1. DEZYNFEKCJA W GABINECIE KOSMETYCZNYM, Działalność usługowa - kosmetyka


PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ W ZAKŁADACH FRYZJESKICH, KOSMETYCZNYCH, TATUAŻU I ODNOWY BIOLOGICZNEJ

WYMAGANIA SANITARNE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAGADNIEŃ DEZYNFEKCJI I STERYLIZACJI

 

  1. ZAGROŻENIA WYSTĄPIENIA ZAKAŻEŃ W GABINETACH FRYZJERSKICH, KOSMETYCZNYCH i TATUAŻU

 

Zakłady, w których wykonuje się zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek (tatuaż, percing, manicure, pedicure) należy traktować jak gabinety zabiegowe stosując odpowiednie procedury sanitarne. Klienci korzystający z usług tych gabinetów są anonimowi. O ich stanie zdrowia nic nie wiemy.

Mogą być nosicielami różnych chorób wywołanych przez:

 

Nic nie wiedząc o stanie zdrowia klientów, każdego z nich powinno się traktować jako osobę potencjalnie zakażoną. Zagrożenie stwarza zamierzone lub niezamierzone przerwanie ciągłości tkanek podczas zabiegów kosmetycznych, golenia, tatuażu oraz innych czynności wykonywanych w zakładzie. Na ryzyko zakażenia narażeni są pracownicy mający kontakt z klientem, ale również inni klienci poprzez zainfekowane dłonie personelu lub źle przygotowane narzędzia.

Zapobieganie zakażeniom wymaga odpowiedniego postępowania ze sprzętem i narzędziami, aby przeciąć drogi szerzenia.

Zagrożenie wystąpienia zakażenia podczas świadczenia usług można odnieść do trzech dróg:

 

 

Przyczyny zakażeń;

 

Sposoby zapobiegania zakażeniom to:

 

Ogólne zasady bezpiecznej pracy przy wykonywaniu czynności mogących naruszać ciągłość tkanek.

Warunki odnoszące się do osoby wykonującej czynności mogące naruszać ciągłość tkanek dotyczą:

Zagrożenia epidemiczne wynikające z ingerencji w poszczególne obszary ciała spowodowały konieczność posługiwania się narzędziami/sprzętem o odpowiednim poziomie czystości mikrobiologicznej. Należy pamiętać, iż w zakładach fryzjerskich i kosmetycznych może dojść do zakażenia na skutek używania nie zdezynfekowanych lub nieprawidłowo zdezynfekowanych albo nie sterylnych narzędzi i przyborów takich jak np. nożyczki, cążki, igły, grzebienie, szczotki.

Wymagania dotyczące czystości mikrobiologicznej narzędzi przed ich użyciem są zróżnicowane i zależą od kontaktu z tkankami.

W związku z tym narzędzia mające kontakt:

W przypadku braku możliwości sterylizacji narzędzi np. ze względów technicznych (rodzaj tworzywa, konstrukcja używanego sprzętu) muszą być one dezynfekowane z zastosowaniem czynników zapewniających wysoki poziom dezynfekcji tj. zniszczenie wszystkich wegetatywnych form bakterii łącznie z prątkami gruźlicy, grzybów i wirusów.

 

Obowiązki placówek świadczących usługi, podczas, których dochodzi do przerwania ciągłości tkanek wobec pacjenta/klienta.

Prawidłowo zorganizowana jednostka świadcząca usługi w zakresie kosmetyki i tatuażu, a także placówka gdzie podczas świadczenia usług dochodzi do naruszenia ciągłości tkanki powinna dysponować taką ilością sprzętu jednorazowego lub wielorazowego użytku, aby istniała możliwość zastosowania dla każdego klienta sprzętu o właściwej czystości mikrobiologicznej. Wymaga to posiadania dużej ilości sprzętu lub możliwości dodatkowego sterylizowania narzędzi w czasie pracy.

 

Jakość usług świadczonych w gabinecie kosmetycznym, tatuażu uzależnione jest od:

 

W związku z zagrożeniami występującymi w gabinetach kosmetycznych i tatuażu należy je traktować jako gabinety zabiegowe podlegające odpowiednim regułom reżimu sanitarnego.

