Organizacja ochrony prawnej i instytucji pomocy prawnej.

1. Pojęcie ochrony prawnej.

Jest to działalność specjalnych organów państwowych polegająca na rozstrzyganiu spraw, czyli ustalaniu czy przepis prawa został naruszony i przez kogo oraz na wyciągnięciu konsekwencji przewidzianych ustawą. Rozstrzyganie spraw czyli orzekanie zachodzi w sytuacjach o charakterze konfliktowym. Orzekanie w sprawach oraz rozstrzyganie konfliktów prawnych zaliczyć można do ochrony prawnej wówczas, gdy powierzone jest przez ustawodawcę powołanym organom, które są wyodrębnione organizacyjnie oraz które posiadają swobodę w podejmowaniu decyzji a także są zobowiązane do przestrzegania zasad postępowania prawnego zapewniających stronom możliwość ochrony ich interesów.

2. Pojęcie organów ochrony prawnej i instytucji pomocy prawnej.

Przez organy ochrony prawnej rozumie się wyodrębnione organizmy prawne posiadające określoną organizację oraz kompetencje, które zostały powołane przez ustawę w celu sprawowania ochrony prawnej.

Przez instytucje pomocy prawnej rozumie się organy udzielające pomocy w zakresie czynności, których osoby albo organy same nie mogą wykonać.

3. Klasyfikacja organów ochrony prawnej.

Do powszechnie stosowanych kryteriów klasyfikacji należą:

1. Podstawy prawne powoływania

1. konstytucyjne

2. ustawowe - (inspekcje)

2. Budowa organów ochrony i pomocy prawnej

3. Tryb powoływania i czas trwania

1. organy składające się z jednej osoby lub wieloosobowe

2. organy dożywotnie i czasowe (dożywotnio sędziowie w USA) czasowe to pozostałe

3. organy stałe i periodyczne - ciągły RPD:RPO: itd.

4. Kompetencje i związane z nimi ściśle formy prawne działania

5. Zakres kompetencji terytorialnych

1. z uwagi na treściowy zakres kompetencji organów

2. zwyczajne i specjalne

• specjalne - gdy o powołaniu decydują specjalne okoliczności

• zwyczajne - istnieją i działają niezależnie od okoliczności

3. organy decydujące i doradcze

• decydujące gdy organ decyduje

• doradcze gdy wypowiedzi nie wiążą organów decydujących

Rodzaj ich wypowiedzi

Oparte na relacjach względem siebie.

a . naczelne

4. samodzielne i niesamodzielne ( akty nie mogą być zmieniane przez inny organ)

5. organy pierwotne i wtórne

• konstytuują się na podstawie normy prawnej.

• Wtórne - przy obsadzaniu konieczny jest udział innego organu

4. Pojęcie wymiaru sprawiedliwości.

Wymiar sprawiedliwości rozpatrywany jest w trzech płaszczyznach:

1. Podmiotowej, która polega na wskazaniu organu sprawującego wymiar sprawiedliwości a więc takiego organu państwowego, który daje najlepsze gwarancje bezstronnych i niezawisłych decyzji obiektywnych i pewnych, realizujących sprawiedliwość w ramach ustaw. Takim organem jest sąd powołany do sprawowania sprawiedliwości i wyposażony w pełne ustrojowe i procesowe gwarancjeprawidłowego orzekania.

2. Przedmiotowej, gdzie wymiarem sprawiedliwości jest działalność polegająca na rozstrzyganiu konfliktów ze stosunków prawnych. Z punktu widzenia tej definicji obojętne jest jaki organ będzie go wykonywać.

3. Grupa definicji mieszanych określa wymiar sprawiedliwości jako działalność sądów, która polega na rozstrzyganiu konfliktów z zakresu prawa cywilnego i prawa karnego. Jest to połączenie definicji podmiotowej z przedmiotową czyli działalnością rozstrzygającą.

5. Kategorie sądów według Konstytucji.

1.Sąd Najwyższy - sprawuje nadzór nad działalnością sądów wojskowych i powszechnych w zakresie orzekania

2.Sądy powszechne - orzekają o sprawach z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego, opiekuńczego prawa pracy i ubezpieczeń społecznych

a)apelacyjne - rozpoznają środki odwoławcze od orzeczeń sadów wojewódzkich wydanych w pierwszej

instancji

b)okręgowe rozpoznają środki odwoławcze od orzeczeń sądów rejonowych, w stosunku do cięższych przestępstw są sądami l instancji.

c)rejonowe w tym (grodzkie)

3.Naczelny Sad Administracyjny i inne sądy administracyjne - sprawują kontrole nad działalnością administracji publicznej.

4.sądy wojskowe

a)garnizonowe- orzekają w większości spraw l instancji

b)okręgowe- są sądami wyższej instancji, w stosunku do cięższych przestępstw są sądami l instancji

6. Pojęcie niezawisłości sędziowskiej.

Przez niezawisłość sędziowską rozumiemy niedopuszczalność jakiejkolwiek ingerencji z zewnątrz lub wywierania nacisku na sędziego w kierunku takiego czy innego rozstrzygnięcia sprawy. Definiując zasadę niezawisłości Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że obejmuje ona szereg elementów: 1.) bezstronność w stosunku do uczestników postępowania 2.) niezależność wobec organów pozasądowych 3.) samodzielność sędziego wobec władz i innych organów sądowych. 4.) niezależność od wpływu czynników politycznych a zwłaszcza partii politycznych. 5.) wewnętrzna niezależność sędziego.

7. Konstytucyjne i ustawowe gwarancje niezawisłości sędziowskiej. Gwarancje niezawisłości dzielimy na:

1. konstytucyjne

2. ustawowe

Gwarancje konstytucyjne o charakterze organizacyjnym : a) oddzielenie organizacyjne sądów od organów innych władz. b) ustawowe określenie zakresu jurysdykcji poszczególnych sądów c) dostarczenie przez państwo środków umożliwiających sądom prawidłowe wykonywanie ich funkcji.

Gwarancje konstytucyjne o charakterze funkcjonalnym

1. zakaz ingerencji organów innych władz w orzecznictwo sądów

2. zakaz wydawania ustaw z mocą wsteczną

3. pozostawienie wyłącznie sądowi decyzji czy dana sprawa należy do jego kompetencji

Gwarancje o charakterze procesowym

1. jawność postępowania

2. tajność narady sędziowskiej

3. kolegialność orzekania

4. swobodna ocena dowodów

5. instytucja wyłączenia sędziego z udziału w konkretnej sprawie

Gwarancje dotyczące pozycji sędziego

1. ustawowe określenie wymogów jakie powinni spełniać kandydaci na sędziów poszczególnych sądów oraz Trybunałów

2. powoływanie wszystkich sędziów przez Prezydenta na wniosek KRS.

3. Powoływanie na czas nieoznaczony zapewniający stabilizację zawodową.

4. Nieusuwalność z urzędu oznaczającą, że złożenie urzędu, zawieszenie urzędowania, przeniesienie do innej siedziby lub na inne stanowisko może nastąpić tylko orzeczeniem sądu i w przypadkach wyraźnie wskazanych w ustawach.

5. Immunitet sędziowski to znaczy, że nie może być bez zgody sądu pozbawiony wolności, pociągnięty do odpowiedzialności.

6. Materialna niezależność sędziego.

8. Zasada niezależności sądów.

Realizuje ona 3 ogólne założenia:

a) oddzielenie organizacyjne organów sądownictwa od organów innych władz

b) zakaz zmieniania lub uchylania orzeczeń sadowych przez organy innych władz

c) dopuszczalność ingerencji organów innych władz jedynie poza orzeczniczą sferę działalności sądów i wyłącznie w przypadkach przewidzianych w ustawie.

9. Zasada jednolitości sądów.

Składa się z trzech elementów: 1. Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczpospolitej. 2. Struktura sądów jest jednolita - określa ją Konstytucja i ustawy rozwijające jej postanowienia. 3. Jednolitą podstawą orzekania sądów i trybunałów jest prawo. 4. Dwuinstancyjność postępowania

10. Zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości.

Dwa modele:

1.sędziowie przysięgli - instytucja ta powstała w Anglii w XIII w a w XIX i XX wprowadziły ją niektóre państwa Europy. Orzekają oni z reguły w sprawach karnych, a tylko w nielicznych państwach częściowo w sprawach cywilnych np. Wielka Brytania. Nie uczestniczą w postępowaniu na równi z sędziami zawodowymi. Ich werdykt podejmowany jest większością głosów lub jednomyślnie.

2. ławnicy - osoby posiadające obywatelstwo polskie, pełnię praw cywilnych i obywatelskich, nieskazitelny charakter i ukończone 30 lat a nie więcej niż 65 lat. Musi być zatrudniony lub zamieszkiwać w miejscu kandydowania co najmniej od roku. Ławników do sądów okręgowych oraz rejonowych wybierają Rady Gmin, których obszar jest objęty właściwością tych sądów. Kadencja ławników trwa 4 lata.

11. Kompetencje Sądu Najwyższego.

1. Sąd Najwyższy jest naczelnym organem sądowym, powołanym sprawującym nadzór nad działalnością wszystkich sądów w zakresie orzekania przez:

1. zapewnienie w ramach nadzoru zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i wojskowych przez rozpoznawanie kasacji oraz innych środków odwoławczych,

2. podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne,

3. rozstrzyganie innych spraw określonych w ustawach;

4. rozpoznawanie środków odwoławczych od orzeczeń i kasacji, rewizji nadzwyczajnych

  2)  rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a także ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego;

  3)  opiniowania projektów ustaw i innych aktów normatywnych, na podstawie których orzekają i funkcjonują sądy, a także innych ustaw w zakresie, w którym uzna to za celowe;

  4)  wykonywania innych czynności określonych w ustawach.

12. Organizacja Sądu Najwyższego.

W skład SN wchodzą;

1. Pierwszy Prezes SN - stoi na czele SN

2. Prezesi SN - są zastępcami Pierwszego Prezesa

3. Izby SN

a)  Cywilną;

  b)  Karną;

  c)  Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych;

 d)  Wojskową.

4. Organy kolegialne

1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN

2. Zgromadzenie sędziów izb SN

3. Kolegium Sądu Najwyższego

5. Sędziowie SN - powoływani przez Prezydenta na wniosek KRS

13.   Organy kolegialne Sądu Najwyższego i ich kompetencje.

1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego,

2. Zgromadzenie sędziów izby Sądu Najwyższego

3. Kolegium Sądu Najwyższego

I. Do kompetencji Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego należy:

1. rozpatrywanie i przyjmowanie projektu informacji Pierwszego Prezesa o działalności Sądu Najwyższego oraz o istotnych problemach wynikających z bieżącego orzecznictwa;

2. uchwalanie regulaminów wyborów kandydatów na stanowiska sędziego Sądu Najwyższego, I prezesa SN oraz członków KRS

3. dokonywanie wyborów na stanowisko sędziego SN.

4. dokonywanie wyborów 2 kandydatów na I Prezesa SN i przedstawianie ich Prezydentowi.

