Wykład 1 4.10.2012r.

• Do końca listopada recenzja filmu dokumentalnego - lista wysłana, w recenzji nie kwestie techniczne, próba rozszyfrowania pod kątem jaka wizje rzeczywistości tam się proponuje, podejście krytyczne ; max 5 str, nie krótsze niż 4 str. Autor przedstawia dane , można uznać ze argumenty sa niepewne, sformułować swoje stanowisko, ale na podstawie pewnych argumentów.

• Egzamin dotyczący treści na wykładzie + podręcznik wnuka- lipińskiego.

• Dodatkowe punkty za obecności ,

Wyobraźnia socjologiczna - w socjologii jedna z kompetencji niezbędnych do świadomego, pełnego uczestnictwa w społeczeństwie demokratycznym, polegająca na zdaniu sobie sprawy z tego, że człowiek jest istotą społeczną - żyje w otoczeniu innych ludzi, w świecie jaki zbudowali mu ludzie żyjący wcześniej i ma szansę budować społeczeństwo dla przyszłych pokoleń. Charles Wright Mills nazywa ją "najbardziej potrzebną cechą umysłu.

Jest to umiejętność postrzegania siebie samego wśród innych ludzi, swojego miejsca w szerszej społeczności, powiązań i relacji z innymi; świadomość własnej pozycji i roli w strukturze społecznej, świadomość własnego miejsca w procesie dziejowym. Jest to także umiejętność postrzegania samego siebie i swoich współczesnych jako twórców przyszłego społeczeństwa. Pozwala lepiej zorientować się, co dzieje się w społeczeństwie, lepiej to zrozumieć i lepiej odnaleźć własne miejsce i rolę.

"Wyobraźnia socjologiczna umożliwia nam zrozumienie historii i biografii oraz zachodzących w społeczeństwie relacji między nimi. Takie jest jej zadanie i obietnica" - stwierdza Charles W. Mills. „Dowiedzieliśmy się, że każda jednostka żyje, z pokolenia na pokolenie, w jakimś społeczeństwie; że przeżywa ona swą biografię i to przeżywa ją w ramach pewnych historycznych sekwencji. Przez sam fakt życia przyczynia się ona, jakkolwiek w drobnej mierze, do kształtowania tego społeczeństwa i do biegu jego historii..."

Wyobraźnia socjologiczna jest w pewnej mierze udziałem każdego człowieka żyjącego w społeczeństwie, tworzy się spontanicznie jako warunek sensownego życia i przeżycia wśród innych. Jest to potoczna wyobraźnia socjologiczna, znajdująca wyraz w mądrości ludowej, porzekadłach, przysłowiach.

Z kolei naukowa wyobraźnia socjologiczna jest kształtowana przez socjologię, której jednym z głównych zadań jest budowanie systematycznej, precyzyjnej i potwierdzonej w faktach wizji ludzkiego, społecznego świata. Naukowa wyobraźnia socjologiczna korzysta z języka socjologicznego, modeli socjologicznych i teorii socjologicznych.

Globalizacja - 5 grup definicji globalizacji; SCHOLTE - opracował

• 1 grupa rozumienie - internacjonalizacja - coraz większe polaczenia pomiędzy państwami, na myśli ma się rosnące zależności pomiędzy poszczególnymi państwami, społeczeństwami, większa aktywność w kontaktach międzynarodowych

• 2 rozumienie - liberalizacja - stanowi sedno reformy liberalizujące współczesny system gospodarczy, mniejsze cło, wymiana międzynarodowa, międzynarodowy rynek pracy itp. Wśród ekonomistów, i osób które krytykują współczesną formę globalizacji

• 3 rozumienie - globalizacja uniwersalizacja - podkreśla się jeden element, system, „społeczeństwo globalne” globalna wioska - w naukach o kulturze, aspekt kulturoznawczy' powstawanie jednego społeczeństwa

• 4 rozumienie - globalizacja jako forma modernizacji - westernizacji, amerykanizacji - system rozprzestrzenia ten który istnieje na zachodzie, albo ten z ameryki, wartości, sposób działania, itp.

• 5 rozumienie - globalizacja jako deterytorializacja - rekonfiguracja przestrzeni, przenoszenie ludzi, idei np. za pomocą Internetu,

Czy coś łączy te ujęcia? - analiza holistyczna,

GLOKALIZACJA - Globalny + lokalny, lokalne wyrazy globalizacji

GLOBALIZACJA - proces , zbiór różnorodnych procesów społecznych, ekonomicznych, kulturowych , nawet tych przeciwstawnych wspólnie przekształcających współczesny świat.

Wykład 2 11.10.2012r.

Dlaczego kraj Wielka Brytania ma przewagę ekonomiczna nad reszta świata (Smith) - kapitalizm, liberalny, system umożliwia kumulacje dóbr, istota systemu sam ale ograniczenia ze strony państwa władców, które są motorem do aktywności zwykłych ludzi, maja możliwości bogacenia się.

Co sprawiło ze kapitalizm pojawił się na zachodzie?

1. Grupa odpowiedzi - kulturalistyczne , wskazują na rolę kultury , kulturowe specyficzne cechy sprawiły tak że się rozwinęła cywilizacja.

2. Odpowiedzi , gospodarcze

3. Odpowiedzi Ekologiczne

4. Społeczne

Europocentryzm - dominacja Europy , W prehistorii w początku rewolucji neolitycznej kiedy zaczęły pojawiać się pierwsze osiedla to nie powstało w Europie tylko w rejonach żyznego półksiężyca.

Na przełomie er Chiny były bardziej rozwinięte niż Europa, (1/3 mężczyzn potrafiła pisać) Chiny były centrum, wynalazki , papier, druk, kompas, proch strzelniczy,

Renesans Islamu X/ XI wiek okres kiedy cywilizacja islamska wybija się na pierwsze miejsce. Europejczycy korzystali z arabskich ksiąg medycznych, rewolucja rolnicza - cywilizacja od Hiszpanii po Indie, cytrusy pojawiły się za sprawa Arabów , makaron, papier, itd.

Europa nie zawsze była na czele,

Ad.1 Max Weber - etyka „Duch kapitalizmu” starał się rozwinąć tezy Marksa materialistyczne „byt określa świadomość” - to jaka sytuacja gospodarcza wpływa na bazę i nadbudowę , kulturę, jaka sytuacja gospodarcza takie mamy poglądy, tez wpływa na kulturę ,

Kraje protestanckie szybciej rozwijały się niż katolickie:

-Indywidualizm - w kościele katolickim czytano wspólnie biblie, tłumaczył ksiądz, a w protestantyzmie sami studiowali, czytali, samodzielny rozwój, Indywidualizm w krajach protestanckich ceniony bardziej.

-Powołanie- w Kościele katolickim „módl się i pracuj” - benedyktyni, w Protestanckich „módl się przez prace” - szanuj swoja prace , wykonuj dokładnie, przez poświęcenie okazywało się miłość do stwórcy,

-Ascetyzm- nie wydawać tego co zarobiono, pieniądze trzeba mnożyć, a nie wydawać. Bogactwo świadectw miłości bożej

-Kalwinska teoria predyscynacji - jak ktoś był bogaty, chroniony łaską bożą,

Dziś protestantyzm już nie jest taki sam - hedonizm- uzywaczycia, dziś w Niemczech najlepiej rozwinięta katolicka Bawaria (teza Webera się nie obroni)

Teza : odmienność kultury konfucjańskiej (dalekowschodniej) i zachodniej - Andrzej Flis. Jego zdaniem dla myśli europejskiej charakter. Antropocentryzm, aktywizm, większe dopuszczanie krytyki, krytycyzm rzeczywistości społecznej, w Chinach Wen - wzór, rożne wzory działania, natura wpisuje się w kulturę, u nas kultura i natura to nie to samo, -

Flis przykład Europocentryzmu, niedociągnięcia kulturalistycznych odpowiedzi.

Ad.2 Konkretna przyczyna bogacenia się Europy, odkrycie Ameryki -dużo złota , srebra, wielkie ekspedycje , eksploracje świata, podporządkowanie sobie terenów, Dlaczego nie Chiny? Mieli środki, statki, podchodzono z rezerwa do obcych, ograniczano wymianę handlowa , ekspedycje, stwierdzili ze są lepiej rozwinięci niż inni,

Ad.3 Ekologiczne - „strzelby, zarazki, maszyny” Diamond - pisze ze , najlepsze warunki do rozwoju cywilizacji były w Europie, 3 wyznaczniki cywilizacji: pismo, wojsko,

3 przyczyny: rozłożenie kontynentu euroazjatyckiego Wschód - zachód - w tym samym klimacie nie trzeba się przystosowywać do nowych warunków, udowadniał, że w Europie i Azji więcej , było łatwiejszych roślin do uprawy, (pszenica,) , zwierzęta łatwe do udomowienia, świnia jako jedna z pierwszych, zwierzęta żyjące w stadzie łatwiej udomowić,

KatePommerantz - przesunął date w której Europa stała się potęgą. Dopiero 1750 r Europa uzyskała przewagę,

Koncepcja Wittfogela - teoria hydrauliczna - pierwsze cywilizacje nad wielkimi wodami , Nil, Eufrat, tygrys, były one społeczeństwami centralistycznymi , żeby skoordynować prace, a te które rozwinęły się w Grecji w Europie niezależnie od siebie, na wysepka, rozrzucone wsie, społeczeństwa miały większy margines swobody, rozwinąć się tam mogła namiastka demokracji, (starszyzna) itp.