 

 

  1. AKTUALNE PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE PRAWO POLSKIE DO PRAWA UNIJNEGO

 

Przepisy dotyczące kosmetyków:

 

 

Niedopuszczalne jest stosowanie preparatów kosmetycznych nie spełniających wymagań określonych w przepisach o kosmetykach oraz o substancjach i preparatach chemicznych.

 

Ustawa o kosmetykach tworzy krajowy system informowania o kosmetykach wprowadzanych do obrotu, do którego zadań należy:

Przed wprowadzeniem kosmetyku do obrotu producent (importer) musi przekazać do krajowego systemu informacje obejmujące:

 

Krajowy system informowania o kosmetykach

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25.05.2004r. w sprawie wzorów formularzy przekazania danych o kosmetyku i przypadkach zachorowań spowodowanych użyciem kosmetyku oraz sposobu gromadzenia ich w krajowym systemie informowania o kosmetykach wprowadzonych do obrotu (Dz. U. nr 138, poz. 1471)określa wzory formularzy przekazania danych o kosmetyku i przypadków zachorowań spowodowanych użyciem kosmetyku oraz sposobu gromadzenia ich w krajowym systemie informowania o kosmetykach wprowadzonych do obrotu.

Krajowy system prowadzony jest przez Instytut Medycyny Pracy im.

prof. J. Nofera w Łodzi. Dane zawarte w krajowym systemie informowania o kosmetykach udostępniane są organom Inspekcji Sanitarnej, a informacje dotyczące składu są udostępniane również zakładom opieki zdrowotnej oraz lekarzom i stomatologom w celu podjęcia leczenia, jeżeli zachodzi podejrzenie, że stosowanie kosmetyku było przyczyną zachorowania.

Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy o kosmetykach sprawuje Inspekcja Sanitarna oraz Inspekcja Handlowa w zakresie:

Nadzór obejmuje:

stosowanie po terminie trwałości

 

PRZEPISY DOTYCZĄCE ŚRODKÓW DEZYNFEKCYJNYCH

 

Zakres działania Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych obejmuje m in. nadzór nad wprowadzaniem do obrotu i dopuszczanie do używania produktów leczniczych i wyrobów medycznych.

 

Wprowadzenie środka dezynfekcyjnego do obrotu

Preparaty przeznaczone do dezynfekcji powierzchni w pomieszczeniach (ściany, podłogi, wyposażenie, meble) zakładów związanych z ochroną zdrowia, wg polskiego prawa są zaliczane do produktów biobójczych. Zgodnie z komunikatem Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (listopad 2002r.) jedynym warunkiem uzyskania pozwolenia na obrót produktem biobójczym na terenie Polski było udowodnienie, że substancja czynna wchodząca w jego skład jest składnikiem produktu będącego w obrocie przed 01.12.2002r. Podobnie jak w przypadku preparatów dezynfekcyjnych zakwalifikowanych jako wyposażenie wyrobu medycznego, nie było wymagane udowodnienie działania bójczego, w tym przypadku dezynfekcyjnego. Obecnie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 06.01.2004r. w sprawie jednolitych procedur oceny dokumentacji produktu biobójczego oraz kryteriów postępowania przy ocenie produktu biobójczego (Dz. U. nr 9, poz.74) ocenie podlegają dane umożliwiające ocenę skuteczności deklarowaną przez wnioskodawcę. Dane te muszą przedstawić dowód, że zgłoszony przez wnioskodawcę produkt działa skutecznie na organizmy będące przedmiotem zwalczania w warunkach normalnego stosowania, zgodnego z warunkami pozwolenia. Badania skuteczności należy wykonywać zgodnie z wytycznymi UE, o ile są one dostępne. Dopuszcza się stosowanie badań pochodzących z następujących źródeł: ISO, CEN i innych norm międzynarodowych, Polskich Norm, zaakceptowanych norm przemysłowych lub producenta, zaakceptowanych danych producenta pochodzących z badań danego produktu biobójczego.

