Literatura:

1. E. Walińska (red. naukowa) „Sprawozdawczość finansowa wg MSSF”, Wolters Kluwer Polska Oficyna, Warszawa 2011

2. E. Walińska „Międzynarodowe Standardy Rachunkowe. Ogólne zasady pomiaru i prezentacji bilansu i rachunku wyników”, Wolters Kluwer Polska Oficyna, Warszawa 2007

3. I. Olchowicz A. Tłaczała „Sprawozdawczość finansowa wg standardów krajowych i międzynarodowych wyd.2, Dyfin, Warszawa 2009

4. J. Siewierska, M. Kłosowska „Sprawozdawczość finansowa 2009 wg MSSF/MSR i Ustawy o rachunkowości. Wycena, prezentacja, ujawnianie”, Oddk, Gdańsk 2010

5. A. Jaruga M. Frendzel, R. Ignatoicz Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej. Kluczowe zagadnienia i rozwiązania praktyczne”, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2006

Zaliczenie:

• test jednokrotnego wyboru około 20 pytań (1p/0p/-0,5p)

• zadania sytuacyjne

Kalkulator i ołówek!

Konsultacje:

czw. A 16-17

śr. B 15,30-16,30

03.10.2012 wykład 1

Rachunkowość

• dostarcza informacji o pozycji finansowej, dokonaniach i zmianach tej pozycji, które to informacje użyteczne są dla szerokiego grona potencjalnych użytkowników, do podejmowania przez nich decyzji ekonomicznych (funkcja informacyjna rachunkowości)

• sztuka pomiaru, prezentacji i interpretacji działalności gospodarczej

Elementy składowe rachunkowości:

• księgowość

• rachunek kosztów

• sprawozdawczość finansowa → sprawozdanie finansowe

Sprawozdawczość finansowa

• reakcja na rozwój zorganizowanych form gospodarczych (powstanie spółek),

• proces odbywający się w ramach rachunkowości (ujecie dynamiczne)

• proces tworzenia , transformowania informacji charakteryzującej działalność, sytuację finansową i majątkową jednostki gospodarczej w określonym czasie,

• proces za pomocą którego firmy relacjonują ludziom „z zewnątrz” finansowe aspekty swojej działalności w danym okresie (A. Arnold)

• zbiór zestawień liczbowych sporządzanych okresowo zgodnie z obowiązującymi wymogami (ujęcie statyczne)

Sprawozdanie finansowe:

• formalna tabulacja nazw i kwot pieniądza czerpana z ewidencji księgowej, która ukazuje albo pozycję finansową podmiotu w jakimś momencie albo zmiany w pozycji finansowej w trakcie jakiegoś okresu (US FASB)

Cel sprawozdania finansowego:

• zaspokojenia potrzeb informacyjnych szerokiego kręgu użytkowników (głównie zewnętrznych), źródło informacji dla podejmowania decyzji gospodarczych

Zakres standardowy sprawozdania finansowego (uwzględnia potrzeby informacyjne odbiorców)

• bilans

• rachunek zysków i strat

• rachunek przepływów pieniężnych

• zestawienie zmian w kapitale własnym

• informacja dodatkowa

Użytkownicy informacji generowanej przez rachunkowość (użytkownicy sprawozdania finansowego):

• właściciele kapitału - inicjują działalność gospodarczą zorientowaną z definicji na zysk

• banki, pożyczkodawcy

• pracownicy

• organy podatkowe

• społeczeństwo

Sprawozdanie finansowe głównie służy dwóm pierwszym grupom

Sprawozdanie finansowe to podstawowe narzędzie komunikowania się jednostki z otoczeniem ( odbiorcami informacji)

Przekazanie informacji to:

• konieczność zdefiniowania terminów stosowanych do określenia wielkości stanowiących przedmiotem pomiaru i prezentacji

• ustalania zasad pomiaru

• określenie sposobu prezentacji dokonań jednostki

Pomiar - zasada wyceny zasobów i źródeł ich finansowania oraz ustalania wyniku finansowego

Prezentacja - ustalenia zasad ujawniania wyników pomiaru - sprawozdania finansowe (bilans, rachunek zysków i strat)

Konieczność ustalania i stosowania norm (regulacji standardów) stosowanych w rachunkowości finansowej (sprawozdawczość finansowa), wiarygodność, łatwość wykonywania, porównywalność

Odbiorcy informacji generowanych przez system rachunkowy:

• krajowi

• międzynarodowi

Normy (standardy) rachunkowości finansowej:

• krajowe

• międzynarodowe

Organy stanowiące normy i standardy:

• państwo (normy prawne)

• interesariusze - organy profesjonalne (standardy)

„Wykład 2” 10.10.2012

Standard rachunkowości:

• ujęcie szersze - metoda lub podejście do sporządzenia sprawozdań finansowych, które zostały wybrane przez ciało regulujące zawód

• ujęcie węższe - wzorzec, norma promulgowana przez ciało ekspertów rachunkowości i przedstawicieli nauki, co jest poprzedzone długim okresem badań i konsultacji.

Standardy sprawozdawczości finansowej - określają rodzaje i ilość informacji, które muszą być dostarczane odbiorcom (inwestorom, kredytodawcom) żeby mogli oni podejmować decyzje ekonomiczne.

Standardy określają:

• zasady wyceny

• zasady uznawania

• zasady prezentacji w odpowiednich elementach sprawozdania finansowego.

Regulacje krajowe stosowane są przez:

• parlament (ustawy)

• rząd (rozporządzenia)

• organizacje profesjonalne zajmujące się rachunkowością (standardy w wąskim znaczeniu)

• giełda papierów wartościowych

Modele rachunkowości (sprawozdawczości):

• anglosaski:

• wykorzystuje standardy, prawo zwyczajowe (generally accepted accounting principles/ practices/ standards)

• informacja ukierunkowana na inwestora (np. US GAAP)

• system elastyczny, wykorzystujący profesjonalne osądy

• stosują zasadę „przewagi treści nad formą” i koncepcja „true and fair view”

• występuje m.in. w Anglii i USA

• kontynentalny:

• wykorzystuje prawo kodeksowe (ustawy rozporządzenia)

• informują przygotowana pod kątem sprawozdawczości podatkowej oraz dla wszystkich interesariuszy

• stosujący zasadę ostrożności

• występuje m.in. w Niemczech

Na kształt standardów rachunkowości mają wpływ następujące kwestie:

• rodzaj systemu prawnego (prawo kodeksowe (rzymskie), lub precedensowe (zwyczajowe))

• źródła zasilania finansowego

• formy własności

• poziom rozwoju rynku kapitałowego

• powiązania prawa bilansowego z prawem podatkowym

• znaczenie środowiska profesjonalnych księgowych

• wpływ wybitnych jednostek

• zjawiska szczególne (np. inflacja)

Polskie standardy krajowe:

• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz. U. z 2009r. nr. 152 poz. 1223 ze zmianami - ujęcie szerokie

• Polskie Krajowe Standardy Rachunkowości, tworzone przez Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości od 2002r. - ujęcie wąskie:

• KRS nr 1 "Rachunek przepływów pieniężnych"

• KRS nr 2 "Podatek dochodowy"

• KRS nr 3 "Niezakończone usługi budowlane"

• KRS nr 4 "Utrata wartości aktywów"

• KRS nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa"

• KRS nr 6: „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe"

• KRS nr 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja"

• US GAAP - Generally Accepted Accounting Principles

• tworzone przez FASB (Financial Accounting Standards Board - Rada Standardów Rachunkowości Finansowej)

• FASB - powołana w 1973r.

