FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ - ZAGADNIENIA 1 -10

To co zaznaczone na niebiesko to ważne - facet o to będzie pytał

Zagadnienie 1.

Co to są finanse?

/potocznie - posiadane pieniądze/ w ekonomii zaś to ogół zjawisk ekonomicznych związanych z gromadzeniem, przepływem i podziałem zasobów pieniężnych ( konkretny podmiot i powiązania - łącznie)

Funkcje pieniądza:

1.Pieniądz jako prawny środek płatniczy - służy do regulowania zobowiązań

2.Funkcje związane z cyrkulacją pieniądza:

• Funkcja rozliczeniowa - wynika z zastosowania pieniądza jako zapłaty za towary i usługi

• Funkcja płatnicza - wynika z posługiwania się pieniądzem jako środkiem regulowania zobowiązań

3.Funkcja tezauryzacji - wycofanie pieniądza realnego z obiegu, gromadzenie i przechowywanie bogactwa w postaci banknotów i monet.

4.Funkcja oszczędności - przesunięcie momentu wydatkowania części dochodów pieniężnych z okresu w którym dochody te uzyskano na bliżej nie określoną przyszłość z możliwością czasowego udostępnienia tych dochodów innym podmiotom gospodarującym

5.Funkcja miernika wartości - pieniądz - jednostka obrachunkowo - ewidencyjna - miara procesów konsumpcyjnych, inwestycyjnych, tym miernikiem jest pieniądz idealny

Planowanie finansowe: przewidywanie przebiegu zjawisk finansowych na podstawie analizy zaszłości i stanu istniejącego przy uwzględnieniu uwarunkowań określających stan przyszły jest elementem polityki finansowej.

Polityka finansowa: świadoma i celowa działalność ludzi i instytucji polegająca na ustalaniu i realizacji określonych celów za pomocą środków finansowych, dzieli się na makroekonomiczną i mikroekonomiczną

Gospodarka finansowa: działalność polegająca na tworzeniu, gromadzeniu, dzieleniu i wydatkowaniu zasobów pieniężnych

Zarządzanie finansami: proces decyzyjny podporządkowany realizacji celu głównego, opiera się na wykorzystaniu różnego rodzaju instrumentów, technik i reguł postępowania do sterowania przebiegiem zjawisk finansowych w sposób umożliwiający jak najbardziej racjonalne zagospodarowanie zasobów pieniężnych.

Analiza finansowa: narzędzie służące do poznawania przebiegu zjawisk finansowych, określania zależności między tymi zjawiskami oraz oceny ich wpływu na wyniki ekonomiczne podmiotu gospodarującego.

System finansowy gospodarki: ogół zasad i instytucji finansowych, stworzonych przez obowiązujące w danym państwie i w danym czasie prawo finansowe

Funkcje finansów: wynikają z dwóch kategorii makroekonomicznych

Produktu Krajowego Brutto (PKB) oraz Dochodu Narodowego Brutto (DNB).

Podział DNB:

• Pierwotny: podział między rożne kategorie podmiotów gospodarujących, dochodów powstałych............oraz dochodów z tytułu własności

• Koszty pracy - wynagrodzenia, składki na rzecz funduszy pracowniczych

• Podatki pośrednie - VAT, podatek akcyzowy, cło, podatki importowe

• Nadwyżka operacyjna brutto

• Wtórny:

• następuje w rezultacie redystrybucji (transferów) dochodów pierwotnych między różnymi sektorami gospodarki narodowej

• Dochód do dyspozycji brutto dzieli się na spożycie indywidualne lub zbiorowe oraz na akumulacje

• Ostateczny:

Trzy funkcje finansów:

1.Alokacyjna: - rozdzielcza - polega na tym że za pomocą przepływów pieniężnych można dokonać alokacji zasobów w gospodarce narodowej. Możemy rozdysponowywać czynniki wytwórcze oraz wytworzone dobra i usługi. Odnosi się to do zjawisk rzeczowo - pieniężnych, odzwierciedla pierwotny poziom dochodów.

2.Redystrybucyjna - odzwierciedla przepływy pieniężne składające się na wtórny podział dochodów. Państwo dokonuje redystrybucji dochodów bo samo nie wytwarza dochodów. Wyrazem jest popyt na pieniądz, zgłaszany przez rząd, osiągany w drodze nakładania podatków (przesunięcia dochodów)

3.Stabilizacyjna - jest wyrazem interwencjonalizmu państwowego - oddziaływania państwa na życie gospodarcze w drodze realizacji makroekonomicznej polityki finansowej mającej na celu utrzymanie równowagi gospodarczej w państwie w państwie /ograniczenie bezrobocia, inflacji, stały i wysoki wzrost gospodarki, utrzymanie bilansu płatniczego/

Jak możemy podzielić gospodarkę narodową?

Możemy podzielić ją na sektor prywatny i publiczny.

Wyróżniamy siedem podstawowych sektorów gospodarki:

• Sektor przedsiębiorstw: obejmuje podmioty posiadające osobowość prawną, utworzone w celu prowadzenia produkcji towarów i świadczenia usług, celem powinno być osiąganie zysków. W znaczeniu podmiotowym - podmioty prowadzące działalność gospodarczą. W znaczeniu przedmiotowym - zespół środków, rzeczy i praw majątkowych, zorganizowanych w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo często wykorzystuje kapitały obce. Z działalnością przedsiębiorstwa związane są przepływy pieniężne tzw. Przepływy ekwiwalentne - czyli przepływy gdzie występuje wzajemne świadczenie między podmiotami i przepływy kredytowe.

• Sektor gospodarstw domowych

• Sektor bankowy

• Sektor poza bankowych instytucji pośrednictwa bankowego

• Sektor publiczny (finansów publiczny)

• Sektor instytucji nie komercyjnych

• Sektor zagraniczny

Podział finansów:

• Finanse przedsiębiorstw

• Finanse ludności

• Finanse banków

• Finanse ubezpieczeń

• Finanse publiczne

• Finanse międzynarodowe

Klasyfikacja przedmiotowa zjawisk finansowych:

1.Przychody i wydatki ekwiwalentne - fakt wzajemnego świadczenia ze strony podmiotu realizującego dochód, regulowane przez mechanizm rynkowy (popyt, podaż)

2.Przychody i wydatki redystrybucyjne - brak wzajemnego świadczenia, przepływy to opłacanie podatków, składek na ubezpieczenia społeczne ale występuje tu tzw.odpłatność ogólna - czyli podmiot ze zgromadzonych pieniędzy realizuje zadania przydatne dla wszystkich (np: oświata) i niezależnie od wysokości wpłaty / regulowane na drodze aktów prawnych w niewielkim zakresie przez mechanizm rynkowy/

Zagadnienie 2:

Co to jest przedsiębiorstwo?

Jest to każdy podmiot gospodarczy prowadzący działalność gospodarczą w sposób zorganizowany i ciągły w celach zarobkowych, na własne ryzyko i na własny koszt.

Rodzaje przedsiębiorstw: (rodzaje działalności)

• Usługowe ( działalność polegająca na świadczeniu usług

• Produkcyjne (działalność polegająca na wytwarzaniu dóbr i usług)

• Handlowe (działalność polegająca na sprzedaży towarów handlowych)

Specyficzne cechy przedsiębiorstwa:

• Stanowi twór człowieka do realizacji celu

• Składa się z ludzi i zasobów

• Jest wyodrębnione z otoczenia a jednocześnie jest otwarte na otoczenie, czerpie z niego informacje, ludzi i zasoby

• Musi posiadać strukturę organizacyjna

• Jest zdolne do utrzymania równowagi zewnętrznej i wewnętrznej

• Musi posiadać kierownictwo

Wyodrębnienie:

• Ekonomiczne - oznacza, że majątek przedsiębiorstwa ma ściśle określony status własnościowy

• Techniczno - organizacyjne - oznacza, że przedsiębiorstwo posiada wyodrębnione wyposażenie produkcyjne czyli jest przystosowane do wytwarzania dóbr i usług, powinno posiadać załogę odpowiednio przygotowaną do produkcji dóbr i podległą jednemu zwierzchnikowi.

• Prawno - organizacyjne - oznacza, że przedsiębiorstwo posiada osobowość prawną (pełną lub ograniczoną), nabywa ją z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego i oznacza to prawo zawierania umów z kontrahentami i zaciągania zobowiązań, może pozywać i może zostać pozwany.

