WSPÓŁPRACA ORGANÓW SG z Prokuraturą, Prace licencjackie, magisterskie, Magisterki


WYŻSZA SZKOŁA POLICJI

w SZCZYTNIE

INSTYTUT PRAWA I NAUK SPOŁECZNYCH

WSPÓŁPRACA ORGANÓW STRAŻY

GRANICZNEJ Z PROKURATURĄ

PRACA DYPLOMOWA

NAPISANA POD KIERUNKIEM

SZCZYTNO 2000

SPIS TREŚCI

Strona

WSTĘP 4

ROZDZIAŁ I

WSPÓŁPRACA A NADZÓR. POJĘCIE WSPÓŁPRACY WSPÓŁDZIAŁANIA 6

ROZDZIAŁ II

STRAŻ GRANICZNA I PROKURATURA 10

1. Organizacja i zadania Straży Granicznej 10 2. Organizacja i zadania Prokuratury 18

ROZDZIAŁ III

FORMY WSPÓŁDZIAŁANIA STRAŻY GRANICZNEJ I PROKURATURY 23

  1. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez Straż Graniczną 23

  2. Nadzór prokuratora nad działalnością Straży Granicznej inną niż prowadzenie dochodzeń i śledztw 31

  3. Rzeczywista współpraca 33

ROZDZIAŁ IV

WSPÓŁPRACA STRAŻY GRANICZNEJ Z PROKURATURĄ NA PRZYKŁADZIE WYDZIAŁU DOCHODZENIOWO- ŚLEDCZEGO ŁUŻYCKIEGO ODDZIAŁU STRAŻY GRANICZNEJ 38

ZAKOŃCZENIE 47

AKTY NORMATYWNE 49

BIBLIOGRAFIA 50

WSTĘP

Państwo zmierza do osiągnięcia określonych celów, realizując określone zadania, spełniając określone funkcje. Czy państwo ma do osiągnięcia jakieś samoistne cele? Nie. Ale ma cele, jakie mu wyznaczają poszczególni filozofowie, politycy czy określone organizacje lub grupy społeczne. Cele stawiane państwu są różne.

Do podstawowych zadań każdego państwa należy zapewnienie bezpieczeństwa społeczeństwu jak i jego jednostce. Stan bezpieczeństwa państwa stanowi wypadkową wielu zjawisk natury organizacyjnej, strukturalnej, funkcjonalnej i prawnej. Między innymi, zależy od liczby i struktury organów powołanych do jego zapewnienia oraz od unormowań prawnych regulujących kompetencje, zakres zadań i zasady współdziałania tych organów.

W Polsce zapewnienie bezpieczeństwa i porządku leży w kompetencji organów władzy, administracji państwowej i samorządowej. Zadania w tym zakresie spełniają również organizacje społeczne, związki wyznaniowe, kościoły.

Bezpieczeństwo państwa, to ochrona przed zagrożeniem z zewnątrz jak i porządek wewnętrzny. Pierwszym zagrożeniem ( zewnętrznym ) zajmuje się przede wszystkim Minister Obrony Narodowej. Natomiast zapewnienie ładu i porządku wewnętrznego leży w gestii resortu, który w swojej nazwie inkorporuje przymiotnik „wewnętrznych”. Będzie to oczywiście Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, na które składa się całokształt działalności zmierzającej do utrzymania i umocnienia istniejącego systemu tak, aby był zgodny z interesem społecznym. Jest to urząd przy pomocy którego naczelny organ administracji państwowej jakim jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, realizuje swoje ustawowe zadania. Do wykonywania ustawowych zadań jakimi są ochrona, zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji dysponuje podległymi mu formacjami, którymi są: Straż graniczna, Państwowa Straż Pożarna, Urząd Ochrony Państwa i Policja. W śród wymienionych organów swoją swoistą rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa realizuje Straż Graniczna.

Także elementem składowym systemu bezpieczeństwa jest również Prokuratura, która strzeże praworządności oraz czuwa nad ściganiem przestępstw.

Z powyższego wynika, że Straż Graniczna i Prokuratura są organami powołanymi do ochrony bezpieczeństwa państwa. Celem mojej pracy nie jest rozgraniczenie kompetencji Straży Granicznej i Prokuratury, gdyż uczynił to ustawodawca, lecz wskazanie podstaw prawnych, zasad form i obszarów współdziałania, co może się przyczynić do lepszego i efektywniejszego wykonywania ustawowych zadań tych organów, właśnie poprzez współpracę.

W rozdziale I podjęto rozważania dotyczące współdziałania i nadzoru oraz przedstawiono związek między tymi pojęciami.

Rozdział II zawiera omówienie wybranych zagadnień dotyczących Straży Granicznej i Prokuratury -związanych ze strukturą organizacyjną, z zadaniami i zasadami działania.

Następnie w rozdziale III przedstawiono formy współdziałania Straży Granicznej i Prokuratury oraz podjęto próbę syntezy -na czym polega rzeczywista współpraca wyżej wymienionych organów.

Ostatni rozdział przedstawia zagadnienia współpracy Straży Granicznej z Prokuraturą na przykładzie Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej w Lubaniu.

ROZDZIAŁ I.

WSPÓŁPRACA A NADZÓR. POJĘCIE WSPÓŁPRACY, WSPÓŁDZIAŁANIA

Przystępując do zbadania i opisania współpracy organów Straży Granicznej i Prokuratury w pierwszej części postaram się wyjaśnić znaczenie pojęcia współpracy, współdziałania oraz wyjaśnić związek między współpracą a nadzorem.

W pojęciu każdej społeczności istnieje wspólność pewnych interesów i współdziałanie, którego celem jest realizacja tych interesów lub ich ochrona.

Potocznie znaczenie terminu „współdziałanie” można wyszukać w Słowniku języka polskiego; i tak współdziałanie, to działanie, pracowanie wspólnie z kimś, pomaganie komuś w jakiejś działalności. Wywieranie wpływu na coś, przyczynianie się do czegoś razem z innymi czynnikami, funkcjonowanie razem z innymi.

Z punktu widzenia socjologicznego współdziałanie to „stosunek społeczny polegający na wspólnym działaniu i pomocy wzajemnej w osiągnięciu danego celu .

Nauką badającą rozmaite rodzaje działań z punktu widzenia ich skuteczności jest prakseologia. Pionierem i współtwórcą prakseologii polskiej jest T. Kotarbiński, który uważa, że „dwa podmioty współdziałają, jeżeli przynajmniej jeden z nich drugiemu pomaga lub przeszkadza”.

Inny prakseolog J.Zieleniewski, twórca prakseologicznej teorii organizacji, twierdzi że, „współdziałanie”, to w istocie rzeczy nic innego jak działanie zmierzające do realizacji celów tożsamych lub zgodnych .

Według innej definicji „współdziałanie, to typy i rodzaje związków zachodzących między jednostkami lub grupami społecznymi, dążącymi w tym samym czasie do realizacji wspólnego celu lub do wzajemnego uniemożliwienia sobie osiągnięcia celów rozbieżnych”.

Przyjmując za kryterium cel współdziałania można rozróżnić następujące typy współdziałania:

  1. współpraca - kooperacja pozytywna,

  2. współzawodnictwo - rywalizacja,

  3. walka - kooperacja negatywna.

Współdziałanie o charakterze kooperacji pozytywnej jest istotą i warunkiem koniecznym wszelkich zorganizowanych działań zespołowych, nastawionych na realizację wspólnego celu. Jednostki wchodzące ze sobą w kooperację pozytywną, w ramach całości zorganizowanych powiązane są różnymi pośrednimi lub bezpośrednimi zależnościami, które mogą mieć charakter:

  1. powiązań hierarchicznych według zasady nadrzędności, podrzędności,

  2. powiązań technologicznych, wynikających z przebiegu procesów technologicznych,

Oprócz tych formalnych stosunków łączących ludzi w procesie pracy zespołowej, w każdym zespole wykształca się sieć stosunków nieformalnych, często niesprzyjających realizacji podstawowych celów organizacji.

Analizując treść powyższych definicji należy stwierdzić, iż współdziałanie, współpraca polega na skoordynowanym wykonywaniu zadań cząstkowych przewidzianych podziałem pracy. Aby wystąpiło współdziałanie muszą istnieć co najmniej dwa podmioty, które dążą do osiągnięcia tego samego celu, między którymi istnieją określonego rodzaju więzi, np. funkcjonalne, informacyjne.

W literaturze można spotkać wiele definicji nadzoru. Ja jednak ograniczę się tylko do tych definicji, które mają związek ze współdziałaniem.

W nomenklaturze prawnej pojęcie nadzoru określa się jedną z funkcji kierownictwa państwowego, polegającą na zabezpieczaniu realności pełnienia innych funkcji, takich jak planowanie, koordynacja, wykonywanie zadań, kontrola. Inaczej mówiąc jest to więc zespół kompetencji, uprawnień i obowiązków, nadrzędnych organów państwowych, zapewniających możliwość wywierania wpływu za pomocą różnych środków na prawidłowe funkcjonowanie organów podporządkowanych. O nadzorze można mówić wówczas, gdy istnieje organizacyjna nadrzędność określonego organu nad innym organem nadzorowanym lub podporządkowanym.