• ujęcie szerokie - zakres regulacji

• ujęcie wąskie - zasady stanowienia

Standardy sprawozdawczości a globalizacja:

• globalizacja - stan gospodarki światowej, charakteryzujący się liberalizacją handlu i przepływu kapitału, jak również nasilaniu się procesów integracji na świecie i umiędzynarodowieniem życia gospodarczego,

• czynniki wpływające na podstawę Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości:

• handel międzynarodowy

• inwestycje zagraniczne

• korporacje międzynarodowe

• finanse międzynarodowe (rynki finansowe)

• harmonizacja i standaryzacja rachunkowości:

• harmonizacja - proces zwiększania porównywalności sprawozdań finansowych przez wprowadzenie spójnego zestawu wzorców, opartego na wspólnych założeniach i koncepcjach

• standaryzacja - unifikacja, stosowanie jednolitych rozwiązań, doprowadzenie do ujednolicenia zasad rachunkowości w konsekwencji do całkowitej porównywalności sprawozdań finansowych

• międzynarodowe źródła standaryzacji rachunkowości:

• dyrektywy Unii Europejskiej (głównie IV (sprawozdanie jednostkowe) - 1978, VII - 1983 (sprawozdanie skonsolidowane))

• Międzynarodowe Standardy Rachunkowości / Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej

Wpływ standardów krajowych na Wynik Finansowy

Rok	Firma	Normy krajowe	US GAAP
1996	EURODISNEY (FRANCJA)	zysk 202 mln FF	strata 1 021 mln FF
1993	DAIMLER (NIEMCY)	zysk 615 mln DM	strata 1 839 mln DM
1994	DAIMLER (NIEMCY)	zysk 95 mln DM	zysk 1 052 mln DM

Zasięg standardów:

• krajowe (UoR, KSR, US GAAP)

• międzynarodowe (MSR, MSSF - od 2002)

„Wykład 3” 17.10.2012

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości to początki standaryzacji rachunkowości w skali światowej.

W 1972r. miał miejsce Światowy Kongres Księgowych w Sydney- porozumienie w sprawie utworzenia Komitetu Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.

• kraje tworzące Kongres Międzynarodowych Standardów Rachunkowości: Londyn (1973), Australia, Holandia, Francja, Japonia, Kanada, Meksyk, Niemcy (RNF), Wielka Brytania, Irlandia, USA

• KMSR (IASC - International Accounting Standards Board) - prywatna organizacja powołana w celu :

• tworzenie i publikowanie MSR, które byłyby stosowanie do sporządzanie sprawozdań finansowych

• prowadzenie działań na rzecz rozwijania i harmonizacji zasad rachunkowości

• Komitet zrzeszał organizacje zawodowe księgowych z 144 krajów

• 1973-2001 - opracowanie 41 MSR, Ram Koncepcyjnych, 25 Interpretacji

Znaczenie MSR i ich zastosowanie:

• zależne od akceptacji przez instytucje krajowe

• podstawa do opracowania regulacji krajowych

• możliwość stosowania przez spółki giełdowe

Stosowanie MSR:

• 1995r. - Unia Europejska zezwoliła na stosowanie MSR (i US GAAP) przez spółki, które notowały akcje na giełdach zagranicznych

• 2000r. - MSR zaakceptowane przez IOSCO (Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych)

Drugi okres działanie - rekonstrukcja KMSR

• 2000 - przyjęcie nowej konstytucji, zmiana struktury organizacyjnej KMSR

Struktura fundacji:

• Rada Powiernicza KMSR - 22 mężów zaufania, ze wszystkich kontynentów

• Rada Monitorująca - dla wzmocnienia publicznej odpowiedzialności organizacji, dla oceny pracy Mężów zaufania. Członkowie - przedstawiciele organizacji zajmujących się bezpieczeństwem obrotu na rynkach kapitałowych

• Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR/ IASB) - 15 członków (biegłych rewidentów) doświadczeni przy sprawozdaniach finansowych, doświadczenie akademickie

• posiadają wyłączną odpowiedzialność za tworzenie standardów

• Komitet ds. Interpretacji MSSF - 14 członków + przewodniczące bez prawa głosu + 2 obserwatorów (UE, IOSCO)

• pomaga radzie w tworzeniu i doskonaleniu SR i sprawozdawczości

• opracowuje w szybkim trybie wytycznych dotyczących nowych zagadnień z dziedziny sprawozdawczości finansowej

• Gremium Doradcze ds. MSSF - około 50 członków ( z różnych grup zawodowych) + 3 obserwatorów

• doradzanie w sprawie harmonizowaniu prac priorytetowych

!!!!!!!Regulacje wydawane przez RMSR:

• ramy koncepcyjne przygotowania i prezentacji sprawozdań finansowych - ogólne problemy

• uzasadnienie rozwiązań przyjętych w MSR (do 2002)/ MSFF (od 2002)

• MSR/MSFF - problemy szczegółowe

• Interpretacje Stałego Komitetu do spraw Interpretacji / Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej stanowią wytyczne do konkretnych MSR/MSFF, funkcja uzupełniająca, narzędzie aktualizacji, uszczegółowianie kwestii nieopisanych w standardzie

!!!!!!! Zawartość standardu:

• wprowadzenie

• cel (istota problemu)

• zakres podmiotowy i przedmiotowy

• definicje

• zasady uznawania pozycji związanych z opisywanym problemem - warunki jakie muszą być spełnione żeby zaprezentować daną kategorię w sprawozdaniu finansowym

• zasady pomiaru wartości (wyceny i ustalania wyniku)

• zasady prezentacji informacji w sprawozdaniach

• data wejścia w życie

• załączniki (z objaśnieniami i przykładami liczbowymi)

• uzasadnienie przyjętych rozwiązań

• przewodnik do wdrożenia standardu

Obecnie funkcjonuje 13 MSSF (MSSF - 9 - 2013 (15), MSSF 10-13 - 2013, 29 MSR oraz MSSF dla MSP)

Proces tworzenia MSSF:

• decyzje RMSR o wprowadzeniu prac nad potencjalnym nowym standardem pod obrady (konsultacje z różnymi organizacjami)

• określenie planu prac nad projektem standardu (samodzielnie realizowany przez Radę lub z innym organem stanowiącym standardy, możliwość powołania grupy roboczej)

• przygotowanie i opublikowanie Dokumentu dyskusyjnego (nieobowiązkowy, wstępne propozycje rozwiązania problemu, zaproszenie do dyskusji)

• opracowanie i publikacja projektu standardy (obowiązkowo, ma formę proponowanego standardu, po głosowaniu kierowany do publicznej dyskusji)

• przegląd otrzymanych opinii

• przygotowanie, głosowanie i publikacja standardu

Drugi okres działania cd. - kwestie konstytucjonalne

• 2002r. przyjęcie MSR przez UE

• 2002r. rozpoczęcie dialogu między IASB a FASB - decyzja w sprawie konwergencji standardów - głównie eliminacja różnic w MSR i US GAAP

• 2006r. - decyzja w kwestii tworzenia wspólnego (jednego) zestawu standardów

Rozporządzenie (UE) NR 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002r. w sprawie tworzenia międzynarodowych standardów rachunkowości

Skonsolidowanie sprawozdań finansowych spółek notowanych w obrocie publicznym:

• od 1.01.2005r. spółki notowane na giełdzie każdego państw członkowskich muszą sporządzać sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR

• każde państwo może rozszerzyć te standardy międzynarodowe o prawo krajowe, ale nie obowiązkowo

Państwa członkowskie mogą wymagać aby inne spółki sporządzały skonsolidowane sprawozdania finansowe i roczne sprawozdania finansowe zgodnie z MSR

„SPÓŁKA A” :

• jednostka nie należąca do grupy kapitałowej

• przygotowuje sprawozdania finansowe

• nie jest kontrolowana przez inną jednostkę gospodarczą (inną spółkę/ osobę sporządzającą sprawozdanie finansowe - inna spółka nie ma 51% udziałów w „SPÓŁCE A”)

• sprawozdanie finansowe nieskonsolidowane

„SPÓŁKA B”:

• to jednostka dominująca (spółka matka)

