Znaki i sygnały drogowe.

1. PRZEZNACZENIE ZNAKÓW DROGOWYCH

2. WIELKOŚĆ ZNAKÓW DROGOWYCH

3. SPOSOBY UMIESZCZANIA ZNAKÓW NA DRODZE

4. SYGNAŁY DAWANE PRZEZ OSOBĘ UPOWAŻNIONĄ DO KIEROWANIA RUCHEM DROGOWYM

5. SYGNALIZACJA ŚWIETLNA

6. SYGNAŁY ŚWIETLNE

7. SYGNAŁY OSTRZEGAWCZE

8. POJAZD UPRZYWILEJOWANY

Zasady postępowania uczestników ruchu drogowego na drodze określają:

• przepisy ruchu drogowego (zasady ogólne),

• znaki drogowe pionowe,

• znaki drogowe poziome,

• sygnały świetlne,

• sygnały dźwiękowe (wibracyjne),

• polecenia osoby uprawnionej do kierowania ruchem.

Ad 1. PRZEZNACZENIE ZNAKÓW DROGOWYCH

Znaki i sygnały drogowe wyrażają ostrzeżenia, zakazy, nakazy lub informacje.

Kierujący jest zobowiązany do stosowania się do znaków i sygnałów w następującej kolejności:

1. sygnały i polecenia dawane przez osobę uprawnioną do kierowania ruchem (musi się do nich stosować nawet pojazd uprzywilejowany),

2. wskazania sygnalizacji świetlnej,

3. wskazania znaków pionowych i poziomych ( są jednakowo ważne),

4. zasady ogólne.

Obowiązujące w Polsce znaki i sygnały drogowe odpowiadają, poza nielicznymi wyjątkami, systemowi znaków i sygnałów drogowych obowiązujących w Europie i wielu krajach świata.

Znaki i sygnały drogowe wyrażają w najbardziej syntetyczny sposób niektóre zasady ruchu drogowego. Zwykle same symbole na znakach wskazują określony sposób zachowania się uczestnika ruchu drogowego w konkretnej sytuacji na drodze, bez konieczności używania napisów. Takie znaki są uniwersalne i powszechnie zrozumiałe.

ZASADA INTEGRALNOŚCI ZNAKU Z TABLICZKĄ LUB NAPISEM

Znaczenie znaku należy rozpatrywać łącznie z treścią tabliczki pod znakiem lub napisu na znaku. Tabliczka lub napis zawęża zakres obowiązywania znaku.

Ad 2. WIELKOŚĆ ZNAKÓW DROGOWYCH

W Polsce stosuje się pięć grup wielkości znaków, a mianowicie:

• znaki wielkie umieszczane na autostradach

• znaki duże umieszczane na drogach ekspresowych, na drogach dwujezdniowych poza obszarem zabudowanym, na drogach dwujezdniowych w obszarze zabudowanym, na których dopuszczalna prędkość jest większa niż 60 km/h

• znaki średnie umieszczane na łącznicach autostrad i sróg ekspresowych, na jednojezdniowych drogach krajowych i wojewódzkich, na drogach powiatowych

• znaki małe umieszczane na drogach gminnych

• znaki mini umieszczane na słupkach przeszkodowych i tablicach kierujących, na drogach w obszarze zabudowanym, gdzie warunki nie pozwalają na stosowanie znaków większych lub zastosowanie większych znaków, na wąskich uliczkach zabytkowych miast

Wielkość, barwa, liternictwo, symbolika i sposób stosowania znaków drogowych określa szczegółowa instrukcja.

Ad 3. SPOSOBY UMIESZCZANIA ZNAKÓW NA DRODZE

Znaki drogowe pionowe występują w postaci tarcz lub tablic.

Umieszczane są:

• najczęściej po prawej stronie jezdni; obowiązują jednak na wszystkich pasach ruchu,

• znaki te mogą być powtórzone po lewej stronie jezdni,

• tylko po lewej stronie jezdni (zakaz zawracania),

• nad jezdnią na specjalnych wysięgnikach lub tzw. bramach; dotyczą wszystkich pasów ruchu,

• nad poszczególnymi pasami ruchu (dotyczą tych pasów nad którymi są umieszczone),

• na obiektach (wiadukty, tunele budynki),

• na jezdni (pojazd wykonujący prace na drodze np. malowanie znaków na jezdni).