Sprawowanie funkcji nadzoru powierza się najczęściej organom państwowym nad innymi organami państwowymi.

Według S. Jędrzejewskiego o nadzorze możemy mówić, gdy nadzorujący ma możność podjęcia prawem przewidzianych środków wiążących nadzorowanego lub możność bezpośredniego wzruszania jego aktywów.

Zaś T. Bigo nadzór traktuje jako jedną z funkcji kierownictwa i określa jako „zespół takich kompetencji, których wpływ na działalność organów podporządkowanych jest bardziej intensywny i bezpośredni, a które mają na celu usunięcie nieprawidłowości, zapobieganie ich w przyszłości”.

Nadzór można również zdefiniować jako pilnowanie działania wykonywanego przez inny podmiot, wyrażające się ingerencją osoby pilnującej. Sposób wykonywania nadzoru zależy od stylu kierowania, od zdyscyplinowania pracowników oraz od sposobu ich pracy.

Podsumowując wyżej przytoczone definicje należy stwierdzić, iż podstawowym celem nadzoru jest usuwanie bądź zapobieganiu powstawaniu nieprawidłowości w działaniu organów podlegających nadzorowi. Poprzez takie działania organy nadzorcze mogą wpływać uzdrawiająco na pracę organów nadzorowanych lub usuwać skutki działań nieprawidłowych, a także wydawać akty wyznaczające właściwy kierunek działania, zapobiegające powstawaniu nieprawidłowości. Mogą one mieć różną formę, np. zatwierdzanie niektórych aktów organów nadzorowanych, zawieszania i uchylania aktów normatywnych itp. Najczęściej celem nadzoru jest zapewnienie zgodności działania z prawem i zasadniczą linią polityki państwa.

Przybliżając zagadnienie związku między współdziałaniem, współpracą a nadzorem należy stwierdzić, iż taki związek ma miejsce, ponieważ obydwa pojęcia dotyczą działań wielopodmiotowych. Istnieje więź hierarchiczna i funkcjonalna zarówno w instytucji współdziałania jak i nadzoru. Cele i zadania są zbieżne, np. powodzenie działania, wywołanie zamierzonych skutków, nie przeszkadzanie, usuwanie nieprawidłowości.

ROZDZIAŁ II.

STRAŻ GRANICZNA I PROKURA - ORGANIZACJA, ZADANIA I ZASADY DZIAŁANIA

1.Organizacja i zadania Straży Granicznej.

Organy Straży Granicznej, podobnie jak i inne organy państwa, zostały powołane do wykonywania wyznaczonych przez prawo zadań państwowych.

Straż Graniczna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją przeznaczoną do ochrony granicy państwowej na lądzie i na morzu oraz do kontroli ruchu granicznego mająca na celu rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń w zakresie określonym ustawą o ochronie granicy państwowej oraz innymi ustawami. Funkcjonariusze Straży Granicznej pełnią służbę graniczną, prowadzą działania graniczne, wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze i administracyjno-porządkowe oraz prowadzą postępowania przygotowawcze według przepisów Kodeksu postępowania karnego, a także wykonują czynności na polecenie sądu i prokuratury oraz innych właściwych organów państwowych w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych przepisach.

Centralnym organem administracji państwowej w sprawach ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu granicznego jest Komendant Główny Straży Granicznej, podległy Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji. W terenie organami SG są komendanci strażnic oraz komendanci granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej. Komendant Główny Straży Granicznej określa szczegółowy zakres zadań i terytorialny zasięg działania terenowych organów Straży Granicznej oraz organizację wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów i pododdziałów odwodowych.

Do podstawowych zadań Straży Granicznej należy:

  1. ochrona granicy państwowej,

  2. organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego,

  3. wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy państwowej, w tym wiz,

  4. rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, w zakresie określonym ustawą o ochronie granicy państwowej oraz innymi ustawami,

  1. zapewnienie porządku publicznego w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego, a w zakresie właściwości tej Straży -także w strefie nadgranicznej,

  2. osadzanie i utrzymywanie znaków granicznych na lądzie oraz sporządzanie, aktualizacja i przechowywanie granicznej dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej,

  3. ochrona nienaruszalności znaków i urządzeń służących do ochrony granicy państwowej,

  4. wykonywanie postanowień umów międzynarodowych o stosunkach prawnych na granicy państwowej,

  5. gromadzenie i przetwarzanie informacji z zakresu ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu granicznego oraz udostępnienie ich właściwym organom państwowym,

  6. nadzór nad eksploatacją polskich obszarów morskich oraz przestrzeganiem przez statki przepisów obowiązujących na tych obszarach,

  7. ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej poprzez prowadzenie obserwacji statków powietrznych i obiektów latających, przelatujących przez granicę państwową na małych wysokościach, oraz informowanie o tych przelotach właściwych jednostek Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej,

  8. zapobieganie transportowaniu bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych przepisów, przez granicę państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych, a także zanieczyszczeniu wód granicznych,

  9. zapobieganie przemieszczaniu bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych przepisów przez granicę państwową środków odurzających i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych,

  10. wykonywanie zadań określonych w innych ustawach.

Mówiąc o systemie organizacyjnym Straży Granicznej, należy uwzględnić zasady jej organizacji. Do Straży Granicznej odnoszą się podstawowe zasady ustroju aparatu państwowego, takie jak: zasada państwa prawnego i zasada praworządności, a także inne zasady o charakterze normatywnym oraz sformułowania z dziedziny organizacji i zarządzania.

Do podstawowych zasad organizacji Straży Granicznej można zaliczyć:

-zasadę jednolitości,

Zasada jednolitości Straży Granicznej oznacza, że wszystkie jej organy powinny współdziałać ze sobą, opierając się na więzi organizacyjnej o charakterze nadrzędności i podporządkowania. Straż Graniczna powinna stanowić jednolity, zamknięty układ zróżnicowanych organów, między którymi występują więzi organizacyjne i zależności funkcjonalne. Jednolitość Straży Granicznej oznacza również, że więzi organizacyjne opierają się na zasadzie hierarchicznego podporządkowania.

Zasada hierarchicznego podporządkowania została określona przez przepisy ustawy o Straży Granicznej, a więc w płaszczyźnie normatywnej. Cechą charakterystyczną jest tu pełne podporządkowanie organu niższego stopnia organowi wyższego stopnia w określonym systemie. Oznacza to w praktyce, że wszelka działalność organu niższego stopnia podlega ingerencji organu nadrzędnego, a w skrajnych wypadkach może to oznaczać wyłączenie organu podporządkowanego z realizacji danego zadania. Organ podporządkowany (niższego stopnia) jest całkowicie poddany wpływowi organu nadrzędnego. Wykorzystuje się w tym wypadku środki kierownictwa wewnętrznego, które są określone przepisami prawa.

Zasada sprawnego działania oznacza, że organy Straży Granicznej i jej funkcjonariusze muszą działać zgodnie z zasadami prakseologii, tzn. szybko, skutecznie i ekonomicznie. Sprawne działanie nakazuje uwzględnienie współzależności struktury organizacyjnej i funkcji Straży Granicznej oraz dokonania doboru odpowiednich metod działania, a także reguł wypracowanych przez naukę o organizacji i zarządzaniu.

Zasada fachowości jest rezultatem realizacji zasady sprawnego działanie za pomocą wewnętrznego podziału zadań pomiędzy jednostki organizacyjne i poszczególne stanowiska pracy. W wyniku tego podziału powstały odpowiednie służby Straży Granicznej zajmujące się sprawami, które wymagają specjalistycznego przygotowania i wyszkolenia. Z zasadą sprawnego działania wiąże się organizacja kompanii odwodowych przeznaczonych do realizacji zadań SG w sytuacjach nadzwyczajnych, a często ekstremalnych, spowodowanych zagrożeniem bezpieczeństwa, porządku publicznego i nie naruszalności granicy państwowej RP.

Po opisaniu organizacji Straży Granicznej należałoby przejść do zasad jej funkcjonowania.

Organy Straży Granicznej jak już wyżej wspomniano zostały powołane do wykonywania oznaczonych przez prawo zadań państwowych. Prawodawca określił zadania, uprawnienia i obowiązki SG w różnych aktach prawnych, z których głównym jest ustawa z 12 października 1990 roku o Straży Granicznej.

Natomiast zasady działania Straży Granicznej określają sposób wykonywania zadań, a można je podzielić na ustrojowe i służbowe.

Zasady ustrojowe:

  1. Zasada praworządności ma zastosowanie w sferze organizacji, tzn. Straż Graniczna może przybrać struktury tylko takie, jakie przewiduje prawo oraz w sferze aktywności tj. SG może działać tylko zgodnie z prawem.

  2. Zasada równego traktowania obywateli. Traktowanie takie każdy obywatel ma zagwarantowane w Konstytucji RP. Straż Graniczna nie może dyskryminować ani sympatyzować z żadną z grup społecznych.