• SPÓŁKA B posiada co najmniej 51% udziałów w SPÓŁKACH C, D, E

• SPÓŁKI C, D, E przygotowują jednostkowe sprawozdania finansowe i przekazują do SPÓŁKI B

• SPÓŁKA B sporządza własne sprawozdanie finansowe oraz skonsolidowane sprawozdanie finansowe - sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej (składa się z danych ze sprawozdań SPÓŁEK B, C, D, E - konieczność eliminacji)

• jeżeli SPÓŁKA B sporządza sprawozdania finansowe według MSR to SPÓŁKI C, D, E też muszą według MSR

„Wykład 4” - 24.10.2012

Podstawy prawne rachunkowości/ sprawozdawczości finansowej w Polsce:

• podmiot rachunkowości - art. 2 UoR

• jednostki stosujące:

• MSSF (MSR)

• Ustawa o rachunkowości

Stosowanie MSSF:

• obligatoryjnie (Ustawa o rachunkowości art 55.5):

• skonsolidowane sprawozdania finansowe emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu oraz banków

• fakultatywnie MSSF:

• skonsolidowane sprawozdania finansowe (UoR art 55.6 i 55.7):

• emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów EOG

• jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej w której jednostka dominująca wyższego szczebla sporządza skonsolidowane sprawozdania zgodnie z MSR

• roczne sprawozdanie finansowe (UoR art 45.1a-e)

• emitentów papierów wartościowych dopuszczanych lub ubiegających się o dopuszczenie do publicznego obrotu lub do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów EOG

• jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR

• oddziałów przedsiębiorcy zagranicznego, jeśli przedsiębiorca ten sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR (w kraju macierzystym)

Jednostki sporządzające sprawozdanie finansowe na podstawie MSSF stosuję Ustawę o rachunkowości w sprawach tymi standardami nieuregulowanych np:

• zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych

• inwentaryzacja

• zasady archiwizowania dokumentów

Ustawa o rachunkowości:

• jednostki wymienione w art. 2 UoR, które ani obligatoryjnie, a ni fakultatywnie nie stosują MSSF

• jednostki, których papiery wartościowe nie podlegają publicznemu obrotowi, głównie osoby prawne, osoby fizyczne osiągające określone obroty jednostki sektora finansów publicznych

Hierarchia norm rachunkowości dla podmiotów stosujących UoR:

• UoR

• rozporządzenia Ministra Finansów

• KSR (UoR art. 10.3)

• MSSF - tylko w sprawach nieuregulowanych w/w aktami (UoR art. 10.3) (może ale nie musi)

Wszystkie jednostki prowadzące rachunkowość muszą sporządzać (atr. 45 ust.2):

• bilans

• rachunek zysków i strat

• informacje dodatkowe:

• wprowadzenie do sprawozdania finansowego

• dodatkowe informacje i objaśnienia

Jednostki których sprawozdanie podlega badaniu (art. 45 ust.3, art.64 ust.1) sporządzają dodatkowo:

• rachunek przepływów pieniężnych

• zestawienie zmian w kapitale własnym

Spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne, towarzystwa reasekuracji wzajemnej, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe sporządzają dodatkowo sprawozdanie z działalności jednostki. (UoR art.49 ust.1)

Sprawozdanie finansowe wg UoR:

• sprawozdania finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych (art.12 ust.2). Księgi rachunkowe zamyka się:

• na dzień kończący rok obrotowy,

• na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży, zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego, o ile nie nastąpiło jego umorzenie,

• na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,

• w jednostce przejmowanej na dzień połączenia związanego z przejęciem jednostki przez inną jednostkę, to jest na dzień wpisu do rejestru tego połączenia,

• na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku podziału lub połączenia powstaje nowa jednostka, to jest na dzień poprzedzający dzień wpisu do rejestru połączenia lub podziału,

• na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości,

• na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami

nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnienia tych zdarzeń.

• parametry wyceny (art.28 UoR):

• cena zakupu - ....

• cena nabycia

• cena (wartość) sprzedaży netto

• koszt wytworzenia produktu

• skorygowana cena nabycia (aktywów i zobowiązań finansowych)

• wartość godziwa

• trwała utrata wartości

• parametry wyceny definiowane w poszczególnych Standardach podobnie do UoR:

• wartość godziwa

• cena nabycia

• wartość realizacji netto (cena sprzedaży netto)

• koszt wytworzenia

• zamortyzowany koszt (skorygowana cena nabycia)

• utrata wartości

31.10.2012

Ramy koncepcyjne (RK) to:

• teoria dająca oparcie dla treści standardów i sposób ich stanowienia, osnowa pojęciowa (W. Nowak) - model anglosaski

• konstytucja, spójny system powiązanych zasad i postaw, który może prowadzić do jednolitych standardów (US FAAB) - model amerykański

RK IASC/IASB - 1989 - w tym roku wydane RK

Nowe RK - wspólny ISAB i FASB (2006) - 8 faz :

• 28 września 2010 - zakończenie prac nad 1 fazą - cele i cechy jakościowe SF

• IASB - zastąpienie części dotychczasowych RK

Ramy (założenia) Koncepcyjne (Konceptualne) Sporządzania i Prezentacji SF (wg MSSF/MSR) - zawierają podstawowe zasady i koncepcje związane ze sporządzanie SF i jego prezentacją.

RK stanowią:

• pomoc dla IASB przy opracowaniu i rewizji standardów

• pomoc dla ISAB w promocji harmonizacji (poprzez ograniczenie rozwiązań alternatywnych)

• pomoc dla krajowych organów stanowiących standardy

• pomoc dla sporządzających sprawozdania (w kwestiach nieuregulowanych standardami, najpierw czytamy standard, a dopiero gdyby tam coś nie było sprecyzowane to RK (RK mają znaczenie drugorzędne))

• pomoc dla biegłych rewidentów w wydawaniu opinii

• pomoc dla użytkowników w wydawaniu opinii

Problemy opisane w RK:

• cele SF ogólnego przeznaczenia

• jednostka sprawozdawcza (sporządzająca SF) - N rozdział będzie dodany

• cechy jakościowe użytecznych informacji finansowych

• RK (1989) - pozostały tekst:

• podstawowe założenia

• składniki SF

• ujmowanie składników SF

• wycena składników SF

• koncepcje kapitału i zachowania kapitału

Cel SF ogólnego przeznaczenia:

• dostarczenie informacji finansowych o jednostce sprawozdawczej, które są użyteczne dla obecnych i potencjalnych inwestorów, kredytobiorców i innych zewnętrznych dostarczycieli kapitału w procesie podejmowania decyzji dotyczących dostosowania zasobów do jednostki.

• wykorzystanie informacji do oceny:

• stopy zwrotu z inwestycji

• możliwości w zakresie spłaty zobowiązań (z odsetkami)

• konieczność posiadania informacji na temat możliwości generowania wpływów pieniężnych:

• zasoby i roszczenia (zmiany i sposób zarządzania)

• struktura finansowania (w jakim stopniu jednostka jest finansowana kapitałami własnymi, a w jakim finansuje się zobowiązaniami)

• efektywność wykorzystania zasobów przez zarząd

Sposoby (przyczyny) odzwierciedlenia wyników działalności:

• zasada memoriałowa odzwierciedlania transakcji (wyników działalności) - wszystkie zdarzenia ujmuje się kiedy faktycznie wystąpiły, a nie wtedy kiedy miały miejsce związane z nimi przepływy pieniężne

• informacje o przepływach pieniężnych związanych z działalnością gospodarczą

• zmiany w sytuacji finansowej niewynikające z prowadzenia działalności gospodarczej (wyników finansowych) (związane z pobraniami przez właścicieli, wynikające z powiązań z właścicielami)

Cechy jakościowe użytecznych informacji finansowych (2 obszar opisany w RK) - cechy powodujące że SF jest użyteczne:

• Fundamentalne cechy jakościowe:

• przydatność (relevance) (może czynić różnice w decyzjach podejmowanych przez podmiot, wartość predykcyjna (przewidująca), potwierdzająca lub obie; istotność (mówimy ze informacja jest istotna jeżeli jej pominięcie lub zniekształcenie mogłoby wpłynąć na decyzje użytkowników)

• wierne odzwierciedlenie (prezentacja) - informacja kompletna, neutralna (bezstronna), wolna od błędów

• dodatkowe (wzmacniające, wzbogacające) cechy SF:

• Porównywalność - cel, środek - ciągłość (zasada ciągłości - wyraża się m.in. przez stosowanie tych samych metod wyceny)

• sprawdzalność (możliwość potwierdzenie) da się sprawdzić przez inwentaryzację

• terminowość

• zrozumiałość (dla użytkowników SF, który ma już wiedzę na temat jednostki, finansów itd.)