KATEGORIE ZNAKÓW DROGOWYCH

1. znaki ostrzegawcze,

2. znaki zakazu,

3. znaki nakazu,

4. znaki informacyjne,

5. znaki kierunku i miejscowości,

6. znaki uzupełniające,

7. tabliczki do znaków drogowych,

8. dodatkowe znaki przed przejazdami kolejowymi,

9. dodatkowe znaki dla kierujących tramwajami,

10. dodatkowe znaki szlaków rowerowych,

11. dodatkowe znaki dla kierujących pojazdami wojskowymi,

12. znaki drogowe poziome,

13. sygnały świetlne dla kierujących i pieszych,

14. sygnały świetlne dla kierujących pojazdami wykonującymi odpłatny przewóz osób na regularnych liniach,

15. inne oznaczenia i symbole.

Na kolejnych zajęciach dokładnie omówimy:

• znaki ostrzegawcze ( trójkąt, żółte tło, czerwona obwódka);

• znaki zakazu (okrąg, białe tło, czerwona obwódka);

• znaki nakazu (okrąg, niebieskie tło);

• znaki informacyjne (prostokąt lub kwadrat, najczęściej niebieskie tło);

• znaki kierunku i miejscowości ( prostokąt lub strzała);

• znaki uzupełniające (prostokąt).

oraz:

• znaki poziome (białe lub żółte oraz znaki odblaskowe);

• sygnały świetlne (czerwone, żółte, zielone);

• sygnały dawane przez osoby uprawnione do kierowania ruchem.

Ad 4. SYGNAŁY DAWANE PRZEZ OSOBĘ UPOWAŻNIONĄ DO KIEROWANIA RUCHEM DROGOWYM

Osobą kierującą ruchem może być:

• policjant,

• żołnierz Żandarmerii Wojskowej zabezpieczający przejazd kolumny wojskowej lub ratując życie lub mienie,

• funkcjonariusz Straży Granicznej,

• inspektor Inspekcji Transportu Drogowego,

• umundurowany inspektor kontroli skarbowej lub funkcjonariusz celny,

• strażnik gminny lub miejski,

• pracownik kolejowy na przejeździe kolejowym,

• osoba wykonująca roboty na drodze na zlecenie zarządu drogi,

• osoba nadzorująca przejście dzieci przez jezdnię,

• kierujący autobusem szkolnym w miejscach wsiadania lub wysiadania dzieci,

a także :

• osoba odpowiedzialna za utrzymanie porządku podczas przemarszu procesji, pielgrzymki i konduktu pogrzebowego - jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpiecznego ich przemarszu,

• strażak Państwowej Straży Pożarnej - podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem akcji ratowniczej,

• umundurowany funkcjonariusz BOR podczas wykonywania czynności związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa osobom ochranianym,

• umundurowany i odpowiednio oznaczony pracownik nadzoru ruchu komunikacji miejskiej,

• strażnik leśny i funkcjonariusz Straży Parku,

• strażnik staży gminnej lub miejskiej.

Do dawanie sygnałów w celu kierowania ruchem uprawniony jest jednak tylko policjant i żołnierz żandarmerii. Inne osoby uprawnione są tylko do krótkotrwałego zamknięcia albo otwarcia ruchu na drodze lub zatrzymania pojazdu. Sygnały takiej osoby mają pierwszeństwo przed wszystkimi innymi sygnałami i znakami.

Kierujący ruchem daje sygnały za pomocą postawy i ruchu rąk. Najczęściej taki sposób kierowania ruchem spotyka się na skrzyżowaniach, w miejscach szczególnego nasilenia ruchu oraz w miejscach niebezpiecznych i sytuacjach wyjątkowych (wypadek).

Najważniejsze sygnały:

1. Postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony bokiem do nadjeżdżających pojazdów, oznacza zezwolenie na wjazd na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem, a dla pieszych - zezwolenie na wejście na jezdnię.

2. Postawa, w której kierujący jest zwrócony przodem lub tyłem do nadjeżdżających pojazdów, oznacza zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem, a dla pieszych - zakaz wejścia na jezdnię.

3. Podniesienie ręki do góry przez osobę kierującą ruchem oznacza mającą nastąpić zmianę dotychczas dawanego sygnału. Dla uczestników ruchu , dla których ruch był zamknięty, oznacza, że za chwilę będzie dawany sygnał oznaczający zezwolenie na wjazd lub wejście, a dla uczestników ruchu, dla których ruch był otwarty, oznacza, że za chwilę będzie dawany sygnał zakazujący wjazdu lub wejścia.

4. Ręka osoby kierującej ruchem wyciągnięta poziomo, poprzecznie do kierunku jazdy zbliżających się pojazdów, oznacza zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem.

Dodatkowo osoba taka może wskazywać dozwolony kierunek jazdy.

