Pedagogika - skrypt 2011


1. Podaj definicje ,,pedagogiki ogólnej,, według W Okonia.

Dyscyplina naukowa, zajmująca się podstawami wychowania, jego strukturą i celami oraz metodologią badań i filozoficznymi podstawami edukacji jak również analizą doktryn pedagogicznych.

  1. Wyjaśnij rozróżnienie ,,pedagogika,, a ,,pedagogia,,

Termin pedagogika określa teoretyczną i naukową refleksje nad edukacją (tj. nauka o wychowaniu) Natomiast określenie pedagogia odnosi się do praktyki edukacyjnej(tj. ,,sztuki wychowania'') i obejmuje zespół środków i metod wychowania stosowanych przez wychowawców.

  1. Pedagogika jako nauka: jakie jest miejsce pedagogiki wśród nauk.

Pedagogika to nauka społeczna, przyrodnicza i humanistyczna. Mieści się najbardziej pomiędzy naukami przyrodniczymi i humanistycznymi. Pedagogika łączy w sobie wiele różnorodnych zagadnień w jednej dziedzinie, budziło to początkowo wiele wątpliwości. Do nauk współpracujących pedagogiki należą: nauki biologiczne, psychologiczne, historyczne, filozoficzne, polityczne, ekonomiczne, socjologiczne.

  1. Co oznacza termin edukacja

Edukacja (z łac. ex duco) wyprawa na zewnątrz, czyli wyprowadzenie dziecka ze stanu natury i barbarzyństwa do stanu kultury (sprawiać narodziny czegoś nowego u ucznia)

Wg Encyklopedii pedagogicznej XXI w: Edukacja to podstawowe pojęcie w pedagogice, obejmujące ogół wielowymiarowych działań oraz procesów służących wychowaniu i kształceniu osób czy grup społecznych.

  1. Jak określa „pedagogikę" Stefan Kunowski?

Jest wszechstronną nauką o całej rzeczywistości wychowawczej, której istotę stanowi całożyciowy rozwój człowieka oraz wszelkie tak dodatnie, jak i ujemne wpływy jednych ludzi na drugich oraz wpływy środowiska.

  1. Kto określił naukowy charakter pedagogiki?

- Emil Durkheim (Fran.)- jako nauka normatywna dostarczająca systemom narodowym naczelnych idei i ogólnych pojęć do kierowania wychowaniem;

- Józef Mirski (Pol.)- naukowy system nauczania -> umiejętności;

- prof.. Sergiusz Hessen (Rus.)- > filozofia

  1. Wymień i omów zasadnicze działy pedagogiki!

- p. pragmatyczna (empiryczna)- zajmuje się całością doświadczenia wychowawczego: rodziców, nauczycieli, wychowów.

- p. opisowa - ujmująca prawa, które rządzą przebiegiem zjawisk psychologicznych, biologicznych, socjologicznych i ideologicznych związanych z wychowaniem dzieci, młodzieży i dorosłych.

- p. normatywna- bada naturę człowieka i jego strukturę, by ustalić cele i normy na których powinno się oprzeć wychowanie.

  1. Wymień nauki wspomagające pedagogikę!

Herbart wymieniał dwie podstawowe nauki wspomagające: etykę i psychologię ogólną.
Współcześnie wymienia się: historię, antropologię, biologię, psychologię, socjologię, filozofię i teologię. Ponadto pedagogikę wspomagają: higiena (z medycyną), ekonomia, demografia, informatyka, logika z metodologią nauk, estetyka i etyka.

  1. Wyjaśnij dylemat rozróżnień: „pedagogika świecka” - „pedagogika religijna (religii)” - „pedagogika katolicka”

10. Co oznacza termin „wychowanie” (np. wg L. Giussaniego, Sokratesa, Dikova, Jana Pawła II, Benedykta XVI...)?

11. Podaj trzy rodzaje wychowania!

  1. Określ podstawy pedagogiki św. Jana Bosko (np. według Listu Jana Pawła II Iuvenium Patris, 1988).

Syntezą myśli pedagogicznej św. Jana Bosko jest tzw. system prewencyjny. Podkreśla on przede wszystkim wolę zapobiegania powstawaniu negatywnych doświadczeń, które mogłyby osłabić zapał młodego człowieka lub narazić go na długie i mozolne odrabianie strat.

System ten stawia na:

System ten wymaga od wychowawcy przeświadczenia, że w każdym młodym człowieku, nawet jeśli wywodzi się z marginesu społecznego lub jest wykolejony, tkwią zadatki dobra, które — gdy są odpowiednio rozbudzane — mogą wyprowadzić na drogę wiary i uczciwego życia.

Apekty pedagogii św. Jana Bosko:

Ksiądz Bosko dawał wiele miejsca momentom rekreacji, z jaką powagą traktował sport, muzykę, teatr, albo podwórko, co pozwalało odczytać pragnienia, potrzeby, uwarunkowania życiowe,
a także służyło to foramcji wychowanków w wielu wymiarach życia człowieka.

  1. Wymień cztery podstawowe działy pedagogiki!

  1. Czym jest metodologia badań pedagogicznych (rodzaje, przedstawiciele)?

Literatura:

Źródła, którym podlegają badania metodologiczne w pedagogice:

Metody badawcze:

0x08 graphic

15A. Podaj znaczenie terminów: paideia - paideutes - paidagogos - paidagogike techne - kathegetes!

15B. Gdzie szukać źródeł współczesnej Pedagogiki?

Źródeł Współczesnej pedagogiki możemy szukać w dwóch głównych filarach, a mianowicie w kulturze antycznej i tradycji chrześcijańskiej.

  1. Co to jest historia wychowania (literatura- podręcznik)?

Historia wychowania jest jedną z dyscyplin pedagogicznych oraz nauką o charakterze interdyscyplinarnym, gdyż leży na pograniczu historii, gdzie wykorzystuje źródła historyczne dla odtwarzanie przeszłości w aspekcie oświatowym (pedagogika)

- Historia wychowania (t. I-II), Kraków 2005

- Encyklopedia pedagogiczna, Warszawa 1993

- Paradygmaty i historiozofia pedagogiki, Antoni Smołalski, Wrocław 2009

  1. Starożytne modele wychowania. (omów jeden z nich)

Wyróżniamy dwa starożytne modele wychowania:

- Greckie

Agoge - nazwa systemu wychowania spartańskiego, które organizowało państwo. Było ono

pozbawione cech indywidualnych i nie rozwijało jednostkę w kierunku jej zdolności i

zainteresowań. Podporządkowane było ono całkowicie potrzebom militarnym państwa.

