PSYCHOLOGIA, studia


METODY BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH

  1. Podstawowe:

  1. Pomocnicze:

• matematyczno- statystyczne

• socjologiczne- socjogram (określa relacje interpersonalne, środowisko)

• biologiczne- wykorzystanie ukł. Nerwowego zwierząt najbardziej zbliżonych do ludzkiego i eksperymentowanie (np. szczury, małpy)

• fizyczne- pole elektromagnetyczne

• chemiczne- info. o niezbędnych pierwiastkach służących do prawidłowego rozwoju

czł. i określenia roli i funkcji życia pierwiastków

  1. Nienaukowe= parapsych.= astrologiczne:

Np. hipnoza (zakaz w USA, Polsce można), grafologia, chiromancja (linie papilarne), telepatia, wróżby

SANGWINIK: NEUROWYK: INTROWERTYK:

• towarzyski • reakcje ukł. • pesymista

• można na nim polegać

• hołduje konkretnym

wartościom etycznym

EKSTRAWERTYK:

ZMIENNE OKREŚLAJĄCE OSOBOWOŚĆ NORMALNĄ

POSTAWA:

gotowość podmiotu do określonych zachowań w określonej sytuacji wobec podmiotów lub przedmiotów postawy; długo się kształtują i długo się je zmienia

KONCEPCJA DYNAMICZNA PSYCHOANALIZY

    1. FREUD:

Zachowanie człowieka wyznaczane jest przez zasadniczo 2 nieświadome i biologiczne poglądy:

Siła napędowa i życia to energia psychiczna, wypełniająca całego człowieka= LIBIDO. Siłą napędową i śmierci jest agresja.

Warstwy osobowości:

Przejawy zaburzeń:

    1. ADLER:

Zachowaniem człowieka rządzą:

Zachowania zaburzone:

Powstają przy zagrożeniu poczucia własnej wartości lub gdy potrzeba mocy pozostaje w konflikcie z doświadczonym za strony otoczenia społ. poczuciem niższości

Nerwica:

Ma chronić czł. przed przeżywanym poczuciem małej wartości własnej a rzeczywiście jest pozornym realizowaniem potrzeby mocy

    1. JUNG:

Zachowaniami człowieka żądzą 2 rodzaje celów:

Źródło energii życiowej człowieka:

Ciągłe napięcie między tym co w nim świadome a tym co nieświadome. Ilość energii constans, ale rozdział i rozmieszczenie: zmienne, płynne. Energia jest siłą psychiczną która wybiera różne formy i przejawia się m.in. w popędzie seksualnym- prostytucja/ pracoholizm.

2 postawy czł. wobec świata:

Zaburzenia zachowań:

Występują kiedy warstwa ego przestaje pełnić swoje funkcje i doprowadza do powstania zbyt silnego i samodzielnego zespołu podświadomych wyobrażeń i tendencji, czyli kompleksów.

4 sposoby ustosunkowania się do kompleksów:

Podłoże zaburzeń zachowań:

Konflikt między elementami osobowości i stanem niezrównoważenia wynikającego z nierównomiernego rozłożenia energii.

HORNEY:

Bezpieczeństwo:

Najważniejsza z potrzeb. Brak jej realizacji prowadzi do zaburzeń:

3 tendencje zachowań czł.:

Istota zaburzeń:

Przyjmowanie niezadowalających dla podmioty lub otoczenia sposobów rozwiązywania problemów. Związane z życiem wśród innych ludzi.

Nie ma możliwości adekwatnej realizacji potrzeb psychicznych i fizycznych jeśli wcześniej nie nastąpi akceptacja potrzeby bezpieczeństwa.

ERICH FROMM:

Los człowieka:

Zdeterminowany przez kulturę i społeczeństwo. Oderwał się od przyrody (ma poczucie odrębności, samotności i potrzebę ucieczki od wolności). Adaptacja do rzeczywistości społecznej przez przyswajanie społecznie uznanych i spróbowanych wzorców zachowania.

Podstawowe zadania człowieka:

Zachowanie czł. ma przebieg prawidłowy dopóki zaspokaja potrzeby społeczne, odkrywa i realizuje swoje możliwości.

Zaburzenia:

„nieproduktywne typy orientacji”:

SALLIVAN:

Dla rozwoju osobowości i zachowania czł. najistotniejsze są stosunki interpersonalne.

Podstawowe potrzeby człowieka:

Zaburzenia zachowania:

Pojawiają się, gdy potrzeba zadowolenia i bezpieczeństwa nie są zaspokajane lub zaspokajane są w sposób niezadowalający- pojawiają się wtedy lęki. Nie pozwalają na realizowanie pozytywnych dyspozycji podmiotu, nie zapewniają obiektywnego poznania rzeczywistości.

Wydarzenia z dzieciństwa mają wielki wpływ na dorosłe życie- gdy były negatywne procentuje to poczuciem niepewności.

ALEXANDER:

Jednostka w trakcie życia (szczególnie w dzieciństwie) uczy się różnych wzorów zachowań. Niewłaściwe ich zastosowanie nie pozwala rozwiązać stojących przed nim problemów w sposób społecznie i przez niego samego akceptowany (zwłaszcza, gdy jednostka przenosi kiedyś skuteczne wzory zachowania do innych sytuacji, gdzie te wzory są już nieprzydatne, niczego nie rozwiązują, a nawet prowadzą do pogłębienia się istniejących konfliktów. Rezultat konfliktu jednostka- otoczenie i konfliktu wewnątrz jednostki:

Zaburzenia zachowania uniemożliwiające realizację potrzeb, zgodną z oczekiwaniami otocznia i jednostki. Zaburzeniom towarzyszą na ogół negatywne emocje, co pozbawia jednostkę nie tylko stanów emocjonalnie pozytywnych, ale utrudnia jej uczenie się nowych, bardziej adekwatnych wzorów zachowań.

2-gi rok życia- jeden z najważniejszych!

MURRAY:

Twórca najlepszej klasyfikacji potrzeb (1968).

Zachowanie podmiotu:

Wypadkowa działania dynamicznych sił wewnętrznych= potrzeb i zewnętrznych= wpływów środowiska na społeczeństwo.

Lista:

12 potrzeb fizjologicznych + 28 potrzeb psychologicznych związanych z procesem uczenia się np. procesem osiągnięć, uznania, procesem o charakterze społecznym- afiliacji (przyjaźni), oparcia, dominacji, wiedzy.

Człowiek nie zawsze zdaje sobie sprawę ze swoich potrzeb.

Zaburzenie zachowań:

Niespełnienie swoich potrzeb lub spełnienie ich niewystarczająco.

BERN:

Istnieją 3 sfery (w ego):

Istnieją 4 możliwości relacji prowadzących do zaburzeń zachowania:

rodzic + dorosły- obawa przed sprawdzeniem prawdziwości posiadanych przekonań;

powstanie różnego rodzaju uprzedzeń

dziecko+ mało dorosłego- myślenie życzeniowe

dziecko+ dużo dorosłego- halucynacje, urojenia

Brak dorosłego- zupełne oderwanie się podmiotu od rzeczywistości; niesprawność,

niemożność samodzielnego radzenia sobie w życiu

Brak rodzica- podmiot w nieustannym konflikcie z otoczeniem, nie uznaje istniejących i

obowiązujących reguł gry społ.

Brak dziecka- niezdolność do przeżywania emocji, głównie radości

Te braki nie są w stanie zapewnić wew. spokoju i prawidłowego przebiegu kontaktów z otoczeniem.

