stosowane w stosunku do pracowników zakładu
formy stosowane przez organy zakładu w zakresie stosunków zewnętrznych

IX PRACOWNICY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Źródła prawa regulujące stosunki pracy w administracji publicznej: ustawa z 18.12.1998 roku o służbie cywilnej, ustawa z 16.09.1982 roku o pracownikach urzędów państwowych, ustawa z 22.03.1990 roku o pracownikach samorządowych.
Korpus Służby cywilnej: tworzą go pracownicy służby cywilnej zatrudnieni na podstawie umowy o pracę i urzędnicy służby cywilnej zatrudnieni na podstawie mianowania.
Wymagania formalne (ustawowe) kandydatów do Służb Cywilnych:

jest pracownikiem służby cywilnej,
osoba, która odbyła służbę przygotowawczą, z wyjątkiem absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,
ma co najmniej dwu letni staż pracy w służbie cywilnej,
ma tytuł magistra lub równorzędny,
zna co najmniej jeden język obcy,
jest żołnierzem rezerwy lub nie podlega powszechnemu obowiązkowi obrony.

Najnowsze zmiany ustrojowe dotyczące wyboru organów gminy: ustawa z 20. VI. 2002 o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza, prezydenta miasta.
Sposoby nawiązywania stosunków pracy z pracownikami samorządowymi: w drodze wyboru, powołania, mianowania i umowy o pracę.

179. Sposoby rozwiązania stosunku pracy z pracownikami samorządowymi: rozwiązanie stosunku pracy następuje w razie:

likwidacji lub reorganizacji urzędu gminy lub innych jednostek, oraz biur (ich odpowiedników), połączonej ze zmniejszeniem stanu zatrudnienia,
niezawinionej utraty uprawnień do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku,

c) trwałej utraty zdolności fizycznej lub psychicznej do pracy na zajmowanym stanowisku, stwierdzonej orzeczeniem komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia⁽²⁴⁾, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia pracownika na innym stanowisku, odpowiednim do jego stanu zdrowia i kwalifikacji zawodowych, albo pracownik odmawia podjęcia takiej pracy,

d) nabycia prawa do renty lub emerytury

Podstawowe grupy pracowników administracji publicznej: urzędnicy państwowi; korpus służby cywilnej; pracownicy samorządowi.
Europejski Kodeks Dobrej Administracji: opracowany przez Europejskiego Ombudsmana Jacoba Sodermana, i uchwalony 6 września 2001 r. przez Parlament Europejski, z zaleceniem stosowania w organach i instytucjach Unii; zawiera ogólne zasady dobrej praktyki administracyjnej, znajdujące zastosowanie w kontaktach instytucji i administracji z obywatelem, jest zbiorem standardów przydatnych do oceny funkcjonowania administracji. Każdy obywatel UE ma prawo domagania się od organów i instytucji Unii bezstronnego, zgodnego z prawem rozpatrzenia wniesionej sprawy, bez zbędnej zwłoki. Przepisy tego kodeksu nakazują urzędnikowi być uprzejmym i kładą duży nacisk na właściwe informowanie obywatela, łącznie z podaniem nazwiska osoby zajmującej się sprawą i terminu jej załatwienia. Zasadnicze znaczenie ma prawo do dobrej administracji. Każda osoba ma prawo do bezstronnego i rzetelnego załatwienia swojej sprawy w rozsądnym terminie.

X KONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Formy kontroli: inspekcja, lustracja, rewizja ( kontrola finansowa), wizytacja.
Kontrola wewnętrzna:

instancyjna- np. w postępowaniu odwoławczym
resortowa np. przez ministra odpowiedzialnego za dany resort
międzyresortowa np. inspekcja sanitarna
prokuratorska

Kontrola zewnętrzna: kontrola NIK, RPO, kontrolna społeczna
Rodzaje kontroli:

wg kryterium zakresu kontroli:

zupełna,
ograniczona,

wg kryterium etapu kontroli:

wstępna,
faktyczna,
następcza,

wg kryterium usytuowania organu kontrolującego względem kontrolowanego:

zewnętrzna,
wewnętrzna.
System kontroli nad administracją publiczną:

a) kontrola administracji wykonywana przez organy państwowe:

