Leksykon pamięci buforowej

Cache: Szybka pamięć buforowa, zwana też pamięcią podręczną, w której tymczasowo i "na zapas" przechowywane są dane z innego, wolniejszego nośnika danych.

Cache Hit: Sytuacja występująca, gdy żądane przez CPU dane i adresy są już w cache'u. Ponieważ nie jest potrzebny wtedy dostęp do (właściwej) pamięci, wydajność komputera wzrasta.

Cache Miss: Okoliczności występujące, gdy żądanych przez procesor danych lub adresów nie ma w buforze. Niezbędny jest dostęp do (właściwej) pamięci, co spowalnia pracę CPU

SRAM (static RAM): Nie potrzebuje odświeżania. Bardzo szybki, w porównaniu z pamięcią dynamiczną, jednak stosunkowo drogi. Stosowany najczęściej w charakterze pamięci cache.

Jak korzystać z pamięci cache?

Zawsze kiedy otwieramy stronę WWW znajdującą się w Sieci, jest ona najpierw ładowana do naszego komputera i zapisywana tymczasowo w folderze TEMPORARY INTERNET FILES, pełniącym rolę bufora internetowego. Gdy chcemy w późniejszym czasie załadować tę samą stronę, Internet Explorer czyta dane z pamięci podręcznej, zamiast powtórnie ściągać je z Sieci, co wyraźnie przyspiesza całą operację. Problemem jest w tym przypadku fakt, że po powtórnym załadowaniu strony widzimy nie jej aktualną wersję, lecz tę, która została wcześniej zapisana na naszym dysku twardym. Jeżeli mamy pecha, zawartość strony może się w tym czasie zmienić. Inną kłopotliwą cechą tego rozwiązania jest zajmowanie przez cache. ogromnych ilości wolnego miejsca na dysku twardym. Dlatego możemy dostosować właściwości cache'u do własnego stylu pracy. W tym celu uruchamiamy Internet Explorera i odnajdujemy polecenie menu: Widok | Opcje internetowe. W oknie Opcje internetowe, na zakładce Ogólne, w polu Tymczasowe pliki internetowe naciskamy przycisk Ustawienia. W otwartym oknie dialogowym ustalamy sposób aktualizacji przez Internet Explorera stron zapisanych w cache'u, procent dysku twardego zajmowany przez pamięć podręczną i katalog, w którym ma być umieszczona. Pentium potrzebuje przynajmniej 256 kB cache'u. Dzisiejsze systemy Pentium posiadają przeważnie 256 kilobajtów zewnętrznej pamięci podręcznej. Jeśli nasz komputer posiada mniejszą ilość cache'u drugiego poziomu (Second Level) lub nie ma go wcale, to brak ten należy bezwzględnie uzupełnić, gdyż zapewni to odczuwalną poprawę szybkości działania (o 20 procent lub więcej). Większość płyt głównych oferuje również 512 KB bufora, co w stosunku do 256 KB zapewnia już tylko kilkuprocentowy przyrost wydajności.       Zarówno cache procesora (Level 1), jak i cache L2 (Level 2, zewnętrzny) muszą zostać uaktywnione w setupie BIOS-u. W przeciwnym razie odczujemy gwałtowny spadek wydajności systemu, gdyż pamięć podręczna będzie wprawdzie obecna, lecz nie będzie wykorzystywana. Dokładniejsze informacje na ten temat znajdziemy w poradzie "Optymalizacja pamięci po jej rozbudowie".