  3. Zasada kontroli nad Strażą Graniczną. Dla SG został przyznany duży katalog uprawnień, a co za tym idzie sposób korzystania z niego musi być kontrolowany aby nie doszło do nadużyć. Składa się na nią kontrola zewnętrzna (Parlament, Rzecznik Praw Obywatelskich, opinia społeczna) i wewnętrzna (resortowa)

  4. Zasada sprawnego działania. SG aby była skuteczna musi działać szybko i ekonomicznie, podyktowane to jest osiągnięciem jak największej efektywności jej pracy. Sprawne działanie nakazuje uwzględnienie współzależności struktury organizacyjnej i zadań przed nią stojących oraz nakazuje dobieranie odpowiednich metod kierowania działaniami i stosowania się do reguł wypracowanych przez prakseologię.

Zasady służbowe.

1. Zasada respektowania godności obywateli oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka. Zasada ta jest wyrażona w art. 9 ust. 5 Ustawy o Straży Granicznej, która mówi „ funkcjonariusze w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności obywateli oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka”.

2. Zasada zaskarżalności sposobu wykonywanych czynności służbowych przez Straż Graniczną. Prawo złożenia skargi przysługuje każdemu, kto ma podstawy aby twierdzić, że Straż Graniczna wykonywała swoje uprawnienia i obowiązki niezgodnie z prawem, bądź też z zasadami podejmowania czynności służbowych. Zażalenie składa się do właściwego miejscowo prokuratora.

  1. Zasada proporcjonalności. Odnosi się ona do stosowania środków przymusu bezpośredniego przez SG. Stosowanie środków przymusu musi mieć na celu osiągnięcie podporządkowania się wydanym na podstawie prawa poleceniom, aby powodowało możliwie najmniejsza dolegliwość. Musi być zachowana proporcjonalność środka przymuszenia (obrony) do wielkości zagrożenia.

Funkcjonariusze Straży Granicznej wykonując swoje ustawowe zadania, o których mowa w art. 1 ust. 2 o Straży Granicznej mają prawo do:

  1. dokonywania kontroli granicznej,

  2. dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży, sprawdzania ładunków w portach i na dworcach oraz w środkach komunikacji lotniczej, drogowej, kolejowej i wodnej,

  3. wydawania wiz i innych zezwoleń na przekroczenie granicy państwowej na podstawie odrębnych przepisów,

  4. legitymowanie lub w inny sposób ustalania tożsamości osoby, co do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo lub wykroczenie,

  5. zatrzymywania osób usiłujących lub popełniających przestępstwo, poszukiwanych przez organy ścigania albo osób, których tożsamość nie można ustalić, oraz doprowadzenia ich do właściwego terenowego organu Straży Granicznej,

  6. przeszukiwania osób, rzeczy, pomieszczeń i środków transportu w celu zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą lub zniekształceniem,

  7. zatrzymywania i cofania z granicy państwowej do nadawcy szkodliwych materiałów jądrowych i promieniotwórczych, środków chemicznych i biologicznych jak również odpadów,

  8. przebywania i poruszania się na gruntach bez uzyskiwania zgody ich właścicieli lub użytkowników oraz przechodzenia przez pola uprawne w czasie bezpośredniego pościgu, również z użyciem psa służbowego, jeżeli nie ma możliwości korzystania z dróg,

  9. żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej,

  10. zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa,

  11. przy zatrzymywaniu osób, o których mowa w ust.1 pkt 5 , oraz przy przeszukaniu, o którym mowa w ust. 1 ptk 6 Ustawy o Straży Granicznej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania karnego. Określone w tym zakresie uprawnienia i obowiązki funkcjonariuszy Policji przysługują odpowiednio funkcjonariuszom Straży Granicznej.

  1. Organizacja i zadania Prokuratury.

Elementem składowym całego systemu bezpieczeństwa Państwa jest Prokuratura, której zadaniem jest ochrona praworządności, ściganie przestępstw, ochrona własności społecznej i zapewnienie poszanowania praw obywateli.

Prokuraturę stanowią Prokurator Generalny oraz podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz prokuratorzy Instytuty Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Funkcje Prokuratora Generalnego sprawuje Minister Sprawiedliwości, który jest organem naczelnym Prokuratury.

Zadaniem Prokuratury jest strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw. Powyższe zadania Prokurator Generalny i podlegli mu prokuratorzy wykonują przez:

  1. prowadzenie lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami,

  2. wytyczanie powództw w sprawach karnych i cywilnych oraz składanie wniosków i udział w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych, jeżeli tego wymaga ochrona praworządności, interesu społecznego, własności lub praw obywateli,

  3. podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w postępowaniu sądowym, administracyjnym, w sprawach o wykroczenia oraz w innych postępowaniach,

  4. sprawowanie nadzoru nad wykonaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji o pozbawieniu wolności,

  5. prowadzenie badań w zakresie problematyki przestępczości oraz jej zwalczania i zapobiegania,

  6. zaskarżanie do sądu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych oraz udział w postępowaniu sądowym w sprawach zgodności z prawem takich decyzji.

  7. Koordynowanie działalności w zakresie ścigania przestępstw, prowadzonej przez inne organy państwowe,

  8. Współdziałanie z organami państwowymi, państwowymi jednostkami organizacyjnymi i organizacjami społecznymi w zapobieganiu przestępczości i innym naruszeniom prawa,

  9. Opiniowanie projektów aktów normatywnych,

  10. Podejmowanie innych czynności określonych w ustawach.

W sprawach należących do zakresu działania sądów wojskowych oraz innych organów wojskowych powyższe zadania wykonują prokuratorzy wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury.

Ponadto, jeżeli uchwała samorządu terytorialnego albo rozporządzenie wojewody są niezgodne z prawem, prokurator ma prawo zwrócić się do organu, który je wydał, o ich zmianę lub uchylenie albo kieruje wniosek o ich uchylenie do właściwego organu nadzoru; w wypadku uchwały organu samorządu terytorialnego prokurator morze także wystąpić o stwierdzenie jej nieważności do sadu administracyjnego.

Prokuratura w Polsce jest zorganizowana na zasadach: niezależności prokuratorów, hierarchicznego podporządkowania oraz jednolitości i niepodzielności prokuratury.

Zasada niezależności prokuratorów- w myśl tej dyrektywy, prokurator przy wykonywaniu czynności określonych w ustawach jest niezależny, z uwzględnieniem granic niezależności określonych w ustawie o Prokuraturze. Prokurator nie jest więc niezawisły jak sędzia, jest tylko niezależny. Nie może więc twierdzić, że podlega jedynie ustawom. Zasadą jest tylko, że prokurator podejmuje samodzielnie czynności określone w ustawie i że żadna z tych czynności nie wymaga ani uprzedniej aprobaty, ani zatwierdzenia przez przełożonego. Wiąże go jednak inna zasada, nadal określająca istotę ustroju prokuratury czyli zasada hierarchicznego podporządkowania. Gwarancjami niezależności prokuratorów są:

Zasada hierarchicznego podporządkowania- jest dyrektywą w myśl której prokurator jest obowiązany wykonywać wytyczne i polecenia przełożonego prokuratora. Nakaz posłuszeństwa pozostaje nieraz w kolizji z imperatywem postępowania zgodnie z własnym sumieniem. Łącznie z przyznaniem prokuratorowi atrybutu niezależności, raczej ograniczonego w świetle zasady hierarchicznego podporządkowania, w art. 8 ust. 2- 6 ustawy o Prokuraturze zapewniono prokuratorowi prawo do obrony własnego zdania i co więcej - do samodzielności zachowania w niektórych sytuacjach.

Hierarchiczne podporządkowanie wyraża się w dwóch szczegółowych regułach organizacyjnych. Są to:

  1. Zasada substytucji, w myśl której prokurator przełożony ma prawo zlecić czynność prokuratorowi podwładnemu. Substytucja jest jednak niedozwolona, gdy:

  1. Zasada dewolucji, będąca odwrotnością zasady substytucji, w myśl które prokurator przełożony może przejąć do wykonania czynność prokuratora podwładnego.

Zasada jednolitości i niepodzielności prokuratury- zgodnie z tą zasadą prokurator zawsze reprezentuje prokuraturę w całości i prokuratura może posłużyć się dla wykonania jej zadań każdym prokuratorem. Wynikają stąd ważne konsekwencje:

  1. podział czynności w prokuraturze jest w zasadzie sprawą wewnętrzną prokuratury, poza wyjątkami wyraźnie przewidzianymi przez prawo. Prokurator nie musi wykazywać swojej kompetencji, chyba że wyraźny przepis ustawy zastrzega czynność do właściwości prokuratora określonego rzędu. Takich zastrzeżeń nigdy nie ma w stosunku do właściwości miejscowej;

  2. zmiana prokuratora w toku czynności nie pozbawia jej ważności. Zastępstwo prokuratora przez innego nie budzi więc żadnych zastrzeżeń;

3. ewentualne niezastosowanie się prokuratora do polecenia przełożonego nie pozbawia ważności tej czynności. Gdyby nawet prokurator przełożony oświadczył, że czynność prokuratora podwładnego wykonana została niezgodnie z jego wolą, czynność ta nie stanie się przez to wadliwa.