5. dokonywanie wyborów 2 członków KRS i przedstawianie ich Prezydentowi

Zgromadzeniu Ogólnemu przewodniczy Pierwszy Prezes. Do zajęcia stanowiska lub powzięcia uchwały w jakiejkolwiek kwestii przez Zgromadzenie Ogólne niezbędna jest obecność co najmniej 2/3 sędziów każdej z izb. O wynikach głosowania decyduje większość głosów. W razie równości głosów przeważa głos przewodniczącego. Głosowanie jest tajne, jeżeli żądanie takie zgłosi chociażby jeden z obecnych członków Zgromadzenia.

I. Do kompetencji zgromadzenia sędziów izby Sądu Najwyższego należy:

1)  omawianie corocznego projektu informacji o działalności izby i istotnych problemach wynikających z orzecznictwa izby oraz przyjmowanie tej informacji;

2)  opiniowanie kandydatów na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego;

3)  opiniowanie kandydata na Prezesa Sądu Najwyższego przedstawionego przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego;

4)  opiniowanie kandydatów na stanowiska przewodniczących wydziałów przedstawionych przez Prezesa Sądu Najwyższego;

II.  Zgromadzeniu sędziów izby Sądu Najwyższego przewodniczy Prezes Sądu Najwyższego kierujący pracą danej izby.

Do kompetencji Kolegium Sądu Najwyższego należy w szczególności:

1. opiniowanie kandydatów na sędziów Sądu Najwyższego, na stanowiska kierownicze w izbach i biurach Sądu Najwyższego,

2. opiniowanie kandydatów na stanowiska kierownicze w jednostkach administracyjnych.

3. ustalenie podziału czynności w SN

4. podejmowanie decyzji dotyczącej wewnętrznej struktury SN

W skład Kolegium Sądu Najwyższego wchodzą: Pierwszy Prezes, prezesi Sądu Najwyższego, dyrektor Biura Orzecznictwa i dyrektor Biura Prezydial­nego oraz wybrani przez zgromadzenia izb sędziowie Sądu Najwyższego w liczbie po dwie osoby z każdej izby. Na posiedzeniach Kolegium przewodniczy Pierwszy Prezes. Uchwały Kolegium zapadają zwykłą większością głosów. W razie równości głosów przeważa głos przewodniczącego.

14. Skład Krajowej Rady Sądownictwa.

1. Skład KRS to: Z urzędu a) I Prezes SN b) Minister Sprawiedliwości c) Prezes NSA

Z wyboru a.) Osoba powołana przez Prezydenta

b.) Przedstawiciele środowisk sędziowskich wybrani demokratycznie tj. 15 przedstawicieli SN, sądów powszechnych, administracyjnych wojskowych( 2 członków Zgromadzenia Ogólnego sędziów SN, 1członek ZO sędziów NSA, 2 członków zebrania przedstawicieli Zgromadzenia Ogólnego sędziów apelacji, 9 członków zebrania przedstawicieli Zgromadzenia Ogólnego sędziów okręgu, 1 członek Zgromadzenia Sędziów Sądów Wojskowych c.) 4 posłów d.) 2 senatorów

15. Kompetencje Krajowej Rady Sądownictwa.

1. rozpatrywanie i ocena kandydatur do pełnienia urzędu sędziego na stanowiskach sędziów SN i NSA oraz na stanowiska sędziowskie w sądach powszechnych i wojskowych 2. przedstawianie Prezydentowi wniosków o powołanie sędziów w SN, NSA, w sądach powszechnych i wojskowych 3. wyrażanie opinii w sprawie powołania i odwołania prezesa albo wiceprezesa sądu powszechnego lub wojskowego 4. rozpatrywanie wniosków o przeniesienie sędziego w stan spoczynku 5. wyrażanie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziego, który ukończył 65 lat 6. rozpatrywanie wystąpień sędziów w stanie spoczynku o powrót na stanowisko sędziego 7. uchwala zbiór zasad etyki zawodowej sędziów i czuwa nad ich przestrzeganiem 8. prawo występowania do TK z wnioskiem w sprawie zgodności z konstytucją aktów normatywnych dotyczących niezależności sądów i niezawisłości sędziów 9. wybiera rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych.

Kadencja KRS trwa 4 lata. Członkiem, który pełni funkcję bez oznaczenia kadencji jest osoba powołana przez Prezydenta. Może być odwołana w każdym czasie, a mandat wygasa najpóźniej w ciągu 3 miesięcy od końca kadencji Prezydenta. Pozostałe są członkiem przez okres kadencji lub przez okres kadencji Sejmu i Senatu

16. Skład Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów, wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do składu Trybunału jest niedopuszczalny.

Prezesa i Wiceprezesa TK powołuje Prezydent RP spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK.

17. Organy Trybunału Konstytucyjnego.

Organami Trybunału są:

1. Zgromadzenie Ogólne - w jego skład wchodzą wszyscy sędziowie Trybunału. Przewodniczy Prezes lub wiceprezes a uchwały podejmowane są zwykłą większością głosów. Kompetencje to:

1. uchwalanie regulaminu TK

2. wybór kandydatów na prezesa i wiceprezesa TK

3. uchwalanie statutu Biura Trybunału

4. zatwierdzanie informacji składanych Sejmowi i Senatowi

2. Prezes Trybunału.

3. Wiceprezes Trybunału

Prezesa i wiceprezesa powołuje Prezydent a kandydatów wybiera Zgromadzenie ogólne spośród sędziów, którzy kolejno otrzymali największą liczbę głosów.

18. Zakres działania Trybunału Konstytucyjnego.

TK orzeka w sprawach:

1. zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją 2. o zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych 3. skargi konstytucyjnej 4. rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa np. między Prezydentem a RM 5. zgodność ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie 6. zgodność przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwa, z konstytucją, ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi 7. stwierdzanie częściowej przeszkody w sprawowaniu urzędu Prezydenta 8. wstępna kontrola zgodności ustawy oraz wstępna kontrola umowy międzynarodowej przed ratyfikacją z Konstytucją 9. posiada funkcję sygnalizacyjną, czyli sygnalizuje organom stanowiącym prawo uwagi o stwierdzanych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne do zapewnienia spójności systemu prawnego

19. Skład Trybunału Stanu.

Skład TS:

1.) Z urzędu- I Prezes SN, który przewodniczy Trybunałowi 2.) 16 członków wybieranych przez Sejm na okres kadencji spoza grona posłów i senatorów. Wymogiem jest aby co najmniej połowa miała kwalifikację do zajmowania stanowiska sędziego. Także zastępcy przewodniczącego powinni spełniać te wymogi.

Ponadto w skład TS mogą być wybrani tylko: 1.) obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych2.) nie karani sądownie3.) nie zatrudnieni w organach administracji rządowej

20 . Odpowiedzialność przez Trybunałem Stanu.

TS jest powołany do orzekania o odpowiedzialności konstytucyjnej osób piastujących najwyższe stanowiska państwowe tj.:

1. Prezydenta

2. Członków RM

3. Prezesa NBP

4. Członków KRR i TV

5. Osoby, którym Prezes RM powierzył kierowanie ministerstwem

6. Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych

7. W ograniczonym zakresie posłowie i senatorowie za naruszenie zakazu działalności gospodarczej związanej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego lub nabywanie składników z tego majątku.

Ustawa o TS zna dwie procedury pociągania do odpowiedzialności kon­stytucyjnej

1 ) odnoszącą się do Prezydenta RP,

2 ) odnoszącą się do pozostałych podmiotów

Prawo postawienia głowy państwa w stan oskarżenia przysługuje wyłącznie Zgromadzeniu Narodowemu - większość głosów przy 2\3 ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego( 374 głosów) Wniosek wstępny to 140 członków Zgromadzenia Narodowego. Wniosek wstępny to 1\4 głosów członków Zgromadzenia Narodowego. Postawienie Prezydenta w stan oskarżenia oznacza, że nie może on czasowo sprawować urzędu.

Wstępny wniosek q pociągniecie do odpowiedzialności pozostałych podmiotów przed TS mogą składać do Marszałka Sejmu:

a) Prezydent

2. komisje sejmowe większością dwóch trzecich głosów.

3. posłowie w liczbie 115.

Marszałek kieruje taki wniosek do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej. Wniosek wstępny, inicjujący postępowanie przygotowawcze w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej powinien zawierać określenie zarzutów z ich uzasadnieniem — nie jest on jeszcze oskarżeniem. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej przeprowadza postępowanie dowodowe. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Komisja podejmuje uchwałę o wystąpieniu do Sejmu z wnioskiem o pociągniecie danej osoby do odpowiedzialności lub z wnioskiem o umorzenie postępowania Wniosek Komisji powinien zawierać wszystkie dane, przewidziane przez k.p.k. dla aktu oskarżenia, a w przypadku umorzenia postępowania — uzasadnienie tego stanowiska

21. Tworzenie Sądów Powszechnych.

1. Sąd rejonowy tworzy się dla jednej lub większej liczby gmin; w uzasadnionych przypadkach może być utworzony więcej niż jeden sąd rejonowy w obrębie tej samej gminy.

2. Sąd okręgowy tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch sądów rejonowych, zwanego dalej "okręgiem sądowym".

3. Sąd apelacyjny tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch okręgów sądowych, zwanego dalej "obszarem apelacji".

22. Podział Sądów na wydziały.

Sąd rejonowy dzieli się na wydziały:

1. cywilny - do spraw z zakresu prawa cywilnego,

2. karny - do spraw z zakresu prawa karnego, w tym do spraw o wykroczenia rozpoznawanych w drugiej instancji,

3. rodzinny i nieletnich (sąd rodzinny) - do spraw z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich, dotyczących leczenia osób uzależnionych od alkoholu oraz od środków odurzających i psychotropowych oraz należących podstawie odrębnych ustaw,

4. pracy (sąd pracy) - do spraw z zakresu prawa pracy,

5. gospodarczy do którego należy rozstrzyganie w sprawach z zakresu prawa gospodarczego i cywilnegooraz prowadzenia rejestrów powierzonych sądom rejonowym

6. ksiąg wieczystych - do prowadzenia ksiąg wieczystych oraz do innych spraw cywilnych z zakresu postępowania wieczystoksięgowego.

W sądzie rejonowym mogą być tworzone, w jego siedzibie lub poza jego siedzibą, sądy grodzkie jako wydziały lub wydziały zamiejscowe sądów rejonowych.

Sąd okręgowy dzieli się na wydziały:

1. cywilny - do rozpoznawania w pierwszej instancji spraw cywilnych i rodzinnych oraz do rozpoznawania w drugiej instancji spraw cywilnych oraz spraw należących do właściwości sądów rodzinnych, z wyjątkiem spraw przeciwko nieletnim o popełnienie czynu karalnego, jeżeli wobec nieletniego zastosowano środek poprawczy lub gdy środek odwoławczy zawiera wniosek o orzeczenie środka poprawczego,

2. karny - do spraw z zakresu prawa karnego w pierwszej i drugiej instancji oraz do spraw rozpoznawanych w drugiej instancji przeciwko nieletnim o popełnienie czynu karalnego, jeżeli wobec nieletniego zastosowano środek poprawczy lub gdy środek odwoławczy zawiera wniosek o orzeczenie środka poprawczego,

3. penitencjarny i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń karnych - do spraw penitencjarnych i nadzoru nad sądowym postępowaniem wykonawczym w sprawach z zakresu prawa karnego,

4. pracy (sąd pracy) - do spraw z zakresu prawa pracy

5. wydział ubezpieczeń społecznych (sąd ubezpieczeń społecznych) - do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych,

6. gospodarczy (sąd gospodarczy) - do spraw gospodarczych.