KONCEPCJA HUMANISTYCZNA

Natura ludzka: twórcza i niepowtarzalna, bo posiada stałą zdolność realizowania siebie. Realizacja samego siebie wymaga jednak określonych warunków zawietrznych. Tych nie tylko nie zapewnia współczesne społeczeństwo, ale często właśnie ono prowadzi do zahamowania rozwoju człowieka i stłumienia jego prawdziwej natury.

*2 kierunki:

1. Zachowanie człowieka wyznaczone przez indywidualny obraz świata i obraz siebie samego. Reakcje podmiotu -zawsze zgodne z jego obrazem świata, niezależnie od stopnia zgodności z obiektywnie istniejącą rzeczywistością.

2. Losy jednostki nie są historycznie i społecznie zdeterminowane. Jednostka ma możliwość lepszego jest sama bezwarunkowo odpowiedzialna za własny los -> poczucie zagrożenia i lęku oraz różnego rodzaju zaburzeń zachowania.

Przedstawiciele:

ROGERS - w każdym występują 3 tendencje stanowiące główne mechanizmy rozwoju jednostki:

  1. Wrodzona zdolność do rozwijania potencjalnych zdolności i możliwości

  2. Wrodzona tendencja do zachowania zgodności miedzy różnorodnymi strukturami organizmu, jej brak, zaburzenie uruchamia mechanizmy obronne

  3. Tendencja do utrzymania pozytywnego stosunku d siebie samego

Te tendencje nie zawsze mogą się w pełni realizować, stłumienie, niepokój, lęk, dezorganizacja struktury „ja”->zniekształcenie świadomości.

Sady i opinie wpojone człowiekowi przez innych wchodzą często w konflikt z jego własnymi ->zaburzenie a zachowaniu się jednostki

Istota zaburzeń zachowania: podmiot nie jest w stanie pokierować własnym rozwojem, popada w konflikty z otoczeniem społecznym wskutek niezgodności „ja” z dopisywaniami otoczenia.

PIERCE - człowiekiem nie kieruje 1 potrzeba, lecz system potrzeb o charakterze społecznym i mieszanym jednocześnie. Ta z potrzeb, którą aktualnie zaspokajamy staje się figurą, a pozostałe tłem, z którego może pojawić się figura. Dla całości życia podmiotu charakterystyczne są 3 procesy:

1 stopień: tworzenie i zanikanie postaci

2 stopień: doskonalenie całości (coraz wyższy szczebel rozwoju, np. od aktywności fizycznej do umysłowej)

3 stopień: samoregulacja -> osiągniecie/utrzymanie stosunku równowagi wewnętrznej i zewnętrznej

2 powody zaburzeń:

a) gdy podmiot nie jest w stanie zapewnić i utrzymać zadowalających stosunków otoczeniem społecznym

b) wiąże się z faktem, ze jednostka nie zawsze nie zawsze jest w stanie realizować własne cele, potrzeby. Przyczyny: wystąpienie kilku tak samo silnych potrzeb bez możliwości ich zaspokojenia, niedostatek zachowań zwiększających poczucie mocy; konflikt miedzy natura człowieka a kulturą, niezdolność do utrzymania prawidłowych interakcji z otoczeniem, rezultat bezkrytycznego przyjmowania informacji z zewnątrz i przyjmowania przez podmiot również informacji, które mu nie odpowiadają, prowadzi do zatracenia własnej tożsamości i nieumiejętności różnicowania miedzy ja a otoczenia, -> powstanie mechanizmów obronnych, np. introjekcji, projekcji, stapiania się z otoczeniem, retrofleksji.

Introjekcja - wyłączenie dużego obszaru świata zewnętrznego i włączenia go w obszar własnego ja i przyjmowanie odpowiedzialności za coś, za co się nie powinno.

Stopienie się z otoczeniem - pokrywani się obszaru własnego ja z otoczeniem, brak poczucia własnej odrębności

Retrofleksja - całkowite oddzielenie się ja od otoczenia i nastawienie się na kontrole samego siebie, brak kontroli nad otoczeniem społecznym i wewnętrznym konflikty prowadzące bezpośrednio do zaburzeń równowagi wewnętrznej i zewnętrznej

FRENKL - najwyższa potrzeba ludzka jest znalezienie sensu życia. Można je mieć tylko, gdy realizuje się w życiu określone wartości i cele. Jednostka ludzka jest jednością psychiczną, fizyczną i duchową, nie stanowi biernego wytworu dziedziczności środowiska, bo posiada świadomość w wyborze celów i sensu własnego istnienia. Człowiek nie tylko decyduje o sobie i wartościach, które zamierza realizować, ale sam ponosi odpowiedzialność za to, co robi. Gdy nie jest w stanie przyjmować odpowiedzialności za siebie, przejawia zachowanie zaburzone. Są one dowodem braku umiejętności realizowania wartości wyższego i niższego rzędu oraz oznaką zatracenia sensu własnego istnienia. Wynika to z nazbyt wąskiego systemu wartości, braku wartości wyższego rzędu, szczególnie absolutnych.

KONCEPCJA BEHAWIORALNA

Zachowanie jest wyłącznym rezultatem oddziaływania środowiska i zdolności do uczenia się o tym, jaki typ zachowań wystąpi, decyduje o tym, jaki typ zachowań wystąpi decyduje środowisko, a szczególnie system kar i nagród stosowany w przeszłości i obecnie. Różnice w zachowaniach normalnych i patologicznych dotyczą częstości występowania, intensywności i społecznej oceny ich wartości.

Zachowanie zaburzone- odbiegające od ogólnie przyjętych norm i wzorów, działania nagłe i niezrozumiałe, które generują emocje negatywne. Badania patologii kultury wykazują, że normy i patologie są względne. Znajomość społecznych wymagań i oczekiwań od zachowań jest warunkiem koniecznym do stwierdzenia, czy określone zachowanie jest zaburzone. Skinner: mówienie o patologii czyjegoś zachowania jest niepotrzebne. Niektóre z tzw. zachowań psychologicznych stanowa jedynie normalna, naturalną reakcję na nienormalne otoczenie.

Dolard, Miller: istnieją silne wew. I zew. Bodźce, które zmuszają jednostkę do określonych działań. Bodźce te mogą być pierwotne i wrodzone (pragnienie, głód) lub wyuczone ( strach, gniew). Popędem wtórnym może stać się każdy bodziec, im silniejszy, tym większa jego rola jako popędu. Popędy pierwotne stanowią podstawę do uczenia się. Są warunkiem niezbędnym do przebiegania tego procesu. Z istnieniem popędów łączy się potrzeba ich realizacji, a z nim sprawa zaburzeń zachowania. Przyczyna zaburzeń: trudność w redukowaniu popędów/negatywna ocena niektórych wyuczonych sposobów ich realizacji. Nabyte we wczesnym okresie życia zachowania redukujące intensywność popędów bywają przenoszone w późniejszym okresie życia na sytuacje, w których zaburzenia zachowań są rezultatem:

- socjalizacji - prowadzi do blokady popędów z niemożnością ich redukcji;

- sprzecznych niezrozumiałych wymagań społecznych;

- zbyt silnego wzmocnienia negatywnego

KONCEPCJA BIOFIZYCZNA

Istnieje ścisły związek między właściwościami biofizycznymi organizmu, a sposobem funkcjonowania jego psychiki. Ogólne tendencje i właściwości organizmu, także takie, które uważa się za: luka w mantynowych notatkach

Przyczyn i mechanizmów zaburzeń zachowań należy szukać przede wszystkim w endokrynologicznych, morfologicznych, fizjologicznych, neurologicznych, biochemicznych defektach samego organizmu.

