1. Ekonomia jako dziedzina nauki. (Co ją charakteryzuje, co bada, po co to robi, jak się ma do innych nauk, jej odmiany)

Ekonomia - nauka społeczna analizująca oraz opisująca produkcję, dystrybucję oraz konsumpcję dóbr.

Przedmiot zainteresowania ekonomii częściowo pokrywa się z zagadnieniami badanymi w ramach innych nauk społecznych, ale ekonomia zajmuje się głównie relacjami zachodzącymi między kupującym a sprzedającym oraz analizą rynku.

Tradycyjnie ekonomię dzieli się na mikroekonomię, która zajmuje się zachowaniem indywidualnego konsumenta, przedsiębiorcy, handlowca, rolnika oraz na makroekonomię, która skupia swoją uwagę na badaniu takich wielkości jak całkowity dochód gospodarki, odsetek osób zatrudnionych, przepływ kapitału.

Dzisiaj ekonomiści, uwzględniając oddziaływanie handlu zagranicznego i wzajemne powiązania gospodarcze na świecie, wyróżniają również dodatkowo, jako działy ekonomii, międzynarodowe stosunki gospodarcze - zajmujące się uwzględnieniem wpływu międzynarodowej wymiany handlowej na gospodarkę państwa oraz gospodarkę światową - dział ekonomii zajmujący się gospodarką całego świata jako jednego organizmu.

2. Przykłady praw ekonomicznych i ich rodzaje (np.: prawo przyczynowo-skutkowe, współistnienia, funkcjonalne)

Prawa ekonomiczne są to wzajemne więzi między istotnymi cechami różnych zjawisk ekonomicznych mające charakter ogólny, konieczny, nieprzypadkowy i stosunkowo trwały.

Rodzaje praw ekonomicznych:

• prawa przyczynowe (przyczynowo - skutkowe), oznaczają, że po zdarzeniu A następuje zdarzenie B, przy czym A jest przyczyną a B jest skutkiem

• prawa funkcjonalne, występują pomiędzy ilościowo wymiernymi kategoriami np. popyt jest funkcją ceny, podaż też jest funkcją ceny.

• prawa współistnienia czyli łączne np. prawo popytu i podaży

• postępowania ludzi, oddziałuję na bodźce ekonomiczne

• splotu działań ludzkich, wymiana rezultatów swojej działalności

• techniczno-bilansowe, czyli relacje nakładów i wyników zdeterminowane określoną techniką

Cechy praw ekonomicznych:

• obiektywny charakter praw ekonomicznych; są niezależne od podmiotu, od świadomości.

• stochastyczny, czyli statystyczny charakter praw polega na tym, że przejawiają się w dużej liczbie zjawisk, a w poszczególnych pojedynczych mogą być odstępstwa.

• historyczny - ograniczone są warunkami i czasem - dotyczą konkretnego warunku

3. Wyjaśnić pojęcia: rzadkość zasobów, nieograniczoność potrzeb ludzkich. Jakie mają one znaczenie w racjonalnym gospodarowaniu.

Rzadkość - jedno z podstawowych pojęć ekonomii, określające ograniczoną ilość zasobów w stosunku do nieograniczonych potrzeb.

Rozbieżność pomiędzy nieograniczonymi potrzebami a ograniczonymi zasobami, służącymi ich zaspokajaniu powoduje, że nie wszystkie potrzeby będą mogły być zaspokojone jednocześnie. Potrzeby pozostają względem siebie w stosunku konkurencyjnym - zaspokojenie jednej oznacza konieczność rezygnacji z zaspokojenia określonej części pozostałych potrzeb. Tym samym rzadkość zmusza do racjonalnego gospodarowania dostępnymi zasobami celem zaspokojenia konkurencyjnych potrzeb.

4. Minimalizacja nakładów i maksymalizacja zysku (efektu).

Zasada racjonalnego gospodarowania może być sformułowana w dwóch wymiarach:

1. Maksymalizacja efektów, przy założonym poziomie nakładów

2. Minimalizacja nakładów, przy założonym poziomie efektów

Racjonalność postępowania wymaga, aby podmiot zbierał i analizował przy pomocy rozumu wszystkie informacje niezbędne do podjęcia właściwej decyzji o alokacji zasobów. Oznacza to, że postulat racjonalności wymaga od podmiotu znajomości wszystkich tych informacji oraz zdolności do ich właściwego przetworzenia.

5. Proces gospodarowania- ma charakter ciągły, jest związany z gospodarowaniem.

Gospodarowanie jest to działalność ludzka, indywidualna i zbiorowa, która prowadzi do zaspokojenia materialnych potrzeb człowieka. Działalność ta polega na porównywaniu korzyści oraz kosztów i jest połączona z wyborem najlepszej dostępnej możliwości.

Proces gospodarowania obejmuje:

1. produkcję dóbr materialnych i usług,

2. podział wytworzonych dóbr i usług,

3. wymianę podzielonych dóbr i usług,

4. konsumpcję wymienionych dóbr i usług, a więc użytkowanie dóbr, korzystanie z usług i spożywanie określonych dóbr.

Proces gospodarowania w społeczeństwie, proces produkcji musi mieć charakter ciągły. Aby tę ciągłość utrzymać trzeba odtworzyć, czyli reprodukować wszystkie warunki materialne, niezbędne dla zapewnienia tej ciągłości.

6.Gospodarowanie-jest nieodlaczna czescia egzystencji czlowieka od
poczatku jego istnienia.Aby zaspokoic swoje potrzeby, czlowiek
zmuszony jest do dzialan i wysilku w celu jak najlepszego
wykorzystania dostepnych mu zasobow. Im zasoby produkcyjne sa bardziej
ograniczone, tym wieksze znaczenie ma odpowiednie nimi gospodarowanie,
czyli decydowanie o tym na jakie cele je przeznaczyc, jakie potrzeby
zaspokoic w pierwszej kolejnosci, a jakie pozniej, ktore zasoby
wykorzystac w wiekszym stopniu, a jakie w mniejszym, jak rozlozyc
wysilek zwiazany z przetwarzaniem zasobow na potrzebne produkty i
wiele innych.
Pojecie gospodarowania stosowane jest nie tylko w odniesieniu do tych
czynnosci czlowieka, ktore sa zwiazane z wytwarzaniem dobr
materialnych i uslug przeznaczonych na sprzedaz czy zaspokajanie
potrzeb samego producenta. O gospodarowaniu mowimy takze wtedy, gdy
chcemy podkreslic znaczenie mozliwie jak najlepszego, skutecznego,
racjonalnego czy trafnego dzialania w roznych sferach naszego zycia.
Pojecie gospodarowania pojawia wiec sie w takim kontekscie, jak np.
"gospodarowanie czasem wolnym", "zagospodarowywanie powierzchni
mieszkania", "zagospodarowywanie pamieci komputera",
"zagospodarowywanie dobr kultury".
Gospodarowanie, ktore prawie stale towarzyszy aktywnosci czlowieka,
sklania go badz nawet zmusza do odpowiednich dzialan i przyjecia
szczegolnej postawy wobec otaczajacej go rzeczywistosci. Te postawe i
sposob postepowania nazywamy ekonom izacja dzialan ludzkich.
Ekonomizacja zwiazana jest z racjonalnoscia w postepowaniu
czlowieka."Czlowiek ekonomizujacy"stara sie osiagnac dany cel za
pomoca mozliwie jak najmniejszego zuzycia ograniczonych zasobow.
Mowimy wtedy, ze stosuje on zasade oszczednosci srodkow. Wykorzystuje
przy tym swoja wiedze i doswiadczenie. Druga strona procesu
ekonomizacji jest stosowanie zasady maksymilizacji efektow, czyli
takie gospodarowanie dostepnymi zasobami, aby uzyskac z nich mozliwie
jak najwiekszy efekt. Ograniczone, a przez to cenne, zasoby nalezy
wykorzystywac w sposob oszczedny, a wiec minimalizowac ich zuzycie,
aby moc je wykorzystac w okresach pozniejszych badz na inne cele.
Zasada oszczednosci srodkow jest szczegolnie wazna w odniesieniu do
zasobow produkcyjnych, ktore maja charakter nieodnawialny. Przykladem
nieodnawialnych zasobow sa ropa naftowa, wegiel, torf, woda mineralna,
kamien bazaltowy i wiele innych.
Gospodarowanie jest procesem zachodzacym w roznej skali:
indywidualnej, rodzinnej, lokalnej, regionalnej, krajowej,
miedzynarodowej oraz globalnej. W odniesieniu do tych wymiarow mozemy
tez mowic o problemach ekonomicznych, ktore trzeba rozwiazac poprzez
odpowiednie gospodarowanie.

7 i 8. Mikroekonomia i Makroekonomia

Mikroekonomia- zajmuje się analizowaniem podstawowych podmiotów gospodarujących. Patrzy na gospodarkę narodową przez pryzmat przedsiębiorców i konsumentów z punktu widzenia maksymalizacji ich korzyści.