Liczyła się siła, sprawność fizyczna i wytrwałość, potrzebna na wojnie, a nie wartości

intelektualne. Młodzieniec miał się stać dobrym wojownikiem, a nie poetą, czy filozofem.

Selekcja dokonywała się już na bardzo wczesnym etapie życia. Dzieci słabe, chorowite i nie

rokujące na przyszłość przewożono na górę Tajgetos, gdzie ich mordowano. Tradycja grecka mówi o tzw. selekcji noworodków.

  1. Zarys historii wychowania(Sokrates, Komeński, Rousseau, Herbart)

Sokrates - uznawał, że istotą mądrości(nauki) są twierdzenia i prawa ogólne. Był zwolennikiem kształcenia ogólnego. Sokratejskie wychowanie jest intelektualistyczne, racjonalne, nasycone autokratyzmem, wysiłkiem i skromnością. Często Chrystusa i Sokratesa uważa się za symbole europejskiej kultury, pierwszy reprezentuje kulturę serca, drugi rozumu.

Komeński - wysunął koncepcje kształcenia realistycznego. Reprezentuje pedagogikę nowożytną zorientowaną naturalistycznie i jednocześnie spirytualistycznie. Idea natury wyrażała doskonałość świata stworzonego i zarazem stanowiła wzór do naśladowania przez wychowawców. Uznawał teorie autokreacji. Życie jest procesem ciągłego uczenia się. Przyjmował troistą koncepcję: człowiek jest istotą rozumną, komunikującą się i działającą.

Rousseau - uznawał istotną rolę emocji, instynktu i intuicji w życiu człowieka, przeciwstawiając się porządkowi społecznemu. Głosił etykę naturalną i niepowiązaną z racjonalnością człowieka lecz z jego sumieniem. Żądał edukacji która rozwinie w każdej jednostce jej człowieczeństwo. Uznawał zasadę pierwotnej wolności. Wolność wyklucza przymus.

Herbart - Jego pedagogika należała do filozofii wychowania. Uznawał ideę harmonii. Sądził że świat składa się z wielu niezależnych prostych bytów, nazwał je realami. Wiedza o świecie miała dotyczyć stosunków między różnymi Pakościami reali, a jedyną drogą ich poznania czynił wyobrażenia. Psychologia i etyka to dwa filary pedagogiki. Mechanika wyobrażeń opierała się na 2 właściwościach: czasie i sile trwania.

  1. Jak określa się antropologiczne podstawy wychowania - kto jest przedmiotem pedagogiki?

Przedmiot: człowiek.

Antropologia jest podstawą etyki . Osoba urzeczywistnia się przez miłość, dając siebie innym.

Wzorem człowieczeństwa jest Chrystus. Cel człowieka to nie być dla siebie, lecz być dla innych. Człowiek jest podmiotem, świadomym i wolnym (od, do), oraz ma swoją godność. Najcenniejszym dobrem jest osoba, dobro osoby i jej godność. Jedność istoty ludzkiej:

-dusza jest duchowa i nieśmiertelna,

- rozumna dusza jest formą ciała,

Człowiek dąży do poznania prawdy. Człowiek to istota stworzona na obraz i podobieństwo Boże. Człowiek jest powołany do miłości. Oddalenie od Boga przynosi poczucie samotności, lęku, zagubienia. O godności człowieka stanowi sumienie.

  1. Czy Pismo Święte jest podręcznikiem wychowania?

NIE, gdyż daje serię przykładów, pouczeń, zachęt, rad pedagogicznych. Pismo Święte pożyteczne jest do: nauczania, przekazywania, napominania i wychowania w sprawiedliwości - są to funkcje edukacyjne Pisma Świętego.

  1. Jakie księgi biblijne świadczą o wartości edukacyjnej Pisma Świętego?

ST: Prz, Hb, Koh, Mdr, Syr

NT: nauczanie Jezusa w Ewangeliach, św. Paweł w listach, Apokalipsa

  1. Co Biblia mówi na temat ucznia?

Uczniowie: pilni/mądrzy - głupi

4 rodzaje uczęszczających do uczelni:

* chodzi do uczelni, ale nie czyni - chociaż ma zysk z chodzenia

* czyni, ale nie chodzi - ma zysk z czynienia

* chodzi i czyni - sprawiedliwy

* nie chodzi i nie czyni - złoczyńca

4 rodzaje studiujących:

* prędko pojmuje i prędko zapomina - większy zysk, niż strata

* powoli pojmuje i powoli zapomina - większa strata, niż zysk

* prędko pojmuje i powoli zapomina

* powoli pojmuje i prędko zapomina

  1. Jakie wnioski pedagogiczne wyprowadza z Pisma Świętego kard. C.M. Martini?

    1. wychowanie nie zawsze znaczy „zadawalać”, czyli przytakiwać wychowankowi. Trzeba mieć odwagę spotkania się z cierpieniem wychowanków.

    2. wychowanie nie zawsze znaczy „aprobować”, czyli ukrywać swoje niezadowolenie. Trzeba mieć odwagę mówienia wychowankom prawdy.

    3. realistyczne wychowywanie osoby ludzkiej wymaga pewnej korekty, bo żaden człowiek nie rodzi się doskonały. Wszyscy jesteśmy w jakimś stopniu egoistami, a więc terenem, który domaga się ciągłej uprawy ( Łk 13, 8-9); a zarządca powinien być stale kontrolowany i poprawiany (Łk 16,2)

    4. prawda, któa nie płynie z miłości nie wychowuje! Ale prowadzi do zniechęcenia. Tylko z wielkiej miłości ojca i matki rodzi się umiejętność „napominania w porę - nie w porę”, różnymi sposobami (por. 2 Tm 4,2)

    5. napominać to nie tylko mówić „pomyliłeś się”, ale pokazywać uzasadanienie błednej drogi. Ważne jest upominanie braterskie.