Pamięć podręczna

Na wydajność twardego dysku oprócz technologii wykonania oraz prędkości wirowania nośnika, ma wpływ również wielkość zainstalowanej w urządzeniu pamięci podręcznej. Co ważniejsze, jej obecność jest niezbędna dla poprawnego funkcjonowania napędu - kopiowane są do niej na przykład odczytane z nośnika dane, które następnie są przesyłane do kontrolera w komputerze. Cache może być także wykorzystany podczas komunikacji w drugą stronę. Przesłane do zapisania informacje umieszczane są najpierw w "schowku", skąd - po odnalezieniu wolnego miejsca na dysku i odpowiednim ustawieniu głowic - przepisywane są na talerze. Taka metoda postępowania pozwala na przykład na wcześniejsze "zwolnienie" kontrolera (nie musi on wówczas czekać na zakończenie danej operacji i może zająć się realizacją kolejnego zlecenia wejścia/wyjścia). Zapisywanie danych za pośrednictwem pamięci podręcznej niesie jednakże pewne niebezpieczeństwo: zanik zasilania, który wystąpi przed skopiowaniem danych z pamięci podręcznej na nośnik, może spowodować ich bezpowrotną utratę. Aby uniknąć takiego ryzyka, zaawansowane kontrolery SCSI (RAID) mogą być na przykład wyposażone w pamięć cache zasilaną z baterii, która - w razie awarii - przechowuje swoją zawartość do ponownego włączenia zasilania (dane są wówczas przenoszone na talerze). Ponieważ jednak nie wszystkich użytkowników stać na zakup tak wyposażonych sterowników, a napędom SCSI stawia się bardzo wysokie wymagania pod względem awaryjności, większość producentów na wszelki wypadek wyłącza w nich buforowanie operacji zapisu.
      W przypadku konstrukcji EIDE przeznaczonych na szeroko rozumiany rynek konsumencki przyjętym powszechnie minimum jest pamięć podręczna wielkości 512 KB. Z testowanych urządzeń od reguły tej odbiegały jedynie modele Seagate U4, które wyposażono tylko w 256 KB cache. Co ciekawe, w swojej kategorii radzą sobie one zupełnie dobrze. Wśród modeli pracujących z prędkością 7200 coraz więcej napędów korzysta z bufora o pojemności jednego lub dwóch megabajtów. Również i tu wyjątkiem od reguły są produkty Seagate - modele Barracuda ATA (512 KB pamięci podręcznej). Mały "schowek" nie przeszkodził im jednak w osiągnięciu wyśmienitych rezultatów i zajęciu miejsca w czołówce testu.

Koncepcja pamięci podręcznej cache

Koncepcja pamięci cache jest podobna do koncepcji pamięci wirtualnej i wynika z własności pamięci SRAM i DRAM. Pamięci statyczne są szybsze od pamięci dynamicznych, natomiast pobierają więcej energii i są zdecydowanie droższe. Ponadto są układami o niższym stopniu scalenia. Z tych powodów nie jest możliwe zbudowanie całej pamięci operacyjnej z pamięci statycznych. Z drugiej strony pamięci dynamiczne są zbyt wolne dla szybkich, współczesnych procesorów i wymagają przy dostępie stanów oczekiwania. Wynika to zarówno z dużej częstotliwości zegara taktującego te procesory, jak i np. z występującej w Pentium pracy dwupotokowej. Aby zmniejszyć ten efekt, wprowadzono następującą koncepcje. Pamięć systemu składa się z relatywnie dużej pamięci operacyjnej (rzędu kilkudziesięciu do kilkuset MB) zbudowanej z pamięci dynamicznych oraz z mniejszej (kilka do kilkaset KB), lecz znacznie szybszej pamięci cache zbudowanej z pamięci statycznych. Ponadto w systemie musi znajdować się sterownik cache,

Koordynujący w systemie współpracę pamięci z pozostałymi układami. W przypadku operacji na pamięci sterownik ten sprawdza, czy poszukiwana informacja znajduje się w pamięci cache. Jeżeli tak, operacja jest wykonywana na pamięci cache, bez stanów oczekiwania. Sytuacja taka nazywana jest trafieniem (ang. cache hit). W

przypadku nieobecności informacji w pamięci cache, następuje dostęp do pamięci operacyjnej z koniecznymi stanami oczekiwania. Jest to tak zwane chybienie (ang. cache miss).

Bezpieczny cache

O fakcie nawiązania tzw. bezpiecznego połączenia z określonym serwerem WWW informuje nas symbol zamkniętego zamka, umieszczony w lewym dolnym rogu okna Navigatora. Dwukrotne kliknięcie tej ikony umożliwia wyświetlenie dodatkowych informacji o danej stronie (dostępnych również za pośrednictwem funkcji View | Page Info). Możemy się tu np. dowiedzieć, jak bardzo bezpieczna jest stosowana w danym przypadku technika szyfrowania. Navigator ma zresztą dodatkowy mechanizm zabezpieczający przed otwartym składowaniem poufnych informacji. Z tego też względu zawartość bezpiecznych stron webowych (transmitowanych przy użyciu protokołu SSL) nie jest zapisywana w obszarze DiskCache. Strony takie są wprawdzie umieszczane w pamięci roboczej MemoryCache, ale po zakończeniu pracy Navigatora jej zawartość jest zawsze usuwana.