Osoba kierująca ruchem może także zatrzymywać pojazd do kontroli drogowej. Wskazuje ona jednocześnie miejsce zatrzymania pojazdu. Kierujący jest zobowiązany do zatrzymania się w tym miejscu nawet, jeżeli przepisy tego zabraniają.

Sygnał oznaczający nakaz zatrzymania pojazdu dawany jest :

• w warunkach dostatecznej widoczności - tarczą do zatrzymywania pojazdów. Umundurowany policjant, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego, żołnierz Żandarmerii Wojskowej i żołnierz wojskowych organów porządkowych mogą w warunkach dostatecznej widoczności dawać sygnał do zatrzymania pojazdu samą ręką.

• w warunkach niedostatecznej widoczności - tarczą do zatrzymywania pojazdów ze światłem odblaskowym lub ze światłem czerwonym albo latarką ze …światłem czerwonym.

Sygnał dźwiękowy dawany przez osobę kierującą ruchem lub uprawnioną do jego kontroli jest sygnałem ostrzegającym uczestników ruchu lub zwracającym uwagę na inne sygnały albo polecenia.

Jadący pojazdem samochodowym lub poruszający się statkiem powietrznym policjant, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego lub żołnierz Żandarmerii Wojskowej może, w zakresie swoich ustawowych uprawnień, dawać kierującemu pojazdem polecenia do:

• określonego zachowania - za pomocą urządzeń nagłaśniających , sygnalizacyjnych lub świetlnych,

• zatrzymania - w przypadku jazdy za kierującym, do którego jest skierowane polecenie - przez krótkotrwałe włączenie niebieskiego światła błyskowego i sygnału dźwiękowego o zmiennym tonie.

Osoby nadzorujące bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię dają sygnał do zatrzymania pojazdu przez uniesienie w górę kwadratowej tarczy barwy żółtej za znakiem B-20 z żółtym napisem i obrzeżem.

Tablica barwy żółtej ze znakiem B-20 z żółtym napisem i obrzeżem, widoczna na autobusie szkolnym, oznacza nakaz zatrzymania pojazdów poruszających się po jezdni, na której albo, przy której zatrzymał się autobus.

Ad 5. SYGNALIZACJA ŚWIETLNA

Sygnalizacja świetlna to zestaw urządzeń służących do sterowania ruchem, obejmujący: urządzenia sterujące, urządzenia wykonawcze, detekcyjne, informacyjne, transmisji danych, sygnalizatory akustyczne i wibracyjne dla pieszych.

Sygnalizacja świetlna stosowana jest tam, gdzie kierunki ruchu przecinają się tzn. na skrzyżowaniach, przejściach dla pieszych, przejazdach pojazdów szynowych lub w innych miejscach wymagających „regulacji ( np. ruch wahadłowy na zwężonym odcinku drogi.

RODZAJE SYGNALIZATORÓW

Sygnalizator to zestaw urządzeń optyczno-elektrycznych lub optyczno-elektronicznych służących do nadawania sygnałów przeznaczonych dla uczestników ruchu.

S-1 - sygnalizator ogólny do kierowania ruchem

Sygnalizator S-1 nadaje sygnały dla wszystkich kierunków ruchu

S-2 - sygnalizator z sygnałem dopuszczającym skręcenie w kierunku wskazanym

strzałką

Sygnalizator S-2 - zezwala na skręt w kierunku wskazanym strzałką w prawo lub w lewo. Kierujący jest zobowiązany do zatrzymania się i ustąpienia pierwszeństwa pojazdom jadącym drogą poprzeczną i pieszym przechodzącym przez przejście dla pieszych na tej drodze. Jeżeli strzałka warunkowa pozwala na skręt w lewo, pozwala również na zawracanie z lewego skrajnego pasa ruchu (chyba, że zabrania tego znak zakazu B-23 „zakaz zawracania”).

Sygnał dopuszczający skręcanie w kierunku wskazanym strzałką może być nadawany jednokrotnie lub wielokrotnie podczas nadawania sygnału czerwonego.

S-3 - sygnalizator kierunkowy

Sygnalizator S-3- nadaje sygnały dotyczą poszczególnych kierunków ruchu na poszczególnych pasach ruchu. Wolno jechać tylko w kierunku wskazanym przez strzałkę. Strzałka w lewo na sygnalizatorze S-3 nie zezwala na zawracanie (bardzo ważna różnica). Na tym sygnalizatorze mogą też być wyświetlane jednocześnie dwa kierunki ruchu. Czasem (rzadko) stosuje się S-3 do zawracania.

S-7 - nakaz opuszczenia pasa ruchu ( w prawo lub w lewo).