  1. Wymień podstawowe dokumenty państwowe i Kościelne dotyczące wychowania.

Dokumenty państwowe:

  1. Deklaracja Praw Człowieka (1948)

  2. Deklaracja Praw Dziecka (1959)

  3. Konkordat (między Rzeczpospolitą Polską, a Stolicą Apostolską)

  4. Karta nauczyciela (1982/2009)

Dokumenty Kościelne:

  1. „Divini Illius Magistri” - „O chrześcijańskim wychowaniu dzieci i młodzieży” Encyklika Piusa XI (1929)

  2. „Gravissimum Educationis” - „Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim” - Sobór Watykański II (1965)

  3. „Catechesi Tradendae” - „O katechizacji w naszych czasach” - Adhortacja Apostolska Jana Pawła II

  4. „Familiaris Consortio” - O zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym - Adhortacja Apostolska Jana Pawła II

  5. „Gaudium et spes” - „Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym” - Sobór Watykańskim II

  6. Karta Praw Rodziny, List do Rodzin, List do Dzieci.

  1. Podaj definicję wychowania według soborowej deklaracji Gravissimum educationis!

„Wychowanie dąży do kształtowania osoby ludzkiej, mając na uwadze jej cel ostateczny i jednocześnie dobro społeczeństw, których członkiem jest człowiek i w których obowiązkach będzie on uczestniczył, gdy dorośnie”.

Pomoc „dzieciom i młodzieży w harmonijnym rozwijaniu wrodzonych zalet fizycznych, moralnych i intelektualnych oraz w stopniowym nabywaniu coraz większego poczucia odpowiedzialności za właściwe kształtowanie własnego życia i dążenie do prawdziwej wolności tak przez nieustanny wysiłek, jak i przez odważne i wytrwałe przezwyciężanie przeszkód”.

  1. Kto jest autorem encykliki o wychowaniu chrześcijańskim młodzieży (wymień podstawowe jej tezy)?

Autorem encykliki jest papież Pius XI.

Podstawowe tezy:

Papież ostrzega przed błędnymi teoriami teologicznymi (naturalizmem i liberalizmem wychowawczym); przedstawia pogląd, że Jezus jest źródłem i modelem wychowania, a nade wszystko jest On jego celem. Zadanie wychowania należy do 3 środowisk: rodziny, państwa i Kościoła. Istotą chrześcijańskiego wychowania jest ukształtowanie przez współdziałanie prawdziwego chrześcijanina z łaską Bożą.

  1. Określ podstawowe założenia Soborowej Deklaracji o Wychowaniu chrześcijańskim!

Wychowanie pomaga dzieciom i młodzieży w harmonijnym rozwoju wrodzonych zalet fizycznych, moralnych i intelektualnych. Istnieje wyraźne prawo do wychowania chrześcijańskiego. Najważniejszą metodą wychowania chrześcijańskiego winno być osobiste świadectwo rodziców i nauczycieli, jak i „apostolska działalność współuczniów”.

  1. Na czym polega zasada pomocniczości (według DWCH)?

Rodzice są zobowiązani do wychowania potomstwa i oni też są pierwszymi i najlepszymi wychowawcami. Rodzina jest pierwszą szkołą cnót społecznych potrzebnych każdemu społeczeństwu. Chociaż obowiązek wychowania ciąży na rodzinie, to jednak wymaga ona pomocy całego społeczeństwa. Państwo ma również prawa i obowiązki i wychowaniu ponieważ to ono buduje wspólne dobro doczesne. Do obowiązków państwa należy obrona obowiązków i praw rodziców oraz innych wychowawców i udzielanie im pomocy.

  1. Czym zajmuje się pedagogika porównawcza?

Pedagogika porównawcza opisuje i porównuje systemy oświaty i wychowania różnych krajów w powiązaniu z panującymi w tych krajach stosunkami społeczno - gospodarczymi, kulturalnymi i politycznymi. (Słownik pedagogiczny, Cz. Kupisiewicz)

Przedmiotem pedagogiki porównawczej jest analiza całego systemu oświatowego:

  1. Jak rozwijała się pedagogika porównawcza (kogo nazywa się jej twórcą, współczesne raporty)?

Za twórcę pedagogiki porównawczej uważany jest Marc Antoine Julien de Paris.

Rozwój pedagogiki porównawczej:

Idea porównywania systemów oświaty i wychowania pojawia się wraz ze wzrastającą rolą oświaty w nowoczesnych społeczeństwach, zwłaszcza w czasach zwanych „Oświeceniem”.

Jednak pojawienie się myśli o możliwości systematycznego porównywania zjawisk i faktów z dziedziny oświaty i wychowania wiąże się z nazwiskiem francuskiego pisarza Juliana de Paris. Autor ten wysunął projekt nowej analizy faktów z dziedziny wychowania. Proces porównywania faktów pedagogicznych dokonywać się ma drogą indukcji, przechodzenia od szeregu faktów jednostkowych do uogólnień. Jednakże na drodze badań porównawczych pojawiły się w wieku XIX trudności nie do pokonania. Pojedynczy badacze nie mieli możliwości zebrania danych o funkcjonowaniu systemów oświaty i wychowania, nie zawsze też odpowiednie dane były gromadzone. Dopiero, kiedy w 1925 r. zorganizowano przy Lidze Narodów - Międzynarodowe Biuro Wychowania, które mogło gromadzić dane z różnych krajów i tworzyć dokumentację. Dzięki działalności UNESCO można było uzyskać sporo danych o oświacie i szkolnictwie na świecie. Okazało się jednak, że dokonywanie analiz porównawczych stwarza poważne trudności. Pierwsza z nich dotyczy nieporównywalności wielu faktów pedagogicznych. Okazało się, że ten sam element systemu szkolnego może pełnić różnią funkcję zależnie od ustroju szkolnego w którym występuje. Znaczny rozwój pedagogiki porównawczej nastąpił po II wojnie światowej. Było to związane z tendencjami do reform szkolnych. Zaczęto ulepszać wychowanie, co z kolei wzmogło zainteresowanie różnymi sposobami organizowania systemów oświatowych. Ważną rolę w rozwijaniu współpracy naukowej w dziedzinie pedagogiki porównawczej odgrywają międzynarodowe czasopisma.

Współczesny raport:

Współczesna edukacja na świecie jest nacechowana dużymi kontrastami rozwojowymi. Kontrasty te wynikają z podłoża historycznego. Szybkie tempo przemian ekonomiczno - społecznych powoduje, że edukacja nie nadąża w zaspokajaniu zmieniających się potrzeb społeczeństwa. Nie ma takich schematów czy wzorów, które mogłyby w jednoznaczny sposób te różnice rozwojowe wyrównać. Trzeba więc szukać nowych rozwiązań, dążyć do zmian. Coraz więcej naszej kadry naukowej, studentów i nauczycieli będzie uczestniczyło w unijnych programach badawczych i wymiany międzynarodowej. Analiza doświadczeń edukacyjnych pozwoli nauczycielom szkół, wychowawcom, instytucjom zapoznać się na bieżąco z ciekawymi pomysłami, formami organizacyjnymi i metodami pracy w innych krajach.

  1. Jakie są zadania pedagogiki porównawczej?

Do głównych zadań pedagogiki porównawczej należą:

  1. Wymień współczesne systemy wychowawcze (omów jeden z nich).

System socjalistyczny:

W 1903 Włodzimierz Lenin opracował program oświaty:

- bezpłatna nauka w jęz. ojczystym

- rozdział cerkwi od państwa i szkoły

- kształcenie obowiązkowe dzieci do lat 16

- stypendia dla uczniów

- zakaz pracy do 16 lat.

Podstawa naukowa systemu socjal.:

- W. Szulgin- wych. polega na uczestnictwie w życiu społecznym, produkcyjnym i kulturowym

- P. Błoński- nauczanie najlepsze w praktyce lub na roli przy bezpiecznej pracy produkcyjnej.

  1. Wymień i porównaj trzy współczesne modele wychowania.

  1. Jakie znasz metody odpowiedzialnego wychowania w dobie ponowoczesności?

  1. Podaj zasadnicze założenia pedagogiki personalno - egzystencjalnej ks. Janusza Tarnowskiego.

- autentyczność

- dialog

- spotkanie

- zaangażowanie

0x08 graphic
0x08 graphic
AD S Z

Postulaty pedagogiczne:

Dodatkowe wyjaśnienie (dla chętnych:P):

Praca katechety to nie tylko przekazywanie wiedzy religijnej, winno to być także działanie, mające na celu wychowanie człowieka do spotkania z Bogiem. Taki też cel wyznacza sobie pedagogika ks. Tarnowskiego, który przeciwstawia się rozpowszechnionemu katolickiemu modelowi wychowania, skupionemu na zewnętrznych aktach religijnych, uczącemu przestrzegania Prawa i zachowywania obrzędów. Wychowawca winien sięgać głębiej, do wewnątrz człowieka, do "rdzenia osoby".

Najogólniej rzecz ujmując jest to nurt , który w procesie wychowania na pierwszym miejscu stawia osobę jako istotę autonomiczną, godną , rozumną. oraz zdolną do miłości oraz samoświadomości Zdaniem J. Tarnowskiego przygotowanie do wychowawczej roli nie tylko nauczycieli , rodziców katechetów czy młodego pokolenia tkwi w personalizmie egzystencjalnym. Dla niego istotnym elementem wychowania jest stosunek „ człowieka do człowieka” zaś celem rozbudzenie duchowości dziecka przy pomocy dialogu i autentyzmu wychowawcy Uważa bowiem , iż powszechne wychowanie dziecka i młodego człowieka, także religijne nie porusza znacząco jego egzystencji. Wychowanie rozumie jako spotkanie w dwóch wymiarach : wertykalnym odnoszącym się do Boga i horyzontalnym obejmującym kontakt międzyludzki. Koncepcji tej zarzuca się między innymi to , że oparta jest na przesłankach filozoficzno - teologicznych i ma charakter zamknięty ograniczony do wychowania chrześcijańskiego.

  1. Co oznacza termin „Antypedagogika”?

Antypedagogika - nurt we współczesnej pedagogice negujący formę wychowania opierającą się na zasadzie "sterowania" życiem dziecka.

Antypedagogika w założeniu oddaje wolność do samodecydowania o sobie dziecku, a rolę nauczyciela sprowadza do "przewodnika" w myśl zasady lepiej wspierać zamiast wychowywać. Podstawowym warunkiem tego wspierania jest jego dobrowolność. Zdaniem antypedagogiki, dominującą w obecnym wychowaniu rolę wychowawcy i zasadę wychowawca wie lepiej niż wychowanek, co jest dla niego dobre, należy zastąpić prawem dziecka do wyboru opartym na zaufaniu, że wybierze ono dobrze, bo wychowanek wie lepiej niż wychowawca, co jest dla niego dobre.

Antypedagogika charakteryzuje się także krytycznym podejściem do instytucji szkoły, do systemu edukacyjnego.

  1. Jakie są podstawowe idee antypedagogiki?

  1. Wskaż przedstawicieli ruchu antypedagogicznego i ich poglądy

Do antypedagogiki należy włączyć niektóre skrajne lub (może lepiej zabrzmi) "twarde" stanowiska, jak np Ivan Illich w "Społeczeństwo bez szkoły", postulujący zniesienie obowiązku szkolnego oraz instytucji szkoły w ogóle, jako niezbywalnie opresyjnej, upośledzającej rozwój dziecka i zastąpienia obecnego systemu edukacyjnego zindywidualizowanymi wariantami rozwoju stroniącymi od opresji i przymusu.

Idee antypedagogiczne zostały obok innych teorii krytycznych włączone w światopogląd hipisowski, czy ogólniej, w światopogląd związany z kontrkulturą i z rewoltami lat sześćdziesiątych. Były rozwijane w ramach krytycznego dyskursu tamtego okresu.

Antypedagogika upomniała się o takie wartości jak:

Wg niektórych autorów antypedagogika odnosi się jedynie do nurtu stworzonego w latach 70. XX w. przez Ekkeharda von Braunmühl, zaś koncepcja Neilla uznawana jest za podejście reformatorskie w pedagogice. Choć rozróżnienie nie wydaje się jasne to obie koncepcje różnią się - nie tylko datą powstania.

Do Polski nurt ten trafił dzięki obecności w Uniwersytecie Łódzkim w 1985 roku profesor pedagogiki z Uniwersytetu z Giessen - Horsta Widmanna, który wygłosił na ten temat krótki wykład. Jednym z głównych propagatorów i współczesnych przedstawicieli antypedagogiki jest Hubertus von Schoenebeck, który w styczniu 1990 roku wygłosił cykl wykładów w Polsce. W ten sposób także i polscy pedagodzy, psychologowie i studenci kierunków nauczycielskich mogli bezpośrednio zetknąć się z tą nową orientacją edukacyjną.

Prekursorem w polskiej rzeczywistości był Janusz Korczak i stworzony przez niego system.

Współcześnie w Polsce pewną ilość publikacji nastawionych krytycznie wobec szkoły i systemu edukacyjnego wydał Zbigniew Kwieciński. Kwestią uznania jest, czy należy ten dorobek uważać za antypedagogikę, niemniej są to poglądy o charakterze umiarkowanie krytycznym, z pewnością bliskie antypedagogice.

Idee antypedagogiki można odnaleźć w kulturze popularnej, np Pink Floyd, album The Wall.

Podejście antypedagogiki jest krytykowane przez pedagogów "tradycyjnych". Wysuwają oni zarzuty, że dziecko pozostawiane jest samemu sobie, a antypedagogika zapomina, że kształtowanie właściwych norm moralnych i hierarchii wartości dokonuje się stopniowo i pod wpływem otoczenia. Powołują się na badania psychologii rozwojowej, zdaniem której dla prawidłowego rozwoju dziecka konieczne jest stworzenie mu odpowiednich warunków tego rozwoju, a te w szczególności sprowadzają się do ingerencji autorytetów, czy to rodzicielskich, czy innych.

Mimo tych opinii wydaje się, że antypedagogika pozostaje atrakcyjnym nurtem w szeroko rozumianej pedagogice, a o jej wykorzystaniu lub nie decydują często czynniki pozamerytoryczne.

Antypedagogika to nowy współczesny nurt
edukacyjny, określany też jako filozofia życia i współżycia ludzi u progu XXI
wieku.

Jako pierwszy tę nazwę użył Ekkehard von Braunmuhl w swej książce
pt.: „Antypedagogika” (1975 roku), w której zaprezentował teorię przeciwna
pedagogicznej teorii człowieka i zawarł przesłanki nowej koncepcji.

Antypedagogika:
to zniesienie wychowania - teoria przeciwna do pedagogicznej, nie jest negacją
pedagogiki, lecz innym systemem bazującym na innym obrazie człowieka (jest to
egzystencjalna i psychologiczna strona Ruchu Praw Dziecka), a także synonim
praktyki i sposobu życia ludzi wolnych od wychowania.

Z antypedagogiką utożsamiani są niemieccy uczeni Ekkehard von
Braunmuhl i Hubertus von Schoenebeck, natomiast pozostałych a przypisanych do
niej twórców łączy niezgoda na intencjonalne (czyli dyrektywne) wychowanie
dzieci i młodzieży. Należą do nich tacy twórcy jak: Alice Miller, Helmut
Ostermayer, Wolfgang Hinte, Chistine Rochefort. Nie używają oni i nie stosują
nazwy antypedagogika, pomimo to kojarzeni są z tym prądem.

Antypedagogika dzięki takim ludziom jak: Ekkehard von Braunmuhl i
Hubertus von Schoenebeck, uzyskała własny, autentyczny kształt i błyskawicznie
rozprzestrzeniła się po Europie. Jest ona również szczegółowym niemieckim
wkładem w Ruch Praw Dzieci i stanowi pełen system, a także oznacza ogromny
przełom w wychowaniu i pedagogice.

Ruch Praw Dziecka, który jest podstawa
antypedagogiki powstał na początku lat siedemdziesiątych naszego stulecia z
tradycji amerykańskiego ruchu praw obywatelskich. Głównym celem ruchu jest
równouprawnienie: każdy człowiek od chwili urodzin jest suwerenną istotą.
Wynika z tego podstawowy postulat zapewnienia młodym ludziom wszelkich praw i
przywilejów jakie przysługują dorosłym. Do momenty przyznania pełnych praw
człowieka i obywatela, dzieciom będzie się dziać krzywda. Nie można nikomu
przyznawać najbardziej podstawowych praw, ponieważ istniały one zawsze np.
prawo do decydowania samemu o swej nauce, prawo do zmiany miejsca zamieszkania,
itp. Założeniem antypedagogiki (obrońcy praw dziecka) jest praca nad przemianą
społeczeństwa pedagogicznego w kierunku antypedagogicznego.

Znakiem firmowym nowego stylu
współistnienia dwóch pokoleń jest przyjaźń z dziećmi, która urzeczywistniają
ludzie w oparciu o własna wiedzę i własną suwerenna mądrość. Praną oni w taki
właśnie sposób żyć, ze swoimi dziećmi. Antypedagogika jest szczególnym wkładem
w ruch praw dzieci, stanowi na tyle pełny system i oznacza tak ogromny przełom
w wychowaniu i pedagogice, że uważana jest przez swoich współwyznawców i
zwolenników za podstawą nowych stosunków międzyludzkich.

U podstaw antypedagogiki leży przede wszystkim inna koncepcja
człowieka niż ta którą można znaleźć w tysiącletniej kulturze pedagogicznej.

  1. Jakie znasz modele szkoły?

1) model tradycyjny

2) model terapeutyczny

3) model refleksyjny

4) model emancypacyjny

5) model kreatywny

  1. Jakie są współczesne cele i zadania szkoły publicznej?

Cele:

- wszechstronny rozwój osobowości

- rozumienie świata

- umiejętne kierowanie własnym życiem

- nie tylko nauczanie , ale i ich odkrywanie

- rozwijanie wyobraźni uczniów

- aktywny udział w społeczeństwie

Zadania:

- przekazanie wiedzy naukowej

- nauczanie metodami naukowymi

- systematyzowanie wpływu oddziaływań innych środowisk

- dawanie całościowego poglądu na świat

- przygotowanie do życia w społeczeństwie

  1. Jakie są wyzwania edukacyjne do roku 2020 (wg F. Mayora i Cz. Kupisiewicza)?

Federico Mayor:

- autonomia, szkoła w domu

- rozwój edukacji na odległość

- edukacja dla wszystkich przez całe życie

- wzrost znaczenia nauk ścisłych

- wykorzystywanie zasobów elektronicznych

Czesław Kupisiewicz:

- mobilność zawodowa wymuszona przez rozwój gospodarki, techniki, technologii

- eksplozja informacyjna (selekcja danych)

- wzrost roli nauki i nowoczesnej techniki i technologii

- kontakty międzynarodowe

  1. Wymień cztery etapy edukacyjne współczesnej szkoły

1) klasy I - III - nauczanie zintegrowane (całościowe)

2) klasy IV - VI - nauczanie blokowe

3) gimnazjum - nauczanie przedmiotowe

4) szkoły ponadgimnazjalne - nauczanie profilowane

  1. Co to jest ścieżka edukacyjna?

Ścieżka edukacyjna jest to zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczanych przedmiotów lub w postaci odrębnych zajęć. Decyzje o sposobie realizacji ścieżek edukacyjnych podejmuje zespół nauczycieli uczących w danym oddziale klasowym. Sposoby realizacji ścieżek:
1. w ramach poszczególnych zajęć edukacyjnych (przedmiotów),
2. przez wspólne działania międzyklasowe i międzyprzedmiotowe,
3. odrębny moduł do realizacji edukacji ekologicznej (realizowany w drugiej klasie Gimnazjum).

  1. Czym jest „nauczanie” a na czym polega „uczenie się”?

`Nauczanie - uczenie się' jest jednolitym procesem.

Nauczanie - działalność nauczyciela, o charakterze planowej, celowej pracy, ukierunkowanej na wyposażenie uczniów w wiadomości, umiejętności i nawyki oraz rozwijanie ich uzdolnień.

Nauczanie to także terapeutyczne wspomaganie rozwoju drugiej osoby.

W procesie nauczania wyróżniamy:
- nauczanie całościowe
- nauczanie przedmiotowe
- nauczanie problemowe
- nauczanie indywidualne
- nauczanie masowe
- nauczanie zindywidualizowane
- nauczanie grupowe
- nauczanie zróżnicowane
- nauczanie integracyjne
- nauczanie zachowujące

Uczenie się to jedno z podstawowych funkcji umysłu polegające na zdobywaniu wiedzy i w efekcie informacji, umiejętności, kompetencji i nawyków (sprawności).

- uczenie się zamierzone - zorganizowane, szkolne
- niezamierzone - okazjonalne, przypadkowe

  1. Style nauczania

Stawianie prostych czynności, aby przekazać wiedzę:
1) styl zamknięty (formalny)
2) styl ramowy (zindywidualizowany)
3) styl negocjujący

  1. Style uczenia się

Ludzie uczą się na różne sposoby. Odbierając informacje ze świata zewnętrznego korzystamy ze wszystkich zmysłów, jednak z czasem jeden z nich specjalizuje się lepiej niż pozostałe i to sprawia, że łatwiej nam korzystać z tego właśnie zmysłu przy przyswajaniu nowego materiału.

47. Przyczyny agresji w szkole (co to jest ADHD?)

ADHD - zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniem koncentracji. Charakteryzuje się impulsywnością, trudnością w skupienie się i tendencją do rozproszenia. Przyczyny tego typu zaburzeń odnajduję się w czynnikach genetycznych oraz uwarunkowaniach psychologiczno-społecznych.

48. Rodzaje agresji: - agresja werbalna

- -//- fizyczna

- -//- wobec przedmiotów

- autoagresja

49. „Mobbing szkolny” - trwające przez dłuższy okres czasu dokuczanie ciągle tej samej osobie; działania te mogą się nasilać lub osłabiać i są dokonywane w ukryciu przed otoczeniem. Celem jest ośmieszenie, poniżenie. Sprawcy tego typu mobbingu mają potrzebę dowartościowania: dlatego zachowują się agresywnie względem swoich ofiar, by mieć poczucie wyższości i dominacji. Ofiarami są dzieci słabsze fizycznie, nieśmiałe, wyróżniające się wyglądem zewnętrznym, małomówne. Skutki mobbingu u ofiar objawiają się m.in. poprzez skłonność do usuwania się w cień, szybkiego obrażania, stałe poszukiwanie pomocy w autorytetach, nieufność, a nawet do depresji, nerwic, chorób psychosomatycznych.

50. Dyscyplina to jeden ze sposobów, którego celem jest podporządkowanie wychowanka obowiązującym normom i władzy.

Jak dyscyplinować?:

Techniki dyscypliny:

Rodzaje dyscypliny:

a) zewnętrzna - wprowadzenie dziecka w atmosferę ładu, porządku, obowiązkowości, punktualności i podporządkowania się przepisom;

b) wewnętrzna (świadoma) - osiągana wtedy, gdy osoba zdobędzie umiejętność rozkazywania samemu sobie, zmuszania się do rzetelnego wykonywania zadań i obowiązków oraz zdolności kontroli i samokontroli; potrafi stawiać cele i realizować je w swym życiu społeczno-kulturalnym

  1. Czy można używać kary jako metody dyscyplinującej w szkole (wskazania pedagogiczne)?

Można pod warunkiem:

- nie stosować zbyt często

- połączenie kary z jakąś pozytywna techniką

- nie odkładać kary

- wciąż na nowo tłumaczyć jakie są konsekwencje

- kara musi mieć związek z występkiem

- nie stosować pogróżek za którymi nic nie stoi

- w wymierzaniu kary fizycznej - róbcie to szybko i w sposób kontrolowany

- nie bądźcie pamiętliwi, dziecko powinno czuć, że wszystko jest w porządku

- stwórzcie dziecku możliwości, aby znów mogło się zachowywać pozytywnie

  1. Jak uzasadnić potrzebę edukacji medialnej?

- Badania polskie i brytyjskie potwierdzają wielką rolę mediów elektronicznych we współczesnej edukacji.

Podstawowe środki informacji:

- 80% - Internet

- 7% - Nauczyciel

- 2% - Biblioteka

Wg badacza Prusky'ego wyróżniamy:

- cyfrowi tubylcy urodzeni po 1983 r. dla których cyfrowy świat i dostępne w nim media są naturalnym środowiskiem życia.

- cyfrowi imigranci, osoby starsze z „mediów analogowych” muszą się uczyć funkcjonowania w nowej rzeczywistości medialnej.

Podstawowe pojęcia:

- Internet - ogólnoświatowa sieć komputerowa

- e-learning - uczenie się/nauczanie za pomocą elektroniki

- narzędzia komunikacji: e-mail, fora dyskusyjne, czat, portale,

  1. Podaj cele i zadania edukacji medialnej.

Cele:

- nauczanie - przekazywanie wiedzy o mediach (jak korzystać)

- wychowanie - ale tylko pośrednio. Spotkanie z człowiekiem

- formacja kulturowo religijna - pomoc w dokonywaniu roztropnych oglądów, zgodnie ze zdrowymi kryteriami moralnymi.

Zadania:

- poznanie natury mediów

- poznanie ich sposobu oddziaływaniu

- funkcjonowanie człowieka w świecie mediów

  1. Co stanowi o istocie wychowywania ku wartościom?

(nie wiem czy o to chodzi?)

- zdobycie wiedzy o wartościach

- demaskowanie zjawiska resentymentu

-wolny wybór wartości

  1. Jaka winna być hierarchia wartości (Biblia, M. Scheller, Jan Paweł II)?

- św. Paweł (biblijna) - katalog cnót zawiera 30 terminów (np.. 2Kor 6,6n; Ga 5,22;

Ef 4,2n, 32;5,9; Flp 4,8; Kol 3,12; …); wiara, nadzieja, miłość;

- Max Scheller:

*sacrum - to co święte;

WYŻSZE *duchowe - to co dobre, sprawiedliwe;

*witalne - to co zdrowe, silne;

NIŻSZE *utylitarne - to co użyteczne i nieużyteczne;

*hedonistyczne - to co przyjemne i nieprzyjemne;

-Jan Paweł II:

* wartości wspólnego życia = równość;

* - // - informacji przekazywanych przez Internet;

* - // - wyznawanej religii;

* - // - różnorakich powołań: małżeństwo, życie samotne, życie duchowe;

* znaczenie i godność rodziny wielopokoleniowej;

* ludzie starsi w moim życiu, ich godność i wpływ na moje życie;

* ekologiczny sposób życia;

* prawo i znaczenie wypoczynku;

* znaczenie i konieczność ludzkiej pracy;

* wartość dialogu z drugim człowiekiem;

* wartość życia drugiego człowieka;

* - // - wspólnoty braterskiej;

* dobro wynikające ze wspólnej pracy;

  1. Na czym polega zjawisko resentymentu?

Polega na odwróceniu, czy nawet „przewróceniu”, porządku wartości. Wartości wyższe zostają uznane za wartości niższe, a niższe uznane za wartości wyższe. To co dobre staje się złem, a to co złe, staje się dobrem, przejawem mocy.

Źródło: słabość, małość, zazdrość, nie dorastanie do pewnych wartości.

  1. Pedagogika zagrożeń wychowawczych - profilaktyka wychowawcza

Jest oddziaływaniem zapobiegającym niepożądanym zjawiskom.

Rodzaje:

- opiekuńcza;

- szkolna;

- zdrowotna;

- społeczna, itp..

  1. Jakie są warunki funkcjonowania szkoły katolickiej

Szkoła musi być kierowana przez kompetentną władzę kościelną (np. biskupa) albo kościelną osobę prawną publiczną (diecezję, parafię, zgromadzenie zakonne) lub która została uznana za taką przez władzę kościelną w pisemnym dokumencie. Nauczanie i wychowanie powinny się opierać na zasadach chrześcijańskiej doktryny, a wykładowcy mają się odznaczać zdrową nauką i prawością życia. Jednak powyższe warunki nie są wystarczające żeby używać nazwy szkoła katolicka - do tego niezbędna jest także zgoda kompetentnej władzy kościelnej .Żadna szkoła, chociażby w rzeczywistości była katolicka nie może nosić nazwy szkoła katolicka bez zgody kompetentnej władzy kościelnej.

  1. Podaj rys historyczny rozwoju szkół katolickich

W dziejach Kościoła szkoła katolicka znana jest przede wszystkim z działalności zakonów, które ze względu na swój charyzmat bądź w jakieś specjalnej intencji hojnie się jej poświęcały.

Szczególnie wyróżniamy:

- Szkolnictwo jezuickie założyciel Św. Ignacy Loyola

- Pijarzy założyciel Św. Józef Kalasanty

Oba te zgromadzania i ich szkolnictwo to XVI wiek.

Szkolnictwo katolickie w Polsce

Polska od początków swych dziejów weszła w krąg Państwa chrześcijańskiego. Pierwsi polscy władcy tworzyli zręby szkolnictwa katolickiego, fundując i utrzymując zakony, które ewangelizowały młodych.

Rozwijanie szkolnictwa katolickiego następuje przez Zakon Szkół Pobożnych, który od 1642 prowadzi na gruncie polskim szkółki dla ubogich. Powołuje również pierwsze 7 letnie kolegia. W 1705 roku, kiedy Polska przestaje istnieć jako niepodległe państwo, Kościół przejmuje na siebie sporo obowiązków wynikających z umysłowego kształcenia Polaków .

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku szkolnictwo katolickie zaczęło się rozwijać. Powstała sieć szkół wraz z internatami prowadzona przez zakony męskie i żeńskie, duchowieństwo diecezjalne oraz Akcje Katolicką .

Okres II wojny światowej przerwał działanie szkolnictwa katolickiego. Również okres powojenny nie sprzyjał oficjalnie działalności szkolnictwa katolickiego.

Zmiany ustrojowe po 1989 roku otwierają nowy okres działalności szkolnictwa katolickiego każdego szczebla. Początek lat dziewięćdziesiątych charakteryzował wielki entuzjazm z powstania w Polsce oświaty katolickiej.

  1. Co to jest rada szkół katolickich?

Rada szkół katolickich została powołana w 1994 roku przez 269 Konferencję Episkopatu Polski. Jest kościelną jednostką organizacyjną o zasięgu ogólnopolskim. RSK posiada osobowość prawną kościelną i cywilną. Działa w oparciu o Statut. Pracami Rady kieruje Zarząd, na czele którego stoi Przewodniczący.

  1. Jakie są zadania szkoły katolickiej ?

    • dążenie do prawdziwie ludzkiej formacji dzieci i młodzieży (warto w tym miejscu przypomnieć zakończenie Konstytucji dogmatycznej o Kościele [nr 24]: „Człowiek, będąc jedynym na ziemi stworzeniem, którego Bóg chciał dla niego samego, nie może odnaleźć się w pełni inaczej, jak tylko poprzez bezinteresowny dar z samego siebie”.)

    • otwartość dla wszystkich, bez względu na wyznanie czy światopogląd (uczy ona i wychowuje w duchu ekumenizmu oraz w szacunku dla każdego człowieka)

    • chrześcijańska koncepcja świata, w której centrum stoi Chrystus (koncepcja ta ma przenikać nauczanie oraz stanowić podstawę wychowania)

    • umożliwianie uczniom w duchu wolności i miłości rozwijania własnej osobowości, podkreślając prawdę o nowym stworzeniu, którym stajemy się przez chrzest (poznanie świata, życia i kultury człowieka jest oświetlone wiarą).

    Bardzo ważne zadanie we właściwym funkcjonowaniu szkoły katolickiej spełniają nauczyciele - wychowawcy, a wśród nich kapłani odpowiedzialni za właściwą formację. W rozumieniu pedagogiki katolickiej nauczyciel jest nie tylko specjalistą, ograniczającym się do przekazywania w sposób usystematyzowany zespołu wiadomości, lecz przede wszystkim wychowawcą i mistrzem wspierającym powołanie swoich uczniów do życia w prawdzie i miłości. Jan Paweł II stwierdza wprost, że wychowawca rodzi wychowanka. Jest więc niezwykle istotną sprawą, aby nauczyciel miał świadomość posłannictwa, czyli aby odczytał swoje powołanie i wiernie je wypełniał.

62. Na czym polega profilaktyka wychowawcza?

Profilaktyka - oddziaływanie (szeroko pojęte) zapobiegające niepożądanym zjawiskom

Profilaktyka wychowawcza - ogół działań zapobiegających niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi (W. Okoń)

Celem działalności profilaktycznej jest zapobieganie negatywnym stanom rzeczy zarówno tym, które dopiero mają zaistnieć, jak i tym, które w postaci zalążkowej już istnieją.

Również w wychowaniu, podobnie jak w innych dziedzinach życia powinien skutecznie funkcjonować odpowiedni system działalności, zwany profilaktyką wychowawczą.

Profilaktyka wychowawcza jest systemem działań zapobiegających występowaniu i rozpowszechnianiu się zjawisk patologii społecznej, określanych jako niedostosowanie czy wykolejenie społeczne młodzieży. (z Encyklopedii pedagogicznej)

Przykłady działalności profilaktycznej: (np. przez pedagoga, wychowawcę klasy)

(w przypadku uczniów sprawiających problemy wychowawcze)

63. Jakie są wykolejenia społeczne (współczesne zagrożenia)?

- przestępczość nieletnich i młodocianych,
- alkoholizm i nadużywanie alkoholu,
- uzależnienie lekowe
- samobójstwa i zamachy samobójcze,
- prostytucja nieletnich i młodocianych,
- zachorowalność na choroby weneryczne,
- ucieczki z domów rodzinnych, zakładów wychowawczych, zakładów poprawczych,
- pasożytnictwo społeczne (wykorzystywanie innych, ich własności, pracy)
- nieprzystosowanie społeczne wyrażające się w chorobach psychicznych.

(I pewnie wiele innych... Mało tego mamy wokół siebie?) :(

64. Co rozumiemy pod pojęciem „świetlica”? (rodzaje, funkcje, trudności)

We współczesnym systemie wychowania, świetlica jest placówką opiekuńczo - wychowawczą

prowadzącą zorganizowaną działalność, w celu wykorzystania czasu wolnego dzieci i

młodzieży (szczególnie tych, którzy wymagają opieki wychowawczej ze względów rodzinnych ). Świetlica powinna być terenem interesującej pracy wychowawczej, porywającej dzieci do aktywnego udziału w zajęciach, umożliwiać im racjonalny wypoczynek. Powinna budzić i rozwijać ich zainteresowania, uwzględniać potrzeby rozwojowe, kształtować osobowość.

Rodzaje:

Do zadań (funkcji) świetlicy, należy w szczególności:

- zapewnienie wychowankom opieki w godzinach ustalonych w porozumieniu z rodzicami

- zapewnienie wychowankom żywienia odpowiednio do czasu ich pobytu w szkole

- organizowanie zajęć edukacyjnych dla dzieci; uczenie grupowe i samodzielna praca ucznia oraz udzielanie uczniom słabszym pomocy w nauce,

- organizowanie wypoczynku i pobytu na wolnym powietrzu oraz troska o wychowanie fizyczne,

- współpraca z rodzicami oraz udzielanie im rad i pomocy w organizowaniu opieki i wychowania i w środowisku

  1. Na czym opiera się autorytet wychowawcy - nauczyciela - mistrza (wg J. Kochel , Budowanie relacji mistrz - uczeń. Droga w rozeznawaniu powołania, w: O kapłaństwie dziś, red. M. Worbs, Opole 2010, s.85-102)?

Główne wątki, myśli z tego tekstu:

  1. Relacja mistrz - uczeń jako fundament formacji ludzkiej i chrześcijańskiej.

Słowa „mistrz” i „uczeń” są ze sobą powiązane.

Konieczne jest współdziałanie między nimi, wspólne szukanie rozwiązań, a przede wszystkim dochodzi między nimi do spotkania. Ich relacja bazuje na odpowiedzialności i zaufaniu.

Mistrz pomaga uczniowi w jego indywidualnym rozwoju, wydobywa z niego najistotniejsze cechy, wyzwala samodzielność, pomaga w dorastaniu, dojrzewaniu, byciu sobą. Przygotowuje uczniów do tego, aby i oni byli kiedyś mistrzami dla innych. Celem i końcem relacji mistrz-uczeń jest rozstanie.

Uczeń przygotowany przez mistrza staje się samodzielny i sam musi kroczyć przez życie.

  1. Mistrz i uczeń w tradycji biblijnej

Wiele takich przykładów, np.: ogólnie relacja ojciec-syn u Izraelitów, Heli i Samuel, Jezus!

Św. Mateusz w Ewangelii używa terminu kathegetes - oznacza ono nauczyciela o nadzwyczajnym autorytecie, przewyższającym zwykłego nauczyciela (didaskalos). Tytuł nadany Jezusowi podkreśla dwa aspekty jego pedagogii:

C.M. Martini, A. Grün, J.H. Rado Flores o pedagogii Jezusa:

  1. Konieczność odnowienia relacji mistrz-uczeń

Dzisiaj potrzeba odnowy takiej właśnie więzi w procesie wychowywania dziecka, młodzieży. Współcześnie przeżywamy kryzys autorytetów.

(tutaj jest miejsce na własne przemyślenia odnośnie współczesnych „autorytetów” w stylu Doda, Britney Spears itp. itd. I wpływu tego kryzysu na wychowanków)


Wyszukiwarka