ROZDZIAŁ III.

FORMY WSPÓŁDZIAŁANIA STRAŻY GRANICZNEJ I PROKURATURY

1. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez Straż Graniczną.

Zasadniczym źródłem podstawy prawnej nadzoru prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym są ustawy:

- ustawa z 6 czerwca 1997r. KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO

Wymienione źródła prawa są podstawowymi i zasadniczymi aktami prawnymi normatywnymi, zawierającymi ogólne podstawy prawne nadzoru prokuratorskiego nad postępowaniem przygotowawczym oraz określają jego zakres. Można wymienić także bardziej szczegółowe unormowanie sposobu wykonywania nadzoru oraz jego sposobu zawierające, akty wykonawcze do wyżej wymienionych ustaw, wydane przez organy naczelne i centralne Prokuratury i Straży Granicznej. Będą to między innymi: Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11kwietnia 1992r. „Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury”, Instrukcja Dyrektora Biura Dochodzeniowo-Śledczego Komendy Głównej Straży Granicznej „W sprawie prowadzenia postępowań przygotowawczych przez Straż Graniczną”.

Podstawę normatywną dla określenia sposobów sprawowania nadzoru prokuratorskiego stanowią przede wszystkim art. 326, art. 327 i art. 328 Kodeksu postępowania karnego. Istota nadzoru prokuratorskiego nad postępowaniem przygotowawczym wszelako pozostaje zawsze taka sama, bez względu na formę postępowania ( śledztwo czy dochodzenie ) i prowadzący je organ ścigania ( organ Policji czy Straży Granicznej ). W działalności nadzorczej jest istotne nie tylko samo sprawdzanie prawidłowości działania podmiotu nadzorowanego, ale niezwykle ważne jest również określenie konsekwencji tej kontroli, a w szczególności usuwanie dostrzeżonych uchybień i ich skutków oraz wydawanie wiążących poleceń, wskazówek, wyjaśnień i rad, zapobieganie możliwym nieprawidłowościom w przyszłości.

Prokurator ma zatem nie tylko prawo, lecz obowiązek ustawowy czuwać i żądać, aby we właściwym czasie, zgodnie z przepisami prawa, przy istnieniu dostatecznych podstaw prawnych i faktycznych zostało wszczęte postępowanie karne, żeby możliwie szybko został ujęty i postawiony w stan oskarżenia każdy sprawca przestępstwa. Istota nadzoru prokuratora tkwi w tym , aby w toku postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Straż Graniczną były przestrzegane wszystkie zasady procesowe, by wszelkie czynności procesowe były zgodne z wymogami kodeksu postępowania karnego, innymi słowy, aby organ uprawniony do ścigania przestępstw jakim jest Straż Graniczna w całym procesie swej działalności bezwzględnie i skrupulatnie przestrzegał zasad praworządności.

Nadzór prokuratora musi być pryncypialny, tj. zdecydowany, stanowczy i konsekwentny, ale zarazem możliwie elastyczny w zależności od rodzaju sprawy, osób prowadzących postępowanie, aktualnych wymogów polityki karnej. Pryncypialność nadzoru prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez Straż Graniczną, wynika z pozycji rangi, jaką nadaje temu nadzorowi ustawa. Podstawą nadzoru jest jego systematyczność i planowość. Nadzorujący prokurator musi znać na bieżąco całość materiałów, prowadzić głęboką analizę ich treści, bowiem wówczas może ocenić prawidłowo przebieg postępowania i udzielić prowadzącemu stosownych wytycznych. W sprawach skomplikowanych, zapoznanie się z przebiegiem postępowania oraz zamierzone czynności nadzorcze powinny być planowane, przy czym w centrum uwagi prokuratora nadzorującego musi pozostawać fakt, że czynności nadzorcze powinny dotyczyć węzłowych zagadnień lub decyzji. O dobrym nadzorze prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez Straż Graniczną możemy mówić wówczas, gdy całość przedsięwzięć nadzorczych przyczyniła się skutecznie do realizacji celów i zasad postępowania karnego w konkretnej sprawie lub grupie spraw.

Najbardziej ewidentnym sprawdzianem jakości nadzoru będą wyniki pracy osiągnięte przez prowadzącego postępowanie, a zatem istota nadzoru będzie zawarta nie w ilości i obszerności wydanych zarządzeń, poleceń lub wytycznych lecz ich celowość, jakość i trafność.

Istotnym elementem nadzoru jest jego zakres w jakim organ nadzorujący ma prawo lub obowiązek ingerować w działalność organu nadzorowanego, a jest on bardzo szeroki , gdyż obejmuje całość postępowania przygotowawczego.

Z art. 326 § 1,2 i 3 kodeksu postępowania karnego wynika, że prokurator sprawuje nadzór nad postępowaniem przygotowawczym w zakresie, w jakim go sam nie prowadzi. A z tytułu sprawowanego nadzoru może w szczególności:

  1. zaznajamiać się z zamierzeniami prowadzącego postępowanie przygotowawcze, wskazywać kierunki postępowania oraz wydawać co do tego zarządzenia,

  2. żądać przedstawienia sobie materiałów zbieranych w toku postępowania przygotowawczego,

  3. uczestniczyć w czynnościach dokonywanych przez prowadzących postępowanie, osobiście je przeprowadzić albo przejąć sprawę do swego prowadzenia,

  4. wydawać postanowienia, zarządzenia lub polecenia oraz zmieniać i uchylać postanowienia i zarządzenia wydane przez prowadzącego postępowanie.

Z jednoznacznej treści wymienionych przepisów wynika, że zakres nadzoru prokuratorskiego obejmuje całość postępowania przygotowawczego, aczkolwiek charakter tego nadzoru będzie zróżnicowany w zależności od formy postępowania przygotowawczego, np. nadzór nad dochodzeniem nieco odmiennie będzie kształtował się niż w śledztwie. Ustawa mówi - prokurator sprawuje nadzór, a zatem sprawowanie nadzoru w zakresie postępowania przygotowawczego jest nie tylko prawem prokuratora, lecz również obowiązkiem. Obowiązku tego i jego zakresu nie może prokurator przekazać żadnemu innemu organowi, jak również nie ma prawa odstąpić od tego obowiązku.

Kodeks postępowania karnego nie zawiera ani definicji, ani wykazu form nadzoru prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym, prowadzonym przez Straż Graniczną pośrednio, o formach nadzoru można wnioskować z treści przepisów zawartych w rozdziale 37 kodeksu postępowania karnego, a w szczególności z art. 326 § 3, w którym są wyliczone podstawowe uprawnienia przysługujące prokuratorowi z tytułu sprawowanego nadzoru.

W praktycznej działalności prokuratorzy ze względu na brak jakiegoś skonkretyzowanego lub ściśle określonego wykazu form nadzoru stosują różnorodne formy, w zależności od rodzaju nadzoru, wykonywanych czynności nadzorczych, formy postępowania przygotowawczego, stadium nadzorowanego śledztwa lub dochodzenia, zakresu uprawnień i szczebla służbowego organu nadzorowanego itp. Formy te są bliżej określone i omówione w instrukcjach, zarządzeniach oraz wytycznych wydanych przez Prokuraturę Generalną, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji i Komendę Główną Straży Granicznej.

Dobór form nadzoru, ich kolejność i częstotliwość zależy od decyzji prokuratora nadzorującego lub jego przełożonych. Myślą przewodnią stosowania tej czy innej formy nadzoru jest zawsze realizacja celów postępowania przygotowawczego. Dobór form musi siłą rzeczy być podporządkowany istocie i treści nadzoru, musi być tak przemyślany, aby nie hamował operatywności i inicjatywy prowadzącego postępowanie, aby był mu pomocny. Formy nadzoru nie stanowią i nie mogą stanowić zamkniętego, skostniałego systemu. Należy je zmieniać i doskonalić w zależności od obowiązującego stanu prawnego, aktualnej sytuacji w walce z przestępczością oraz innych czynników mających wpływ na kształtowanie właściwej polityki w zakresie zwalczania i zapobiegania przestępczości.

J. Piotrowicz w swoim opracowaniu „Nadzór Prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym” omówił szereg form nadzoru stosowanego przez prokuratorów:

  1. Wgląd w akta prowadzonego dochodzenia lub śledztwa. Jest to najbardziej i rozpowszechniona forma nadzoru pozwalająca na analizę materiałów i właściwe ukierunkowanie postępowania. Wgląd może być dokonany w każdym stadium postępowania oraz po zakończeniu. Morze być dokonany w prokuraturze, jak również w siedzibie organów prowadzących postępowanie.