Kretschner wyodrębnił 3 typy budowy ciała i odpowiadające im typy psychologiczne:

  1. Leptosomatyczny: wątły i chorobliwy, schizotymiczny typ psychiczny: nietowarzyski, obraźliwy, sztywny, powściągliwy, mało zainteresowany światem zew., Skłonny do abstrakcji.

  2. Pykniczny: gruby i skłonny do otłuszczania - cyklotymiczny: towarzyski, zmienny emocjonalnie, realista, łatwy kontakt z otoczeniem

  3. Atletyczny: silny i umięśniony - iksotymiczny: mało wrażliwy, spokojny, umiarkowany w gestach i mimice, sumienny, drobiazgowy.

  4. Olysplastyczny: nieproporcjonalny: wszystkie cechy poprzednich trzech w różnych konfiguracjach.

Sheldon: różne typy:

  1. Ektomorficzny- delikatny, wysmukły, wątły - cereotoniczny: duża wrażliwość nerwowa, skłonność do abstrakcji,trudność nawiązywaniu kontaktów społecznych, duża podatność na zmęczenie i skłonność do ucieczki w samotność.

  2. Izomorficzny - silny i muskularny - somafotoniczny - duża energia, aktywność agresywność

  3. Endomorficzny - niski, krępy - wiscertoniczny - zmienność nastrojów, łatwość kontaktów z innymi, upodobanie do fizycznej wygody, mała stabilność związków uczuciowych.

KONCEPCJA POZNAWCZA

Człowiek jest samodzielnym podmiotem, który w sposób aktywny i celowy bada świat, zmienia i przystosowuje się do niego. O jego zachowaniu nie decydują popędy ani bodźce, ale informacje napływające ze środowiska i te zakodowane w pamięci. Sterują one ludzkim zachowaniem, są materiałem przetwarzanym i wykorzystywanym w procesie myślenia, przewidywania i planowania działań podmiotu. Istotny dla działań podmiotu jest typ interakcji, jaki zachodzi między informacjami napływającymi z zewnątrz a tymi już zachodzącymi w pamięci(strukturami poznawczymi, przypisuje się im szczególna rolę).

Struktury poznawcze stanowią względnie trwały system decydujący o przebiegu procesów regulacji jego stosunków z otoczeniem społ. Analiza treści informacyjnych przechowywanych w pamięci człowieka stała się podstawą ich podziału na:

-sys. Informacji o świecie zewnętrznym - odpowiada za orientacje człowieka i dopasowanie jego zachowań do zaistniałych okoliczności

- ss. Informacji i sobie samym - odpowiada za utrzymanie poczucia własnej tożsamości i indywidualności

- sys. Informacji o programie działania - odpowiada za zachowanie praktycznej wiedzy o sposobie zachowania się podmiotu w określonych sytuacjach

Systemy te dotyczą teraźniejszości, przeszłości i przyszłości

Formalne cech stron poznawczych:

- poznawanie ich zróżnicowania

- złożoność

- abstrakcyjność

- uporządkowanie

-otwartość

- rozbieżność

- zgodność

Do f-cji stron poznawczych zalicz się:

- Selekcję i transformacje napływających informacji

- opis i rozpoznanie elementów, zjawisk, rzeczywistości

- wzbudzenie napięcia emocjonalno - motywującego

Strony poznawcze nie są czymś stałym, ulegają ustawicznym zmianom. Otoczenie społ. Człowieka również ulega zmianom, a ustanawianie tych zmian przez człowieka jest jednym z istotnych warunków wysokiej sprawności działania.

Fiaget: istnieje dwukierunkowa zależność między informacjami napływającymi z zewnątrz. Polega ona na włączeniu i dopasowaniu informacji poznawczych do posiadanej strony poznawczej (asymilacja) i odwrotnie - dopasowanie strony poznawczej do napływających informacji (akomodacja).

O sposobie zachowania się w toczeniu decydują płciowe i formalne cechy struktur człowieka, głównie jego obraz samego siebie i świata zewnętrznego. Niektórzy zwolennicy koncepcji poznawczej mówią, że tym, co dookreśla względna stałość w zachowaniu człowieka są style lub nastawnie poznawcze - określone sposoby przyjmowania, przetwarzania i wykorzystania informacji.

Zaburzenie zachowań, - gdy zachowanie podmiotu nie zapewnia realizacji stojących przed nim celów i zadań, bądź, gdy zachowanie wynika z treści poznawczej podmiotu, które jest negatywnie ocenione.

ZABURZENIA OSOBOOŚCI

Jest ich ponad 100 i nie są chorobami.

Czym różnią się ludzie z zaburzeniami od normalnych? Od dzieciństwa do starości - inny rozwój, brak myślenie refleksyjnego, inne ukształtowanie uczuć wyższych.

Cechy wspólne wszystkich osobowości zaburzonych:

- brak poczucia winy

- chłód uczuciowy

- niedojrzałość psychiczna

- postawy antyspołeczne

- brak poczucia odpowiedzialności

- uproszczony, często pragnieniowy kontakt z rzeczywistością

- niezdolność do przewidywania skutków swoich działań

- niezdolność do realistycznego planowania

- niezdolność realizowania planów życiowych

- dysharmonia psychiczna ( istnieją sprzeczne cechy i tendencje powodujące nieustanne konflikty wew.)

- egoizm

- egocentryzm

- stosunek do ludzi wyznaczony przez swoje problemy i ewentualne korzyści, czyli instrumentalny

- ogólne nieprzystosowania

COŚTAM zaburzeń:

- genetycznie

- środowisko przyczynia się do ukształtowania osobowości zaburzonej (rodzina patologiczna, patologiczni rówieśnicy, niepowodzenia szkolne)

Częstość występowania w przeciętnej populacji to 15%

W warunkach wojen wzrasta do 25%

Tak samo narażeni są mężczyźni i kobiety

Diagnostyka: testy i kwestionariusze osobowości

  1. Osobowość psychasteniczna

Bardzo duża nieśmiałość i nadwrażliwość, oczekiwanie na akceptacje wszystkich, lęk przed nieakceptacja może być przyczyna unikania kontaktów społecznych, nadmierne poczucie odpowiedzialności za innych, stałe poczucie mniejszej wartości, niepewność, lęk, trudności w podejmowaniu decyzji, częste, przesadne analizowanie, szczególnie wobec siebie, podatność na sugestie innych ludzi wraz z tendencja uzależniania się od innych, powolne procesy myślowe, nienadążanie za tempem dyskusji, biegiem zdarzeń, trudności w synkretycznym, jednoznacznym przedstawieniu i artykułowaniu swoich problemów, konflikty wew., głównie związane z rygorystyczna samooceną, czasem uzdolnienie twórcze i wysoko hierarchii zawodowej, naiwność, nadmierne zaufanie i łatwość podporządkowania się innym, często bywają manipulowani, ucieczka w świat fantazji

Terapia:

Indywidualna, najlepiej wspomagana przez rodzinę, czasem grupowa

  1. Osobowość unikowa:

Tak samo ja psychasteniczna, ale szczególnie: nieśmiałość i jednocześnie wysoka potrzeba akceptacji przez innych, lęk przed odrzuceniem i ośmieszeniem, potężny hamulec przed wszelkimi kontaktami społ.

  1. Osobowość zależna:

Tak jak psychasteniczna, ale szczególnie: dążenie do tego, aby inni przejawiali odpowiedzialność za podstawowe dziedziny życia-> podporządkowanie własnych potrzeb, poczucie mniejszej wartości, brak pewności siebie.