Kryteria podziału przedsiębiorstw:

• rodzaj działalności

• zasięg działalności

• ze względu na własność zaangażowanego kapitału

• kapitał prywatny:

• spółki osobowe

• jawna

• partnerska

• komandytowa

• komandytowo - akcyjna

• kapitałowe

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

• spółka akcyjna

• przedsiębiorstwa jednoosobowe

• spółdzielnie

• kapitał państwowy

• spółki skarbu państwa,

• przedsiębiorstwa państwowe

• kapitał komunalny

• władze lokalne

• przed. Usługowe

• kapitał zagraniczny

• spółki w których udział kapitału zagranicznego jest wyższy niż 50%

Zagadnienie 3.

Klasyfikacja majątku przedsiębiorstwa:

Każde przedsiębiorstwo musi mieć majątek (w ujęciu finansów) aktywa ( w ujęciu rachunkowości) Majątek można klasyfikować różnie w zależności od celów.

Jedno kryterium jest wspólne dla finansów i rachunkowości. Podział na:

• majątek trwały (aktywa trwałe)

• majątek obrotowy (aktywa obrotowe)

Główne kryterium to okres wykorzystywania do działalności gops. (przedział czasowy 1 rok)

Majątek trwały - wszystkie te składniki majątku, które będą wykorzystywane w działalności przedsięb. przez okres dłuższy niż 1 rok. I w okresie gospodarczego wykorzystania nie zmienią swojej postaci. Dzielimy na grupy :

• wartości niematerialne i prawne (prawa rzeczowe i majątkowe nadające się do gosp. wykorzystania) i prawa autorskie, prawa do : licencji, patentów, wynalazków, znaków towarowych, wzorów zdobniczych i użytkowych, koszty zakończonych powodzeniem prac rozwojowych, umowy know-how, wartość firmy oraz oprogramowanie komputerowe

• rzeczowe (aktywa) trwałe: wyróżniamy:

a) środki trwałe - powinny spełniać :

• własne przedsiębiorstwa

• być przeznaczone na potrzeby własne, 4 okresy używalności 1 rok.

• Zaliczamy do nich grunty ( w tym prawo wieczystego użytkowania gruntu), budynki oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej, urządzenia techniczne, maszyny, środki transportowe oraz inne składniki majątkowe długotrwałego użytkowania o charakterze wyposażenia

b) środki trwałe w budowie - obiekty wytwarzane przez przedsięb. we własnym zakresie (nie ukończony proces ich wytwarzania)

• należności długoterminowe - kwoty należne od naszych kontrahentów (spłacone w okresie dłuższym niż 1 rok)

• inwestycje długoterminowe (inwestycją jest nabywanie składników majątkowych w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych - istotny jest cel nabycia składników a nie to jaką mają postać w chwili nabycia) Mogą być : wartości niematerialne i prawne (znak towarowy)np.: nieruchomości (nabycie i później oddanie w dzierżawę) długotrwałe aktywa fin. (udziały w obcych podmiotach gosp., papiery wartościowe oraz udzielone pożyczki długoterminowe)

Majątek obrotowy: - zaliczamy tu takie składniki, które będą wykorzystywane w przedsiębiorstwie przez okres krótszy niż rok i w procesie gospodarczego wykorzystania zmienią swoją postać albo zostaną całkowicie zużyte w jednym cyklu produkcyjnym:

Do majątku obrotowego zaliczamy:

• Zapasy - rzeczowe składniki i materiały podstaw. , pomocnicze, części zamienne do maszyn i urządzeń, opakowania, półprodukty, produkty w toku, produkty gotowe i towary handlowe.

• Należności krótkoterminowe - kwoty należne od kontraktu lub inne płatności, które są zapłacone w ciągu 1 roku.

• Inwestycje krótkoterminowe - krótkoterminowe papiery wartościowe (wykup krótszy niż 1 rok lub z zamiarem dalszej odsprzedaży w krótkim czasie - weksle, bony skarbowe i środki pieniężne <w kasie lub na rach. Bankowych>).

Jak dzielimy kapitał w przedsiębiorstwie?

Kapitał - źródło finansowania majątku .

Można klasyfikować wg:

• kryterium dostępności do kapitału:

• kapitał zewnętrzny

• kapitał wewnętrzny (wygospodarowany przez przedsięb.)

• kryterium wykorzystania kapitału:

• długoterminowe

• krótkoterminowe

• kryterium wskazane czyją własnością jest kapitał (kto dostarczył):

• własny

• obcy

Nie można tych kryteriów rozpatrywać w oderwaniu od siebie (jedynie razem), jeśli patrzymy w ten sposób, to będziemy mogli wyróżnić :

• kapitały obce

• kapitały własne - stanowią własność przedsięb. i nie mają określonego terminu zwrotu (bezterminowej dyspozycji) - zwrot jedynie w przypadku likwidacji przedsięb. mogą przechodzić ze źródeł zew. w wew.

• źródła zew. - kapitały wniesione przez właścicieli lub założycieli

• kapitał podstawowy - kapitał o zasadniczym znaczeniu dla przedsięb.

• źródła wew.- wygospodarowany przez przedsięb. w toku prowadzenia działalności gosp.

Co zaliczamy do kapitału własnego?

• kapitał podstawowy (założycielski) pierwotny wkład

• kapitały zapasowe: przeznaczony na pokrycie ewentualnych strat bilansowych

• kapitały rezerwowe :nie podzielony wynik finansowy danego roku obrotowego

Im większy kapitał własny tym przedsięb. lepiej będzie się rozwijać i działać

Ryzyko - im większy kapitał tym większe ryzyko, ale i wyższe zyski.

Ryzyko graniczne - granica ponoszenia ryzyka - podejmując decyzje trzeba mieć na względzie to ryzyko i nie przekraczać go.

Źródła pozyskiwania kapitału wew. - wygosp. przez przedsięb. zysk (nadwyżka przychodów ze sprzedaży w przedsięb. podlega podziałowi (transfery jako podatki, pozostała część po opodatkowaniu pozostaje w dyspozycji przedsięb.).

Dzieli się na :-

• wypłaty dywidendy dla właścicieli przedsięb.

• zysk przeznaczony na fundusze dla załogi (nagrody, premie)

• zysk zatrzymany (będzie przeznaczony na finansowanie rozwoju przedsięb. - trzeba określić właściwe relacje, nie jest regulowane prawnie (z wyjątkiem podatku).

Kolejne źródło:

• Amortyzacja - są w przedsięb środki trwałe, wartości niematerialne, które zużywają się na rzecz wyprodukowanych (umorzenie wyrażone i wartościowo oraz zaliczone w koszty działalności przedsięb. Nazywamy amortyzacją.

1. Jeżeli przedsięb. produkuje gotowe rzeczy czy usługi, środki trwałe zużywają się; jeśli przedsięb sprzeda z zyskiem to będzie zwrot poniesionych kosztów zysk. Amortyzacja w momencie liczenia. Nie jest wydatkiem.

2. Amortyzacji nie można zaliczać do źródeł samofinansowania bo wcześniej trzeba było dokonać zakupu (wydatek), czyli amortyzacja jest tylko zwrotem poniesionych kosztów.

Kolejne źródła:

• emisja akcji - tylko dla tych, którzy mogą - spółki akcyjne i komandytowo-akcyje. Wymaga uzupełnienia.

Każda akcja 3 różne wartości:

• nominalna - zasila kapitał podstawowy

• emisyjna - to cena , po której sprzedawane są akcje po raz pierwszy na rynku (powinna być zawsze wyższa od ceny nominalnej. Z tej nadwyżki należy zaliczyć do zasilenia kapitału zapasowego)

• bieżąca - obecna cena po której kupuje lub sprzedaje - kształtuje się różnie

Kapitały obce

To kapitały, które pochodzą z zewn. przedsięb. nie stanowią jego własności, mają określony termin zwrotu, mają charakter zobowiązań.

Dzielimy na 2 grupy:

• długoterminowe

• krótkoterminowe

granicą jest 1 rok.

Źródła zobowiązań:

1. długoterminowe:

• kredyty bankowe (na finansowanie rozwoju przedsięb., pożyczki, emisja obligacji, nowe źródła fin.: leasing, fortfaiting, franchising.

• kredyt bankowy - długoterm. na fin. rozwoju firmy. W Polsce udzielenie kredytu jest regulowane przez ustawę - Prawo Bankowe. Każdy bank może ustanowić własne uregulowania. Długoterminowe są stosunkowo drogie (prowizja+odstki+różne warunki). Marża dla kredytów przedsięb. - 3%, a koszt to 10-11%, 0,6% stopa procentowa NBP. Rentowność polskich przedsięb. - możliwość zwiększenia kapitału. Średnia od 7,5 do 9% . Przy takiej rentowności nie jest możliwe zaciąganie kredytu, bo koszty są większe niż rentowność.