- kontrola parlamentarna

- kontrola Prezydenta RP

- kontrola Najwyższej Izby Kontroli

- uprawnienia Rzecznika Praw Obywatelskich

- uprawnienia GIODO ( kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami prawa )

- kontrola prokuratorska

- Państwowa Inspekcja Pracy

b) kontrola wewnątrzadministracyjna

- kontrola resortowa ( wykonywana w ramach poszczególnych działów administracji rządowej)

- kontrola instancyjna ( kontrola resortowa z zakresu procedury administracyjnej)

- kontrola międzyresortowa ( z punktu widzenia podległości administracyjnej określonemu naczelnemu lub centralnemu organowi administracji rządowej/z punktu widzenia zasięgu kontroli)

c) inne formy kontroli administracji

- kontrola regionalnych izb obrachunkowych

- kontrola społeczna

d) kontrola sądowa administracji ( patrz pyt. Następne )

Sądowa kontrola administracji publicznej:

a) sądy administracyjne- kontrola ta obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

- decyzje administracyjne

- postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym

- postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym

- inne niż wyżej akty lub czynności z zakresu administracji publicznej

- akty prawa miejscowego

- akty organu jednostek samorządu terytorialnego i ich związków inne niż ww.

- akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego

- bezczynność organów

b) sądy powszechne i szczególne: sprawy z zakresu stosunków cywilnoprawnych, prawno karnych i innych stosunków prawnych nie ukształtowanych mocą decyzji administracyjnych

c) Trybunał Konstytucyjny: badania zgodności z konstytucją aktów normatywnych i umów międzynarodowych, skarga konstytucyjna, spory kompetencyjne, zgodność z konstytucją celów lub działalności partii politycznych

d) Trybunał Stanu: odpowiedzialność konstytucyjną ponoszą: Prezydent RP, Prezes RM, członkowie RM, Prezes NBP, Prezes NIK, członkowie KRRiT, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych, posłowie i senatorowie.

Pojęcie samorządu terytorialnego: oznacza on prawo i zdolność społeczności lokalnych, w granicach określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadnicza częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców.

Jednostki samorządu terytorialnego: gmina, powiat, województwo.

Zasada domniemania właściwości samorządu terytorialnego: oznacza to, że samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

Zasada domniemania właściwości gminy: oznacza, że gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.

Referendum lokalne: oznacza sposób, w który mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego wyrażają w drodze głosowania swoją wolę co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki lub w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki przed upływem kadencji, wyróżniamy referenda gminne, powiatowe, wojewódzkie.

Przedmiot obligatoryjnego referendum gminnego: samoopodatkowanie się mieszkańców na cele publiczne; odwołanie rady gminy lub (i) wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przed upływem kadencji.

Czy możliwe jest odwołanie w drodze referendum lokalnego zarząd województwa: nie, gdyż wybór i odwołanie zarządów (w tym zarządu wojew.) jest wyłączną kompetencją organów stanowiących.

Kto może wystąpić o referendum lokalne: grupa co najmniej 15 obywateli; statutowa struktura terenowa partii politycznej działająca w danej jednostce samorządu terytorialnego; organizacja społeczna mająca osobowość prawną, której statutowym terenem działania jest co najmniej obszar danej jednostki samorządu terytorialnego.

Funkcje wójta: kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz; jest organem wykonawczym gminy, kierownikiem urzędu gminy i zwierzchnikiem służbowym pracowników urzędu gminy oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych; organ administracji publicznej.

Funkcje rady gminy: jako organu stanowiącego- podejmuje uchwały np. uchwala statut gminy; jako organu kontrolnego- kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy, powołując w tym celu komisję rewizyjną.

Funkcje starosty: organizuje pracę zarządu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu, reprezentuje powiat na zewnątrz, jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży (powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek; zatwierdza programy ich działania, uzgadnia wspólne działania tych jednostek, w sytuacjach szczególnych kieruje ich wspólnymi działaniami, zleca przeprowadzenie kontroli).