  2. Udział w czynnościach procesowych dokonywanych przez Straż Graniczną lub osobiste dokonywanie tych czynności. Ta forma powinna mieć zastosowanie w sprawach o skomplikowanym charakterze, zawiłych okolicznościach i dużym ciężarze gatunkowym przestępstwa. W nadzorze nad śledztwem szereg czynności jest ustawowo zastrzeżony do wyłącznej kompetencji prokuratora. Stosowanie tej formy nadzoru, poza wypadkami obligatoryjnymi, będzie uzależnione od poziomu i umiejętności prowadzących postępowanie oraz możliwości kadrowych prokuratury nadzorującej, przy czym wybór tej formy nadzoru musi być bezwzględnie oparty na dokładnej i gruntownej znajomości akt sprawy nadzorowanej, bowiem tylko wówczas forma ta może objąć węzłowe czynności w sprawie, decydujące nieraz o sposobie zakończenia postępowania.

  3. Bezpośredni kontakt prokuratora nadzorującego z funkcjonariuszami Straży Granicznej prowadzącymi postępowanie przygotowawcze, a także z kierownictwem służbowym SG. Ta forma nadzoru powinna być stosowana powszechnie i systematycznie. Pozwala ona prokuratorowi nadzorującemu zapoznać się nie tylko z konkretnymi sprawami karnymi, ale przede wszystkim z osobami prowadzącymi te sprawy i ich przełożonymi, poznać ich zdolności i umiejętności, wysłuchać ich uwag i wniosków, widzieć występujące trudności i komplikacje, a ze swojej strony na bieżąco przeprowadzać właściwy instruktaż oraz wyjaśnić ewentualne sporne problemy. Można stwierdzić, że ta forma nadzoru jest jednym z podstawowych warunków istnienia dobrze pojętej współpracy Straży Granicznej i prokuratury. Pominięcie tej formy prowadzi do formalizacji nadzoru i obniża trafność i skuteczność wydanych poleceń lub podejmowanych decyzji. Oczywiście taka sama aktywność powinna być rozwijana również przez prowadzących postępowanie oraz ich przełożonych w stosunku do prokuratorów nadzorujących oraz ich przełożonych.

  4. Wydawanie zarządzeń, poleceń oraz udzielanie wiążących wytycznych w zakresie postępowania przygotowawczego prowadzonego przez organy Straży Granicznej. Ta forma nadzoru wynika z konkretnych przepisów ustawowych. Częściowo stosowana jest przy rozpatrywaniu spraw w ramach działalności instancyjnej ( zażalenie na odmowę wszczęcia postępowania, czynności prowadzącego postępowanie, decyzje końcowe, wnioski o podjęcie lub wznowienie umorzonego postępowania itd.), najczęściej korzysta się z niej w związku z analizą materiałów wstępnych służących za podstawę wszczęcia postępowania lub dokonania wglądu w akta sprawy w toku bądź w akta zakończonego postępowania.

  5. Wspólne odprawy na różnych szczeblach organizacyjnych poświęcone omówieniu podstawowych problemów wynikających w toku prowadzenia postępowania przygotowawczego. Skuteczność tej formy nadzoru zależy od trafności doboru tematu i konkretności wydanych dyrektyw i poleceń. Szczególne zastosowanie powinna mieć ta forma nadzoru na szczeblu centralnym wojewódzkim.

  6. Analityczne opracowanie problemów i zagadnień z dziedziny postępowania przygotowawczego lub przestępczości. Wyniki tych opracowań oraz uogólnienia mają bardzo ważne znaczenie dla usprawnienia i udoskonalenia form i metod walki z przestępczością. Stanowią poważne źródło wykazywania przyczyn uchybień i braków występujących podczas prowadzenia postępowania przygotowawczego w poszczególnych rodzajach przestępstw. Odzwierciedlają metody przestępczej działalności względnie charakterystyczne cechy działań przestępczych. Odzwierciedlają metody przestępczej działalności względnie charakterystyczne cechy działań przestępczych. Chodzi jednak o to, aby z takich opracowań wyciągnąć konkretne wnioski dla praktycznej działalności.

  7. Wyjazdy prokuratorów do terenowych jednostek SG. Ta forma nadzoru, podobnie jak bezpośredni kontakt, jest stosowana powszechnie i skutecznie. Celem takich wyjazdów powinny być zarówno kontrola prowadzonych przez dane jednostki spraw, jak i instruktaż uwzględniający nieprawidłowości dostrzeżone w pracy dochodzeniowej lub śledczej.

  8. Systematyczne kontrole mają najistotniejsze znaczenie dla skuteczności, efektywności i celowości wszystkich wymienionych i nie wymienionych prac nadzoru dla właściwego respektowania i wykonania wydanych przez prokuratora, w ramach uprawnień nadzorczych, zarządzeń, poleceń oraz wytycznych.

Zgodnie z art. 326. § 4 kodeksu postępowania karnego „w razie niewykonania przez organ nie będący prokuratorem postanowienia, zarządzenia lub polecenia wydanego przez prokuratora sprawującego nadzór, na jego żądanie przełożony funkcjonariusza wszczyna postępowanie służbowe; o wyniku postępowania informuje się prokuratora. Z artykułu tego wynika, że prokurator ma nie tylko prawo, ale i bezwzględny obowiązek egzekwować wykonanie wydanych zarządzeń, poleceń i wytycznych, a organy Straży Granicznej muszą je wykonywać.

2. Nadzór prokuratora nad działalnością Straży Granicznej inną niż prowadzenie dochodzeń i śledztw.

1. Ta forma nadzoru m.in. rozciąga się na nadzór nad funkcjonowaniem pomieszczeń Straży Granicznej dla zatrzymanych.

Uprawnienia prokuratora w rym zakresie wynikają z art. 35 ustawy o Prokuraturze, z którego wynika, iż „prokurator sprawuje, w granicach przewidzianych ustawami, nadzór nad wykonywaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu i decyzji o pozbawieniu wolności”. Szerzej przedstawia to § 281 pkt 1,2 i 3 regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury. „Nadzór nad prawidłowością wykonywania postanowienia o umieszczeniu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub o zastosowaniu aresztu w wydalenia sprawuje prokurator wojewódzki właściwy ze względu na siedzibę ośrodka lub aresztu. Prokuratorowi przysługuje w każdym czasie prawo wstępu do pomieszczeń, w których przebywają cudzoziemcy, przeprowadzenia z nimi rozmów, badania ich skarg i wniosków, jak również przeglądania dokumentów i żądania wyjaśnień od administracji ośrodka lub aresztu. W razie stwierdzenia niezgodnego z prawem pobytu cudzoziemca w strzeżonym ośrodku lub areszcie prokurator bezzwłocznie powiadamia o tym prezesa właściwego sądu rejonowego, wojewodę oraz komendanta oddziału Straży Granicznej.

2. Nadzór nad realizacją szczególnych form działania Straży Granicznej wynika z art. 11 ustawy o SG.

Straż Graniczna ma prawo legitymować, zatrzymywać, przeszukiwać osoby, rzeczy, pomieszczenia i środki transportu w celu zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą lub zniekształceniem itd. Na sposób przeprowadzenia powyższych czynności przysługuje zażalenie do miejscowo właściwego prokuratora. Stwierdzone przez prokuratora uchybienie, nieprawidłowość związane z w/w czynnościami wytyka organowi SG, którego funkcjonariusz dokonał przeszukania czy zatrzymania, a w rażącym przypadku domagać się wszczęcia postępowania dyscyplinarnego lub wszcząć postępowanie karne. Należy w tym miejscu szerzej opisać problem prokuratorskiego nadzoru nad zatrzymaniem, gdyż zatrzymanie jest najostrzejszą z form działania Straży Granicznej. Prokurator kontroluje zatrzymanie pod względem zasadności i legalności. Zakres nadzoru prokuratorskiego można poszerzyć o bieżące czuwanie nad prawidłowością zatrzymania, a w szczególności nad: celowością zatrzymania, sposobu zatrzymania, istnienia podstaw prawnych i faktycznych oraz czasu trwania zatrzymania. W celu realizacji swoich ustawowych uprawnień Straż Graniczna może stosować w razie nie podporządkowania się poleceniom wydanym na podstawie prawa środki przymusy bezpośredniego. Prawo do nadzoru nad stosowaniem tychże środków przysługuje przełożonym funkcjonariusza SG. Jednakże istnieje obowiązek powiadomienia prokuratora, gdy w „skutek stosowania środków przymusu bezpośredniego nastąpi śmierć lub zranienie osoby”.

3. Występowanie prokuratora z wnioskiem, do uprawnionego przełożonego, o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariusza SG.

„Postępowanie dyscyplinarne wszczyna przełożony właściwy w sprawach dyscyplinarnych na wniosek prokuratora. Jasno określa to & 35 instrukcji Dyrektora biura dochodzeniowo-śledczego Komendy Głównej Straży granicznej mówiący „w przypadku niewykonania przez funkcjonariusza postanowienia, zarządzenia, wytycznych lub polecenia prokuratora nadzorującego postępowanie, przełożony funkcjonariusza na żądanie prokuratora lub z własnej inicjatywy wszczyna postępowanie wyjaśniające. O wyniku postępowania należy poinformować prokuratora oraz dyrektora Biura”.