Ad.4 Koncepcja Landes - „Bogactwo i nędza narodów” zgadza się ze Smithem , broni Webera wskazując na cechy kulturowe, dodaje swój wkład, : uważa ze w Europie mamy do czynienia z indywidualizmem, systemem demokratycznym, z powodów historycznych, ->przyjecie chrześcijaństwa w Rzymie, rozpad rzymu, gdzie ma być centrum chrześcijanizmu? Rozbicie - schizma 1054r. , od średniowiecza dwie struktury władzy: swiecka i cywilna, Spor o inwestruryte - miedzy Cesarzem Henrykiem a Papieżem Grzegorzem , nie chciał się zgodzić żeby cesarz mianował biskupów.

Nie była to demokracja, krytycyzm dopuszczalny niż w innych regionach - zaczątki demokracji, nie chodzi o to ze w doktrynie było to zapisane, taki był układ sil społecznych - konsekwencja pewnych zdarzeń historycznych, - szybszy rozwój myśli, demokracja otworzylodroge do rewolucji przemysłowej,

Karl Popper - „Zderzenie cywilizacji” - w Grecji, Grecy dużo podróżowali, zaczęli myśleć refleksyjnie o swojej cywilizacji, Część myśli zostało przejęta, inny krytyczne spojrzenie na rzeczywistość,

Dlaczego upadł komunizm? Inne czynniki oprócz bieda, margines swobody kościoła - powiększył się Wojtyła został papieżem, na zachodzie doszedł Reagan i Tatcher - ostra polityka wobec ZSRR, zadłużał się zaangażowany w Afganistanie, splot czynników,

Nie ma jednej odpowiedzi każdy mógł mieć racje w tych 4 typach odpowiedzi. I wpływały na siebie, na kulturę, wpływały na zjawiska społeczne, sytuacje gospodarczą,

Wykład 3 18.10 2012 r.

Jak napisać recenzję? :

Pytania:

1. Jakie było główne zagadnienie w filmie, czego dotyczyło

2. Jakie jest stanowisko autorów filmu?

3. Przedstawienie toku argumentów autora - na ile poszczególne argumenty są przekonywujące, czy mają charakter tylko emocjonalny, czy też są racjonalne?

4. Jakie rodzaje danych wykorzystują twórcy filmów? Czy są to wartościowe dane?

5. Czego zabrakło w filmie? Jakie wątki nie zostały poruszone, a które pomogłyby nam w zrozumieniu danego filmu.

6. Przedstawienie swojej całościowej oceny - najważniejsze wady/ zalety filmu.

Praca ma mieć charakter akademicki - szukać danych, podawać przypisy do znalezionych przez nas danych.

Do końca listopada oddać prace.. Na max 5 stron.

Stron WWW : www.topdocumentaryfilms.com

Wykład 4 25. 10. 2012

Globalizacja - mechanizmy napędzające.

1. Technologiczny wymiar globalizacji:

Garść przykładów:

• W XIX wieku list z Anglii do Indii szedł 5 do 8 miesięcy - teraz kilka sekund

• Rozwój telefonii - w krajach rozwijających się jest ich tyle, co 15 lat temu w krajach o średnich dochodach

• Transport - demokratyzacja podróży „konteneryzacja”

Konteneryzacja i rekonfiguracja przestrzeni :

• 16x19x8 = 2432, największe ponad 10000

• Infrastruktura (podstruktura) zmienia nie tylko, ułatwia kontakt między państwami, ale rekonfiguruje wewnętrzne funkcjonowanie państw.

• Tereny na szlakach komunikacyjnych rozwijają się szybciej. Stąd walki o przebieg autostrad, lotniska

• Największe porty w USA : Nowy Jork (1985), San Francisco - tani transport umożliwił masowy import z Chin.

Determinizm technologiczny

• Stanowisko, że dana sytuacja społeczna, w tym przypadku globalizacja, jest zdeterminowana, wynika z rozwoju technologii

• Posern-Zieliński „globalizacja kończy się tam gdzie dochodzi prąd eklektyczny, czyli nie ma jej na 80% obszarów Afryki”

• Indianie w Andach, narkotyki i rękodzieło ludowe … (idea współzależności i nieświadomej globalizacji)

Held, Mc grew : Globalne transofrmacje

Globalizacja jest stopniowalna :

• Rozległości sieci

• Intensywność kontaktów

• Prędkość przepływu informacji

• Znaczenie (wpływ) sieci

Etapy rozwoju :

1. Płytka globalizacja (rozległość)

2. Ekspansywna globalizacja (rozległość i wpływ)

3. Rozmyta globalizacja (rozległość, intensywność)

4. Głęboka globalizacja

Procesy globalizacyjne a era globalizacji

Era globalizacji - współczesny czas, druga połowa XX wieku, po 1989 roku.

Procesy globalizacyjne - zaczęły się znacznie wcześniej.

2. Wymiary globalizacji gospodarczej

1. Handel międzynarodowy - rośnie od bardzo dawna, ale na początku lat 80tych zaczął rosnąć szybciej niż PKB, czyli niż gospodarka.

Wzrost znaczenia handlu wewnątrzgałęziowego (Mercedesy za peugeota a nie za sery)

2. Umiędzynarodowienie produkcji :

Paul Kennedy : „Amerykańskie wózki widłowe Hystera mają więcej części nieamerykanskich niż wózki japońskie:

Konieczna większa współpraca i standaryzacja niż przy prostym Hadlu międzynarodowym.

Gdzie produkowane są dobra Ikei?

3. Istnienie korporacji międzynarodowych

Korporacja transnarodowa (KTN) jest organizacją, która koordynuje działalność produkcyjno-handlową różnych jednostek w różnych krajach z jednego ośrodka podejmującego decyzje strategiczne.

TNC - Transnational Corporation - ponad 60 000

4. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) - głównie przejmowanie i zakładanie podmiotów gospodarczych w państwach innych niż kraj pochodzenia

• Tylko w ciągu 10 lat wzrost z 202 (1990) do 1270 (2000) miliardów dolarów,

• 198301989 : tylko 13% inwestycji napłynęło do krajów rozwijających się, a w latach 1989-1995 już 63%

• Rola outsourcingu (zlecanie zadania firmom pochodzącym np. z innego państwa)

5. Umiędzynarodowienie się rynków finansowych - rosnący obrót papierami wartościowymi, walutami, obligacjami

Dygresja o historii ekonomii.

Gospodarka producenta :

• Dominującą pozycję na rynku ma producent

• To co wyprodukuje sprzedaje tam gdzie chce, bo rynek jest nienasycony

• Fordyzm -masowa produkcja standardowych produktów

• Tyloryzm („naukowe zarządzanie) : wzrost dochodu przez zwiększenie wydajności (linia produkcyjna, specjalizacja pracy)

• Ale … trudno powiększać wydajność w nieskończoność, a ponadto rynek się na nasyca.

Upadek gospodarki producenta :

• Lata 70te XX w. - Zachód osłabiony kryzysem energetycznym (Jom Kippur, OPEC i 600%)

• Wzrost kosztów życia, wzrost nacisków płacowych pracowników, producentów i wzrost kosztów pracy

• Pośrednicy szukają nowych producentów

• Równocześnie tanieje transport i pośrednik może rozważyć import towarów z dalszej odległości

• Potniej Regan liberalizuje handel międzynarodowy

• Zaczyna rosnąć import najpierw z Japonii, Korei, Tajwanu, a potem otwierają się tkaże Chiny - pośrednicy uwalniają się od krajowych producentów

Gospodarka pośrednika (konsumenta):

• Postfordyzm jako nowa priorytetowa strategia zwiększania zarobku :

1. Nacisk na zwiększenie sprzedaży (kreacja potrzeb : Marketing i Reklama) większy niż na oszczędzanie produkcji

2. Zróżnicowanie oferty bardziej dopasowanej do klientów (miejski, van, combi, sedan)

3. Elastyczność producenta, czujność na zmieniające się mody, krótkie serie zamiast długich (model roku 0 telefony komórkowe)

Jak się przejawia dominacja pośrednika?

• Konsolidacja na rynku pośredników

• Branding - budowa świadomości marki

• Co wspólnego ma Tesco, value i Pilos?

• Co wspólnego ma GAP, Olivetti, Nike?

• Co wspólnego mają buty Adidas i Nike?

Wykład 5 8.11.2012r

Powtórka

Ekonomia technologia cd

• Przejawy rozwoju technologicznego stanowiącego przyczyny deterytorializacji

• Determinizm technologiczny

Wzrost znaczenia producenta i globalizacja

• Lata 70te XXw - Zachód osłabiony kryzysem energetycznym (Kom Kippur, OPEC i 600%)

• Wzrost kosztów życia, wzrost nacisków płacowych pracowników producentów i wzrost kosztów pracy

• Pośrednicy szukają nowych producentów

Antynomia gospodarki globalnej

• „Co jest dobre dla USA jest dobre dla General Electics i vice versa”

• Czy jest tak samo z Wal-Martem? (z 6 tys. dostawców 80% pochodzi z Chin)

Determinizm ekonomiczny

• „byt określa świadomość” - baza i nadbudowa, czyli punkt widzenia zależy od punktu siedzenia

• Od nasilenia się procesów globalizacyjnych doprowadził przemiany gospodarcze (przejście od gospodarki producenta do gospodarki pośrednika) liberalizm Regana i strajki robotników.

