1952


Gospodarka a środowisko

wróć

0x01 graphic

Wykład I 29.10.2001

Siedem różnych rodzajów ataku na środowisko przyrodnicze

a) zanieczyszczenie środowiska

b) zanieczyszczenie wody i gleby

c) promieniowanie elektormagnetyczne

d) promieniowanie jonizujące

e) ograniczona odporność życia biologicznego

f) wyczerpywanie surowców

g) bariera przestrzeni oraz hałas i wibracje

1969 Raport U Thanta, Człowiek i środowisko (niszczenie lasów i wody)

1970 Raport Klubu Rzymskiego -Granice wzrostu-

1972 Konferencja 26 zasad

1975 UNEP, ekorozwój

1982 Światowa Karta Przyrody, Zgromadzenie organizacji ONZ

1987 Raport Bruntland, Nasza wspólna przyroda

1992 Szczyt Ziemi, Rio De Janeiro

Raport -Granice wzrostu- był pierwszym raportem, który wywołał odzew opinii publicznej i zainteresowanie dziennikarzy.

26 zasad z 1972 (zmienione, ale wciąż istnieje) - człowiek ma podstawowe prawo do wolności, równości, odpowiednich warunków życia w środowisku. Dobra jakość środowiska pozwala na życie w godności i dobrobycie. Stąd też człowiek ponosi za nie odpowiedzialność.

1975 - rozwój zrównoważony - ekorozwój

1987 - raport premier Norwegii, pani Bruntland

1992 - Szczyt w Rio - rozwój ziemi

Agenda 21 - program działań zmierzających do osiągnięcia rozwoju zrównoważonego (na wiek XXI)

ekorozwój - społeczeństwo realizujące idee ekorozwoju to społeczeństwo uznające nadrzędność wymogów ekologicznych, które nie mogą być zakłócone przez rozwój gospodarki i wzrost cywilizacji (...) dbające o przyszłościowe konsekwencje podejmowanych działań, a więc także o potrzeby i zdrowie przyszłych pokoleń�

Rozwój zrównoważony - taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje integrowanie działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczeństw lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia jak i przyszłych pokoleń.�

Układ stowarzyszeniowy z UE - globalizacja jest ograniczeniem suwerenności państwa na koszt zespołu państw.

0x01 graphic

Wykład II 05.11.2001

Gospodarka a atmosfera

Emisja - to wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio w wyniku działalności człowieka do powietrza, wody, gleby lub ziemi.

a) substancje

b) energie, takie jak ciepło, hałas, wibracje lub pole elektromagnetyczne

masa na jednostkę czasu - emisja m/s

Imisja - to co środowisko dostaje (np. opad pyłu) - jednostka stężenia m/v

Imisję liczy się w jednostkach masy na czas i na powierzchnię (kg/s/m2)

Ochrona powietrza  polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, a w szczególności przez:

  1. utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów lub conajwyżej na tych poziomach.

  2. Zmniejszenia poziomów substancji w powietrzu do conajmniej dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymywane

I rozporządzenie - w miejscu pracy

rozporządzenie ministra zdrowia II -maksymalny poziom substancji w miejscach publicznych (np. szkoły)

rozporządzenie ministra środowiska III - ochrona środowiska ogólnego

Rozporządzenie ministra określa:

  1. dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu

  2. alarmowe poziomy niektórych substancji w powietrzu

  3. warunki w jakich ustala się poziom substancji

  4. oznaczenie numeryczne substancji

  5. okresy dla których się uśrednia wyniki pomiarów

  6. zróżnicowane poziomy substancji w powietrzu dla:

a) terenu kraju z wyłączeniem b) i c)

b) obszarów parków narodowych

c) obszarów ochrony uzdrowiskowej

ponadto w rozporządzeniu mogą zostać ustalone:

Ustawa dopuszcza także określenie standardów zapachowej jakości powietrza.

170 substancji wymienionych w ustawie

CO2 - odpowiedzialny za ocieplenie klimatu (elekt cieplarniany, szklarniowy) topnienie gór lodowych - poziom wody się podnosi.

Temperatura - 2,5°C

produkt krajowy brutto- suma dóbr i usług zakupionych w przeciągu jednego roku

10°C - utrata 5% produktu krajowego brutto

Konwencja szczytu w Rio - 179 państw

1997 - Kioto - uzgodniono, że w roku 2000 państwa które ten protokół podpisały nie będą emitowały CO2 więcej niż w 1999.

Średnia redukcja emisji dwutlenku węgla.

Protokół wejdzie w życie jak podpisze go 50 państw, które emitują 55% całego CO2.

Kraj

1990

1997

USA

4873

5470

Japonia

1062

1173

Niemcy

981

884

W.Brytania

585

555

Kanada

428

477

Włochy

408

424

Francja

378

363

Polska

349

350

Belgia

109

123

Czechy

142

121

Emisja CO2 w Polsce systematycznie maleje (załamanie gospodarki, a nie dbałość o środowisko)

Emisja CO2 w różnych krajach w 1993 roku w Mg na 1000USD produktu krajowego brutto.

