­Nr kodowy ___________

III Olimpiada Tematyczna

Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego w latach 972 - 1514. Od Cedyni do Orszy.

zawody I stopnia - międzyszkolne (rejonowe) - 8 stycznia 2010 r.

(czas egzaminu - 120 minut)

KLUCZ ODPOWIEDZI

1. Uzupełnij informacje:

Sejm walny od składał się z trzech stanów sejmujących - wymień je: 3 p.

A) K R Ó L

B) S E N A T

C) I Z B A P O S E L S KA

Sejm miał liczne uprawienia. Spośród wymienionych poniżej znajdź te, które nie były kompetencjami Sejmu Walnego i wykreśl je. (TU PODKREŚLONE) 2 p.

wybierał najwyższych urzędników państwa	kontrolował skarb
uchwalał ustawy	współdecydował o wyborze biskupów
uchwalał podatki	zwoływał pospolite ruszenie
nadawał kierunek polityce zagranicznej	nadawał szlachectwo

Uchwały podejmowano jednomyślnie czy większością głosów (podkreśl właściwą odpowiedź). 1 p.

W pytaniach (2 - 5) wpisz w wyznaczone miejsca i zgodnie z poleceniem właściwe imiona lub przydomki władców polskich. (Uwaga: niektórzy władcy nie mieli przydomków)

2. Wymień w kolejności panowania władców z dynastii Piastów, którzy byli królami Polski: 12 p.

a) Bolesław Chrobry,	d) Przemysł II
b) Mieszko II	e) Władysław Łokietek
c) Bolesław Śmiały	f) Kazimierz Wielki

3. Którzy z polskich królów byli jednocześnie władcami Polski i Węgier: 4 p.

a) Ludwik Węgierski,

b) Władysław Warneńczyk

4. Wymień w kolejności panowania synów Kazimierza Jagiellończyka, którzy byli królami Polski: 5 p.

a) Jan Olbracht	c) Zygmunt Stary
b) Aleksander

5. Dopisz właściwe imię i przydomek władcy: 34 p.

a) pojął za żonę czeską księżniczkę Dobrawę	Mieszko I,
b) prowadził przez 16 lat wojnę z cesarzem Niemieckim	Bolesław Chrobry
c) został odsunięty od władzy przez brata Bezpryma	Mieszko II
d) przeniósł siedzibę książęcą do Krakowa	Kazimierz Odnowiciel
e) zmarł na wygnaniu za zabicie biskupa	Bolesław II Śmiały
f) podzielił państwo Polskie między synów i wdowę	Bolesław III Krzywousty
g) złożył hołd lenny cesarzowi niemieckiemu w Krzyszkowie	Bolesław Kędzierzawy
h) zwołał zjazd tzw. pierwszy sejm do Łęczycy	Kazimierz Sprawiedliwy
i) zamordowany w czasie zjazdu książąt piastowskich w Gąsawie	Leszek Biały
j) stworzył tzw. „monarchię Henryków śląskich”	Henryk Brodaty
k) ożenił się z córką króla Węgier, Kingą	Bolesław Wstydliwy
l) był jednocześnie królem Czech i Polski	Wacław II
ł) zastał Polskę drewnianą, zostawił murowaną	Kazimierz Wielki
m) zapisała klejnoty na odnowienie Akademii Krakowskiej	Jadwiga Andegaweńska
n) otrzymał przydomek od miejsca śmierci w walce z Turkami	Władysław Warneńczyk
o) klęska w Bukowinie zaowocowała powiedzeniem „za króla…„	Jan Olbracht
p) rozpoczął przebudowę Wawelu w stylu renesansowym	Zygmunt III Stary

6. Ziemie na graniach Państwa Polskiego za panowania Piastów były przyłączane, tracone i odzyskiwane. Uzupełnij informacje o dziejach wymienionych poniżej ziem, dopisując imiona i przydomki polskich władców, którzy o nie walczyli, nazwy tych ziem lub nazwy państw: 27 p.

A) Pomorze Zachodnie zdobył w walce z margrabią Wichmanem Mieszko I, utracił je już jego następca Bolesław Chrobry. Długotrwałą walkę o zwierzchnictwo nad tą ziemią prowadził na początku XII w. Bolesław Krzywousty. Ostatecznie Polska utraciła Pomorze Zachodnie w latach 80-tych XII wieku na rzecz cesarza niemieckiego. 8 p.

B) Ziemię Lubuską ostatecznie utracił w okresie rozbicia dzielnicowego w połowie XIII w. książę Bolesław Rogatka, który sprzedał ją Brandenburczykom. 1 p.

C) Ziemia Chełmińska została przekazana w 1226 r. przez księcia Konrada Mazowieckiego w lenno Krzyżakom. Ziemia ta została odzyskana po wojnie trzynastoletniej za panowania Kazimierza Jagiellończyka . 6 p.

D) Na początku panowania Władysława Łokietka Pomorze Gdańskie zajęli Brandenburczycy. Na mocy porozumienia z królem odzyskania tych ziem podjęli się Krzyżacy, którzy podstępem zdobyli je dla siebie. Pomorze Gdańskie powróciło do Polski w wyniku II (drugiego) pokoju toruńskiego po wojnie trzynastoletniej. 6 p.

E) Grody Czerwieńskie były zajmowane dwukrotnie, pierwszy raz podczas tzw. wyprawy kijowskiej przez Bolesława Chrobrego i ponownie odzyskane przez Bolesława Śmiałego - Szczodrego 4 p.

F) Ruś Czerwona (Ziemia Czerwieńska), zwana inaczej Rusią Halicką została włączona do Polski za panowania Kazimierza Wielkiego. 2 p.

7. Do każdej podanej definicji urzędu w Polsce przyporządkuj właściwą nazwę funkcji wybierając spośród podanych niżej 13 nazw 10 poprawnych; (wpisz w tabeli małą literkę) 10 p.

A) Dostojnik opiekujący się dokumentami władcy, często je redagował i pieczętował	d) kanclerz
B) Najwyższy urzędnik królewski, zastępujący władcę w dowodzeniu wojskiem	l) wojewoda
C) Przedstawiciel króla w terenie, urząd ten wprowadził król Władysław II.	k) starosta
D) W średniowieczu zarządzał grodem obronnym i przyległą okolicą	e) kasztelan
E) Osoba niosąca chorągiew na czele rycerzy ruszających do boju.	a) chorąży
F) Zastępował kasztelana, czuwał nad rodzinami rycerstwa idącego na wojnę	ł) wojski
G) Naczelny wódz wojska, gdy funkcji nie mógł pełnić hetman	j) regimentarz
H) Mianowany przez króla najwyższy d-ca wojsk zaciężnych, od XVI w. stały urząd.	c) hetman
I) Urzędnik wojskowy; do jego obowiązków należało zakładanie obozu	i) oboźny
J) Na dworze królewskim lub książęcym nosił miecz przed osobą panującego	h) miecznik

8. Do każdej podanej definicji uzbrojenia przyporządkuj właściwą nazwę broni wybierając spośród podanych poniżej 16 nazw 14 poprawnych; (wpisz w tabeli małą literkę) 14 p.

A) Broń obuchowo sieczna, podobna do siekiery, osadzona na krótkim drzewcu	c) czekan
B) Długa, ciężka strzelba; pod lufą miała hak służący do zaczepiania jej o krawędź muru	e) hakownica
C) Duży, szeroki topór o zakrzywionym ostrzu i długim drzewcu	b) berdysz
D) Strzała do kusz, zakończona grotem	a) bełt
E) Broń biała o prostej obosiecznej głowni i prostej rękojeści	k) miecz
F) Długa broń drzewcowa z grotem i proporcem	h) kopia
G) Broń ochronna, składająca się z płyty drewnianej, pokrytej skóra lub blachą	o) tarcza
H) Krótki, prosty miecz noszony na pasie rycerskim	i) kord
I) Metalowe ostrze broni drzewcowej	d) grot
J) Broń drzewcowa długości około 2 metrów i metalowego grotu z hakiem	n) rohatyna
K) Pochwa na strzały do łuku	f) kołczan
L) Ostry obosieczny nóż służący do walki wręcz	ł) puginał
Ł. Udoskonalony łuk wykonany ze stali z cięciwą ze skręconych pasków skóry	j) kusza
M) W XV i na początku XVI w. ogólnie broń palna	m) puszka

9. Zdania prawdziwe i fałszywe - 14 p.

A) Zjazd krakowski z „ucztą u Wierzynka” zorganizował Król Kazimierz Wielki.	prawda
B) Związek Pruski to porozumienie szlachty i miast przeciwko Prusom.	fałsz
C) Kaprowie to korsarze pozostający w służbie królewskiej.	prawda
D) Na mocy wyroku w procesie z Krzyżakami za panowania Władysława Łokietka, Krzyżacy mogli zatrzymać zagarnięte ziemie.	fałsz
E) Wykonanie wyroku po procesie z Krzyżakami za panowania Kazimierza Wielkiego zawiesił papież, przekupiony obietnicą większego „świętopietrza”.	prawda
F) Zdobywając Kijów Bolesław Chrobry używał miecza, zwanego później Szczerbcem.	fałsz
G) W skład Prus Królewskich wchodziły: Pomorze Gdańskie, Warmia, Mazury i Mazowsze.	fałsz
H) Bolesław Śmiały został wygnany z kraju, zmarł na obczyźnie i tam został pochowany.	prawda
I) Władysław Opolczyk założył klasztor na Jasnej Górze i podarował obraz Matki Boskiej.	prawda
J) Jasyr to niewola u Tatarów lub Turków.	prawda
K) Henryk Sandomierski zginął w trakcie wyprawy krzyżowej w Jerozolimie.	fałsz
L) Mongołowie podczas bitwy pod Legnicą użyli dymów bojowych.	prawda
Ł) Bolesław Krzywousty złożył hołd cesarzowi niemieckiemu Lotarowi III z całego Państwa Polskiego i zapłacił trybut.	fałsz
M) Książę czeski Brzetysław najechał na ziemie polskie za panowania Mieszka II.	prawda

10.Uzupełnij tabelę: 40 p.

Miejsce bitwy	Panujący władca Polski	Rok bitwy	Z kim walczono
Cedynia	Mieszko I	972	Margrabiowie niemieccy - Hodo.
Niemcza	Bolesław Chrobry	1017	Wojska cesarza niem. Henryka II
Głogów	Bolesław Krzywousty	1109	Wojska cesarza niem. Henryka V
Legnica	Henryk II Pobożny	1241	Mongołowie, Tatarzy
Płowce	Władysław Łokietek	1331	Krzyżacy
Grunwald	Władysław Jagiełło	1410	Krzyżacy
Warna	Władysław Warneńczyk	1444	Turcy Osmańscy
Chojnice	Kazimierz Jagiellończyk	1454	Krzyżacy
Zalew Wiślany	Kazimierz Jagiellończyk	1463	Krzyżacy
Orsza	Zygmunt Stary	1514	Wojska moskiewskie

11. Wymień po trzy postanowienia: 6 p.

Unii w Krewie

Unii w Horodle

A) Władysław Jagiełło z rodziną miał przyjąć chrzest. B) Litwa miała być schrystianizowana. C) Polska i Litwa miały być połączone. D) Jagiełło zobowiązał się do odzyskania utraconych przez Polskę ziem. E) Jagiełło miał pojąć za żonę Jadwigę.

A) Litwa miała uzyskać odrębność polityczną, administracyjną, wojskową, skarbową. B) Miała posiadać Wielkiego Księcia podległego królowi polskiemu. C) Polska i Litwa były odrębnymi państwami, połączonymi osobą władcy. D) Szlachta polska i litewska miały się porozumiewać przy wyborze władcy. E) 50 rodów bojarskich zostało przyjętych do herbów rycerstwa polskiego i nadano im przywileje polskiego rycerstwa.

12. Który z władców polskich nadał rycerstwu następujące przywileje: 7 p.

A) Zwolniał z podatku poradlnego oraz obowiązku budowy i naprawy zamków	Ludwik Węgierski
B) Gwarantował nietykalność majątkową i osobistą rycerstwa, które nie mogło być więzione bez wyroku sądowego ani pozbawiony majątku.	Władysław Jagiełło
C) Zapewnił, że bez zgody szlachty (sejmików ziemskich) nie będą nakładane nowe podatki ani zwoływane pospolite ruszenie	Kazimierz Jagiellończyk
D) Wprowadził zasadę, ze odtąd nic nie będzie działo się w państwie bez zgody przedstawicieli szlachty, czyli sejmu walnego.	Aleksander

13. Uzupełnij informacje, wpisując w wyznaczonych miejscach imiona i przydomki odpowiednich władców: 16 p.

W 1138 roku państwo polskie zostało podzielone na dzielnice przez Bolesława III Krzywoustego - 2 p. między jego synów i wdowę. Część historyków uważa w ten sposób powstały cztery dzielnice, w których rządy objęli: (wpisz obok ziem - ich pierwszych władców) 8 p.

na Mazowszu - Bolesław Kędzierzawy	w Wielkopolsce - Mieszko Stary
na Śląsku - Władysław Wygnaniec	na Ziemi Sandomierskiej - Henryk Sandomierski

Małopolska z Krakowem była przeznaczona dla księcia - seniora; pierwszym z nich był Władysław Wygnaniec - 2 p. Miał on konkretne uprawnienia, jako władca zwierzchni państwa, wobec braci juniorów. Wymień cztery z nich: - 4 p.

A) był zwierzchnikiem wszystkich dzielnic; B) dysponował niepodzielną dzielnicą senioralną; C) prowadził politykę zagraniczną i reprezentował państwo na zewnątrz; D) mianował biskupów; E) sprawował naczelne dowództwo w przypadku wojny.

14. Uszereguj w kolejności chronologicznej następujące wydarzenia - stawiając w obok w tabelce odpowiednie cyfry od 1 - do 8, zaczynając od najwcześniejszego: (dla ułatwienia możesz wstawić daty) 8 p.

A) koronacja Bolesława Chrobrego	3	1025
B) powstanie biskupstwa misyjnego w Poznaniu	1	964
C) koronacja Przemysła II po rozbiciu dzielnicowym	6	1295
D) utworzenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego	2	1000
E) zamordowanie Zbigniewa przez Bolesława Krzywoustego	4	1112
F) proces z Krzyżakami w Warszawie	7	1339
G) założenie Akademii Krakowskiej	8	1364
H) sprowadzenie Krzyżaków do Polski	5	1226

W pytaniach 15 - 23 wybierz właściwą odpowiedź spośród trzech możliwości i zakreśl ją.

15. Zdefiniuj pojęcia: 10 p.

A) Furaż to:
pasza dla koni i zwierząt				jedzenie dla rycerzy				wozy przewożące sprzęt wojsk.
B) Giermek to :
młodzieniec powyżej 14 lat, towarzyszący rycerzowi				pomocnik artylerzysty obsługującego armatę				przyjaciel (towarzysz broni) rycerza
C) Herb to:
tytuł uzyskiwany przez rycerza				znak dziedziczny w rodzie rycerskim				dokument potwierdzający nadanie szlachectwa
D) Kolczuga to:
hełm osłaniający głowę		maczuga z nabitymi kolcami					zbroja elastyczna ze stalowych kółek
E) Kapalin to hełm:
osłaniający całą głowę			otwarty na kształt kapelusza					półkolisty z osłoną na twarz
F) Szyszak to hełm:
używany na turniejach				lekki hełm bez daszka				stożkowy z ostrym szpicem
G) Miecznik to:
rzemieślnik wyrabiający miecze					urzędnik królewski (książęcy)				opiekujący się zbrojownią
H) Osada służebna to:
wieś dostarczająca do grodów i panującemu różnych dóbr i sprzętów (np. broni)				wieś dostarczająca na dwór książęcy służby o różnych specjalnościach				wieś, której ludność pełniła służbę w drużynie książęcej
I) Pasowanie na rycerza to:
dopasowanie zbroi dla każdego rycerza				obrzęd towarzyszący przyjęciu do stanu rycerskiego				wręczenie rycerzowi pasa do noszenia broni
J) Płatnerz to rzemieślnik:
wykonujący miecze	wykonujący zbroje płytowe					lub - urzędnik na dworze książęcym

16. W okresie rozkwitu średniowiecza w razie najazdu wroga każdy ze stanów miał określone obowiązki związane z obroną państwa. Spośród wymienionych dla każdego stanu trzech możliwych propozycji obowiązków wybierz właściwy. 3 p.

A) Rycerstwo
walczyć z wrogiem we własnym zakresie broniąc ziemi	stawić się konno i zbrojnie na każde wezwanie księcia		czekać na powtórzenie wez-wania i wtedy ruszyć do walki
B) Chłopstwo
stawić się podobnie jak rycerze z własnym uzbrojeniem		uciekać wraz z rodzinami z zagrożonych terenów	bronić swej ziemi, tworzyć grupy atakujące wroga
C) Mieszczaństwo
zamykać bramy miejskie i czekać na pomoc rycerzy	dołączyć do rycerzy w celu wspólnej walki z wrogiem		bronić miast w ramach organizacji cechowych

17. Wybierz poprawne nazwisko twórcy: 5 p.

A) Który polski pisarz napisał w XIX wieku powieść p. t. „Krzyżacy”
Bolesław Prus	Henryk Sienkiewicz	Władysław Stanisław Reymont
B). Na podstawie ww. powieści zrealizowany został film pod tym samym tytułem; kto był jego reżyserem
Aleksander Ford	Jerzy Hoffman		Andrzej Wajda
C) Kto jest autorem cyklu powieści historycznych dotyczących dziejów pierwszych Piastów. Są to m.in. powieści „ Dzikowy Skarb”, „ Ojciec i syn”, „ Zdobycie Kołobrzegu”.
Karol Bunsch	Antoni Gołubiew		Stefan Żeromski
D) Kto jest autorem dramatów z dziejów pierwszych Piastów, w tym takich jak: „Legenda”, „Bolesław Śmiały”, „Skałka”
Maria Dąbrowska	Juliusz Słowacki		Stanisław Wyspiański
E) Kto jest autorem cyklu powieści historycznych dotyczących dziejów państwa polskiego; dziejów Piastów dotyczą powieści: „Masław”, „Król chłopów”, „Banita”.
Marian Brandys	Eliza Orzeszkowa		Józef Ignacy Kraszewski

18. Poczet królów polskich był malowany dwukrotnie - 2 p

w XVIII wieku namalował go:
Bernardo Belotto Canaletto	Marcello Baciarelli	Aleksander Orłowski
w XIX wieku namalował go:
Jan Matejko	Maksymilian Gierymski	Stanisław Wyspiański

19. Pierwszy pomnik upamiętniający 500 rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem został wzniesiony w: 1 p.

Grunwaldzie

Krakowie

Warszawie

20. Do każdego stylu architektonicznego dopisano trzy zestawy cech charakteryzujących go; wybierz właściwy i zakreśl: 2 p.

A) Styl romański
grube mury małe okna sklepienie kolebkowe	grube mury małe okna budowane z cegły	grube mury duże okna sklepienie kolebkowe
B) Styl gotycki:
duże okna sklepienie ostrołukowe cienkie mury z cegły	duże okna sklepienie kolebkowe cienkie mury z cegły	duże okna sklepienie ostrołukowe grube mury z kamienia

21. Podkreśl właściwą odpowiedź: 2 p.

A) Po przeczytaniu poniższego fragmentu tekstu pieśni zaznacz właściwy tytuł:

… Bogiem sławiena Maryja

U Twego Syna, Gospodzina,

Matko Zwolena Maryja…

Bogarodzica

Gaude Mater Poloniae

Lament Świętokrzyski

B) Pieśń „Gaude Mater Poloniae” powstała dla uczczenia:

pamięci zamordowanego biskupa Wojciecha

na uroczystość kanonizacji biskupa Wojciecha

na uroczystość kanonizacji biskupa Stanisława ze Szczepanowa

22. Za panowania którego z Piastów miały miejsce następujące wydarzenia: 2 p.

A) herb rodowy Piastów stał się herbem państwa polskiego za:

Bolesława Chrobrego

Przemysła II

Władysława Łokietka

B) Pierwsze starania o uzyskanie korony królewskiej w celu zakończenia rozbicia dzielnicowego Polski podjął:

Henryk Brodaty

Henryk Probus

Przemysł II

23. W związku z zagrabieniem ziem polskich przez zakon krzyżacki dwaj ostatni Piastowie wytoczyli Krzyżakom procesy, którym przewodniczyli wysłannicy papiescy. 4 p.

A) Pierwszy proces z Krzyżakami za Władysław Łokietka odbył się w:
Inowrocławiu	Krakowie	Wrocławiu
Czy wyrok sądu uwzględniał żądania Polski. Zakreśl - tak.
B) Drugi proces za Kazimierza Wielkiego miał miejsce w:
Gnieźnie	Kaliszu	Warszawie
Czy wyrok sądu uwzględniał żądania Polski. Zakreśl - tak.

24. Uzupełnij informacje wpisując je w wyznaczone wolne miejsca: Za czyjego panowania został zawarty traktat pokojowy i jakie ziemie odzyskaliśmy lub uzyskaliśmy na jego mocy:

A) W Budzi- Szynie 4 p.	za panowania - Bolesława Chrobrego,
		uzyskaliśmy - Łużyce i Milsko
	B) W Kaliszu 4 p.	za panowania - Kazimierza Wielkiego
		odzyskaliśmy - Kujawy i Ziemię Dobrzyńską
I (pierwszego) w Toruniu 4 p.	za panowania - Władysława Jagiełły, odzyskaliśmy - Ziemię Dobrzyńską, a Litwa Żmudź - do końca życia Witolda i Jagiełły
II (drugiego) w Toruniu 9 p.	za panowania - Kazimierza Jagiellończyka
		Uzyskaliśmy i odzyskaliśmy - Pomorze Gdańskie, Ziemię Chełmińską, Ziemię Michałowską, Warmię (+ Pomezanię: Malbork i Sztum)

25. Duchowni, głównie biskupi, odgrywali bardzo ważną rolę polityczną, często byli wysokimi urzędnikami państwa, doradcami władców, choć ich losy były różne. - Do podanych informacji dobierz, spośród podanych niżej, właściwą postać i wpisz jej imię w tabelce: 8 p.

A) Biskup, który wyruszył na wyprawę w celu chrystianizacji Prusów - Wojciech Sławnikowic

B) Biskup, który popadł w ostry konflikt z Bolesławem II Śmiałym - Stanisław ze Szczepanowa

C) Na prośbę Bolesława Krzywoustego chrystianizował Pomorze Zach. - Otton z Bambergu

D) Biskup, który wspierał ideę zjednoczenia Królestwa Polskiego - Jakub Świnka

E) Biskup, uczestnik bitwy pod Grunwaldem, pierwszy prymas Polski - Mikołaj Trąba

F) Kanonik katedry płockiej, rektor Akademii Krakowskiej, który bronił Polski i Litwy przed Krzyżakami na soborze w Konstancji - Paweł Włodkowic

G) Biskup, który doprowadził do elekcji Władysława Warneńczyka na króla Węgier - Zbigniew Oleśnicki

H) Najmłodszy syn Kazimierza Jagiellończyka, dokonał poświęcenia ołtarza Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie - Fryderyk Jagiellończyk

26. Dopasuj kronikarzy epoki średniowiecza do ich dzieł: 6 p.

A) Kronika dziejów Polski od czasów legendarnych do 1202 r.		Kadłubek Wincenty
B) Opis grodów i terytoriów z północnej strony Dunaju		Geograf Bawarski
C) O władzy papieża i cesarza wobec pogan		Paweł Włodkowic
D) pierwsza „Kronika Polska”.	Gall Anonim (właściwie Venetianus Anonim),
E) „Kronika” obejmująca lata 1333- 1384.		Janko z Czarnkowa
F) „Roczniki czyli kroniki przesławnego Królestwa Polskiego”.		Jan Długosz

27. Na podstawie fragmentów z literatury pięknej i źródłowej napisz jaki władca został w niej przedstawiony, lub wypowiadał przytoczone słowa: - 11 p.

A) Objąwszy księstwo, zaczął dawać dowody zdolności umysłu i sił cielesnych i coraz częściej napastować ludy dookoła. Dotychczas jednak w takich pogrążony był błędach pogaństwa, że wedle swego zwyczaju siedmiu żon zażywał. W końcu zażądał w małżeństwo jednej bardzo dobrej chrześcijanki z Czech… - Mieszko I - 1 p.

B) Sławny dzieły tak świetnemi, przyjmując w Gnieźnie Ottona cesarza, dziwi przepychem i skarby drogiemi hojnie obdarza… - Bolesław Chrobry - 2 p.

C) Blisko Wrocławia bój się krwawy wszczyna - Uderza książę, w pień Niemców wycina - Poległy trupów ich stosy - Tłum psów żarłocznych pokrwawione szczątki - Okropnie wyjąc, rozrywa…- Bolesław Krzywousty - 2 p.

D) Ciebie także, synu Kazimierzu, zachęcam, abyś uczciwie i sprawiedliwe rządził narodem polskim… Dbaj o jego korzyści, dokładaj wysiłków i starań i o tym myśl szczególnie, abyś odzyskał dziedziczne ziemie Królestwa Polskiego zajęte przez Krzyżaków… - Władysław Łokietek - 2 p.

E) W wieku sędziwym - Doznał prac tylu nagrody - Pod nim naród był szczęśliwym - Żyzne pola, pyszne grody - Na urzędach ludzie zdatni - Takim był z Piastów ostatni… Kazimierz Wielki - 2 p.

F) Jaśniała wdzięki królewska dziewica - Pomimo tronu była płci swej chlubą - Wspaniała postać, cudna piękność lica - W mowie, w uśmiechu, w każdym czynie lubą… Jadwiga Andegaweńska - 2 p.

28. Urzędnicy państwa, przedstawiciele potężnych rodów rycerskich, nie zawsze zgadzali się z polityką królów i książąt, którym byli podporządkowani. Niektórzy z nich wzniecali bunty przeciwko monarchom, które doprowadzały do krwawych walk. Do krótkich not biograficznych dopasuj właściwe postacie spośród wymienionych poniżej. - 5 p.

A) Cześnik Mieszka II, a następnie namiestnik na Mazowszu. Po powrocie Kazimierza Odnowiciela dom Polski wypowiedział mu posłuszeństwo. Został pokonany we wspólnej wyprawie księcia polskiego i kijowskiego Jarosława Mądrego. - Miecław albo Masław - 1 p.

B) Kasztelan Biecki, przywódca husytów polskich; organizator konfederacji korczyńskiej. Ostateczną klęskę poniósł w bitwie pod Grotnikami, gdzie poległ. - Spytko z Melsztyna - 1 p.

C) Kasztelan Lędzki, a następnie wojewoda i starosta poznański. Usunięty ze starostwa stał się przywódcą opozycji wielkopolskiej; skazany na banicję przez Kazimierza Wielkiego, uwieziony w Olsztynie k. Częstochowy i ukarany śmiercią głodową. - Maciej Borkowic - 1 p.

D) Wójt Krakowa oraz kasztelan Sądecki stanął na czele buntu przeciwko Władysławowi patrycjatu niemieckiego przeciwko Władysławowi Łokietkowi. Zmarł na wygnaniu. - wójt Albert - 1 p.

E) Palatyn, wojewoda Bolesława Krzywoustego, zasłużony dla księcia podczas walk
ze Zbigniewem podczas walk o Pomorze. Około 1117 r. stał się przywódcą buntu; został pokonany i oślepiony. - Skarbimir - 1 p.

29. Do przedstawionych historyczno-geograficznych opisów ziem polskich dopasuj ich nazwy, wybierając spośród podanych poniżej. 6 p.

A) Dzielnica Polski, położona między górną Notecią i Wisłą, w XI wieku zamieszkiwali ją najprawdopodobniej Goplanie; od początku X wieku wchodziła w skład państwa Polan.
W I połowie XIII wieku najeżdżana przez Krzyżaków. - Kujawy - 1 p.

B) Kraina w dorzeczu Łyny i Pasłęki; po podboju przez Zakon Krzyżacki utworzono tam biskupstwo. Od połowy XV wieku znalazła się w granicach państwa Polskiego. - Warmia - 1 p.

C) Region położony po obu brzegach środkowej Odry, między Śląskiem, Wielkopolską
i Pomorzem Zachodnim; miał on kluczowe znaczenie w walkach o zachodnią granicę Polski. Ziemia Lubuska - 1 p.

D) Ziemie położone w dorzeczu Sanu i górnego Dniestru; po wymarciu miejscowych książąt ziemie te zostały zajęte przez Kazimierza Wielkiego i przyłączone do Polski. Ruś Halicka (Czerwona) - 1 p.

E) Region położony nad środkową Wartą i górną Bzurą, który od 1138 r. stanowił oprawę wdowią dla księżnej Salomei, żony Bolesława Krzywoustego; od II połowy XIII wieku były to dwa księstwa dzielnicowe. - Ziemia Sieradzko- Łęczycka - 1 p.

F) Dzielnica Polski położona w dorzeczu górnej i środkowej Odry; od 990 r. przyłączona
do Polski; utracona ostatecznie przez Kazimierza Wielkiego. - Śląsk - 1 p.

30. Każdy ród rycerski (szlachecki) miał swój herb; na poniższym rysunku, przedstawiającym herb LIS, umieszczono strzałki wskazujące główne części herbu; wpisz właściwą nazwę obok każdej strzałki. 6 p.

Klejnot (1)



hełm z koroną (2-3)

labry (chusta) (4)

tarcza (5)


godło (znak) (6)

Dziękujemy!

Uwaga: wątpliwości interpretacyjne rozstrzygamy na korzyść uczestników Olimpiady.

Łącznie 298 punktów

2

---