Determinizm technologiczny czy ekonomiczny?

• A może większa liczba zleceń sprawiła, że rozwija się transport morski - ta a nie inna technologia rozwija się gdyż intensyfikują się prace w potrzebnej dziedzinie.

Przeciwko jednoprzyczynowości

• Sytuacja jest bardziej skomplikowana niż ujmuje to jakiekolwiek prosty determinizm (monokauzalizm). Rzeczywistość społeczna to raczej splot współzależnych warunków. Dopuszczalny jest jedynie roboczy redukcjonizm.

Uwaga Gary'ego G. Hamiltona - jeżeli w postfordystowskiej gospodarce pośrednika taką uwagę przykłada się do poznania wzorów konsumenckich poprzez badania zachowań konsumenckich, analizę trendów - łącznie za 15 miliardów, to znaczy, że…

• Możemy wpływać na gospodarkę światową :

• Ograniczają zakupy określonych produktów, np. pochodzących z Chin

• Kupować określone produkty np. proekologiczne

• Innymi słowy głosujemy nie tylko rękoma, nogami, ale i portfelem.

• Jakie sa możliwe pozacenowe kryteria decyzji konsumenckich?

KONIEC PAŃSTWA?

I CO Z TEGO WYNIKA?

Czy koniec państw narodowych?

• Czy znajdujemy się u progu ery postwestfalskiej (Kubiak)

• Kissinger: era westfalska - symboliczny początek 1648

• Państwa głównym graczem stosunków międzynarodowych( mniejsza rola kościoła)

• Znaczenie równowagi sił

• Wzrost znaczenia suwerenności

Państwo jako jednostka przetrwania

• Bismarck: 1889 reforma emerytalna - 65 lat. Czyli od państwa - „stróża nocnego” do państwa opiekuńczego i walfare state ( emerytury, opieka zdrowotna, szkolnictwo, renty, zasiłki, interwencje na rynku pracy - zamówienia publiczne)

• Elias - państwo jako jednostka przetrwania - determinująca rola prawa i polityki

Rola państwa zaczyna słabnąć:

• Pierwsza (słaba) teza - im większą liczbą traktatów państwo jest wiązane (i w im większej liczbie organizacji jest członkiem) tym ma mniejsze pole do działania i jest mniej suwerenne

Wnuk : system westfalski zaczął się chwiać gdy powstało ONZ (mniej suwerenności, gdy możliwe są interwencje humanitarne takiej jak w Kosowie)

Kontrargumenty:

• Państwa dobrowolnie wiążą się z umowami, gdyż mają z tego korzyści

• Efekt synergii, efekt skali (2+2=5)

• Jak uchronić środowisko? Jak zabezpieczyć granice?

• Polska w UE - gra o sumienie zerowej

• ONZ i interwencje a koncert mocarstw - co nowego?

Teza silniejsza

• Państwa są coraz słabsza, gdyż korporacje międzynarodowe są coraz mocniejsze

• Uzupełnienie lewicowy postulat: państwo powinno odgrywać silniejszą rolę aby koordynować zachowania rynkowe. Być może konieczne jest superpaństwo światowe ?

Cel zajęć

• Polemika (krytyka) z tekstami Urlicha Becka i Zygmunta Baumana

• „globalizacja (…) denotuje proces, w którym niezależne państwa narodowe są otaczane i podkopywane przez transnarodowych aktorów” Beck

• „państwa narodowe zostały usunięte. Państwo dobrobytu stało się ruiną” Beck

Przejawy słabego państwa:

1. Swoboda przepływu osób i kapitałów i towarów

• „kadra zarządzająca może żyć tam, gdzie chce i płacić podatek tam, gdzie jest on najniższy:

• „korporacje transnarodowe mogą >karać< poszczególne państwa jeżeli uznają je za zbyt >drogie< lub >nieprzyjazne< dla inwestorów”

• Dygresja językowa: życie jako pasmo kar (niewidzialna ręka rynku).

Kontrargumenty :

• Historyczny - takie :karanie” i wybieranie „gdzie się chce być” nie jest niczym nowym; wolnizna (nawet 20 lat), fundacje( np. Cystersów). Tak działa świat! Każda decyzja ma konsekwencje dla innych.

• Liberalny - pożyteczność: kraje liberalne są bardziej konkurencyjne i szybciej się rozwijają niż autarkie, choć jednocześnie zwiększają się tam różnice dochodów (Chiny, Polska vs Białoruś)

„podatek gdzie się chce”

• Skrajny przykład swobody przepływu: raje podatkowe. Dlaczego nie wszyscy płacą w rajach podatkowych??

• Zakładając, że w danym państwie korporacja ma zyski

• Część podatków nie można przenieść (podatek od nieruchomości, VAT, lokalne, opłaty związane z pensjami pracowników) tak naprawdę jedynie podatek od dochodów (i dochody) można wywieźć zagranicę.

• Narzędzia : zakazać udziału w przetargach publicznych korporacji zarejestrowanych (Francja)

Etyczny wymiar polityki celnej :

Stanowisko alterglobalistów/izolacjonistyczne:

• Państwo jest pod presją liberalizacyjną innych państw obniżających cła i organizacji międzynarodowych (MFW)

• Najsilniejsi najwięcej korzystają na liberalizacji

• Zagrożenie lokalnego przemysłu

• Mogą powstawać monopole.

Stanowisko (neo)liberalne

• Cła na produkty rolne utrudniają eksport najuboższym (towary z Afryki w Europie)

• Liberalizacja celna wzmaga konkurencyjność lokalnego przemysłu - upadają korporacje nierentowne, drogie - i prowadzą w dłużej perspektywie do rozwoju

• Przeciwdziałają monopolizacji bo likwidują sztuczne bariery handlowe (stal w USA)

Stanowisko umiarkowane :

• Liberalizacja handlu (nawet unia celna) sama w sobie nie jest zła

• Bariery celne ograniczają rozwój gospodarki ale czasami są potrzebne

• Sektory kluczowe (inwestycje w łupki, miedź)

• Infant industry

• Ważny interes społeczny (stocznie?)

Wykład 6 15.11.2012

Relatywny brak mocy państw względem korporacji

„Staje się jasne, że relacje władzy odwróciły się. Pozostałości państwa trzeba włożyć pod szkoło powiększające, aby je dostrzec. Natomiast korporacje są tak wielkie, iż trzeba na nie patrzeć przez pomniejszające szkło teleskopu” (Beck)

Czy rzeczywiście korporacje zajmują miejsce państw?

Siła inwestycyjna

• Orlen (23%) Lotos (53%) - udziały skarbu państwa

• 16% inwestycji w UE finansowanych jest z pieniędzy publicznych

• Umowy offsetowe: F16 za 4m5 mld a w zamian 6 mld inwestycji amerykańskich.

Siła regulacyjna

Państwa MOGĄ ograniczać wolność działania firm:

• 500 milionów i potem 900 milionów Euro grzywny dla Microsoft za monopolistyczne praktyki Unii Europejskiej. Kary także w Stanach Zjednoczonych.

• UOKiK - 6 na 1200 - Beterpol i Orzeł Biały (przetwarzanie odpadów niebezpiecznych)

Siła interwencyjna

• Casus: Fabryka Nokii w Bochum (2008) - 2kk pracowników „transfer company” + 200 mln euro rekompensaty

• BenQ, Elektroluks

• 2010: Google wycofuje się z wielkiego rynku W Chinach

• TV „Trwam”

Lobbing

• To wciąż głównie korporacje lobbują w instytucjach państwowych (Rosoł, Zbychu, Miro i afera hazardowa) choć czasem i organy państwowe w korporacje (Euro 2012, Opel w Gliwicach)

• Casus: Pmoc - wykup udziałów - w AIG, Citigroup, JP Morgan, etc (razem 8 mld $)

Niedostrzegany kontrargument

Rosnąca rola regulacji państwowych:

• W Polsce 700 różnych koncesji, licencji i zezwoleń na działalność gospodarczą

• Przyjazne państwo… 168 ustaw koncesyjnujących gospodarkę

• Symbol „jedno okienko”

• Drogi na euro - podatek VAT od noty księgowej nie od rzeczywistych wpływów

• 6 latki w szkole, ograniczenie możliwości prywatnej edukacji

• Żarówki energooszczędne, termometry elektryczne

• Reforma ubezpieczeń zdrowotnych Obamy a prawo do noszenia broni

• Od Bismarcka (1889) i jego reformy emerytalnej

• Wzrosły wydatki na edukację

• Wydatki na obronność (maleją)

• Zatrudnienie w sektorze publicznym

Falsyfikacja konsekwencji hipotezy o końcu państwa

Globalizacja i liberalizacja - erozja państw narodowych - wzrost bezrobocia i nierówności społecznych

Skutki polityki liberalnej i likwidowania państwa opiekuńczego

Teza 1. Rosnąca liczba przymusowych emigrantów

Teza 2. Skakał jak debil po tych slajdach

Teza 3. Wzrost liczby ubogich

Skoro liczba ubogich oraz osób bez pracy nie rośnie to znaczy, że:

• Albo nie mamy do czynienia z rozmontowaniem państwa opiekuńczego

Podsumowanie:

• Państwo w XX wieku zaczęło interweniować w gospodarkę bardziej niż kiedykolwiek wcześniej

• Dzięki możliwościom technologicznym

Wykład 7 22.11.2012r

Państwo odsyła rozwiązania w dół - samorządom, na zewnątrz- organizacjom, i do góry - organizacje międzynarodowe.