Mg/1000USD

Holandia

0,659

Dania

0,614

Belgia

0,577

Niemcy

0,614

W. Brytania

0,572

Polska

1,74

Sektory gospodarki odpowiedzialne za emisję CO2 w UE

dla Polski

Struktura energii pierwotnej w Polsce wykorzystywanej do produkcji energii elektrycznej w procentach

Energia pierwotna

Udział

węgiel kamienny

55,8

węgiel brunatny

38,8

paliwa ciekłe

3,8

gaz

0,2

energia wodna

1,4

Rozwiązaniem są elektrownie jądrowe

zużywamy około 2 razy mniej energii elektrycznej.

Poziom zużycia energii elektrycznej - świadczy o dobrobycie.

Emisja CO2 przy wyprodukowaniu jednostki energii

węgiel kamienny

3,25

węgiel brunatny

2,72

olej mineralny

2,16

gaz ziemny

1,61

W Unii Europejskiej emisja CO2 jest ustabilizowana ( nie spada i nie rośnie)

Niemcy są najbardziej ekologicznym krajem.

Ograniczyli emisję w przemyśle energetycznym ale wzrosła emisja CO2 w dziale transportu.

0x01 graphic

Wykład III 12.11.2001

zakwaszanie atmosfery SO2 � emisja dwutlenku siarki

rozpylany w atmosferze H2SO4 � niszczy metal, powoduje schorzenia dróg oddechowych

1990 - ok. 3300 tyś. ton

1991 - ok. 3000 tyś. ton

1992 - ok. 2700 tyś. ton

1993 - ok. 2600 tyś. ton

1997 - ok. 2000 tyś. ton

Dane dotyczące emisji SO2 w niektórych krajach w roku 1998 E/M to emisja na jednego mieszkańca, E/1000 to emisja na USD Produktu Krajowego Brutto

E/M kg

E/1000USD

Belgia

19,5

0,827

Dania

14,4

1,784

Holandia

7,1

0,31

Niemcy

15,6

0,69

Polska

49

6,65

W.Brytania

27,5

1,29

Francja

14,2

0,66

Protokół siarkowy - na mocy tego protokołu Polska musi ograniczyć emisję siarki o połowę w stosunku do roku 1990.

do 2010 roku ~ 1300 (około 55%)

Udziały różnych sektorów w całkowitej emisji SO2 w Polsce w latach 1990 i 1998 w procentach ( w przybliżeniu)

%

1990

1998

energetyka

66

72

przemysł

8

5

źródła mobilne

3

2

inne

23

21

Udział przemysłu energetycznego jest większy niż 10 lat temu ale ogólnie emituje mniej.

Odsiarczanie gazów wylatujących z elektrowni - przepuszczanie ich przez kąpiel w mleku wapiennym � pod wpływem reakcji tworzy się gips.

Gips syntetyczny - zamieniono gips w pełnowartościowy materiał budowlany.

(konkurencja dla kopalni gipsu z zagłębia rzeki Nida (nida-gips))

ograniczenie emisji w transporcie - ograniczenie siarki w olejach napędowych i benzynach.

Kontrola szczelności instalacji przemysłowej w przemyśle - uszczelniono instalacje co zmniejszyło zanieczyszczenie środowiska.

W rolnictwie zmiany są na razie nieopłacalne więc nic się nie zmienia.

Modernizuje się ekologicznie sektor mieszkaniowy (rezygnacja z ogrzewania węglem)

Jednostkowa emisja SO2 w sektorze wytwarzania energii elektrycznej w Polsce w ostatnich latach

rok

1994

1995

1996

1997

1998

Emisja p/kWh

9,4

8,8

8,4

7,7

7,2

Dane w powyższej tabeli obliczono jako stosunek całkowitej emisji sektora wytwarzania energii elektrycznej do całkowitej produkcji energii elektrycznej, a więc łacznie z energią wytwarzaną w elektrowniach wodnych.

Imisja SO2 w niektórych miastach w roku 1997 ( w przybliżeniu)

µg/m3

Ruda Śląska

39

Zabrze

35

Katowice

30

Toruń

21

Grudziądz

20

Gdańsk

11

Olsztyn

10

Koszalin

9

Gdynia

8

Białystok

5

0x01 graphic

Wykład IV 19.11.2001

-protokół azotowy

rozporządzenie ministra gospodarki ustalające standardy.

Standardy są łagodniejsze dla instalacji starych zainstalowanych przed rokiem 1990.

1990 - 1270 ton/km2

1996 - 1150 ton/km2

energetyka zawodowa 31%

energie przemysłowe 11%

źródła mobilne 36%

źródła stacjonarne 12%

technologie przemysłowe 10%

smog ozonowy (jak jest ciepło, wilgotno i dużo tlenków azotu) � np. Los Angeles, California

Dane dotyczące emisji dwutlenku azotu NO2 w niektórych krajach w roku 1998. E.M to emisja na jednego mieszkańca E/1000 USD to emisja w kg na 1000USD Produktu Krajowego Brutto.