Ograniczenia użyteczności SF - KOSZT

Problemy opisane w RKc.d. - wg RK 1989:

Podstawowe założenia sporządzania SF:

• zasada kontynuacji działania - przynajmniej do kolejnego (dnia bilansowego) okresem sprawozdawczym nie zmniejszy się w istotnym zakresie rozmiar prowadzonej działalności, przyjęcie lub nie zasady kontynuacji ma wpływ na wycenę

• zasada memoriałowa

Składniki SF - definicje:

Aktywa - zasoby spełniające równocześnie następujące warunki:

• podlegają kontroli,

• powstały w rezultacie przeszłych zdarzeń,

• oczekuje się, że w przyszłości spowodują wpływ korzyści ekonomicznych (korzyści bezpośrednie z e sprzedaży, z wymiany na inne aktywa, wykorzystanie do spłaty zobowiązań)

Zobowiązania - ciążący na jednostce obowiązek , z którym wiąże się konieczność spełnienia następujących warunków:

• obowiązek powinien być rezultatem przeszłych zdarzeń,

• obowiązek powinien w przyszłości przynieść odpływ z jednostki tych zasobów, które przynoszą korzyści ekonomiczne (spłata zobowiązań środkami pieniężnymi, wykorzystywanie w tym celu innych aktywów, zamiana zobowiązań na kapitał własny)

(rezerwy - zobowiązania, których termin wymagalności albo kwota nie są pewne rezerwa musi spełniać wszystkie warunki zobowiązań - obowiązek wykonania świadczeń, możliwość wiarygodnego szacunku np. sprawa w sądzie, trzeba będzie prawdopodobnie zapłacić grzywnę)

Kapitał własny - udział pozostały w aktywach jednostki po odjęciu wszystkich jej zobowiązań

Dochody (przychody i zyski) - wzrost w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych w postaci:

• dopływu lub zwiększenia wartości aktywów,

• zmniejszenia zobowiązań ,

powodujących wzrost kapitału własnego i inny sposób niż przez zwiększenie udziałów właścicieli

Koszty - zmniejszenie korzyści ekonomicznych w okresie sprawozdawczym w postaci:

• odpływu lub uszczuplenia aktywów,

• powstania zobowiązań

powodujących zmniejszenie kapitału własnego w inny sposób niż przez jego podział miedzy właścicieli

07.11.2012

Składniki SF - zasady ujmowania składników SF:

Ujmowanie - uwzględnienie w bilansie lub rachunku zysków i strat pozycji spełniających określone definicje

Wyłączenie (ujęcie) składników do SF wymaga:

• opisu słownego

• wyrażenia wartościowego

• włączenia do sumy bilansowej lub rachunku zysków i strat

Składniki SF ujmowane są jeżeli:

• jest prawdopodobnie że jednostka osiągnie ewentualne przyszłe korzyści ekonomiczne związane z tą pozycją lub że nastąpi ich wpływ z jednostki

• pozycja ta posiada cenę nabycia, koszt wytworzenia lub też wartość, którą można wiarygodnie ustalić

Zasady wyceny składników sprawozdania finansowego:

• zasada kosztu historycznego (cena nabycia, koszt wytworzenia),

• zasada aktualnej ceny nabycia (aktywa wyceniane w kwocie, jaką należałoby zapłacić w razie nabywania takiego samego lub równoważnego składnika aktywów w obecnej chwili, zobowiązania w kwocie niezdyskontowanej, niezbędnej obecnie do ich uregulowania),

• zasada wartości możliwej do uzyskania (wartości realizacji) (aktywa wyceniane w kwocie, jaką obecne można by uzyskać z ich zbycia, zobowiązania wyceniane w wysokości niezdyskontowanej kwoty środków pieniężnych, jaka według przewidywań jest niezbędna do ich uregulowania)

• zasada wartości bieżącej - aktywa wyceniane w zdyskontowanej wartości bieżącej przyszłych wpływów środków pieniężnych, które według przewidywań wypracuje dany składnik majątkowy, zobowiązania wyceniane w zdyskontowanej wartości bieżącej przyszłych wypływów środków pieniężnych , wymaganych w przyszłości do ich uregulowania

Koncepcje kapitału i zachowania kapitału:

• koncepcja finansowa (kapitał = aktywa netto lub kapitał własny)

• koncepcja rzeczowa (kapitał = zdolności produkcyjne jednostki wyrażone wolumenem produkcji)

• koncepcja finansowa zachowania kapitału (zysk osiąga się wówczas, gdy aktywa netto na koniec okresu są wyższe od aktywów netto na początku okresu , po wyłączeniu wszelkich wpłat na rzecz właścicieli i wkładów przez nich wniesionych),

• koncepcja rzeczowa zachowania kapitału (zysk osiąga się wówczas, gdy zdolności produkcyjne na koniec okresu są wyższe od zdolności produkcyjnych na początku okresu , po wyłączeniu wszelkich wpłat na rzecz właścicieli i wkładów przez nich wniesionych)

MSR 1

Prezentacja SF

SF ogólnego przeznaczenia (par.7)

Informacje jakich dostarcza SF (par. 9)

Elementy SF (par. 10)

• sprawozdanie z sytuacji finansowej na koniec okresu (od 1.01.2009 zmiany w nazewnictwie) - dawniej bilans (jednostki mogą używać słowa bilans ale spółki raczej stosują się do nowych nazw)

• sprawozdanie z całkowitych dochodów za dany okres (rachunek zysków i strat):

• pojedyncze sprawozdanie z całkowitych dochodów lub

• dwa sprawozdania: sprawozdanie przedstawiające składniki wyniku (zysków i strat) oraz sprawozdanie, które rozpoczyna się od wyniku (zysku lub straty) i przedstawia składniki pozostałych całkowitych dochodów (sprawozdanie z całkowitych dochodów) (inne całkowite dochody - tzw koszty i dochody kapitałowe czyli elementy, które nie tworzą wyniku finansowego tylko kapitał z aktualizacji wyceny)

Wynik - różnica między dochodami a kosztami z wyłączeniem składników pozostałych całkowitych dochodów

Wraz z rozpoczęciem się pierwszego roku obrotowego rozpoczyna się 1 lipca 2012 lub później (czyli dla większości od 1.01.2013)

• sprawozdanie z wyniku i pozostałych całkowitych dochodów za dany okres

• sprawozdanie z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów za dany okres

Elementy SF (par.10):

• sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym za okres

• sprawozdanie z przepływów pieniężnych za okres

• informacje dodatkowe

• sprawozdanie z sytuacji finansowej

14.11.2012

Zasady ogólne (MSR 1 par. 15-17, 19-20, 24, 25-35, 45, 50-51):

• przestawienie rzetelnego obrazu (przestrzeganie MSSF)

• zachowanie zasad i cech sprawozdania określonych w RK i MSR 1)

• konieczność odróżnienie SF od innych informacji publikowanych razem z nim

• konieczność zidentyfikowania każdej jego części

Dla poprawnego zrozumienia prezentowanych informacji należy wskazać:

• nazwę jednostki gospodarczej lub inne dane identyfikacji

• stwierdzenie, czy SF dotyczy pojedynczej jednostki czy grupy kapitałowej

• dzień bilansowy lub okres objęty sprawozdaniem

• walutę sprawozdawczą

• poziom zaokrągleń

Sprawozdanie z sytuacji finansowej (MSR 1 par 60-71)

Sposoby prezentacji aktywów i pasywów w bilansie:

• podział na pozycje obrotowe i trwałe (krótkoterminowe i długoterminowe) - klasyfikacja podziałowa:

• dla jednostek wytwarzających produkty lub świadczących usługi w ramach wyraźnie określonego cyklu operacyjnego

• pozwala wydzielić kapitał obrotowy, czyli te aktywa i zobowiązania, które są w ciągłym obrocie

• uporządkowanie wg stopnia płynności (nie ma ograniczeń czy malejąca płynność czy rosnąca, trzeba to ustalić i potem już stosować)

• dla jednostek, które nie wykonują produktów ani nie świadczą usług w ramach jasno określonego cyklu operacyjnego

• prezentacja mieszana (równolegle w naszym bilansie te 2 podziały)

Niezależnie od przyjętej metody prezentacji dla wszystkich pozycji bilansowych na które składają się kwoty o terminie realizacji (uregulowania) do i po upływie 12 miesięcy, należy wyodrębnić te realizowane po upływie 12 miesięcy.

Cykl operacyjny - długość okresu, jaki upływa od momentu zakupu (otrzymania) materiałów do momentu otrzymania gotówki za sprzedany produkt wytworzony przez firmę.

Aktywa obrotowe i trwałe (par 66) - składniki majątkowe zaliczane są do aktywów obrotowych jeżeli:

• oczekuje się, ze zostanie zrealizowany lub jest przeznaczony do sprzedaży lub zużycia w toku normalnego cyklu operacyjnego lub

• jest w posiadaniu jednostki przez wszystkim z przeznaczeniem do obrotu lub

• oczekuje się, że zostanie zrealizowany w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego

• stanowi składnik środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów

wszystkie pozostałe aktywa zalicza się do aktywów trwałych (długoterminowe)

Zobowiązania długoterminowe i krótkoterminowe (par. 69) zobowiązania zalicza się do krótkoterminowych jeżeli:

• oczekuje się, ze zostaną one uregulowane w toku normalnego cyklu operacyjnego jednostki

• jest w posiadaniu przede wszystkim od obrotu

• jest wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego

• jednostka nie posiada bezwarunkowego prawa do odroczenia daty wymagalności zobowiązania, co najmniej o okres dwunastu miesięcy od zakończenia okresu sprawozdawczego

Wszystkie inne zobowiązania jednostka klasyfikuje jako zobowiązania długoterminowe.

Aktywa (par. 54):

• rzeczowe aktywa trwałe (budynki, budowle, maszyny, urządzenia itd.)

• nieruchomości inwestycyjne

• aktywa niematerialne (licencje, patenty)

• inwestycje rozliczane zgodnie z metodą praw własności

• pozostałe aktywa finansowe (akcje, obligacje, udziały)

• aktywa biologiczne (żyjące rośliny, zwierzęta żyjące w chowie lub hodowli, np. jabłoń - powstają produkty rolne z nich jabłko)

• zapasy

• należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności

• środki pieniężne i ich ekwiwalenty

• aktywa dotyczące podatku dochodowego bieżącego i odroczonego (podatek dochodowy jest zobowiązaniem) tutaj mowa o nadpłaceniach podatku (bieżącego),

• aktywa trwałe przeznaczone do zbycia

Pasywa (par.54):

• zobowiązania z tytułu dostaw i usług i pozostałe zobowiązania

• rezerwy (przyszłe zobowiązania)

• zobowiązania finansowe

• zobowiązania z tytułu podatku dochodowego (rezerwy na podatek dochodowy)

• zobowiązania wchodzące w skład grup do zbycia (np. jednostka sprzedaje cały wydział wraz z leasingiem)

• udziały niedające kontroli wykazane w kapitale własnym (udziały mniejszościowe, należące do drobnych akcjonariuszy)

• wyemitowany kapitał podstawowy oraz kapitał rezerwowy przypadający udziałowcom jednostki dominującej

21.11.2012

Rzeczowe aktywa trwałe - MSR 16

Środki trwałe to składniki majątkowe które:

• utrzymywane są w celu wykorzystania ich w procesie produkcyjnym lub przy dostawach dóbr i świadczeniu usług, w celu oddania do używania innym podmiotom na podstawie umowy najmu lub w celach administracyjnych; oraz

• którym towarzyszy oczekiwanie, iż będą wykorzystywane przez czas dłuższy niż jeden okres.

MSR 16 Zasady ustalania wartości początkowej:

28.11.2012

MSR 16 - Zasady ustalania wartości początkowej - kwota jaką jednostka otrzymałaby za sprzedaż składnika aktywów lub zapłaciła za przekazanie zobowiązania z rutynowej transakcji dokonanej między uczestnikami wyniku na dzień wyceny

Wartość początkowa może ulec zwiększeniu na skutek ulepszeń

Zadanie 1

Założenia:

W lutym 200X jednostka rozpoczęła budowę nowej linii produkcyjnej, która służyć będzie do wytwarzania nowego na rynku, prestiżowego produktu. Zgodnie z przewidywaniami jednostki linia była gotowa do użytkowania w marcu 200X+1. W związku z tym jednostka zarejestrowała w księgach rachunkowych następujące kwoty, odpowiednio udokumentowane:

Wartość maszyn i urządzeń wymagających montażu	700 000,-
Wartość usług obcych (montaż składników majątkowych)	25 000,-
Kwota przyznanego przez bank kredytu, którego środki będą służyć pokryciu zobowiązań związanych z konstruowaniem linii	350 000,-
Wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy budowie linii	50 000,-
Odsetki od kredytu za okres od marca 200X do marca 200X+1	17 000,-
Odsetki od lokat wolnych środków pochodzących z przyznanego kredytu za okres od marca 200X do marca 200X+1	8 000,-
Koszty próbnej produkcji podjętej w celu sprawdzenia prawidłowości działania	30 000,-
Przychody ze sprzedaży wyrobów wytworzonych w ramach serii próbnej	24 000,-
Koszty reklamy nowego produktu	15 000,-
Odsetki od kredytu za okres od kwietnia 200X+1 do grudnia 200X+1	13 000,-

Polecenie:

Ustalić wartość początkową środka trwałego wg MSR 16

Rozwiązanie:

700 000 + 25 000 + 50 000 + 17 000 - 8 000 + 30 000 - 24 000 = 790 000

MSR 16 Amortyzacja

systematyczne (zaplanowane, nie zawsze równomierne) rozłożenie wartości podlega amortyzacji na przestrzeni okresu użytkowania

Okres użytkowania jest:

• przedziałem czasu, w którym wg przewidywań, dany składnik aktywów będzie użytkowany przez jednostkę lub

• liczbą jednostek produkcji lub podobnych jednostek które wg przewidywań jednostka uzyska z danego składnika aktywów (nie dla wszystkich środków trwałych ta opcja jest możliwa)

Czynniki wpływające na okres użytkowania:

• oczekiwane wykorzystanie składnika aktywów (np. oszacowana wielkość produkcji)

• oczekiwane zużycie fizyczne (np. liczba zmian na których pracuje środek trwały)

• technologiczna i rynkowa utrata przydatności (np. postęp techniczny, zmiany popytu na produkty)

• prawne lub inne podobne ograniczenia dotyczące wykorzystania składnika aktywów (terminy umów leasingowych)

Wartość podlegająca amortyzacji - cena nabycia lub koszt wytworzenia danego składnika aktywów pomniejszona o wartość końcową tego składnika (wartość końcowa = wartość rezydualna)