Makroekonomia- zagadnienia wspólne dla całej gospodarki; ujęcie całościowe gospodarki. W analizie gospodarki posługuje się w swych badaniach agregatami jak: dochód narodowy, wydatki na konsumpcję, na inwestycję oszczędności, dochody i wydatki budżetu państwa, bilans handlowy i płatniczy kraju, popyt i podaż pieniądza, bezrobocie.

Porównanie mikro i makroekonomii:

Te dwa działy — mikroekonomia i makroekonomia — nie są teoriami konkurencyjnymi, lecz stanowią uzupełniający się sposób, badania gospodarki. Różnią się metodą. Podczas gdy mikroekonomia wychodzi od analizy zachowań jednostek, makroekonomia bada procesy masowe (agregatowe). Z tego nie wyni­ka, że mikroekonomia poprzestaje na badaniu w skali cząstkowej (poszczególnych gospodarstw domowych czy przedsiębiorstw). Również ona ujmuje gospodarkę jako całość. Robi to jednak inaczej niż makroekonomia. Nauka mikroekonomii, która wyjaśnia za­chowania poszczególnych kategorii uczestników życia gospodarczego, jest nie­zbędną podstawą analizy makroekonomicznej.

W przeciwieństwie do mikroekonomii, która stanowi dość zwarty i jednolity system teoretyczny, makroekonomia zawiera kilka znacznie się między sobą różniących kierunków myślenia. Na przykład keynesiści (czyli uczniowie, zwolen­nicy i kontynuatorzy myśli teoretycznej ekonomisty brytyjskiego Johna Maynarda Keynesa) mają w wielu zasadniczych sprawach pogląd całkiem odmienny, a nawet przeciwstawny do poglądu monetarystów (wśród których główną osobą jest ekonomista amerykański Milton Friedman).

9 i 10 Ekonomia pozytywna- Ekonomia normatywna

Ekonomia pozytywna- zajmuje się opisem faktów, okoliczności i wzajemnych zależności w gospodarce. Jest to nauka badająca rzeczywiste funkcjonowanie gospodarki, czyli zajmuje się światem takim jakim on jest, a nie takim jakim być powinien. Zajmuje się jedynie związkami przyczynowo- skutkowymi zmian warunków ekonomicznych, przebiegu zjawisk ekonomicznych, określając je w postaci prawidłowości i praw ekonomicznych.

Ekonomia normatywna- kreśli obraz gospodarki, jaka jest oczekiwana; w grę wchodzi etyka i sądy wartościujące. Formułuje ona zalecenia co powinno się czynić w gospodarce. Odpowiada na pytania np. jakie powinny być ceny, dochody czy płace.

Porównanie:

Rozróżnienie pomiędzy ekonomia pozytywną a normatywną oparte jest na rozróżnieniu między ,,jest'' a ,,powinno'', a więc pomiędzy faktami a wartościami. Można uznać, że ekonomia pozytywna zajmuje się faktami, a normatywna- wartościami.

11 i 12. Wytwarzanie i Produkcja

Wytwarzanie produktów- ten sam człowiek lub ta sama grupa ludzi wytwarza określone dobra i te dobra zaspokajają jej potrzeby (gosp. naturalna) Nie następuje zmiana właściciela, nie dokonują się cywilno-prawne transakcje kupna-sprzedaży, wymiany na określonych zasadach.

Produkcja towarów- inny człowiek lub grupa ludzi wytwarza produkty przy pomocy transakcji, produkty te trafiają do innego właściciela, to tzw. wymiana.

Z połączenia wytwarzania i produkcji wynika definicja towaru-

Towar to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do wymiany.

CECHY TOWARU:

• Wartość użytkowa (suma cech fizyczno-chemicznych zdolnych do zaspokojenia potrzeb nabywcy towaru) Praca konkretna: czynności, które zostały wykonane przez człowieka do uzyskania cech fizyczno-chemicznych.

• Wartość towaru (nakład pracy abstrakcyjnej, potrzebnej do wyprodukowania towaru).

• Wartość wymienna: xA → yB Określono w ten sposób liczbę x/y-x jednostek towaru A można zamienić na y jednostek towaru B.

Produkt- wynika z pracy ludzkiej, jest wymieniany i zaspokaja potrzeby ludzkie innego człowieka, niż tego, który to wytwarza za pomocą transakcji cywilno-prawnych.

• Towar jest jednocześnie produktem.

• Nie każdy produkt jest towarem, ale tylko ten, który zmienił właściciela.

• Towarem staje się przez wymianę.

Produkcja dóbr materialnych a wytwarzanie produktów- podobieństwa i różnice:

Podobieństwa:

3. Produkcja i wytwarzanie są procesem niemożliwym do zaniknięcia.

4. Produkcja i wytwarzanie produktów to element składowy gospodarowania.

5. Produkcja i wytwarzanie dotyczą zaspokajania potrzeb ludzkich.

Różnice:

5. Z wytwarzaniem produktów mamy do czynienia gdy osoba indywidualnie lub grupa społeczna wytwarza określone dobra i jej albo ich osoby te rezultaty zaspokajają- samozaopatrzane

6. Produkcja dóbr (towarów)- jedna grupa wytwarza, a drugiej zaspokaja potrzeby. W innym sensie pojawia się własność prywatna, produkty zmieniają właściciela.

13 Gospodarka naturalna i gospodarka wtórna.

Gospodarka naturalna, typ gospodarki, w której bezpośrednim motywem wytwarzania dóbr i usług jest zaspokojenie własnych potrzeb producentów. Charakteryzuje się ona całkowitym brakiem lub marginesowym znaczeniem wymiany i rynku. Gospodarka naturalna była pierwszym typem gospodarowania, jaki wykształcił się w toku rozwoju cywilizacji. Miała ona dominujące znaczenie we wczesnych systemach społeczno-gospodarczych - przejawiała się wysokim stopniem samowystarczalności pierwotnych wspólnot plemiennych lub rodowych (wspólnota pierwotna), latyfundiów niewolniczych ( niewolnictwo) oraz folwarków pańszczyźnianych (feudalizm). Swą dominację gospodarka naturalna utraciła wraz z upadkiem feudalizmu, co w różnych obszarach świata nastąpiło w ciągu XVIII i XIX w.

Gospodarka towarowa - typ gospodarki, który charakteryzuje się tym, że producenci wytwarzają produkty na wymianę, czyli na sprzedaż. Ten typ gospodarki pojawia się u schyłku okresu wspólnoty pierwotnej, natomiast w niewolnictwie i feudalizmie występowała na skraju działalności ludzkiej. Przeważać zaczęła w systemie gospodarki kapitalistycznej. Początki gospodarki towarowej datuje się 6-8 tysięcy lat przed naszą erą.

W gospodarce towarowej przedmiot wymiany (produkt pracy ludzkiej) staje się towarem. Pojęcie towaru obejmuje wszystkie dobra konsumpcyjne i produkcyjne i usługi.

14 Towar i jego cechy.

Towar, przedmiot wymiany, wszystko to, co jest przeznaczone do sprzedaży i znajduje nabywcę. Najczęściej towarem są produkty ludzkiej pracy, przybierające postać dóbr materialnych (konsumpcyjnych i produkcyjnych) oraz usług. Niektóre towary nie są produktami pracy - np. ziemia, siła robocza. Towar posiada wartość, cena oraz wartość użytkową(zdolność towaru do zaspokajania potrzeb ludzkich), wartość wymienną(stosunek w jakim jedno dobro jest wyrażone na drugie).

15 Podstawowe podmioty gospodarujące (chyba chodzi o podmiot gospodarczy...).

Podmiot gospodarczy - każdy, niezależnie od jego formy organizacyjnej, aktywny uczestnik procesów gospodarczych, którego decyzje i działania wywołują skutki ekonomiczne. Celem ich istnienia jest prowadzenie działalności gospodarczej.

Prawo polskie za podmioty gospodarcze uważa osoby fizyczne, osoby prawne lub ułomne osoby prawne. Prowadzą one działalność gospodarczą czyli wytwórczą, w tym rolniczą, handlową lub usługową.

Podmiotami gospodarczymi (przedsiębiorcami, w rozumieniu prawa) mogą być m.in. osób fizyczne, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie oraz spółki osobowe bądź kapitałowe.

Wspólną cechą wszystkich podmiotów gospodarczych jest posiadanie podmiotowości prawnej, związanej z przypisaniem im własności i odpowiedzialności oraz ryzyka za skutki działania. Podmiot gospodarczy funkcjonujący w gospodarce określa się terminem przedsiębiorstwo.

16. Wymienić i scharakteryzować funkcje ekonomiczne gospodarstwa domowego- jeden z wielu podmiotów gospodarujących, spełnia funkcje ekonomiczne.