Zadania gminy:

a) zadania własne:

- infrastruktura techniczna (gminne drogi, ulice, place, mosty wodociągi, kanalizacja, wysypiska i utylizacja odpadów itp.)

- infrastruktura społeczna (ochrona zdrowia, pomoc społeczna, polityka prorodzinna, oświata, kultura, kultura fizyczna, edukacja publiczna)

- porządek i bezpieczeństwo publiczne (organizacja ruchu drogowego, porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli, ochrona przeciwpożarowa i bezpieczeństwo sanitarne)

- ład przestrzenny i ekologiczny (planowanie przestrzenne, gospodarka nieruchomościami, ochrona środowiska i przyrody oraz gospodarka wodna)

~ obowiązkowe zadania własne- gmina musi je wykonać i w pewnym tylko zakresie ma swobodę co do formy załatwienia

~ pozostałe zadania własne- gmina sama decyduje czy je wykona

b) zadania zlecone z zakresu administracji rządowej- wynikają z ustaw lub porozumień zawartych przez gminę z organami tej administracji.

Zadania samorządu województwa: określa strategię rozwoju województwa; wykonuje zadania określone ustawami w zakresie: edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia, pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, modernizacji terenów wiejskich, ochrony środowiska, gospodarki wodnej, przeciwdziałania bezrobociu itp.

Powołanie i odwołanie komendanta wojewódzkiego i powiatowego policji: powiatowego powołuje wojewódzki w porozumieniu ze starostą; wojewódzkiego powołuje minister właściwy ds. wewnętrznych na wniosek głównego komendanta za zgodą wojewody.

Powołanie i odwołanie komendanta wojewódzkiego i powiatowego PSP: powiatowego powołuje wojewódzki w porozumieniu ze starostą; wojewódzkiego powołuje minister właściwy ds. wewnętrznych na wniosek głównego komendanta i w porozumieniu z wojewodą.

Co oznacza określenie prywatyzacja zadań administracji publicznej: jest to instytucja prawna, która oznacza zjawisko wszelkiego odstępowania od uregulowania prawem publicznym na rzecz prawa prywatnego zadań, form organizacyjno- prawnych i majątku administracji; sensu stricto występuje gdy państwo całkowicie rezygnuje z wykonywania określonych zdań i odpowiedzialności za nie.

Scharakteryzuj orany gminy: rada gminy i wójt (prezydent miasta). Rada Gminy- jest organem stanowiącym i kontrolnym, w jej skład wchodzą radni w liczbie 15 w gminach do 20 tys. mieszkańców , 25- w gminach do 200 tys. oraz po 3 na każde dalsze rozpoczęte 100 tys. mieszkańców nie więcej niż 45; są wybierani w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych. Rada Gminy może powołać do określonych zadań stałe lub doraźne komisje. Obraduje na sesjach zwołanych przez przewodniczącego nie rzadziej niż raz na kwartał. Pracę Rady organizuje i prowadzi jej obrady przewodniczący rady. Kadencja trwa 4 lata. Wójt - jest organem wykonawczym gminy, jego kadencja trwa 4 lata. Wójt jest pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie wyboru.

Scharakteryzuj organy powiatu: rada powiatu i zarząd powiatu ze starostą na czele. Rada Powiatu jest organem uchwałodawczym i kontrolnym, w jej skład wchodzą radni w liczbie 15 w powiatach do 40 tys. mieszkańców oraz po 2 na każde kolejne rozpoczęte 20 tys. mieszkańców nie więcej niż 29 radnych, kadencja trwa 4 lata. Rada powiatu wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1 lub 2 wice; zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Rada obraduje na sesjach zwołanych przez przewodniczącego nie rzadziej niż raz na kwartał. Może powoływać ze swojego grona stałe lub doraźne komisje do określonych zadań. Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu liczącym od 3 do 5 osób. W jego skład wchodzą starosta jako przewodniczący, wicestarosta i członkowie. Zarząd wybierany jest przez radę powiatu w terminie 3 mies. od dnia ogłoszenia wyniku wyborów. Zarząd wykonuje uchwały rady i zadania powiatu. Szczególną pozycje zajmuje starosta.