W sądzie okręgowym, w którym wpływ spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych jest niewielki, zamiast odrębnych wydziałów pracy i ubezpieczeń społecznych tworzy się wydział pracy i ubezpieczeń społecznych (sąd pracy i ubezpieczeń społecznych).

Minister Sprawiedliwości może tworzyć poza siedzibą sądu okręgowego, a także znosić ośrodki zamiejscowe albo wydziały zamiejscowe sądów okręgowych.

Sąd apelacyjny dzieli się na wydziały:

1. cywilny - do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z zakresu prawa cywilnego, gospodarczego oraz rodzinnego i opiekuńczego,

2. karny - do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z zakresu prawa karnego,

3. pracy i ubezpieczeń społecznych - do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

W Sądzie Apelacyjnym w Warszawie działa ponadto Wydział Lustracyjny.

23. Uprawnienia Prezesa Sądu Rejonowego.

1. kieruje sądem i reprezentuje go na zewnątrz, z wyjątkiem spraw należących do dyrektora sądu lub kierownika finansowego sądu,

2. pełni czynności z zakresu administracji sądowej,

3. pełni inne czynności przewidziane w ustawie oraz w odrębnych przepisach,

4. jest zwierzchnikiem służbowym sędziów danego sądu,

Prezes sądu w zakresie administracji sądowej podlega Ministrowi Sprawiedliwości oraz prezesowi sądu przełożonego.

Prezesa sądu zastępuje wiceprezes, a w razie jego nieobecności - wyznaczony sędzia.

24. Organy Sądów Okręgowych i ich uprawnienia.

Organami sądów są w sądzie okręgowym:

1. Prezes sądu

1. kieruje sądem i reprezentuje go na zewnątrz

2. pełni czynności z zakresu administracji sądowej.

3. Jest zwierzchnikiem służbowym sędziów sądu.

4. Powierza sędziom pełnienie funkcji oraz zwalnia z ich pełnienia po zasięgnięciu wymaganych opinii.

5. Pełni inne czynności przewidziane w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych

Kadencja Prezesa w SO oraz S.A. trwa 6 lat. Kadencja w SR - 4 lata.

2. W skład kolegium sądu okręgowego wchodzi od czterech do dziesięciu osób, wybieranych przez zgromadzenie ogólne spośród jego członków. Przewod­niczącym kolegium jest prezes sądu okręgowego, a w razie jego nieobecności zastępca przewodniczącego, wybierany przez kolegium spośród jego członków. Jego kadencja trwa dwa lata.

Do kompetencji kolegium sądu okręgowego należy:

1. ustalanie i podział czynności w sądach,

2. przedstawianie zgromadzeniu ogólnemu opinii o kandydatach na stanowiska sędziów, wiceprezesa sądu okręgowego oraz prezesa i wiceprezesa sądu rejonowego,

3. wyrażanie opinii o kandydatach na asesorów sądowych,

4. ustalanie projektu listy kandydatów na aplikantów sądowych,

5. powoływanie i odwoływanie przewodniczących wydziałów oraz rozpatrywanie wniosków wynikających z wi­zytacji i lustracji sądów.

6. Wydaje opinie w sprawach osobowych dotyczących sędziów oraz referendarzy sądowych i w sprawach przedstawionych przez prezesa sadu okręgowego, prezesa sądu apelacyjnego, Krajową Radę Sądownictwa oraz Ministra Sprawiedliwości.

25. Organy Sądów Apelacyjnych i ich kompetencje.

1. Prezes sądu apelacyjnego- sprawuje nadzór nad działalnością administracyjną sądów okręgowych na obszarze właściwości sądu apelacyjnego. Prezesa sądu apelacyjnego powołuje i odwołuje Minister Sprawiedliwości spośród sędziów sądu apelacyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego bądź Sądu Najwyższe­go, po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego sędziów danego sądu apelacyjnego. Minister Sprawiedliwości nie powoła ani nie odwoła prezesa, jeżeli zgromadzenie ogólne sędziów sądu apelacyjnego wyraziło sprzeciw. Minister Sprawiedliwości także powołuje i odwołuje wiceprezesa sądu apelacyjnego spośród sędziów sądu apelacyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego bądź Sądu Najwyższego na wniosek prezesa danego sądu apelacyjnego lub z własnej inicjatywy, po zasięgnięciu opinii kolegium. Nie można powołać ani odwołać wiceprezesa sądu apelacyjnego, jeżeli kolegium sądu apelacyjnego wyraziło sprzeciw bezwzględną większością głosów.

2. Kolegium sądu apelacyjnego Kolegium sądu apelacyjnego składa się z trzech do pięciu członków, wybieranych przez zgromadzenie ogólne sędziów apelacji spośród sędziów sądu apelacyjnego, a także z prezesa i wiceprezesów sądu apelacyjnego. Liczbę członków kolegium pochodzących z wyboru ustala zgromadzenie ogólne sędziów apelacji.

Przewodniczącym kolegium sądu apelacyjnego jest prezes sądu apelacyjnego, a w razie jego nieobecności - najstarszy służbą wiceprezes tego sądu.

Kadencja kolegium sądu apelacyjnego trwa dwa lata.

Kolegium sądu apelacyjnego realizuje zadania określone w ustawie, a w szczególności:

1. na wniosek prezesa sądu apelacyjnego ustala podział czynności w sądzie apelacyjnym, określa zasady zastępstw sędziów, a także zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom, chyba że ustawa stanowi inaczej,

2. przedstawia zgromadzeniu ogólnemu sędziów apelacji opinię o kandydatach na stanowiska sędziów,

3. wyraża opinię o kandydacie na wiceprezesa sądu apelacyjnego,

4. wyraża opinię o kandydatach do pełnienia w sądzie apelacyjnym funkcji przewodniczących wydziałów, wizytatorów, kierownika szkolenia oraz funkcji albo stanowiska rzecznika prasowego,

5. rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji sądów,

6. wybiera zastępcę rzecznika dyscyplinarnego,

7. wyraża opinię w sprawach osobowych dotyczących sędziów,

8. wyraża opinię o projekcie planu finansowego

9. wyraża opinię w innych sprawach przedstawionych przez prezesa sądu apelacyjnego, Krajową Radę Sądownictwa oraz Ministra Sprawiedliwości,

10. wyraża zgodę na delegowanie sędziego sądu okręgowego przez prezesa sądu apelacyjnego,

11) wypowiada się w przypadkach zachowań sędziów naruszających zasady etyki

27. Warunki jakie musi spełniać osoba na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego.

I. Na stanowisko sędziego sądu rejonowego może być powołany ten, kto:

1. posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

2. jest nieskazitelnego charakteru,

3. ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce

4. jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego,

ukończył 29 lat,

5. złożył egzamin sędziowski lub prokuratorski,

6. pracował w charakterze asesora sądowego lub prokuratorskiego co najmniej trzy lata lub

7. referendarza sądowego przez okres pięciu lat.

Wymagania określone w pkt 6 i 7 nie dotyczą tego, kto przed powołaniem:

1. zajmował stanowisko sędziego sądu administracyjnego lub sądu wojskowego,

2. zajmował stanowisko prokuratora,

3. pracował w polskiej szkole wyższej, w Polskiej Akademii Nauk, w instytucie naukowo-badawczym lub innej placówce naukowej, mając tytuł naukowy profesora albo stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych,

4. wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza - co najmniej przez trzy lata.

2. Na stanowisko sędziego sądu rejonowego może być powołany ten, kto spełnia wymagania określone w pkt I pkt 1-5, zajmował stanowisko asystenta sędziego lub referendarza sądowego co najmniej przez sześć lat i złożył egzamin sędziowski.

Profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych w polskich szkołach wyższych, w Polskiej Akademii Nauk oraz w instytutach naukowo-badawczych i innych placówkach naukowych może być powołany na stanowisko sędziego sądu powszechnego, w niepełnym, nie mniejszym niż połowa, wymiarze czasu pracy.

28. Asesorzy i aplikanci sądowi.

Asesorem sądowym Minister Sprawiedliwości może mianować osobę, która ukończyła aplikację sądową lub prokuratorską i zdała egzamin sędziowski lub prokuratorski oraz spełnia warunki

1. Posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

2. Jest nieskazitelnego charakteru,

3. Ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,

4. Jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego,

Może mu powierzyć pełnienie czynności sędziowskich w sądzie rejonowym na czas określony nie przekraczający dwóch lat, za zgodą kolegium sądu okręgowego. Możliwe jest dłuższe, ale łącznie nie może przekroczyć 3 lat. Minister Sprawiedliwości może zwolnić asesora, po uprzednim wypowiedzeniu, za zgodą kolegium sądu okręgowego.

Mianowanie asesorem sądowym nie jest jednak dopuszczalne, jeżeli od zdania egzaminu sędziowskiego lub prokuratorskiego upłynął okres dłuższy niż pięć lat, chyba, że osoba ta zajmowała stanowisko lub wykonywała pracę albo zawód prokuratora, pracowała w polskiej szkole wyższej, w Polskiej Akademii Nauk, w instytucie naukowo-badawczym lub innej placówce naukowej, mając tytuł naukowy profesora albo stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych, przez okres co najmniej trzech lat po zdaniu egzaminu.

W zakresie orzekania asesorzy sądowi są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.

Asesor sądowy, któremu nie powierzono pełnienia czynności sędziowskich, jest upoważniony do wykonywania czynności referendarza sądowego. Asesor sądowy obejmujący stanowisko składa wobec Ministra Sprawiedliwości ślubowanie

Asesor na okres pełnienia czynności sędziowskich pozostaje pod pieczą sędziego wyznaczonego do pełnienia funkcji konsultanta.

Sędzia pełniący funkcję konsultanta udziela asesorowi na jego wniosek pomocy z zakresu techniki pracy sędziowskiej oraz wykonywania czynności administracji sądowej. Ponadto sędzia konsultant przeprowadza lustrację posiedzeń sądowych odbywanych pod przewodnictwem powierzonego jego pieczy asesora i sporządza kwartalne sprawozdania z wykonywanej funkcji.

Aplikacja sądowa polega na zaznajomieniu się z czynnościami sędziego i sekretariatów sądowych oraz na uzyskaniu wiedzy potrzebnej do zajmowania stanowiska sędziego.

Aplikantem sądowym może być mianowany ten, kto:

1. Posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

1. Jest nieskazitelnego charakteru,

2. Ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,

3. Został zakwalifikowany na aplikacje przez komisje egzaminacyjna po przeprowadzeniu konkursu.

Aplikant sadowy może odbywać aplikacje w ramach stosunku pracy albo poza stosunkiem pracy (aplikant sadowy pozaetatowy).

1. Aplikanta sadowego mianuje i zwalnia prezes sadu apelacyjnego.

2. Mianowanie aplikanta sadowego następuje po przeprowadzeniu konkursu przez prezesa sadu apelacyjnego.

3. Prezes sadu apelacyjnego, mianując aplikanta sadowego w okręgu danego sadu okręgowego, jednocześnie, na wniosek prezesa sadu okręgowego, przydziela aplikanta do określonego sadu rejonowego. W toku aplikacji aplikant sadowy może być skierowany, zgodnie z harmonogramem aplikacji, do innego sadu, niz. wynika to z przydzielenia.

Przed podjęciem obowiązków aplikant sadowy składa ślubowanie wobec prezesa sadu apelacyjnego

Mianowanie aplikanta wygasa, jeżeli osoba mianowana nie podejmuje wykonywania obowiązków w terminie określonym w akcie mianowania, bez usprawiedliwionej przyczyny.

Zwolnienie aplikanta następuje, po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu, jeżeli aplikant:

1. Zrzekł się stanowiska,

2. nie czyni postępów w toku aplikacji, a w szczególności - jeżeli uzyskał dwie negatywne opinie patronów lub nie uzyskał pozytywnej oceny z kolokwium,

3. rażąco narusza obowiązki aplikanta sadowego,

4. został uznany za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków aplikanta.

Zwolnienie aplikanta z przyczyn, o których mowa w pkt 2 i 3, następuje na wniosek kolegium sadu okręgowego.

29. Referendarze sądowi.

Referendarze sądowi są zatrudniani do wykonywania określonych w ustawach czynności należących do sądów w zakresie ochrony prawnej, a w szczególności postępowania w sprawach związanych z prowadzeniem ksiąg wieczystych i rejestrów sądowych, w sądach rejonowych

Na stanowisko referendarza sądowego może być mianowany ten, kto:

3. posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

4. jest nieskazitelnego charakteru,

5. ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,

6. ukończył 24 lata,

7. odbył aplikację referendarską i złożył egzamin referendarski albo odbył aplikację sądową, prokuratorską, notarialną, adwokacką lub radcowską i złożył odpowiedni egzamin, albo złożył egzamin referendarski.

Aplikacja referendarska trwa rok i kończy się egzaminem referendarskim.

Stosunek pracy z referendarzem sądowym nawiązuje się na podstawie mianowania, z dniem określonym w akcie mianowania.

Referendarza sądowego mianuje i rozwiązuje z nim stosunek pracy Minister Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu okręgowego. Prezes sądu okręgowego przed wystąpieniem z wnioskiem o mianowanie referendarza sądowego zasięga informacji o kandydacie z Krajowego Rejestru Karnego.

1. Przed podjęciem pracy referendarz sadowy składa ślubowanie wobec prezesa sadu okręgowego

2. Referendarz sądowy w zakresie wykonywanych obowiązków jest niezależny

3. Referendarz sądowy w zakresie wykonywanych obowiązków jest niezależny

30. Warunki wymagane od kandydata na ławnika.

Ławnikiem może być wybrany ten, kto:

1. Posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

2. Jest nieskazitelnego charakteru,

3. Ukończył 30 lat,

4. Jest zatrudniony lub zamieszkuje w miejscu kandydowania, co najmniej od roku,

5. Nie przekroczył 65 lat.

31. Do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych ławnikiem powinna być wybrana osoba wykazująca szczególna znajomość spraw pracowniczych oraz celów ubezpieczenia i potrzeb osób ubezpieczonych.

Ławnikami nie mogą być:

1. Osoby zatrudnione w sadach powszechnych i innych sadach oraz w prokuraturze,

2. Osoby wchodzące w skład organów, od których orzeczenia można zadąć skierowania sprawy na drogę postępowania sadowego,

3. Funkcjonariusze Policji oraz inne osoby zajmujące stanowiska związane ze ściganiem przestępstw i wykroczeń,

4. Adwokaci i aplikanci adwokaccy,

5. Radcy prawni i aplikanci radcowscy, duchowni,

6. żołnierze w czynnej służbie wojskowej,

7. Funkcjonariusze Służby Więziennej.

Przy rozstrzyganiu spraw ławnicy mają równe prawa z sędziami. Wybory przez Radę Gminy a kandydatury zgłaszają prezesi sądów, zakłady pracy, stowarzyszenia, związki zawodowe, organizacje oraz co najmniej 25 obywateli mających czynne prawo wyborcze zamieszkujących stale na danym terenie. W zakresie orzekania są niezawiśli i podlegają tylko ustawom. Nie mogą przewodniczyć rozprawie i naradzie ani wykonywać czynności sędziego poza rozprawą. Nie można być ławnikiem jednocześnie w więcej niż w jednym sądzie.

31. Powoływanie ławników.

Ławników do sądów okręgowych oraz do sadów rejonowych wybierają rady gmin, których obszar jest objęty właściwością tych sadów - w glosowaniu tajnym. Kandydatów zgłaszają radom gmin prezesi sądów, zakłady pracy, stowarzyszenia, organizacje i związki zawodowe oraz co najmniej 25 obywateli mających czynne prawo wyborcze, zamieszkujących stale na danym terenie. Kadencja ławników sądów okręgowych i rejonowych trwa cztery lata kalendarzowe następujące po roku, w którym dokonano wyborów. Po jej upływie ławnik może brać udział jedynie w roz­poznawaniu sprawy rozpoczętej wcześniej z jego udziałem, do czasu jej zakończenia. Rada gminy stwierdza wygaśnięcie mandatu ławnika w razie orzeczenia prawomocnym wyrokiem o pozbawieniu go praw publicznych. Ona też może go odwołać z własnej inicjatywy lub na wniosek prezesa właściwego sądu w razie skazania go prawomocnym wyrokiem, niewykonywania obowiązków, zachowania godzącego w powagę sądu i niezdolności do wy­konywania obowiązków. Przed upływem kadencji mandat wygasa z dniem doręczenia ławnikowi zawiadomienia prezesa sądu o skreśleniu z listy ławników. W zakresie orzekania są oni niezawiśli i podlegają tylko ustawom. Nie mogą przewodniczyć rozprawie i naradzie ani też wykonywać czynności sędziego poza rozprawą.

Liczbę ławników wybieranych przez poszczególne rady gmin do wszystkich sądów działających na obszarze właściwości sadu okręgowego, w tym także liczbę ławników do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, ustala kolegium sadu okręgowego; liczbę ławników do poszczególnych sadów rejonowych ustala się po zasięgnięciu opinii prezesów tych sadów.

Wybory ławników odbywają się najpóźniej w październiku roku kalendarzowego, w którym upływa kadencja dotychczasowych ławników.

Przed przystapieniem do wyborów rada gminy powoluje zespół, który przedstawia radzie gminy na sesji swoją opinie o zgłoszonych kandydatach

Kadencja ławników sądów okręgowych i rejonowych trwa cztery lata kalendarzowe następujące po roku, w którym dokonano wyborów, jednak mandat ławnika wybranego dodatkowo wygasa z upływem kadencji ogółu ławników. Po upływie kadencji ławnik może brać udział jedynie w rozpoznawaniu sprawy rozpoczętej wcześniej z jego udziałem, do czasu jej zakończenia.

32. Kompetencje Najwyższego Sądu Administracyjnego.

Na gruncie obowiązującego ustawodawstwa NSA orzeka w sprawach skarg na:

1. decyzje administracyjne wydane przez organy administracji publicznej,

2. postanowienia wydane przez organy administracji publicznej, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także rozstrzygające sprawę, co do istoty,

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie,

4) inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej, które dotyczą przyznania albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa,

1. uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego oraz akty organów administracji rządowej stanowiące przepisy prawa miejscowego oraz uchwały jednostek samorządu terytorialnego i ich związków nie zawierające przepisów prawa powszechnie obowiązującego, np. zawierające dyrektywy skierowane do podległych organów, akty budżetowe.

2. akty nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 165 ust. 2 Konstytucji, NSA jest sądem, który ma zapewnić procesowe gwarancje samodziel­ności jednostek samorządu terytorialnego.

NSA właściwy jest także w sprawach rozpoznania skarg na bezczynność organów, które powinny wydać w sprawie decyzję, postanowienie w postępowaniu administracyjnym lub egzekucyjnym zaskarżalne w trybie zażalenia albo inne akty z zakresu administracji publicznej bądź też dokonać czynności w tym zakresie.

NSA rozstrzyga także spory o właściwość między organami samorządu terytorialnego a terenowymi organami administracji rządowej. Sąd udziela również odpowiedzi na pytania prawne przedstawione przez samorządowe kolegia odwoławcze.

Sądowa kontrola rozstrzygnięć lub bezczynności organów administracji publicznej sprawowana jest z punktu widzenia legalności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przedmiotem kontroli NSA nie jest badanie celowości rozstrzyg­nięcia, a jego legalność. Kontroli sprawowanej przez NSA podlegają wszystkie etapy stosowania prawa. Wykładnia dokonana przez Sad wiąże organ administracyjny w konkretnej sprawie.

33. Organizacja Najwyższego Sądu Administracyjnego.

NSA działa w Warszawie oraz ośrodkach zamiejscowych, które utworzone są dla jednego lub kilku województw. Naczelny Sąd Administracyjny dzieli się na dwie izby:

1. Finansową

2. Ogólnoadministracyjną.

Sąd w Warszawie dzieli się na pięć wydziałów, a ośrodki zamiejscowe mogą dzielić się na dwa wydziały orzecznicze odpowiadające podziałowi Sądu na izby. Tylko w NSA w Warszawie działają: Biuro Orzecznictwa i Biuro Prezydialne. Do zadań Biura Orzecznictwa należy m.in. gromadzenie wszystkich orzeczeń NSA, prowadzenie ich kartoteki obejmującej wybrane tezy orzeczeń oraz bieżąca analiza orzeczeń i przekazywanie spostrzeżeń oraz wniosków dokonanych na jej podstawie Prezesowi NSA. Zadaniem Biura Prezydialnego jest bieżąca obsługa organów NSA, a zwłaszcza Prezesa i wiceprezesów NSA.

W skład NSA wchodzą:

Prezes Sądu,

a. wiceprezesi,

b. prezesi izb,

c. prezesi ośrodków zamiejscowych

d. sędziowie.

Prezes i wiceprezesi są powoływani i odwoływani przez Prezydenta RP spośród sędziów NSA za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu.

Ponadto w składzie NSA istnieją organy kolegialne:

1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu

2. Kolegium NSA

Do kompetencji ZO NSA należy:

1. Rozpatrywanie i opiniowanie spraw przedłożonych przez Prezesa sądu lub zgłoszonych przez członków

Zgromadzenia

2. Przedstawianie KRS kandydatów na stanowiska sędziów

3. ustalanie na okres 3 lat jego członków i dokonywanie zmian w składzie kolegium

4. opiniowanie projektów utworzenia bądź likwidacji izby.

5. rozpatrywanie informacji Prezesa o rocznej działalności Sądu.

KOLEGIUM NSA - jest organem opiniodawczym i doradczym prezesa NSA a gdy przepisy tak stanowią także współdecydującym. Kolegium rozpatruje sprawy przedstawione Zgromadzeniu Ogólnemu. Rozpatruje też sprawy przedstawione przez Prezesa do wypowiedzenia się a także przedstawia Prezesowi sprawy z własnej inicjatywy.

34 Właściwość miejscowa i rzeczowa Najwyższego Sądu Administracyjnego.

Rozporządzenie Prezydenta RP z 24 listopada 1998 r. w sprawie utworzenia ośrodków zamiejscowych, określenia ich siedziby oraz właściwości miejscowej i rzeczowej określa liczbę tych ośrodków (dziesięć ośrodków), ustalając, że ich właściwość miejscowa obejmie jedno lub dwa województwa.

Ośrodki zamiejscowe są właściwe w sprawach skarg na decyzje administracyj­ne, postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikającego z przepisów prawa, uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego oraz organów administracji rządowej stanowiących przepisy prawa miejscowego, uchwały jednostek samorządu terytorialnego podejmowane w sprawach z zakresu adminis­tracji publicznej, akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego z zakresu działania organów administracji publicznej mających siedziby na terenie województw objętych właściwością ośrodków zamiejscowych, Prezesa Głównego Urzędu Cel w postępowaniu odwoławczym w sprawach załatwianych w pierwszej instancji przez organy celne mające siedzibę na terenie województw objętych właściwością ośrodków zamiejscowych, a także Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w sprawach osób zamieszkałych na terenie objętym właściwością ośrodków zamiejscowych.

Ośrodki zamiejscowe NSA są również właściwe w sprawach skarg na bezczynność organów administracji publicznej, gdy nie wydają one decyzji administracyjnych czy postanowień lub innych aktów, nie podejmują

czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.

35. Zadania prokuratury.

Prokuratura ma za zadanie strzec praworządności oraz czuwać nad ściganiem przestępstw. Kompetencje te organy prokuratury wykonują poprzez:

1) prowadzenie lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego w spra­wach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami,

2) wytaczanie powództw w sprawach karnych i cywilnych oraz składanie wniosków i udział w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych,

3) podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w postępowaniu sądowym, adminis­tracyjnym, w sprawach o wykroczenia oraz w innych postępowaniach,

4) sprawowanie nadzoru nad wykonaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji o pozbawieniu wolności,

5) zaskarżanie do sądu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych oraz udział w postępowaniu sądowym w sprawach dotyczących zgodności z prawem takich decyzji,

6) koordynowanie działalności w zakresie ścigania przestępstw, prowadzonej przez inne organy państwowe,

7) współdziałanie z organami państwowymi, państwowymi jednostkami or­ganizacyjnymi i organizacjami społecznymi w zapobieganiu przestępczości i innym naruszeniom prawa,

8) opiniowanie projektów aktów normatywnych.

W sprawach należących do zakresu działania sądów wojskowych oraz innych organów wojskowych czynności te wykonują wojskowe jednostki organizacyjne prokuratury.

36. Organizacja prokuratury.

Prokuraturę stanowią:

1) Prokurator Generalny, jest naczelnym organem prokuratury i funkcję tę pełni Minister Sprawiedliwości. Kieruje działalnością prokuratury osobiście bądź przez zastępców, wydaje zarządzenia, wytyczne i polecenia. Może przedsiębrać wszelkie czynności należące do zakresu działania prokuratury lub zlecać ich wykonanie podległym mu prokuratorom.

2) prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyj­nych prokuratury - powołuje Prokurator Generalny, a prokuratorów wojs­kowych — Prokurator Generalny na wniosek Ministra Obrony Narodowej,

3) organy kolegialne prokuratur,

4) prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Powszechnymi jednostkami organizacyjnymi prokuratury są:

a) Prokuratura Krajowa, która wchodzi w skład Ministerstwa Sprawiedliwo­ści; kieruje nią Prokurator Krajowy,

b) prokuratury apelacyjne, tworzone dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokuratur okręgowych, kierowane przez prokuratorów apelacyjnych - przełożonych prokuratorów prokuratury apelacyjnej, prokuratur okręgowych i rejonowych, na ich obszarze działania;

c) prokuratury okręgowe, obejmujące obszar właściwości co najmniej dwóch prokuratur rejonowych, kierowane przez prokuratorów okręgowych — przełożonych prokuratorów prokuratury okręgowej i prokuratur rejonowych,

d) prokuratury rejonowe, których terenem działania jest gmina lub większa liczba gmin, w uzasadnionych wypadkach może być utworzona więcej niż jedna prokuratura rejonowa w obrębie tej samej gminy; jej działaniami kieruje prokurator rejonowy, który jest przełożonym prokuratorów prokuratury rejonowej.

37. Rada Prokuratorów.

Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym składa się:

1. z trzech przedstawicieli wybranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej,

2. przedstawiciela wybranego przez zebranie prokuratorów Naczelnej Prokuratury Wojskowej,

3. przedstawiciela wybranego przez zebranie prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,

4. przedstawicieli wybranych przez zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach apelacyjnych - po jednym z każdej prokuratury apelacyjnej

5. trzech prokuratorów powołanych przez Prokuratora Generalnego.

Rada Prokuratorów wyraża opinię w sprawach podejmowanych z własnej inicjatywy lub przedstawionych przez Prokuratora Generalnego, a w szczególności dotyczących:

1. projektów wytycznych i zarządzeń Prokuratora Generalnego,

2. stanu i rozwoju kadry prokuratorskiej oraz kierunków szkolenia prokuratorów, asesorów i aplikantów,

3. okresowych ocen realizacji zadań prokuratury,

4. kierunków działań w celu doskonalenia kwalifikacji zawodowych prokuratorów oraz poziomu ich pracy.

Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym ustala także ogólną liczbę członków sądów dyscyplinarnych oraz wskazuje liczbę członków sądów dyscyplinarnych wybieranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej i zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach apelacyjnych

38. Zadania Policji.

Do podstawowych kompetencji Policji należy:

1) ochrona życia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszają­cymi te dobra,

2) ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania,

3) inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popeł­nianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,

4) wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców. Ponadto Policja sprawuje nadzór nad strażami gminnymi (miejskimi) oraz nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi w zakresie określonym w odrębnych przepisach. 5)Współdziała z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie umów i porozumień międzynarodowych.

6) Policja wykonuje czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego.

W celu realizowania powierzonych kompetencji Policja wykonuje czynności: operacyjno--rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe.

39. Organizacja Policji.

Na czele Policji stoi Komendant Główny Policji. Jest mianowany i odwoływany przez Premiera na wniosek min. Spraw Wewnętrznych i Administracji. Podlega bezpośrednio temu ministrowi. Urzędem wykonawczym przez , który KGP realizuje swe funkcje jest Komenda Główna Policji. Terenowymi organami Policji są: a komendanci wojewódzcy Policji mianowani i odwoływani przez Ministra SW i A na wniosek Komendanta Głównego, zaopiniowany przez wojewodę. b komendanci powiatowi Policji mianowani i odwoływani przez Komendanta Głównego na wniosek komendanta wojewódzkiego zaopiniowany przez wojewodę. c komendanci komisariatów mianowani i odwoływani przez Komendanta Wojewódzkiego, na wniosek komendanta rejonowego, zaopiniowany przez właściwy organ samorządu terytorialnego.

40. Zakres uprawnień Policji.

Policjanci wykonując czynności, o których mowa w art. 14 mają prawo:

1) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości,

2) zatrzymywania osób w trybie i przypadkach określonych w przepisach k.p.k-i innych ustawach,

3) zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia,

4) przeszukania osób i pomieszczeń w trybie i przypadkach określonych w przepisach k.p.k. i innych ustawach,

5. dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary,

6. żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, zwracania się o taką pomoc do jednostek gospodarczych, organizacji społecznych oraz w nagłych wypadkach do każdego obywatela o udzielenie pomocy

Za uzasadnione legitymowanie uznaje się w szczególności:

a. identyfikację osoby podejrzanej b. ustalenie świadków zdarzenia powodującego naruszenie porządku publicznego. c. polecenie wydane przez sąd, prokuratora, organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego d. Identyfikację osób wskazanych przez pokrzywdzonych jako sprawców przestępstw lub wykroczeń e. Poszukiwania osób zaginionych lub ukrywających się przed organami ścigania.

Komendanci Policji lub upoważnieni przez nich policjanci mogą zwraca na piśmie do kierowników instytucji państwowych, a także jednostek gospodarczych i organizacji społecznych z żądaniem lub prośbą o:

1) udostępnienie na czas określony nieruchomości lub ich części,

2) użyczenie środków transportu, łączności, urządzeń albo innych rzeczy]

3) umożliwienie instalacji i eksploatacji środków technicznych,

4) wykonania innych wskazanych czynności.

W nagłych wypadkach policjanci mogą zwracać się z prośbą o doraźną pomoc do każdego obywatela, a skorzystanie z tej pomocy zależy od jego zgody.

.

41. Kompetencje Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Do zadań ABW należy:

1. rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie zagrożeń godzących w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz jego porządek konstytucyjny, a w szczególności w suwerenność i międzynarodową pozycję, niepodległość i nienaruszalność jego terytorium, a także obronność państwa,

2. rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw:

3. szpiegostwa, terroryzmu, naruszenia tajemnicy państwowej i innych

4. przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa,

5. godzących w podstawy ekonomiczne państwa,

6. korupcji osób pełniących funkcje publiczne, o których mowa w art. 1 i 2ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje oraz jeśli może to godzić w bezpieczeństwo państwa,

7. w zakresie produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa,

8. nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi,

9. bronią masowej zagłady oraz środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie

międzynarodowym oraz ściganie ich sprawców,

10. realizowanie, w granicach swojej właściwości, zadań służby ochrony państwa oraz wykonywanie funkcji krajowej władzy bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji niejawnych w stosunkach międzynarodowych

11. uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku konstytucyjnego,

12. podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.

Działalność ABW poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej może być prowadzona w związku z jej działalnością na terytorium państwa wyłącznie w zakresie realizacji zadań określonych w ustawie.

42. Uprawnienia Agencji Wywiadu

Do zadań AW należy:

1. uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji

mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej Polskiej

oraz jej potencjału ekonomicznego i obronnego,

2. rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym godzącym w bezpieczeństwo, obronność,

niepodległość i nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

3. ochrona zagranicznych przedstawicielstw Rzeczypospolitej Polskiej i ich pracowników przed działaniami obcych służb specjalnych i innymi działaniami mogącymi przynieść szkodę interesom

Rzeczypospolitej Polskiej,

4. zapewnienie ochrony kryptograficznej łączności z polskimi placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi

oraz poczty kurierskiej

5. rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz międzynarodowych

grup przestępczości zorganizowanej,

6. rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami

odurzającymi i substancjami psychotropowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu

strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią

masowej zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej przenoszenia

7. rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na bezpieczeństwo państwa oraz podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych zagrożeń,

8. prowadzenie wywiadu elektronicznego,

9. podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.

Zadania, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 3, są realizowane poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Działalność AW na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może być prowadzona wyłącznie w związku z jej działalnością poza granicami państwa, a realizacja czynności operacyjno-rozpoznawczych, dopuszczalna wyłącznie za pośrednictwem Szefa ABW

43 Zadania i zakres działania Najwyższej Izby Kontroli.

Zakres działania Najwyższej Izby Kontroli obejmuje organy administracji rządowej, Narodowy Bank Polski oraz państwowe jednostki organizacyjne. Natomiast fakultatywnie Najwyższa Izba Kontroli kontroluje organy samorządu terytorialnego, komunalne jednostki organizacyjne oraz inne jednostki organizacyjne oraz podmioty

gospodarcze w zakresie, w jakim jednostki te i podmioty wykonują zadania zlecone lub powierzone przez państwo, zadania publiczne na rzecz państwa lub samorządu terytorialnego, organizują lub wykonują prace interwencyjne lub roboty publiczne, działają z udziałem mienia państwowego lub komunalnego, korzystają z poręczenia państwa lub samorządu terytorialnego, wywiązują się ze zobowiązań finansowych na rzecz państwa. Przedmiotowy zakres działania Najwyższej Izby Kontroli obejmuje kontrolę wykonania budżetu państwa, ustaw i innych aktów prawnych w zakresie działalności finansowej, gospodarczej oraz finansowo-administracyjnej. Kontrolę przeprowadza na ogół pod względem legalności, gospodarności, rzetelności i celowości

44. Organizacja Najwyższej Izby Kontroli.

1. Prezes Najwyższej Izby Kontroli kieruje Najwyższą Izbą Kontroli i odpowiada przed Sejmem za jej działalność. Powołuje Sejm na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy co najmniej 35 posłów bezwzględną większością głosów za zgodą Senatu.

2. Wiceprezesów Najwyższej Izby Kontroli, w liczbie od 2 do 4, powołuje i odwołuje Prezydium Sejmu na wniosek Prezesa Najwyższej Izby Kontroli

3. Dyrektora generalnego Najwyższej Izby Kontroli powołuje i odwołuje Prezes Najwyższej Izby Kontroli , za zgodą Marszałka Sejmu

4. Kolegium Najwyższej Izby Kontroli - w skład wchodzą: Prezes Najwyższej Izby Kontroli jako przewodniczący, wiceprezesi i dyrektor generalny Najwyższej Izby Kontroli oraz 14 członków Kolegium.

1. 7 przedstawicieli nauk prawnych lub ekonomicznych

2. 7 dyrektorów jednostek organizacyjnych Najwyższej Izby Kontroli lub doradców Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, spośród których Prezes Najwyższej Izby Kontroli wyznacza Sekretarza Kolegium.

45. Uprawnienia Rzecznika Praw Dziecka.

Rzecznik Praw Dziecka stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina. Rzecznik, w sposób określony ustawie, podejmuje działania mające na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości.

Działa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności:
1) prawa do życia i ochrony zdrowia,
2) prawa do wychowania w rodzinie,
3) prawa do godziwych warunków socjalnych,
4) prawa do nauki.
Rzecznik podejmuje działania zmierzające do ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem. Rzecznik może 1) zwrócić się do organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji o złożenie wyjaśnień i udzielenie niezbędnych informacji, a także o udostępnienie akt i dokumentów, w tym zawierających dane osobowe,
2) zwrócić się do właściwych organów, w tym Rzecznika Praw Obywatelskich, organizacji lub instytucji o podjęcie na rzecz dziecka działań z zakresu ich kompetencji.
Rzecznik przedstawia właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym zakresie.
Rzecznik może również występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych.

46. Pozycje i funkcje Rzecznika Interesu Publicznego.

Stroną reprezentującą interes publiczny w postępowaniu lustracyjnym jest Rzecznik Interesu Publicznego, zwany dalej "Rzecznikiem". Rzecznika i jego zastępców powołuje i odwołuje Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego. Na stanowisko Rzecznika lub jego zastępcy może być powołany ten, kto łącznie spełnia następujące warunki: 1) spełnia warunki wymagane do zajmowania stanowiska sędziego, 2) wyróżnia się wiedzą prawniczą 3) nie pracował w organach bezpieczeństwa państwa, nie pełnił w nich służby ani nie współpracował z nimi w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 10 maja 1990 r 4) nie jest tajnym współpracownikiem ABW lub Wojskowych Służb Informacyjnych.

W przypadku powołania na stanowisko Rzecznika lub jego zastępcy sędziego lub prokuratora, są oni delegowani do pełnienia tych funkcji przez organy właściwe według przepisów o ustroju sądów lub o prokuraturze. Rzecznik i jego zastępcy w zakresie wykonywania swoich zadań podlegają tylko Konstytucji i ustawom. Rzecznik i jego zastępcy nie mogą zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych. Rzecznik i jego zastępcy nie mogą należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością ich urzędu. Kadencja Rzecznika i jego zastępców trwa 6 lat, licząc od dnia powołania; po upływie kadencji Rzecznik pełni swoje obowiązki do czasu powołania nowego Rzecznika. Kadencja Rzecznika i jego zastępców ustaje z chwilą ich śmierci lub odwołania

Do zadań Rzecznika i jego zastępców należą w szczególności: 1) analiza oświadczeń wpływających do Sądu, 2) zbieranie informacji niezbędnych do prawidłowej oceny oświadczeń, 3) składanie wniosków do Sądu o wszczęcie postępowania lustracyjnego, 4) sygnalizowanie odpowiednim organom o niewywiązywaniu się organów pozasądowych z obowiązków nałożonych przez ustawę, 5) przedstawianie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmowi, Senatowi, Prezesowi Rady Ministrów i Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego corocznej informacji o swojej działalności, wraz z wnioskami wynikającymi ze stanu przestrzegania

47. Postępowanie lustracyjne.

1. Postępowanie lustracyjne wszczyna się na wniosek Rzecznika lub jego zastępcy, po ustaleniu, że przedłożone materiały wskazują na możliwość złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia. 2

2. Postępowanie wobec Rzecznika i jego zastępców Sąd wszczyna z urzędu.

3. Sąd wszczyna postępowanie z urzędu w przypadku złożenia oświadczenia przez osobę, która przed dniem wejścia w życie ustawy pełniła funkcję publiczną, a która została publicznie pomówiona o fakt pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 10 maja 1990 r.

4. Sąd wszczyna postępowanie również na wniosek osoby, która złożyła oświadczenie stwierdzające fakt jej pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi, a domaga się ustalenia, że jej praca, służba lub współpraca była wymuszona poprzez groźbę utraty życia lub zdrowia przez nią lub osoby dla niej najbliższe w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego.

5. W przypadku rezygnacji osoby, która złożyła oświadczenie, z pełnienia funkcji publicznej lub kandydowania na taką funkcję albo odwołania jej z takiej funkcji, jeżeli nastąpiło to przed wszczęciem postępowania lustracyjnego, Rzecznik nie kieruje do Sądu wniosku o wszczęcie postępowania lustracyjnego. W przypadku, jeżeli rezygnacja albo odwołanie nastąpiło po wszczęciu postępowania lustracyjnego, jednakże nie później niż do rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej, Sąd umarza postępowanie lustracyjne.

6. W postępowaniu lustracyjnym, w tym odwoławczym oraz kasacyjnym, w zakresie  nieuregulowanym przepisami niniejszej ustawy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, z tym że wyłączenie jawności postępowania następuje również na żądanie osoby poddanej postępowaniu lustracyjnemu.

Do osoby poddanej postępowaniu lustracyjnemu, zwanej dalej "osobą lustrowaną", mają zastosowanie przepisy dotyczące oskarżonego w postępowaniu karnym. W celu rozpatrzenia sprawy Prezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyznacza rozprawę.

1. Sprawę rozpoznaje 3 sędziów z udziałem protokolanta. 2. Prezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie może zarządzić rozpoznanie sprawy przez 3 sędziów sądu wojewódzkiego delegowanych do Sądu.

Postępowanie lustracyjne w pierwszej instancji kończy się wydaniem orzeczenia na piśmie. Do orzeczenia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące wyroku. Sąd wydaje orzeczenie stwierdzające fakt złożenia przez osobę lustrowaną niezgodnego z prawdą oświadczenia lub stwierdzające, że oświadczenie było prawdziwe. Orzeczenia Sądu wymagają uzasadnienia. W przypadku gdy w trakcie postępowania lustracyjnego zostanie stwierdzone, iż osoba lustrowana, podejmując pracę lub służbę w organach bezpieczeństwa państwa albo współpracę z nimi, działała pod przymusem w obawie utraty życia lub zdrowia przez nią lub przez osoby dla niej najbliższe w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, fakt ten podawany jest w orzeczeniu Sądu.

Orzeczenie Sądu wraz z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie stronie.

 W terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia stronie przysługuje prawo złożenia odwołania, w którym może ona również złożyć wnioski dowodowe.

Sąd rozpoznaje odwołanie w składzie 3 sędziów, z wyłączeniem tych sędziów, którzy uczestniczyli w wydaniu orzeczenia w pierwszej instancji. W składzie tym zasiada co najmniej 2 sędziów sądu apelacyjnego, w tym przewodniczący. Odwołanie rozpoznaje się na rozprawie. Sąd wyznacza termin rozprawy nie później niż na 30 dzień od dnia otrzymania odwołania. Orzeczenie Sądu wydane w drugiej instancji jest prawomocne. Od orzeczenia Sądu wydanego w drugiej instancji przysługuje kasacja. Kasacja wniesiona przez Rzecznika jest zwolniona od opłaty. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację w terminie 3 miesięcy od daty jej wniesienia

48. Powołanie i odwołanie Rzecznika Praw Obywatelskich.

Rzecznikiem może być obywatel polski wyróżniający się wiedzą prawniczą, doświadczeniem zawodowym oraz wysokim autorytetem ze względu na swe walory moralne i wrażliwość społeczną.

Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji i w innych aktach normatywnych. Powoływany jest przez sejm za zgodą senatu na 5 letnią kadencję. Powołanie następuje na wniosek marszałka lub grupy 35 posłów bezwzględną większością głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowej. Senat podejmuje uchwałę w ciągu 30 dni od przekazania uchwały sejmu. Nie podjęcie uchwały wyraża zgodę. Ponowny wybór tylko raz.

Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem okresu, na jaki został powołany, jeżeli:
     1) zrzekł się wykonywania obowiązków,
     2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby, ułomności lub upadku stwierdzonych orzeczeniem lekarskim.
Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem okresu, na jaki został powołany, również jeżeli Rzecznik sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu.
Sejm podejmuje uchwałę w sprawie odwołania Rzecznika, w tym przypadku na wniosek Marszałka Sejmu.
Sejm podejmuje uchwałę w sprawie odwołania Rzecznika, w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 2 oraz w ust. 2, na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy co najmniej 35 postów, większością co najmniej 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Pozycja ustrojowa:

1. zasada niezawisłości i niezależności od innych organów.

2. zasada powiązania z Sejmem co wyraża się w odpowiedzialności przed tym organem, a także w trybie powoływania i odwoływania oraz corocznego informowania Sejmu i Senatu o swojej działalności oraz stanie przestrzegania praw i wolności

49. Kompetencje Rzecznika Praw Obywatelskich.

Kompetencje:

Rola RPO jest ograniczona do sprawowania kontroli nad działalnością wszystkich instytucji państwowych , czyli do ustalenia, czy w jej ramach nie doszło do naruszeń gwarantowanych Konstytucją uprawnień. W przypadku stwierdzenia inicjuje wszczęcie postępowania w celu przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Pełni, więc funkcję kontrolno inicjującą w ramach, której uprawnia się go do żądania udostępnienia informacji, dokumentów

Prowadząc postępowanie Rzecznik ma prawo:

1)	zbadać, nawet bez uprzedzenia, każdą sprawę na miejscu,
2)	żądać złożenia wyjaśnień, przedstawienia akt każdej sprawy prowadzonej przez naczelne i centralne organy administracji państwowej, organy administracji rządowej, organy organizacji spółdzielczych, społecznych, zawodowych i społeczno-zawodowych oraz organy jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, a także organy jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych jednostek organizacyjnych,
3)	żądać przedłożenia informacji o stanie sprawy prowadzonej przez sądy, a także prokuraturę i inne organy ścigania oraz żądać do wglądu w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich akt sądowych i prokuratorskich oraz akt innych organów ścigania po zakończeniu postępowania i zapadnięciu rozstrzygnięcia,

4) zlecać sporządzanie ekspertyz i opinii.

Po zbadaniu sprawy Rzecznik może:

1)	wyjaśnić wnioskodawcy, że nie stwierdził naruszenia wolności i praw człowieka i obywatela^3),
2)	skierować wystąpienie do organu, organizacji lub instytucji, w których działalności stwierdził naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela; wystąpienie takie nie może naruszać niezawisłości sędziowskiej,
3)	zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką, o której mowa w pkt 2, z wnioskiem o zastosowanie środków przewidzianych w przepisach prawa, 4) żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu - na prawach przysługujących prokuratorowi, 5) zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach - na prawach przysługujących prokuratorowi, 6) wystąpić z wnioskiem o ukaranie, a także o uchylenie prawomocnego rozstrzygnięcia w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych przepisach, 7) żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu, Pozycja Rzecznika Ubezpieczonych. Interesy ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia reprezentuje Rzecznik Ubezpieczonych. Rzecznik Ubezpieczonych ma osobowość prawną. Siedzibą Rzecznika Ubezpieczonych jest miasto stołeczne Warszawa. Rzecznika Ubezpieczonych powołuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych. Kadencja Rzecznika Ubezpieczonych trwa 4 lata. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych może na wniosek Rady, o której mowa w art. 90d, odwołać Rzecznika Ubezpieczonych przed upływem kadencji. Do zadań Rzecznika Ubezpieczonych należy w szczególności: 1) reprezentowanie i ochrona konsumenckich interesów ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia, 2) opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących ubezpieczeń, 3) informowanie organu nadzoru o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działalności zakładów ubezpieczeń, 4) inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej w zakresie ubezpieczeń. Działalność Rzecznika Ubezpieczonych finansowana jest z: 1) wpłat zakładów ubezpieczeń w wysokości kosztów, o których mowa w art. 84 ust. 1, 2) darowizn, spadków i zapisów. 3. Rzecznik Ubezpieczonych składa corocznie ministrowi właściwemu do spraw instytucji finansowych sprawozdanie ze swojej działalności. 4. Rzecznik Ubezpieczonych nie może być akcjonariuszem (udziałowcem), członkiem władz w zakładach ubezpieczeń oraz nie może być zatrudniony w żadnym zakładzie ubezpieczeń. Osoby zgłaszające swoje niezadowolenie z pracy towarzystw do Rzecznika Ubezpieczonych mogą liczyć na poradę i to, ze wystąpi on do ubezpieczyciela z prośbą o wyjaśnienie sprawy. Niestety Rzecznik Ubezpieczonych nie ma tak dużych możliwości wywierania wpływu na działania towarzystw ubezpieczeniowych jak PUNU. Jednak w uzasadnionych przypadkach może on wystąpić do prokuratury lub zwrócić się do PUNU z prośbą o interwencję.

51. Zakres działania adwokatów.

Adwokat przy wykonywaniu zawodu adwokackiego korzysta z wolności słowa i pisma określonych przez kompetencje adwokatury i przepisy prawa. Nadużycie tej wolności, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę lub zniesławienie strony, jej pełnomocnika, obrońcy, kuratora, świadka, biegłego, tłumacza podlega ściganiu tylko w drodze dyscyplinarnej. Ponadto wszystkie działania muszą być wykonywane w zgodzie z zasadami etyki adwokackiej.

Podstawowym zadaniem adwokatury jest udzielanie pomocy prawnej, która w szczególności polega na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowanie przed sądami i urzędami. Praca ta może być świadczona na rzecz wszelkich podmiotów - osób fizycznych i prawnych, podmiotów gospodarczych, organów państwowych i samorządowych, organizacji oraz jednostek nie posiadających osobowości prawnej

52. Organizacja adwokatury.

Adwokatura jest zorganizowana na zasadach samorządu zawodowego. Stanowi ją ogół adwokatów i aplikantów adwokackich. Organami samorządu adwokackiego w myśl ustawy są:

1. organy adwokatury

2. Organy izb adwokackich

1. Organy zespołu adwokackiego

Osobowość prawną mają

1. Naczelna Rada Adwokacka,

2. Izby adwokackie

3. Zespoły adwokackie.

Organami adwokatury są

1. Krajowy Zjazd Adwokatury,

2. Naczelna Rada Adwokacka,

3. Wyższy Sąd Dyscyplinarny

4. Wyższa Komisja Rewizyjna

Krajowy Zjazd Adwokatury stanowią delegaci wybrani w proporcji do liczby członków izby, ustalonej przez Naczelną Radę Adwokacką, jednakże nie mniej niż 6 delegatów z każdej izby. W Krajowym Zjeździe uczestniczą niebędący delegatami, członkowie Naczelnej Rady Adwokackiej oraz dziekani okręgowych izb adwokackich.

Do zakresu działania tego organu należy w szczególności wybór prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej, prezesa Wyższego Sądu Dyscyplina i przewodniczącego Wyższej Komisji Rewizyjnej; wybór członków i zastępców członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i Wyższej Komisji Rewizyjnej; wytyczanie kierunków działania samorządu adwokackiego, a także ustalanie liczby izb adwokac­kich; uchwalanie regulaminów dotyczących trybu wyborów do organów adwokatury i organów izb adwokackich oraz działania tych organów i uchwalenie trybu obrad Zjazdu.

Naczelną Radę Adwokacką tworzą prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, dziekani okręgowych izb i adwokaci wybrani przez Krajowy Zjazd Adwokatury w liczbie odpowiadającej liczbie dziekanów okręgowych rad adwokackich, nie więcej jednak niż ośmiu adwokatów z tej samej izby. Do zakresu jej działania należy między

innymi: reprezentowanie adwokatury, uchylanie sprzecznych z prawem uchwał zgromadzenia izby, nadzór nad działalnością Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, nad działalnością okręgowych rad adwokackich i kształceniem aplikantów przez te rady, ustalanie zasięgu terytorialnego izb adwokackich oraz ich siedzib, rozpoznawanie odwołań od uchwał okręgowych rad adwokackich, rozporządzanie i zarząd majątkiem Naczelnej Rady Adwokackiej (art. 58).

Wyższy Sąd Dyscyplinarny składa się z 23 członków oraz trzech zastępców członków. Członkowie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego wybierają spośród siebie jednego lub dwóch wiceprezesów (art. 63). Sąd ten rozpoznaje jako druga instancja sprawy rozpoznawane w pierwszej instancji przez sądy dyscyplinarne izb ad­wokackich.

Wyższa Komisja Rewizyjna składa się z przewodniczącego i czterech członków oraz z dwóch zastępców członków (art. 64). Wykonuje ona kontrolę finansową i gospodarczą działalności Naczelnej Rady Adwokackiej oraz kontrolę wykonywania uchwał Krajowego Zjazdu Adwokatury.

Organami izby adwokackiej są Zgromadzenie Izby, Okręgowa Rada Adwokacka, Sąd dyscyplinarny i Komisja Rewizyjna.

5. Zgromadzenie Izby — składa się z adwokatów wpisanych na listę w danej izbie i wykonujących zawód oraz delegatów tych adwokatów, którzy wprawdzie są wpisani na listę tej izby, lecz zawodu nie wykonują. Do kompetencji tego organu należy między innymi: wybór delegatów na Krajowy Zjazd Ad­wokatury, wybór dziekana, prezesa sądu dyscyplinarnego, przewodniczącego komisji rewizyjnej oraz członków i zastępców członków okręgowej rady adwokac­kiej, sądu dyscyplinarnego i komisji rewizyjnej; uchwalanie budżetu izby i ustalanie wysokości składek rocznych na potrzeby izby, rozpatrywanie i zatwierdzanie corocznych sprawozdań z działalności okręgowej rady adwokackiej.

6. Okręgowa Rada Adwokacka jest ciałem kolegialnym składającym się z dzie­kana, z pięciu do piętnastu członków i z dwóch do czterech zastępców członków. W ramach Okręgowej Rady Adwokackiej działa prezydium, które składa się: z dziekana, jednego lub dwóch wicedziekanów i sekretarza. Do jej kompetencji należą wszystkie sprawy adwokatury, których ustawa nie zastrzega organom adwokatury oraz innym organom izb adwokackich lub organom zespołów adwokackich.

7. Sąd dyscyplinarny składa się z prezesa oraz członków wybieranych przez zgromadzenie izby. Postępowanie przed sądem dyscyplinarnym jest szczegółowo unormowane w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie postępowania dyscyplinarnego przeciwko adwokatom.

W skład Komisji Rewizyjnej wchodzą przewodniczący oraz członkowie wybierani przez zgromadzenie izby adwokackiej na okres jednej kadencji, czyli trzech lat. Do kompetencji jej należy: badanie wykonania uchwał zgromadzenia; badanie ksiąg i dokumentów; analiza spraw gospodarczych i finansowych okręgowej rady adwokackiej.

Organami zespołu adwokackiego są zebranie zespołu, kierownik zespołu i komisja rewizyjna.

Zebranie zespołu stanowią adwokaci — członkowie zespołu. Aplikanci adwokaccy mogą brać udział w zebraniu bez prawa głosu. Do jego kompetencji należy w szczególności: ocena pracy zawodowej członków zespołu i aplikantów adwokackich; wybór kierownika; wybór komisji rewizyjnej; przyjmowanie nowych członków; wypowiadanie członkostwa w zespole i wykluczanie z zespołu.

Kierownik zespołu prowadzi sprawy zespołu, jeżeli nie należą one do uprawnień innych organów oraz sprawy finansowe zespołu i wyznacza adwokatów z urzędu.

Komisja rewizyjna — jest uprawniona do sprawowania kontroli nad działal­nością finansową i gospodarczą zespołu.