W ramach gospodarstw domowych realizowane są następujące funkcje:

• ekonomiczne:

• produkcyjna (wytwarzanie dóbr i usług)

• konsumpcyjna (wydatkowanie dochodów oraz spożycie dóbr i usług, zaspokajające potrzeby członków gosp.domowego)

• społeczne:

• oświatowa

• ochrony zdrowia

• wychowawcza

• reprodukcyjna.

Celem głównym działalności gospodarstw domowych jest zaspokajanie wspólnych oraz indywidualnych potrzeb członków gospodarstwa domowego.

Funkcję celu gospodarstwa domowego podzielono na:

a) funkcję wytwórczo-zaopatrzeniową,

b) funkcję konsumpcyjną.

17. Wymienić i pogrupować podmioty gospodarowania.

Ze względu na bardzo szeroką i różnorodną podstawę grupowania podmiotów gospodarczych zostaną tu uwzględnione tylko kryteria najczęściej stosowane w gospodarce. Jedna z istotnych zasad podziału podmiotów gospodarczych opiera się na rodzaju działalności gospodarczej według której grupuje się je stosownie do ich przynależności do działów, branż gospodarki narodowej. Ten podział uwzględnia na przykład jednostki gospodarcze przemysłowe (fabryki samochodów, huty żelaza, kopalnie węgla), budowlane, rolnicze (gospodarstwa rolne, fermy hodowlane), transportowe (Polskie Koleje Państwowe PKP, firmy przewozowe, przedsiębiorstwa komunikacji samochodowej), handlowe (firmy zajmujące się eksportem i importem), ubezpieczeniowe (np. Warta, PZU), komunikacyjne (PKS, PKP, MPK), bankowe (NBP, PKO, banki komercyjne, kantory) oraz inne jednostki świadczące usługi dla społeczeństwa.

Kolejnym kryterium klasyfikacji gospodarczych może być podział na jednostki wytwarzające dobra materialne, do których zalicza się głównie przedsiębiorstwa przemysłowe, budowlane, gospodarstwa rolne, zakłady rzemieślnicze oraz jednostki świadczące usługi służące zaspokojeniu potrzeb ludzi. Wśród jednostek wytwarzających dobra materialne wyróżnia się przedsiębiorstwa wydobywcze (kopalnie węgla, rudy soli, piaskownie, żwirownie itp.) oraz przetwarzające surowce wydobyte lub pochodzące z upraw czy hodowli na dobra produkcyjne (maszyny, urządzenia itp.), dobra konsumpcyjne (odzież, środki żywności, sprzęt AGD).

Bardzo ogólnym kryterium podziału jest wielkość podmiotów gospodarczych. W praktyce można spotkać się z podziałem na jednostki gospodarcze małe, średnie, duże. Najczęściej podstawą takiej klasyfikacji jest liczba zatrudnionych. Jednak także o tym może świadczyć wielkość produkcji lub obroty, wartość środków produkcji, którymi jednostki te dysponują, wysokość osiągniętych zysków.
MAŁE - PONIŻEJ 50 PRACOWNIKÓW
ŚREDNIE - OD 50 DO 500 PRACOWNIKÓW
DUŻE - POWYŻEJ 500 PRACOWNIKÓW
W każdej gospodarce rynkowej, wśród małych i średnich przedsiębiorstw, znaczną rolę odgrywają najbardziej elastyczne, żywotne i aktywne przedsiębiorstwa rodzinne. Istotą przedsiębiorstwa rodzinnego jest osoba założyciela firmy, zaangażowanie kapitału rodzinnego oraz udział członków rodziny w działalności przedsiębiorstwa.

Podmioty gospodarcze można podzielić również według form własności kapitału w nim zaangażowanego. Stosując to kryterium wyróżnić można przynależność do sektora publicznego i sektora prywatnego. W sektorze publicznym wyodrębnia się własności państwowe (np. przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki skarbu państwa, spółki z przewagą udziału skarbu państwa) oraz własność komunalną.

Podział można też przeprowadzić ze względu na formę prawną podmiotów gospodarczych. Działają firmy o różnej formie prawnej wśród nich zaś osoby fizyczne (rzemieślnicy, kupcy jednoosobowi), osoby prawne, a także jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, utworzone zgodnie z przepisami prawa (np. spółki cywilne). Do osób prawnych zalicza się na przykład przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie i spółki prawa handlowego.

18 Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarowania.

Przedsiębiorstwo, zespół osobowych, rzeczowych oraz finansowych czynników wytwórczych zorganizowanych i skoordynowanych w celu prowadzenia działalności gospodarczej związanej z wytwarzaniem dóbr oraz świadczeniem usług - a zatem podejmowanym przedsięwzięciem gospodarczym - i wytwarzania w ten sposób nowych wartości, tworzących w sumie dochód narodowy. Cechami charakteryzującymi przedsiębiorstwa są odrębności: ekonomiczna, organizacyjna, prawna oraz techniczno-produkcyjna, jak również racjonalność ekonomiczna oraz przedsiębiorczość.

Osoba tworząca przedsiębiorstwo z rozproszonych i często pojedynczo nieproduktywnych składników zasobów gospodarczych jest określana mianem przedsiębiorcy. W polskiej praktyce gospodarczej przedsiębiorstwa funkcjonują w różnych formach organizacyjno-prawnych, którymi są: spółki prawa cywilnego i handlowego, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie oraz jednoosobowe formy prowadzenia działalności gospodarczej.

19. Jak inaczej można określić przedsiębiorstwo (firma, podmiot gospodarujący, osoba prawna).

firma, podmiot gospodarujący, osoba prawna, jednostka gospodarcza, instytucja prowadząca działalność gospodarczą, jednostka techniczno - produkcyjna, spółka, korporacja, działalność gospodarcza.

20. Jakie znasz najczęściej występujące współcześnie prawno- organizacyjne formy przedsiębiorstw?

Formy prawne przedsiębiorstw (również formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw) - formy, jakie przyjmują przedsiębiorstwa w momencie rejestracji.

1. Przedsiębiorstwo jednoosobowe.

2.Przedsiębiorstwa - spółki.

a) spółki osobowe

-spółka cywilna

-spółka jawna

-spółka komandytowa

b) spółki kapitałowe

-spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

-spółka akcyjna

3.Przedsiębiorstwo państwowe.

21. Spółki i ich rodzaje- {trzeba będzie wymienić 2-3 rodzaje spółek, porównać je, tj. opisać podobieństwa i różnice}

Spółka (łac. societas) rodzaj działalności osób fizycznych lub prawnych oparty na umowie albo statucie, a mający zazwyczaj na celu prowadzenie działalności gospodarczej.

1. Spółki osobowe.

a) cywilna

b) jawna

c) komandytowa

2. Spółki kapitałowe

a) z ograniczoną odpowiedzialnością

b) akcyjna

SPÓŁKI OSOBOWE	SPÓŁKI KAPITAŁOWE
1. nie posiada osobowości prawnej	1. posiada osobowość prawną
2. odpowiedzialność osobista wspólników	2. rozdział odpowiedzialności materialnej spółki i wspólników
3. sprawy spółki prowadzą wspólnicy	3. sprawy spółki prowadzą wyodrębnione władze - zarząd

SPÓŁKI
	OSOBOWE			KAPITAŁOWE
		cywilna	jawna	komandytowa	z ograniczoną odpowiedzialnością	akcyjna
1. osobowość prawna	brak osobowości prawnej	brak osobowości prawnej	brak osobowości prawnej	osobowość prawna	osobowość prawna
2. minimalny kapitał	brak	brak	brak	5 000 zł	100 000 zł (do 08.01.2009 było to 500 000 zł)
3. założyciele	minimalnie 2 osoby	minimalnie 2 osoby fizyczne lub prawne	minimalnie 2 osoby fizyczne lub prawne	Jedna lub więcej osób fizycznych lub prawnych. (Spółka z o. o. nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z o. o.)	Jedna lub więcej Osób. (wyjątek: spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością).
4. przeznaczenie	Dla prowadzenia działalności gospodarczej w mniejszym rozmiarze.	Dla prowadzenia przedsiębiorstwa w większym rozmiarze.	Dla prowadzenia Przedsiębiorstwa pod własną firmą	Dla prowadzenia działalności gospodarczej, a także dla każdego innego prawnie dopuszczalnego celu.	-
5. odpowiedzialność	Każdy wspólnik odpowiada solidarnie za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem	Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką.	Wobec wierzycieli za zobowiązania spółki, co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.	Odpowiedzialność spółki do wysokości kapitału	Odpowiada spółka do wysokości kapitału akcyjnego; akcjonariusze nie są odpowiedzialni za zobowiązania spółki.
6. przepisy	opiera się na przepisach kodeksu cywilnego	opiera się o przepisy kodeksu handlowego	-	opiera się o kodeks handlowy	opiera się o kodeks handlowy
7. rejestracja	zgłoszenie podjęcia działalności do ewidencji działalności gospodarczej w gminie lub dzielnicy	w sądzie rejestrowym	-	w sądzie	w sądzie
8. cel	zarobkowy; gospodarczy	zarobkowy	zarobkowy	zarobkowy	-
9. umowa	Umowa w formie pisemnej	Umowa w formie pisemnej	Akt notarialny	Akt notarialny	Akt notarialny

26. Mechanizm Ceny Równowagi- Cena, przy której występuje zrównoważenie popytu i podaży. Jest to taka cena która pozwala na równowage na rynku. Usuwa z runku nadmiar produktów lub likwiduje ich nie dobor. Polega to na tym że: Jeżeli popyt na jakieś dobro przewyższa podaż, wówczas nabywcy są skłonni płacić za nie więcej. Gdy przejawiają tę skłonność na rynku, cena tego dobra rośnie. Wzrost ceny skłania natomiast producentów do zwiększenia jego produkcji, co doprowadzi w końcu do zrównania podaży z popytem.