• pożyczki pieniężne - mogą ich udzielać banki. W przypadku pożyczki podstawą prawną jest kodeks cywilny - prawo własności określonej sumy pieniędzy przechodzi na pożyczkobiorcę. Pożyczka nie podlega kontroli wykorzystywania, nie musi być określony cel, niższa stopa % lub bez.

• emisja obligacji - papiery wartościowe z emitowanymi w serii , w których emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wobec posiadacza obligacji i zobowiązuje się w stosunku do posiadacza obligacji do spełnienia określonego świadczenia (wypłaty wynagrodzenia w postaci oprocentowania oraz wykupu obligacji po cenie nominalnej w określonym terminie. Jest to forma zaciągania pożyczki na rynku kapitału wielu pożyczkodawców. Emisja na podst. ustawy o obligacji.

• leasing - w Polsce od lat 90 tych prawnie uregulowane w 2000 r. /lipiec - poprawka do kodeksu cywilnego. Oznacza upoważnienie dane przez właściciela składników majątkowych innemu przedsięb. na użytkowanie tych składników w zamian za wnoszone opłaty. W praktyce są różne rodzaje leasingu (3 główne):

• operacyjny - zbliżony do umowy dzierżawy lub najmu , krótki okres (krótszy niż okres ekonomicznego życia przedmiotu leasingu; okres przydatności gosp.. przedmiot jest własnością leasingodawcy. Po zakończeniu umowy przedmiot wraca do niego. Znajduje się w księgach rach. leasingodawcy, który ma prawo odpisu amortyzacji, jednocześnie ponosząc ryzyko związane z użytkowaniem przedmiotu leasingu.

• finansowy/kapitałowy - zbliżony do umowy sprzedaży na raty z zastrzeżeniem prawa własności przedmiotu leasingu. Okres na czas zbliżony do przydatności gosp. Po zakończeniu umowy prawo własności jest przenoszone na leasingobiorcę (jest w księgach podatkowych, ma prawo odpisu amortyzacji i ponosi ryzyko związane z użytkowaniem przedmiotu).

• zwrotny - przedsięb. sprzedaje firmie leasing, środki trwałe i bierze to w leasing

• fortfaiting - to źródło fin. należności długoterm. powstałych w obrotach z zagranicą; główne należności exp. Możemy sprzedać należności w firmie, która będzie ściągać z dłużnika. Przedmiotem są:

• należności z tytułu dostaw i usług

• wierzytelności wekslowe

• wierzytelności z tyt. leasingu

• franchising - zbliżony do leasingu z tą różnicą, że przedmiotem umowy są wartości niematerialne i prawne (niektóre). To upoważnienie udzielone w formie umowy innemu przedsiębiorstwu na prowadzenie działalności handlowej pod znakiem i nazwą przedsięb. i udzielającego pozwolenia (za odpłatnością) np. Orbis

Kapitały lub zobowiązania krótkoterminowe - do finansowania działalności bieżącej wyr.:

• kredyty bankowe

• kredyt kupiecki

• kredyt wekslowy

• kredyt odbiorcy

• emisja papierów komercyjnych

• factoring

• kredyt bankowy - krótkoterminowy - przeznaczony na działalność bieżącą, łatwo dostępny termin spłaty (poniżej roku), mniejsze ryzyko, mniejsze oprocentowanie. Formy :

• w rachunku kredytowym - na określony cel) - polega na założeniu oddzielnego konta i finansowaniu z niego określonych transakcji i raty wpływają na to konto

• w rachunku bieżącym (kredyt odnawialny, każdy wpływ środków na konto zmienia stan zadłużenia, może przerodzić się w źródło średnioterminowe)

• kredyt kupiecki - finansowanie działalności jednego przedsięb. przez inne (w transakcjach, gdzie jeden jest sprzedającym, drugi kupującym) przyjmuje formę odroczenia płatności); udzielany na okres 6-mcy, przynosi korzyści obu stronom. Udzielający może w ten sposób poszerzyć krąg odbiorców dla kupującego - nieprzerwany ciąg prowadzenia działalności, spłata w dogodniejszym terrninie.

• kredyt wekslowy - zasady reguluje ustawa z 23/04/1936 r. Prawo wekslowe. Udzielenie takiego kredytu to sprzedaż weksli bankowi - każdy weksel posiada : datę wystawienia oraz termin wykupu. Weksel pełni funkcje gwarancyjne lub formę płatności (można nim płacić). Przedsięb. może sprzedać weksel bankowi, bank potrąci prowizję i odsetki od daty sprzedaży do terminu wykupu. Przedsięb. może spłacić weksel w terminie, może nie spłacić - bank będzie dochodził należności.

• kredyt odbiorczy - występuje w postaci przedpłat i zaliczek (kupujący finansuje sprzedającego). Występuje tam, gdzie występuje długi cykl produkcyjny (stocznie, przemysł zbrojeniowy). Przedpłatę wnosi się przed rozpoczęciem procesu produkcyjnego, w trakcie wpłaca się zaliczki po każdym etapie (odstępy czasu mogą być różne. Produkujący i jednocześnie sprzedający musi angażować swoje środki, zamawiający przy odbiorze nie musi jednocześnie płacić za całość.

• emisja papierów komercyjnych - podobne do obligacji, papiery komercyjne są emitowane na okres 360 dni. Pozwalają pozyskać środki finansowe z rynku:

• bony towarowe

• bony handlowe

• inwestycyjne

• komercyjny weksel inwestycyjno-terminowy (KWIT)

Oparte na zasadzie formuły dyskontowej - sprzedawane po cenie mniejszej niż nominalna, sprzedawane po cenach nominalnych na otwartych aukcjach.

Uwaga ważne:

Na czym polega faktoring? - polega na sprzedaży należności krótkoterminowych

* normalnie -

towar +faktura

S K

pieniądze

jednorazowa transakcja gotówkowa nie może być wyższa niż 3000 Euro

• faktorig -

towar + faktura

S K

Faktura pieniądze

F

Sprzedający musi poinformować sowich kontrahentów, że zawarł umowę z faktorem. Wysyła jedną fakturę do faktora, od którego otrzymuje 50-80% wartości, resztę po potrąceniu prowizji dostarcza, gdy kupujący zapłaci faktowi.

Instytucje - faktorzy:

• banki

• fundusze inwestycyjne

• tow. ubezpieczeniowe

• tow. emerytalne

Zagadnienie 4:

1. Powstanie rachunkowości:

• najstarszy system ewidencji gosp. (ewidencjonowanie dział. gosp. ) pierwsze zapisy pochodzą z okresu starożytności - pojedyncze zapisy z Egiptu, Babilonii. Ważnym punktem było wynalezienie pieniądza przez Fenicjan (ułatwiło prowadzenie ewidencji). Rozwój w średniowieczu np. we Włoszech powstawały banki w celu kredytowania działalności handlowej (Wenecja - Luca Paccioli - po raz pierwszy opisał metody rachun.. - metoda bilansowania, zasada podwójnego zapisu, konto księgowe.

Elementy rachunkowości:

1. księgowość - część rejestracyjna - najważniejsza.

Kolejny etap rozwoju to okres wojen napoleońskich (potrzebne pieniądze, wprowadzenie podatków, budowa kodeksu handlowego we Francji)

2. sprawozdawczość finansowa - kolejny okres to rewolucja przemysłowa - właściciele przedsięb. chcą przede wszystkim, aby ich działalność była dochodowa.

3. rachunek kosztów

W tym układzie rachunkowość przetrwała do lat 30-stych. Praca teoretyków - jakie prace podjąć, żeby uniknąć krachu.

W latach 30-35 pojawia się:

4. statystyka kosztów - dotyczy badania zachowania się kosztów w przeszłych okresach

5. analiza finansowa

6. planowanie finansowe

W tym układzie rachun. przetrwała do dziś z tym, że w latach 50-tych dokonano podziału na:

*rach. finansowa (pkt. a, b)

*rachunkowość zarządcza (pozostałe)

Co to jest rachunkowość?

Rachunkowość - jest systemem ewidencji zdarzeń i procesów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej

R. - jest to proces identyfikowania pomiaru i komunikowania informacji ekonomicznych w celu dokonania rozsądnej oceny i podjęcia decyzji przez użytkownika informacji.

R. - należy prowadzić w sposób ciągły - jest to proces.

Identyfikowanie - czy zdarzenie należy do danej firmy, jakiego kapitału dotyczy itp. czy będzie podlegało ewidencji. Rachun. prowadzimy w ujęciu wartościowym czyli pomiar.

Komunikowanie - z jakiego źródła składnik został sfinansowany i zidentyfikowany składowo - wówczas można mówić o zarejestrowaniu w księgowości i napisać sprawozdanie (ta część należy do rachun. Finansowej).(pkt c-f) - będziemy mogli dokonać oceny wpływu zjawiska na działalność przedsięb.