53. Radcowie prawni - zakres działania, organizacja.

1. Wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej podmiotom gospodarczym, jednostkom organizacyjnym oraz osobom fizycznym, z wyłączeniem spraw rodzinnych, opiekuńczych i karnych. Wyłączenie to nie obejmuje występowania w sprawach karnych w charakterze pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego i powoda cywilnego, jeżeli są to instytucje państwowe lub społeczne albo przedsiębiorcy, oraz występowania w charakterze pełnomocnika interwenienta i podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.

2. Radcowie prawni zorganizowani są na zasadach samorządu zawodowego, zwanego dalej "samorządem".
   Jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną są okręgowe izby radców prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych.
   Nadzór nad działalnością samorządu wykonuje Minister Sprawiedliwości. Radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej lub partnerskiej z wyłącznym udziałem radców prawnych lub radców prawnych i adwokatów, albo w spółce komandytowej, w której komplementariuszami są wyłącznie radcowie prawni lub radcowie prawni i adwokaci, przy czym wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej.

3. Radca prawny przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z wolności słowa i pisma w granicach określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą. Nadużycie wolności, o której mowa w ust. 1, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę lub zniesławienie strony lub jej pełnomocnika, świadka, biegłego albo tłumacza podlega wyłącznie odpowiedzialności dyscyplinarnej.

4. Radca prawny podczas i w związku z wykonywaniem czynności zawodowych korzysta z ochrony prawnej przysługującej sędziemu i prokuratorowi.

Na listę radców prawnych może być wpisany ten, kto:

1. Ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,

2. Korzysta w pełni z praw publicznych

3. Ma pełną zdolność do czynności prawnych

4. Jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego

wykonywania zawodu radcy prawnego,

5. Odbył aplikację radcowską i złożył egzamin radcowski.

Wpisu na listę radców prawnych dokonuje rada okręgowej izby radców prawnych na wniosek zainteresowanego.

54. Status prawny notariuszy.

Podstawa prawna - Prawo o Notariacie z lutego 1991

Notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną (czynności notarialnych). Notariusz w zakresie swoich uprawnień, działa jako osoba zaufania publicznego, korzystając z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Państwo przenosząc część swoich władczych kompetencji na notariusza ma na celu ażeby świadczenie określonej posługi odbywało się w najkorzystniejszych warunkach dla ich skuteczności i bezpieczeństwa. Notariusza powołuje i wyznacza siedzibę jego kancelarii Minister Sprawiedliwości, na wniosek osoby zainteresowanej, po zasięgnięciu opinii rady właściwej izby notarialnej.

Notariusz dokonuje następujących czynności:
  1)  sporządza akty notarialne,
  2)  sporządza poświadczenia,
  3)  doręcza oświadczenia,
  4)  spisuje protokoły,
  5)  sporządza protesty weksli i czeków,
  6)  przyjmuje na przechowanie dokumenty, pieniądze i papiery wartościowe,
  7)  sporządza wypisy, odpisy i wyciągi dokumentów,
  8)  sporządza, na żądanie stron, projekty aktów, oświadczeń i innych dokumentów,
  9)  sporządza inne czynności wynikające z odrębnych przepisów.

Notariuszem może być powołany ten, kto:
  1)  posiada obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich,
  2)  jest nieskazitelnego charakteru,
  3)  ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,
  4)  odbył aplikację notarialną,
  5)  złożył egzamin notarialny,
  6)  pracował w charakterze asesora notarialnego, co najmniej 3 lata,
  7)  ukończył 26 lat.

Notariusze tworzą samorząd notarialny. Samorząd notarialny obejmuje izby notarialne i Krajową Radę Notarialną. Izby notarialne i Krajowa Rada Notarialna posiadają osobowość prawną.
Organami izby notarialnej są:
  1)  walne zgromadzenie notariuszy izby,
  2)  rada izby notarialnej.

Izbę notarialną stanowią notariusze prowadzący kancelarię w okręgu sądu apelacyjnego.
Siedzibą izby notarialnej jest siedziba sądu apelacyjnego.

55. Kompetencje Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.

Do zadań Generalnego Inspektora w szczególności należy:

1)	Kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych,
2)	Wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych,
3)	Prowadzenie rejestru zbiorów danych oraz udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach,
4)	Opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń dotyczących ochrony danych osobowych,
5)	Inicjowanie i podejmowanie przedsięwzięć w zakresie doskonalenia ochrony danych osobowych,
6)	Uczestniczenie w pracach międzynarodowych organizacji i instytucji zajmujących się problematyką ochrony danych osobowych.

W celu wykonania zadań, o których mowa Generalny Inspektor lub upoważnieni przez niego inspektorzy mają w szczególności prawo:

1)	Wstępu, w godzinach od 6 do 22, za okazaniem imiennego upoważnienia i legitymacji służbowej, do pomieszczenia, w którym zlokalizowany jest zbiór danych, i przeprowadzenia niezbędnych badań lub innych czynności kontrolnych w celu oceny zgodności przetwarzania danych z ustawą,2.)
2)	żądać złożenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień oraz wzywać i przesłuchiwać osoby w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego,
3)	żądać okazania dokumentów i wszelkich danych mających bezpośredni związek z problematyką kontroli,
4)	żądać udostępnienia do kontroli urządzeń, nośników oraz systemów informatycznych służących do przetwarzania danych,
5)	Zlecać sporządzanie ekspertyz i opinii.

56. Skład Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Skład Rady to 9 członków powołanych przez:

• Sejm- 4

• Senat- 2

• Prezydent- 3

Na czele KRRiTV stoi Przewodniczący

Kadencja członków KRR i TV trwa 6 lat od dnia powołania, przy czym co 2 lata kończy się kadencja 1/3 członów. Obowiązuje zakaz reelekcji. Jedynym przypadkiem wygaśnięcia kadencji wszystkich członków KRR i TV jest odrzucenie przez Sejm i Senat sprawozdania z działalności w roku poprzedzającym. Kadencja wygasa w ciągu 14 dni od ostatniej uchwały w tej sprawie. Musi być zatwierdzone przez Prezydenta RP. Członek KRR i TV nie może należeć do partii politycznych, związków zawodowych.

Można odwołać członka Rady, gdy wystąpi: 1. Zrzeka się funkcji 2. Choroba uniemożliwiająca pełnienie funkcji 3. Skazanie prawomocne z winy umyślnej 4. Stwierdzenie naruszenia ustawy orzeczeniem Trybunału Stanu

57. Uprawnienia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Rada stoi na straży wolności słowa w radiu i telewizji, samodzielności nadawców i interesów odbiorców oraz zapewnia otwarty i pluralistyczny charakter radiofonii i telewizji.

Ustawa (art. 6 ust. 2) wymienia zadania KRRiTV enumeratywnie:

1) projektowanie w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów kierunków [polityki państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji,

2) określenie, w granicach upoważnień ustawowych, warunków prowadzenia j działalności przez nadawców,

3) podejmowanie, w zakresie przewidzianym ustawą, rozstrzygnięć w sprawach [koncesji na rozpowszechnianie i rozprowadzanie programów,

4) sprawowanie w granicach określonych ustawą kontroli działalności nadawców,

5) organizowanie badań treści i odbioru programów radiowych i telewizyjnych,

6) określanie opłat abonamentowych, opłat za udzielenie koncesji oraz wpisu do rejestru,

7. opiniowanie projektów aktów ustawodawczych oraz umów międzynarodowych dotyczących radiofonii i telewizji,

8. inicjowanie postępu naukowo -technicznego i kształcenie kadr w dziedzinie radiofonii i telewizji,

9. organizowanie i inicjowanie współpracy z zagranicą w dziedzinie radiofonii i telewizji,

10. współpraca z właściwymi organizacjami i instytucjami w zakresie ochrony praw autorskich, praw

wykonawców, praw producentów oraz nadawców programów nilowych i telewizyjnych.

Rada posiada prawo wydawania uchwał. Może zakazać w drodze rozporządzenia nadawania niektórych audycji i programów. W stosunku do nadawców niepublicznych wykonuje nadzór ingerując w działalność objętą koncesją.

58. Uprawnienia Straży Miejskiej (gminnej).

1. Do ochrony porządku publicznego na terenie gminy może być utworzona samorządowa umundurowana formacja - straż gminna, zwana dalej "strażą".
2.Straz spełnia służebna role wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania z poszanowaniem
godności i praw obywateli.

Strażnik wykonując zadania, ma prawo do:
1)udzielania pouczeń,
2)legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
3)ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego,
a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji
4)nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie
przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
5)dokonywania czynności sprawdzających, kierowania wniosków o ukaranie do kolegium do spraw
wykroczeń, oskarżania przed sądem grodzkim i wnoszenia środków odwoławczych - w trybie
przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
6)usuwania pojazdów i blokowania kół pojazdów w przypadkach określonych w przepisach o ruchu drogowym,
7)wydawania poleceń,
8)zadania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
9)zwracania się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych, prowadzących działalność
w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie
doraźnej pomocy na zasadach określonych w ustawie o Policji
Art. 14. 1. Strażnik może stosować środki przymusu bezpośredniego wobec osób uniemożliwiających wykonywanie przez niego zadań określonych w ustawie: 1) siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony, 2) kajdanki, 3) pałki obronne wielofunkcyjne, 4) psy obronne, 5) paralizatory elektryczne, 6) broń gazowa i ręczne miotacze gazu.

Strażnik może stosować jedynie środki, o których mowa w ust. 2, odpowiadające potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym poleceniom. Środki, o których mowa, powinny być stosowane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, w stosunku do której zostały podjęte. Przy wykonywaniu czynności służbowych strażnik korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

59.  Pozycja komorników sądowych.
    

Komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym. Wykonuje czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych oraz i czynności przekazane na podstawie odrębnych przepisów. Czynności wykonuje osobiście, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach. Przy wykonywaniu czynności komornik podlega jedynie ustawom oraz orzeczeniom sądu. Kompetencje komornika są rozliczne. Wykonuje orzeczenia sądowe w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz o zabezpieczenie roszczeń, a także inne tytuły wykonawcze wydane na podstawie odrębnych przepisów. Sporządza protokół stanu faktycznego przed wszczęciem procesu sądowego lub przed wydaniem orzeczenia na zarządzenie sądu lub prokuratora Uprawniony jest do doręczania zawiadomień sądowych, obwieszczeń, protestów i zażaleń oraz innych dokumentów za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty na wniosek organizatora licytacji — do sprawowania urzędowego nadzoru nad dobrowolnymi licytacjami publicznymi, z przybiciem najniższej lub najwyższej oferty.

60. Zakres działania kuratorów sądowych.

Kuratorzy sądowi (kuratorzy rodzinni i kuratorzy dla dorosłych) wykonują czynności o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym i profilak­tycznym. Pełnią swoje czynności zawodowo (kuratorzy zawodowi) albo społecznie (kuratorzy społeczni). Warunkiem mianowania na stanowisko kuratora zawodowego jest odbycie stażu pracy w sądzie i złożenie egzaminu. W szczególnie uzasadnionych wypadkach Minister Sprawiedliwości na wniosek prezesa sądu okręgowego może zwolnić od obowiązku odbycia stażu i złożenia egzaminu. Kuratora zawodowego mianuje i zwalnia prezes sądu okręgowego.

---