  1. Osobowość nerwicowa

Reakcje nerwicowe w obliczu sytuacji, które w odniesieniu do normalnych ludzi nie są nerwicogenne, rzeczywiście trudne sytuacje powodują znaczne napięcie emocjonalne - uniemożliwia to radzenie sobie w tych sytuacjach, i jakiekolwiek dostosowanie, często znaczny egocentryzm, nazbyt silne związki uczuciowe, nie potrafią realizować życiowych planów, często pozostają na uboczu, w sprzyjających warunkach mogą stworzyć rodzinę, wówczas zazwyczaj odgrywają rolę osoby ciągle chorej

  1. Osobowość nieadekwatna

Pozornie ma możliwości rozwojowe nieróżniące się od przeciętnej normy, ale nie wykorzystuje ich, może mieć trudności w kontaktach społ., ich życie to ciąg niedokończonych spraw, brak konsekwencji i dyscypliny, czasem brak wytrwałości i umiejętności przewidywania, znaczna niedojrzałość społ.

  1. Osobowość schizoidalna

żadne, bądź b. małe możliwości nawiązania bezpośrednich kontaktów uczuciowych, żyją w izolacji psychicznej, swoim świecie przeżyć wew., robią wrażenie osób tajemniczych im dziwacznych, często duży dorobek twórczy naukowy, zachowanie prospołeczne, ale chłód uczuciowy, negatywny stos. Do ludzi. U młodych dobre wyniki daje pedagogika.

  1. Osobowość paranoidalna:

Stalin, Hitler

Niezdolny do nawiązania bezpośrednich kontaktów uczuciowych, pozbawiony empatii, kontakt z rzeczywistością - dobry, ale jednokierunkowy - dotyczący fragmentu tej rzeczywistości, dysharmonijny, często wysokie aspiracje i postawa wielkościowa->na ogół nieujawniona, otoczenie postrzega ich jako tajemniczych, nieinformujących obcych o swoich sprawach, ale starają się uzyskać jak najwięcej informacji od otoczenia, wypowiedzi pełne agresji i nienawiści skierowanej do osób z otocznia, nie ujawniają w pełni swych poglądów, często taksja ludzi im przyjaznych, wg nich w każdym ludzkim działaniu, nawet najbardziej przyjaznym, kryje się drugie dno, ukryta nieuczciwość i zagrożenie, którego mogą paść ofiarą. Żyją w stałej gotowości do odpierania ataków, na zimno i bez emocji planując swoje działania, Uważają się za stale zagrożonych, potencjalne ofiary-> sami stają się agresywni. Podejrzliwi, uparci, egocentryczni, nierefleksyjni, skryci, często wielkościowi, nietolerancyjni, tyranizują podwładnych, podstawowa forma działania - walka z prawdziwym lub domniemanym zagrożeniem. Agresja, szantaż, mechanizm obronny: projekcja-> zmutowanie swoich problemów na innych ludzi-> obiektem nienawiści staja się przede wszystkim bliscy.

  1. Osobowość schizotypowa

życie w oderwaniu od realności, pogrążeni w dziwacznych niezrozumiałych dla otoczenia stanach, skłonność do fantazjowania, niezrozumiałe dla otoczenia wypowiedzi, samotny tryb życia

  1. Osobowość pograniczna

Ogromna dysharmonia psychiczna->trudne do przewidzenia zachowania, gniewne i agresywne reakcje, pretensje do całego świata o wszystkie kłopoty, bez względu na sytuacje brak poczucia szczęścia, poczucie braku czegoś, znudzenie, pustka, z którą nie potrafi sobie poradzić ->reakcje impulsywne, idące w kierunku odurzania się, skłonności do kradzieży, wybujałego erotyzmu, reakcje autodestrukcyjne

  1. Osobowość epilepkidalna

Powolność procesów myślowych, zalegania tematyczne, dążenie do drobiazgowego wykańczania procesów myślowych, niemożność swobodnego przerzucania się na inne tematy, w wypowiedziach często postawa mentorska, egocentryzm, nierefleksyjny, wrażliwy, uparty, pamiętliwy, czasem b. gwałtowne rozładowania i różne formy agresji, wybuchy agresji najczęściej kierowane na najsłabszego członka grupy społecznej(w rodzinie dzieci)

  1. Osobowość obsesyjno-kompulsywna

Odbierana jako sztywna, uparta, bez poczucia humoru i możliwości relaksu, źle przystosowuje się do innych, jednocześnie oczekując by inni przystosowali się do niego, pedantyczny, sformalizowany, konwencjonalny, chce porządkować otoczenie wg własnych wzorów, działa wg b. określonych reguł, co ułatwia mu podejmowanie decyzji, z którym ma problemy

  1. Osobowość bierno-agresywna

Negatywny sto. Do otoczenia ujawniany przez bierny opór i zakamuflowana agresję, postrzegana jako mająca ciągłe pretensje do otoczenia w zw. z obowiązkami, które powinna realizować, domagają się agresywnie, aby kto inny spełnił ich obowiązki, uważają, że są traktowani niesprawiedliwie, jawna odmowa spełnienia obowiązków, opór lub spełnianie ich byle jak, prowadzi pasożytniczy tryb życia, manipuluje otoczeniem, nie dąży do samodzielności, b. rzadko próby samobójcze

  1. Osobowość histeroidalna

Chłód uczuciowy, dysharmonia psychiczna, dążenie do rywalizacji i uzależnienia jednocześnie, niedojrzałość psychiczna, egocentryzm, trudności w przystosowaniu, wysoki poziom ekstrawersji-> w grupach społ. Rozwijają najczęściej intensywną działalność, cel: bycie w centrum zainteresowania. Jeśli tak jest, to działa destrukcyjnie, liczne konflikty członków grupy. Często skuteczna postawa uwodzicielska, niewiążąca się z lojalnością wobec partnerów czy związkami uczuciowymi. Kłamstwo patologiczne, manipulacja, szantaż, groźby, próby samobójcze celem wymuszenia zachowań innych, bez poczucia winy, duża sugestywność, bogata wyobraźnia, niekonsekwencja w działaniu ->sytuacje konfliktowe, które są zaskoczeniem, potrafią udawać choroby, oczekują stałych pochwał, czują wyższość nad innymi, ludzie potrzebni tylko do potwierdzenia swojej wspaniałości, pozornie przyjmuje sys. Wartości grupy, doskonale kamufluje soje cele.

  1. Osobowość narcystyczna

Głębokie przeświadczenie o swojej wyjątkowej wartości, oczekuje stałych wyrazów uznania i spełnienia wszystkich życzeń, na ich brak reaguje różnymi formami agresji, całkowity brek empatii, niekiedy wielkie talenty i osiągnięcia, ale zazwyczaj ich przekonania są bez pokrycia, stwarzają pozory swej wyjątkowości i mogą skutecznie wprowadzać w błąd swoje środowisko, nawet bardzo długo, wykorzystując naiwność ludzi

  1. Osobowość cykloidalna

b. wysoka, nadmierna ekstrawersja, okresowe, biegunowe zmiany nastrojów, egocentryzm, nierefleksyjność, interesowność, tendencje do manipulowania innymi, cynizm, nieliczenie się z normami etycznymi i kulturowymi, narzucanie siebie i swojego trybu życia innym, w okresie wzmożonego nastroju kontakt z otoczeniem jest stylem, formą bycia i okazją do załatwiania interesów, przy spadku nastroju dążą do jego poprawy odurzając się zazwyczaj alkoholem, duże zaangażowanie naukowe i zawodowe

  1. Osobowość antyspołeczna

Czynne i agresywne występowanie przeciw drugiemu człowiekowi, grupom ludzkim, stanowiąc zagrożenie dla ich życia i mienia, chłód uczuciowy i wrogość, skłonności sadystyczne, niezrównoważeni emocjonalne, gwałtowne, niszczycielskie reakcje, można ją zaobserwować dość wcześnie, ucieczki z domu, szkoły, kradzieże, chuligaństwo, odurzanie się, brutalne zachowanie w stos. Do słabszych, zaspokajanie potrzeb jedynie przez działalność przestępczą, pasożytniczy tryb życia, praca tylko dla pozoru, brutalne i sadystyczne traktowanie rodziny, chaotyczne życie seksualne, na ogół z wieloma partnerami, mogą występować próby samobójcze, całkowita obojętność wobec losów swoich ofiar, całkowity brak poczucia winy i refleksyjności.