Podjęcie decyzji - planowanie - ta część dotyczy rachunkowości zarządczej.

Co jest przedmiotem rachunkowości?

Przedmiotem są zjawiska i procesy gospodarcze zachodzące w przedsiębiorstwie związane z ruchem i finansowaniem majątku tego przedsiębiorstwa

Co jest podmiotem rachunkowości?

Podmiotem rachun. - jest każda rachunkowość zgodnie z obowiązującymi przepisami z obowiązku formalnego lub z wyboru.

Podstawowym aktem notarialnym jest ustawa z 29.09.94 r. „O rachunkowości...” (weszła w 01/95) i wiele razy nowelizowana , kolejna nowelizacja 2000 r. (dostosowana do UE) - określa podmiot rachun. art. 2 - wszystkie jednostki: banki (z wyjątkiem NBP), spółki kapitałowe, osobowe, państwowe jednostki budżetowe i inne jednostki org., które osiągnęły przychody powyżej 800 tys. euro (równowartość w poprzednim roku). Małe i nie wymienione też mogą prowadzić rachun.. przedsięb., które w pełni prowadzi rachun może aktywnie wpływać na poziom kosztów, poziom wyniku finansowego, czyli mniejsze podatki. Mamy też określony zakres, ale odnosi się tylko do rachun. finans. - ustawowa.

R zarządcza - nie podlega regulacji ustawowej - można nie trzeba.

Zadania rachunkowości:

1. obiektywne informowanie o zdarzeniach i procesach zachodzących w przedsięb.

2. kontrola działalności przedsięb, ochrona interesów przedsięb.

3. dostarczenie danych do zarządzania

Grupy informacji szczegółowych:

• inf. o stanie składników majątkowych i kapitałów przedsięb., a także o wszelkich zmianach zaistniałych w tym stanie w związku z prowadzona dział. gosp.

• inf. o zużyciu składników majątkowych w toku prowadzonej dział. gosp.

• o wykonaniu zadań gosp. sprecyzowanych w rocznych planach działań

• o finan. rezultatach działal. przedsięb.

• dotyczące sposobu wykorzystania wygosp.. zysku

Aby te inf. wykorzystać w planowaniu konieczne jest, aby każda z inf. spełniała wymogi inf. ekonomicznej (zrozumiałość, terminowość, neutralność, porównywalność)

Podstawowa funkcja jaką spełnia rachunkowość w przedsięb. jest funkcja informacyjna.

Jest uzupełniana o 4 funkcje szczegółowe:

• kontrolna - za pomocą systemów rachun. możemy kontrolować działal. przedsięb. - poszczególne elementy. Rachun zawiera instrumenty kontrolne np. inwentaryzacja majątku

• sprawozdawcza - sporządzanie okresowych sprawozdań finan. oraz wszelkiego rodzaju zestawień niezbędnych danych do zarządzania przedsięb.

• analityczna - wyraża się w dostarczeniu przez rachun. danych do analizy finan.

• dowodowa - wyraża się w wykorzystywaniu urządzeń księgowych oraz dowodów księgowych jako dokumentów wiarygodnych w postępowaniu sądowym i podatkowym (wszystkie dokumenty prawdziwe i nie można ich podważyć).

Metody

• bilansowa - (suma wartości składników majątkowych musi być równa sumie wartości kapitałów)

Aktywa (skład. majątkowe) = Pasywa (skład. kapitałów)

Zastosowanie w planowaniu budżetów

• grupowania

• momentów i okresów sprawozdawczych

• podmiotowa

• wyceny

Formy i techniki prowadzenie rachunkowości:

Wyróżniamy 3 podstawowe formy i techniki.

Formy:

• tabelaryczna

• przebitkowa

• rejestrowa

Techniki:

• ręczna

• maszynowa

• komputerowa (informatyczna)

Formy i techniki są ściśle od siebie uzależnione.

Księgowość w formie:

• tabelarycznej - I cześć duża książka tzw. amerykanka - ręczny zapis to część ogólna. Druga część szczegółowa zawiera poszczególne konta, na które dokonuje się zapisu.

• przebitkowa - ta wielka księga została podzielona na mniejsze (dziennik obrotów - stanowiący część ogólną - I) i karta kontowa . Polega na dokonaniu jednoczesnego zapisu na karcie kontowej i w dzienniku obrotów - zapis przez kalkę. Może być ręcznie lub maszynowo - służyła temu duża maszyna przypominająca połączenie komputera z maszyną do pisania.

• rejestrowa - polega na prowadzeniu różnego rodzaju rejestru (sprzedaży, zakupu, środków prawnych). Rozwój informatyki wymusił inną formę prowadzenia, wszystkie systemy inf. są oparte na relacyjnych bazach danych - raz wprowadzony inf. i mamy wszędzie gdzie powinna być; systemy szybkie i sprawnie przetwarzają inf. terminowość i wyeliminowanie błędów. Można ujednolicić dokumenty sprawozdań , prowadzenie szczegółowej księgowości.

Powinny być przestrzegane zapisy:

• chronologiczny - zapisywanie zdarzeń gosp. w kolejności ich występowania

• systematyczny - należy przestrzegać tych samych zasad grupowania zdarzeń gosp. i tych samych zasad wyceny

Zasady prawidłowej rachunkowości:

• mogą wynikać z założeń koncepcyjnych, teoretycznie prowadzonej rachun.

• z norm prawnych

• z norm zwyczajowych - wprowadzonych np. do ustaw, gdzie nabrały mocy prawnej

Zasady - jest ich 10 :

• memoriału - w księgach rachn. należy ująć wszelkie zdarzenia gosp. wpływające na wynik finan. niezależnie od stopnia uregulowania rozrach.

• współmierności - dotyczy przychodów osiąganych i kosztów: na wynik finan. danego rachun obrotowego wpływają zrealizowane przychody i poniesione dla ich uzyskania koszty nawet jeśli koszty te nie zostały opłacone

• periodyzacji - ogół zdarzeń gosp. w przedsięb. należy podzielić na okresy sprawozdaw. iI ujmować te zdarzenia w księgach rachun. w poszczególnych okresach sprawozdawczych (1 rok nie koniecznie kalendarzowy - 12 kolejnych m.-cy); może być okres ½ roku, ¼ lub m.-ca

• istotności - wszystkie znaczące składniki majątku, kapitały i wynik finan. należy wskazywać w oddzielnych pozycjach (znaczące skład.. mają dużą wartość jednostki albo ma wpływ na prowadzenie działal. gosp. - budynki, samochód itp.).

• ciągłości - naczelna przy prowadzeniu działań. Należy konsekwentnie stosować te same metody wyceny i ten sam układ sprawozdania finan. jest powiązana z zapisem systematycznym

• ostrożnej wyceny - wszystkie składniki majątku i kapitałów przedsięb. powinny być tak wycenione, aby nie został zniekształcony wynik finan.

• indywidualnej wyceny - wszystkie znaczące składniki majątku powinny być wyceniane oddzielnie

• realizacji - zyski w przedsięb. powstają w momencie dokonania sprzedaży

• kontynuacji działania - polega na podjęciu uzasadnionego domniemania, że przedsięb. będzie prowadzić działalność gosp. w następnym roku i kolejnych latach obrotowych bez istotnego ograniczenia zakresu tej działalności - jeśli przedsięb. nie będzie przestrzegało to musi mieć program naprawczy inaczej likwidacja

• wyższości treści nad forma - wszystkie zdarzenia gosp. powinny być ujęte w księgach rachun. a następnie wykazane w sprawozdaniach finan. zgodnie z ich treścią i rzeczywistością ekonomiczną.

Zagadnienie 5:

ZASADY FUNKCJONOWANIA KONT WYNIKOWYCH I USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO

Konta wynikowe nie posiadają salda początkowego!

Zasady:

• wszystkie koszty i straty nadzwyczajne księgowane są po stronie winien

• wszystkie przychody i zyski nadzwyczajne księgowane są po stronie ma

Konto wynik finansowy: może posiadać saldo kredytowe (ozn. zysk osiągnięty przez przedsiębiorstwo) i saldo debetowe (ozn. Stratę poniesioną w przedsięb.)

Operacje wynikowe - prowadzą do powstania jako wynik. ogół operacji wynikowych znajduje wyraz w wynikach fin. przedsięb. Wynik fin. jest to przedstawiony w pieniądzu rezultat działalności przedsięb. w pewnym okresie (z reguły 1 rok obrotowy). Może być wielkością dodatnią (zysk w przedsięb.), ale też wielkością ujemną (poniesienie straty).