Sygnalizator S-7 jest sygnalizatorem określającym sposób korzystania z pasa ruchu. Sygnał świetlny stały lub migający, nadawany przez sygnalizator S-7 oznacza nakaz opuszczenia pasa ruchu, nad którym sygnalizator jest umieszczony i wjazdu na część jezdni znajdującą się po stronie wskazanej strzałką.

Ruch wahadłowy może być kierowany tylko sygnalizatorem dwubarwnym (czerwony i zielony).

S-4 - sygnalizator określa sposób korzystania z pasa ruchu

Sygnalizator S-4 - stosowany dla ruchu na pasach o zmiennym kierunku ruchu lub na poszczególnych pasach (bramki na autostradzie, pasy ruchu na przejściu granicznym). Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator S-4 oznaczają:

• sygnał zielony - zezwolenie na wjazd na pas ruchu, nad którym sygnalizator jest umieszczony

• sygnał czerwony - zakaz wjazdu na pas ruchu, nad którym sygnalizator jest umieszczony

S-5 - sygnalizator nadający sygnały dla pieszych

Sygnalizator S-5 nadaje sygnały świetlne dla pieszych, które oznaczają:

• sygnał zielony - zezwolenie na wejście na przejście dla pieszych, przy czym sygnał zielony migający oznacza, że za chwilę zapali się sygnał czerwony i pieszy jest obowiązany jak najszybciej opuścić przejście,

• sygnał czerwony - zakaz wejścia na przejście dla pieszych.

S-6 - sygnalizator nadający sygnały świetlne dla rowerzystów

Sygnalizator S-6 nadaje sygnały świetlne dla rowerzystów, które oznaczają:

• sygnał zielony - zezwolenie na wjazd na przejazd dla rowerzystów, przy czym sygnał zielony migający oznacza, że za chwilę zapali się sygnał czerwony i rowerzysta jest obowiązany jak najszybciej opuścić przejazd

• sygnał czerwony - zakaz wjazdu na przejazd

W miejscach, gdzie przejście dla pieszych i przejazd dla rowerzystów położone są obok siebie, dopuszcza się stosowanie sygnalizatorów nadających sygnały wspólne dla pieszych i rowerzystów.

Ad 6. SYGNAŁY ŚWIETLNE

Sygnał świetlny to jednoznacznie określona (barwą, ewentualnie zestawem barw, kształtem lub sposobem nadawania) informacja przekazywana uczestnikom ruchu.

W sygnalizacji świetlnej stosowane są trzy kolory:

• sygnał czerwony - oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator,

• sygnał czerwony i żółty nadawany jednocześnie (ok. 2 sek.) oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator. Sygnał ten oznacza również, że za chwilę nadawany będzie sygnał zielony i należy przygotować się do jazdy,

• sygnał zielony oznacza zezwolenie na wjazd za sygnalizator. Nie można jednak wjechać, jeżeli :

• piesi nie opuścili jeszcze przejścia dla pieszych a rowerzyści przejazdu dla rowerów,

• za skrzyżowaniem lub przejściem dla pieszych nie ma miejsca do kontynuowania jazdy

• nie ma możliwości opuszczenia skrzyżowania w czasie nadawania sygnału zielonego

• żółty - oznacza zakaz wjazdu za sygnalizator, chyba że w chwili zapalenia się tego sygnału pojazd znajduje się tak blisko sygnalizatora, że nie może być zatrzymany przed nim bez gwałtownego hamowania (pali się ok. 2 sekund). Sygnał ten oznacza jednocześnie, że za chwilę nadawany będzie sygnał czerwony.

Sygnały świetlne mają pierwszeństwo przed znakami drogowymi. Jeżeli na sygnalizatorze pojawi się migający sygnał żółty lub sygnalizator będzie wyłączony to należy stosować się do wskazań znaków drogowych.

SEKWENCJE NADAWANIA SYGNAŁÓW ŚWIETLNYCH

1. Sygnały dla kierujących pojazdami nadawane są w następującej sekwencji podstawowej:

czerwony - czerwony i żółty - zielony - żółty - czerwony

2. W sygnalizacji poza skrzyżowaniami, dla sterowania ruchem wahadłowym mogą być użyte

sygnały o dwóch barwach: czerwonej i zielonej w sekwencji:

czerwony - zielony - czerwony

3. Nad pasami o przemiennym kierunku ruchu stosuje się sygnały nadawane przez

sygnalizator S-4. Sygnały te nie tworzą powtarzalnej sekwencji i określają dozwolony w

danym okresie sposób wykorzystania wskazanego pasa ruchu.