Scharakteryzuj organy samorządu województwa: sejmik województwa i zarząd województwa: sejmik województwa- jest organem stanowiącym i kontrolnym. Kadencja trwa 4 lata. W jego skład wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich w liczbie 30 w wojew. do dwóch mln mieszk. oraz po 3 radnych na każde kolejne rozpoczęte 500 tys. mieszk. Do jego kompetencji należy: stanowienie aktów prawa miejscowego, uchwalania strategii rozwoju województwa, uchwalanie budżetu województwa, wybór i powoływanie zarządu województwa, powoływanie i odwoływanie skarbnika województwa, podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych. Pracę sejmiku organizuje i prowadzi jego obrady przewodniczący sejmiku. Zwołuje on sesje sejmiku nie rzadziej niż raz na kwartał. Sejmik może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do wykonywania określonych zadań. Zarząd województwa- jest organem wykonawczym. W jego skład liczący 5 osób wchodzi marszałek województwa jako jego przewodniczący, wicemarszałek lub dwóch wicemarszałków oraz pozostali członkowie. Marszałka województwa wybiera sejmik ze swojego grona. Do zadań zarządu województwa należy: wykonywanie uchwał sejmiku, gospodarowanie mieniem województwa, wykonywanie budżetu, przygotowywanie strategii rozwoju województwa, organizowanie współpracy ze strukturami samorządu w innych krajach, kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego. Po upływie kadencji sejmiku zarząd działa do dnia wyboru nowego zarządu. Pracę zarządu i urzędu marszałkowskiego organizuje marszałek województwa. Kieruje bieżącymi sprawami województwa i reprezentuje je na zewnątrz.

Organy i środki nadzoru nad samorządem terytorialnym: organami nadzoru nad samorządem terytorialnym są: prezes RM, wojewoda, a w zakresie spraw finansowych- regionalna izba obrachunkowa. Podział środków prawnych stosowanych wobec jednostek samorządu terytorialnego na:

- środki skierowane przeciwko aktom samorządu i środki skierowane przeciwko organom samorządu

- środki nadzoru wstępnego i następnego- w zależności od ich stosunku w czasie do działań organu samorządowego

- środki ad meritum ( skutki działania) i środki ad personam ( podmiot działania)- w zależności od celu na który są skierowane

- środki ad meritum o charakterze prewencyjnym, środki ad meritum o charakterze następnym ( represyjnym) i środki ad personam- wyłącznie o charakterze represyjnym.

Nadzór wojewody nad samorządem terytorialnym: uprawnienia nadzorcze wojewody są określone poprzez możliwość: stwierdzenia nieważności uchwały, organu samorządu, wstrzymania wykonania uchwały, wydania rozstrzygnięcia nadzorczego, żądania niezbędnych informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania samorządu, uczestniczenia w posiedzeniach organów samorządu, zatwierdzenia, uzgodnienia, zaopiniowania rozstrzygnięć organu samorządu.

Nadzór Prezesa RM nad samorządem terytorialnym: uprawnienia nadzorcze prezesa RM polegają na możliwości zawieszenia, na wniosek ministra właściwego ds. administracji publicznej organów samorządu i ustanowienia zarządu komisarycznego na okres od 2 lat nie dłużej niż do wyboru rady gminy oraz wójta na kolejną kadencje lub zarządu powiatu przez radę powiatu albo zarządu województwa przez sejmik województwa kolejnej kadencji.

Nadzór Regionalna Izba Obrachunkowa nad samorządem terytorialnym: w zakresie działalności nadzorczej właściwość rzeczowa regionalnych izb obrachunkowych obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach: procedury uchwalania budżetu i jego zmian; budżetu i jego zmian; zaciągania zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego jednostki samorządu terytorialnego oraz udzielania pożyczek; zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego; podatków i opłat lokalnych, do których mają zastosowanie przepisy ustawy- Ordynacja podatkowa; absolutorium.

Nadzór Sejmu nad samorządem terytorialnym: w razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy konstytucji lub ustaw Sejm, na wniosek prezesa RM, może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy. W razie powtarzającego się naruszenia przez radę powiatu ( sejmik województwa ) konstytucji lub ustaw Sejm, na wniosek prezesa RM, może w drodze uchwały rozwiązać radę powiatu ( sejmik województwa ), co jest równoznaczne z rozwiązaniem wszystkich organów powiatu ( samorządu województwa ).