Elementy składowe wyniku finansowego.:

• 
  
  przychody

• 
  
  koszty wpływają dodatnio

• zyski nadzwyczajne

• 
  straty nadzwyczajne

• 
  podatek dochodowy wpływają ujemnie na poziom wyniku fin.

Pieniężny odpowiednik wartości sprzedaży nazywamy przychodem. (nie jest to wpływ środków pieniężnych do przedsięb.).

Przychody powstają w momencie dokonania sprzedaży (przeniesienie prawa własności na kupującego). Wpływ środków pieniężnych może nastąpić:

• przed dokonaniem sprzedaży (zaliczki, przedpłaty)

• równocześnie ze sprzedażą (gotówkowa)

• następuje po dokonaniu sprzedaży (po wystąpieniu dokumentów)

Zysk nadzwyczajny - powstają wówczas, gdy zwiększa się wartość składu majątkowego bez równoczesnego zwiększenia wartości kapitału przedsięb., albo zmniejszenia innych pozycji majątkowych. Powstają z przyczyn niezależnych od przedsiębiorstwa.

Koszty - wyrażone w pieniądzu zużycie czynników produkcji poniesione dla uzyskania zamierzonych efektów ekonomicznych.

Strata nadzwyczajna - zmniejszenie wartości składników majątkowych powstałe na skutek zdarzeń losowych (powódź, pożar, kradzież).

Przychody i straty nadzwyczajne powinny przewyższać koszty i straty nadzwyczajne, wtedy zysk jest dla firmy.

Podatek dochodowy -

• od osób fiz. - skala podatkowa (progresywna w zależności od osiąganych dochodów w stopniu szybszym niż dochody, progi podatkowe) - ustalanie wyniku:

- najpierw podział wyniku na właścicieli

- później opodatkowanie

• od osób prawnych - w Polsce liniowy, jedna stawka dla wszystkich przedsięb. z osobowością prawną; ustalenie wyniku najpierw opodatkowania później podział

Zasady ustalania wyniku fin. trzeba przestrzegać wszystkich zasad, ale ważne to zasady:

• memoriału -

• współmierności przychodów i kosztów

• ostrożnej wyceny

Chcąc ustalić wynik finansowy w przedsiębiorstwie musimy ustalić jakiego jest to rodzaju działalność:

• podstawowa - dla prowadzenia, której przedsięb. zostało powołane. Może być: produkcja wyrobów gotowych, handel, świadczenie usług

• inwestycyjna - przedsięwzięcia rozwojowe przedsięb. (kilka lat). Wyniki w działaniach inwestycyjnych dolicza się do całej działalności w momencie ukończenia inwestycji

• finansowo-wyodrębniona- w zakresie zabezpieczenia fin. Pracowników można pominąć.

Działalność podstawową przedsięb. można podzielić na poszczególne segmenty:

1. działalność operacyjna (zwykła dział. operac.) - dotyczy ściśle tego do czego przedsięb. zostało powołane (produkcja, usługi itp.)

2. pozostała działalność operac. (tylko pośrednio związana z produkcją) nas ogół świadczenie usług na rzecz zwykłej dział. operac.

3. dział. fin

4. operacja nadzwyczajna

Aby ustalić wpływ na:

• przychody i koszty każdej dział. operac.

• wyróżnia się segmenty, aby ustalić gdzie występują

Zwykła dział. operac - przychody:

• ze sprzedaży (prod. gotow, towarów w handlu) do przychodów ze sprzedaży nie zalicza się podatku VAT

Przychody w pozostałej dział. operac - ze sprzedaży składników majątku trwałego, z likwidacji środków trwałych, dopłaty i dotacje ze sprzedaży, otrzymane darowizny, oraz otrzymane kary grzywny i odszkodowania związane z nieterminową regulacją należności.

Działalność gosp. przedsięb. może polegać na zakupie dział. fin. przedsięb. - przychody fin,, do których zaliczamy: wartość sprzedanych papierów wartościowych, otrzymane odsetki od lokat terminowych i od udzielanych pożyczek, otrzymane dywidendy od akcji obcych, przychody z udziałów w innych jednostkach, otrzymane dyskonto od weksli obcych, dodatnie różnice kursowe (spowodowane zmianą kursu walut), otrzymane odsetki za nieterminową regulację należności.

Co to są koszty?

Kosztem jest wyrażone w pieniądzu celowe, technicznie i technologicznie oraz ekonomicznie uzasadnione zużycie środków trwałych, materiałów, paliwa, energii, usług obcych, czasu pracy pracowników, oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia czynników produkcji poniesionych w związku z normalną dział. przedsięb., których efektem są użyteczne produkty lub usługi. Bubel to strata nie koszt.

Jak dzielimy koszty w przedsiębiorstwie?

Koszty - 3 grupy:

1. zwykłej działalności operacyjnej: dotyczą produkcji i sprzedaży podstawowego rodzaju działalności przedsiębiorstwa

1. koszty rodzajowe: występują w każdym przedsiębiorstwie niezależnie od formy własności i wielkości, to koszty proste, nie dające się rozłożyć na mniejsze elementy, jest 7 pozycji tychże kosztów, odzwierciedlają ogół kosztów w przedsiębiorstwie

2. koszty według miejsca powstawania: są to koszty złożone, powstają w różnych komórkach organizacyjnych przedsiębiorstwa np.;

• koszty produkcji podstawowej

• koszty produkcji pomocniczej

• koszty wydziałowe

• koszty zarządu

• koszty związane z uzyskiwaniem przychodów (w ujęciu podatkowym)

• koszt własny sprzedawanych produktów

• wartość w cenie nabycia sprzedawanych materiałów i towarów

2. pozostałe koszty operacyjne

3. koszty finansowe

Trzy warianty ewidencjonowania kosztów:

1. tylko w układzie rodzajowym

2. tylko w układzie według miejsc powstawania

3. wstępne zaewidencjonowanie w układzie rodzajowym ich rozliczenie i przeniesienie na układ wg miejsc powstawania potem znów rozliczenie i przeniesienie na układ związany z uzyskiwaniem przychodów

Warianty ustalania wyniku finansowego:

1. Wariant porównawczy - do ustalania wyniku finansowego przyjmuje się koszty rodzajowe

2. Wariant kalkulacyjny - jako koszty zwykłej działalności operacyjnej traktowane są koszty wg miejsc powstawania

Zagadnienie 6.

Elementy składowe sprawozdania finansowego i jego rola w zarządzaniu przedsiębiorstwem:

Każde przedsiębiorstwo jest zobowiązane sporządzać sprawozdanie finansowe na koniec roku obrotowego. Elementy składowe:

• Bilans

• Rachunek zysków i strat

• Informacja dodatkowa

Tylko wybrane przedsiębiorstwa:

• Rachunek przepływów pieniężnych

• Zestawienie zmian w kapitale własnym

Cel:

Dostarczenie informacji o sytuacji majątkowej, finansowej i wynikach działalności przedsiębiorstwa.

Bilans:

Zestawienie wartości składników majątkowych i kapitałów przedsiębiorstwa.

Zasada równowagi bilansowej - ogólna wartość majątku musi być równa kapitałowi A=P

Zasad ciągłości bilansowej

Sposób szeregowania aktywów i pasywów - w bilansie wszystkie składniki majątkowe są uszeregowane według wzrastającej płynności czyli możliwości spieniężenia!

Najpierw więc będą:

Aktywa trwałe:

• Rzeczowe aktywa trwałe

• Wartości niematerialne i prawne

• Inwestycje długoterminowe

• Należności długoterminowe

Aktywa obrotowe:

• Zapasy

• Należności krótkoterminowe

• Inwestycje krótkoterminowe

Pasywa są uszeregowane według zasady pilności zwrotu czyli wzrastającej wymagalności, bieżemy pod uwagę termin zwrotu, najpierw więc kapitały własne a potem obce długoterminowe i krótkoterminowe.