Wartość końcowa - kwota, jaką zgodnie ze swoimi przewidywaniami jednostka mogłaby uzyskać obecnie, uwzględniając taki wiek i stan tego składnika, jaki będzie na koniec okresu jego ekonomicznego użytkowania, po pomniejszeniu o szacowane koszty zbycia

Wybór metody amortyzacji -

• dopuszczalne metody: liniowa, degresywna, naturalna

Liniowa i degresywna - metody czasowe

Liniowa - równomierne rozłożenie

Degresywna - koszty amortyzacji z roku na rok mniejsze

Naturalna - samochód przez miesiąc stoi w garażu, wtedy amortyzacja wynosi 0

• możliwość zmiany metody - odzwierciedlenie sposobu czerpania korzyści ekonomicznych

• stosowanie metody komponentowej (środki trwałe z wielu elementów np. samolot)

• konieczność weryfikacji (na koniec roku obrotowego) okresu użytkowania i wartości rezydualnej

05.12.2012

Zadanie 2

Założenia:

Jednostka nabyła nowoczesne urządzenie wykorzystywane w produkcji nadzienia do czekolady, batonów i cukierków. Wartość początkowa urządzenia wynosi  600 000 zł. Szacuje się, że przy zaangażowaniu maszyny w systemie pracy dwuzmianowej, jej okres ekonomicznej użyteczności wyniesie 10 lat. Producent zaleca aby dla poprawnego funkcjonowania urządzenia po upływie dwóch lat wymienić mieszadła a po pięciu pojemnik na masę. Ustalono, że wartość mieszadeł to 80 000 zł a pojemnika 100 000 zł.

Polecenie:

Należy ustalić amortyzację środka trwałego dla pierwszego roku jego użytkowania. Jednostka stosuje metodę liniową.

Rozwiązanie:

stawka amortyzacyjna:

dla mieszadła 100:2=50%

dla pojemnika 100:5=20%

dla reszty urządzeń 100:10=10%

Roczna kwota amortyzacji mieszadeł 50% z 80 000 + 40 000

Roczna kwota amortyzacji pojemnika 20% z 100 000 = 20 000

Roczna kwota amortyzacji pozostałych urządzeń 10% z (600 000-80 000-100 000)=42 000

MSR 16 Wycena bilansowa środków trwałych

1. Model oparty na cenie nabycia lub koszcie wytworzenia (model kosztu historycznego) - cena nabycia, koszt wytworzenia pomniejszony o umorzenie i odpisy z tytułu utraty wartości. Utrata wartości

2. Model oparty na wartości przeszacowanej - wartość godziwa (stosowany dla tych składników, dla których wartość godziwą można ustalić, odnośnie wszystkich pozycji aktywów należących do jednej grupy składników o podobnym rodzaju i przeznaczeniu; pomiędzy przeszacowaniami środek podlega amortyzacji)

Skutki wyceny:

• kapitałowe w przypadku wzrostu powyżej aktualną wartość bilansową,

• Kapitał z aktualizacji wyceny (sprawozdanie z sytuacji finansowej)

• Inne całkowite dochody (sprawozdanie z całkowitych dochodów)

• wynikowe w przypadku spadku wartości poniżej aktualną wartość bilansową.

1. Zwiększenie wartości ujmuje się jako przychód w takim zakresie, w jakim odwraca ono zmniejszenie wartości z tytułu przeszacowania tego samego składnika, które poprzednio ujęto jako koszt,

2. Zmniejszenie wartości rozlicza się z kapitałem z aktualizacji wyceny w zakresie, w jakim zmniejszenie nie przewyższa kwoty figurującej jako nadwyżka z przeszacowania dotycząca tego samego składnika.

W jednym podmiocie gospodarczym część środków trwałych może być wyceniana modelem koszty historycznego a część na wartości przeszacowanej. Jednostka musi tylko określić klasy środków.

Zadanie 3

Założenia:

Jednostka posiada w ewidencji grunt zaliczany do środków trwałych, którego wartość w cenie nabycia wynosi 350 000 zł. W związku z wyceną bilansową jednostka ustaliła jego wartość godziwą. Wynosi ona odpowiednio:

• na pierwszy dzień bilansowy 420 000 zł.

• na drugi dzień bilansowy 310 000 zł.

Polecenie:

Należy wycenić grunt na potrzeby sporządzenia sprawozdania z sytuacji finansowej stosując modele dopuszczone przez MSR 16.

Rozwiązanie:

/

/

/

/

/

Zadanie 4

Założenia:

Jednostka gospodarcza posiada w ewidencji środek trwały o wartości początkowej 400 000 zł. Ustalono, że będzie on amortyzowany przez pięć lat metodą liniową. Po roku wartość godziwa środka trwałego na moment przeszacowania wynosi 416 000 zł.

Polecenie:

Należy wycenić środek trwały według modelu wartości przeszacowanej po pierwszym roku jego użytkowania.

Rozwiązanie - wariant I - metoda wskaźnikowa:

• proporcjonalne przeliczenie wartości początkowej i dotyczącego umorzenia

• wskaźnik - relacja wartości godziwej (aktualnej) do wartości netto środka sprzed przeszacowania (wartość wynikające z ksiąg rachunkowych)

Amortyzacja za pierwszy rok użytkowania:

Stawka amortyzacyjna = 100 / 5 = 20%

A_r = (20 x 400 000)/ 100 = 80 000

Ustalenie wskaźnika :

W = 416 000 / (400 000 - 80 000) = 1,3

wskaźnik wykorzystywany do przeszacowania wartości początkowej środka i jego dotychczasowego umorzenia

	przed przeszacowaniem	wskaźnik	po przeszacowaniu	różnica
	(1)	(2)	(3) = (1) x (2)
wartość początkowa	400 000 ,-	1,3	520 000,-	120 000,-
dotychczasowe umorzenie	80 000,-	1,3	104 000,-	24 000,-

wartość bilansowa środka trwałego wynosi: 520 000 - 104 000 = 416 000,-

Stawka A w kolejnych latach użytkowania nie ulega zmianie, co wynika z proporcjonalnego przeliczenia umorzenia

W drugim roku użytkowania środek będzie amortyzowany stawką 20% od wartości początkowej po aktualizacji równej 520 000 zł (104 000)

Rozwiązanie - wariant II - metoda wskaźnikowa:

• przeszacowanie środka trwałego drogą eliminowania z wartości początkowej 400 000zł - dotychczasowe umorzenie - 80 000zł (ustalenie wartości netto sprzedaży aktualizacji) Tak ustaloną wartości doprowadza się do wartości godziwej:

Na moment dokonywania przeszacowania:

wartość netto 320 000,-

wartość godziwa 416 000,-

konieczne zwiększenie wartości o 96 000,-

Objaśnienie:

1) eliminacja dotychczasowego umorzenia 80 000,-

2) zwiększenie wartości netto aktual środka do wartości godziwej 96 000,-

Wartość bilansowa środka wynosi: (400 000 + 96 000 - 80 000) = 416 000,-

Metoda eliminacji umorzenia:

Konieczność ustalenia nowej stawki amortyzacji

T - dalszy okres użytkowania

Podstawa dokonywania odpisów - wartość zaktualizowana

S_a­= 100/4

S_a=25%

Amortyzacja w 2 roku użytkowania

A_r=(25 x 416 000) / 100

A_r= 104 000

Rozliczenie kapitału z aktualizacji wyceny

• jednorazowo - w momencie usunięcia środka trwałego z bilansu (cała kwota)

• proporcjonalnie w trakcie użytkowania środka w kwocie stanowiącej różnicę między amortyzacją liczoną od wartości przeszacowanej i od wartości początkowej

• w przykładzie 104 000 - 80 000 = 24 000,-

Przeniesienie do kategorii zysków zatrzymanych (niepo....... przez jednostkę)

MSR 36 Utrata wartości aktywów (nie tylko chodzi o środki trwałe)

Aktywa - przyszłe korzyści

W SF - w wartości nie wyższej niż przyszłe korzyści

Przyszłe korzyści - wartość, którą jednostka może odzyskać z danego składnika aktywów

Aktywa nie mogą być wykazane w SF w wartości przewyższającej ich wartość odzyskiwalną (przez sprzedaż lub użytkowanie),

Jeżeli:

wartość bilansowa (wynikająca aktualnie z ksiąg WP - U ) > wartości odzyskiwalnej WO

To:

1. składnik aktywów utracił wartość

2. jednostka ujmuje stratę z tytułu utraty wartości. Strata utraty wartości - nadwyżka wartości bilansowej danego składnika aktywów nad jego wartością odzyskiwalną

12.12.2012

UTRATA WARTOŚCI:

MSR 36 „Utrata wartości aktywów”

Aktywa - przyszłe korzyści w sprawozdaniu finansowym nie wyższe niż przyszłe korzyści.