Rola organizacji międzynarodowych / międzyrządowych 1940 - ok 100 organizacji w tym 25 powszechnych- ogólne, każde państwo mogło być członkiem , XXI - ponad 1000 organizacji, 150 powszechnych

1.ONZ

2.Bank światowy -

3.Miedzynarodowy Fundusz Walutowy

4.Swiatowa Organizacja Handlu - organizacje międzyrządowe.

5.Alterglobalisci - nie jest organizacja, ruch społeczny, stoi w opozycji do innych

2,3,4 przez lewice i alterglobalistow uważane sa za niebezpieczne organizacje, przejaw tego jak globalizacja prowadzi do wykorzystania biedniejszych krajów

ONZ bywa krytykowany raczej z niewydolności, ze jest zbyt słabe,

Rodzaje organizacji międzynarodowych:

-międzyrządowe / pozarządowe (INGO)-org pomocowe, charytatywne, nie komercyjne

-powszechne ONZ / regionalne(ekskluzywne) NATO , NAFTA,

-ogólne ONZ - nie ma określonych ram, może zajmować się każdym tematem/ wyspecjalizowane - Światowa Organizacja Zdrowia,

1. ONZ

Powstał 1945r Karta Narodów Zjednoczonych. Podpisana w San Francisco.

• Cele : Organizacja uniwersalna - forum państw przeciwdziałanie konfliktom , wspieranie współpracy , ochrona praw człowieka , rozwój społeczny

• Struktura: raz co roku, głowy państwa, premierzy, 193 państw, ministrowie spraw zagranicznych , październik, listopad,

• NOWY JORK- siedziba

• ONZ,- Zgromadzenie Ogólne,

• Rada Bezpieczeństwa - organ decyzyjny, 15 państw zbiera się i podejmuje decyzje w imieniu ONZ. Interwencja pokojowa w danym państwie. (5 -członkowie stali, państwa najsilniejsze: USA, WB, Rosja, Chiny, Francja-maja prawa weta (np. nie będzie interwencji w Syrii , Rosja i Chiny użyją prawa Weta)+10-wybierane rotacyjnie, co jakiś czas ),

• Sekretariat i sekretarz Generalny- kieruje działaniem organizacji.

Zwiększanie możliwości decyzyjnych ONZ to zmniejszanie suwerenności państw

2. Rodzina ONZ - każde działa niezależnie, ma swojego przedstawiciela, zbierają dane statystyczne z całego świata, forum specjalistów, tez podejmują swoje działania. Zbierają fundusze na szczepienia w biedniejszych państwach.

-Światowa Organizacja Zdrowia WHO - zleca badania.

-UNESCO

-Międzynarodowa Organizacja Pracy

-Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego

-Światowa Organizacja Turystyki

3. System ochrony praw człowieka ONZ

• Powszechna deklaracja Praw człowieka i Obywatela (1948) - prawa człowieka i prawa jednostki jako uczestnika w państwie, podpisały je państwa sowieckie.

• międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (1966)

• konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur (1984)

• ponad 10 innych konwencji

4. Milenijne cele rozwoju

-wyeliminować skrajne ubóstwo i głód

-zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym

-promowanie równości płci i awans społeczny kobiet

-ograniczyć umieralność dzieci

-poprawić opiekę zdrowotna nad matkami

-ograniczyć rozpowszechnianie się HIV AIDS, malarii i innych chorób zakaźnych

-zapewnić ochronę środowiska naturalnego

-stworzyć globalne partnerskie porozumienie nad rzecz rozwoju

5. Oficjalna Pomoc Rozwojowa :

-MDG (cele milenijne) finansowanie z OPR (oficjalna pomoc rozwojowa) 24 państwa z OECD -bogate państwa starają się krzewić demokracje, w każdej chwili jeżeli wystarczy ze jeden kandydat głosi ze chce mieć obserwatorów z zewnątrz państwo się zgłosi, żeby sprawdzić czy sa uczciwie przeprowadzane, zobowiązały się przekazywać 0,7% PNB - tego co zostało w państwie wyprodukowane.

-OPR Przekazywana przez oficjalne instytucje , wspiera rozwój gospodarczy i poziom dobrobytu, przynajmniej 25% jest bezzwrotna

-cos innego niż pomoc militarna i humanitarna

-czy Polska powinna udzielać OPR Stiglitz : „Polska weszła do elitarnego klubu bogaczy”- powinna bardziej angażować się bardziej w cele milenijne.

-humanitarna - po klęsce, zapobiec epidemii, bezzwrotna,

-Rozwojowa - należy pomagać państwom biedniejszym żeby się rozwinęły.

-OBWE - lata 70, współtworzyły państwa wschodniej i zachodniej Europy miały rozwiązywać problemy z zimniej wojny, (KBWE najpierw), organizacja istnieje, ale nie za wiele z niej wynika.

Polska pomoc 2009-2010

-1,1mld zl 0,08% PNB

-75% przez organizacje międzynarodowe - koordynują działalność

-25% bilaternej wśród tej pomocy:

-95 państwo beneficjentów

-Najwięcej 36% z (25%) do Chin - pomoc rozwojowa, pożyczki

-Polska Pomoc 2013 : Ukraina, Gruzja, Mołdawia.

Racjonalna gra polityczna - zacieśnianie współpracy miedzy rządami.

Krytyka systemu ONZ

• produkcja nieprzestrzeganych dokumentów - często łamane, nie płaci państwo większej stawki jeżeli łamie jakieś przepisy

• wysokie koszty, biurokracja (ok 15mld dolarów)

• struktury władzy - weto stałych członków Rady Bezpieczeństwa

• Korupcja -brak kontroli społecznej, w związku z tym możliwość nadużyć, skandale (żywność za ropę, pandemia h1n1)-przedwczesne ogłoszenie pandemii (zmowa z firmami farmaceutycznymi)

Krytyka Banku światowego i IMF

Bank Światowy - World Bank

• Autonomia współpraca z ONZ : posiadają własne dokumenty założycielskie, budżety, personel, odrębne źródła finansowania,

• Założona w 1944 projekt powojennego ładu.

• BS nie jest bankiem, nie jest jedna organizacja - Międzynarodowa, Bank Odbudowy i Rozwoju, Międzynarodowe Stowarzyszenie rozwoju (To samo kierownictwo) - bardziej przypomina fundacje.

• nie mylić z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (instytucja UE)

• Cel: wspieranie demokracji, zrównoważonego rozwoju gospodarczego, walka z ubóstwem, wspieranie realizacji milenijnych celów rozwojowych

• Działania: udzielanie preferencyjnych pożyczek (czasami bez odsetek na nawet 40 lat)

• pożyczki na cele infrastrukturalne, ekologiczne, społeczne

• Warunek: przeprowadzenie przez odbiorcę określonych działań politycznych, np. walka z korupcja zapewnienie dogodnych warunków dla rozwoju sektora prywatnego demokracji.

Przykłady : polskie pożyczki:

-inwestycje przeciwpodziowe na Odrze 184 mln dolarów, na umocnienie wałow

- farma wiatraków w Pucku 2,34mln dolarów

-Utrzymanie i naprawdę infrastruktury drogowej 180mln$

-projekt wsparcia postakcesyjnego terenów wiejskich 88mln$ -szkolenia dla rolników

-Źródła geotermalne w Stargardzie szczecińskim 1mln$.

Finansowanie Banku Światowego:

• Państwa założycielskie wpłaciły 10 mld $ z czego najwięcej USA 35%

• Teraz USA ma prawie 16% udziałów głosów ważonych - a kraje rozwinięte łącznie 62%,

• razem do wydania około 25mld $ rocznie na około 1800 projektów.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy

-cel uporządkowanie sfery finansowo walutowej świata powojennego i stworzenie stabilnego systemu międzynarodowego w sferze pieniądza

-zapewnienie stabilności walut narodowych, doprowadzenie do powszechnej wymienialności walut i wprowadzenia we wszystkich krajach członkowskich racjonalnej polityki pieniężnej.