Bilans to statystyczne ujęcie majątków i kapitałów

Rachunek zysków i strat:

Może być sporządzany w dwóch wariantach:

• Kalkulacyjnym

• Porównawczym

Wariant porównawczy różni się sposobem ujęcia kosztów zwykłej działalności operacyjnej, uwzględnia zmianę stanu produktów gotowych

Informacja dodatkowa:

Pierwsza część to tzw:” wprowadzenie” do sprawozdania

• Nazwa i siedziba przedsiębiorstwa

• Czas trwania działalności

• Okres objęty sprawozdaniem finansowym

• Czy sprawozdanie zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działania

• Jaki system informatyczny jest używany przez przedsiębiorstwo i krótko scharakteryzować

Druga część to: dodatkowe informacje i objaśnienia

• Podać szczegółowy zakres zmian w składnikach majątkowych

• Dane dotyczące inwestycji długoterminowych

• Zobowiązania wobec budżetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego

• Informacje dotyczące struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa

• Zobowiązania długoterminowe

• Stan zatrudnienia w przedsiębiorstwie

• Koszty poniesione w danym P. w roku obrotowym

Rachunek przepływów pieniężnych:

pokazuje źródła wpływów gotówki do przedsiębiorstwa oraz kierunki wydatkowania

Dwie metody sporządzania rachunku:

1. Bezpośrednia: dokonanie podziału na:

1. Działalność operacyjną

2. Działalność inwestycyjną

3. Działalność finansową

Wpływy z tytułu sprzedaży i z tytułu innych wpływów z działalności operacyjnej.

Wydatki z podziałem na zakup materiałów i usług, wynagrodzenie pracownikóe, ubezpieczenia społeczne,,podatki, opłaty o charakterze publiczno - prawnym

2. Pośrednia:

Wychodzimy od zysku netto

Podział też na 3 działalności

Koszty w układzie rodzajowym:

1. Amortyzacja

2. Zmiana stanu zapasów

3. Zmiana stanu należności

4. Zmian stanu rezerw

Zagadnienie 7:

Klasyfikacja kosztów i przychodów przedsiębiorstwa

Jak dzielimy koszty w przedsiębiorstwie?

Koszty - 3 grupy:

1.zwykłej działalności operacyjnej: dotyczą produkcji i sprzedaży podstawowego rodzaju działalności przedsiębiorstwa)

1. koszty rodzajowe: występują w każdym przedsiębiorstwie niezależnie od formy własności i wielkości, to koszty proste, nie dające się rozłożyć na mniejsze elementy, odzwierciedlają ogół kosztów w przedsiębiorstwie, jest 7 pozycji tychże kosztów

1. amortyzacja

2. zużycie materiałów i energii

3. usługi obce

4. podatki i opłaty

5. wynagrodzenia

6. ubezpieczenia społeczne

7. pozostałe koszty rodzajowe

2. koszty według miejsca powstawania: są to koszty złożone, powstają w różnych komórkach organizacyjnych przedsiębiorstwa np.;

• koszty produkcji podstawowej

• koszty produkcji pomocniczej

• koszty wydziałowe

• koszty zarządu

• koszty związane z uzyskiwaniem przychodów (w ujęciu podatkowym)

• koszt własny sprzedawanych produktów

• wartość w cenie nabycia sprzedawanych materiałów i towarów

2.pozostałe koszty operacyjne

3.koszty finansowe

Przychody dzielimy następująco:

• ze zwykłej działalności operacyjnej: ze sprzedaży wytworzonych produktów i usług lub towarów handlowych /nie zalicza się VAT/

• z pozostałej działalności operacyjnej: ze sprzedaży składników majątku trwałego, z likwidacji środków trwałych, dotacje i dopłaty do sprzedaży, otrzymane kwoty kar, grzywien, odszkodowań niezwiązanych z nieterminową regulacją, darowizny

• przychody finansowe: wartość sprzedanych papierów, otrzymane odsetki od lokat terminowych i pożyczek, otrzymane dywidendy, dyskonto, przychody z udziałów w innych jednostkach gospodarczych, dodatnie różnice kursowe, otrzymane odsetki za nieterminową regulacje należności

• zyski nadzwyczajne

Zagadnienie 8: (początek mało ważny)

Analiza finansowa w przedsiębiorstwie (zadania i metody analizy)

Analiza jest metodą poznawania zjawisk, dzieląc je na elementy.

Analiza ekonomiczna służy do poznania rzeczywistości, przebiegu procesów w przedsiębiorstwie. Z niej wyciąga się wnioski, które służą planowaniu przedsiębiorstwa.

Analiza jako dyscyplina naukowa jest to zespół metod stawiających diagnozę.

Analiza ekonomiczna stanowi dorobek naukowy innych dyscyplin. Jest dyscyplina naukową, która zajmuje się wyszukiwaniem i mierzeniem związków zachodzących między zjawiskami ekonomicznymi.

Przez analizę można rozumieć dokument, w którym zawarte są wszystkie wyniki ich interpretacji.

Analiza jest to dyscyplina wyjaśniająca problemy w kategoriach wyników ekonomicznych. Pozwala na rozszerzenie, poznanie racjonalnego istnienia przedsiębiorstwa. Można zlikwidować przejawy niegospodarności.

Analizę należy traktować jako narzędzie (instrument) zarządzania, koordynacji i scalania, system metod badawczych.

Formułuje podstawy do zarządzania, a później kolejne funkcje.

Otwiera i zamyka cały cykl zarządzania przedsiębiorstwem

Celem postępowania diagnostycznego jest:

• Wyznaczenie szczegółowych obszarów badań

• Dobrać odpowiednie metody

• Weryfikacja

• Skoordynować działalność przeds.

• Zlikwidować nieprawidłowości w organizacji

Podstawą koordynacji działań w przeds. powinny być cele strategiczne. Następnie jest kontrole- wykrywanie odchyleń od praw, ocena zgodności przeds. z działalnością kierunkową.

Analiza musi zawierać obiektywne stwierdzenia i oceny, powinna przedstawiać wyniki badań zwięźle; wynik badania analitycznego musi być bliski momentowi powstania zdarzenia.

Wyniki stanowią podstawę do weryfikacji słuszności podejmowania decyzji bieżących i słusznych.

W gospodarce rynkowej przyjmuje się tzw. analizę przedsiębiorstwa, można ją podzielić:

1. analiza otoczenia przeds., w którym działa

2. analiza ekonomiczna

ad.1. Dotyczy bieżących i przyszłych warunków funkcjonowania przeds., rozpoznanie szans na istnienie i ryzyko. Ocena słabych i silnych stron = Analiza SWOT. Powinna obejmować analizę rynku (popyt, dystrybucja produktów, dokonanie i ocena segmentacji rynku), konkurencji (ma na celu identyfikacje głównych konkurentów, ustalenie, w których grupach klientów konkurent ma lepszą a, w których gorszą pozycję, badanie poziomu cen), makrootoczenia- zespół warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa wynikający z faktu działania przeds. (rozpatrujemy je w analizie łącznie: 1.otoczenie ekonomiczne-ogólna kondycja gospodarki, 2.otoczenie technologiczne- nowe technologie, 3. otoczenie społeczne- wyraża się postępującym kreowaniem nowej jakości życia, 4.otoczeniedemograficzne-dostosowywanie produkcji do struktory populacji społecznej, 5.otoczenie polityczne i prawne, 6.otoczenie międzynarodowe-może stwarzać szansę na ekspansję dla krajów rozwijających się; zagrożenia- import tańszych produktów z krajów wyżej rozwiniętych)

ad.2 Analiza efektywności ekonomicznej działalności przeds. Powinni się nią posługiwać kierownicy. Kontrola zgodności rzeczywistego przebiegu z planami przdes. Wśród kryteriów efektywności ekonomicznej są kryteria finansowe - są mocno związane z rezultatami rzeczowymi. Analiza finansowa jest częścią analizy ekonomicznej. Drugim elementem jest analiza techniczno-ekonomiczna - ocena działalności gospodarczej przedsiębiorstwa w zakresie procesów rzeczowych (ilość asortymentu, zatrudnienie, płace, zaopatrzenie przeds.).

Wyniki finansowe stanowią jedynie odzwierciedlenie rezultatów w procesach rzeczowych.

Przedmiotem analizy w przeds. jest działalność oparta na zasobach kapitałowych i osobowych.

Ekonomiczna odpowiedzialność - uzyskiwanie materialnych korzyści, ponoszenie ekonomicznego ryzyka.

Dwa elementy analizy ekonomicznej:

1. stan finansowy

2. wyniki finansowe

ad.a ujęcie statyczne- możemy określić na dany moment stan wyposażenia w środkach majątkowych, finansowych; kształtowanie się pozycji przeds.

ad.b dynamiczne ujęcie przedmiotu - za pewien okres, suma wyników narastających za poszczególne miesiące w wielkościach brutto, netto. Oddziałują różne czynniki: przychody, podatki, dotacje, wypłaty, dewidendy.

Zadaniem analizy finansowej jest ocena finansowej strony przeds.

W badaniu poszczególnych obszarów należy oddzielnie wskazać warunki wewnętrzne i zewnętrzne. Analiza finansowa jest przeprowadzana dla odbiorców wew, ale również dla zew.