27.Równowaga ba rynkach poszczególnych dóbr a równowaga makroekonomiczna (w gospodarce).

W gospodarce krajowej przedsiebiorstwa i gospodarstwa domowe sa
powiazane ze soba poprzez rynki:towarowy, pracy, kapitalu.
Na rynku towarowym(gospodarstwa domowe zaopatruja sie w dobra i
uslugi. Te zas sa sprzedawane przez ich wytworcow, czyli
przedsiebiorstwa. Zatem gospodarstwa domowe reprezentuja popyt, a
przedsiebiorstwa podaz).
Na rynku pracy(gospodarstwa domowe pojawiaja sie w roli
dostarczajacych umiejetnosci wykonywania pracy.Kupujacymi sa
przedsiebiorstwa, dla ktorych praca ta jest niezbedna, by mogly
wytwarzac dobra i uslugi).
Na rynku kapitalowym(po stronie podazy znow wystepuja gospodarstwa
domowe. Dysponuja one oszczednosciami-niewydawanymi na cele
konsumpcyjne dochodami, ktore wypozyczaja przedsiebiorstwom. Te zas
zglaszaja popyt na oszczednosci(kapital finansowy), dzieki ktoremu
moga uruchomic produkcje:zakupic kapital fizyczny(majatek wytworczy),
surowce, prace.
Wszystkie rynki pozostaja we wspolzaleznosci: zmiany wielkosci zakupow
przez gospodarstwa domowe prowadza do weryfikacji planow produkcji w
przedsiebiorstwach i uksztaltowaniu sie nowych wielkosci popytu na
prace i kapital. Pod wplywem tych zmian ustalaja sie nowe wysokosci
plac i stop procentowych, co z kolei wplywa na rozmiary podazy pracy i
skale oszczednosci gospodarstw domowych. Gdy zas z przyczyn
egzogenicznych zmieniaja sie oszczednosci ludnosci, to ustala sie
wysokosc stop procentowych, gdy na rynek pracy wchodzi inna niz
dotychczas liczba osob gotowych podjac prace, to ustalaja sie nowe
stawki plac. Zmiana tych wielkosci wplywa na poziom kosztow produkcji,
przedsiebiorstwa zatem musza dostosowac do nich wielkosc produkcji.
Gdy oszczednosci zmniejszaja sie nastepstwem staje sie wzrost stop
procentowych. Wyzsze stopy procentowe obniza rentownosc produkcji i w
krotkim czasie  moga spowodowac zmniejszenie skali produkcji i -co z
tego wynika- zmniejszenie zatrudnienia, a w dlugim czasie zacheca
przadsiebiorstwa do stosowania bardziej pracochlonnych(a wiec
relatywnie tanszych) metod produkcji. Wywra zatem wplyw i na rynek
pracy. Wszystkie elementy systemu dostrajaja sie wzajemnie, a
rezultatem jest okreslona ilosc produkcji, powstajaca przy
wykorzystaniu dostepnych zasobow pracy i kapitalu. Przeciwnie bedzie
oddzialywac zmiana wielkosci podazy pracy. Jezeli np. spadnie liczba
osob w wieku produkcyjnym a odsetek chcacych pracowac utrzyma sie  w
niej w tej samej wysokosci, to zaobserwujemy dostosowania polegajace
na podniesieniu plac, kosztow zatrudnienia, obnizeniu produkcji,
wzroscie cen wyrobow, oraz-w dlugim okresie-rozwoj wykorzystania
bardziej kapitalochlonnych metod produkcji.
Miedzy rynkami(dobr i uslug, pracy i kapitalu), a przedsiebiorstwami i
gospodarstwami domowymi istnieja powiazania, przez co dochodzi do
ustalenia rownowag na poszczegolnych rynkach - ksztaltuja sie tam
wielkosci sprzedawanych dobr i uslug,, zatrudnienie, suma
oszczednosci, pozyczanych na inwestycje oraz ceny towarow, stawki plac
i stopy procentowe. Gospodarstwa domowe, dostarczajac okreslona podaz
pracy po okreslonych przez rynek stawkach plac, uzyskuja dochody z
pracy. Oszczednosci przy uksztaltowanej na rynku finansowym stopie
procentowej sa drugim zrodlem ich dochodow. Czesc tych dochodow jest
przeznaczana na zakupy dobr i uslug, czesc ponownie oszczedzana.
Wydatki gospodarstw domowych sa -przychodami przedsiebiorstw.
Przychody te sa zuzywane na zakupy czynnikow produkcji, czyli pracy i
kapitalu. Sa wiec rowne wielkosci dochodow gospodarstw domowych. Te z
kolei ich wydatkom i oszczednosciom, przeksztalconym na rynkach
finansowych w inwestycje. W warunkach uproszczonego modelu gospodarki
zamknietej, suma wydatkow konsumpcyjnych (C) i inwewtycyjnych (I)
rowna jest wielkosci dochodow (Y), a zarazem produkcji.
Y = C+ I
Powyzsze przedstawione powiazania pomijaja dzialanie podmiotow
publicznych, przede wszystkim rzadu i jego agend(a w panstwach o
organizacji samorzadowej rowniez podmiotow wladzy samorzadowej),
ogolnie nazywanych panstwem, oraz banmku centralnego. Wziecie ich pod
uwage uzupelnia opis gospodarki. Rzad( lacznie z pozostalymi
podmiotami wladzy publicznej) moze byc uczestnikiem kazdego z rynkow -
kupujac rozmaite dobra, prace(zatrudniajac osoby), pozyczajac kapital
na pokrycie wlasnych wydatkow. A poniewaz skala jego dzialania
przekracza - na ogol - skale dzialania pojedynczych podmiotow -
uczestnikow tych rynkow, wywiera tez znaczacy wplyw na to jak one
funkcjonuja. Na przyklad panstwowe zakupy umundurowania dla armii,
uslug oswiatowych czy prac remontowych nawierzchni drogowych wplywaja
istotnie na to, w jakich warynkach i po jakich cenach oferowane sa te
dobra rowniez dla sektora prywatnego. Panstwo wystepuje takze w roli
regulatora rynkow, stanowiac prawo i egzekwujac jego wykonanie
okresla, w jaki sposob sa zawierane transakcje, jakie warunki musza
spelniac ich uczestnicy. Od strony makroekonomicznej kluczowe jest
przedewszystkim, w jakiej skali panstwo zakupuje dobra i uslugi oraz w
jakiej skali pozycza srodki na rynku finansowym, poniewaz na tych
rynkach jego transakcje maja duze znaczenie.
Na pokrycie swoich zakupow na rynku towarowym panstwo posiada srodki
uzyskiwane z podatkow i innych oplat przymusowych(np.skladek
ubezpieczen spolecznych). Podatki moga byc nalozone na podmioty
gospodarcze, np. podatek dochodowy na gospodarstwa domowe czy podatek
od zyskow na przedsiebiorstwa. Sa to podatki bezposrednie. Moga
rowniez byc poboerane w trakcie realizacji transakcji, czyli podatki
posrednie. Typowym podatkiem tego rodzaju jest VAT, czyli podatek od
wartosci dodanej. Rowniez na rynku pracy moze wystapic opodatkowanie
posrednie. Stykamy sie z nim np. w przypadku opodatkowania wynagrodzen
przymusowa skladka ubezpieczen spolecznych. Wreszcie mozliwe jest
takze, by zostaly opodatkowane dochody uzyskane z oszczednosci, np.
oprocentowanie wkladow depozytowych w bankach.
Przychody budzetu panstwa sa przezaczane takze na transfery, kierowane
glownie do gospodarstw domowych, ale tez -  raczej na zasadzie wyjatku
niz reguly  - do przedsiebiorstw. Transfery do gospodarstw domowych
skladaja sie glownie na ich dochody socjalne np. renty, emerytury z
ubezpieczenia spolecznego, zasilki roznego rodzaju ale tez np.
stypendia czy nagrody panstwowe za szczegolne osiagniecia zawodowe. Do
przedsiebiorstw trafiaja dotacje np. na inwestycje poprawiajace stan
srodowiska naturalnego czy na pokrycie czesci kosztow prac badawczych
i rozwojowych.
Nie ma znaczenia, czy podatki pokrywaja wysokosc zakupow panstwa.
Jesli sa zbyt male, by tak sie stalo ich uzupelnieniem staja sie
oszczednosci prywatne, gdy sa zbyt wysokie, ulokowane na rynku
finansowym powiekszaja zakupy sektora prywatnego. Zatem panstwo nie
wplywa na to, jakiej skali sa ogolem wydatki w gospodarce, a na to,
jakiej skali wydatki moze czynic sektor prywatny. I podstawowe
znaczenie ma tu nie suma podatkow, a suma wydatkow publicznych, gdyz
to jej wysokosc decyduje o tym, jaka czesc produkcji zakupi sektor
prywatny. Wysokosc podatkow w porownaniu do wydatkow rzadowych wplywa
jedynie na to, jak wydatki panstwowe zostana sfinansowane(w jakiej
czesci z podatkow, w jakiej z pozyczek).
W gospodarce otwartej w transakcjach na wszystkich rynkach biora
udzial kontrahenci zagraniczni - moga kupowac w kraju zarowno towary,
i prace lub kapital. Moga tez dostarczac do kraju wytworzone za
granica towary, oferowac prace osob zagranicznych i udostepniac na
krajowym rynku zagraniczny kapital. Na rynku zatem nie sprzedaje sie
krajowym odbiorcom calosci wytworzonych w kraju dobr i uslug, tylko te
ich czesc, ktora jest zuzywana w kraju, pozostala staje sie
przedmiotem eksportu(X). Na tym rynku pojawiaja sie dobra i uslugi
pochodzace od zagranicznych producentow, czyli import(Z). Saldo
handlowe(NX)wskazuje laczny efekt eksportu i importu:
NX=X-Z
Uwzglednienie salda handlu zagranicznego po stronie wydatkow poszerza
rownanie obowiazujace zwiazek produkcji i wydatkow:
Y=C+I+G+NX
Najwieksze znaczenie w wymianie z zagranica ma handel dobrami i
uslugami oraz przeplywy kapitalu. Z tytulu transakcji na rynku
towarowym powstaja platnosci: importerzy musza zaplacic za importowane
dobra, eksporterzy uzyskuja naleznosci z tytulu dobr wyeksportowanych.
To wymaga dokonania wymiany walut. Jesli kupujemy dobra zagraniczne,
musimy uiscic platnosci w pieniadzu obowiazujacym w kraju, skad je
sprowadzamy. Jesli zas eksportujemy produkty krajowe, otrzymujemy
zaplate w pieniadzu obcym, ale na kontynuowanie produkcji w kraju
potrzebujemy pieniadza krajowego.. Stad dla potrzeb importu potrzeba
walut obcych, a eksporterzy ich dostarczaja.
Ulokowanie krajowych oszczednosci za granica(np. zakup zagranicznych
obligacji, czy otwarcie rachunku depozytowego w zagranicznym
banku)rowniez wymaga wymiany pieniadza krajowego na zagraniczny,
tworzy popyt na waluty obce. Korzystaniu obcych kapitalow w kraju
(np.sieganie po pozyczki zagraniczne czy lokowanie obcych kapitalow na
krajopwej gieldzie papierow wartosciowych)towarzyszy odwrotna wymiana,
czyli pojawia sie podaz walut obcych. W gospodarce wystepuje zatem
jeszcze jeden rynek:walutowy. Ksztaltuje sie na nim cena pieniadza
krajowego - kurs walutowy. Cena ta, podobnie, jak ceny na kazdym innym
rynku wplywa na cene oplacalnosci podejmowania transakcji ze strony
kupujacych - importerow i sprzedajacych - eksporterow. Cena ta
weryfikuje takze rachunek oplacalnosci utrzymywania inwestycji w kraju
w porownaniu z lokatami zagranicznymi.<szabadabada koniec> \