Kraj

E/M kg

E/1000USD

Belgia

29,35

1,24

Dania

43,51

1,69

Holandia

28,12

1,21

Niemcy

21,68

0,95

Polska

25,64

3,5

Imisja dwutlenku azotu w niektórych miastach w roku 1997

µg/m3

Szczecin

42

Kraków

42

Gdynia

40

Łódź

33

Gdańsk

33

Wrocław

29

Warszawa

25

Słupsk

19

Koszalin

19

Zielona Góra

11

Katalizatory redukują NO2 do obojętnego tlenku węgla

Szacunkowa jednostkowa emisja tlenków azotu

1995

1996

1997

1998

emisja p/kWh

2,5

2,43

2,26

1,66

Pyły z cząsteczek sadzy � (np. silniki Diesla starego typu) na cząstkach sadzy osadzają się związki chemiczne, których duża ilość jest rakotwórcza

1991 - 1700

1992 - 1590

1993 - 1500

1996 - 1200

Freony i halony

1928 General Motors CFC - 11 i CFC � 12

niepalne, obojętne chemicznie, duża prężność pary w niskiej temperaturze (flourochlorowodory)

zastosowanie w urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych

1945 - aerozole (w Polsce dopiero w 1970)

1965 - meblarstwo do otrzymywania pianek poliestrowych (pianki tapicerskie)

1974 - Molina i Rowland

odkryli że trwałość tych związków jest tak duża, że dostają się do warstw atmosfery gdzie jest ozon

1975 - UNEP - United Nations Enviromental Program

1981 - rozpoczęcie prac nad konwencją mającą doprowadzić do ograniczenia emisji freonów

freony zwiększają efekt cieplarniany

powoduje kataraktę  -zwiększone promieniowanie ultrafioletowe

wyznaczono wskaźnik ODP - Ozon Depletion Potential

CFC - 11 - 1

dla innych wskaźnik jest mniejszy np. CFC - 12 (0,8)

tony ODP

DJP - duża jednostka przeliczeniowa

1985 - Konwencja wiedeńska - pomiar warstwy ozonowej

1987 - Protokół montrealski - lista substancji których produkcja ma być wstrzymana do roku 2000

1990 - Protokół londyński- skraca okres dozwolonej produkcji i rozszerza listę związków których to dotyczy

1992 - Protokół kopenhaski

1995 Nagroda Nobla, Gruzen, Molina, Rowland

Ustawa 2001 - kontrola postępowania z tymi substancjami

(sankcje karne, regulacje dotyczące wytwarzania)

gaśnice halonowe - były bardzo użyteczne, nie niszczyły instalacji elektrycznych

zamienniki halonów i freonów - koszty zamiany około 100mln USD

Czarny rynek freonów i halonów

100 mln samochodów ze starym systemem klimatyzacyjnym (opłaca się kupować zasobniki na czarnym rynku niż wymienić system na nowy)

małe firmy serwisowe - dystrybucja freonu

Protokół montrealski nakłada zakazy produkcji freonu w krajach rozwiniętych. Została do tych krajów zaliczona Polska, a zakaz nie dotyczy krajów zaliczonych jako kraje rozwijające się czyli np. Rosja, Korea, Indie.

Zużycie  produkcja własna powiększona o import i pomniejszona o eksport

pod definicję nie wchodzi ta część która była zapasami magazynowymi, albo uzyskiwana z recyclingu.

10% produkcji tych związków jest przedmiotem przemytu.

Czterochlorek węgla

190 ton do produkcji leków przeciwastmatycznych (sprowadzane do Polski)

150 ton do odkażania gleby

5000 ton ODP

teraz ok. 450 ton ODP

2050 rok - warstwa ozonowa powinna się do tego czasu odnowić

zyski z tego ze zlikwidujemy problemy z ozonem - dostaniemy 400 miliardów Euro( do 2050)

nakłady na rozwiązanie problemu - 200 miliardów Euro - a więc zyskamy 200 mld. Euro

korzyści niefinansowe - szacuje się że wystąpi około 20 mln mniej zachorowań na raka skóry

135 mln mniej zapadalności na kataraktę

Pozwolenie o emisję do atmosfery

pozwolenie nie jest wymagane jeśli wprowadzanie gazów lub pyłów

  1. odbywa się bez pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych

  2. pochodzi z wentylacji grawitacyjnych

  3. pochodzi z instalacji energetycznych opalanych węglem

  1. pochodzi z instalacji do suszenia zboża

  2. pochodzi z lakierni zużywających na dobę mniej niż 3kg lakierów wodnych i lakierów o wysokiej zawartości cząsteczek stałych

  3. pochodzi z instalacji stosowanych w gastronomii

  1. pochodzi z instalacji do suszenia, brylowania, mielenia węgla o mocy przerobowej mniejszej niż 30 ton

  2. pochodzi z instalacji stosowanych w młynach spożywczych

starosta wydaje pozwolenie, chyba że niektóre przedsięwzięcia należą do grupy dla których trzeba przygotować raport oddziaływania na środowisko � wtedy pozwolenie od wojewody

Wniosek o pozwolenie zawiera min.

pozwolenie o emisji do powietrza - np. trzeba podać informację o czasie pracy źródeł emisji

wystąpienie z tym wnioskiem wymaga wiedzy eksperckiej

Pozwolenie zawiera min.