Rodzaj analiz sporządzanych w przeds:

1. Przeznaczenie analiz:

• Zew (sprawozdanie roczne)- powinny być również wskaźniki analizy, są skierowane do kooperantów, dziennikarzy, izb, placówek handlowych

• Wew (samoocena, system sterowania wynikiem finansowym)- zawiera analizę podstawowych elementów sprawozdania finansowego, umożliwia ocenę zjawisk gospodarczych w różnych aspektach

• Czas, którego analizy dotyczą

• retrospektywna - zawiera ocenę wyników działań podejmowanych w przeszłości

• bieżąca - celem jest bieżąca ocena podjętych zadań, sygnalizowanie zagrożeń, skutków negatywnych

• prospektywna - ustalenie i ocenę różnych wariantów rozwiązań, zachowane zasady rachunku ekonomicznego

• Zastosowane metody badawcze:

• funkcjonalna - badanie oddzielnych zjawisk w przeds przez osoby lub komórki, które funkcjonalnie odpowiadają rozwojowi tych zjawisk, przeprowadza równocześnie kilka osób. Są podstawą do sformułowania ocen ogólnych. Wady- przeprowadzają komórki odpowiedzialne za realizację danych zjawisk, badania są rozproszone

• kompleksowa - przeprowadza ocenę przeds z pkt widzenia powiązań i zależności między poszczególnymi zjawiskami gospodarczymi, dostarcza uporządkowanych zjawisk, wyrażonych we wskaźnikach

• decyzyjna - sprowadza się do wycinkowych badań, wymaga umiejętności kojarzenia zależności zjawisk

• Szczegółowość opracowania

• ogólne - całokształt działalności przeds, oparta jest na wąskiej grupie odpowiednio dobranych wskaźników syntetycznych (16), mała jest przydatność w procesie podejmowania decyzji

• szczegółowe - bada określony obszar działalności w sposób szczegółowy, oparta jest na szerokim zakresie wiadomości, jest pracochłonna

Prezentacja wyników analizy w formie:

• liczbowej - ma podstawowe znaczenie:

• szeregi -prostsza metoda, uwzględnia się jedną cechę: szeregi strukturalne, komulacyjne, szczegółowe

• tablice statystyczne - kilka cech, zespół danych wg jednej cechy

• graficzna:

• wykres liniowy - przedstawianie dynamiki stanów i wyników finansowych

• wykres powierzchniowy - statystyczny wybór wskaźników

• słupki, koła

• opisowa - ilustracja słowna- część ogólna i szczegółowa, wnioski - prawidłowo zaadresowane i sformułowane

Sposoby dokonywania analizy:

Wstępna analiza finansowa - wyliczenie 4 wskaźników:

• wskaźnik struktury majątku trwałego

• majątku obrotowego

• wskaźnik zastosowania majątku własnego

• wskaźnik zastosowania majątku obcego

Możemy badać powiązania majątkowo-kapitałowe. Jako podstawę - złota reguła finansowa-majątek trwały przeds powinien być finansowany przez kapitał własny, majątek obrotowy przez kapitały obce. Zmodyfikowana zasada- przejściowo majątek trwały może być finansowany przez kapitał stały, który jest kapitałem własnym powiększonym o zobowiązania długoterminowe.

To była analiza wstępna

Analiza wskaźnikowa- w sposób szybki i efektywny można uzyskać wgląd co się w tym przeds dzieje. Wskaźniki są traktowane jako pewna relacja. Istnieje dużo wskaźników, stosuje się zestaw 16-19 wskaźników.

Ogół wskaźników, które są wyliczane dzielą się na grupy:

1. wskaźniki zyskowności (rentowności)

Są podstawowymi miernikami oceny rentowności kapitałów własnych, stopień opłacalności sprzedanych kapitałów obcych. Wyróżniamy wskaźniki:

• zyskowności sprzedaży (marży zysku)

• zyskowności majątku- efektywność wykorzystania majątku

• zyskowności kapitału własnego

• wskaźniki płynności

Umożliwiają ocenę zdolności przeds do terminowego regulowania zobowiązań bieżących (krótkoterminowych). Wyróżniamy wskaźniki:

• bieżącej płynności finansowej

• szybkiej

• natychmiastowej (wypłacalności gotówkowej)

• zdolności do obsługi zadłużenia

Pozwalają ocenić perspektywiczną spłatę zobowiązań. Wyróżniamy wskaźniki:

• pokrycia odsetek zyskiem- ważna miara struktury kapitału

• wskaźnik obciążenia majątku zobowiązaniami

• Pokrycia majątku kapitałem własnym

• Relacji zobowiązań do kapitału własnego

• Pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową

• sprawności działania ( obrotowości):

• obrotu należnościami- przedstawia liczbę cykli inkasa przeciętnego stanu należności

• obrotu należnościami w dniach

• obrotu zapasami - mówi o wykorzystywaniu zapasów, odnoszą się do płynności

• obrotu zapasami w dniach

• wykorzystania środków trwałych

• rynku kapitałowego

• zysk przypadający na jedną akcję

• ceny rynkowej do zysku na 1 akcje

• ceny rynkowej do wartości księgowej

• stopy dewidendy

• stopa wypłat dewidend

Zagadnienie 9:

Obciążenia podatkowe i nie podatkowe przedsiębiorstw:

Co to jest podatek?

Podatek - świadczenie pieniężne o charakterze przymusowy, bezzwrotnym, nieodpłatnym i ogólnym pobieranym przez państwo lub inny związek publiczno -prawny np. samorząd terytorialny, na podstawie prawa określone warunki i terminy płatności tego świadczenia

Cechy podatku:

Cechy stałe:

-przymusowość - świadczenie pieniężne nakładane jednostronnie przez państwo i może być przymusowo ściągnięty przez komornika nawet wbrew woli zobowiązanego

-bezzwrotność - wpłacony podatek nie podlega zwrotowi

-nieodpłatność - w zamian za świadczenie wpłacający nie otrzymuje od państwa żadnego świadczenia ekwiwalentnego

-ogólność podatku - obowiązek podatkowy jest dla wszystkich jednolity na podstawie aktów prawa

podatek ma charakter pieniężny

cła - mają charakter podobny ale są pobierany przy wywozie i wwozie towaru na terytorium RP

Cechy zmienne:

-podmiot

-przedmiot

-podstawa opodatkowania

-stawki i skale podatkowe

-elementy korygujące wymiar podatku

-warunki płatności

• podmiot czynny - państwo lub inny związek publiczno - prawny który określa wymiar, pobór podatków

• podmiot bierny - zwany podatnikiem - osoba zobowiązana do zapłacenia podatku lub płatnik - osoba zobowiązana do odliczenia i pobrania podatku od podatnika oraz wpłacenia tego podatku na właściwy rachunek

Przedmiotem opodatkowania są rzeczy lub zdarzenia z których występowaniem związane jest powstanie obowiązku podatkowego

Podstawa opodatkowania wyrażona w pieniądzu

Wartość przedmiotu opodatkowania

Wartość ,od której liczony jest podatek

Kumulacja podatkowa - łączenie różnych podstaw opodatkowania w całość

Stawki podatkowe - współczynnik określający wysokość podatku w stosunku do podstawy opodatkowania

Co to jest skala podatkowa?

Skala podatkowa - zbiór stawek podatkowych które w zależności od poziomu dochodów ustalają wymiar podatku

Jakie są elementy korygujące wymiar podatku?

Element korygujący wymiar podatku:

Zwolnienie podatkowe - całkowite lub częściowe pominięcie dochodów uzyskiwanych z niektórych źródeł przy ustalaniu podstawy opodatkowania (zmniejsza się dochód do opodatkowania)

Ulgi podatkowe - zmniejszenie wielkości podatku po dokonaniu jego (zmniejsza się kwota wyliczonego podatku)

Zwyżki podatkowe - powodują zwiększenie obciążeń podatkowych

Warunki płatności podatków - terminy i zasady opłacania, czy ratalnie czy jednorazowo

Źródło podatku - zasób środków , z których opłaca się podatek

Funkcje

• majątkowe - świadczenia powiązane z majątkiem za pośrednictwem elementów

przedmiotem podatku majątkowego może być:

-całość lub część majątku

-zmiana praw majątkowych

-przyrost majątku nie związany ze zmianą właściciela

(np. podatek od nieruchomości i wartości posiadanego kapitału)

• przychodowe - przedmiotem podstawą opodatkowania jest suma przychodów osiąganych przez podatnika

nie uwzględnia się sytuacji finansowej podatnika

-rolny

-leśny

-zryczałtowany podatek dochodowy

• dochodowe - podstawą jest dochód

-od osób prawnych

-od osób fizycznych

podatki od wydatków (od wydatkowanego dochodu - konsumpcyjne)

akcyzy - podatki konsumpcyjne od produktów wytwarzanych przez dużą grupę konsumentów należących do różnych sektorów gospodarczych