Architektura systemu z pamięcią cache

We współczesnych systemach z pamięcią cache występują dwa rodzaje

architektury: Look-through i Look-aside.

Architektura Look-through

Sposób połączenia pamięci cache pokazany jest na poniższym

rysunku.

W architekturze tej pamięć cache, połączona magistralą lokalną z

procesorem, oddziela go od reszty systemu. W przypadku trafienia

główna magistrala systemu nie jest w ogóle używana, co powoduje

dodatkowe zwiększenie szybkości działania systemu. Związane jest

to z możliwością korzystania z magistrali głównej przez innych

zarządców magistrali (np. sterownika DMA) w trakcie realizacji

operacji na pamięci cache. Żądanie dostępu do pamięci jest

przekazywane do pamięci głównej (PAO) tylko w wypadku chybienia.

Inicjowany jest wówczas cykl magistrali głównej z koniecznymi

stanami oczekiwania.

Architektura Look-aside

Sposób współpracy pamięci cache z systemem przy zastosowaniu

architektury Look-aside przedstawia poniższy rysunek.

Przy architekturze tej procesor nie jest odizolowany od reszty

układów przy cache. Dostęp do pamięci powoduje rozpoczęcie

normalnego cyklu magistrali. W przypadku trafienia cykl ten jest

zawieszany, a operacja jest wykonywana na pamięci cache bez stanów

oczekiwania. W przypadku chybienia wykonywany jest normalny cykl

magistrali za stanami oczekiwania. Przy architekturze Look-aside,

nawet w przypadku trafienia, magistrala nie jest dostępna dla

innych zarządców magistral. Nie są też możliwe równoległe operacje

dla dwóch zarządców magistral. Zaletami architektury Look-aside są

natomiast: prostsza konstrukcja, niższy koszt i nieco szybsza

realizacja operacji w przypadku chybienia (normalny cykl magistral

jest rozpoczynany od razu po żądaniu dostępu do pamięci).

Pamięć cache składa się z trzech elementów:

banku danych pamięci cache (pamięć danych)

katalogu pamięci cache (często nazywanego TAG-RAMem)

sterownika pamięci cache

W banku danych pamięci cache przechowywana jest zapisywana i

odczytywana informacja, natomiast katalog pamięci cache służy do

szybkiego sprawdzania, czy poszukiwana informacja znajduje się w

pamięci danych cache (konkretnie, czy dany adres jest odwzorowany

w pamięci cache). Jest to zadaniem sterownika pamięci cache, który

ponadto organizuje współpracę pamięci cache z systemem. Jednym z

bardzo ważnych elementów tej współpracy jest zapewnienie zgodności

(ang. consistency lub coherency) zawartości pamięci cache z

pamięcią główną.

Obsługa pamięci cache pierwszego poziomu

Pamięć cache L1 jest zintegrowana z procesorem i nie ma możliwości jej rozbudowy; składa się ona z bufora rozkazów połączonego z szyną adresową oraz z bufora danych połączonego z szyną danych procesora. Wyróżniamy trzy sposoby obsługi cache L1: write through (WT), write back (WB) oraz linear burst (LB). W procesorach klasy Pentium stosowany jest głównie tryb zapisu write back (WB), jeżeli jednak zdecydujemy się na Cyrixa 6x86, to nasz chipset powinien obsługiwać także tryb linear burst, który jest właśnie przeznaczony dla procesorów tej linii. Zdecydowanie najlepsze jest takie rozwiązanie, w którym chipset oferuje wsparcie dla wszystkich rodzajów zapisu cache'u, czyli: write through, write back oraz linear burst. Tryb zapisu do pamięci buforowej L1 najczęściej wybierany jest w setupie komputera.

Kontroler pamięci cache II poziomu

Kontroler pamięci cache L2 odpowiedzialny jest za obsługę bufora drugiego poziomu oraz współpracę z pamięcią buforową pierwszego poziomu i pamięcią operacyjną RAM. L2-cache instalowana jest najczęściej na płycie głównej.