Treść pozwolenia jest bardzo szczegółowa i konkretna

Pozwolenie może też określać wielkość i formę zabezpieczenia roszczeń (depozyt, gwarancja bankowa, polisa ubezpieczeniowa)

może też uzależnić eksploatację instalacji od wniesienia zabezpieczenia, jeżeli takie zabezpieczenie zostało ustanowione.

Z punktu widzenia przedsiębiorcy jest niekorzystne rozpoczynać działalność w miejscu, w którym stan zanieczyszczenia jest już wysoki ponieważ nie dostanie pozwolenia, chyba że inni ograniczą emisję ( musi być 30% mniejsza) � jest to postępowanie kompensacyjne.

Państwowy monitoring środowiskowy � wojewoda ma prawo nałożyć obowiązek prowadzenia monitoringu (państwo ma za darmo wyniki pomiarów)

pozwolenie na podstawie wniosku

przechowywanie dokumentacji przez pięć lat

0x01 graphic

Wykład V 26.11.2001

Zasoby wód warunkują:

Ilość wody potrzebna do wytworzenia 1 porcji

produkt

ilość litrów

duży stek

9900

porcja wieprzowiny

1550

jajko

260

szklanka mleka

250

porcja ryżu

140

jabłko

60

porcja cukru

30

porcja pomidorów

11

Zużycie wody w gospodarstwie domowym

rodzaj

ilość dm3/Md

gotowanie, picie, zmywanie

20 - 30

codzienne pranie

20

spłukiwanie WC

30 - 60 (6 - 10 na raz)

kąpiel pod prysznicem

50 - 120

kąpiel w wannie

150 - 200

mycie samochodu osobowego

100 - 200

wypranie 1kg bielizny w pralce

25 -75

Zużycie wody w procesach produkcyjnych

produkt

dm3/kg

mleko

3 - 5

piwo

10 - 15

krochmal

20

margaryna

40 - 60

cukier

80 - 120

węgiel

1 - 5

stal

10

kwas siarkowy

5 - 100

celuloza siarczanowa

100 - 1000

papier

200 - 1000

Zasoby wody na 1 mieszkańca w m3/rok

świat

12 000

Norwegia

97000

Finlandia

22000

Szwecja

21000

Rosja

19000

Austria

12000

Niemcy

2500

W. Brytania

2000

Belgia

1600

Polska

1400

Zasoby ograniczone - przy zachowaniu ciągłej dostawy wody dla przemysłu i dla gospodarstw domowych mogą pojawić się okresowe problemy w dostarczaniu wody dla rolnictwa.

więcej niż 1700 - obfite

poniżej 1000 - niedobór

70% wody - cele produkcyjne

20% wody - sieć wodociągów miejskich

10% wody - rolnictwo, stawy rybne

Woda w przemyśle (dane na 1997)

Przychód wody ogółem

w tym:

8,648 km3/rok

produkcja energii elektrycznej

7,086 km3/rok

produkcja chemikaliów

0,437 km3/rok

produkcja artykułów spożywczych

0,160 km3/rok

produkcja metali

0,146 km3/rok

produkcja celulozy i papieru

0,136 km3/rok

Zaopatrzenie wodociągów sieciowych w Polsce 39,3 m3/osobę/rok

w miastach 49,9 m3/osobę/rok

źródła poboru wody w procentach % (dane na 1997)

cele produkcyjne

zaopatrzenie wodociągów komunalnych

chlorowanie -dezynfekcja i uzdatnianie wody

ozonowanie

5000tyś. litrów - na produkcję 1 kg stali.

Oszczędzanie wody w przemyśle

ścieki - woda raz pobrana jest odprowadzana jako nieużyteczne ścieki - rozwiązaniem jest obieg zamknięty - fabryka czy zakład raz napełniony wodą wciąż nią obraca.

np. fabryka Volkswagena - zapotrzebowanie na 372mln. m3 wody, rocznie z dorzecza mogłaby dostać tylko 7 mln. m3 � funkcjonuje dzięki temu że instalacje zostały zalane odpowiednią ilością wody.

4% wody w przemyśle - woda w obiegach zamkniętych.

Klasy wód

Klasa I

woda do picia i do hodowli ryb łososiowatych

Klasa II

woda do hodowli innych gatunków ryb, woda do uprawiania sportów wodnych

Klasa III

woda dla przemysłu, który nie potrzebuje wody pitnej, do nawadniania terenów rolniczych i ogrodniczych

reszta wód to wody pozaklasowe, niezdatne do użytku.