28 Stan równowagi i luka (stan nierównowagi)

Równowaga rynkowa jest jednym z fundamentalnych pojęć w ekonomii i w teorii ekonomii. Ogólnie, określa się tak sytuację, w której wszystkie siły rynkowe równoważą się a wartości zmiennych ekonomicznych pozostają niezmienne. W szczególności, najczęściej mianem równowagi rynkowej określa się stan rynku, w którym ilość dóbr nabywanych przez konsumentów równa jest ilości tych dóbr wytwarzanych przez producentów, czyli stan w którym wielkość popytu na danym rynku jest równa wielkości podaży. Czynnikiem równoważącym podaż i popyt jest zazwyczaj cena. Cena, przy której występuje równowaga rynkowa nazywana jest ceną równowagi rynkowej.

Graficznym odzwierciedleniem stanu równowagi rynkowej jest punkt równowagi rynkowej, czyli punkt przecięcia się krzywej popytu z krzywą podaży. Na ilustracji obok, ilość dobra opisywana jest na osi poziomej, zaś cena jednostkowa tego dobra mierzona jest na osi pionowej. Krzywa popytu oznaczona jest literą D, a krzywa podaży literą S. Przy cenie P0, wielkość popytu jest równa wielkości podaży, a zatem ma miejsce równowaga rynkowa, i cena równowagi rynkowej jest równa P0. Gdy cena jest mniejsza od ceny równowagi rynkowej ma miejsce nadwyżka popytu nad podażą, co jest przedstawione na ilustracji obok przy pomocy zielonego obszaru A. Zazwyczaj w sytuacji takiej mechanizm rynkowy prowadzi do wzrostu ceny do wartości P0. W sytuacji, gdy cena przewyższa cenę równowagi rynkowej, ma miejsce nadwyżka podaży nad popytem, co na ilustracji obok zilustrowane jest przy pomocy czerwonego obszaru B. W takiej sytuacji mechanizm rynkowy zazwyczaj prowadzi do spadku ceny w kierunku ceny równowagi rynkowej P0.

Pojęcie równowagi rynkowej jest pojęciem ekonomii pozytywnej a nie ekonomii normatywnej. Oznacza to, że równowaga rynkowa sama w sobie niekoniecznie musi być stanem pożądanym społecznie. Przykładowo możliwa jest sytuacja, w której rynek żywności znajduje się w równowadze, podczas gdy sporej części społeczeństwa nie stać na to, aby nabyć wystarczającej ilości żywności, z powodu zbyt wysokiej ceny równowagi rynkowej.

 

Stan nierównowagi rynkowej dzieli się na :lukę deflacyjną i  lukę inflacyjną

Luka deflacyjna, stan braku równowagi rynkowej polegający na istnieniu nadwyżki globalnej podaży nad globalnym popytem, niedobór popytu. W gospodarce rynkowej wystąpienie luki deflacyjnej wywołuje proces dostosowawczy przejawiający się obniżką ogólnego poziomu cen (deflacja), w rezultacie której popyt wzrasta, podaż obniża się i rynek wraca do równowagi. W gospodarce planowej luka deflacyjna nie występuje.

 

 

Luka inflacyjna, stan braku równowagi rynkowej polegający na istnieniu nadwyżki globalnego popytu nad globalną podażą, niedobór podaży. W warunkach gospodarki rynkowej luka inflacyjna wywołuje proces dostosowawczy przejawiający się wzrostem ogólnego poziomu cen (inflacja), ograniczeniem popytu i zwiększeniem podaży, w rezultacie którego rynek wraca do równowagi (równowaga rynkowa).

W warunkach gospodarki planowej, gdy państwo utrzymuje ceny na nie zmienionym poziomie, luka inflacyjna występująca w dłuższym okresie przekształca się w nawis inflacyjny.

 

 29. Dlaczego popyt jest malejącą funkcja ceny?

Popyt to ilość dobra, jaka nabywcy są w stanie zakupić przy rożnym poziomie ceny. Wraz ze wzrostem ceny, wielkość zapotrzebowania na towar maleje. Nabywcy nie są w stanie zapłacić wyższej ceny, dlatego ich zapotrzebowanie zmniejsza się.

30. Elastyczność popytu i podaży. Jak się je przedstawia?

1.Elastyczność popytu określa stopień wrażliwości popytu na zmianę lub wahania trzech zmiennych: ceny danego dobra, ceny innych dóbr oraz dochodu. Współczynniki elastyczności popytu podajemy w wartościach bezwzględnych |EP|.