4. W sygnalizacjach wzbudzanych przez tramwaj na przecięciach drogi z torami

tramwajowymi stosuje się sygnał czerwony i sygnał żółty o następującej sekwencji:

żółty migający - żółty stały - czerwony - żółty migający

5. Na przejazdach kolejowych, przy wjazdach na ruchome mosty i promy oraz w miejscu

wyjazdu pojazdów uprzywilejowanych na drogę stosuje się nadawane okresowo dwa

sygnały czerwone migające naprzemiennie lub pojedynczy sygnał czerwony migający.

Ad 7. SYGNAŁY OSTRZEGAWCZE

Sygnałami ostrzegawczymi są sygnały ostrzegawcze w postaci światła żółtego migającego nadawane przez:

• sygnalizatory S-1, S-2, S-3 lub przez sygnalizatory jednokomorowe

• lampy umieszczone na przeszkodzie. Nadają one pojedynczy migający sygnał żółty

ostrzegający o niebezpieczeństwie i nakazujący zachowanie szczególnej ostrożności.

Lampa taka może być umieszczona np. w miejscach robót drogowych nad niektórymi

przejściami dla pieszych.

• w miejscach szczególnie niebezpiecznych dla ruchu pieszych (niewidoczne lub oddalone od skrzyżowania z sygnalizacją przejście dla pieszych) sygnał ostrzegawczy może występować w postaci żółtej sylwetki idącego pieszego

Sygnał ostrzegawczy może być nadawany zarówno okresowo, tj. w przerwach między pracą sygnalizacji w pełnym zakresie jak i stale w miejscach, gdzie występuje zagrożenie bezpieczeństwa ruchu, a które nie kwalifikują się jeszcze do zainstalowania pełnej sygnalizacji trójbarwnej.

Sygnał dźwiękowy nadawany w postaci dzwonu na przejeździe kolejowym ostrzega o zbliżaniu się pociągu lub innego pojazdu szynowego albo o opuszczaniu zapór.

SYGNALIZATORY AKUSTYCZNE DLA PIESZYCH

Sygnały dźwiękowe nadawane w postaci brzęczyków lub buczków albo komunikatów słownych na przejściu dla pieszych o ruchu kierowanym sygnałami świetlnymi informują osoby o upośledzonym wzroku, że dla pieszych jest nadawany sygnał zielony.

Sygnalizatory akustyczne dla pieszych stosowane są jako dodatkowe sygnały zezwalające na przechodzenie przez jezdnię lub torowisko podczas nadawania sygnału zielonego. Jako uzupełnienie sygnalizacji dźwiękowej mogą być stosowane komunikaty słowne.

SYGNALIZATORY WIBRACYJNE

Działanie urządzenia wibracyjnego znajdującego się na sygnalizatorze informuje osoby o upośledzonym wzroku i słuchu, że dla pieszych jest nadawany sygnał zielony.

Sygnalizacja wibracyjna jest systemem uzupełniającym sygnalizację optyczną i dźwiękową. Sygnalizatory wibracyjne umieszczone mogą być w przyciskach dla pieszych lub występują jako urządzenia samoistne. Wibracje wyczuwane są dotykiem po położeniu ręki na obudowie przycisku lub wibratora.

Ad 8. POJAZD UPRZYWILEJOWANY

Pojazdem uprzywilejowanym jest pojazd, który:

• wysyła sygnał świetlny w postaci niebieskich świateł błyskowych,

• wysyła sygnał dźwiękowy o zmiennym tonie,

• jedzie z włączonymi światłami mijania lub drogowymi.

Pojazdy te najczęściej wyróżniają się również barwą i specjalnym oznaczeniem.

„Rozporządzenie Ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów” w sposób szczegółowy określa warunki, które musi spełniać pojazd uprzywilejowany. Precyzuje więc wyposażenie a także barwę i sposób oznakowania pojazdów uprzywilejowanych poszczególnych służb.

Pojazdami uprzywilejowanymi są również wszystkie pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego.

Pojazdami uprzywilejowanymi w ruchu mogą być pojazdy używane do ratowania życia lub zdrowia a także np. sił zbrojnych, BOR itp. oraz każdy pojazd, który otrzyma stosowne zezwolenie od ministra spraw wewnętrznych.

Pojazd taki może nie stosować się do przepisów o ruchu pojazdów, zatrzymaniu i postoju oraz do znaków i sygnałów drogowych tylko wtedy, gdy bierze udział w akcji, przejeździe kolumny lub w związku z zapewnieniem bezpieczeństwa ważnej osoby.

Art. 9.

Uczestnik ruchu i inna osoba znajdująca się na drodze są obowiązani ułatwić przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczególności przez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie się.

10

---