17 psychopatia seksualna

Stała, nadmierna koncentracja na problemach seksualnych, z tendencją do częstych kontaktów seks. Z różnymi partnerkami, bez wchodzenia z nimi w zw. uczuciowy, nie mając wobec nich poczucia odpowiedzialności, duża brutalność w zaspokajaniu potrzeb seks. -> Mogą posuwać się do gwałtów, całe życie podporządkowane realizacji seksualnej, nawet po ślubie nie zmieniają trybu życia.

18 mitomania

Dorosły przezywa życie w oderwaniu od realiów, zastępuje je wyobrażeniowy i życzeniowym światem przeżyć, niedojrzałość psychiczna, brak poczucia odpowiedzialności, niejednoznaczność wzorów etyczno-moralnych, egocentryzm, postawa wielkościowa, kłamstwo patologiczne służące do manipulacji i oszczerstw.

19. Osobowość bez dogmatu

Osoba w ustabilizowanej, korzystnej sytuacji psychospołeczne, może się pozornie niczym nie różnic od innych, zawodzi w chwilach próby, gdy musi się czegoś wyrzec, ujawnia się jako osoba koniunkturalna, wynoszącą siebie nad wartości, z których wyrosła, starają się zachować pozory i mogą być w swoim środowisku nierozpoznane, brak jednoznacznego sys. Wartości, najczęściej występujący tym osobowości zaburzonej.

20. Osobowość fanatyczna

Poczucie własnej wyjątkowości i nieomylności, nietolerancja, egocentryzm, poczucie misji, którą musza spełnić w stosunku do innych, dąży do pozycji przywódczych podporządkowania sobie grup społ., wielka konsekwencja w realizacji celów, w obliczu trudności czasem brutalność, postrzega rzeczywistość fragmentarycznie, nie biorąc pod uwagę kosztów swoich działań, sztywni, nierefleksyjny, nie przyjmują kontrargumentów, czasem uciekają się do manipulacji i przemocy, aby realizować swoje cele

SOCJALIZACJA

Nowak:

Trwający przez całe życie proces uczenia się kultury.

Muszyński:

Procesy przygotowujące ludzi do życia w społeczeństwie przez uczestnictwo w grupach społecznych i ich kulturę. Wychowanie w świadome, kształtowanie osobowości w dobie przyjętych wzorów z interakcjami społ.

Wychowanie +wpływy niezamierzone = socjalizacja

Molewska:

Proces nabywania nowych wartości, wiedzy, umiejętności przez uczestnictwo w życiu społ. Trwa całe życie. Dotyczy także ukształtowanie się postaw.

*mechanizm socjalizacji

1. Człowiek nie jest tylko istota reaktywną, całkowicie kształtowaną przez środowisko. Człowiekiem nie rządzą nieświadome siły popędowe. Człowiek to istota samodzielna, badająca rzeczywistość, obserwuje świat, przewiduje, formułuje hipotezy i wnioski, zmienia otoczenie. Czynności są sterowane przez informacje, które człowiek przetwarza w myśleniu, przewidywaniu, planowaniu, działaniu.

Informacja przychodzi ze środowiska fizycznego społecznego oraz z doświadczenia jednostki, które zdobyła w skutek uczenia i wychowania.

W zależności od tego, skąd pochodzi informacja mówimy o starowani wew. i zew.

Behawioryzm: świat zew. Steruje wychowaniem dzięki systemowi …coś, co nie mogę rozczytać:/

Psychologia poznawcza: środowisko źródłem informacji, które sterują zachowaniem.

Skorny:

*socjalizacja jako proces - socjolodzy antropolodzy.

Poznawanie i przyjmowanie przez jednostkę określonych tradycji kulturowych wyznaczających sposób zachowania się człowieka w społ. Przez przyznanie i pełnienie określonych f-cji w społ.

*Kształtowanie się umiejętności wykonywania czynności zespołowych:

Socjologia to przechodzenie od czynu indywidualnego do zespołowego, czyli zdobywanie umiejętności bezkonfliktowej współpracy z innymi.

*Socjalizacja jako tworzenie się cech osobowości społecznie danych:

Oddziaływanie, które kształtuje cechy charakteru, tworzenie potrzeb społecznych, właściwa realizacja tych potrzeb (lojalność), kształtowanie prawidłowej samooceny i realistycznego poziomu, przyswajanie niezbędnych norm społecznych, rozwój prospołeczne.

NASTĘPSTWA NACISKU SPOŁECZNEGO

Arancon: uleganie, identyfikacja, internalizacja

Freud: cleni skutkiem prawidłowej socjalizacji, ukształtowanie superego -> kręgosłup moralny

Identyfikacja- wiąże się z oddziaływaniem polegającym na przyjęciu i spełnieniu pewnych warunków:

- przebudowanie, łączność z grupą, im silniejsza, tym lepsza identyfikacja

- zależność między sytuacją grupy a stopniem zaspokojenia potrzeb jednostki

- możliwość wpływania na to, co się dzieje w grupie, przez własne działanie

ROLE SPOŁECZNE

4 cechy wspólne:

- społeczeństwo zapewnia sobie i jednostce przetrwanie

- społeczeństwo istnieje dłużej niż jednostka

- społeczeństwo to f-cjonalana całość, której podporządkowane są interesy jednostki

- w każdym społeczeństwie podejmowane są działania niezbędne dla przetrwania całości, gdzie przydzielone są człowiekowi określone zadania

Status jednostki - określona rola jej przypisywana na podstawie wieku, płci, urodzenia, małżeństwa, wykształcenia.

Sterowanie wew., w procesie socjalizacji - w kontekście struktur poznawczych i f-cji, jakie struktury spełniają:

    1. Formułowanie sys. Oczekiwań -> jednostka musi przewidzieć, co może przynieść jej działanie;

2 rodzaje oczekiwań:

- przewidywanie działań niezależnych od działań podmiotu,

- przewidywanie konsekwencji działania własnego, subiektywne, korzysta z informacji środowiska

    1. Formułowanie sys. Ocen wartości, człowiek ocenia wartość wyników, jakie następują po działaniu, bo dążą one do pewnych wartości, pozytywne wywołują stany emocji pozytywne, a negatywne wywołują negatywne

System wartości jednym z głównych regulatorów działań człowieka.

    1. Formułowanie programu działania - sys. Reguł algorytmicznych lub heurystycznych, za pomocą, których ktoś osiąga określone wartości.

Heurystyczny, czyli dochodzi na skróty do wniosków

POZIOMY INTERNALIZACJI

  1. Dana osoba nie ma postawy, a otoczenie społ. wywiera nacisk, by przyjęła tę postawę i zgodnie z nią szła. Postawa osoby, to tylko kwestia nacisku społ.

  2. Słaby nacisk zew. Powoduje zmianę zachowania jednostki na zachowanie społecznie nieakceptowane. Postawy te są na obwodzie, a nie w nim.

  3. Nacisk zew. Na daną osobę stosunkowo silny -> aby zachowała się zgodnie z postawami, jakie sugeruje środ. Zew.

  4. Silny nacisk nie zmieni postawy jednostki i odpowiadających jej zachowań. Postawa centralnych elementów struktury osobowościowej.