-opłaty monopolowe - forma podatku konsumpcyjnego stosowane w odniesieniu do artykułów produkowanych przez przedsiębiorstwa monopolistyczne pozostające w gestii skarbu państwa

Przerzucanie podatku - opodatkowany tylko formalnie jest podatnikiem - ma możliwość przerzucenia obciążenia podatkowego na inną osobę (oprócz majątkowych, dochodowych i niektórych przychodowych, pośrednie konsumpcyjne i VAT)

Funkcje:

• fiskalna - wyraża się w dostarczaniu dochodów publicznych za pośrednictwem podatków

• alokacyjna - wyraża się w oddziaływaniu na zmiany w strukturze wytwarzanego PKB

• redystrybucyjne - oddziaływuje na rozkład dochodów ukształtowany w ... rynkowe

• stabilizacyjne - oddziaływanie na stabilizację makroekonomiczną

Obciążenia podatkowe przedsiębiorstw

Podatki dochodowe - płacą wszystkie podmioty oprócz NBP, skarbu państwa

Przedmiotem jest wynik finansowy przedsiębiorstw

• Podatek od nieruchomości

• - „ - od środków transportu

• - „ - akcyzowy

• - „ - VAT - gdy przedsiębiorstwo dokonało zakupu u innego przedsiębiorstwa, który nie jest płatnikiem podatku VAT lub od przekazanych darowizn w innych przypadkach jest rozliczany na podstawie deklaracji

• akcyza - podatek 1 fazowy czyli pobierany tylko raz u producenta lub importera, objęte akcyzą są: (sól, zapałki, benzyna, olej napędowy, tytoń, alkohol, wyroby luksusowe (futra ze skór naturalnych, kosmetyki, jachty pełnomorskie, niektóre samochody))

podatek kastralny - ma zastąpić podatek od nieruchomości, będzie on płacony od wartości nieruchomości

Obciążenie podatkowe przedsiębiorstwa - wielkości ponoszone przez przedsiębiorstwo z tytułu nałożonych podatków jako kwota ciężaru podatkowego, łączna kwota obciążeń podatkowych od podstawy

Obciążenia nie podatkowe (para podatkowe)

W istocie zbliżone do podatku, bowiem są nieodpłatne, bezzwrotne i obowiązkowe, ale są to opłaty w zamian za które w przyszłości dostaniemy określone świadczenia

Fundusz ubezpieczeń społecznych:

• ubezpieczenie emerytalne

• ubezpieczenie rentowe

• ubezpieczenie wypadkowe

• ubezpieczenie chorobowe

Świadczenia:

• emerytury

• renty

• zasiłki wychowawcze

• zasiłki porodowe

• zasiłki macierzyńskie

• zasiłki chorobowe

• zasiłki pogrzebowe

Fundusz Pracy:

• składki, które powinny być przeznaczone na aktywne formy bezrobocia; roboty publiczne

Fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych

Zagadnienie 10:

Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie:

Planowanie - proces podejmowania decyzji dotyczących przyszłości przedsiębiorstwa., jest ona obecnie obiektywną koniecznością. Przeniesione zostało ze szczebla zarządzania i zmieniły się formy planowania. Powinno ustalać cykle i środki do osiągnięcia celów, wdrażać nowe środki służące rozwojowi przedsiębiorstwa.

Planowanie to jedna z funkcji zarządzania obejmująca zespół czynności kierowniczych określająca politykę strategiczną w zakresie przyszłych celów oraz sposobów ich realizacji ( musi ono realizować złożone cele, jest ono więc ciągiem sytuacji decyzyjnych)

Zdarzenia gospodarcze:

• w ujęciu czasowym

• prognozy: zawierają informacje o prawdopodobnym, przyszłym kształtowaniu się wielkości, które wywierają znaczący wpływ na działalność przedsiębiorstwa. Oparte są na obserwacji i przenoszeniu ich do zamierzeń planowych (okres nie krótszy niż 10 lat), stanowią podstawę informacji

• programy: opis celów działania i środków realizacji tych celów, w programie dokonuje się wyboru określonych działań, jest więc to narzędzie aktywnego kształtowania przyszłości, ustalenia mają charakter wytycznych, horyzont czasowy programu obejmuje 5 lat

• plany: opracowania dotyczące aktywnego, przyszłego działania gospodarczego, są to bezpośrednie narzędzia wpływające na przyszłe zdarzenia i mają charakter decyzyjny, plan jest w pełni skwalifikowany - wyrażenia są liczbowe, ustalany na 1 rok ale może być też na okresy krótsze

• w ujęciu przedmiotowym

• zadania produkcyjne handlowe i usługowe

• zasoby za pomocą których zadania te mogą być wykonane

• nakłady, które będą poniesione przy wykonywaniu zadań

• efekty finansowe, które zostaną uzyskane po zrealizowaniu zadań

• w ujęciu według szczebli zarządzania

• planowanie strategiczne: określa się główne cele i kierunki działania, będzie dotyczyło najważniejszych problemów, dużych przedziałów czasowych do sporządzenia planów taktycznych i operatywnych

• planowanie taktyczne: konkretyzuje cele i kierunki działania, zbiór decyzji, który ustala konkretne zadania i równocześnie przydziela zasoby, niezbędne do wykonania tych zadań, określa cele pośrednie (użytkowe) konkretne i dotyczące krótkiego czasu, na ogół jest planem rocznym, wyjątkowo dwuletnim

• planowanie operatywne: ustala się konkretne zadania dla poszczególnych komórek operatywnych w przedsiębiorstwie (kwartalne lub nawet miesięczne)

Plany:

Rzeczowe:

(plan sprzedaży, produkcji wyrobów gotowych, usług, zaopatrzenia, zatrudnienia i płac)

Finansowe:

Zasady planowania:

1. zasada przyczyniania się do celów działalności

2. zasada prymatu planowania w osiąganiu sprawności rynkowej przedsiębiorstwa

3. zasada ciągłości i kompleksowości planowania

4. zasada efektywności planowania

5. zasada wariantowego ujęcia decyzji planistycznych

6. zasada koordynacji działań planistycznych

Metody planowania:

1. Bilansowa: jest podstawową metodą uzgadniania zależnych od siebie wielkości planowanych, polega na zestawieniu w postaci bilansu planowanych zadań i środków niezbędnych do ich realizacji, druga część bilansu to zasoby rozporządzalne

2. Wskaźników statystycznych: do określenia przyszłych wielkości ekonomicznych na podstawie ich przyrostów na ustalaniu pewnych proporcji, stosuje się tu tzw: wskaźniki dynamiki (indeksy) lub wskaźniki struktury

3. Wskaźników techniczno - ekonomicznych: polega na obliczaniu planowanych wielkości za pomocą ustalonych wskaźników charakteryzujących poziom techniczny i ekonomiczny danej działalności, ma zastosowanie przy sporządzaniu planów rzeczowych

4. Analizy ekonomicznej: polega na badaniu czynników od których zależą wielkości planowani, analiza przeprowadzana jest w zakresie analizy rynku i analizy własnej działalności gospodarczej, ma zastosowanie przy sporządzaniu wszystkich rodzajów planów

5. Kolejnych przybliżeń:

6. Matematyczne

1. programowania liniowego:

1. metoda simpex

2. metoda graficzna

3. problem diety

4. zagadnienia transportowe

Otrzymuje się kilka wariantów rozwiązania i przyjmuje się ten który najlepiej zrealizuje cel!

2. analizy sieciowej: polega na opracowaniu sieci zależności, umożliwia koncentrację wysiłków na czynnikach krytycznych, metody drogi krytycznej, oceny i ...)

Tryb opracowania planu i jego koordynacja (4 fazy)

1. prace przygotowawcze

2. opracowanie planów częściowych

3. koordynacja projektów planów użytkowych

4. zatwierdzenie planu

Potem tan plan powinna otrzymać komórka finansowa P. i bank finansujący działalność P.

Biznes plan:

Dokument określający postępowanie P. w pewnym okresie. Przewodnik do działań strategicznych P. Powinien zidentyfikować słabe i mocne strony działalności P. Konkretyzuje koncepcje działania w zmieniających się warunkach.

Funkcje:

• Służy do rozwijania pomysłów związanych z prowadzeniem P.

• Służy do retrospektywnej oceny działalności P.

• Służy do zachęcania potencjalnych inwestorów, kredytodawców lub właścicieli do zainwestowania w P . pieniędzy

Sporządza się go raz w roku a aktualizuje nie rzadziej niż raz na kwartał. Jest to dokument typowo opisowy.

---