Krytyka IMF I WB:

-Duża rola USA i krajów Triady, i USA realizuje swoja politykę,

-BS wystarczy 15%

-Przejaw: szefem BŚ Amerykanin IMF - Europejczyk

-Brak przejrzystości podejmowania decyzji

-Wysokie koszty (pensje)

Wykład 8 29 11. 2012r

Globalizacja oddolna

• Antoni Gramsci 3 sfery życia publicznego: państwo, gospodarka, społeczeństwo obywatelskie

SO - dobrowolne działania i organizacje zrzeszające ludzi pracujących na rzecz dobra wspólnego

Przejawy: organizacje pozarządowe i ruchy społeczne

Różnorodność sfery obywatelskiej: kultura, samopomoc, wolontariat, ekologia, edukacja, sport, religia, hobby…

Klasyczne prace na temat społeczeństwa obywatelskiego:

• De Tocqueville O demokracji w Ameryce: znaczenie samoorganizacji „Niezależnie od wieku, pozycji poziomu umysłowego Amerykanie nieustannie się stowarzyszają”

• Putnam Demokracja w działaniu: kapitał społeczny a rozwój regionalny we Włoszech

• Putnam Samotna w kręgle

Mary Kaldor, Global Civil Society

• Geneza - pacyfiści i dysydenci

• 2004: 13000 INGO, z czego ponad 25% założono po 1989 roku

• 19997, 6 państw Zachodu: pracownicy etatowi INGO 100000 pełnowymiarowych etatów

• Praca wolontariuszy 1,2 miliona pełnowymiarowych etatów

• 1999, Greenpeace 2,5 mln darowizn na łączną wartość ponad 150 mln$

INGO

• Organizacje pozarządowe zrzeszające ludzi z więcej niż jednego państwa i działające na skalę międzynarodową na rzecz dobra wspólnego

• Przykłady: MCK, PAH< AL., Greenpeace, Lekarze bez granic

• Różnorodność trzeciego sektora

Organizacje humanitarne

• PAH - 20 lat, Polska Akcja Humanitarna

• 44 kraje działalności

• 263 mln zł pomocy humanitarnej

• 500000 osobom zapewniono stały dostęp do wody

• Pomoc 17000 uchodźców

Think tanki

• Niezależny, niekomercyjny ośrodek badawczo-analityczny, dostarcza informacji, prognoz, scenariuszy i projektów społeczno-polityczno-gospodarczych na zlecenie rządu, partii i NGO

• Np. Cato Institute, Hartage Institute, Centrum im. Adama Smitha, Instytut Sobieskiego

• Wpływ: “”wielkie projekty zaczynają się od idei”

Watchdog organiaztions

Organizacje strażnicze - Monitorowanie (regularne, według przyjetego schematu) działania firm, osób i instytucji publicznych i działanie na rzecz zmiany systemowej. Ma mniej incydentalny charakter niż bwhistlerblower (np. Mark Felt, Jozef światło)

• Amnesty International: monitoring, bezpośrednie apele 9maraton isania listów), kampanie medialne

• Public Citizem (Global Trade Watch)

• WikiLeaks - organizacja strażnicza czy obywatelskie nieposłuszeństwo (Henry Thoreau) - pokojowy opór wobec decyzjom uznawanym za niesłuszne (Ghandi, Martin Luther King)

Greenpeace

• Kanad, 1971, atom na Alasce

• 1996: 77 mln EUR, 1000 pracowników

• 2010: 226 mln EUR, 95% od 3 milionów darczyńców indywidualnych

• Cele - monitoring praktyk (wieloryby), mobilizacja opinii publicznej (energia atomowa), lobbing.

Wpływ sfery społecznej

1. Współzależność - nie tylko państwa i korporacje, ale też NGO, INGO, TT, organizacje strażnicze, media, obywatele tworzący nowe media, ruchy społeczne.

2. Globalizacja jako siła demokratyzacji (Wnuk)- Facebook i telefony a arabska wiozna

• Protesty przeciwko ACTA czy polityce USA

• Międzynarodowe wsparcie opozycji demokratycznych (Polska, Białoruś, kobiety w Indiach)

• Tłumacze bez granic

Ruchy społeczne

• Ruch społeczny - zbiorowe, oddolne, działanie w celu zmiany sytuacji

• RS to coś więcej niż tylko (I)NGO i inne podmioty prawny

• Ruchy i kontr-ruchy

Antyblogaliści czy Alterglobaliści?

• Ruch niejednorodny ideowo: ekolodzy, feministki, związkowcy, pacyfiści, grupy komunistyczne, religijne, obrońcy pra zwierząt i człowieka

• Symboliczny początek N30 - Seattle 1999

Cele ruchu

Bardzie sprawiedliwa globalizacja czyli:

• Radykalna reforma lub nawet likwidacja MFW, ŚOH, BŚ, ONZ

• Opodatkowanie transakcji walutowych (podatek Tobina) AATTAC (od 1988)

• Systemowe oddłużenie krajów najbiedniejszych

• Walka z globalnym ociepleniem i działania na rzecz ochrony środowiska.

• Zwiększenie pomocy rozwojowej (realizacja celów milenijnych)

• System mikropozyczek, ruch spółdzielczy

• Zatrzymanie liberalizacja celnej

• Promocja sprawiedliwego handlu (fair trade)

• Sprzeciw wobec praktykom korporacji (antyliberalizm - utrudnianie przenoszenie miejsc pracy, krytyka polityki wynagrodzeniowej, potrzeba silniejszego [światowego] państwa albo jego zastąpienie)

• Krytyka konsumpcjonizmu, brandingu i amerykanizacji kultury

Biblia alterglobalizmu „No logo” Naomi Klein

Duża siła korporacji, korupcja rządu, niesprawiedliwość społeczna, potrzeba sprzeciwu.

Wykład 9 6.12.2012r.

Reakcja na zmianę globalną

• Szybkie, głębokie przemiany społeczne prowadzą do „traumy wielkiej zmiany” - poczucia niepewności i niesprawiedliwości

• Ruchy reformatorskie

• Ruchy rewolucyjne

• Ruchy fundamentalistyczne

Sposoby działania

• Protesty lokalne i w trakcie szczytów (funkcja zewnętrzna i wewnętrzna)

• Światowe Forum Społeczne w Porto Alegre (AntyDavos) i spotkania regionalne

• Publikacje (Internet, fanziny) i edukacja

• NGO i INGO, watchdogs

• Prowokacje artystyczne

• „długi marsz przez instytucje” (Gramsci)

Kultura jako narzędzie oporu

• Muzyka (U2, Radiohead, Pearl Jam...)

• Happeningi - shopdroping - Front Wyzwolenia Barbie

• Komandosi Yes-mani

• Adbusters - subvertisment

(culture jamming - zagłuszanie kultury)

Efekty działań

• Uświadamianie problemów

• Zmiana rynku (działy ekologiczne, sklepy Fair Trade)

• Corporate Social Responsibility (Fundacja KGHM, Orlenu)

• Polityczne program działania (protokół z Koyoto, reforma BŚ, cele milenijne ONZ)

• Prace nad zielonymi technologiami

Rozwarstwienia globalne - międzykrajowe badania porównawcze

Ubóstwo

• Niemożność zaspokojenia potrzebnych potrzeb

• Sytuacja, gdy suma wydatków ponoszonych przez jednostke lub gospodarstwo domowe jest niższa od tej, jaka jest niezbędna do zaspokojenia minimum energetycznego

Ubóstwo w społeczeństwie

• Zasięg ubóstwa

• Głębokość (natężenie) ubóstwa

PKP - miernik rozwoju gospodarki

• PKB per capita - zagregowana wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych na terenie danego kraju w przeliczeniu na liczbę mieszkańców (standaryzowana siła gospodarki)

• PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport - import + zmiana stanu zapasów.

• Miara wielkości gospodarki

• Wady: nie odzwierciedla rozwarstwienia społecznego

• Silna gospodarka to skomercjalizowane społeczeństwo?

Czy liczy się tylko wartość PKP

Mierniki rozwarstwienia:

• Koncentracja bogactwa

• Współczynnik Giniego

• Udział w PKP 10% najbiedniejszych i najbogatszych

• Dotychczas: pomiar wielkoci gospodarki

Relatywne zagrożenie ubóstwem

• Za zagrożone ubóstwem uważa się osoby żyjące w gospodarstwach domowych, których dochód do dyspozycji jest niższy od granicy ubóstwa ustalonej na poziomie 60% mediany dochodów w danych kraju

• Próg ubóstwa powiązany jest ze standardem życia w danym kraju, określa osoby znajdujące się w najcięższej sytuacji w każdym ze społeczeństw.

Wykład 10 13.12.2012r.

Obiektywne miary ubóstwa:

• Koszyk dóbr - teoretyczna konstrukcja, gdzie najpierw wybieramy dobra które uważamy za konieczne po to by przeżyć

• Liczba osób poniżej arbitralnie przyjętej granicy ubóstwa

• Ustawowe minimum egzystencji - biologiczne zagrożenie życia (w Polsce około 385 zł w roku)

• Ustawowe minimum socjalne (845 zł, 58%)

• Szara strefa, odchylenia regionalne siły nabywczej

• W Polsce 4$, na świecie 1$ lub 2$

HDI - Human Development Index

• Założona skala pomiarowa rozwoju społeczno-ekonomicznego

1. Oczekiwana długość życia

2. Ogólny wskaźnik solaryzacji na wszystkich poziomach nauczania

3. Wskaźnik umiejętności czytania ze zrozumieniem i pisania

4. PKB per capita w $, wg parytetu nabywczego waluty

Od czego zależy poziom życia i zasięg biedy w społeczeństwach?

• Raport „Wolność na świecie” Freedom House

• Wolność polityczna = poliarchia (R.Dahl) wielopartyjny system polityczny, powszechne prawa wyborcze, tajne i regularne wybory, dostęp partii do wolnych mediów

• Około 120 wskaźników

Przykładowe wskaźniki

• Czy wybory odbyły się w wyznaczonym terminie?

• Czy stwierdzono przypadki niezarejestrowania kandydatów?

• Czy stwierdzono przypadki uniemożliwiania organizowania spotkań wyborczych?