3. Rzeczywista współpraca ( współdziałanie )

Opiera się na prowadzeniu wspólnych narad ( na różnych szczeblach organizacyjnych ), poświęconych omówieniu podstawowych problemów wynikających w toku realizacji zadań ustawowych. Szybki rozwój przestępczości granicznej zmusza do opracowywania bardziej skutecznych form współpracy, usprawnienia i udoskonalenia metod walki z przestępczością.

Opracowywanie analiz wybranych problemów stanowi cenne źródło wykazywania przyczyn uchybień i braków występujących podczas prowa-

dzenia pracy wykrywczej i zapobiegawczej. Opracowania te, pozwalają ustalić metody działań sprawców przestępstw, ich motywy a także prawidłowości w działaniu. Działania systematyczne mogą pozwolić by wypłynęły konkretne wnioski dla praktycznej działalności, tak by odpowiadały aktualnemu stopniu zagrożenia w walce z przestępczością. Skuteczność tej formy współdziałania zależy przede wszystkim od stopnia zaangażowania uczestników narad oraz identyfikowania się ich z jej założeniami.

Założeniem tego rodzaju współpracy jest zawsze podniesienie efektywności działania podmiotów współdziałających.

Na szczeblu podstawowym deleguje się prokuratorów do przeprowadzenia szkoleń z zakresu doskonalenia merytorycznego. Podczas szkoleń ustala się jednolitość działań przy praktycznym stosowaniu litery prawa. W sprawach operacyjnych współpraca polega na ocenie materiałów dowodowych przed wszczęciem postępowania przygotowawczego.

Jak już zaznaczyłem, nie ma i nie może być zamkniętego katalogu form nadzoru. Z tych względów te formy nadzoru stosowane są najczęściej, uznane w praktycznej działalności i literaturze prawniczej za najbardziej prawidłowe i pożyteczne. Była już o tym mowa, że istota nadzoru, zakres nadzoru oraz formy nadzoru pozostają w ścisłym związku i wzajemnej zależności z uprawnieniami oraz obowiązkami prokuratora z tytułu nadzoru nad postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez Straż Graniczną. Przed przystąpieniem do szczegółowej analizy tej kwestii należy z całym naciskiem wskazać, że działalność nadzorcza prokuratora jako całość jak również poszczególne czynności nadzorcze muszą mieć oparcie o konkretne przepisy prawa. Każda czynność nadzorcza, każda decyzja, zarządzenie lub polecenie musi wynikać z przepisów ustawy lub też innego aktu normatywnego.

Dobór form, inicjatywa i pomysłowość w organizacji i sprawowaniu nadzoru jest jak najbardziej pożądana, ale pod warunkiem, że będzie się mieścić w zakreślonych przez prawo ramach. I tak np. prokurator z tytułu nadzoru nad postępowaniem przygotowawczym nie ma prawa ingerencji w działalność organów Straży Granicznej nie związaną z prowadzeniem dochodzenia lub śledztwa; nie może wydawać wiążących zarządzeń odnośnie do służby, chyba że naruszenie przepisów w ramach tej działalności stanowi będzie samoistne przestępstwo.

Natomiast od jego decyzji zależy, czy weźmie on udział w dokonaniu jednej czy też wielu czynności procesowych, czy dokona wglądu w akta w jednostce Straży Granicznej prowadzącej postępowanie, czy też zażąda przysłania akt do prokuratury, czy przychyli się do wniosku o zmianę środka zapobiegawczego, czy też oddali ten wniosek itd. Prokurator może takie decyzje podjąć dlatego, że mieszczą się one w ramach przysługujących mu uprawnień z tytułu nadzoru nad postępowaniem przygotowawczym. Fakty powyższe jeszcze raz uwidaczniają wagę i znaczenie znajomości tych uprawnień i obowiązków także przez Straż Graniczną jako organu nadzorowanego w zakresie prowadzonego postępowania przygotowawczego, jak i prokuratora jako organu nadzorującego. Ma to bardzo ważne znaczenie w działalności praktycznej tych organów, bowiem wyklucza jakąkolwiek dowolność, nie mówiąc już o samowoli, oraz pozwala w dość precyzyjny sposób odróżnić nadzór prokuratora od innych rodzajów nadzoru lub kontroli ( np. nadzoru służbowego ).

Do udziału prokuratora w procesie nadzorowania możemy zaliczyć również udział prokuratora w sprawach o wykroczenia prowadzonych przez Straż Graniczną.

Podstawą prawną udziału prokuratora w postępowaniu w sprawach o wykroczenia jest art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o Prokuraturze, który mówi o wykonywaniu zadań przez Prokuraturę m.in. w drodze podejmowania środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w postępowaniu sądowym, administracyjnym w sprawach o wykroczenia oraz innych postępowaniach. Zgodnie z art. 20 § 1 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia wniosek złożony przez Straż Graniczną stanowi podstawę wszczęcia postępowania przez SG a w ramach tego postępowania może prowadzić czynności sprawdzające ( art. 19 Kpow ) jak i też może być oskarżycielem publicznym przed kolegium ( art. 27 Kpow ). Prokurator w ramach ochrony praworządności może żądać od uprawnionych organów nadesłania lub przedstawienia akt oraz dokumentów i pisemnych wyjaśnień, przesłuchać świadków i zasięgnąć opinii biegłych, a także przeprowadzić oględziny w celu wyjaśnienia sprawy ( art. 43 ustawy o Prokuraturze ).

Reasumując można stwierdzić, że nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez Straż Graniczną to precyzyjny i dobrze zorganizowany system ujęty w ramach aktualnie obowiązujących przepisów prawa, a nie zespół czynności dowolnie dobranych przez organy nadzorujący. Skoro ustawa przewiduje, iż organy nie prokuratorskie prowadzą postępowanie przygotowawcze, to nadzór nad tym prowadzeniem nie powinien krępować czy niszczyć inwencji prowadzącego postępowanie, lecz powinien kontrolując pomagać we właściwym wyrobieniu odpowiedzialności organów je prowadzących. Sprawowanie nadzoru wymaga, aby prokurator nadzorujący nie ograniczał się tylko do przyznanych mu tylko z mocy ustawy uprawnień do nakazów oraz uchybień lub zmiany decyzji, ale szanując wewnętrzne przekonanie prowadzącego dochodzenie starał się go przekonać o potrzebie bądź innego kierunku postępowania, bądź innej decyzji.

ROZDZIAŁ IV.

WSPÓŁPRACA STRAŻY GRANICZNEJ Z PROKURATURĄ NA PRZYKŁADZIE WYDZIAŁU DOCHODZENIOWO-ŚLEDCZEGO ŁUŻYCKIEGO ODDZIAŁU STRAŻY GRANICZNEJ W LUBANIU

Przedmiotem moich badań było ukazanie współpracy Straży Granicznej z Prokuraturą na przykładzie Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego ŁOSG w Lubaniu. Interesował mnie zakres i efekty tej współpracy.

W mojej pracy sformułowałem różne problemy badawcze. J. Sztumski stwierdza, iż „problemem badawczym nazywany to, co jest przedmiotem wysiłków badawczych, czyli po prostu to, co orientuje nasze przedsięwzięcia poznawcze”. S. Nowak podaje, iż „problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie”.

Postanowiłem więc odpowiedzieć na następujące pytania badawcze, obejmujące głównie rok 1999: ile było zleconych śledztw do przeprowadzenia przez Straż Graniczną? Jakie czynności zleciła Prokuratura do wykonania Straży Granicznej w ramach prowadzonych śledztw i dochodzeń? Czy w tutejszym wydziale Dochodzeniowo-Śledczym prowadzone są badania nad przestępczością i czy z wynikami tych badań zapoznają się funkcjonariusze? Czy były wspólne narady funkcjonariuszy Straży Granicznej i Prokuratury? Czy i ile razy prokurator penitencjarny kontrolował pomieszczenia dla osób

zatrzymanych? Czy były skargi na szczególne formy działania Straży Granicznej? Czy były wystąpienia Prokuratora Rejonowego do komendanta ŁOSG o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec funkcjonariuszy SG, czego dotyczyły? Czy i ile razy Prokuratura prowadziła postępowanie wyjaśniające dotyczące stosowania przez funkcjonariuszy Straży Granicznej środków przymusu bezpośredniego? Czy wpłynęły ze strony Straży Granicznej wnioski o zastosowanie kontroli korespondencji w toku prowadzonych postępowań przygotowawczych?

Podstawową metodą badawczą, którą posłużyłem się podczas badań był wywiad. A metoda według S. Nowaka, to „ określony, powtarzalny i wyuczalny sposób - schemat lub wzór - postępowania, świadomie skierowanego na realizację pewnego celu poprzez dobór środków odpowiednich do tego celu”.

W naukach społecznych „wywiadem nazywa się technikę zbierania informacji w bezpośredniej rozmowie badacza z respondentem, skierowanej przez badacz na problem będący przedmiotem jego zainteresowania”. Zdaniem A. Kamińskiego wywiad, to „czynność dwustronna oparta na bezpośrednim kontakcie informatora z przeprowadzającym wywiad”. Istotą techniki wywiadu jest uzyskanie określonych informacji. W badaniach zastosowałem wywiady indywidualne i zbiorowe, wolne i swobodne.