SOCJALIZACJA A ZACHOWANIA PROSPOŁECZNE:

* takie, dzięki którym inna osoba/ zbiorowość osiąga korzyści, a podmiot poświęca dobro osobiste

* takie, dzięki którym inna osoba/ zbiorowość osiąga korzyść, a podmiot ponosi tylko naturalne koszty samej czynności (np. poświęca czas)

* takie, dzięki którym inni odnoszą korzyść, a podmiot nie ponosi żadnych strat

TYPOLOGIA CZYNNOŚCI PROSPOŁECZNYCH (Rejkowski):

I ze wzgl. na obiekt:

II na rzecz sfery:

III ze wzgl. na czas trwania zachowań prospołecznych:

GENEZA ZACHOWAŃ PROSPOŁECZNYCH- 3 SZKOŁY:

  1. z.p. wynikają z natury ludzkiej (gdy człowiek troszczy się tylko o siebie, jest to wynik negatywnego wpływu środowiska)- psych. humanistyczna:

Hipoteza wrodzonego altruizmu (empatii)- altruizm jest dziedziczny, każdy z nas go ma

  1. z.p. wynikają z wychowania i socjalizacji, choć człowiek z natury jest egoistą i dopiero wychowanie uzdalnia go do z.p. Impulsy egoistyczne nigdy nie wygasają i pozostają w stałym konflikcie z dążeniami prospołecznymi- psychoanaliza:

  • nie formułuje rozstrzygnięć o dobrej/ złej naturze ludzkiej; akcent na uczenie się bycia prospoł.- neobehawioryzm: człowiek przejawia z.p., no przynosi mu to korzyść osobistą

    • BILANS KOSZTÓW I ZYSKÓW (HOMAS):

    zachowania prospołeczne- wyuczony sposób maksymalizacji własnego interesu. Jego cel to nie cudze dobro, lecz zawsze własny interes, należący do natury człowieka. Dzięki odpowiednim oddziaływaniom człowiek uczy się troszczyć także o cudze interesy, bo przekonuje się, że mu się to opłaca

    Hipoteza osobistego interesu- z.p. pojawiają się wraz ze wspólnotą interesów, gdy występuje użyteczność/ atrakcyjność partnera, atrakcyjność czynności/ jej skutków, groźbą kary za nie udzielenie pomocy (np. kodeks drogowy)

    (z.p., aspoł i antyspoł są opisywane przez te same hipotezy)

    SOCJALIZACJA PRZEZ MEDIA

    Nadmierne uogólnienie przypisujące określone cechy każdej osobie z dawnej gr, bez uwzględnienia różnic między członkami tej grupy

    UPRZEDZENIE NA KORZYŚĆ LUB NIEKONIECZNIE:

    Wroga/ negatywna postawa wobec dającej się wyróżnić- grupy opartej uogólnienia, wprowadzone z wieloma………??? Informacji lub fałszywie- stereotypy

    Przyczyny uprzedzeń mają 3 źródła:

    1. potrzeba uzasadnienia własnego postępowania, przejawiająca się w tym, że jesteśmy skłonni poniżać innych, by usprawiedliwić własne czyny i chronić się przed własną niemoralnością

    2. potrzeba władzy

    3. potrzeba posiadania odpowiedniej pozycji społ.

    HIPOTEZY DOTYCZĄCE PRZYCZYN:

    * sztywne poglądy

    * uznaje konwencjonalne wartości

    * brak tolerancji dla swojej i cudzej słabości

    * skłonność do karania

    * podejrzliwość

    * respekt dla każdej władzy

    * silne uprzedzenia wobec wszelkich grup mniejszych

    Gdy rodzice wprowadzają surową dyscyplinę w domu- stosują metody wychow. wywołujące u dziecka poczucie zagrożenia- miłość warunkowa- potrzeba bezpieczeństwa nie jest realizowana

    ŚWIATOPGLAD:

    zwarty system pojęć, poglądów i przekonań, wyrażający określany stosunek jednostki do społecznej i fizycznej rzeczywistości i wskazujący na pewne formy postępowania. Każdy ś. zawiera twierdzenia opisowe, poznawcze, behawioralne i wartościujące.

    Każdy ś. ma funkcje:

    METODY KSZTAŁTOWANIA ŚWITOPOGLĄDU:

      1. autorytatywnego świadectwa

      2. emocjonalnej perswazji

      3. jednostronnej ekspozycji- fakty zgodne tylko z tezą

      4. dwustronnej ekspozycji

      5. ukrytej alternatywy (pozornego wyboru)- sugeruje się określony sposób przekon.

      6. stereotypowych wzorców

      7. spotęgowanego rozgłosu

      8. wyczekującego przemilczenia

    GRUPA SPOŁECZNA:

    Dwie/ więcej osób- bezpośrednia interakcja, wspólne normy, cele, rozwinięta struktura- pewna liczba osób współdziałających w nieokreślonym, ale raczej dłuższym czasie na podstawie wspólnych celów i wartości; członkowie oddziałują na siebie i świadomie wyodrębniają się.

    Kryteria klasyfikacji:

    1. wielkość (mała- bezpośredni kontakt wszystkich członków)

    2. formalne (bezosobowa)/ nieformalne (osobista)- charakter więzi

    3. charakter grupy:

    1. cechy grupy- interakcja- 3 warunki:

    GRUPA ZADANIOWA- kategorie interakcji:

    NORMA GRUPOWA- zaaprobowany przepis, określający powinności lub przeciwwskazania dla zachowania członka danej grupy.

    Funkcje norm:

    Normy mają charakter zew. lub wew.

    PSYCHOPATIA- Mazurkiewicz: niedorozwój psychoosobisty jest niedomagą?...?

    Kępiński: niemożność zachowania się w określnych sytuacjach, szczególnie zmierzających…………do określonych potrzeb

    Objawy kliniczne:

    Geneza:

    osobowość paranoidalna

    schizoidalna

    antyspołeczna

    dychotomiczna:

    histeryczna:

    asteniczna:

    asocjalna:

    SOCJOPATA- nie występuje organiczne uszkodzenie mózgu; negatywne zachowania wynikiem negatywnego wpływy środowiska zew.

    CHARAKTEROPATIA

    PSYCHOGERONTOLOGIA- od 55 roku życia/ od emerytury; przerwanie pracy powoduje:

    TYPY ADAPTACJI LUDZI STARYCH:

    ZESPÓŁ PSYCHOGENICZNY- chwiejność afektywna, obniża sprawność intelekt. 2 formy:

    Objawy: pojawiają się i rozwijają stopniowo; zaburzenie pamięci świeżej, ale bdb zdolność odtwarzania wydarzeń dawnych- chętnie praktykowane; trudności w przyswajaniu nowych informacji i brak zainteresowania nimi, potępienie wszystkiego, co ….zwiększony egocentryzm, skłonności do izolacji, zobojętnienie wobec bliskich, stopniowe otępienie uczuciowe, koniec z dbaniem o obyczaje/ higienę osobistą, wyraźne zawężenie zainteresowań, bezproduktywna ruchliwość, przesadna oszczędność, brak krytycyzmu, skłonność do kolekcjonowania rzeczy zbędnych.