• Czy wpuszczone zostały międzynarodowe organizacje monitorujące wybory?

Czwarta fala demokratyzacji?

• Samuel Huntington

Pierwsza fala 1828-1926

Druga fala 194301962

Trzecia fala 1974-1991

Czwarta fala 2011?

Czy proces demokratyzacji ma coś wspólnego z globalizacją?

Indeks wolności pracy FH

Wymiary: prawny (212KK, autoryzacja, „Wakacje z agentem”) polityczny (cenzura-zakres i formy, różnorodność punktów widzenia) ekonomiczny (koncentracja mediów)

• Punktacja: 0-100 (0-30, 31-60, 61-100)

• PL2002-2011: 18,18,19,20,21,22,24,24,224,25

• Inny raport: reporterzy bez granic

Państwa upadłe (Failed States)

• Polityczne: korupcja, demokratyczność, interwencje zewnętrzne i waga pomocy zewnętrznej (Wyspy Świętego Tomasza i Księżyca 75%, Gwinea Bissau 37%, Sierra Leone 29%, Zambia 27%)

• Gospodarcze: zadłużenie kraju, duże rozwarstwienie społeczne poziom ubóstwa, śmiertelność niemowląt, czarny rynek (narkotyki)

• Społeczne: masowe ucieczki i emigracja ludności, pandemie i epidemie (np. AIDS), wysoki poziom wewnętrznych konfliktów (wojny domowe np. między grupami etnicznymi)

Wykład 11 20.12. 2012r.

Media globalne to nie tylko

• Polish experss czy gwiazda polarna

• Imperium Murdocha, Axela Springera i ponadnarodowe korporacje medialne

• MTV, Al.- Jazzera i inne stacje nadające w wielu krajach

• Indusi relacjonujący obrady rady miejskiej w LA - zatrudnia się tańszych reporterów z Indii.

Terminy:

• Homogenizacja kultury - proces ujednolicania się kulutry

• Pierwotnie w studiach nad kultura popularna efekt umasowienia (homogenizacja wertykalna wyższe i nizsze potrzeby do jednego poziomu zrównywane, horyzontalna

• Globalizacja - homogenizacja horyzontalna kraje się upodabniaja - cocacolizacja, makdonalizacja

• Heterogonizacja - hybrydyzacja, kreolizacja

Ramy teoretyczne:

• Marek Krajewski: kultura popularna - co robimy w czasie wolnym podczas przyjemności , masowa - sposób przekazu.

• XIX wiek , kultura popularna się ksztaltuje, z kultury ludowej (industralizacja czas wolny, urbanizacja i indywidualizacja, detradycjonalizacja)

• Umasoweie kultury (do polowy CC w - Tayloryzm, Fordyzm, opakowania), kultura popularna staje się masowa kulturą.

• Odmasowienie, fragmentaryzacja - obecnie posfordyzm, wyboj jeden z wielu nisz.

Modernistyczna teoria narodu:

• Koncepcje klasyczne - narod jako wspolnota primordialna (pierwotna) i perenialistyczna (wieczna)

• Kontrargumenty: badania nad społeczeństwami tradycyjnymi np. Fr. Bujaka w Żmiącej (1903)

• Kim jesteś? Tutejszy, katolik, cysarski.

• Naród jako wspolnota nowoczesna

• 1983 - Geller: Narody i Nacjonalizm, Anderson - wspólnoty wyobrażone, Hobsawm tradycja wynaleziona - Narod i poczucie wiezi z narodem - nacjonalizm, jest kateogira skontruowana nie jest naturalna, możliwe społeczeństwa ze ludzie wten sposób nie czuja.

• Naród kategoria wdrukowana,

• Biurokratyzacja, masowa edukacja, media - identyfikacja z państwem. Zaczely się pojawiać informacje dot państwa ludzie zaczeli się identyfikować. Pewne tradycje wydaje się ze są długotrwałe ale legitymizują ze są odwieczną wspólnotą. Np. Hymn polski, strój góralski. Język polski ujednolicił się poprzez edukacje, ludzie z południa bardziej dogadywali się ze slowakami niż ludzmi z pomorza.

• A jeżeli media to jaki wpływ maja przemiany mediów?

Narodziny sfery publicznej

• Sfera publiczna - ogolno dostępna przestrzen dyskusji na temat konsensusu , dobra wspólnego

• Powiazana z opinia publczną - poglądów na rzecz kwestii społecznych

• Kawiarnie , Hyde Park i Media - Xviii wiek (przełomowy okres rewolucji francuskiej)

XIX / XX proces umasowienia mediów, kultury i jej umasowienie

• Lokalne gazety piszą głownie o lokalnych problemach

• 1833 The Sun wprowadza reklamy , sprzedaż z 4,5 tys do 15 tys w ciągu roku , zmniejsza to ich opłaty

• Rosnaca rola reklamy onad 80% dochodow amerykańskich gazet pochodzi z reklam

• Rozwoj nowych technologii radio , TV, koszty prowadzą do konsolidacji nadawców (jeden do wielu)

• Media o zasiegu krajowym pisza o problemach dot kraju.

Przemiany systemu medialnego i swiata społecznego

• Rozwój możliwości technicznych

• Rozwój kapitalizmu

• Rozwój demokracji

• Rozwój nacjonalizmu i idei narodu

• To nie przypadek ze totalitarny narodwy socjalizm rozwja się w okresie największego umasowienia mediów.

Odmasowienie - przełom XX/XXI

• Zmniejszenie kosztów nadawnia (Tv , radio - stacje kablowe i lokalne)

• Więcej stacji o większym zasiegu > odbiorcy maja większy wybor

• Dotarcie do 80% odbiorcow : 3 programy lata 60; dziś około 100 programow by dotrzeć do 80%

• Internet - wielu nadawców

• Każdy może być nadawcą (YT, Blogi, Twitter, salon24)

• Koniec lojalności odbiorców.

Strategie przetrwania mediów w sytuacji odmasowienia , większej konkurencyjność,

• Szukanie niszy, formatowanie (RMF Classic, Max, )

• Wyraziste poglądy szokowanie (Fakty, Fox, News)

• Polisemiczność - łączenie nisz ; np. Shrek cos dla dzieci, dla dorosłych, gazeta wyborcza.

• Koncerny medialne (Agory)

• Kreowanie zjawisk, celebryci

Strategie angażujące

• Cliffhanger

• Sezonowosc (familiada a Idol) zapoznanie się z bohaterami (dyskusje na forum)

• Interaktywność - zaproszenie do gry (głosujemy decydujemy, komentujemy SMS, alert24, dzwonmy do audycji)

• Zaproszenie do spojlowania (robinsonowie)

• Akcje (biedaj razem z nami, klub czytelnika „wine clubs”)

Opowieści transmedialne - celowa konwergencja

• Matrix (Trylogia)

• Animatrix - animowane filmy; co się dzialo pomiędzy 3 filmami

• Gry (Enter the Matrix)

• Komisy

Cel - zachęcanie nie do jednorazowego oglądania ale do dlugotrwalej identyfikacji z marką

• Tworzenie kultur fanowskich

• Działa kultowe - definiujące kulturę fanowską (star trek) albo stanowiące kanon wybranej niszy kultury popularnej (Nirvana).

• Mathiews - supermarket kulutry, Michel Masoffeli czes plemion, schyłek indywidualzmu w społeczeństwach ponowoczesnych , Bartek Chaciński Wyz, nisz 55 malych kultur.

Konsekwencje przemian sfery medialnej

• Wieksza możliwość wyboru - idea narodowa , wciąż istotna ale nie dominujaca jak w przeszlosci

• Alternatywne idee: europejska, globalna, obywatelska, fanowska

• Homogenizacja czy (ponadnarodwy zasieg idei) Heterogenizacja (większy wybor mieszanie się idei)

• Czyli standaryzacja (normalizacja)

• Standaryzacja raczej niż prosta homogenizacja

• Media przyczynily się do popularyzacji idei narodu i wciąż ja podtrzymują ale tez wplywaja na to ze nie jest ona wszechogarniajaca, niepodwazalna, dziś są możliwe inne tozsamosci niekoniecznie narodowe.

• Rozkwit kultur fanowskich o zasiegu ponadkrajowym.- aspekt globalny.

Wykład 12. 3.01.2012

Jak globalizacja wiąze się z migracjami i tożsamoscią?

-wplyw mediów

-srodowiska w którym zyjemy - zmienia się pod wpływem migracjami, ruchliwoscia społeczną

Ruchliwość wertykalna - określenie na zmiane sytuacji w strukturze społecznej, ktoś urodzil się w klasie robotniczej, zdobyl wyksztalcenie , stanal się klasa srednia, albo do elit, albo ktoś z elit spada nizej.

Ruchliwosc choryzontalna - szerszy termin. Migracja - zmiana miejsca zamieszkania. Ruchliwosc szersza, obejmuje wyjazdy krótkoterminowe.

Marek Okólski - cechy współczesnych migracji : 1.dywersyfikacja krajów z których wywodzą się migranci - dlugotrwala migracja, ;2. pokonywanie transkontynentalnych tras;3. rosnie liczba sytuacji kiedy przybywa się do krajów odległych kulturowo 4. Olbrzymie rosnące natężenie zjawisk migracyjnych

Są kraje na świecie gdzie ponad połowa to migranci. 74% Emiraty Arabskie, Kuwejt 54%, (Hindusi , Filipińczycy)

Konsekwencje nasilenia migracji:

• -ludzie wchodzą w związki, wielokulturowe. Latwiejszy kontakt.