Istota nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego: przedmiotem nadzoru jest działalność samorządu ( województwa, powiatowego, gminnego), co oznacza, że nadzorowi podlega taka realizacja zadań własnych jak i zadań zleconych. Kryterium nadzoru określa art. 171 ust. 1 K, który stanowi że działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.

Istota samorządu terytorialnego: istotą samorządu terytorialnego jest przekazanie części uprawnień na ręce wspólnot terytorialnych (?)

Kryteria nadzoru nad samorządem: konstytucja jako kryterium nadzoru działalności samorządu terytorialnego wskazuje legalność. Nie dokonuje rozszerzenia kryteriów nadzoru o celowość w odniesieniu do zadań zleconych.

Miasta na prawach powiatu: prawa powiatu przysługują miastom, które 31.12. 1998 r. liczyły więcej 100 tys. mieszk. a także miastom, które z tym dniem przestały być siedzibami wojewodów. (chyba, że na wniosek właściwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu praw powiatu, oraz tym, którym nadano status miasta na prawach powiatu przy dokonywaniu pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty. Miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu.)

Możliwość odwołania wójta przed upływem kadencji: w drodze referendum, w drodze wniosku Ľ rady gminy większością 3/5 głosów, w drodze nie uchwalenia absolutorium, w drodze nadzoru prezesa RM.

Co oznacza zespolenie w administracji: zasada zespolenia administracyjnego pozwala na wyodrębnienie kompetencji administracyjnej w strukturach terenowych administracji publicznej. Istotą zespolenia jest zwierzchnictwo nad jednostkami zespolonymi wg jednolitych kryteriów.

Stosunki prawne między poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego: powiaty mogą tworzyć związki z innymi powiatami oraz zawierać porozumienia, miasta na prawach powiatu mogą tworzyć związki i zawierać porozumienia z gminami i województwami, powiaty mogą tworzyć stowarzyszenia z gminami i województwami.

Jednostki pomocnicze gminy: są to sołectwa i dzielnice (osiedla) a także położone na terenie gminy miasto;

Administracja rządowa - samorządowa: kryterium odrębności stanowi charakter wykonywanych zadań; samorząd wykonuje zadania samodzielnie na podstawie upoważnień i w ramach środków przyznanych mu przez Konstytucję i ustawy. Samorząd tworzą zrzeszenia wszystkich mieszkańców mające osobowość prawną i wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej. Natomiast administrację rządową tworzą centralne i naczelne organy administracji rządowej, oraz różne organy administracji w województwie. Są one powoływane przez organy władzy państwowej.

Ostatnie zmiany w centrum administracji rządowej: np.: ustawa z 29.07.2005r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej.( uporządkowanie kompetencji administracji rządowej i samorządu województwa ) ustawa ta weszła w życie 1.01.2006r. …

VIII ADMINISTRACJA ZAKŁADÓW, PRZEDSIĘBIORSTW, ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH I PODMIOTÓW PRYWATNYCH

Podmioty prywatne wykonujące funkcje administracji: funkcje administracji wykonują także podmioty prywatne. Są to spółki akcyjne lub osoby prywatne. To im przepisy prawne mogą powierzać określone sprawy z zakresu administracji.

Fundacje prawa publicznego: jest to organizacja stworzona przez fundatora dla administrowania przekazanym jej przez fundatora, albo zasilanym z określonych źródeł majątkiem w celu osiągnięcia określonego przez fundatora korzystnego celu.

Zakład administracyjny, cechy: tworzone są na mocy odrębnych ustaw; wyposażenie w zakres władztwa administracyjnego, które przejawia się przez wydawanie przez zakład aktów normatywnych.

Zakład administracyjny, rodzaje:

k) ze względu na rodzaj korzystania z usług:

- otwarte

- o ograniczonym kręgu użytkowników

- zamknięte

l) ze względu na przedmiot działalności:

- świadczące usługi edukacyjne, wychowawcze itp.