Pamięć buforowa drugiego poziomu jest instalowana na płycie głównej w sposób umożliwiający jej rozbudowę. Płyty główne wyposażane są standardowo w pewną określoną ilość pamięci cache L2. Najczęściej spotykane rozmiary to: 256KB, 512KB, 1MB, 2MB. Najważniejsze jest, aby pamięć ta była zainstalowana (chociaż 128KB, a najlepiej 512KB). W efekcie następuje ogromny wzrost wydajności komputera. Zainstalowanie kolejnych kilobajtów już nie powoduje tak radykalnych przyrostów wydajności systemu (np. rozbudowa z 256 KB do 512 KB daje wzrost wydajności rzędu 5%), także koszt rozbudowy tej pamięci może okazać się niewspółmierny do wyników jakie przez to osiągniemy.
      Powyższe rozważania odnoszą się do pracy pod kontrolą systemów jednowątkowych. W przypadku korzystania z Windows NT, OS/2 lub Unixa (systemów wielozadaniowych) każdemu wątkowi przydzielony jest odpowiedni rozmiar bufora, tak więc korzystne jest posiadanie przynajmniej 512 KB cache L2.

Jak rozszerzyć pamięć cache

Nowoczesne systemy operacyjne, takie jak Windows 95/NT czy OS/2 Warp, umożliwiają swobodne przełączanie pomiędzy kilkoma aktywnymi programami. W tym przypadku ważną rolę odgrywa pamięć pośrednia, która jest bardzo szybka w porównaniu z klasyczną pamięcią roboczą. W momencie, gdy komputer nie posiada w ogóle dodatkowej pamięci lub jej rozmiar wynosi tylko 64kilobajty, powinniśmy pomyśleć o jej rozbudowie. Podobnie należy postąpić w przypadku braku mechanizmu Tag-RAM. W tym układzie RAM zapamiętywana jest informacja o tym, które obszary pamięci roboczej zostały zapisane w pamięci pośredniej, co umożliwia bardziej wydajne zarządzanie modułem cache.
      Niestety, w przypadku układów cache nie istnieją tak popularne standardy, jak SIMM czy PS/2-SIMM. Z tego też względu należy zawsze sprawdzić w dokumentacji płyty głównej, które moduły cache można na niej umieścić. Wyjątek stanowi natomiast coraz bardziej popularna podstawka COAST (Cache on a stick), której budowa jest znormalizowana. Musimy tylko sprawdzić w dokumentacji, czy nasza płyta współpracuje z pamięcią cache typu Pipelined Burst, czy też wolniejszym cachem asynchronicznym.

Organizacja pamięci cache

W celu zapewnienia możliwości szybkiego sprawdzenia, czy komórka pamięci, na której ma być wykonana operacja, jest odwzorowana w pamięci cache, dwie części pamięci cache, bank danych i katalog, tworzą tak zwaną jednoblokową pamięć asocjacyjną (ang. One-way Set-associative lub Direct-mapped). W takiej organizacji pamięć cache stanowi jeden blok, który jest dzielony na zestawy. Pamięć główna dzielona jest na strony o rozmiarze równym rozmiarowi bloku pamięci cache. Strony są z kolei również dzielone na zestawy, przy czym ilość zestawów w stronie jest identyczna jak w bloku pamięci cache. Każdy zestaw w pamięci cache ma swoją pozycję w katalogu (TAG-RAM). Zawiera ona adres strony z którego pochodzi dany

zestaw. Każdy zestaw jest wpisywany na miejsce w pamięci cache do zestawu o numerze zgodnym z numerem zestawu w stronie. Umożliwia to bardzo szybko sprawdzanie obecności zestawu - nie musimy bowiem przeszukiwać katalogu, lecz sprawdzamy adres bloku w określonej pozycji katalogu. Interpretacja graficzna struktury jednoblokowej pamięci asocjacyjnej cache oraz jej relacje z pamięcią główną przedstawia poniższy rysunek.

W przypadku wymiany zestawu na danej pozycji modyfikowany jest adres bloku w pozycji katalogu odpowiadającej temu zestawowi. Np. na rysunku w wyniku odczytu odpowiednich komórek w pamięci cache są odwzorowane zestawy 4 i 5 ze strony 0 oraz zestaw dwa ze strony1. Jeżeli nastąpi odwołanie do zestawu 4 na stronie 2, to zestaw ten zostanie wpisany w banku pamięci cache na miejsce zestawu 4 ze strony 0. Jednocześnie w pozycji katalogu cache odpowiadającej danemu zestawowi w miejsce strony 0 zostanie wpisana strona 2. Jeżeli bank danych pamięć cache dzielimy na dwa lub cztery bloki, mówimy odpowiednio o dwu- lub czteroblokowej pamięci asocjacyjnej (ang. two-ways set-associative memory lub four-ways set-associative memory).