• -krotkoterminowe wyjazdy, stypendia,

• -znaczna liczba wyjazdow turystycznych.

• -rozbodowa infrastruktury (wygląd taki sam lotnisk, Mcdonaldy, hotele itp.)

• Wyższy prestiż dla tych którzy migrują, ludzie nie sa przywiązani do ojczyzny, przymus migracji.

Typy migrantów Baumann:

• Pielgrzymi - przemieszczali się w swojej grupie kulturowej

• Włoczedzy - ousiderzy, poza spoleczenstwem

• Spacerowicz - turysta - ma wieksza swobode, norma spoleczna staje się przemieszczanie, po to żeby pochwalić się. Kolekcjonować wrazenia, przyjemności.

Jurij Slezkine „Wiek żydów” - pomoze rozeszerzyc metaforę włóczęgi. „refleksja nadreprezentacji” - nadreprezentacja zydów na stanowskiach elitarnych w XX wieku. Dwa typy narodow;

• Apollinskie - opiekun hodowców, rolników

• merkuriańskie. - Bóg tych którzy handlują - pośrednicy,są w drodze ; zlodzei ; np. lud Afrykański Ibo , Ormianie, Asyryjczycy, Chinczycy z Poludnia opanowali Handel w Malezji, Poludniowych Chinach, żydzi, Romowie. Narodem Merkurianskim nie jest się z natury. W pewnych sytuacjach historycznych można stać się ludem merkurianskim, gdy traci się terytorium, zyje się w diasporze. Zaleta była obcość tych ludow. Co wewnątrz nowego społeczeństwa miało wady, ale często powierzano im rolę karników, bankierów krola, bo wiadomo było ze jeżeli maja dużo pieniędzy, to jest ich tak mało ze nie opanują terenu, cieszyli się poważaniem krola. Fakt zycia w diasporze sprawia ze maja siec znajomych w innej diasporze, latwo im się dostosować. Mogli spotkać zaufanych ludzi, np. w synagodze. Zyli w miescie, blisko władzy, duza wiedza, medycyna, wiedza interpetacji tekstów. Pewne grupy w miare rozwoju nowoczesności miały lepiej, pod koniec XIX wieku: w latach 80 Zydzi stanowili 3-4 % ludności austrii, a 17% studentow Uniwersytetu Wiedenskiego. Politechnice Budapeszcie 43%. Latwiej było się przenieść do innego miasta uczyc się, ponieważ mieszkala tam już rodzina, znajomi z diaspory.

• Konsekwencje nadreprezentacji : -antysemityzm: - największe nasilenie pogromów lata 80 XIX wieku, wielu ucieka do USA. Powiazane z rozwojem nowoczesności. Wszystko obrocilo się przeciwko biednym żydom, bo bogaci uciekli.

• Łatwiejsza asymilacja ( np. nie ubierają się jak inni Zydzi, asymilują się z innymi) z drugiej strony ortodoksja.

Romowie:

• W polowie średniowiecza przedostali się z Indii Połnocnych,

• Funkcja romow: koczowniczy tryb zycia sprawial ze sprawdzali się jako kowale, drobny handel, zjawiali się na targach - handlowali, naprawiali, cyganki wróżyły, handlowali końmi, drutowanie - cynowanie: naprawa garnków.

• Nowoczesność - czas pracy, miejsce pracy - ciężej prowadzi się obwoźny handel, pojawiają się sklepy, nie ma miejsce dla romow, nie naprawiają butó garnkow, nieoplaca się, Rozrywka - male szanse Romów, w stosunku dla koncertów rockowych, gier komputerowych.

• Romowie jeszcze w XIX wieku nie było roznicy miedzy osiedleńcami a nimi, więcej zarabiali,

• Cyganie Morscy - See Gypsies- nie maja nic wspólnego z Cyganami , nazwani tak z analogii, także przestają plywac na statkach zaczynają się osiedlac.

Z jednej strony socjologowie pokazuja jaka role odgrywa globalizacja w naszym zyciu, a antropologowie, pokazuja ze tradycyjne ludy wędrujące nomadyczne zanikają. W czasach zwiększonej ruchliwości, migracji grupy włóczęgów zanikają. - Paradoks. Pewna specyficzna ruchliwość jest czestsza - indywidualna, nie pielgrzymowa - w znaczeniu Baumanna , bardziej turystyczna. Czy Romowie zanikną? - niekoniecznie, zaczna konstruować tozsamosc poprzez wiedzę, pamięc , historię, rytuały.

Wykład 13 10.01.2012r.

Integracja europejska - Historia

Najbardziej zmieniajaca sposób zycia jest UE, najdalej posunięty projekt budowania czegos poza narodami. Teoretycy uwazaja ze jest to forma globalizacji. Integrowanie się w blokach jest jedna z form globalizacji.

Panstwo jako jednostka przetrwania - determinuje styl zycia. Elias. Teraz mowi się ze poziom ponad narodowy w UE.

Motywy integracji europejskiej

• UE nie jest jedyna i pierwsza i powstala w jednym momencie

• Doświadczenia II WS alternatywa dla nacjonalizmu; okres zimnej wojny, proba wyciagniecia wnioskow.

• Obawy przed komunizmem i polityka Stalina

• Plan Marshalla - Europejska Organizacja Wspolpracy Gospodarczej (EOWG- 1948) miała dzielic i nadzorować i wydawanie funduszow amerykańskich w powojennej Europie. Europa dostala ogromne fundusze z USA, by się mogla rozwijać, bo wiadomo było ze jak się zacznie rozwijać mniejsze poparcie będą miały ideologie skrajne - prawicowe i lewicowe.

• 1961 EOWG - OECd (organizacja współpracy gospodarczej i rozwoju) klub rozwiniętych demokracji rynkowych. Zrzesza bogatsze kraje swiata, nie tylko Europy: Kanada, USA, turcja.

• Nowa tozsamosci -alternatywa dla nacjonalizmu

• Pokoj i bezpieczeństwo -bezsilnosc państw narodowych wobec II WS , wobec ekspansji komunistycznej

• Swoboda poruszania się - przepływu idei, informacji ; towrow

• Dobrobyt gospodarczy

Podstawowe rozróżnienie;

• Integracja „strasburska” - Rada Europy (Council of Europe)

• Integracja „brukselska” - UE

• Rada Europy 1948 (kongres Europy (Haga). Przedstawiciele państw zebrali się by zastanowić się co robic po wojnie.

• 5 V 1949 Traktat Londynski - 10 panstw ; Dania , Francja, Irlandia, Wlk Brytania, Norwegia, Szwecja, Włochy, Benelux - traktat jest ogólnikowy;

• Obecnie 47 panstw-organizacja znacznie wieksza niż UE (27),

• Miedzynarodowa organizacja rządowa

• Budżet 0,5 mld euro - w stosunku do Ue jest mała, stosunkowo nieistotna organizacja. Ma znaczenie kulturowe

• Głowne cele; ochrona praw człowieka, umacnianie demokracji pluraliztycznej i państwa prawa

• Kształtowanie i promowanie europejskiej tozsamosci kulturowej, zwalczanie wszelkich form nietolerancji

• Poszukiwanie przeciwdziałania dyskryminacji , ksenofobi, rozwiazywanie problemów nurtujące spol. Przeciwdziałanie dyskryminacji poprzez edukację, Europy , zanieczyszcz środowiska, bioetyka , AIDs, narkotyki, przestępstwo, akcje edukacyjne

• Poprawa zycia Europejczyków.

• Od 1996 również Rosja; Polska 1991

• Kluczowe osiągniecie: Europejska Konwencja Praw Czlowieka (1950), - określa prawa i wolności oraz zobowiazuje państwa do ich zagwarantowania każdej osobie podlegającej ich jurysdykcji oraz ustanawia międzynarodowy system ochrony praw i wolnosci

• Europejski Trybunal Praw człowieka 1959 - można się do niego odwolywac jeżeli uważa ze został nie sprawiedliwe osadzony przez sąd panstowy.

Ojcowie zalozyciele wspólnej Europy:

• Churchill „SZ Europy” zelazna kurtyna” 19.09.1946 - nie był już premierem. Wygral wojnę wazny przywodca, ale koszty wojenne sprawily ze nie został wybrany.

• Jean Monnet - My nie tworzymy koalicji państw, my jednoczymy ludzi. Doradzal Schumanowi (MSZ francji)

• Robert Schuman - Plan Schumana (9 V 1950) - katolik, blogoslawiony przez kosciol katolicki

• Konrad Adenauer - Pojednanie Niemiec I Francji; plany Monneta i Schumana nie udalyby się gdyby nie on. Karierę rozpoczał po wojnie, w wieku 70 lat był kanclerzem. Polityk Chadencji,

Poczatki integracji brukselskiej - Deklaracja Schumana 9 V 1950

• Europa nie powstanie od razu ani nie w calosci, będzie powstawala przez konkretne realizacje, tworząc solidarnosc, Zgromadzenie narodow Europejskich wymaga by usunąć wrogość Francji i niemiec

• Umieszczenie produkcji Wegla i stali pod wspólnym zarządzaniem, powstanie wspólnych fundamentow rozwoju gospodarczego pierwszego etapu Federacji Europejskiej i zmieni los regionow długo skazanych na wytwarzanie wojennego oręża którego byli ofiarami.