Posłużyłem się również m.in. następującymi technikami badawczymi: badania dokumentów, techniki statystyczne.

Badanie dokumentów -„ Technika badawcza opiera się tu przede wszystkim na umiejętności krytycznej oceny badanego dokumentu”.

Technika ta, posłużyła mi do gromadzenia wstępnych, opisowych, ilościowych informacji o badanych instytucjach. Pozwoliła uchwycić właściwości, zależności badanych faktów i zjawisk w środowisku lokalnym.

Techniki statystyczne, to następna technika badawcza, którą zastosowałem. Statystyka jest to „przemyślany i uzasadniony sposób gromadzenia wiedzy o faktach społecznych, należy do najstarszych, specyficznych metod badawczych nauk społecznych”.

Teren, który objęty był badaniami mieści się w południowo zachodniej części Polski, w byłym województwie jeleniogórskim, obecnie dolnośląskim.

Łużycki Odział Straży Granicznej ochrania odcinek granicy państwowej Rzeczpospolitej Polskiej o długości 281km, w tym:

Stanowi to 8.2% całości naszych granic państwowych. Południowo - wschodnia część obszaru służbowej odpowiedzialności ŁOSG od styku z Sudeckim Oddziałem SG obejmuje gminy Lubawka i Kamienna Góra, natomiast w północno zachodniej części, od styku z Lubuskim Oddziałem SG znajdują się gminy Zgorzelec i Pieńsk. Na odcinku granicy państwowej z Republiką Czech, usytuowanych jest jedenaście strażnic SG i cztery Graniczne placówki kontrolne SG oraz pięć granicznych przejść turystycznych. Granica zachodnia ochraniana jest przez sześć strażnic, trzy Graniczne placówki kontrolne SG i cztery przejścia turystyczne.

Rejon działalności zawiera jeszcze obszar terenów oddalonych od granicy na piętnaście km. wraz z przyległymi gminami. ŁOSG liczy obecnie ok. 980 funkcjonariuszy w służbie stałej i przygotowawczej i 185 funkcjonariuszy służby kandydackiej. ŁOSG obecnie współpracuje z czterema prokuraturami rejonowymi: w Lubaniu Śl., Zgorzelcu, Jeleniej Górze, Lwówku Śl. i jedną okręgową w Jeleniej Górze w których pracuje ok. 35 prokuratorów. W służbie dochodzeniowo-śledczej w LOSG oraz w podległych jej komórkach pracuje 14 funkcjonariuszy.

Obszar byłego województwa jeleniogórskiego ochraniany przez ŁOSG pod względem ekonomiczno społecznym jest regionem ubogim, z różnych powodów społecznych i gospodarczych, m.in. duże bezrobocie, niedostateczna opieka socjalna państwa, trudna sytuacja materialna i ekonomiczna itp. Przestępczość graniczna, jaka ma miejsce w strefie przygranicznej związana jest głównie z występującymi tu zagrożeniami zewnętrznymi jak i wewnętrznymi.

W ŁOSG w Lubaniu bezpośrednią współpracę z Prokuraturą prowadzą funkcjonariusze wydziału Dochodzeniowo-Śledczego. W trakcie wywiadu ustaliłem, iż w roku 1999 prokurator penitencjarny nie kontrolował pomieszczeń dla osób zatrzymanych, nie odnotowano skarg na szczególne formy działania Straży Granicznej, prokuratura nie prowadziła postępowań wyjaśniających przeciw funkcjonariuszom SG i nie prowadzono postępowań dyscyplinarnych wobec funkcjonariuszy, oraz nie wpłynęły do prokuratury wnioski o zastosowanie kontroli korespondencji w toku prowadzonych postępowań przygotowawczych. Natomiast prokuratura zleciła do przeprowadzenia jedno śledztwo w sprawie zorganizowanej grupie przestępczej, trudniącej się przemytem ludzi. Ponadto, prokuratura w ramach prowadzonych śledztw zleciła Straży Granicznej następujące czynności:

W trakcie prowadzenia przez Straż Graniczną postępowań przygotowawczych prokuratura zatwierdziła 98 przeszukań, na jej polecenie dokonano kilkadziesiąt doprowadzeń.

W badanym okresie między Prokuraturą a Wydziałem Dochodzeniowo-Śledczym prowadzone były bieżące kontakty w ramach prowadzonych dochodzeń w formie bezpośrednich spotkań, bądź kontaktów telefonicznych.

Odbywały się również spotkania i narady funkcjonariuszy Straży Granicznej z Prokuratorem Okręgowym, jak i z podległymi mu Prokuratorami Rejonowymi. Między innymi spotkania te dotyczyły omówienia dotychczasowej współpracy, wyznaczenia priorytetów, zasad współdziałania, planów i zadań na przyszłość. Prowadzono szkolenia w zakresie prowadzonych dochodzeń, czynności sprawdzających oraz postępowań z osobami zatrzymanymi pod zarzutem popełnienia przestępstwa. Ponadto prowadzono szkolenia w zakresie nowych regulacji prawa karnego i procesowego. Odbyło się również spotkanie dotyczące wszczętych postępowań przygotowawczych i możliwości ich zakończenia w przepisowym terminie.

Prokurator przeprowadził szkolenie z funkcjonariuszami Granicznych placówek kontrolnych. Tematem było postępowanie po podjęciu decyzji o zatrzymaniu osoby, sporządzenie dokumentacji na osobę zatrzymaną.

W wyniku prowadzonych badań ustaliłem także, z jakimi zagrożeniami borykali się funkcjonariusze ŁOSG na przestrzeni lat 1996 - 1999r. do których należy zaliczyć:

Do zagrożeń wewnętrznych występujących w strefie przygranicznej można zaliczyć:

Organizatorzy działań przestępczych na szeroką skalę w dalszym ciągu ponoszą wielkie nakłady finansowe, zmierzające do podniesienia efektywności i skuteczności tych działań poprzez m.in. dobór właściwych i przeszkolonych kadr i wprowadzania zmodernizowanych metod przestępczego działania. W badanym okresie, można zauważyć znaczny wzrost dynamiki przestępczości i rosnący stopień jej kryminalizacji i brutalizacji. Głównym czynnikiem wzrastającej przestępczości granicznej jest znaczna opłacalność finansowa oraz niskie poczucie zagrożenia odpowiedzialnością karną w przypadku ujawnienia tego procederu.

Innym zjawiskiem stanowiącym poważne zagrożenie jest próba docierania środowisk przestępczych do funkcjonariuszy SG, co może prowadzić do korupcji i przekupstwa.

Dane statystyczne z lat 1996- 99r. pozwalają przybliżyć, z jaką falą przestępczości mamy do czynienia w ŁOSG:

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

Rys. Wykres osób zatrzymanych w latach 1996-1999 przez ŁOSG w Lubaniu.

Powyższe dane wskazują na wzrost przestępczości, w szczególności zorganizowanej, na terenie przygranicznym ŁOSG. W związku z powyższym istnieje potrzeba podniesienia skuteczności działania służb granicznych, Prokuratury i innych organów ścigania w celu przeciwdziałania fali przestępczości. Wymagany jest przede wszystkim profesjonalizm, właściwy sposób działania i postępowania w procesie wykrywczym. Współpraca z takimi służbami jak, Straż Graniczna, Policja czy Prokuratura powinna stać na najwyższym poziomie.

W celu polepszenia bezpieczeństwa społecznego na obszarze działania Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze i lepszego współdziałania, utworzony został zespół koordynacyjny do zwalczania przestępczości zorganizowanej i poważnej przestępczości trans granicznej.

Zespół ten utworzony został na podstawie art.3 ust.1pkt 7,8 Ustawy z dnia 20.06.1985r. o Prokuraturze oraz § 35 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek prokuratury. Jego celem jest koordynacja działalności Prokuratury z działalnością organów ścigania oraz organów kontroli w zakresie:

ZAKOŃCZENIE

Zasadniczym celem niniejszej pracy była próba przedstawienia współpracy Straży Granicznej z Prokuraturą na przykładzie Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej w Lubaniu oraz ocena zakresu i efektów tej współpracy.

Jak już wspomniałem, Straż Graniczna i Prokuratura są organami powołanymi do ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Z badań wynika, że prokuratura występuje w roli organu nadzorującego czynności Straży Granicznej, która czuwa przede wszystkim na sprawdzaniu prawidłowości działania podmiotu nadzorowanego; a więc współpraca mieści się między organem nadzorowanym i nadzorującym.

Funkcjonariusze Straży Granicznej pełnią służbę graniczną, prowadzą działania graniczne, wykonują czynności operacyjno rozpoznawcze i administracyjno-porządkowe, prowadzą postępowania przygotowawcze oraz wykonują czynności na polecenie Sądu i Prokuratury.

Najczęstszą formą współpracy powszechnie stosowaną między organami jest bezpośredni kontakt, a więc współpraca ta opierała się na bezpośrednim zetknięciu przedstawicieli tych organów.