Przyszłe korzyści - wartość, którą jednostka może odzyskać z danego składnika aktywów.

Aktywa nie mogą być wykazane w sprawozdaniu finansowym w wartości przewyższającej ich wartość odzyskaną (przez sprzedaż lub użytkowanie)

Jeżeli: wartość bilansowa (wynikająca aktualnie z ksiąg = WP-U) > wartość odzyskiwalna to:

1. składnik aktywów utracił wartość

2. jednostka ujmuje stratę z tytułu utraty wartości

Czynniki powodujące utratę wartości - zewnętrzne

• utrata wartości rynkowej danego składnika odnotowana w ciągu okresu jest znacznie większa od utraty , której można było się spodziewać w wyniku upływu czasu i zwykłego użytkowania,

• w ciągu okresu nastąpiły lub nastąpią w niedalekiej przyszłości znaczące i niekorzystne dla jednostki zmiany o charakterze technologicznym , rynkowym , gospodarczym lub prawnym w otoczeniu , w którym jednostka prowadzi działalność lub też na rynkach , na który dany składnik aktywów jest przeznaczony,

• w ciągu okresu nastąpił wzrost rynkowych stóp procentowych lub innych rynkowych stóp zwrotu z inwestycji i prawdopodobne jest , że wzrost ten wpłynie na stopę dyskontową stosowaną do wyliczenia wartości użytkowej danego składnika aktywów i istotnie obniży wartość odzyskiwalną składnika aktywów,

Czynniki powodujące utratę wartości - wewnętrzne

• dostępne są dowody na to, że nastąpiła utrata przydatności danego składnika aktywów lub jego fizyczne uszkodzenie,

• w ciągu okresu nastąpiło lub też prawdopodobne jest , że w niedalekiej przyszłości nastąpią znaczące i niekorzystne dla jednostki zmiany dotyczące zakresu lub sposobu , w jaki dany składnik aktywów jest aktualnie użytkowany , lub - zgodnie z oczekiwaniami - będzie użytkowany. Mogą to być np. plany zaniechania działalności lub restrukturyzacji działalności , do której dany składni należy , lub plany zbycia tego składnika aktywów przed uprzednio przewidzianym terminem,

• dostępne są dowody pochodzące ze sprawozdawczości wewnętrznej świadczące o tym, że ekonomiczne danego składnika aktywów są ,lub w przyszłości będą , gorsze od oczekiwanych. Dowody pochodzące ze sprawozdawczości wewnętrznej oparte są o przepływy środków pieniężnych związanych z danym środkiem trwałym

Procedura ustalania straty z tytułu utraty wartości - MSR 36

• stwierdzenie występowania czynnika mogącego spowodować występowanie utraty wartości

• ustalenie (1) wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży danego składnika aktywów oraz (2) jego wartości użytkowej

• wybór wyższej wartości spośród dwóch ustalonych wcześniej - wartość odzyskiwalna środka

• porównanie wartości bilansowej (WB) i wartości odzyskiwalnej (WO)

• jeżeli WB < WO - nie kontynuuje się procedury

• jeżeli WB > WO - to następuje ujęcie straty z tytułu utraty wartości w różnicy między wartością bilansową a wartością odzyskiwalną

• zgodnie z MSR 36 - wartość użytkowa jest bieżącą szacunkową wartością przyszłych przepływów środków pieniężnych, których występowania oczekuje się z tytułu dalszego użytkowania składnika aktywów

Zadanie 5 - MSR 36

Założenia:

Jednostka gospodarcza dysponuje środkami trwałymi, których wartości bilansowe oraz wartość odzyskiwalną przedstawia tabela.

Środek trwały	Wartość bilansowa WB	Wartość odzyskiwalna WO			Wystą pienie odpisu T/ N	Aktualna wartość bilansowa	Kwota odpisu
				WG - KS				WU	Wybrana wyższa wartość
A	180 000	183 000	175 000	183 000	N	180 000	0
B	250 000	245 000	260 000	260 000	N	250 000	0
C	95 000	88 000	90 000	90 000	T	90 000	5 000
D	320 000	305 000	295 000	305 000	T	305 000	20 000
E	50 000	45 000	-----------	?	?	?	?
F	120 000	130 000	-----------	130 000	N	120 000	0

Polecenie:

Ustalić czy występuje konieczność dokonania odpisu z tytułu utraty wartości i podać jego wysokość. Jednostka wycenia do bilansu środki trwałe według modelu kosztu historycznego.

E - konieczne jest ustalenie wartości użytkowej

Zadanie 6 (dane w jednostkach pieniężnych)

“Pronto” posiada linię produkcyjną przy wykorzystaniu której produkuje drewniane zabawki - modele sportowców. Wartość bilansowa środka trwałego ustalona na 31 grudnia 2011 wynosiła 114 500,-. Wartość rezydualna oszacowana na 31 grudnia 2014 wynosi 5 000,-.

Istnieją przesłanki wskazujące na to, że rynek drewnianych zabawek może być opanowany przez wytwórców tańszych, plastikowych modeli. To oznacza, że linia wykorzystywana do produkcji drewnianych zabawek może być narażona na utratę wartości.

Dyrektor finansowy ustalił, że na 31 grudnia 2011 wartość godziwa linii pomniejszona o koszty sprzedaży wynosi 70 000,-.

„Pronto” przygotowało budżet na trzy kolejne lata: 2012, 2013, 2014.

Założenia budżetu są następujące:

Jednostkowe koszty I przychody (dla jednej drewnianej zabawki):

Cena sprzedaży	10,00
Koszty produkcji	4,75
Koszty zarządu I sprzedaży	0,25

Szacowana wielkość sprzedaży

	2011	2012	2013	2014
Szacunki na 31 grudnia 2010	6 000	8 000	11 000	14 000
Zweryfikowane szacunki na 31 grudnia 2011	-	8 000	11 000	4 000

Zastosowane czynniki dyskonta (stopa procentowa 10%):

2004	1/1,1	0,909
2005	1/(1,1)^2	0,826
2006	1/(1,1)^3	0,751

Polecenie:

Ustalić czy nastąpiła utrata wartości linii produkcyjnej.