• Węgiel i stal były najważniejsze po wojnie w odbudowie.

• EUROPEJSKA WSPOLNOTA WĘGLA I STALI - traktat paryski (1951) podpisany przez 6 panstw : Beneluks , Francja, RFN, Włochy

• Pierwsza europ struktura ponadnarodowa

• Wspólny rynek węgla , stali i żelaza. Dzialala do 2002 roku, jej obowiązki EWG.

• Pierwsza porazka: zablokowanie przez stronę francuską bardziej ambitnych projektów: Europejskiej Wspolnoty Wojskowej ; Europejska Wspolnoty Politycznej - uzgadnianie stanowiska jeżeli chodzi o politykę zagraniczna. Najsilniejsza osobowość Charles de Gaulle ; był sceptyczny w stos do USA ; współpracy z Niemcami. Przestal być prezydentem po wojnie, ale jego partia utrzymala się w większości w parlamencie.

Kontynuacja integracji

• Traktaty rzymskie 25 marca 1957 (francja wybory - De Gaulle mniej glosow dostaje) wejście w zycie 1 stycznia 1958 - 6 panstw Europejska Wspolnota Energii Atomowej (mniej wazna niż EWG) - dalsza integracj sektorowa ; Europejska Wspolnota Gospodarcza - szeroka integracja (calych gospodarek) ulatwic handel miedzy państwami.

• Fuzja: wspólne Zgromadzenie i Trybunał.

• Europejska Wspolnota Gospodarcza - glowny cel rozlozony na 12 lat - wspólny rynek

• Zniesienie barier przepływu towarów (cla, ujednolicenie opakowan), kapitału, usług, osob, zasady popytu, podejmowania pracy ) unia celna (od 1961)

• Organizacja miedzyrządowa (wyskoa Władza > rada) GWALTOWNY ROZWOJ GOSP

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA)

• Konkurancja EFTa - konwencja sztokholmska 1960 : WB - nie chciała wstepywac do ukladow z RFN i Francją; Szwecja, Dania, Norwegia, Szwajcari , Portugalia - alternatywa do EWG.

• Cel : tylko obniżenie cel, luzniejsza wspolpraca bez planow większej integracji politycznej

• Z biegiem czasu większość państw przylaczyla się do EWG a w 1992 EFTA rozpoczela wspolracę z EWG. (WE).

• Nie udało się tak jak EWG; na dluzsza metę gospodarcza głębsza integracja na teren blisko siebie - większe efekty, państwa z EFTA za daleko siebie.

Lata 60

• Jak podejmowac decyzje w Radzie - Protest Francji przeciw glosowaniu większościowemu

• Lata 1965- 66 polityka pustego krzesła - De Gaulle prezydentem , nie przyjezdzali na spotkania.

• Kompromis luksemburski (styczeń 1966) - porozumienie w sprawie braku porozumienie - dazanie do jednomyslonosci w kluczowych kwestiach;

• Traktat fuzyjny (1965) - wspólne organy EWWiS, EWG, i EA nieoficjanie mow się o jednej Wspolnocie Europejskiej. Te organy maja jedną władzę. Niezależne ale maja wspólne elementy

Lata 70

• 1973 - rozszerzenie polnocne ; zamiast 6 panstw = 9 ; Wielka Brytania, Irlandia, Dania

• Od 1974 Rada Europejska (European Council) regularne co pol roku nieformalne spotkanie glow państw i szefow rządow WE - Wspolnoty Europejskiej (obok formalnych spotkan Rady ministrów)

• Okres „Eurosklerozy” do lat 80. - od 1973 kryzys energetyczny, wiele państw zajmowalo się swoimi sprawami. Mysla żeby rozwiazac swoje problemy, nie poszerzali współpracy, za mało możliwości by wspólnie przeciwdzialac. Nic się nie dzialo.

Lata 80

• Polowa lat 70 ; powrot demokracji w Grecji, Franco umiera Hiszpania, Rewolucja gozdzikow w Portugalii

• Rozszerzenie „południowe” 1981 Grecja; 1986 Hiszpania i Portugalia. Wspolnota liczy 12 panstw.

• Przekonanie ze dotychczasowa integracja niewystarczajaca. Nowe pomysły, które moglyby usprawnić te wspolpracę, jeżeli wspólny rynek i zasady prawne, regulowanie wyksztalcenia.

• Zbyt duza liczba państw po rozszerzeniu polnocnym i południowym = paraliż decyzyjny, co zrobić by przezwycięzyc?

• Jednolity Akt Europejski (17 luty 1986 , wejście w zycie 1 lipca 1987)

• PIERWSZA NOWELIZACJA Traktatów Rzymskich - jednolity akt europejski

• Decyzja o bezpośrednich wyborach do Zgromadzenia - parlamentu Europejskiego i wzmocnienie jego roli, slaba procedura wspoludzialu w tworzeniu prawa a nie tylko opiniotworcza - na samym początku funkcje opiniotworcza a nie prawotwórczą. Funkcja kontrolna - Parlamentu Europejskiego

• Nadanie formalnego statusu Radzie Europejskiej

• Znika zasada weta w posiedzeniach ministrów ( od 1993 Rada Unii Europejskiej) i głow państwa (Rada Europejska) pojawia się zasada większości kwalifikowanej.-

• Większość kwalifikowana można wybrać dobrowolnie , limit od którego uznajemy ze projekt przechodzi, (np. ¾ ; 2/3 ) długo było tak ze większe państwa miały więcej glosow (pomysl nicejski)

• Nowe obszary współpracy : Erasmus, rozwoju technologiczny, polityka spoleczna

• Poszerzenie kompetencji EWG, powstulat spojnosci gosp i społecznej - początek polityki spojnosci

• Fundusz spójności - ważne żeby rynek był na tym samym poziomie, by wymiana było rownomierna, najbiedniejsze regiony w Europie maja być dofinansowane.

1989 - nowy pomysl na integracje

• Entuzjazm związany z upadkiem systemu komunistycznego

• 2 nowe obszary integracji : polityka zagraniczna i kwestie bezpieczeństwa ; oraz polityka wewnętrzna

• Układ Schengen 1985 : całkowite zniesiene kontroli 1995

• 1995 rozszerzenie Austria, Finlandia, Szwecja 15)

Traktat o Unii Europejskiej

• Maastricht , 7 luty 1992 (południe Holandii ) weszlo po ratyfikacji we wszystkich państwach w 1993 1 listopad.

• Powolanie Unii Europejskiej (bez własnych organow i podmiotowości prawnej - „koszmarek prawny” ) jako formy współpracy (tzn 1 filar miał osobowość i organy) - weszly stare wspólnoty Wegla i Stali, Gospodarcza i Atomowa.

• Wchloniecie dotychczasowej integracji - > I filar , dodanie nowych dwóch filarów (unia polityczna i bezpieczeństwa oraz policyjno sądowa) II i III filar nowe pomysły , zaczynano dopiero wspolprace, wprowadzono nowe zasady glosowania. POzostala tu zasada Weta.

• Zapowiedz Unii Finansowej i wspólnej waluty

• Zaakcentowanie wartości fundamentalnych UE demokracji , rzadow prawa i praw człowieka

• Wprowadzenie pojęcia obywatelstwa europejskiego - konkretne rozwiązania pomoc konsularna ; jeżeli ktoś jest za granica gdzie nie ma Polskiej Ambasady mamy możliwość korzystać z pomocy konsularnej ambasady członka UE

• Instytucja Rzecznika Prac Obywatelskich przy UE - można się do niego zglosic tak jak w Trubunale w Strasburgu.

• Większa rola Parlamentu Europejskiego - ma więcej kompetencje

Przygotowanie do rozszerzenia:

• Traktat w Nicei , 26 luty 2001 , wejście w 1 luty 2003 - korzystne zasady; polska miała 27 ptk w podejmowaniu decyzji ( WB, Fr , Włochy , Niemcy 29)

• -sposób podejmowania decyzji w nowej większej unii

• Doprecyzowanie bliższej współpracy

• 1 kraj - 1 komisarz w Komisji Europejskiej „wschodnie rozszerzenie „ 1 maja 2004 r.

Konstytucja Europejska

• Projekt konstytucji - Konwent Europejski

• Podpisanie 29 pazdziernika 2004 w Rzsymie; odrzucenie w referendach we Franci i Holandii

• Zmiana sposobu wazenia glosow (Nieca albo smierc)

• Zamrozenie ratyfikacji konstytucji

Traktat reformujący - Lizbonski

• Podpisanie 13 grudzień 2007 grudzień 2009 - wszedł w zycie

• UE osobowość prawna

• Zniesienie odrebnosci filarow unii

• Zasada podwojnej większości zamiast punktowej (od 2014 - 55 % państw zamieszkanych przez 65 % ludności)

• Powolanie wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz stanowisko przewodniczącego Rady Europejskiej (2,5 roku kadencja) od 2009 ma koordynować zebranie 27 glow państw. Teraz były premier Belgii - Rompuj?

• Trybunał Sprawiedliwosci - zmiana struktury

• Nadanie prawnego charakteru Karcie Praw Podstawowych

Społeczne i kulturowe aspekty globalizacji

24

---