    CHOROBA ALZHEIMERA= kory mózgowej

    Objawy: gwałtowne i postępujące obniżenie zdolności int., zmniejszenie wydolności pracy, apatia, brak zainteresowań, później: zaburzenia pomięci, trudności w liczeniu i pisaniu

    II etap: afazja= zaburzenia mowy wywołane zaburzeniem ośrodka mowy, agrafia, agnozja= zaburzenia spostrzegania i rozpoznawania przedmiotów, aproksja= niemożliwość wykonywania ruchów złożonych

    II etap: całkowite otępienie, skłonność do ruchów stereotypowych (zacieranie rąk), zniedołężnienie, odruchy ssania i żucia, prawie niemożliwe porozumiewanie się z chorym

    CHOROBA PICHA

    PSYCHOZY STARCZE

    PSYCHOZY AFEKTYWNE:

    ZESPOŁY NERWICOWE

    MIĄŻDŻYCA

    I etap: drażliwość, lekkie zaburzenia pamięci, snu, koncentracji i uwagi, poczucie choroby

    Faza końcowa: otępienie

    NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA

    Lęk przed śmiercią, zaburzenia świadomości i orientacji, halucynacje wzrokowe, wizje koszmarne, czasem urojenia lękowe

    Wszelkie kalectwa i inne choroby samoczynnie prowadzą najczęściej do depresji reakcyjnych

    PSYCHOLOGICZNE PROBLEMY RODZINY ROZBITEJ

    DZIECKO

    Poczucie odrzucenia i winy, fantazjowanie, niezaspokojenie podstawowych potrzeb psychicznych, obawa przed odtrąceniem, niepewność uczuć najbliższych, obawy związane z miejscem zamieszkania, osłabienie mechanizmów radzenia sobie w syt. trudnych- reakcje ucieczkowe, poczucie przeciążenia, bezkarność i bezsilność, ograniczenie zainteresowań kontaktami społ. spowodowane częstymi zmianami depr. i zaburzeniami zachowania, trudności z wykształceniem prawidłowego model psychoseks., przedwczesne podejmowanie współżycia seks., niezdolność do trwałego związku.

    Problemy etapów rozwoju:

    Dziewczyny:

    Lęk przed relacją partnerską, seksualnie starsze rodzeństwo ma zaburzenia częściej (skłonności do zachowań bierno- zależnych, bezradność, poszukiwanie tożsamości)

    Zaburzenia małżonków:

    Trudności w obiektywnej ocenie sytuacji, sztywność myślenia, obniżona zdolność do…. Podejmowania decyzji, poczucie poniżenia i winy. Dyskomfort emocjonalny, fałszywe prezentowanie pozytywnych emocji, tłumienie negatywnych uczuć, zastępcze wyładowanie agresji. Regresja w obrazie własnej osoby i relacja z ludźmi, zaburzenia samooceny, najczęściej przesadne, poczucie krzywdy, utrata wiary we własne możliwości, unikanie odpowiedzialności, zwiększona skłonność do analizowania własnego zachowania, nasilone poczucie osamotnienia, nadmierna podejrzliwość, życie fantazjami, bezradność w prostych sytuacjach życiowych.

    Specyfika doboru małżeństw nieudanych:

    Po rozwodzie lepiej przystosowują się młodsze kobiety i starsi mężczyźni

    Relacje rodzice- dziecko:

    Manipulowanie dzieckiem, przejawy patologii u rodziców, angażowanie w konflikt szerszego otoczenia, zachowania agresywne fizyczne i słowne, syndrom oddzielenia od jednego z rodziców dotyczy zaburzeń dziecka, które w sposób niesprawiedliwy jest angażowane przez jednego z opiekunów

    Więzi płciowe:

    Silniejsze ze str. matek, między tą samą płcią dzieci i rodziców. Dzieci wychowywane przez ojców- wszelkie zaburzenia psych., szczególnie w wieku przedszkolnym

    Czynniki ułatwiające przystosowanie się dziecka:

    Czynniki rozróżniające kompetencje rodz.:

    Prawidłowe postawy rodziców:

    Nie prawidłowe postawy rodziców:

    KAZIRODZTWO

    Kazirodztwo- 10-20% wykorzystywania seks. (15% kobiet, 5% mężczyzn poniżej 18 lat)

    Związki kazirodcze:

    Związki sytuacyjne, psychopat., związane z pedofilią, homoseksualne, związane z patologią rodzinną.

    Ryzyko związane z kazirodztwem:

    Wczesnodziecięce dośw. Rodziców, klimat przemocy, gwałtu i agresji w rodzinie, alkoholizmu, zaburzenia więzi uczuciowej i seksualnej między rodzicami, wyłączenie się (psych./fiz.) matek z życia rodzinnego.

    Matki: doświadczały przemocy w dzieciństwie, częste stany depresyjne

    Ojcowie: alkoholizm, problemy w pracy, stres- częsty i źle rozwiązany

    Dziecko: ciekawość, nawykowy szacunek do dorosłych, potrzeba opieki i czułości, okres przekory, rak wiedzy, popęd seksualny

    Struktura i relacje w rodzinie kazirodczej:

    Rola matek w przestępstwie k.:

    Świadome zachęcanie/ prowokowanie, czasem udział, bierność, brak prób przeciwdziałania, frustrowanie potrzeb seks. męża

    Zachowania wobec dziecka w relacjach k.:

    Patologiczna zazdrość o dziecko, dążenie do eliminacji jego kontaktów społ., zaborczość (np. faworyzowanie kontaktów sam na sam)

    Czynniki istotne dla oceny stopnia ryzyka wystąpienia związków k.:

    Relacje k. między rodzeństwem:

    Stadia rozwoju związku k.:

    Psych. charakterystyka sprawców k.:

    kobiety raczej nie widziane jako sprawcy, bo zaprzecza się seks. agresji kobiet w ogóle- przekonanie, że jeśli są, są mało szkodliwe albo wręcz pozytywne- większe przyzwolenie społ- ukryta rola kobiet, a 24% chłopców i 13% dziewczyn było wykorzystywanych przez kobiety

    ofiary kobiet: własne dzieci, dzieci sąsiadów, wnuki, dzieci koleżanek

    gł. formy: seksualny, obnażanie, całowanie, pieszczoty, manipulowanie człowiekiem, stosunki seks.

    wyjaśniają swoje zachowania miłością, akceptacją, izolacją, odrzuceniem mężczyzn, własnymi doświadczeniami, zemstą, lękiem przed niezadowoleniem życiowym, niską samoocen, niezaspokojonymi potrzebami

    3 typy sprawczyni:

    Specyfika sytuacji dziecka w rodzinie k.:

    Pomoc:

    Terapia:

    Przywrócenie poczucia bezp., nauczenie rodziców normalnego, ciepłego kontaktu z dzieckiem, praca nad zlikwidowaniem poczucia winy, uraz dot. najczęściej utraty ojca i partnera seks.

    Terapia grupowa: integracja z grupą społ, przerwanie izolacji, dążenie do poprawy samooceny

    Warunki rekonstrukcji rodziny ze str. dziecka:

    Ze str. sprawcy:

    Psychologiczne i społeczne aspekty narkomanii

    *trzy zasadnicze źródła:

    człowiek, środowisko, narkotyk

    *w uzależnieniu zachodzi aktywny związek człowiek-narkotyk

    -zależność fizyczna (organiczna)

    -zależność psychiczna (psychologiczna)

    -zależność społeczna (grupowa)

    *narkomani to przede wszystkim osobowości socjologiczne, o niskim progu tolerancji na frustracje, nie radzące sobie z problemami emocjonalnymi, a także osoby normalne (z ciekawości).

    *filozofowie-odwołanie się do naturalnych tendencji(potrzeb, dążeń, motywów)

    *filozoficzno-psychologiczne teorie metafizyczne-egzystencjalne o dążeniach, pragnieniach, instynkcie instynkcie i wrodzonych popędach, zasadzie pierwszych skojarzeń.