Rozbudowa pamięci podręcznej

Jeżeli chcemy zająć się przyspieszeniem komputera i w tym zakresie, musimy zwrócić uwagę na jeden szczegół. Kiedy zmienimy jakieś ustawienie BIOS-u, należy zanotować poprzednią jego wartość i przetestować dokładnie system. Dzięki temu pozostawiamy sobie możliwość łatwego powrotu do poprzedniego stanu. Kiedy parametry pracy systemu zostaną przesadnie wyśrubowane, komputer może się zawieszać już w chwili startu. Jedynym wyjściem może wtedy być skasowanie zawartości BIOS-u za pomocą zworki resetującej pamięć CMOS płyty. Dokładnych Wszystkich ustawień w BIOS-ie musimy w tym przypadku dokonać samodzielnie, ponieważ poprzednia konfiguracja została utracona w trakcie kasowania CMOS-u. Zatem chcąc przyspieszyć komputer poprzez modyfikację czasu dostępu do pamięci należy zachować szczególną ostrożność. Jeżeli chcemy rozszerzyć pamięć naszego peceta do wielkości ponad 64 MB, powinniśmy zwrócić uwagę na związek tego faktu z działaniem pamięci podręcznej drugiego poziomu.
      Cache to bardzo szybka, statyczna pamięć buforująca dane pomiędzy szybkim procesorem i zazwyczaj znacznie wolniejszą pamięcią RAM. Pamięć podręczna drugiego poziomu tylko w przypadku procesorów Pentium II i Pentium Pro znajduje się wewnątrz procesora, w pozostałych przypadkach umieszczona jest na płycie głównej.
      W przypadku starszych płyt głównych instalacja powyżej 64 MB pamięci pociąga za sobą konieczność zwiększenia tzw. pamięci Tag-RAM, która służy - mówiąc w skrócie - do zapamiętania znalezionej w cache'u pozycji. Kości można z reguły wymienić bez większych problemów. Jednak na wszelki wypadek należy sprawdzić w dokumentacji płyty, czy jest to w ogóle możliwe.
      Problemem nie do ominięcia w przypadku rozbudowy pamięci powyżej 64 MB może być chipset płyty. Przed zakupem kolejnych modułów należy bezwzględnie ustalić, czy tak duża pamięć RAM może być w ogóle obsługiwana przez kontroler. Jeśli nie, jedynym rozwiązaniem będzie wymiana płyty.
      Także w przypadku płyt przeznaczonych dla procesorów Penitum i zbudowanych na chipsetach FX,VX i TX firmy Intel należy dobrze przemyśleć decyzję o rozbudowie RAM-u powyżej 64 MB. Zysk z rozszerzenia pamięci nie będzie tak duży, jakbyśmy się mogli spodziewać, ponieważ pamięć cache buforuje tylko pierwsze 64 MB. Nie modyfikujemy nigdy pozycji setupu, których dokładnie nie znamy. W przeciwnym razie nasze działania mogą mieć dość nieprzyjemne skutki, gdy np. pamięć RAM lub cache jest odczytywana i zapisywana zbyt szybko w stosunku do jej możliwości lub też zmieniony zostanie tryb pracy kontrolera IDE. W efekcie może nastąpić mniej lub bardziej trwała utrata danych (przechowywanych w pamięci lub na dysku twardym). Obok mechanicznych parametrów każdego dysku, takich jak szybkość obrotowa oraz gęstość upakowania danych na nośniku, na osiągi urządzenia wpływ mają również możliwości zamontowanej w nim elektroniki. Istotnym czynnikiem jest rozmiar bufora pełniącego funkcję pamięci podręcznej. Bufor zintegrowany z dyskiem twardym jest niezbędny, gdyż dostęp do danych znajdujących się na wirujących talerzach nie zawsze może być zrealizowany natychmiast. Po wysłaniu żądania pobrania danych z nośnika napęd musi ustawić w odpowiedniej pozycji głowicę odczytującą oraz zaczekać, aż dane zapisane na talerzu znajdą się w jej zasięgu. Dzięki pamięci cache możliwe jest takie optymalizowanie odczytu i zapisu danych, aby zminimalizować liczbę jałowych obrotów dysku oraz czasy pozycjonowania głowic zapisująco-odczytujących. Tym samym maleje czas oczekiwania na dane. W przypadku konstrukcji przeznaczonych na rynek konsumencki standardem są dyski z pamięcią podręczną o pojemności 512 KB. Nowe modele firmy Seagate z serii U5 charakteryzują się dużą gęstością upakowania danych. Dlatego w jednostce czasu mogą one przesyłać stosunkowo duży strumień danych. Z tego powodu, mimo stosunkowo małej prędkości obrotowej talerzy (5400 obr./min), producent zdecydował się na instalację kości pamięci o dwukrotnie większej pojemności - 1024 KB. W większości urządzeń EIDE o prędkości obrotowej 7200 obr./min i części napędów SCSI zastosowano jeszcze większy, bo dwumegabajtowy bufor. Zwykle jednak jego pewna część (40-288 KB) przeznaczona jest na oprogramowanie (firmware) samego dysku. Najbardziej wydajne modele, w których talerze wirują z prędkością 10 000 obr./min - np. oba modele Quantum Atlas 10K II - wyposażono natomiast aż w 8 MB pamięci podręcznej. W tej klasie urządzeń stosuje się zwykle bufor o pojemności "jedynie" 4 MB.