- Działające w zakresie kultury i sztuki

- Świadczące usługi w zakresie ochrony zdrowia

- Służące zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego

m) ze względu na stosowanie prawnych form działania administracji:

- formy działające tylko w odniesieniu dla użytkowników

- formy działania stosowane w stosunku do pracowników zakładu

- formy stosowane przez organy zakładu w zakresie stosunków zewnętrznych

IX PRACOWNICY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ I SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Źródła prawa regulujące stosunki pracy w administracji publicznej: ustawa z 18.12.1998 roku o służbie cywilnej, ustawa z 16.09.1982 roku o pracownikach urzędów państwowych, ustawa z 22.03.1990 roku o pracownikach samorządowych.

Korpus Służby cywilnej: tworzą go pracownicy służby cywilnej zatrudnieni na podstawie umowy o pracę i urzędnicy służby cywilnej zatrudnieni na podstawie mianowania.

Wymagania formalne (ustawowe) kandydatów do Służb Cywilnych:

- jest pracownikiem służby cywilnej,

- osoba, która odbyła służbę przygotowawczą, z wyjątkiem absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,

- ma co najmniej dwu letni staż pracy w służbie cywilnej,

- ma tytuł magistra lub równorzędny,

- zna co najmniej jeden język obcy,

- jest żołnierzem rezerwy lub nie podlega powszechnemu obowiązkowi obrony.

Najnowsze zmiany ustrojowe dotyczące wyboru organów gminy: ustawa z 20. VI. 2002 o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza, prezydenta miasta.

Sposoby nawiązywania stosunków pracy z pracownikami samorządowymi: w drodze wyboru, powołania, mianowania i umowy o pracę.

179. Sposoby rozwiązania stosunku pracy z pracownikami samorządowymi: rozwiązanie stosunku pracy następuje w razie:

n) likwidacji lub reorganizacji urzędu gminy lub innych jednostek, oraz biur (ich odpowiedników), połączonej ze zmniejszeniem stanu zatrudnienia,

o) niezawinionej utraty uprawnień do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku,

d) nabycia prawa do renty lub emerytury

Podstawowe grupy pracowników administracji publicznej: urzędnicy państwowi; korpus służby cywilnej; pracownicy samorządowi.

Europejski Kodeks Dobrej Administracji: opracowany przez Europejskiego Ombudsmana Jacoba Sodermana, i uchwalony 6 września 2001 r. przez Parlament Europejski, z zaleceniem stosowania w organach i instytucjach Unii; zawiera ogólne zasady dobrej praktyki administracyjnej, znajdujące zastosowanie w kontaktach instytucji i administracji z obywatelem, jest zbiorem standardów przydatnych do oceny funkcjonowania administracji. Każdy obywatel UE ma prawo domagania się od organów i instytucji Unii bezstronnego, zgodnego z prawem rozpatrzenia wniesionej sprawy, bez zbędnej zwłoki. Przepisy tego kodeksu nakazują urzędnikowi być uprzejmym i kładą duży nacisk na właściwe informowanie obywatela, łącznie z podaniem nazwiska osoby zajmującej się sprawą i terminu jej załatwienia. Zasadnicze znaczenie ma prawo do dobrej administracji. Każda osoba ma prawo do bezstronnego i rzetelnego załatwienia swojej sprawy w rozsądnym terminie.

X KONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Formy kontroli: inspekcja, lustracja, rewizja ( kontrola finansowa), wizytacja.

Kontrola wewnętrzna:

p) instancyjna- np. w postępowaniu odwoławczym

q) resortowa np. przez ministra odpowiedzialnego za dany resort

r) międzyresortowa np. inspekcja sanitarna

s) prokuratorska

Kontrola zewnętrzna: kontrola NIK, RPO, kontrolna społeczna

Rodzaje kontroli:

t) wg kryterium zakresu kontroli:

- zupełna,

- ograniczona,

u) wg kryterium etapu kontroli:

- wstępna,

- faktyczna,

- następcza,

v) wg kryterium usytuowania organu kontrolującego względem kontrolowanego:

- zewnętrzna,

- wewnętrzna.

System kontroli nad administracją publiczną: