RYNEK FINANSOWY

RYNEK KAPITAŁOWY I PIENIĘŻNY

Zakres tematyczny

• Rynki i instrumenty

• Papiery wartościowe - akcja

• Giełdy

• Papiery wartościowe - obligacja

• Euroobligacje

• KDP - krótkoterminowe papiery dłużne

• Credit rating

• Fundusze inwestycyjne

• Fundusze kapitałowe (PE/VC)

• Fundusze kapitałowe Hedge Funds (HF)

• Następne cudowne lata studiów

• CSR - Społeczna odpowiedzialności biznesu

• Finansowanie ochrony środowiska

XXI Wiek na rynku finansowym

• Kapitalizm powszechny

• Giełdy

• Inwestorzy indywidualni

• Asset management

• Fundusze inwestycyjne

• Fundusze emerytalne

• Dorobek rynku finansowego

• Procesy: Oszczędzania, Inwestowania, Finansowania

• Instytucje

• Instrumenty

Procesy:

• Uniwersalne - dotyczą przede wszystkim gospodarki i społeczeństwa, a także rynku finansowego

• Utrwalanie własności prywatnej

• Poszerzanie wolności gospodarczej (liberalizacja)

• Ale czy tak jest?

• Globalizacja

• Informatyzacja

• Demografia

• Konkurencja polityczno - społeczno - gospodarcza

• Integracja polityczno - społeczno - gospodarcza (także Unia Walutowa)

• Szczególne - dotyczą przede wszystkim rynku finansowego

• Standaryzacja kapitału(akcja - obligacja - giełda)

• Standaryzacja ryzyka (credit - rating)

• Dezintermediacja - odpośredniczenie, pozbawienie klasycznych pośredników ich funkcji

• Sekurytyzacja:

• Szersze znaczenie- coraz więcej transakcji jest wykonywanych za pomocą papieru wartościowego;

• Węższe znaczenie - zamiana aktywów na papiery wartościowe

• Komodyzacja - commodity - (ang.) towary; utowarowienie rynku finansowego

Ryzyko:

• Wzrost ryzyka

• Transfer ryzyka

• Kierunek transferu ryzyka

• Ostateczny konsument ryzyka?

• Akcja czy obligacja?

• Nie nazwa instrumentu, ale charakter transakcji i konstrukcja instrumentu rozstrzyga o poziomie ryzyka

Rynek finansowy:

• Rynek kapitałowy

• Rynek pieniężny

Transakcje kapitałowe - kiedy termin zapadalności jest powyżej roku.

Transakcje pieniężne - kiedy termin zapadalności jest do roku

Instrument finansowy - umowa między dwoma stronami regulująca zależność finansową, w której pozostają strony umowy

Papier wartościowy

• Instrument finansowy

• Papier wartościowy - prawa majątkowe o charakterze finansowym

• Podział:

• Własnościowe(akcje) - wierzycielskie(obligacje)

• Na okaziciela - imienne

• Medium dla kapitału

• Zasięg (lokalny - międzynarodowy)

• Charakter (udziałowy - wierzycielski)

• Nadzór (publiczny - niepubliczny)

• Podmiot (publiczny - prywatny)

• Rodzaje:

• Akcje

• Obligacje

• Co jeszcze? (kontrakty terminowe, weksle, bony skarbowe, opcje, kwity depozytowe, certyfikaty inwestycyjne, euroobligacje)

• Inne papiery wartościowe:

• PP(prawo poboru)

• PDA(prawo do akcji)

• ADR/GDR

• Listy zastawne

• BPW(bankowe papiery wartościowe)

Papiery wartościowe - kawowe/terminowe:

• Bazowe

• Pochodne

Rynki obrotu papierami wartościowymi:

• Rynek publiczny - rynek niepubliczny

• Rynek pierwotny a rynek wtórny(giełda)

Instytucje i Regulacje „Dualizm Regulacyjny”

• Obszar regulacji precyzyjnych: bankowość, fundusze emerytalne, ubezpieczenia

• Obszar braku regulacji lub regulacji ograniczonych: fundusze kapitałowe (PE, VC, Hedge), strefy off shore.

Wspaniałe lata 2007-2010

• Kryzys rynku hipotecznego (subprime)

• Kryzys giełdowy

• Credit rating

AKCJA

Definicje akcji:

• Naukowe

• Udział w biznesie

Prawa akcjonariusza:

• Prawo głosu

• Dywidenda

• Prawo Poboru

• Prawo do części majątku (masa upadłościowa)

Obowiązku akcjonariusza:

• Ogólnie nie ma

• Pełne opłacenie akcji

• Odpowiada do wysokości swojego udziału w stratach

Klasyfikacje uprawnień:

• Prawa korporacyjne - prawo głosu

• Prawa majątkowe - pozostałe

Rodzaje akcji

• Na okaziciela - imienne

• Zwykłe, uprzywilejowane

• Zwykłe, uprzywilejowane, ułomne(nie zawierają w sobie jednego z uprawnień(najczęściej jest to prawo głosu))

• Akcja „Złota” - akcja, która zawiera nadzwyczajne uprawnienia jednego z udziałowców, które nie wynikają ze skali zaangażowania kapitałowego

• Penny stock

• Akcje groszowe - segment akcji o niskiej wartości

• Np. MEWA, FON: kurs 0,01 PLN wzrost o 1 grosz = 100%!

• Prywatyzacja GPW - akcje nieme - nie maja prawa głosu

Prawo głosu

• Uprzywilejowanie (max 2 głosy)

• Dźwignia prawna - dotyczy posiadania akcji uprzywilejowanych (w kapitale mam 10 akcji, ale w głosach - 20)

• UE: One Share = One Vote

Korzyści dla akcjonariusza

• Dywidenda

• Prawo Poboru

• Program Lojalnościowy

• Różnice kursowe

Dywidenda:

• Polityka dywidend - systematyczne podejście do alokacji nadwyżki finansowej

• Dywidendy na raty

• Dywidenda zaliczkowa

• Wartość dywidendy (realna, relatywna)

• Stopa dywidendy

• Akcja uprzywilejowana co do dywidendy: dywidenda nie wyższa niż 150% zwykłej dywidendy

• Uprzywilejowanie co do dywidendy może wyłączać prawo głosu(akcja niema)

• Dzień ustalenia praw do dywidendy

• Dzień wypłaty dywidendy

Prawo Poboru

• Nowe emisje - wtedy to prawo się włącza

• Zachowanie dotychczasowych udziałów akcjonariusza

• Prawo poboru można ograniczyć w całości lub w części wobec wszystkich akcjonariuszy

• Nie ma wyłączeń podmiotowych, czyli określonych grup akcjonariuszy

• Prawo Poboru - jako przedmiot obrotu (objąć - sprzedać - wygasnąć)

Prawo do majątku (masa upadłościowa)

• Kolejność zaspokajania wierzycieli

„Złota” akcja

• Nadzwyczajne uprawnienia jednego z akcjonariuszy niewynikające z zaangażowania kapitałowego

• Jakie konkretne uprawnienia

• Likwidacja spółki, przeniesienie poza granice, zmiana działalności, skład RN

• Złota akcja - złote weto

• „Złota” akcja w Polsce

• Sektory ważne dla bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego

• Sektory: elektroenergetyczny, paliwowy, górniczo - hutniczy, telekomunikacyjny, transportowy

• PGNiG - zapis w statucie: realizacja nawet nierentownych inwestycji, jeśli wymaga tego bezpieczeństwo energetyczne państwa

• Firmy, w których są „złote akcje” - Lotos, PKN Orlen, PGNiG, PGE, PKP, TP(usunięte w wyniku interwencji Komisji Europejskiej)

• 10.2009: KE - zaskarża polskie przepisy do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości

INVESTOR RELATIONS - relacje inwestorskie

• Więcej niż tylko obowiązki informacyjne

• Komunikacja wzajemna

• Zarządzanie strukturą akcjonariuszy

• Urealnienie czy manipulacja?

• Każda spółka giełdowa

Instrumenty związane z akcją

• PP - Prawo Poboru

• PDA - Prawo do akcji

• ADR/GDR - Kwity Depozytowe (Global/American Depositary Receipts)

Poza rynkiem macierzystym

• Dostęp do rynków zagranicznych

• Aspekt prawny (ADR/GDR)

• Kwity depozytowe

• Dual listing - spółka jest na giełdzie macierzystej i innej

• Zdalny członek giełdy

Inne pojęcia

• Split akcji - podział wartości nominalnej akcji na równe części, stosuje się, aby zwiększyć płynność akcji

• Scalanie akcji(reverse - split) - stosuje się, aby kształtowanie kursu było bardziej realne a nie spekulacyjne

• Blue Chips - akcje, które mają dużą kapitalizację

• Free float - część akcji pozostająca w wolnym obrocie

• IPO - pierwsza oferta publiczna, pierwsza sprzedaż (initial public offer)

• Pre-IPO - pierwsza sprzedaż w obiegu zamkniętym

• Lock-up - zablokowanie sprzedaży pakietów akcji dotychczasowych akcjonariuszy

Akcje Groszowe

• Split

• Spadek kursu

• Wzrostu kursu o 1 grosz powoduje wzrosty wartości o kilka-, kilkadziesiąt- lub 100%

• Błędny sygnał dla inwestorów

• Sankcja: Lista Alertów GPW - kurs jednolity

Scalanie akcji:

• FON - maj - czerwiec 2009

• Kurs akcji 1 grosz

• Relacja 50:1

• Co z tzw. „resztówkami”?

• Darowizna akcji (maksymalnie 49 groszy)

Ceny akcji:

• Nominalna

• Emisyjna - nie może być niższa od nominalnej

• Rynkowa (kurs)

Wskaźniki:

• Stopa dywidendy

• Dywidenda na 1 akcję: kurs akcji

• Cena/Zysk (P/E)

• Kurs akcji: zysk na 1 akcję

• Cena/Wartości księgowej (P/BV

• Kurs akcji: wartość księgowa na 1 akcję

Wartość akcji na giełdzie:

• Wartość księgowa (BV) (podstawowa, fundamentalna, wartość akcji nie powinna spaść poniżej jej)

• Wartość perspektywiczna: uzasadnione oczekiwania co do wzrostu kursu wynikające z działalności spółki (gra rynkowa)

• Wartość iluzoryczna: nieuzasadnione oczekiwania co do wzrostu kursu wynikające z działalności spółki (halucynacje)

• Spekulacje

• Różnica pomiędzy wartością księgową a wartością rynkową tłumaczona jest:

• Spekulacją

• Kapitałem intelektualnym

OBLIGACJA

OBLIGACJE SKARBU PAŃSTWA - obligacje skarbowe

Zadłużenie Skarbu Państwa:

• 632 mld PLN

• Krajowe - 73%

• Zagraniczne 27%

• Kryterium rezydenta

• Krajowe - 62%

• Zagraniczne - 38%

Dług publiczny i deficyt - pojęcia pozytywne czy negatywne?

Struktura Walutowa:

• PLN 74%

• EUR 18%

• USD 4%

• Inne 4%

Znaczenie SPW w zadłużeniu:

• Skarbowe Papiery Wartościowe 95%

• Obligacje 66%

• Bony Skarbowe 7%

• Obligacje oszczędnościowe 2%

• Euroobligacje 21%

• Kredyty 4%

• Zapadalność 4,21 roku

Okresy emisji SPW - rynek krajowy

• 2, 3, 4, 5 lat

• 7, 10, 12 lat

• 20 lat - 4% zadłużenia

• 30 lat (wprowadzone w 2007 roku - 0,4% zadłużenia)

Ryzyka makroekonomiczne a dług państwa

• Efekt wypierania podmiotów prywatnych z rynku kapitałowego

• Bariera popytu na papiery wartościowe

• Wzrost stóp procentowych

• Płynność budżetu

• Coraz więcej pożyczamy w kraju - efekt kryzysu?

Przykłady emisji

• 3.2010 - 4-letnia oszczędnościowa

• % = inflacja + marża

• I okres odsetkowy: Inf + 2,15 = 5,75%

• Następne okresy: Inf + 2,5 =

• 3.2010 - 10-letnia oszczędnościowa (EDO)

• % = inflacja + marża

• I okres odsetkowy: Inf + 3,95 = 7,5%

• Następne okresy: Inf + 3,25? =

• 3.2010 - 2-letnia oszczędnościowa

• % = stałe

• % = 4,50

TZ - Trzyletnia Zmienna

• Formuła %

• WIBOR 6M x 0,93

Obligacje KFD(Krajowy Fundusz Drogowy) (BGK)

• Oszczędności budżetowe: redukcja 10 mld PLN przeznaczonych na drogi

• Finansowanie luki w zakresie inwestycji drogowych: obligacje KFD (BGK): 7,3mld PLN

• Dlaczego: takie zadłużenie nie jest ujęte w statystyce sektora finansów publicznych

• Kolizja z obligacjami skarbowymi (!)

• Warunki sprzedaży obligacji KFD zatwierdza MF (eliminacja konkurencji cenowej)

• Sprzedaż emisji obligacji na raty (eliminacja nadmiernej podaży)

• Wyższy spread: 40 pkt bazowych

NIESKARBOWE PAPIERY DŁUŻNE

• Wartość - 45 mld PLN

• KPD(krótkoterminowe papiery dłużne) - 12 mld PLN

• Obligacje - 30 mld PLN

• Przedsiębiorstwa - 14 mld PLN (ok. 90 emitentów)

• Banki - 11 mld PLN (ok. 20 emitentów)

• Samorządy - 5 mld PLN (ok. 380 emitentów)

Asymetria rynku instrumentów dłużnych

• SPW - 600 mld PLN

• NPD - 45 mld PLN

Nabywcy NPD:

• Kto kupuje?

• Banki - 33% (spadek z 40%)

• Przedsiębiorstwa - 25% (wzrost z 15%)

• Fundusze Inwestycyjne - 13%

• Fundusze Emerytalne - 9% (wzrost z 4%)

• Towarzystwa Ubezpieczeniowe - 5%

• Zagranica - 10%

• Inne

Banki - Organizatorzy emisji NPD

• 5 największych banków kumuluje 90% emisji (ING, BH, PKO SA, BRE, PKO BP)

Obligacje samorządowe

Województwo

• Wielkopolska

• Dolnośląskie

• Mazowieckie

• Podlaskie

• Świętokrzyskie

• Kujawsko - Pomorskie

Liczba emisji

• 60

• 55

• 30

• 5

• 5

• 5

Zadłużenie

• 950

• 500

• 300

• 45

• 35

• 700

Przykłady emisji

Samorząd

• Poznań

• Płock

• Gubin

• Kluczbork

• Kościerzyna

• Gdynia

• Chełm

• Elbląg

Baza odsetkowa

• T52

• T52

• T52

• Wibor 1Y

• T26, T52

• T52

• Wibor 6M

• Wibor 3M

Wartość (mln PLN)

• 500

• 50+40

• 1

• 3,5

• 1,5

• 206

• 20

• 1,8

Największe emisje komunalne

• Poznań 3 emisje 500, 125, 125 mln PLN

• Gdynia 206 mln PLN

• Bydgoszcz 3 emisje 144, 288 mln PLN (72)

• Rybnik 124 mln PLN

• Lublin 100 mln PLN

• Wojew. Dolnośląskie 100 mln PLN

• Kraków 300 mln PLN (+3 x 50 mln PLN)

• Warszawa

Najmniejsze emisje komunalne

• Dolice - 1 mln PLN

• Kartuzy 0,7 mln (ale jeszcze mają 6 innych)

Kujawsko - pomorskie

Bydgoszcz - 72, 144, 288 (4-17 lat)

Grudziądz 25+64 mln PLN (2-11 lat)

Świecie 31 mln PLN

Toruń - czołowy nieemitent

Najnowsze

• Warszawa 600 mln PLN (program 4 mld)

• Kraków 300 mln PLN

• Powiat Toruń 5,5 mln PLN (10 lat)

Znaczenie emisji komunalnych w finansowaniu JST

• Kredyty bankowe - 85%

• Papiery wartościowe - 15%

• Ale: Dolny Śląsk, Wielkopolska i Opolskie od 25 do 44%!

• Główne powody braku emisji JST: brak wiedzy, dostęp do kredytów, skomplikowane procedury

Kto kupuje emisje komunalne?

• Banki 85%

• Fundusze inwestycyjne 1,5%

• Towarzystwa Ubezpieczeniowe 1,5%

• Zagranica 10%

Przedsiębiorstwa komunalne

• MWiK(Miejskie Wodociągi i Kanalizacja) Bydgoszcz do 18 lat W6M 150 mln (600 mln) (BH i PeKaO SA)

• MPK(Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne) Łódź (2E) 23 lata W1Y 106 mln (166 - cały program emisji)

Ryzyko inwestycyjne: przedsiębiorstwo a JST(jednostek samorządu terytorialnego):

• Aspekt ekonomiczno - finansowy

• Aspekt społeczny

• Aspekt polityczny

• Efekt: zakłócenia racjonalności gospodarowania

• Bankructwo Gminy? Miasta?

• Wizerunek inwestora?

Problemy rynku obligacji samorządowych

• Ryzyko inwestycyjne

• Brak płynnego rynku wtórnego

• Emisje niepubliczne i publiczne (Poznań, Rybnik, Wojew. Dolnośląskie)

• Konkurencja obligacji skarbowych

• Rozwiązanie(?):

• Credit Rating

• Catalyst - GPW

• Idea emisji skumulowanych (zbiorcza emisja obligacji dla kilku JST)

• Emisje Euroobligacje Komunalnych

Euroobligacje komunalne:

• Kraków 1998 i 2000

• Warszawa - do 2009 żadnych emisji, nawet krajowych

• Kwiecień 2009 - emisja euroobligacji 200 mln EUR

Obligacje prywatne - przedsiębiorstwa

Przykłady:

• PKN Orlen 5 emisji (2 mld PLN)

• PGE 1,5 mln PLN

• Park Wodny Sopot 13 mln PLN

• Wólczanka 20 mln PLN

• Hochland Polska 10,2 mln EUR

• IKEA 250 mln PLN

• Impel 10 mln PLN

• Autostrada Wielkopolska (3,3 mld) (do 37 lat)

• Sphinx Polska 50 mln

• Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki 13 mln

• Empik 25 mln

• PKP 4 emisje 7-10 lat T52 2,5 mld PLN

• PKP Intercity 300 mln PLN

• Strzelec 5 lat 7,3% 150 mln PLN 5 lat W6M 30 mln PLN

• Centrum Haffnera 10 mln PLN

• Can Pack 530 mln PLN

• Żywiec 500 mln PLN

• Agrest (Pizza Hut, KFC) 150 mln PLN

• Lotnisko w Gdańsku 195 mln PLN

Kto kupuje korporacyjne:

• Banki 25%

• Przedsiębiorstwa 36%

• Fundusze inwestycyjne 13%

• Fundusze emerytalne 7%

• Zagranica 12%

Bruce Willis - Wódka - Obligacje

• Belvedere i marka „Sobieski”

• Bruce Willis „twarzą” wódki „Sobieski”

• Kontrakt 4-letni, Europa - Chiny, 16 mln USD

• Właściciele obligacji zaniepokojeni

• Od „reklamowania” do „Zarządu”

Catalyst (od 30.09.2009)

• MCI Management

• BGK - KFD

• EBI (Europejski Bank Inwestycyjny)

• BRE Bank Hipoteczny

• Poznań

• Warszawa

Trudne emisje:

• Stocznia Gdynia 7,4mln - ile udało się sprzedać (200 mln - program emisji)

• Telewizja Familijna 117 mln PLN

• Lehman Brothers 15 mln USD - tylko w Polsce

Obligacje niewykupione:

• Apexim 3 lata 6% 5,5 mln PLN

• Mostostal Gdańsk 3 lata W6M+0,5% 30 mln PLN

Obligacje prywatne - banki

Przykłady:

• BRE Bank Hipoteczny (13E) 3,5 mln PLN, 100 mln EUR, 100 mln USD

• BPH Hipoteczny (3E) 3,3 mld PLN

• BGK (2E) 900 mln (1,5 mld)

• Noble Bank 350 mln (500 mln)

• BPH 6 mld PLN

• Bank Millennium 2 mld PLN

• Bank Polskiej Spółdzielczości 150 mln PLN

• Projekt spółdzielczych banków zrzeszonych w BPS (zrzesza 350 banków)

• 60 banków spółdzielczych wyemituje obligacje poprzez BPS

• Wartość 250-500 mln PLN

• Toyota Bank 500 mln PLN

• VW Bank 46 mln PLN

Zagraniczne Banki:

• EIB 5-20lat 3 emisje (3 mld PLN)

• KBC Bank 290 mln PLN

• Bank Austria Creditanstalt (BACA) 2(E) 5-10 lat (1 mld PLN)

Obligacje szczególne

High Yield Bonds (wysoko dochodowe, duże odsetki)

Cechy:

• Credit rating - spekulacyjny(bardzo niski poziom) lub brak oceny

• Wysoka rentowność

Emitenci

• Rising stars(bardzo obiecujący, pracują w wysokodochodowych branżach-branża medialna)

• Fallen angels (junk bonds - obligacje śmieci, propozycja wysokich odsetek jest związana w wielkim ryzykiem)

Produkty Strukturyzowane

DB - magiczna trójka (DB -Deutche Bank)

• Akcje - DJ Euro Stoxx 50 (Europa)

• Akcje - S&P 500 (USA)

• Akcje - Nikkei 225 (Japonia)

• Akcje - WIG 20 (Polska)

• Rynek Towarowy - Miedź (LME)

• Rynek Towarowy - aluminium (LME)

• Rynek Towarowy - ropa naftowa (West Texas)

• Nieruchomości - EPRA Index (akcje spółek europejskiego rynku nieruchomości - European Real Estate Index - FTSE)

• Rynek Pieniężny - Wibor 1 W

DB Magiczna Trójka - warianty portfeli

Agresywny Zrównoważony Ostrożny

DJ Euro Stocks 15% 10% 5%

S&P500 15% 10% 5%

Nikkei 225 15% 10% 5%

WIG 20 15% 10% 5%

Miedź 5% 3,33% 3,33%

Aluminium 5% 3,33% 3,33%

Ropa naftowa 5% 3,33% 3,33%

FTSE EPRA 15% 10% 10%

Wibor 1W 10% 40% 60%

Rynek towarowy ma nas tylko zmylić, ponieważ jego udział jest znikomy. A zarobić można tylko 5%.

Deutche Bank WIG 20

• Rentowność - wzrost WIG 20

• Termin - 3 lata

• Gwarancja kapitału - TAK (ważna 30.11.2009 w dniu wykupu)

• Współczynnik partycypacji 70% (cena za gwarancje?) - gdy instrument zarobi, to 70% zagarnia bank, a resztę klient

• Rynek obrotu - GPW

Bank Handlowy i obligacje Lehman Brothers

• Obligacje strukturyzowane

• Poszkodowani: 229 osób na 15 mln USD (inwestują od 100 tys. PLN)

• Credit Rating A+ (bezpieczny papier wartościowy)- prawdopodobnie źle został oceniony, credit rating posiada swoje formuły, które są objęte tajemnicą firmy

• Hasło: „obligacja”

• BH kwalifikuje obligacje jako: niskie ryzyko

• Segment: Private Banking & Wealth Management

• BH jest tylko dystrybutorem

• Emitent: Lehman Brothers Treasury Co.BV

• Gwarant: Lehman Brothers Holding Inc.

• Emitent i gwarant to powinny być dwie różne instytucje, a Lehman Brothers nawet nie pofatygował się aby zmienić nazwę, by nie utożsamiać tych firm.

• BH na bieżąco informuje klientów o procesie upadłościowym w USA i Holandii

• W RFN podobnie

• 1.2010 - BH proponuje 60% zwrotu wartości inwestycji ( w odpowiedzi na pozew klientów)

Pozyskiwanie kapitału w okresie kryzysu

- kredyt bankowy?

- emisja obligacji?

- emisja akcji?

Obligacje podsumowanie

Klasyfikacja obligacji:

• Ze względu na status emitenta(typ emitenta) - prywatne(nie skarbowe)/ skarbowe - publiczne (skarb państwa, samorządy)

• Zasięg emisji: krajowe, międzynarodowe

• Ze względu na oprocentowanie - ze stałym %(i zero kuponowe-liczone na bazie dyskonta)/ ze zmiennym %

Ale: kurs obligacji: wszystkie obligacje są zmienne(co do swojej wartości)

• Zmiana %: ze stałego na zmienne, ze zmiennego na stałe

• Ze względu na okres obiegu: krótko-średnio-długoterminowe

• Ze względu na walutę - jednowalutowe, dwuwalutowe, opcja wyboru waluty

• Ze względu na płatność odsetek - okresowo, przy wykupie, reinwestowane

• Ze względu na typ wykupu - wykupywane jednorazowo, losowo, bez wykupu

• Ze względu na możliwość zamiany na: akcje emitenta, inne akcje, obligacje emitenta, inne obligacje, inne aktywa

• Ze względu na formę - materialne, niematerialne

• Ze względu na datę wykupu - określona, nieokreślona

• Zamienne (na emitenta inne), wymienne (np. na inne akcje)

• Ze względu na zabezpieczenia -całkowicie, częściowe, bez zabezpieczenia (standing, ocena credit rating)

• Ze względu na przedmiot zabezpieczenia - hipoteka, zastaw, gwarancja

• Typ nabywcy: osoba fizyczna, osoba prawna

• Konstrukcja: klasyczne, strukturyzowane

Komu spłacono obligacje przedwojenne

• USA

• Szwecja

• Szwajcaria

Czynniki ryzyka - inwestowanie w obligacje:

• Ryzyko braku wykupu (ryzyko spłaty)

• Ryzyko walutowe

• Ryzyko stopy procentowej

• Ryzyko kursu obligacji

• Ryzyko płynności(losowanie, brak rynku wtórnego)

• Ryzyko niższego przychodu(niższa marża, opłaty manipulacyjne, konstrukcja)

• Ryzyko zmiany statusu emitenta

• Ryzyko spekulacji(zbijanie kursu, pompowanie kursu)

• Ryzyko obiektywne: wynika z uwarunkowań rynkowych (np. ryzyko stopy procentowej ryzyko walutowe)

• Ryzyko własne; wynik a z intencji emitenta i konstrukcji obligacji, a także z jego sytuacji finansowe

EUROOBLIGACJE

Obligacja wyemitowana na rynek międzynarodowy

bądź

Swobodnie zbywalne instrumenty dłużne na okaziciela, których emisji i gwarancji dokonują międzynarodowe syndykaty banków uniwersalnych oraz banków inwestycyjnych, a nabywcami są inwestorzy mający siedzibę poza krajem, w którego walucie emisja jest wyrażana…

To jest zła definicja

Euroobligacja - nazwa historyczna

• W latach 60. w USA zniechęcano do inwestowania w zagraniczne obligacje emitowane w USD

• Efekt: pojawiły się emisje obligacji w USD emitowane poza USA - początkowo w Europie

• Stąd nazwa: euroobligacje

Typowe błędy!

• Euro - bo waluta

• Euro - bo emitent

• Euro - bo inwestor

Rola Euroobligacji:

• Powszechny instrument zaciągania długu na międzynarodowym rynku finansowym

Segmenty walutowe Euroobligacji:

• Eurodollar bonds

• Euro - euro bonds

• Eurosterling bonds

Ryzyko globalnych inwestycji finansowych (credit - rating)

Polskie emisje Skarbowe

Pierwsze emisje:

• Uregulowanie zadłużenia PRL

• Plan Brady'ego

• „Brady” 1994 - 7,8 mld USD na 20 i 30 lat

Pierwsze emisje rynkowe;

• 1995 - USD i DEM

Euroobligacje w finansowaniu polskiego zadłużenia;

• 1995 0,4%

• 1996 0,6%

• 1997 1,3%

• 2001 2,4%

• 2003 8,4%

• 2008 17,7%

• 2009 22%

Przykłady euroobligacji skarbowych - 41 emisji:

Euroemisje rządowe:

• EUR 13 emisji

• USD 10 emisji

• JPY 11 emisji

• CHF 6 emisji

• GBP 1 emisja

Przykłady Euroemisje skarbowych:

• JPY 25000 mln 2003 7 lat 0,84%

• JPY 50000 mln 2004 5 lat 1,02%

• USD 100 mln 1997 20 lat 7,75%

• EUR 500 mln 2005 50 lat 4,25%

• EUR 3000 mln 2005 15 lat 4,20%

2009:

• Maj 2009

• 250 mln EUR

• Popyt - 1,2 mld EUR

• Podniesienie wartości do 750 mln

• Okres 5 lat

2010:

• 01.2010

• 1 mld EUR

• Popyt: 7,5 mld EUR(chętnych 360 instytucji finansowych)

• Podaż ostatecznie: 3 mld EUR

• % = 5,25

• Spread: 148 pkt bazowych

• 15 lat

Irlandia spread: 170 pkt bazowych

Wnioski z emisji euroobligacji skarbowych:

• Uwagi nt. euroemisji:

• Dywersyfikacja walutowa (także rynkowa)

• Transzowanie emisji

• Credit - rating

• Non - deal road - show

• Ceny emisyjne 983,00 - 1060,00 (dyskonto, premia)

Euroobligacje Eurolandu - Luty 2009

Brazylia:

• 2001 zadłużenie RP wobec Brazylii - 3,32 mld USD, termin spłaty 2009

• Brazylia potrzebuje kapitału

• Propozycje:

• Sekurytyzacja (brazylijska emisja pod polski credit rating)

• Wykup przez Polskę za gotówkę

• Polska wykupi 3,32 mld USD za 2,46 mld USD

• Finansowanie pomostowe NBP

• Efekt: 860 mln USD zostało

Stołeczne królewskie miasto Kraków:

• 1998 - 66 mld DEM

• 2000 - 34 mln EUR

Euroemisje samorządowe Warszawy

• 04.2009 200 mln EUR 5 lat 6,875 cradit rating A2

• Spread w relacji do obligacji “Bund”

• Rządowe 355 pb

• W-wa 466 pb

Euroobligacje prywatne:

• Złomrex 170 mln EUR 2007 7 lat 8,5%

• PGNiG

• Emisja 2001-2006

• Wartość pierwotna 500 mln EUR

• Wartość skorygowana 800 mln EUR

• Nadmiar 300 mln EUR 6,75% trigger rating

• Efekt Nadmierny i kosztowny dług

• Rozwiązanie Wcześniejsza spłata

• Zły koniec

• TVN - najnowsze euroobligacje TVN

• Emisja 11.2009

• Wartość nominalna 405 mln EUR

• Wartość emisyjna 399,7 mln EUR

• Termin 8 lat

• Status Niezabezpieczone

• Rynek Giełda Luksemburg

• Oprocentowanie 10,75%

• Opcja call - emitent może w każdym momencie wezwać inwestorów do natychmiastowego pozbycia się obligacji

Emisje zagraniczne

• Czechy

• Czechosłowacja 1990 2 euroemisje

• Republika Czeska 1993 I emisja 375 mln USD

• Miasto Praga 1994

• CEZ 2006 500 mln EUR 5 lat

Cel: zakup elektrowni i spółek dystrybucyjnych (m.in. w Polsce)

• Węgry

• 1990 13 emisji

• 2005 - MOL 750 mln EUR 10 lat

• Rosja

• ZSRR 1990 4 emisje

• Rosja 1995 1 mld USD

• St. Petersburg 1996 300 mln USD

• Koleje Rosyjskie(syberyjskie) 2006 5 mld USD

• Bank Zenit 2006 200 mln USD

• Gazprombank 2008 500 mln CHF

• Issue Managers: Merrill Lynch, Barclays, Citigroup, Credit Suisse, UBS

• Nieobecna od 2000

• Aktualne plany pozyskać 18 mld USD

Euroobligacje niespłacone

• Argentyna 2002

• Propozycje:

• 20 mld USD pozostaje do wpłaty wierzycielom zagranicznym

• Jak zmusić Argentynę do zapłaty?(majątek publiczny)

• Propozycja: 38 centów za 1 USD

• Zwrot przez 41 lat

CRADIT RATING

Procesy:

• Standaryzacja kapitału(papiery wartościowe)

• Standaryzacja ryzyka (credit rating)

Jak oceniać ryzyko?

• Samodzielnie?

• Ktoś inny oceni ryzyko?

• Jak w bajce:

• Za nas

• Dla nas

• Za darmo

Definicja credit - ratingu:

• System oceny i klasyfikacji ryzyka inwestycyjnego

• Względna miara ryzyka

• Porządkowanie ryzyka niewypłacalności

• Pomocny w ustalaniu rentowności

• Regulacje prawne - miara poziomu bezpieczeństwa inwestowanych środków finansowych

Credit - rating:

• Inwestor: redukuje możliwość podjęcia błędnej decyzji

• Emitent: redukuje koszt pozyskania kapitału

Mechanizm działania Credit - Rating

EMITENT:

• Cena credit ratingu informuje o skali ryzyka

• Wyższa ocena = mniejsze ryzyko

• Mniejsze ryzyko - niższe odsetki

• Niższe odsetki = niższy koszt długu

Płatność:

• Kto płaci za Credit Rating? - płaci emitent

• Ryzyka związane z płatnością

Skala ocen:

• A - jest wypłacalny (są wyjątki); ryzyko minimalne

• B - w przypadku poważnych zewnętrznych zadłużeń, emitent może mieć kłopoty z terminowa obsługą długu; ryzyko akceptowalne

• C - wystarczy małe zadłużenia, aby dług nie został spłacony; wysokie prawdopodobieństwo nie obsłużenia długu; ryzyko szczególne

• D - inwestujesz na własne ryzyko, podmiot upadłościowy; strata

• Komentarz ekonomiczny do ocen

• Poziom inwestycyjny:

• Od A do B

• Poziom spekulacyjny

• Od C do D

Konkurencja w regionie (Moody's)

• Białoruś B1

• Słowacja A1

• Węgry Baa1

Road - show Emitenta (PKN Orlen) 5 kluczowych informacji:

• Przedmiot działalności

• Model biznesowy

• Wyniki finansowe

• Struktura Akcjonariuszy

• Ocena credit rating

Agencje Credit - Rating:

• FitchRatings

• Moody's Investors Services

• Standard & Poor's

Brak gwarancji, brak odpowiedzialności:

• Credit-rating jest przedstawiany jako forma ochrony inwestora, ale nie jest on gradacją, że inwestor nie poniesie straty

• Agencja nie ponosi odpowiedzialności za adekwatność przyznanej oceny, traktując siebie jako część mediów - i stąd wynika jej prawo do publikowania swoich opinii, którymi uczestnicy rynku nie muszą się jednak sugerować, ani tez uwzględniać ich w procesie inwestowania

• Dysonans pomiędzy ogromnym i rosnącym wpływem agencji credit-ratingu na rynek finansowy, a znikomą skalą ich odpowiedzialności

• Dobrze płatna praca, w której można się mylić i nie ponosi się odpowiedzialności

Credit rating dla POLSKI

• Moody's A2

• S&P's A-

• Fitch A-

Credit rating w Polsce (International):

• Bank Millenium A

• BOŚ BBB

• PKN Orlen BBB-

• Bydgoszcz BBB

• Katowice A-

Na poziomie country level:

• Rybnik A

• Opole BBB

ENRON- w ciągu miesiąca credit rating:

• Zbyt optymistyczny na początku

• Nie nadążał za tempem wydarzeń

• Może być gwałtownie i szybko zmieniany w dół ( w górę nie robi się tego ze zwykłej przezorności)

Lehman Brothers Holdings Inc.:

• Stopniowe podnoszenie ratingu z Baa1 do A1 (w przeciągu 4 lat)

• W 2008 potwierdzenie oceny A1 perspektywa stabilna

• 9 czerwca 2008 A1 - perspektywa negatywna

• 17 lipca 2008 A2 - perspektywa negatywna

• 15 wrzesień 2008 B3/Non Prime - bankructwo

• 8 grudzień brak ratingu - nie żyje

Inne problemy

• Lato 2007 r.- kryzys „sub-prime” i odwołanie prezesa S&P

• Komisja Europejska krytykuje agencje Credit Rating

• Citigroup- odwołanie prezesa z powodu strat - następny dzień - redukcja ratingu

Split rating- podzielenie w ocenach w obrębie różnych agencji (jedna daje A druga B)

Credit rating przyczyniło się do:

• Upowszechnienia transakcji o zasięgu międzynarodowym

• Ułatwienia konstruowania oraz obniżenia kosztów zdywersyfikowania portfela inwestycyjnego

• Dywersyfikacja źródeł pozyskiwania kapitału

• Obniżenia kosztu pozyskania kapitału

• Ułatwienia zarządzania wartością firmy

• Weryfikacji działań kierownictwa (w ramach corporate governance)

Niedoskonałość credit ratingu

• Jest narzędziem służącym do redukcji ryzyka a w szczególności ryzyka inwestowania w dłużne papiery wartościowe

• Jednak jego niedoskonałość sprawia, że credit rating paradoksalnie sam generować ryzyko

Oligopolistyczny rynek firm przyznających oceny credit rating:

• Jest za mało agencji (wszystkie amerykańskie) liczących się na rynku międzynarodowym za mała podaż w stosunku do popytu z wielu krajów

• Wysokie bariery wejścia na rynek nowych agencji (prywatna ciężko zdobywa uznanie, państwowa ciężko zarabia na Siecie)

Tajemnica handlowa

• Nie mamy dokładnych algorytmów wystawiania ocen przez agencje

Zalety credit rating:

• Standaryzacja ryzyka inwestycyjnego na rynku dłużnych papierów wartościowych

• Obniża ryzyko

• Obniża koszty pozyskania kapitału

• Ułatwi dostęp do kapitału

Krótkoterminowe papiery dłużne KPD

• Są emitowane do 1 roku

• Odpowiednik CP's (Commercial Papers)

• Najmniejszy nadzór ze strony KNF ponieważ przy emisji KPD tylko się informuje KNF że coś takiego jest

Emitenci KPD

• Ericsson

• Shell

• BMW

Ewolucja KPD

• Początkowo emitenci w beznadziejnej sytuacji firmy które nigdzie nie mogą zdobyć kasy

• Następnie emitenci w dobrej i bardzo dobrej sytuacji finansowej

• Obecnie (od 2007): każdy

Klasyfikacja KPD - kryteria

Emitent	Prywatny	Publiczny
Rynek	Krajowe	Euro emisje (ECP's)
Zabezpieczenie	Gwarantowane	Niegwarantowane
Powtarzalność	Jednorazowe	Emitowane w ramach programów

Dylemat przedsiębiorstwa: Kredyt czy KPD?

Przedsiębiorstwo jako emitent

• Dostęp do poza bankowych źródeł finansowania

• Obniżenie kosztów finansowania

• Brak oceny zdolności kredytowej (nikt nie grzebie w bebechach)

• Brak zabezpieczenia pożyczki

• Efekt marketingowy

Banki w nowej roli

• KPD- kolejny przykład dezintermediacji wykluczenie banków jako klasycznych pośredników między pożyczającym a potrzebującym pożyczki

• Utrata części rynku kredytowego

• Wartość kredytów

• Jakość kredytów

• Bank- organizator emisji

• Bank- agent sprzedaży

• Bank- nabywca (aktywne zarządzanie portfelem)

Ocena rynku KPD

• Poza kontrolą Komisji Nadzoru wszędzie

• Zaniżona ocena potencjału rynku ze względu na krótkoterminowość emisji

Dylematy rynku KPD

• Ocena ryzyka (USA - 90% emisji posiada credit rating, Europa - 40%_

• Zabezpieczenie ewidentna rzadkość na rynku

• Rynek wtórny brak giełdy dla akcji

KPD a sprawa Polska

• Polski Bank Rozwoju - 1992

Emitenci

• Ministerstwo finansów bony skarbowe

• NBP bony pieniężne

• Przedsiębiorstwa KPD (najlepiej dodać przedsiębiorstw) KPDP

• Samorząd bony komunalne

• Banki BPW (bankowe papiery wartościowe) - najmniej rozwinięte

Emitenci - przedsiębiorstwa

• Ponad 600 podmiotów najlepsi i menty emitują

• Tauron Polska Energia 125 mln PLN

• Wołów 2,4 mln PLN

• Polkomtel 500 mln PLN

• Akademia medyczna w Gdańsku 2,5 mln PLN

Organizator emisji - Banki

• Bank Handlowy

• BRE Bank

• ING

• TOP- 6 generuje 80 % rynku

• Różnica wartości emisji KPD pomiędzy liderem a ostatnim: 100:1

Liderzy emisji a rynek wtórny

• Największa płynność- liderzy

• Najmniejsza płynność- pozostałe banki

Podstawy prawne emisji KPD

• Prawo wekslowe

• Ustawa o obligacjach

• Kodeks cywilny

• Terminologia: KWIT, Bon handlowy, Bon komercyjny

Nieporozumienia:

• Bezpieczne: bo instrumenty dłużne

• Bezpieczne: bo sprawność emitenta

• Bezpieczne: bo krótkie terminy

• Bezpieczne: bo renoma banków - organizatorów

Trudne emisje(spółki giełdowe):

• Universal (pierwszy emitent akcji w Polsce, spółka giełdowa, kilka jednoczesnych emisji KPD w kilku bankach)

• Swarzędz (ostatecznie wykupił)

• ESPEBEPE (postępowanie układowe)

• STGroup (brak wykupu)

• CLIF - organizator emisji (bank) ze względu na reputację wykupił emisję. Ostatecznie emitent wykupił emisję

JELFA:

• Inwestycja 15 mln PLN w KPD

• Emitent zawiera układ

• Skutki dla Jelfy:

• 4,2 mln PLN umorzenie

• 10,8 mln PLN spłata w ratach

• Extra:

• 200 tys. PLN kary nałożona przez KPWiG za brak informacji;

• V-prezes ds. Finansowych - zwolniony

ZASP(Zrzeszenie Artystów Scen Polskich):

• Zainwestował 9,5 mln PLN w KPD Stoczni Szczecin

• Bank organizator i kredytodawca a sytuacja Stoczni

• 18.02.2002 - Spotkanie: Banki, Rząd, Stocznia

• 19.02 i 28.02 dalsza sprzedaż przez bank 2,5 mln KPD dla ZASP-u

• Podwójna rola banku

• Sekwencja czasowa

• Prospekt (nieaktualizowany - np. poprawa koniunktury)

• Wpływy ze sprzedaży KPD: do stoczni, czy na spłatę zobowiązań wobec banku

• ING

• Szczęśliwy Finał dla ZASP

• Nieszczęśliwy Finał dla Prezesa ZASP (VI.2009 rusza proces)

Badania własne (emitenci - inwestorzy)

Emitenci - zalety KPD:

• Niższe koszty niż przy kredycie 25%

• Dywersyfikacja źródeł finansowania 23%

• Szybsze uzyskanie środków 11%

• Elastyczność finansowania 11%

• Prestiż i promocja 10%

• Brak zabezpieczeń 7%

• Dostęp do inwestorów 6%

Inwestorzy - bariery rynku KPD:

• Obligatoryjny rating 26%

• Jednolity rynek wtórny 21%

• Wspólna izba rozliczeniowa 17%

• Centrum Informacji 16%

• Jednolite ustawodawstwo 14%

Podsumowanie - wspaniała część rynku finansowego; występowanie wad

FUNDUSZE INWESTYCYJNE

Fundusze:

• Fundusze Inwestycyjne: regulowane przepisami prawa, nadzorowane

• Fundusze Kapitałowe: private equity, venture capital, hedge funds

Atuty Funduszy Inwestycyjnych:

• Zalety:




• Nadzorowany rynek

• Nie trzeba się znać, aby inwestować

• Dywersyfikacja

• Niski kapitał wystarczy, aby inwestować

• Różne rodzaje ryzyka

• Teoretycznie wyższe stopy zwrotu

• Zarządzanie (wiedza i doświadczenie)

• Czas

• Niskie koszty

• Płynność

• Dostęp do wszystkich rynków

• Wybór ofert (rynki, strategie, instrumenty)

Idea Funduszu Inwestycyjnego:

• Efektywny dostęp drobnego kapitału do możliwości inwestycyjnych oferowanych na rynku kapitałowym z uwzględnieniem zarządzania i dywersyfikacji

Fundusz Inwestycyjny:

• Osoba prawna, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie zebranych publicznie środków w określone instrumenty ( w określony sposób)

Różnice:

• Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych

• Fundusz Inwestycyjny

Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych:

• Spółka akcyjna, której przedmiotem działalności jest:

• Tworzenie funduszy inwestycyjnych

• Zarządzanie F.I

• Reprezentowanie F.I. wobec osób trzecich

• Zarządzanie portfelem papierów wartościowych

Klasyfikacja Funduszy Inwestycyjnych

Funkcjonowanie:

• FIO - otwarte

• SFIO - specjalistyczne otwarte

• FIZ - zamknięte

Rodzaj instrumentu:

• Akcji (agresywne)

• Obligacji (stabilne)

• Mieszane (zrównoważone)

• Rynku pieniężnego

• Aktywów pozafinansowych

Zakres geograficzno - branżowy

• Krajowe

• Zagraniczne

• Branże

• Emerging markets

• Etyczno - ekologiczne

Udział inwestorów w zyskach z tytułu dywidend i odsetek

• Wypłacające

• Akumulacyjne (tezauryzacyjne)

FIO a FIZ

Różnice:

• Tytuł uczestnictwa

• Przedmiot inwestycji

• Limity inwestycyjne

FIO - FIZ - tytuły uczestnictwa:

• FIO - zbywa i odkupuje jednostki uczestnictwa („zmienny kapitał”)

• FIZ - emituje publiczne i niepubliczne certyfikaty inwestycyjne (brak odkupu) („stały kapitał”)

Wycena tytułów uczestnictwa w FIO/ZFIZ;

• Wycena w FIO

• Wycena w FIZ

FIO - FIZ: przedmiot inwestycji:

• FIO

• Papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu

• FIZ

• Papiery wartościowe

• Udziały w spółkach z o.o.

• Waluty

• Instrumenty rynku pieniężnego

• Wierzytelności

• Prawa majątkowe (giełda towarowa)

• Instrumenty pochodne

• Nieruchomości

FIO - FIZ: limity inwestycyjne

• FIO

• Do 5% wartości aktywów w instrumenty wyemitowane przez jeden podmiot

• Do 10% wartości aktywów w instrumenty wyemitowane przez jeden podmiot, jeżeli suma inwestycji ponad 5% nie przekroczy łącznie 40% wartości aktywów funduszu

• FIZ

• Do 20% wartości aktywów w instrumenty wyemitowane przez jeden podmiot

Fundusze Inwestycyjne „Inwestor Pasywny”? Fundusze na WZA i w RN

FIO we władzach spółek:

• Nie więcej niż 10% głosów

• Mniej niż 10% to też dużo

• Sojusze TFI na WZA

• Ograniczenia etyczne - Kodeks Dobrych Praktyk

SFIO:

• Osoby prawne

• Osoby fizyczne (jednorazowa wpłata nie mniejsza niż 40.000 EUR)

• Rada Inwestorów

• Warunki wejścia w skład Rady

• Łatwy: wyrazić zgodę

• Trudny: reprezentuje ponad 5% jednostek uczestnictwa

• Rada Inwestorów może rozwiązać SFIO

Szczególne konstrukcje funduszy:

• Z różnymi kategoriami jednostek uczestnictwa (polityka cenowa)

• Z wydzielonymi subfunduszami (tzw. fundusze parasolowe - umbrella funds)

• Fundusze podstawowe i powiązane

Szczególne typy funduszy:

• Fundusze funduszy

• Sekurytyzacyjne

• Portfelowe (indeksowy, bazowy)

• Aktywów niepublicznych (minimum 80% wartości portfela zainwestowane poza tynkiem publicznym)

• Rynku pieniężnego

Wady Funduszy Inwestycyjnych:

• Brak gwarancji zachowania kapitału

• Brak gwarancji zysku

• Rozwodnienie zysku (skutek dywersyfikacji)

• Limity inwestycyjne (skutek dywersyfikacji)

• Koszty

• Brak wpływu na działalności Funduszy Inwestycyjnych

• Złudne poczucie bezpieczeństwa

• Komunikacja z inwestorem

Koszty Funduszy Inwestycyjnych:

• Opłaty manipulacyjne

• Zakup tytułów uczestnictwa

• Odkupienie tytułów uczestnictwa

• Transfer do innego Funduszu Inwestycyjnego

• Opłata za prowadzenie rachunku

• Opłaty operacyjne

• Opłaty za zarządzanie

• Inne koszty operacyjne (opłaty maklerskie, usługi księgowe, usługi marketingowe, itp.)

Płynność - odkup:

• Do 2 tygodni zawieszony: jeżeli w ciągu 2 tygodnie przedłożono do wykupu ponad 10% wartości aktywów funduszu

• Do 2 miesięcy zawieszony odkup: za zgodą KNF

• Do 6 miesięcy - odkup w ratach

Makroekonomicznie: Bessa a FIO i FIZ

• FIO - odkupuje jednostki uczestnictwa. Wyprzedaje akcje, aby zdobyć gotówkę na wypłaty, obniżając dalej kurs akcji

• FIZ - nie odkupuje certyfikatów inwestycyjnych, nie musi więc wyprzedawać akcji i przez to obniżać ich kursu

FIZ w okresie trudnego rynku

• FIZ: nie występuje fluktuacja wartości aktywów z powodu wycofywania się klientów (nieco inne ujęcie kwestii bieżącego braku wykupu certyfikatów inwestycyjnych)

• FIZ - szerszy zakres inwestycji niż FIO

• Np. Rok 2008: na 131 zgłoszonych wniosków do KNF o dopuszczenie Funduszy Inwestycyjnych - aż 121 dotyczyło FIZ

Cel funduszu:

• Ochrona realnej wartości aktywów

• Wzrost realnej wartości aktywów

Makroekonomiczne znaczenie Funduszy Inwestycyjnych:;

• Akumulacja kapitału

• Transfer kapitału

• Alokacja kapitału

Makroekonomia:

• Efektywność oszczędności społeczeńst3wa

• Finansowanie gospodarki

• Wymuszanie efektywności w spółkach (WZA, RN)

Świat:

• Liczba Funduszy

• Świat 60.000

• USA 15.000

• Europa 30.000

• Azja i Pacyfik 10.000

• Wartość aktywów 18 bln USD

• USA 7 bln USD

• Europa 6 bln USD

Fundusze Inwestycyjne w Polsce

• 46 Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych

• Ok. 600 Funduszy Inwestycyjnych (w tym ok. 200 zamkniętych)

• 140-150 mld PLN (apogeum 2007, obecnie 70 mld PLN)

• Zagraniczne Fundusze Inwestycyjne - kilka tysięcy

TFI

• AIG TFI S.A.

• BZ WBK AIB TFI S.A.

• Commercial Union Polska TFI S.A.

• IDEA TFI S.A.

• ING TFI S.A.

• MILLENIUM TFI

• PKO TFI

• SKARBIEC TFI S.A.

• PIONEER PEKAO TFI S.A.

• TFI PZU S.A.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE oferty

Fundusze akcji polskich

• ING Akcji

• Lukas Akcyjny

• SKOK Akcji

• Millenium Akcji

• AIG MiŚ Spółek

Fundusze Akcji Zagranicznych:

• ALLIANZ Akcji Japońskich

• DWS top 50 Europa

• SEB Nordycki

Fundusze zagranicznych papierów dłużnych

• DWS Euroobligacji

• Arka obligacji europejskich

• KBC Dalekowschodni FIZ

Fundusze Inwestycyjne Nieruchomości

• FIZ - inwestują bezpośrednio w nieruchomości (więcej niż 11 funduszy)

• FIO - inwestują pośrednio kupując akcje firm zaangażowanych na rynku nieruchomości (więcej niż 6 funduszy)

• Koszt tytułu uczestnictwa od 97 PLN do 220.000 PLN

Ekologiczne Fundusze Inwestycyjne

• Kryteria ekonomiczne = kryteria ekologiczne

EFI na Świecie

• Ponad 300 funduszy 100 mld USD

• USA ok. 40 funduszy

• UK ok. 30 funduszy

• Francja ok. 20 funduszy

• Holandia ok. 20 funduszy

• Japonia, Korea, Australia, Finlandia

Rynek D-A-CH

• 1996: 10 EFI 143 mln EUR

• 2010: 186 EFI 23 mld EUR

• 123 akcyjnych, 20 obligacyjnych, 17 mieszanych, 26 innych

Kto oferuje EFI:

• UBS (np. Eco - Hakase)

• Deutsche Bank (np. DWS Panda Renditenfonds)

• Credit Suisse

• ING

• Raiffeisen

• HSBC

Jak wybrać fundusz?

• Nazwa/właściciel

• Typ funduszy

• Przedmiot inwestycji funduszu

• Wyniki z poprzednich okresów

• Poziom ryzyka

• Kwoty

• Gwarancja kapitału

• Miejsce alokacji kapitału

• Opłaty

• Sposób traktowania klienta

• Prognozy

• Jak fundusze przeszły kryzys?

Paradoks rynku Funduszy Inwestycyjnych:

Formy wspólnego Inwestowania:

• Fundusz Inwestycyjny

• Klub Inwestorów

KLUB INWESTORÓW

Grupa osób inwestujących wspólnie wg ustalonych zasad w celach edukacyjnych i zarobkowych

Idea Klubu Inwestorów:

• Nauka inwestowania

• Osiąganie zysków

NATIONAL ASSOCIATION OF INVESTORS CORP. NAIC - USA

NAIC:

• 300 tys. członków

• 30 tys. klubów (1951 - 12 klubów)

• 220 mld USD

• KLUBY „Staruszek”

Kluby Inwestorów w Europie

• UK ok. 10 tys. klubów

• Niemcy ok. 7 tys. klubów

Polska - Kluby Inwestora:

• Od 3 do 20 osób

• Wspólne działalnie w celu zdobywania wiedzy

• Brak zaangażowania w inne kluby

• Do 20.000 PLN

Fundusze czy Kluby?

Smutne Historie

08.06.2010

Wykład 14

Fundusze private equity i venture capital

Fundusze kapitałowe poza nadzorem finansowym

Problem finansowania:

• Nowych przedsięwzięć

• W skali małej i średniej

• Szczególnie przedsięwzięć innowacyjnych

Luka finansowa nowych przedsięwzięć:

• Pomysł na biznes a kapitał

• Luka kapitałowa - różnica pomiędzy kapitałem posiadanym a niezbędnym

• Luka Macmillana (Macmillan gap)

Klasyczne źródła finansowania luki:

• Kredyt bankowy

• Kredyt kupiecki (odbiorca, dostawca)

• Dotacje, subwencje

• Emisja papierów wartościowych (np. akcji, obligacji)

• Zysk

• Leasing

• Factoring

• Środki własne (w tym tzw. „rodzinne”)

Dlaczego wspierać przedsięwzięcia MSP (szczególnie innowacyjne):

• Miejsca pracy?

• Wpływy podatkowe?

• Wzrost PKB?

• Innowacyjność jako źródło wzrostu PKB i konkurencyjności gospodarki

INNOWACYJNOŚĆ

To nie tylko nowoczesność, to ryzyko; produkt lub usługa nie zweryfikowana przez rynek

Ryzykowne Przedsięwzięcia sfinansowane przez PE/VC:

• Intel

• Microsoft

• Apple

• Netscape

• Amazon

• Lotus

• Yahoo!

• eBAY

Kapitał zorientowany na ryzyko

Inaczej: na wyższy zysk, ale nie spekulacyjny!

Kapitał zorientowany na wysokie: ryzyko i zysk:

• Fundusze Private Equity (PE)

• Fundusze Venture Capital (VC) (szczególny przypadek PE)

Inna nazwa: Kapitał wysokiego ryzyka

Private Equity:

• Ryzykowne inwestycje w małe i średnie przedsięwzięcia na ustalony okres oparte na współzarządzaniu

• Na ogół na niepublicznym rynku kapitałowym

Venture Capital:

• Bardzo ryzykowne inwestycje w małe i średnie przedsięwzięcia we wstępnej fazie ich rozwoju na ustalony okres oparte na współzarządzaniu

• Szczególny przypadek Private Equity

Cechy PE/VC:

• Akceptacja wysokiego ryzyka

• Oczekiwanie wysokiej stopy zwrotu

• Finansowanie małych i średnich przedsięwzięć

• Zaangażowanie na określony czas

• Współzarządzanie

Uwagi dotyczące PE/VC:

• PE i VC to nie jest kapitał spekulacyjny

• Zachowana jest zasada dywersyfikacji inwestycji

• Brak regulacji prawnych

PE/VC a Innowacyjność:

• Inwestycje nie zawsze innowacyjne High-Tech

• Najczęściej VC inwestują w High-Tech

• Np.-Tech (np. zarządzanie szpitalami)

• Low-Tech

• Clean-Tech (ochrona środowiska naturalnego)

Wybór projektu:

• Zasada 100 - 10 - 1 (ze 100 pomysłów wybiera się 10, a tylko jeden się udaje); zasada nieprawdziwa

• Przedsięwzięcie oryginalne czy skopiowane

• Innowacyjne = brak weryfikacji rynku

Wybór projektu:

• Jaki produkt?

• Jaka usługa?

Dawcy kapitału dla PE/VC (fundraising)

• Inwestorzy prywatni (osoby i instytucje)

• Inwestorzy publiczni (rządu, samorządu, fundusze międzynarodowe, szkoły wyższe)

Paradoksy

• Banki

• Towarzystwa Ubezpieczeniowe

• Fundusze Emerytalne

• Największym dawcą kapitału na ryzykowne przedsięwzięcia są instytucje zorientowane na bezpieczeństwo

Fazy inwestowania PE:

Early stage

Seed financing (idea, produkt)

Start up financing (przedsiębiorstwo)

First stage financing (akceptacja rynku)

Expansion stage:

Second stage financing (dochód, rozwój, konkurencja)

Third stage financing (ulepszenie produktu, rynki zagraniczne)

Bridge financing (sprzedanie pomysłu)

Im wcześniejsza faza inwestycji, tym wyższy oczekiwany zysk (z powodu większego ryzyka)

Dywersyfikacja Inwestycji PE/VC:

Różne branże

Różne przedsięwzięcia

Różne fazy przedsięwzięcia

Różne kraje

Zaangażowanie częściowe (udziały mniejszościowe albo większościowe)

Zaangażowanie wspólne z innymi PE/VC (potwierdzanie oceny biznesu + podział ryzyka)

Dezinwestycje:

Trade sale (m.in. inwestor branżowy, strategiczny)

Secondary purchase (inny fundusz PE/VC)

Buy back (wykupienie przez autora pomysłu)

Going public (sprzedanie na rynku publicznym)

PE i VC na świecie:

USA reprezentuje 40% światowego rynku, ale

Inwestycje r/r większe są już w Europie (USA k. 35 mld USD, Europa ok. 60 mld USD)

Rekordowy rok inwestycyjny: 2000r, USA - 105 mld USD

Polska: roczne inwestycje wynoszą ok 0,5 mld EUR

PE i VC a Polska:

W relacji do PKB (ok. 0,05%; UK ok. 0,6%)

Klasyfikacja funduszy PE/VC w Polsce:

Fundusze Komercyjne

Fundusze Pomocowe (Publiczne)

Fundusze FIZ (regulowane ustawą o funduszach inwestycyjnych)

Liczba Funduszy typu I i II = ok. 35-40

Wybrane firmy zarządzające funduszami PE/VC:

Nazwa Liczba funduszy wartość liczba finansowanych społek

CARESBAC 1 17 mln USD 43 (Matras)

Copernicus 3 34 mln USD 17 (Star Foods)

Secus A.M 1 30 mln PLN 2

Enterprise Investors 5 1 mld USD 100 (Sfinks, Zelmer)

Historia PE/VC:

USA 1946 (American Research & Development)

Najbardziej zasłużone państwo dla rozwoju PE i VC:

Związek Radziecki

Business Angels:

Osoby fizyczne

Inwestowanie własnych kapitałów

Inwestowanie raczej seed i start up

Mniejsza jednostkowa wartość inwestycji

Doświadczenie w zarządzaniu biznesem

W Polsce:

POLBAN (ok. 80 aniołów)

LEWIATAN BUSINESS ANGELS (ok. 70 aniołów)

Czy business devils?

24

---