Trzy przypadki elastyczności popytu:

• POPYT ELASTYCZNY. Jeśli |EP|>1 mówimy, że popyt jest elastyczny, przy czym elastyczność dążąca do nieskończoności oznacza popyt doskonale elastyczny, pozostałe przypadki - popyt względnie elastyczny

• ELASTYCZNOŚĆ JEDNOSTKOWA. Jeśli |EP|=1 mamy do czynienia z elastycznością jednostkową (zwaną również neutralną elastycznością popytu)

• POPYT NIEELASTYCZNY. Elastyczność mniejsza od jedności |EP|<1 oznacza, że popyt jest nieelastyczny. Przy czym elastyczność równa 0 oznacza popyt doskonale nieelastyczny (sztywny), natomiast elastyczność zawierająca się w przedziale <0,1> określana jest jako popyt stosunkowo (względnie) nieelastyczny.

- Rodzaje elastyczności popytu:

- cenowa- jest to stosunek względnej zmiany wielkości zapotrzebowania na dane dobro do względnej zmiany jego ceny

- mieszana- na dobro i względem zmian ceny dobra j to relacja między względną zmianą zapotrzebowania na dobro i a względną zmianą ceny dobra j.

- dochodowa- stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu na określone dobro do względnej zmiany dochodu.

2. Elastyczność podaży to miara zdolności producentów do dostosowywania wielkości podaży do zmiany ceny. Inaczej mówiąc, elastyczność podaży jest miarą wrażliwości podaży na zmianę ceny.

Elastyczność podaży jest uzależniona od dwóch czynników: czasu i wzajemnej substytucji czynników produkcji:

Elastyczność podaży jest tym większa, im dłuższy jest badany okres.

Elastyczność podaży jest tym większa, im większy jest stopień wzajemnej substytucji czynników produkcji (im większe są możliwości dostosowania czynników produkcji do zmieniających się warunków).

Elastyczność cenowa podaży - jest to procentowa zmiana popytu pod wpływem procentowej zmiany ceny. Współczynnik cenowej elastyczności podaży ES informuje nas o tym o ile % zmieni się podaż na dane dobro, jeżeli cena tego dobra zmieni się o 1%. Jest to relacja między względnymi zmianami podaży, a powodującymi je względnymi zmianami ceny.

Tu nie wiem jak ma być przedstawiana elastyczność podaży

31 Jak reaguje popyt na zmiany innej wielkości? Jak zmienia się jego charakter i jakiego charakteru są to zmiany?

a) zmiana ceny

Opadająca krzywa popytu oznacza, że wielkośc zapotrzebowania wzrasta przy obniżeniu ceny. Z reguły wzrost cen wywołuje spadek popytu. Jednak w praktyce widoczne sa pewne odstępstwa od tej reguły, co znajduje odzwierciedlenie w tzw. paradoksach, wśród których wyróżniamy:

• Paradoks Giffena (ma miejsce wówczas, gdy dochodzi do wzrostu popytu, mimo wzrostu ceny, przy pogorszeniu sie sytuacji ek. konsumentów),

• Paradoks Veblena (odnosi się do wzrostu popytu na dobra luksusowe, wraz ze wzrostem ich cen),

• Efekt snoba (obrazuje spadek popytu na dobra luksusowe, przy spadku ich cen-jest to wywołane faktem, iż spadek cen umożliwia nabycie produktu przez osoby o niższym statucie społecznym).

Miernikiem stosowanym tutaj jest elastyczność cenowa popytu.

b) inflacja

Jeśli nominalne ceny wszystkich dóbr i nominalne wartości wszystkich rodzajów dochodów podwoiły się, to popyt nie ulegnie żadnej zmianie. Jeżeli ktoś zarabiał 500 zł i za chleb płacił 1zł to nie odczuje róznicy zarabiając 1000 zł i płacąc za ten sam chleb 2zł. Za obecne dochody możemy kupić ten sam koszyk dóbr co poprzednio.

c)dochód

Struktura wydatków na rózne dobra konsumpcyjne zależy od poziomu dochodów. Miernikiem popytu na zmiany dochodu jest elastyczność dochodowa popytu. Warto tu rozróżnić dobra wyzszego rzędu (luksusowe) i dobra nizszego rzędu (niezbędne). Dobra niższego rzędu są na ogół niższej jakości, mają wysokogatunkowe ale droższe substytuty. Ludzie ubożsi kupują np. tańsze i gorsze gatunki mięsa. W miarą wzrostu dochodów przestawiają się na lepsze gatunkowo mięso. Wzrost dochodów powoduje spadek popytu na tanie gatunki mięsa. Dobra wyższego rzędu są towarami wysokiej jakości, które mają substytuty niższej jakości. Wysokość dochodów ma większy wpływ na sposób odżywiania się niż na ilość spozywanej żywności.

I tu pojawia się problem, którego nie potrafie rozwikłać... jakiego charakteru są to zmiany??

b
Teza o racjonalnym zachowaniu się konsumenta sprowadza się do trzech założeń:
1. konsument przejawia pewne potrzeby i potrafi je określić;
2. konsument jest w stanie dokonać wartościowania swych potrzeb - od najbardziej do najmniej intensywnie odczuwanych;
3. jednostka dokonuje wyboru w celu maksymalizacji własnej satysfakcji (zadowolenia, użyteczności).

33.Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarki narodowej..

Szczególną grupą podmiotów gospodarki narodowej są przedsiębiorstwa. Przedmiotem i celem ich funkcjonowania jest prowadzenie działalności gospodarczej. W tym zakresie charakteryzują się one najczęściej samodzielnością, nastawieniem na osiąganie przychodów i generowanie zysków oraz posiadaniem majątku. Zarządzaniem przedsiębiorstwami zajmują się uprawnione do tego osoby.

Do sektora publicznego zalicza się:

• przedsiębiorstwa Skarbu Państwa,

• przedsiębiorstwa państwowych osób prawnych,

• przedsiębiorstwa jednostek samorządu terytorialnego (komunalne).

Z kolei w sektorze prywatnym wyróżnia się:

1. przedsiębiorstwa krajowych osób fizycznych,

2. przedsiębiorstwa pozostałych krajowych jednostek prywatnych,

3. przedsiębiorstwa podmiotów zagranicznych.

34. Podstawowe składniki kosztów prowadzenia przedsiębiorstwa. Koszty w układzie rodzajowym związane są ze zużyciem określonego rodzaju czynnika i dzielą się na:
• materiałowe (surowce, materiały, paliwo, energia),
• amortyzację,
• osobowe, (płace łącznie z ubezpieczeniami społecznymi),
• inne (np. czynsze, usługi obce).

Z faktu, iż przedsiębiorstwo jest określoną strukturą organiza-cyjną (produkcyjną i funkcjonalną), wynika drugi podział kosztów według miejsc ich powstania. Z tego punktu

35. KOSZT- to wartość nakładów poniesionych na wytworzenie określonej produkcji

NAKŁADY - natomiast to zużycie zasobów wytwórczych dające się wyrazić w jednostkach naturalnych. Jeżeli do wartości nakładów dodamy wydatki nie generowane przez zużycie zasobów, takie jak czynsze, płacone odsetki, niektóre podatki czy składki ubezpieczeniowe to otrzymamy pojęcie kosztów.

RÓŻNICE MIĘDZY NAKŁADAMI A KOSZTAMI

Lp.	NAKŁADY	KOSZTY
1.	Należą do produkcyjnej sfery działalności.	Należą do wartościowej, finansowej sfery działalności.
2.	Mają charakter materialny i formę rzeczową. Są ściśle związane z wydatkowaniem materii lub energii na produkcję.	Mają charakter finansowy. Nie są związane z wydatkowaniem materii lub energii.
3.	Mogą, ale nie muszą, być wyrażone w formie pieniężnej; stanowią wówczas podstawową część kosztów produkcji = koszty nakładów gospodarczych	Można je przedstawić wyłącznie w formie pieniężnej.
4.	Zakres rzeczowy jest węższy. Obejmuję tylko koszty gospodarcze.	Zakres rzeczowy jest szerszy od nakładów. Nakłady = Koszty gospodarcze + Koszty majątkowe
5.	Są kategorią ponadczasową, istniejącą we wszystkich formacjach społeczno ekonomicznych.	Są kategorią właściwą dla gospodarki towarowo-pieniężnej.
6.	Zmiany w poziomie kosztów nie zawsze są proporcjonalne do zmian w poziomie nakładów

36. Cechy towarów:

- wartość użytkowa( użytelność)- zdolność towaru do zapotrzebowania

- wartość( cena- wartość wymienna użytkowana w pieniądzu)

-decydują społeczne niezbędne przeciętne koszty jednostkowe( koszty tworzenia 1 jednostki)

37. Amortyzacja jest pieniężną miarą zużycia (utraty wartości) środka trwałego w cyklu produkcyjnym.

Funkcje amortyzacji:

6. jest miarą utraty wartości środka,

7. jest elementem nakładów i kosztów produkcji,

8. jest narzędziem gromadzenia funduszów na reprodukcję prostą (odtworzenie) środków.