Próbując ocenić współpracę Straży Granicznej z Prokuraturą, myślę, iż jest ona na dobrym poziomie, ponieważ przyczyniła się do realizacji celów i zasad postępowania przygotowawczego w konkretnych sprawach. Tak więc prokuratorzy zapoznawali się z konkretnymi postępowaniami przygotowawczymi, z osobami prowadzącymi je, zapoznawali się z wnioskami i trudnościami oraz na bieżąco prowadzili właściwy instruktaż, wyjaśniali sporne sprawy i problemy, udzielali porad w celu zapobiegania możliwym nieprawidłowością w przyszłości. Prokuratorzy oceniali materiał dowodowy przed rozpoczęciem postępowania przygotowawczego, właściwie ukierunkowując postępowanie. Odbywały się także wspólne odprawy, szkolenia i narady, na których omawiano m.in. dotychczasową współpracę oraz odnotowano wyjazdy prokuratorów do terenowych jednostek Straży Granicznej.

Moim zdaniem narastająca przestępczość i profesjonalizm środowisk przestępczych zmusza organy ścigania, tj. Policję, Straż Graniczną, Prokuraturę do podnoszenia efektywności pracy oraz do jeszcze bardziej skutecznego działania, w celu zmniejszenia fali przestępczości na terenach przygranicznych. Istnieje konieczność zacieśnienia współpracy pomiędzy Prokuraturą, Strażą Graniczną i innymi organami, powołanymi do zwalczania przestępczości zorganizowanej poprzez lepszą i szybszą wymianę informacji, uwzględnienia wspólnych działań, zwiększania ilości szkoleń, dotyczących poprawy stanu zwalczania przestępczości zorganizowanej oraz przestępczości trans granicznej.

Uważam także, że wszelkiego rodzaju niedomagania w procesie ścigania przestępstw są efektem niedoskonałości uregulowań prawnych, ilością popełnianych przestępstw z jakimi mamy do czynienia. Również główną przyczyną utrudniającą jeszcze lepszą współpracę są braki kadrowe w obu instytucjach.

Podsumowując powyższy temat uważam, że pomimo utrudnień oba organy starają się dążyć do bardziej efektywnych i intensywnych działań w trakcie codziennych, bieżących i bezpośrednich kontaktów. Opracowywane są bardziej skuteczne formy współdziałania, a także usprawnia i udoskonala się metody walki z przestępczością.

AKTY NORMATYWNE

  1. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1997, Nr 78, poz. 483.

  2. Ustawa o Prokuraturze z 20 czerwca 1985r.

  3. Ustawa o Straży Granicznej z 12 października 1990r., tekst jedn. Dz.U. Nr 78, poz.462 z późn. zm.

  4. Kodeksu Postępowania Karnego z 6 czerwca 1997r., Dz. U. Nr 89, poz. 555.

  5. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn.11 kwiecień 1992, Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury.

  6. Rozporządzenia MSWiA z 10 grudnia 1997, w sprawie udzielania wyróżnień oraz postępowania dyscyplinarnego w stosunku do funkcjonariuszy Straży Granicznej.

  7. Rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 17 luty 1998, w sprawie określenia warunków i sposobu użycia środków przymusu bezpośredniego i użycia broni palnej przez funkcjonariuszy Straży Granicznej.

  8. Zarządzenie Nr 31 Prokuratora Okręgowego w Jeleniej Górze, z dnia 31.03.1999r.

  9. Instrukcja dyrektora Biura Dochodzeniowo-Śledczego Komendy Głównej Straży Granicznej, Warszawa 1998.

BIBLIOGRAFIA

  1. Bigo T., Kontrola Państwowa, Warszawa 1964.

  2. Cichorz T., Jaśkiewicz K., Wskazówki metodyczne do pisania pracy dyplomowej, Wyższa Szkoła Policji 1997.

  3. Encyklopedia PWN, Warszawa 1982.

  4. Encyklopedia organizacji i zarządzania, PWE, Warszawa 1982.

  5. Jędrzejewski S., W kwestii ustawowej definicji pojęcia „Nadzór”, OMT Nr 8-9/89.

  6. Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Ossolineum 1973.

  7. Nowak S., Metodologia badań socjologicznych, Warszawa 1970.

  8. Piotrowicz J., Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym, Warszawa 1972.

  9. Prusak F., Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym, Warszawa 1984.

  10. Słownik języka polskiego, tom IV, PWN, Warszawa 1979.

  11. Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań społecznych, Katowice 1976.

  12. Wojciechowska I., Postępowanie przygotowawcze, Piła 1998.

  13. Waltoś S., Proces karny, Warszawa 1998.

  14. Zborowski J., Metodologiczne problemy pedagogiki, (za:) A. Kamińskim, Metoda, technika, procedura badawcza.

20.Zieleniewski J., Organizacja zespołów ludzkich, PWN, Warszawa 1976.

Słownik języka polskiego, tom IV, PWN 1979r.

Encyklopedia PWN, Warszawa 1982.

T. Kotarbiński, Traktat o dobrej robocie, Ossolineum 1973, s.93.

J. Zieleniewski, Organizacja zespołów ludzkich, PWN, Warszawa 1976r., s.118.

Encyklopedia organizacji i zarządzania, PWE, Warszawa 1982r. S.590.

Tamże, s.590.

Tamże, s.287.

S. Jędrzejewski, W kwestii ustawowej definicji pojęcia „Nadzór”, OMT Nr 8-9/89.

T. Bigo, Kontrola Państwowa, Warszawa 1964, nr 5,s.2.

Encyklopedia organizacji, op. cit., 288.

Art. 6 ustawy o Straży Granicznej z 12 października 1990r., tekst jedn. Dz.U. Nr 78, poz.462 z późn. zm.

Art. 1 ustawy o Straży Granicznej z 12 października 1990r., op. cit.

Art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1997, Nr 78, poz. 483.

Art. 1ust. 2 ustawy o Straży Granicznej z 12 października 1990r., op. cit.

Art. 2 ustawy o Prokuraturze z 20 czerwca 1985r., tekst jedn. z 1994, Dz.U. Nr 19, poz. 70 z późn. zm.

Art. 3 ustawy o Prokuraturze z 20 czerwca 1985r., op. cit.

Art. 5 ustawy o Prokuraturze z 20 czerwca 1985r., op. cit.

Art. 8 ust. 1 ustawy o Prokuraturze z 20 czerwca 1985r., op. cit.

Art. 16 ust. 1 ustawy o Prokuraturze z 20 czerwca 1985r., op. cit.

Art. 8 ust. 3 ustawy o Prokuraturze z 20 czerwca 1985r., op. cit.

J. Piotrowicz, Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym, Warszawa 1972,s.11.

Art. 326 Kodeksu Postępowania Karnego z 6 czerwca 1997r., Dz. U. Nr 89, poz. 555.

J. Piotrowicz, Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym, Warszawa 1972,s19.

Zob. F. Prusak, Nadzór Prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym, Warszawa 1984, s. 137 i n.; S. Waltoś, Proces karny, Warszawa 1998, s. 487 i n.; I. Wojciechowska, Postępowanie przygotowawcze, Piła 1998, s. 71.

Art. 35 ustawy o Prokuraturze z 20 czerwca 1985r., op. cit.

§281 pkt 1,2 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn.11 kwiecień 1992, Regulamin wewnętrz­nego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, Dz. U. z 1992, Nr 38. poz. 163 z późn. zm.

Art. 11 ustawy o Straży Granicznej z 12 października 1990r., op. cit.

§ 31 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 17 lutego 1998, w sprawie określenia warunków i sposobu użycia środków przymusu bezpośredniego i użycia broni palnej przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, Dz. U. z 1998, Nr 27, poz. 153.

§ 15 Rozporządzenia MSWiA z 10 grudnia 1997, w sprawie udzielania wyróżnień oraz postępowania dyscyplinarnego w stosunku do funkcjonariuszy Straży Granicznej, Dz. U. z 1997, Nr 154, poz. 1015.

§ 35 Instrukcji dyrektora Biura Dochodzeniowo-Śledczego Komendy Głównej Straży Granicznej, War­szawa 1998.

Art. 43 ustawy o Prokuraturze z 20 czerwca 1985r., op. cit.

J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Katowice 1976, s.31.

S. Nowak, Metodologia badań socjologicznych, Warszawa 1970, s.214.

S. Nowak, Metodologia, op. cit.,s.19.

T. Cichorz, K. Jaśkiewicz, wskazówki metodyczne do pisania pracy dyplomowej, Wyższa Szkoła Policji 1997, s.26.

Zborowski J., Metodologiczne problemy pedagogiki,s.87, (za:) A. Kamińskim, Metoda, technika, proce­dura badawcza, s.74.

Tamże, s.61.

Tamze,s.71.

Zarządzenie Nr 31 Prokuratora Okręgowego w Jeleniej Górze, z dnia 31.03.1999r.

1

,

0x01 graphic

1996 1997 1998 1999 rok.

Ilość osób


Wyszukiwarka