Korzystanie z wód może być:

powszechne

zwykłe

szczególne  

powszechne - korzystanie z wód publicznych będących własnością państwową na własne potrzeby, na potrzeby gospodarstwa rolnego, potrzeby związane ze sportem i rekreacją, potrzeby związane z łowieniem ryb (pozwolenia związane z innymi przepisami)

zwykłe - osoba fizyczna która jest właścicielem wody (jezioro, staw � nie dotyczy wód płynących i jeżeli chce używać wody na własne potrzeby lub gospodarstwa domowego nie potrzebuje na to pozwolenia)

Szczególne - jest korzystaniem z wód przekraczającym korzystanie zwykłe lub powszechne (np. podczas prowadzenia działalności gospodarczej nie wolno bez pozwolenia czerpać wody z własnego jeziora). (art. 53)

szczególnym korzystaniem z wód jest:

pozwolenie wodno prawne wymagane jest na:

pozwolenie wodno prawne jest wymagana również na:

operat wodnoprawny - składa się z części opisowej i graficznej

powinien zawierać min:

  1. oznaczenie podmiotu ubiegającego się o pozwolenie

  2. wyszczególnienie:

 

Art. 21. 

1.  Pozwolenie wodnoprawne wydaje się na czas oznaczony, z tym że pozwolenie na szczególne korzystanie z wód śródlądowych do celów rybackich wydaje się na okres nie  krótszy niż dziesięć lat.        
2.  W  pozwoleniu wodnoprawnym określa się w razie potrzeby obowiązek zakładu  ustawienia i utrzymywania wodnych urządzeń pomiarowych.         
3.  Jeżeli  pozwolenie wodnoprawne dotyczy wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, należy także określić ich ilość, stan i skład.        
4.  W pozwoleniu wodnoprawnym można nałożyć na zakład inne niż określone w ust. 2 i 3 obowiązki niezbędne ze względu na ochronę interesów ludności, gospodarki narodowej lub środowiska.   

ponadto jeżeli pozwolenie dotyczy poboru wód to operat zawiera dodatkowo :

podstawowym organem, do którego zwracamy się z wnioskiem jest starosta

jeżeli potrzebny jest raport oddziaływania na środowisko to wtedy do wojewody

np. obowiązek zabezpieczenia (deklaracja z banku, polisa, ubezpieczenie)

0x01 graphic

Wykład VI 03.11.2001

odpady

O

48%

C

Si

27%

H

Al

8%

O

Fe

4%

S

Ca

3%

N

Na

2,6%

Na

K

2,4%

K

Mg

2,0%

P

H

0,9%

Cl

Ti

0,4%

Ca

99%

aby wydobycie złota było opłacalne w 100kg piasku złotonośnego musi znajdować się 1g złota

renu - w jednej tonie surowca � 2g renu

uranu - w jednej tonie rudy uranu musi znajdować się 1kg uranu

na miejscu wydobycia prowadzi się procesy pod ogólną nazwą wzbogacania i w wyniku tego otrzymujemy koncentraty.

W Polsce wydobywa się rocznie 0,5 mln. ton miedzi - z tego pozostaje 22mln. ton odpadów.

Flotacja -metoda rozdziału substancji stałych (odpowiednio rozdrobnionych) wykorzystująca różnicę zwilżalności tych substancji przez ciecz. Substancja dobrze zwilżalna opada na dno naczynia, natomiast substancja źle zwilżalna unosi się na powierzchni cieczy.

np. pył grafitowy zmieszany z piaskiem - piasek opada, w przypadkach innych mieszanin trzeba do nich dodawać związki chemiczne które zostają w postaci szlamu.

Żelazny most - zbiornik do którego wrzucane są odpady, asfaltują plaże wokół stawu

 

 

obciążenie środowiska nie powinno wzrosnąć.

kiedy środowisko nie jest w stanie samo się zregenerować mamy stan klęski ekologicznej

Stan klęski ekologicznej spowodowany odpadami generowanymi przez przemysł.

Zmiany D w przeciągu lat

nie ma odpadów w przyrodzie które by nie były włączone bezodpadowo w systemie zamkniętym

rozmiar produkcji jednego dobra jest ściśle związany z rozmiarem produkcji dobra drugiego.

strumienie materiałowe i energetyczne

produkcja zintegrowana - sposób na unikanie odpadów (np. sernik i bezy ;)

jest często stosowana z powodu oszczędności surowców � podczas produkcji amoniaku powstawał mocznik � nawóz azotowy