Poprawne ustawienie typu pamięci cache

Istnieją dwa tryby pracy pamięci cache: Write Through i Write Back. O ile pierwszy z nich przyspiesza jedynie dostęp do odczytywanych danych, to drugi - bardziej wydajny - obsługuje również zapis do pamięci operacyjnej.
     W komputerach osobistych standardowy typ pamięci jest z reguły ustawiony prawidłowo. Gdy jednak istniejący procesor wymienimy na szybszy model, problem wyboru typu pamięci cache pojawi się ponownie.
      W przypadku dostrajania płyt głównych akceptujących tryb pracy Write Back, z nowej konfiguracji systemu możemy "wycisnąć" trochę większą wydajność. Jeżeli nie, powinniśmy wybrać starszy typ Write Through.

Poprawne ustawienie pamięci cache dla CD-ROM-u

Większość użytkowników Windows 3.x wykorzystuje program Smartdrive do buforowania odwołań do twardego dysku. Program ten jest również w stanie przyspieszyć pracę napędu CD-ROM, co jest szczególnie przydatne w przypadku gier komputerowych oraz encyklopedii multimedialnych. Smartdrive ma jednak tę właściwość, że buforuje dane z CD-ROM-u tylko wtedy, gdy sterownik MSCDEX jest wczytany do pamięci przed programem SMARTDRV. W przeciwnym razie napęd CD-ROM nie jest dostępny w momencie wczytywania Smartdrive'a, w związku z czym jest przez program ignorowany.
      Należy pamiętać także o tym, aby przed programem SMARTDRV wczytywać do pamięci również sterownik klawiatury KEYB.COM. Jeśli tego nie uczynimy, to w przypadku "miękkiego" resetu ([Ctrl]+[Alt]+[Del]) buforowane dane z klawiatury nie będą zapisane na dysku - zostaną utracone.

Włączenie pamięci cache

Nowe procesory mogą w pełni wykorzystać wysoką częstotliwość ich taktowania tylko wtedy, gdy są w stanie dostatecznie szybko pobrać dane, które mają być przetwarzane. Pamięć operacyjna (nawet w postaci szybkich modułów SDRAM) okazuje się do tego celu zbyt wolna. Z tego względu już procesory 386 były przystosowane do pracy z szybką pamięcią podręczną zainstalowaną na płycie głównej (L2 cache), natomiast procesory 486 wyposażono dodatkowo w wewnętrzną pamięć (L1 cache).
      Aby uaktywnić pamięć cache, ustawiamy opcje CPU Internal Cache i External Cache na Enabled. W ten sposób włączymy najważniejszy mechanizm przyspieszający działanie systemu. Niektóre BIOS-y pozwalają dodatkowo wybrać tryb pracy pamięci podręcznej. W trybie Write Through każdy zapis w pamięci cache powoduje jednocześnie przesłanie danych do pamięci operacyjnej, natomiast szybszy tryb Write Back najpierw buforuje zapisywane dane, a następnie przesyła je do pamięci RAM w większych blokach.

11

---