31.12.11

1. wartość linii produkcyjnej wynikającej z ksiąg rachunkowych na 31.12.11 - 114 500,-

2. wartość godziwa pomniejszona o koszty sprzedaży wynosi na 31.12.11 - 70 000,-

Wartość użytkowa:

• wpływy = przychody (cena sprzedaży) - 10,- za jednostkę

• wydatki = koszty 4,75 na jednostkę

koszty zarządu i sprzedaży 0,25 na jednostkę

razem 5,- na jednostkę

	2012	2013	2014
planowane rozmiary sprzedaży	8 000,-	11 000,-	4 000,-
wpływy = przychody 10 zł za jednostkę (1)	80 000,-	110 000,-	40 000,-
wydatki = koszty 5 zł na jednostkę (2)	40 000,-	55 000,-	20 000,-
przepływy pieniężne zabawki (1) - (2)	40 000,-	55 000,-	20 000,-
szacowana wartość rezydualna			5 000,-
razem przepływy pieniężne	40 000,-	55 000,-	25 000,-
czynnik dyskonta	0,91	0,83	0,75
zdyskontowane przepływy pieniężne	36360,-	45430,-	18775,-

3. wartość użytkowa 100 565,-

4. wartość odzyskiwalna 100 565,-

5. strata z tytułu utraty wartości (1-4) 13 935,-

6. wartość linii zaprezentowana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej 100 565,-

Wycena składników zaliczanych do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży MSSF 5 „Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalności zaniechania”

Składnik aktywów powinien być traktowany jako przeznaczony do sprzedaży, jeżeli jego wartość bilansowa zostanie odzyskana przede wszystkim w drodze transakcji sprzedaży, a nie poprzez jego wykorzystanie:

• Gdy element aktywów jest dostępny do natychmiastowej sprzedaży w jego obecnym stanie z uwzględnieniem jedynie normalnych warunków dla sprzedaży tego typu aktywów,

• Jego sprzedaż jest wysoce prawdopodobna (MSSF 5 par.8).

• Przedstawiciele odpowiedniego szczebla kierownictwa są zdecydowani do wypełnienia planu sprzedaży składnika aktywów,

• Aktywny program znalezienia nabywcy i zakończenia planu został rozpoczęty,

• Składnik aktywów jest aktywnie oferowany na sprzedaż po cenie, która jest racjonalna w odniesieniu do jego bieżącej wartości godziwej,

• Oczekuje się , że sprzedaż zostanie ujęta jako sprzedaż zakończona w czasie jednego roku od dnia zaklasyfikowania składnika aktywów do grupy przeznaczonej do sprzedaży

Wycena składnika przeznaczonego do sprzedaży - niższa wartość wybrana spośród:

• jego wartości bilansowej oraz

• jego wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia (strata z tytułu utraty wartości).

Wykluczenie składnika majątku z grupy aktywów przeznaczonych do sprzedaży

Wycena - w kwocie niższej wybranej spośród:

• wartości bilansowej sprzed zakwalifikowania składnika do aktywów przeznaczonych do sprzedaży , skorygowanej o odpisy amortyzacyjne i przeszacowania, które byłyby dokonane, gdyby składnik nie został zakwalifikowany jako przeznaczony do sprzedaży,

• wartości odzyskiwalnej na dzień podjęcia decyzji o odstąpieniu od sprzedaży składnika.

Zadanie 7 MSSF 5

Wycena aktywów trwałych przeznaczonych do zbycia

Założenia:

1 lipca 2009 jednostka, która wycenia środki trwałe wg modelu kosztu historycznego i przygotowuje sprawozdanie finansowe na 31 grudnia zaklasyfikowała środek trwały do grupy aktywów przeznaczonych do zbycia. Wartość neto środka, wynikająca z ksiąg rachunkowych wynosiła na ten moment 10 000,- a jego wartość godziwa pomniejszona o koszty sprzedaży 9 500,-. Środek został sprzedany w maju za kwotę 9 400,-.

Polecenie:

1. Wycenić środek na moment przeznaczenia go do sprzedaży.

2. Wycenić środek na dzień bilansowy przyjmując kolejno następujące założenia dotyczące jego wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży ustalonej na ten dzień:

1. 9 200,-

2. 9 700,-

3. 10 100,-

Dla każdego wariantu ustalić wynik ze sprzedaży.

1. wartość księgowa 10 000,-

wartość godziwa pomniejszona o koszty sprzedaży 9 500,-

wycena na moment przekwalifikowania środka 9 500,-

strata z tytułu utraty wartości 500,-

2.

LP.	1.07 WG-KS	31.12 WG-KS	31.12 SF	UW	CS	wynik ze sprzedaży
1	2	3	4	5	6	7=6-4
a	9 500,-	9 200,-	9 200,-	strata 300,-	9 400,-	200,-
b	9 500,-	9 700,-	9 700,-	przychód 200,-	9 400,-	-300,-
c	9 500,-	10 100,-	10 000,-	przychód 500,-	9 400,-	-600,-

Dalsza wycena - wartość bilansowa środka ustalona na 1.07 przed dokonaniem odpisu z tytułu utraty wartości wynosiła 10 000,-

Na dzień bilansowy wycena według wartości niższej - wartość bilansowej (10 000,-)

lub WG - KS

19.12.2012

MSR 38 Aktywa niematerialne - Zakres i wycena aktywów niematerialnych

Składnik aktywów niematerialnych - możliwy do zidentyfikowania niepieniężny składnik aktywów, nie mający postaci fizycznej.

Składnik aktywów jest identyfikowany jeżeli:

• jest możliwy do wyodrębnienia, tzn można go wyodrębnić lub oddzielić od jednostki i sprzedać, przenieść, udzielić na niego licencji, wynająć, osobno lub razem z odnośną umową, innym możliwym do zidentyfikowania składnikiem aktywów lub zobowiązań niezależnie od tego, czy jednostka zamierza tak uczynić, lub

• powstaje na skutek praw wynikających z umowy lub z innych tytułów prawnych, niezależnie od jednostki lub od innych praw i obowiązków

Zakres wyceny aktywów niematerialnych:

• prawa majątkowe (też prawa, które jednostka gospodarcza nabyła)

• koszty prac rozwojowych (w materiałach doczytać)

• wartość firmy (nabyta)

Prace badawcze - nowatorskie i zaplanowane poszukiwanie rozwiązań podjęte z zamiarem zdobycia i przyswojenia nowej wiedzy naukowej i technicznej

• działania zmierzające do zdobycia nowej wiedzy,

• poszukiwanie, ocena i końcowa selekcja sposobu wykorzystania rezultatów prac badawczych lub innej wiedzy,

• poszukiwanie alternatywnych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów, usług,

• formułowanie, projektowanie, ocenę i końcową selekcję nowych lub udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów lub usług

odnoszone do wyniku finansowego w momencie poniesienia [MSR 38, par.54,55,56].

Prace rozwojowe - praktyczne zastosowanie odkryć badawczych lub tez osiągnięć innej wiedzy w planowaniu lub projektowaniu produkcji nowych lub znacznie udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów technologicznych, systemów lub usług, które ma miejsce przed rozpoczęciem produkcji seryjnej lub zastosowaniem

• projektowanie, wykonanie i testowanie prototypów i modeli doświadczalnych (przed ich wdrożeniem do produkcji seryjnej lub użytkowania),

• projektowanie narzędzi, przyrządów do obróbki , form i matryc z wykorzystaniem nowej technologii,

• projektowanie, wykonanie i działalność linii próbnej.

Efekt tych prac może być objęty ewidencją bilansową.

Konieczne jest do tego udowodnienie [MSR 38, par.57]:

• możliwości , z technicznego punktu widzenia, ukończenia składnika aktywów niematerialnych tak, żeby nadawał się do użytkowania lub sprzedaży,

• zamiaru ukończenia składnika aktywów niematerialnych oraz jego użytkowania lub sprzedaży,

• zdolności do użytkowania lub sprzedaży składnika aktywów niematerialnych,

• sposobu, w jaki składnik aktywów niematerialnych będzie wytwarzał prawdopodobne przyszłe korzyści ekonomiczne (istnienie rynku).

• dostępności stosowanych środków technicznych, finansowych, i innych , które mają służyć ukończeniu prac rozwojowych oraz użytkowaniu lub sprzedaży składnika aktywów niematerialnych,

• możliwości wiarygodnego ustalenia nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować temu składnikowi aktywów niematerialnych.

STANDARDY SPRAWOZDAWCZOŚCI FINANOWEJ dr Anna Kumor

29

SPÓŁKA B

SPÓŁKA C

SPÓŁKA D

SPÓŁKA E

---