odpady wytworzone w gospodarce kilku krajów Europy

kraj

masa odpadów na mieszkańca w Mg

masa odpadów w kg/1000USD produktu krajowego brutto

Szwajcaria

0,6

25

Dania

1,5

60

Niemcy

2,9

130

W. Brytania

4,4

220

Szwecja

7,1

350

Polska

3,3

440

Rozkład przestrzenny odpadów - skoncentrowane i rozproszone

odpady niebezpiecznie

odpady wytworzone w Polsce według rodzajów w roku 1999 w mln Mg

odpady

masa odpadów

przeróbcze ze wzbogacania węgla

38,1

z flotacyjnego wzbogacania rud

28,3

popiołowo � żużlowe z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych

9,1

popioły lotne z węgla kamiennego

3,8

skruszone skały

3,2

żużlowe z procesów wytapiania

3,0

wapniowe z odsiarczania spalin

2,8

z flotacji węgla

2,4

żużlowe z energii spalania paliw

2,4

fosfogipsy

2,1

Koncentracja odpadów z przerobu węgla na Śląsku

hałdy fosfogipsu - pod Wiślinką

fosfogips - kwas azotowy, kwas siarkowy

za dużo fluoru w wodach podskórnych

powiększanie efektu cieplarnianego

spalanie metanu - wykorzystywanie metanu do produkcji energii elektrycznej

1000 czynnych wysypisk -> 80 wyposażonych w instalacje do wyłapywania gazu -> w 17 spalano -> w 6 produkowano energię elektryczną

Szwajcaria - 75% odpadów się spala

Dania, Francja, Holandia, Szwecja - 50%

radykalne zmniejszenie wielkości odpadów popioły które zostają to tylko 15% substratu spalonego.

spalarnie odpadów produkują podczas spalania dużo zanieczyszczeń � przestarzałe np. w USA

dioksyny - powstają podczas spalania (dopuszczalne ilości w ng)

spalanie jest kosztowne - 60 - 120 USD za tonę spalania

budowane przy bardzo dużych miastach

recycling

niektóre kraje wprowadziły ostre wymagania w zakresie składowania � a koszty utylizacji są za wysokie � Polska pozwalała składować odpady u siebie -> eksport śmieci do krajów gdzie przepisy nie są tak ostre i egzekwowane jak w krajach macierzystych.

75% - wykorzystywane - odpady nagromadzone z ubiegłych lat

125tyś. - 2 mln. - 0,5% w skali roku

25% z bieżących, a ze starych 0,5% to ilość odpadów rośnie

gospodarowanie odpadami

zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwienie odpadów, także nadzór nad takimi działaniami i nad miejscami unieszkodliwiania.

Ustawa o odpadach z 27.04.2001

Odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należące do jednej z kategorii określonych w załączniku nr. 1. których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia się jest zobowiązany.

Załącznik nr. 1. podaje 16 kategorii odpadów

Q1 - pozostałości z produkcji lub konsumpcji niewymienione w pozostałych kategoriach

Q2 - produkty nieodpowiadające wymaganiom jakościowym

Q16 - wszelkie substancje lub przedmioty które zostały uwzględnione w pozostałych kategoriach

Działania powodujące powstawanie odpadów powinny być planowane, projektowane i prowadzone tak aby:

  1. zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczyć ich ilość i ich negatywne oddziaływanie na środowisko.

  2. zapewnić zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec ich powstaniu.

  3. zapewnić zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, unieszkodliwienie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec, lub których nie udało się poddać odzyskowi.

0x01 graphic

Wykład VIII 17.12.2001

odzysk - to wszelkie działania niestwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystywaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania.

recycling - taki odzysk, który polega na ponownym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiałów o przeznaczaniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recycling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.

recycling organiczny - to obróbka tlenowa lub beztlenowa odpadów, w tym kompostowanie, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub metan.

Składowanie na wysypisku odpadów nie jest traktowane jako recycling organiczny.

Odzysk to:

  1. wykorzystanie jako paliwa lub innego środka wytwarzania energii

  2. regeneracja lub odzyskiwanie rozpuszczalników

  3. recycling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania)

  4. recycling lub regeneracja metali i związków metali

  5. recycling lub regeneracja innych materiałów nieorganicznych

  6. regeneracja kwasów i zasad

  1. rozprowadzanie na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszenia gleby lub rekultywacji gleby i ziemi.

Unieszkodliwianie odpadów to poddanie ich procesom biologicznym, fizycznym lub chemicznym w celu doprowadzenia odpadów do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska.

Procesem unieszkodliwiania są:

  1. składowanie na składowiskach odpadów obojętnych

  2. obróbka w glebie i ziemi

  3. składowanie poprzez głębokie wtryskiwanie

  4. retencja powierzchniowa (np. umieszczanie odpadów na poletkach osadowych)

  5. składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne.

  6. Odprowadzanie do wód z wyjątkiem mórz

  7. lokowanie na dnie mórz

  8. obróbka biologiczna niewymieniona w innym punkcie w wyniku której powstają odpady unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek procesu z wymienionych w punktach od 1 do 12 (np. fermentacja)

Art. 9.1

Odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania.

Jeżeli jest to niemożliwe, to powinny być przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwiane.

Art. 10.

Odpady powinny być zbierane w sposób selektywny.

wytwórca odpadów � każdy którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów oraz każdy kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów.

Wytwórca odpadów prowadzący instalację jest obowiązany do:

  1. uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów jeżeli wytwarza rocznie powyżej jednej tony odpadów niebezpiecznych lub powyżej pięciu tysięcy ton odpadów innych niż niebezpieczne.