OBLICZANIE AMORTYZACJI ŚRODKÓW TRWAŁYCH

Rata amortyzacyjna - kwota, jaką gospodarstwo musi corocznie odprowadzać do banku, aby w odpowiednim okresie zgromadzić sumę potrzebną na odtworzenie danego środka produkcji. W gospodarstwach indywidualnych, które nie odprowadzają do banku kwot z tytułu amortyzacji, rata amortyzacyjna stanowi wielkość rocznego zużycia danego środka trwałego.

Roczną ratę amortyzacyjną (Ra) najprościej oblicza się według wzoru:

Ra =
=

Wielkość zużycia środka trwałego w ciągu roku wyrażoną w procentach nazywamy stopą amortyzacyjną.

Stopa amortyzacji określa % zużycia środka w ciągu roku

gdzie: n - przewidywana liczba lat użytkowania

METODY OBLICZANIA AMORTYZACJI

1. Metoda prostoliniowa (proporcjonalna)

Zakłada zużycie środka wprost proporcjonalnie do czasu użytkowania, a kwota amortyzacji jest zawsze na tym samym poziomie.

Jest to najczęściej stosowany sposób obliczania amortyzacji.

2. Metoda degresywna

Zakłada proporcjonalne zużywanie się środka trwałego podczas całej eksploatacji; a kwotę amortyzacji oblicza się każdorazowo od bieżącej wartości środka  kwoty amortyzacji maleją.

Metoda ta najczęściej stosowana do środków narażonych na szybsze zużycie ekonomiczne, np. ciągnik, złożone maszyny transportowe.

38. Układy kwalifikacyjne kosztów.

Najczęściej stosowane układy kwalifikacyjne kosztów to:

Układ rodzajowy kosztów- charakteryzuje się tym, że obejmuje całkowitą sumę kosztów danej kategorii w przedsiębiorstwie. Układ ten umożliwia badanie i porównywanie struktury kosztów. W ramach tego układu dzielimy koszty na:
-amortyzację, 
-zużycie materiałów i energii, 
-usługi obce, 
-wynagrodzenia, 
-świadczenia na rzecz pracowników, 
-podatki i opłaty, 
-pozostałe koszty.

Układ funkcjonalny kosztów- uwzględnia miejsce ich powstania. Głównym celem tego grupowania jest umożliwienie wewnętrznej analizy kosztów. Układ jest nazywany funkcjonalnym, ponieważ z miejscami powstania kosztów są związane funkcje dotyczące przedsiębiorstwa. W układzie funkcjonalnym wyróżnia się:
- koszty zakupu materiałów
- koszty produkcji
- koszty sprzedaży
W przedsiębiorstwie handlowym układ funkcjonalny obejmuje koszty: zakupu i magazynowania towarów, przerobu handlowego, reklamy, sprzedaży, zarządu przedsiębiorstwa.

Układ kalkulacyjny kosztów- dzieli się na dwie podstawowe grupy:
- koszty bezpośrednie (można je bezpośrednio przypisać konkretnemu wyrobowi np. cena materiału)
- koszty pośrednie (nie można ich bezpośrednio przypisać wyrobowi np. opłacenie kierownictwa)

39. Koszty stałe, a koszty zmienne.

40. Jakie kryterium służy do podziału na koszty stałe i koszty zmienne?

Koszty stałe- są to takie koszty których wielkość nie zmienia się przy zmianie wielkości produkcji (np.: koszty utrzymanie administracji w przedsiębiorstwie)

Koszty zmienne- są to koszty które zmieniają się wraz ze zmianami w wielkości produkcji (np.: płace robotników, koszty zużytych surowców)

Koszty całkowite- jest to suma kosztów stałych i kosztów zmiennych.

41. Minimalizacja kosztów i jak do tego zagadnienia podchodzi się w przedsiębiorstwie.

Jeśli rośnie produkcja, rosną także i koszty. Obniżka ich jest jednak możliwa, dzięki maksymalizowaniu efektów z danych zasobów oraz poprzez minimalizacje nakładów. Minimalizacja kosztów ma swoje granice, ponieważ w danym okresie dysponujemy ograniczoną ilością środków wytwórczych (maszyn, robotników) co zgodnie z prawem malejących dochodów, po przekroczeniu pewnego pułapu produkcji, każda kolejna wyprodukowana jednostka będzie wymagała użycia coraz większej ilości czynników zmiennych. Minimalizacja kosztów pozwala na uzyskanie większych dochodów w przedsiębiorstwie, więc jest operacja bardzo pożądaną.

Pytanie 42 Wynik finansowy przedsiębiorstwa

Wynik finansowy - różnica pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania obliczona dla określonego przedsiębiorstwa w wybranym okresie sprawozdawczym. Dodatni wynik finansowy jest nazywany zyskiem, zaś ujemny stratą. Wynik finansowy podzielony przez wartość przychodu lub zaangażowanego kapitału jest nazywany rentownością.

Wynik finansowy przedsiębiorstwa obliczony na podstawie rachunku zysków i strat tworzonego zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz z uwzględnieniem ustaw podatkowych stanowi podstawę naliczenia podatku dochodowego (wynik finansowy brutto) oraz w przypadku spółek kapitałowych podstawę określenia wysokości dywidendy.

Wynik finansowy pomniejszony o podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia to wynik finansowy netto.

43.Efektywność gospodarowania i jej znaczenie w różnych układach odniesienia

44.Analiza ekonomiczna i rola bilansu w analizie ekonomicznej.

45.Możliwości zwiększania zasobów gospodarczych.

46.Dochód narodowy jako podstawowa kategoria makroekonomiczna i jego obliczanie.

52.Bank i kredyt.

63.Wpływ handlu zagranicznego na wzrost gospodarczy (może być pozytywny i negatywny, kiedy i dlaczego tak jest).

43. Efektywność ekonomiczna jest to relacja osiąganych wyników do ponoszonych nakładów. Chodzi tu o wielkości traktowane w danym przypadku jako nakład, ponieważ ta sama wielkość gospodarcza może w innym przypadku pełnić funkcję efektu. Stanowi więc szczególny przypadek realcji sprawnościowej. Zarówno wskaźniki produktywności kapitału rzeczowego jak i wskaźniki wydajności pracy są cząstkowymi miernikami efektywności. Bowiem od wzrostu wydajności pracy zależy ostatecznie wzrost dochodu narodowego i konsumpcji.

W szerszym ujęciu to oznacza najlepsze rezultaty produkcji czy dystrybucji towarów i usług po najniższych kosztach. Większość ekonomistów uważa, że redukcja barier handlowych przyczyni się do międzynarodowej ekonomicznej efektywności przez zachęcanie krajów do specjalizacji w produkcji tych towarów i usług, dla których mają porównawczo korzystniejsze warunki. W ten sposób miałaby miejsce konkurencyjna produkcja towarów i usług dla konsumentów poza obszarami, na których są one produkowane. Każde przedsiębiorstwo (jak i ekonomika państwa jako całości) dążyć ma konsekwentnie do pełnego wykorzystania posiadanych zasobów i do zapewnienia maksymalnej satysfakcji konsumenta poprzez zaspokojenie.

Efekt musi być adekwatny funkcjonalnie oraz ilościowo w stosunku do nakładów. Funkcjonalność doboru efektów i nakładów w ramach jednego wskaźnika efektywności oznacza przy określonych nakładach uwzględnianie w liczniku tylko tych efektów, które powstały za ich przyczyną. Nakłady muszą być wyrażone wartościowo, czyli muszą uwzględniać ceny. W zależności od zakresu i stopnia konkretyzacji analizy wyniki i nakłady mogą być róznie definiowane. Te same wielkości mogą być umieszczane w liczniku i mianowniku wskaźnika efektywności, w zależności od formułowanej funkcji celu. To właśnie funkcja celu, stanowiąc kryterium wyboru w ramach określonego programu gospodarczego, rozstrzyga o usytuowaniu poszczególnych wartości.

Efektywne inaczej też określa się: sprawne, wydajne, skuteczne, racjonalne.

44. Analiza ekonomiczna działalności gospodarczej jest to zespół czynności badawczych, dotyczących jej wyników rzeczowych i finansowych, stanu ekonomicznego i pozycji na rynku oraz organizacji procesów i metod działania.

Pojęcie analizy ekonomicznej odnosi się do metody badania naukowego, która polega na rozłożeniu badanego przedmiotu lub zjawiska na części składowe, w celu wykrycia składników przyczyniających się do kształtowania danego podmiotu lub zjawiska.