 

Stosowane podczas świadczenia usług preparaty kosmetyczne zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17.02.2004r. powinny podlegać następującym wymaganiom:

 

Na pojemnikach zawierających roztwór preparatów kosmetycznych i środków do dezynfekcji umieszcza się etykietę zawierającą:

 

PRZEPISY DOTYCZĄCE ZAKŁADÓW FRYZJERSKICH, KOSMETYCZNYCH, TATUAŻU I ODNOWY BIOLOGICZNEJ

 

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Ustawa z dnia 26.06.1974r. Kodeks Pracy (Dz. U. z 1998r. nr 21, poz. 94 z późn.zm.) nakłada obowiązek na każdego pracodawcę, który powinien:

  1. ZASADY WYKONYWANIA DEZYNFEKCJI W GABINETACH FRYZJERSKICH I KOSMETYCZNYCH

 

 

Podstawową strategią w zapobieganiu zakażeniom jest zapewnienie higieny. W kompleksie zabiegów higienicznych istotną rolę odgrywa skuteczna antyseptyka, dezynfekcja i sterylizacja. Proces dezynfekcji zapobiega rozwojowi drobnoustrojów w środowisku przez wpływ na strukturę lub metabolizm drobnoustrojów, powoduje ich zabicie. Dezynfekcja redukuje liczbę drobnoustrojów znajdujących się na nieożywionych powierzchniach lub rękach do poziomu bezpiecznego w określonych warunkach. Jej celem jest przecięcie dróg przenoszenia drobnoustrojów. Wrażliwość drobnoustrojów na preparaty dezynfekcyjne jest zróżnicowana, zależy od budowy komórki bakteryjnej i jej metabolizmu.

Preparaty dezynfekcyjne muszą wykazywać działanie bójcze w sposób nieodwracalny.

 

HIGIENA RĄK

Skutecznym sposobem zmniejszenia częstości zakażeń, podczas przeprowadzania zabiegów, jest właściwa higiena rąk w tym:

 

Redukcję liczby drobnoustrojów przejściowych, znajdujących się na powierzchni skóry rąk, uzyskuje się poprzez ich usuniecie lub zabicie. W tym celu stosuje się:

 

MYCIE RĄK

Mycie rąk przy użyciu mydła zwykłego (w gabinetach szczególnie kosmetycznych i tatuażu zaleca się mydło w płynie z dozownika) ma na celu usuniecie brudu, czyli substancji obcych, złuszczającego się naskórka oraz drobnoustrojów znajdujących się na powierzchni skóry. W tym procesie zostaje usunięta część drobnoustrojów określana jako flora stała. Skuteczność tego postępowania zależy od techniki i czasu mycia rąk. Prawidłowe mycie rąk przez 1 minutę powoduje znaczną redukcję liczby drobnoustrojów i jest postępowaniem wystarczającym, jeżeli nie było kontaktu z materiałem zakaźnym.

 

HIGIENICZNE MYCIE RĄK

Zastosowanie środka przeznaczonego do higienicznego mycia rąk ma na celu uzyskanie redukcji większej liczby drobnoustrojów przejściowych niż przy myciu rąk przez 1 minutę zwykłym mydłem w płynie. Każdy etap higienicznego mycia rąk powtarza się pięciokrotnie. Zwykle na zwilżone dłonie nakłada się 5 ml preparatu i wykonuje higieniczne mycie rąk przez 60 lub 30 sekund. Nie należy zmniejszać ilości preparatu, ani skracać zalecanego czasu. Mydło do higienicznego mycia rąk jest wyrobem medycznym: zawiera substancję bakteriobójczą, jego skuteczność jest potwierdzona odpowiednimi badaniami. Po zakończeniu mycia rąk należy je osuszyć ręcznikiem jednorazowym. Higieniczne mycie rąk nie zastępuje higienicznej dezynfekcji rąk.

HIGIENICZNA DEZYNFEKCJA RĄK

Najczęściej jest wykonywana preparatami alkoholowymi;

 

Higieniczną dezynfekcję rąk wykonuje się po umyciu i dokładnym wysuszeniu rąk, przed następującymi czynnościami:

 

HIGIENA RĄK - WNIOSKI

DEZYNFEKCJA POWIERZCHNI

Powierzchnie są rezerwuarem drobnoustrojów, które mogą stanowić zagrożenie i z którego mogą zostać przeniesione na inne powierzchnie, sprzęty lub osoby. Przenoszenie drobnoustrojów z powierzchni następuje głównie na drodze kontaktu rąk z powierzchnią. Ryzyko rozprzestrzeniania drobnoustrojów jest zmniejszane przez używanie rękawic, natomiast czyszczenie i dezynfekcja powierzchni ogranicza potencjalną rolę drobnoustrojów występujących na powierzchniach w występowaniu zakażeń. Wykazano, iż po prawidłowo przeprowadzonym procesie mycia i dezynfekcji powierzchni już około 80% drobnoustrojów zostaje z niej usunięta. Zakres działania dezynfekcyjnego zależy od stopnia zagrożenia.

 

 

DEZYNFEKCJA POWIERZCHNI

Do dezynfekcji powierzchni stosuje się preparaty (roztwory) wykazujące działanie dezynfekujące w czasie do 15 minut.

Warunkiem uzyskania właściwego efektu dezynfekcyjnego jest kontakt z roztworem preparatu, czyli dokładne pokrycie powierzchni i zachowanie zalecanych parametrów.

Należy pamiętać o tym, iż :

zanieczyszczenia organiczne i nieorganiczne

Powierzchnię dezynfekuje się po jej umyciu (musi być sucha) lub stosuje się jednostopniowy proces mycia i dezynfekcji (z zastosowaniem środka myjąco-dezynfekującego).

 

W celu zapewnienia właściwego efektu dezynfekcji powierzchni należy:

 

LAMPY BAKTERIOBÓJCZE

UV - promieniowanie nadfioletowe o długości fali około 264 nm wykorzystywane w lampach bakteriobójczych służą do dezynfekcji powietrza. Do dezynfekcji powierzchni potrzebne jest duże natężenie promieniowania UV, źródło promieniowania musi być blisko powierzchni, ponieważ intensywność zmniejsza się wraz z kwadratem odległości. Promienie UV mogą być użyte tylko do dezynfekcji powierzchni gładkich np. stalowych, szklanych, natomiast w bardzo ograniczonym zakresie działania na drobnoustroje znajdujące się na powierzchniach porowatych. Okres działania lamp, czyli emitowania promieniowania inaktywującego drobnoustroje, jest ograniczony, zależy od elektrod i częstości używania. Czas używania lampy musi być kontrolowany i po osiągnięciu 60-70% deklarowanego czasu należy lampę wymienić. Zanieczyszczenia i kurz osiadający na powierzchni lampy pochłaniają promienie UV, dlatego promienniki należy czyścić okresowo, (co najmniej raz na dwa tygodnie) ściereczka zwilżoną czystym alkoholem.

 

DEZYNFEKCJA SOLARIÓW

Zgodnie z §25.4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 17.02.2004 łóżko lub kabinę do opalania po każdym użyciu należy zdezynfekować, a informację o wykonaniu tej usługi umieścić w widocznym miejscu. Powierzchnie, z którymi styka się skóra, powinny być wolne od drobnoustrojów (bakterii, grzybów), które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka, więc do dezynfekcji powierzchni łóżek opalających zalecane są środki dezynfekcyjne o działaniu bakteriobójczym i grzybobójczym. Bardzo ważne jest, aby stosowany środek nie uszkadzał płyty akrylowej oraz nie powodował podrażnień i alergii.

W postępowaniu z preparatami dezynfekcyjnymi należy przestrzegać:

Użytkownicy preparatów dezynfekcyjnych mają obowiązek zapoznać się również z kartą charakterystyki preparatu, która zawiera informacje o niebezpiecznych właściwościach substancji lub preparatu oraz zasadach i zaleceniach ich bezpiecznego stosowania.

Przykłady preparatów, które uzyskały pozytywną opinię PZH, przeznaczonych do dezynfekcji solariów:

np. San Clear MED. 5a, IVORY, SOLAR Sept, Biogen O2 SOL, SUD -

DES

np. INCIDIN SUN

 

Dezynfekcja różnego rodzaju narzędzi i sprzętu po użyciu

Przy doborze metody oraz preparatu do dezynfekcji narzędzi, sprzętu i powierzchni należy uwzględnić:

Preparaty przeznaczone do dezynfekcji narzędzi, powinny wykazywać działanie bakteriobójcze, prątkobójcze, grzybobójcze, wirusobójcze.

Narzędzia przerywające ciągłość tkanek muszą być sterylne (wolne od form wegetatywnych i spor bakterii oraz wirusów).

Przy zabiegach o tym charakterze należy stosować:

Ww. sprzęt i materiały po użyciu, należy umieścić w pojemnikach odpornych na uszkodzenie i postępować zgodnie z procedurami dotyczącymi unieszkodliwiania odpadów. Sprzętowi wielokrotnego użycia, stosowanemu przy zabiegach związanych z naruszeniem ciągłości tkanek, a także takiemu, który przypadkowo stwarza takie zagrożenie np. brzytwy, cążki należy zapewnić sterylizację.

Narzędzia i sprzęt, który kontaktuje się z nieuszkodzonymi błonami śluzowymi powinien być sterylny.

 W przypadku braku możliwości sterylizacji narzędzi np. ze względów technicznych (rodzaj tworzywa, konstrukcja używanego sprzętu) dopuszcza się wysoki poziom dezynfekcji, w którym zostaną zabite wszystkie drobnoustroje (bakterie wegetatywne, prątki gruźlicy, grzyby, wirusy, spory). Do narzędzi takich będą należeć np. widełki, w których osadza się kolczyk podczas przekłuwania uszu, głowice maszyny używanej do wykonywania tatuażu, pojemniki napełniane barwnikami.

Przy dezynfekcji różnego rodzaju narzędzi i sprzętu należy postępować zgodnie z zaleceniami producenta sprzętu, z uwzględnieniem parametrów działania preparatów (stężenie, czas, zakres działania). Narzędzia wielokrotnego użytku, naruszające ciągłość tkanek, bezpośrednio po zabiegu, należy zdezynfekować w roztworach preparatów o szerokim zakresie działania obejmującym bakterie włącznie z prątkami gruźlicy, grzyby, wirusy np. Aldesan E+ aktywator, Sekucid, Sekusept Forte, Chiroisan, PeraMed, Sekusept Activ. Zdezynfekowany sprzęt należy umyć, stosując środki ochrony osobistej (rękawice, fartuch). W zależności od wymaganego poziomu czystości mikrobiologicznej, zastosować następnie proces sterylizacji lub ponownie dezynfekcji chemicznej, używając roztworów środków dezynfekcyjnych warunkujących wysoki poziom dezynfekcji np. Cidex Solution + aktywator, NU CIDEX, Polsept Holifa + aktywator, Sekusept Activ. Po procesie dezynfekcji, narzędzia należy przepłukać sterylna wodą, a następnie wysuszyć.

 

Standardowym postępowaniem, w zapobieganiu zakażeniom, jest stosowanie środków ochrony osobistej, dostosowanych do istniejącego zagrożenia.

Zasady przechowywania preparatu dezynfekcyjnego celem zachowania jego aktywności

 

Bezpieczne stosowanie preparatów dezynfekcyjnych

  1. jednorazowe rękawice i fartuch

  2. okulary ochronne

  3. chronić drogi oddechowe przy pracy z preparatami zawierającymi aldehydy lub substancje utleniające oraz w przypadku stosowania urządzeń do spryskiwania.

 

 

  1. STERYLIZACJA NARZEDZI WIELOKROTNEGO UŻYTKU, KTÓRYCH STOSOWANIE POWODUJE NARUSZENIE CIĄGŁOŚCI TKANEK

 

Sterylizacja jest procesem mającym na celu zabicie wszystkich form drobnoustrojów, w tym także spor (form przetrwalnikowych) bakterii. Art. 11.2. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17.02.2004r. mówi, że narzędzia, których stosowanie powoduje naruszenie ciągłości tkanek po każdorazowym użyciu należy zdezynfekować, umyć i poddać sterylizacji. Jednocześnie w art.11.3. mówi, iż w przypadku, gdy narzędzia wykonane są z materiałów uniemożliwiających poddanie ich sterylizacji dopuszcza się stosowanie zamiast sterylizacji dezynfekcji. W art.12 tego rozporządzenia powiedziane jest, że „narzędzia wielorazowego użytku naruszające ciągłość tkanek poddaje się sterylizacji lub dezynfekuje. Zapis ten jest w sprzeczności z art.11.2. i wprowadza nieco zamieszania, bo procesów dezynfekcji i sterylizacji nie można traktować zamiennie. Są to dwa odmienne procesy, które przeprowadza się w zależności od żądanej czystości mikrobiologicznej.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE STERYLIZACJI

W sytuacji, gdy ze względu na wrażliwość materiału, z którego wykonane są narzędzia nie można ich sterylizować, należy poddać je dezynfekcji w preparacie o działaniu sporobójczym tzw. dezynfekcja wysokiego poziomu. Takie działanie wymaga:

w związku z tym prawidłowe przeprowadzenie go w warunkach gabinetów kosmetycznych lub fryzjerskich jest praktycznie niemożliwe.

Narzędzia wielorazowe stosowane w takich zabiegach jak: przekłuwanie uszu, ciała (kolczyk do przekłuwania), tatuażu (głowice maszynki), makijażu permanentnego, elektrokoagulacji, czy sprzęt fryzjerski potencjalnie mogący naruszyć ciągłość tkanki (nożyki, brzytwy, cążki) wymagają sterylizacji.

Gwarancję sterylności narzędzi uzyskuje się przez:

Wszystkie ogniwa w sterylizacyjnym łańcuchu zależności są ważne. Jeżeli jednego z warunków nie zachowamy i przerwiemy ten łańcuch zależności, możemy doprowadzić do użycia nie sterylnego narzędzia, a w konsekwencji do zakażenia klienta.

Ogniwa sterylizacyjnego łańcucha zależności

 

METODY STERYLIZACJI

Dobór metody sterylizacji uzależniony jest od:

Przed przystąpieniem do sterylizacji należy upewnić się, czy dany sprzęt może być sterylizowany daną metodą. Producent sprzętu przeznaczonego do sterylizacji, powinien podać jaka metoda sterylizacji jest zalecana dla konkretnego wyrobu. Jest to związane z możliwością penetracji czynnika sterylizującego, a jednocześnie ze skutecznością procesu, jak również z ewentualnym działaniem uszkadzającym tego czynnika na materiał, z którego sprzęt jest wykonany. W każdej metodzie sterylizacji należy ustalić odporność sprzętu na czynnik sterylizujący oraz na zmiany ciśnienia w czasie procesu ( jest to obowiązek producenta sprzętu). 

METODY STERYLIZACJI - STRYLIZACJA PARĄ WODNĄ

Czynnik sterylizujący :

Sterylizacja parowa osiąga pełny efekt, jeżeli para nasycona oddziałuje na sterylizowany materiał przez ściśle określony czas. Wszystkie powierzchnie sterylizowanych materiałów muszą być w kontakcie z parą. Ważnym czynnikiem jest całkowite usunięcie powietrza z komory sterylizatora, w tym także z załadunku, oraz jakość pary (zależna od generatora pary i od jakości wody). Pomiary danych fizycznych w czasie sterylizacji parowej są bardzo istotne. Parametry fizyczne powinny być kontrolowane i monitorowane w sposób ciągły.

Sterylizacja parowa jest metodą:

W STERYLIZACJI OBOWIĄZUJE ZASADA, ŻE DLA SPRZĘTU, KTÓRY MOŻNA WYJAŁAWIAĆ PARĄ WODNĄ POD CIŚNIENIEM NIE NALEŻY STOSOWAĆ INNEJ METODY STERYLIZACJI, A W SUCHYM GORĄCYM POWIETRZU NIE STERYLIZUJE SIĘ NARZĘDZI STOSOWANYCH W ZABIEGACH NARUSZAJĄCYCH CIĄGŁOŚC TKANEK.

Sterylizacja promieniami UV wykorzystywana do dezynfekcji powietrza, wody, ewentualnie w ograniczonych przypadkach powierzchni, nie jest w żadnym wypadku sterylizacją. Praktycznym natomiast wydaje się wykorzystywanie urządzeń z promieniowaniem UV do przechowywania czystych narzędzi.

 

Problemy dotyczące sterylizacji w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych, tatuażu i odnowy biologicznej

Problemy te można rozwiązać albo przeprowadzając proces sterylizacji we własnym zakresie w zakładzie lub zlecając tę usługę placówce zewnętrznej np. szpitalom. Wykonywanie sterylizacji poza gabinetem wymaga zawarcia umowy z podmiotem świadczącym usługi w zakresie sterylizacji i mającym możliwości zapewnienia właściwego rodzaju sterylizacji. Przed przekazaniem narzędzi do placówki wykonującej sterylizację należy je opakować w specjalistyczne opakowanie sterylizacyjne i umieścić w pojemnikach transportowych. Również autoklawowane na miejscu narzędzia powinny być pakowane. Tylko sprzęt przeznaczony do natychmiastowego użycia po procesie sterylizacji może być nie opakowany. Jednak trzeba pamiętać, że nawet po jednorazowym otwarciu sterylizatora, pozostały w nim sprzęt nie może być uważany za jałowy. Z tego też powodu, powszechnie dotychczas stosowane w gabinetach fryzjerskich i kosmetycznych sterylizatory kulkowe nie mogą być traktowane jako urządzenia działające zgodnie z zasadami sterylizacji. Przy zastosowaniu rozwiązania organizacyjnego polegającego na przygotowaniu narzędzi w zakładzie i przeprowadzaniu sterylizacji w placówce zewnętrznej, powstaje problem, kto ponosi odpowiedzialność za proces sterylizacji. Błędy mogą wynikać z nieprawidłowego postępowania w zakładzie (np. źle umyty sprzęt bądź umieszczony w niespecjalistycznych opakowaniach) lub w placówce wykonującej sterylizację (np. nieprawidłowy załadunek sterylizatora, niewłaściwe parametry sterylizacji).

RODZAJE STERYLIZATORÓW

Urządzenia do sterylizacji powinny spełniać odpowiednie normy:

Duże sterylizatory parowe to urządzenia o pojemności komory mogącej zmieścić, co najmniej jedną lub więcej jednostkę wsadu. Jednostka wsadu ma wymiary 300mm x 300mm x 600mm. Sterylizatorami tego typu dysponują przede wszystkim sterylizatornie szpitalne.

W przypadku wykonywania sterylizacji narzędzi, na miejscu, w zakładach, najwygodniej posługiwać się małymi sterylizatorami parowymi (zgodnymi z normą EN 13060). Termin ten odnosi się do sterylizatorów parowych przeznaczonych do sterylizacji wyrobów medycznych z komorą, w której nie można umieszczać jednostki wsadu jak ww. (300mm x 300mm x 600mm) i jednocześnie o pojemności przestrzeni użytkowej komory poniżej 601.

OPAKOWANIA STERYLIZACYJNE

Sprzęt przeznaczony do sterylizacji po dezynfekcji, umyciu, wysuszeniu, sprawdzeniu funkcjonowania, należy we właściwy sposób opakować. Opakowanie powinno zabezpieczać sterylizowane wyroby przed zakażeniem drobnoustrojami po procesie sterylizacji, w czasie wyładowania z komory sterylizatora, przechowywania i transportu do miejsca użycia. Wybór rodzaju opakowania sprzętu zależy od stosowanej metody sterylizacji. Opakowanie sterylizacyjne odpowiednio zaprojektowane, dobrze wykonane i właściwie użyte umożliwia prawidłową sterylizację i stanowi ochronę produktu sterylnego przed wtórnym skażeniem po zakończeniu procesu sterylizacji, a przed użyciem. Aktualnie w państwach europejskich istnieje w dużym stopniu znormalizowany system specjalistycznych opakowań sterylizacyjnych. Znormalizowany system specjalistycznych opakowań sterylizacyjnych, pozwala na:

Normą europejską odnoszącą się do opakowań sterylizacyjnych (obecnie również polską) jest norma PN EN 868.

RODZAJE OPAKOWAŃ STERYLIZACYJNYCH

Opakowania jednorazowego użycia

Opakowania wielorazowego użytku

Właściwości materiałów stosowanych do produkcji opakowań powodują, że różne opakowania bardziej lub mniej nadają się do poszczególnych metod sterylizacji. Wybór opakowania zależy, więc od metody sterylizacji, ponadto należy przestrzegać zaleceń producenta dotyczących przeznaczenia danego opakowania do odpowiednich technik sterylizacji.

OPAKOWANIA PAPIEROWO-FOLIOWE

Jednym z najwygodniejszych i najchętniej stosowanym rodzajem opakowań są opakowania papierowo-foliowe.

Opakowania te posiadają zalety:

ZASADY DOTYCZĄCE SPOSOBU PAKOWANIA

Momenty krytyczne

 

OKRES PRZECHOWYWANIA

Sterylność zawartości opakowania zależy przede wszystkim od sposobu przechowywania. W czasie przechowywania opakowania należy chronić przed wilgocią, wodą rozpryskową, kontaktem ze środkiem dezynfekcyjnym. W Polsce nie ma norm regulujących sposób i czas przechowywania. W związku z tym, jeżeli sprzęt do sterylizacji przygotowywany jest w sposób prawidłowy, a warunki przechowywania dobre, należałoby przyjąć maksymalne okresy przechowywania:

W przypadku złych warunków przechowywania, okresy te należy skrócić.

 

KONTROLA PROCESÓW STERYLIZACJI

Procesy sterylizacji należy kontrolować wskaźnikami:

Wskaźniki fizyczne zamontowane są na stałe w sterylizatorze i określają stan techniczny urządzenia, należą do nich:

Wskaźniki biologiczne informują o fakcie zabicia drobnoustrojów, gdyż zawierają spory wyselekcjonowanych bakterii wysoce opornych na dany czynnik sterylizujący. Negatywny wynik posiewu wskaźnika biologicznego po ekspozycji (procesie sterylizacji) daje gwarancję uzyskania sterylności materiałów. Wyniki kontroli biologicznej można odczytać po okresie inkubacji bakterii tj. po 7 dniach w przypadku tradycyjnych wskaźników do posiewu (np. Sporal A) lub po 48 godzinach po użyciu wskaźników fiolkowych tzw. szybkiego odczytu (Rapid).

Wskaźniki chemiczne zawierają substancje, które po osiągnięciu wymaganych parametrów sterylizacji zmieniają barwę. Informację o przeprowadzonym procesie otrzymuje się natychmiast po jego zakończeniu.

Wśród wskaźników chemicznych rozróżniamy:

KONTROLA PROCESÓW STERYLIZACJI

Skuteczność procesów sterylizacji powinna być kontrolowana :

 

Wskaźniki biologiczne i chemiczne należy umieszczać wewnątrz pakietów lub kontenerów, aby stwierdzić, czy czynnik sterylizujący dotarł do wnętrza i spenetrował wyjałowiony materiał. Okresową kontrolę biologiczną użytkownik powinien przeprowadzać co najmniej 1 raz w miesiącu umieszczając trzy lub przy użytkowej objętości komory poniżej 20l dwa wskaźniki wewnątrz pakietów wybranych spośród załadunku, reprezentatywnych dla materiału przeznaczonego do wyjałowienia w danym cyklu. Pakiety ze wskaźnikami należy umieścić w różnych miejscach komory sterylizatora, najtrudniej dostępnych dla czynnika sterylizującego. Każdy proces użytkownik powinien kontrolować wskaźnikami chemicznymi. Wskaźniki chemiczne podobnie, jak w przypadku wskaźników biologicznych trzy lub dwa, należy umieścić w różnych miejscach w komorze sterylizatora, najtrudniej dostępnych dla czynnika sterylizującego, wkładając do wnętrza pakietów reprezentatywnych dla sterylizowanego materiału. Wszystkie pakiety powinny być dodatkowe oznakowane za zewnątrz wskaźnikami chemicznymi procesu. Nie można stosować tych wskaźników procesu, zamiast wskaźników chemicznych, gdyż informują one wyłącznie o tym, że dany sprzęt był sterylizowany, natomiast nie rejestrują prawidłowości wszystkich parametrów procesu. Wskaźniki procesu spełniają rolę kontroli dodatkowej, obok wskaźników chemicznych, natomiast ich nie zastępują.

DOKUMENTACJA PROCESÓW STERYLIZACJI

System dokumentacji procesów sterylizacji powinien uwzględniać:

 

Dokumentacja procesów sterylizacji zgodnie z art. 442 Kodeksu Cywilnego powinna być przechowywana przez okres 10 lat.

 

 

  1. POSTEPOWANIE Z ODPADAMI

Ustawa z dnia 27.06.2001r. o odpadach (Dz. U. nr 62, poz. 628 z późn. zm.)

określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r.(Dz. U. nr 112, poz. 1206) wydane na podstawie art.4 ust.1 pkt.1 ww. Ustawy określa katalog odpadów dzieląc je na 20 grup. Większość odpadów pochodzących z zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, tatuażu i odnowy biologicznej można uznać za odpady komunalne, gromadzone nie selektywnie (zmieszane) o kodzie 20 03 01 lub komunalne nie wymienione w innych podgrupach o kodzie 20 03 99. Część odpadów powinna być gromadzona selektywnie. Dotyczy to głównie tych, które uznane są za niebezpieczne np. lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć o kodzie 20 01 21*.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 17.02.2004r. w zakładzie ustala się instrukcję postępowania z odpadami zgodnie z którą:

 

5


Wyszukiwarka