  2. uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami niebezpiecznymi jeżeli wytwarza rocznie do jednej tony tych odpadów.

  3. przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami jeżeli wytwarza rocznie od pięciu ton do pięciu tysięcy ton odpadów innych niż niebezpieczne.

Wytwórca odpadów nieprowadzący instalacji jest obowiązany do:

  1. uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytworzono te odpady w ilości powyżej 100kg rocznie.

  2. przedłożenie informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytworzono odpady niebezpieczne w ilości do 100kg rocznie lub odpady inne niż niebezpieczne w ilości powyżej pięciu ton rocznie.

Pozwolenie na wytwarzanie odpadów wydaje organ którym jest:

Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi zatwierdza:

Informacje o wytworzonych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami przedkłada się:

Do wniosku o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów lub zatwierdzenia programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi należy dołączyć informację o:

  1. rodzajach odpadów

  2. ilości odpadów

  3. sposobach zapobiegania powstawaniu odpadów

  4. sposobach gospodarowania odpadami (szczegółowo) z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania.

  5. miejscu i sposobach magazynowania

Właściwy organ odmawia wydania pozwolenia na wytwarzanie odpadów lub nie zatwierdza programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi jeżeli zamierzony sposób gospodarki odpadami

  1. mógłby powodować zagrożenia dla zdrowia, życia ludzi lub środowiska

  2. jest niezgodny z prawami gospodarki odpadami.

do rozpoczęcia działalności powodującej powstawanie odpadów można przystąpić jeżeli organ właściwy do przyjęcia informacji nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji w terminie 30 dni od dnia złożenia informacji.

Środki publiczne - plan wydatków i dochodów

fundusze celowe - dochody z określonych źródeł, a fundusze są przeznaczone na określone cele.

Narodowy fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej

przeznaczają środki na:

Fundacja kościelna (założona w 1987 roku przez prymasa kardynała Józefa Glempa)

fundacja wspomagająca zaopatrzenie wsi w wodę

budowa wiejskich wodociągów, kanalizacji i oczyszczalni ścieków

kredyt na 10 lat - z trzyletnią karencją.

Kredyt może sięgać 50% nakładów inwestycyjnych, ale 10% sumy ludzie muszą wyłożyć z własnych pieniędzy.

Ekofundusz - polski minister finansów 1992 � skutek decyzji klubu paryskiego

zmniejszenie transgranicznego transportu SO2 oraz NOx

Bank Ochrony Środowiska

Deklaracja Narodów Zjednoczonych �bankowość a środowisko� w praktyce oznacza to, że:

a) obok dotychczasowych kryteriów, także kryteria ekologiczne stosowane są do analizy założeń projektów inwestycyjnych

b) wnioski kredytowe analizuje się pod kątem spełnienia przez nie formalno prawnych wymogów ochrony środowiska.

0x01 graphic

Wykład IX 07.01.2002

Fazy procesu inwestycyjnego

  1. faza przedinwestycyjna

  2. faza realizacyjna

  3. faza eksploatacyjna

Prawo ochrony środowiska

Inwestor realizujący przedsięwzięcie jest obowiązany uwzględnić ochronę środowiska na obszarze prowadzenia prac budowlanych (Art. 75) a nowo zbudowany lub zmodernizowany obiekt budowlany, zespól obiektów lub instalacja nie mogą być oddane do użytku, jeżeli nie spełnią wymagań ochrony środowiska (Art. 76) Wymagania te to:

Dla inwestycji należy uzyskać:

  1. decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

  2. decyzję o pozwoleniu na budowę

  3. decyzję o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego

lokalizacja

  1. sprawdzenie czy planowany rodzaj inwestycji jest możliwy z punktu widzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

  2. sprawdzenie do jakiej kategorii jest zaliczana inwestycja z punktu widzenia wpływu na środowisko

  3. wystąpienie z wnioskiem na ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu

  4. uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego formułuje zakazy dotyczące ochrony środowiska

Rodzaje inwestycji

  1. mogące znacząco oddziaływać na środowisko

  1. dla których wymagane jest sporządzenie raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

  2. dla których obowiązek sporządzenia raportu może być wymagany ale nie musi

  1. i na wszystkie inne

W przypadku inwestycji mogącej znacząco wpłynąć na środowisko musimy przeprowadzić postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko

raport jest elementem postępowania

Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko

  1. bezpośredni i pośredni wpływ przedsięwzięcia na

  1. środowisko oraz zdrowie i warunki życia

  2. dobra materialne

  3. dobra kultury

  4. wzajemne oddziaływania miedzy czynnikami a) - c)

  5. dostępność do złóż kopalin

  6. możliwości i sposoby zapobiegania i ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko

  7. wymagany zakres monitoringu

Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

  1. opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:

  1. charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji

  2. główne cechy charakterystyczne

  1. opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie, lub kompensację

  1. wskazanie czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania oraz określenie granic takiego obszaru