    W człowieku istnieje wrodzona tęsknota za czymś nieosiągalnym, będąca motorem ludzkiego działania, może ona przejawiać się w dążeniu do tego, co nieosiągalne, lęk przez nieznanym, rozpacz, brak akceptacji samego siebie i poczucia bezradności, ale jednocześnie chęć bycia kimś, skłaniają do przezwyciężenia ciężkich stanów psychicznych za pomocą środków odurzających………..-( łączy to z poczuciem bezsensu).

    Frankl: cierpienie nieodłącznym aspektem losu człowieka-krytyczne stadium jednostki ludzkiej; narkotyki pomagają zredukować silne stany psychiczne.

    Bayerath-6 uwarunkowań narkomanii:

    1. teoria symptomów

    2. teoria podstawowych popędów

    3. zasada chęci i przyjemności

    4. zasada przyjemności bólu

    5. mechanizm krótkiego spięcia

    6. samorzutne uzależnienie się

    ad.1. akcent na biologiczne podłoże i własna dynamika rozwoju u poszczególnych jednostek-np dzieci narkomanów

    ad.2. uzależnienie z powodu zmian jakościowych i ilościowych zachodzących w organizmie procesie rozwoju.

    ad.3. chęć zaspokojenia potrzeb życiowych- napięcie emocjonalne i przyjemność procesie ich zaspokajania.

    ad.4.podstawowy biologiczny mechanizm sterowania; celem doznania euforii narkotykowej człowiek pokonuje wszelkie przeciwności.

    ad.5. współdziałanie czynników farmakologicznych farmakologicznych biologicznych po niektórych środkach wyłączają się mechanizmy biologiczne-brak reakcji na te środki. Dopiero po jakimś czasie powracają funkcje biologiczne, a wraz z nimi chęć brania środków.

    Uzależnienie lekowe- wypływa z wzajemnego oddziaływania między żywym organizmem a środkiem toksycznym, zmianą zachowania i innym reakcjami zmierzającymi do tego, by zażywać środki stale/regularnie ze względu na ich działania na psychikę, a czasem by zapobiec nieprzyjemnym stanom wynikającym z ich braku.

    FIZYCZNE UZALEŻNIENIE OD NARKOTYKÓW- przy systematycznym używaniu danego środka uzależniającego narkotyk wdaje się w cykl przemian tkankowo-fizjologicznych. Organizm domaga się środka, mimo, że nie jest to naturalna potrzeba.

    Odstawienie środka- zespół abstynencyjny; przykre zmiany i odczucia w organizmie psychice uzależnionego. Głód środka, nadmierne pocenie się, drgawki, dreszcze, bezsenność, brak apetytu, biegunka-niekiedy nawet niebezpieczne dla życia. Wymioty, obstrukcje, zmiany ciśnienia, uczucie zimna i gorąca zależy od przyjmowanego środka.

    *Objaw tolerancji- odporność organizmu zwiększa się w miarę używania środków-człowiek uzależniony, w celu uzyskania tych samych efektów, musi przyjmować coraz większe dawki. Reakcja komórek nerwowych słabnie i przez to domagają się one coraz większych dawek.

    *Tolerancja skrzyżowana- używanie różnych narkotyków razem.

    PSYCHICZNE UZALEŻNIENIE- (uważane za słabsze, więc mniej godne uwagi-niektórzy naukowcy)

    -słabe ego z niedowładem czynnika ……, obniżony poziom sfery i niski próg odporności na frustracje; łatwo popadają w przygnębienie, reagują lekiem/gniewem w sytuacjach konfliktowych.

    -wygórowane potrzeby psychologiczne przy jednoczesnej niestałości i nie wytrwałości w dążeniach- zaspokajanie swoich potrzeb i wyładowania frustracji- Nie dojrzłość intelektualna i emocjonalna prowadzą do braku perspektywnego myślenia i uczenia się, nieumiejętność analizy i syntezy oraz istotnie utrudnia ocenę reakcje sytuacji.

    - postawa egocentryczna, a nawet egoistyczna- prowadzi do postawy aspołecznej i antyspołecznej. Brak motywacji altruistycznej-frustracja, którą jednostka usiłuje likwidować środkami odurzającymi/poprzez agresję.

    -specyficzne reakcje nerwicowe, szczególnie nieprawidłowe interakcje jednostka-środowisko, które doprowadzają do powstania specyficznych reakcji nerwicowych, dających przyzwolenie sięgnięcia po narkotyk.

    UZALEŻNIENIE SPOŁECZNE OD NARKOTYKÓW

    -obserwowanie od 40-50 lat

    -silne uzależnienie od grupy i pośrednio od zażywanych środków

    -Rydzyński: analiza współczesnego brania w grupie

    Czynniki sprzyjające

    CECHY CHARAKTERYSTYCZNE POLSKIEJ NARKOMANII

    -od lat 70-tych (-1968r.)

    -od początku charakter dynamiczny

    -I faza: duża ilość środków chemicznych (klej, aceton, eter, benzyna…)czasem hasz i marihuana, potem moda na dożylne zażywanie syntetyków

    Różne eksperymenty: nadużywanie lekarstw, wyciągi z roślin i grzybów.

    1970:1100 przypadków leczenia

    1972:2300 przypadków leczenia

    -II faza: 1973-80: uzależnienie od mocnych, klasycznych narkotyków(opium, morfina, kodeina, kompot + syntetyki.

    Zaczyna się wytwarzać subkultura kręgów narkotykowych.

    -III faza: 1980-nadal- „zejście do podziemia”- zażywanie i produkcja indywidualne/w małych grupach.

    Przeważnie środki opiumowe(nierzadko wzmacniane lekami)

    Wzrost przestępczości związanej z narkotykami ~o 25%

    50 % rodzin niepełnych wśród narkomanów

    35 % rodzin rozbitych

    71 % narkomanów była pozbawiona należytej opieki matki, która pracowała zawodowo

    21 % jedynaków

    * jedynaków wielu rodzinach narkomanów stwierdzono alkoholizm, przestępczość

    *ambiwalentna postawa wobec religii, obniżone zainteresowanie kulturą, polityką, społeczeństwem

    *wczesne dzieciństwo narkomanów: choroby i zaburzenia(wstrząsy, objawy neurotyczne…)stosowanie surowych kar( 74% ucieczki ze szkoły, 31 % z domu!)

    *duży 5 ludzi „wolnych”- nie założyli rodziny(84%)

    *58% narkomanów nie pracuje, nie uczy się

    * narkomani byli często karani ( nie tylko w dzieciństwie);ich zachowanie nosi znamiona cech aspołecznych

    *politoksykomania u 76 % (11-30 różnych środków)

    *motywy: ciekawość moda, chęć przeżycia przyjemności, próba rozładowania emocji, chęć ucieczki od źle ocenionej rzeczywistości, wadliwe funkcjonowanie rodziny, dehumanizacja życia społecznego, błędy wychowawcze, chęć eksperymentowania z narkotykami, niedojrzałość.

    *na wzrost narkomanii wpływ mają media!

    *bóle stawów, mięsni, kości, niewydolność nerek, serca, wątroby, obniżenie aktywności seksualnej.

    *zaburzenia pamięci i uwagi, drażliwość, halucynacje, depresje, spowolnienie, tendencje samobójcze.

    *niski poziom odpowiedzialności, obniżony znacznie poziom sensu życia-poczucie zagubienia w świecie, pustka egzystencjalna, negatywna ocena własnego życia, akceptowanie samobójstwa jako jedynego wyjścia z sytuacji, wysoki poziom niepokoju, napięcie emocjonalne, nie zintegrowana osobowość, nasilenie obszarów konfliktowych odnośnie siebie, innych, przyszłości.


    Wyszukiwarka