  2. przedstawienie zagadnień w formie graficznej

  3. analizę możliwych konfliktów społecznych

  4. przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania na etapie budowy i eksploatacji

  5. wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano opracowując raport

  6. streszczenie w języku niespecjalistycznym

  7. nazwisko osoby sporządzającej raport

  8. źródła informacji stanowiące postawę do sporządzenia raportu

Informacje te zawierają następujące dane (na temat inwestycji):

  1. rodzaj, skala i użytkowanie przedsięwzięcia

  2. powierzchnia znajdowanej nieruchomości i powierzchnia obiektu budowlanego, sposób ich wykorzystania i pokrycia szatą roślinna

  3. rodzaj technologii

  4. ewentualne warianty przedsięwzięcia

  5. przewidywana ilość wykorzystywanej wody, surowców, materiałów, paliw oraz energii

  6. rozwiązania chroniące środowisko

  7. rodzaje i przewidywane ilości wprowadzanych do środowiska substancji

wniosek o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu

a) granice terenu

b) funkcje i sposób zagospodarowania

c) wielkość zapotrzebowania na wodę, energię, sposób odprowadzania ścieków... potrzeby w zakresie infrastruktury, sposób unieszkodliwiania odpadów

d) charakterystyczne parametry techniczne inwestycji oraz dane charakteryzujące wpływ na środowisko gdy nie jest wymagane postępowanie w sprawie oceny oddziaływania

na środowisko

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu:

wydaje wójt, burmistrz, prezydent miasta, jeżeli inwestycja nie dotyczy terenów zamkniętych, morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego.

Uzgodnienia:

  1. z MZiOS, jeżeli inwestycje zlokalizowane są w miejscowościach uzdrowiskowych

  2. z wojewódzkim konserwatorem, jeżeli obiekty lub obszary są objęte ochroną konserwatorską

  3. z dyrektorem urzędu morskiego, jeżeli inwestycja odnosi się do obszarów pasa technicznego, ochronnego portów morskich

  4. z nadzorem górniczym, jeżeli inwestycja dotyczy obszarów górniczych

Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym

w trybie tej ustawy otrzymuje się decyzje - prawo ochrony środowiska wnosi dodatkowe ograniczenia :

decyzja musi być uzgodniona z wojewodą i powiatowym inspektorem sanitarnym jeżeli dotyczy inwestycji szkodliwych dla środowiska (dla których trzeba sporządzać raport)

gdy dotyczy innych, nie trzeba uzgadniać.

Składając wniosek o warunkach zagospodarowania należy się liczyć się z możliwością że organ decyzyjny może nie zaakceptować wariantu zaproponowanego przez inwestora i może narzucić zmiany.

Prawo ochrony środowiska zapewnie dostęp do informacji o stanie środowiska i umożliwia udział w postępowaniu

decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu może dostać każdy i nie daje to żadnych praw do terenu, jest decyzją administracyjną i jeżeli spełni wszystkie pozostałe warunki nie może odrzucić pozwolenia na budowę

pozwolenie na budowę

Art. 5

Obiekt budowlany należy projektować, budować, użytkować i utrzymywać zgodnie z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej, w sposób zapewniający:

  1. spełnienie wymagań podstawowych dotyczących:

a) bezpieczeństwa konstrukcji

b) bezpieczeństwa pożarowego

c) bezpieczeństwa użytkowania

d) odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska

e) ochrony przed hałasem i drganiami

f) oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród

2)ochronę uzasadnionych interesów osób trzecich

ochrona ta obejmuje min. :

a) ochronę przed uciążliwościami powodowanymi przez hałas, wibracje, zakłócenia elektryczne, promieniowanie

b) ochronę przed zanieczyszczeniem powietrza, wody lub gleby

Art. 34

  1. projekt budowlany powinien zawierać

1), 2) ... charakterystykę energetyczną i ekologiczną obiektu budowlanego

Część opisowa projektu powinna określać dane techniczne charakteryzujące wpływ obiektu budowlanego na środowisko pod względem

a) zapotrzebowania i jakości wody oraz ilości, jakości i sposobu odprowadzania ścieków

b) emisji zanieczyszczeń gazowych, w tym zapachów, pyłowych i płynnych z podaniem ich rodzaju i ilości i zasięgu rozprzestrzeniania się

c) rodzaju i ilości wytwarzanych odpadów

Art. 36

W decyzji o pozwoleniu na budowę właściwy organ w razie potrzeby:

  1. nakłada obowiązek uzyskania pozwolenie na użytkowanie, jeżeli jest to uzasadnione względami bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź ochrony środowiska

W takiej sytuacji inwestor jest obowiązany zawiadomić:

  1. Inspekcję Ochrony Środowiska

  2. Inspekcję Sanitarną

  3. Państwowa Inspekcję Pracy

  4. Państwową Straż Pożarną

14 dni

0x01 graphic

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl


Wyszukiwarka