Celem analizy ekonomicznej jest przygotowanie odpowiednich informacji stanowiących podstawę do podejmowania decyzji gospodarczych. Analiza ekonomiczna zapoznaje z występującymi faktami i zjawiskami oraz ustala przyczyny tych zjawisk i faktów. Analiza ekonomiczna służy do oceny działalności i jej skutków. Wyniki te służą przede wszystkim do samokontroli i samooceny własnej działalności. Na podstawie danych analizy ekonomicznej można ustalić, czy dotychczasowa działalność przebiega zgodnie z założeniami oraz można określić i uzasadnić najkorzystniejsze kształtowanie się działalności w przyszłości.

Zespól czynności rachunkowych i porównawczych, składających się na analizę ekonomiczną, ma na celu:

- zebranie odpowiednich informacji o stanie faktycznym, jego przyczynach i tendencjach,

- krytyczną ocenę istniejącego stanu, zamierzeń i tendencji,

przeprowadzenie rachunku ekonomicznego, który ustaliłby skutki tego stanu,

- określenie i uzasadnienie najkorzystniejszego rozwiązania,

- postawienie wniosków pozwalających na powzięcie prawidłowych decyzji gospodarczych

Przeprowadzenie analizy ekonomicznej jest konieczne dla racjonalnego gospodarowania i osiągania optymalnych efektów ekonomicznych.

Realizując przedmiotowy zakres swego działania, analiza ekonomiczna spełnia następujące zadania:

- umożliwia zapoznanie się z zadaniami działalności gospodarczej i ich realizacją

- umożliwia zapoznanie się ze stanem ekonomicznym czynników produkcji i metodami gospodarowania

- umożliwia zapoznanie się z wynikami finansowymi działalności

- umożliwia porównanie działalności analizowanego podmiotu gospodarczego z wynikami poprzednich okresów oraz z działalnością innych przedsiębiorstw

Prawidłowa analiza musi spełniać cztery podstawowe warunki tj.:

- operatywność, tzn. że badania i wyciąganie wniosków powinny być przeprowadzane w takim terminie, aby mogły one służyć do podejmowania bieżących decyzji;

- konkretność, tzn. że badania i oceny powinny umożliwiać wyprowadzanie ścisłych, skonkretyzowanych wniosków;

- elastyczność, tzn. że metody analizy powinny być dostosowane do zmiennych warunków i potrzeb;

- dynamiczność, tzn. że badania i oceny powinny ujmować procesy gospodarcze w ich rozwoju.

45. Zasoby gospodarcze są elementem społecznej energii i znajdują się w ciągłym ruchu. Istotnymi problemami są: wielkość zasobów gospodarczych oraz szybkość ich ruchu obrotowego.

Kapitał czyli zasoby to : zasoby pieniężne, środki produkcji oraz zasoby intelektualne potrzebne do funkcjonowanai i rozwoju gospodarki anrodowej. W wyniku ich zastosowania powstają gotowe produkty. Wartości te tworzą ciagłość obieg energii, wymagajacej m.in. zachowania odpowiednich proporcji ilościowych między poszczególnymi formami zasobów, jest podstawowym warunkiem pełnego ich wykorzystania i utrzymania całego procesu w ruchu.

Zasilanie przedsiębiorstwa.Zewnętrzne i wewnętrzne; Osiągniecie przyjętego przez przedsiębiorstwo celu, umozliwia sfinansowanie podejmowanych działań bieżących i rozwojowych. Kształtowane są przez: formę organizacyjno- prawną przedsiębiorstwa, stan gospodarki danego kraju, rynku finansowego, finansów publicznych oraz sytuacja finansowa konkretnego przedsiębiorstwa. Przedsiebiorstwo zaopatruje sie w kapitał finansowany zewnętrznie i wewnętrznie.

Podział finans. zewnętrznego : zew. własne (emisja akcji, dopłaty akcjonariuszy, udziały, dopłaty wspólników, wkąłdy wpisowe, dotacje) i zew. obce (dopływ tego kapitału następuje przez rynek finansowy- kredyty krótkookresowe, k. w rachunku bieżącym, w rachunku kredytowym,k. wekslowe. Rynek towarowy- kredyt dostawcy i odbiorcy. Kapitał jest odstępowany przedsiebiorstwom na czas określony i podlega zwrotowi).

Finansowanie wewnętrzne przez przekształcenia majątkowe (z bieżących wpływów, z odpisów amortyzacyjnych, ze sprzedaży zbędnego majątku) i przez gromadzenie kapitału (zatrzymanie zysku, kształtowanie długookresowych rezerw, funduszy emerytalnych).

46. Dochód narodowy to suma dochodów wszystkich podmiotów, uzyskanych z wykorzystania czynników produkcji (ziemia, praca, kapitał), równa całkowitej wartości wytworzonych dóbr i usług. Podział dochodu narodowego:

1) Pierwotny - odbywa się w miejscu wytworzenia dochodu, np. w przedsiębiorstwie; nie dzieli się między pracowników i przedsiębiorców. W wyniku podziału pierwotnego tworzą się płace pracowników najemnych i zyski przedsiębiorstwa.

2) Wtórny - tworzony poprzez rynek (mechanizm rynkowy - system cen) i budżet państwa (system podatków). W wyniku podziału wtórnego tworzy się dochody właścicieli przedsiębiorstw i jednostek usługowych, pracowników sfery nieprodukcyjnej i państwa.

3) Ostateczny - tworzy się fundusz konsumpcji (zaspokajanie potrzeb) i akumulacji (powiększanie możliwości produkcyjnych), który tworzy się za pomocą redystrybucji dochodów, podatków i kredytów.

Punktem wyjścia do obliczenia wielkości dochodu narodowego jest wartość produktu krajowego brutto (PKB) w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych jest sumą wartości dodanych powstałych w danym okresie w poszczególnych procesach produkcyjnych. Stosując jako kryterium podmiot nabywający wytworzoną produkcję, PKB w cenach rynkowych, powstały w danym czasie dzieli się na 4 części: 1. wartość dóbr i usług nabytych przez krajowe gospodarstwa domowe dla celów konsumpcyjnych 2.suma wartości dóbr i usług nabytych przez krajowe podmioty prowadzące działalność gosp. 3.wydatki państwa na zakup dóbr i usług, finansowane z przychodów sektora budżetowego 4.eksport netto to różnica między eksportem oraz importem.

47. PKB- per capita- co oznacza, jak się oblicza

to jeden z najczęściej stosowanych na świecie mierników zamożności państwa . Sposób obliczania- wartość Produktu Krajowego Brutto danego państwa (PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport - import + zmiana stanu zapasów. )dzielimy przez liczbę jego mieszkańców. Pojęcie PKB per capita pojawiło się na świecie ze względu na niespójność w podawaniu dochodu narodowego państw jako niepodważalnej miary ich zamożności. PKB nie uwzględnia kwot amortyzacyjnych. Toteż wzrost PKB nie przekłada się automatycznie na wzrost stopy życiowej.

48. Wzrost gospodarczy, a rozwój społeczno-gospodarczy.

Wzrost gospodarczy Rozumie się go jako proces powiększania z okresu na okres podstawowych wielkości ekonomicznych, zwłaszcza rozmiarów potencjalnego produktu krajowego, potencjalnego realnego produktu narodowego oraz powiększanie zdolności wytwórczych gospodarki. Wzrost gospodarczy jest pojęciem węższym od rozwoju gospodarczego. Trzeba go również traktować jako główny cel rozwoju ekonomicznego.

Rozwój społeczno-gospodarczy
Rozwój społeczny oznacza zmianę układu stosunków społecznych, struktury społeczeństwa. Jego rezultatem jest powiększenie dorobku naukowego i kulturalnego, poprawa warunków bytu ludności itp. Najważniejszymi elementami rozwoju społecznego są: dorobek naukowy i kulturalny, jego jakość i tempo pomnażania, dostępność efektów rozwoju gospodarczego, zmiany we wzorcach, postawach oraz świadomości jednostek i grup społecznych.
Wynikiem rozwoju społeczno-gospodarczego jest jakość życia, której poprawa zależy od tempa i struktury rozwoju społecznego.

49. Podział dochodu narodowego {w jakich fazach się dokonuje i czemu służy}

Podział dochodu narodowego, faza procesu gospodarowania, w której następuje rozdysponowanie wytworzonego dochodu narodowego pomiędzy różne podmioty gospodarcze i na różne cele. Obejmuje przebiegające wielopłaszczyznowo procesy kształtowania się dochodów pieniężnych podmiotów gospodarczych.

Dochody te powstają częściowo w procesie wytwarzania dóbr i usług, jako wynagrodzenia dla właścicieli zaangażowanych w nim czynników wytwórczych.
Ostateczne (po opodatkowaniu) dochody gospodarstw domowych i przedsiębiorstw oraz dochody państwa odzwierciedlają przypadające im cząstki dochodu narodowego.

Decyzje podmiotów gospodarczych o sposobie rozdysponowania ich dochodów wyznaczają w skali makroekonomicznej proporcje podziału dochodu narodowego z jednej strony pomiędzy sektor prywatny i publiczny, z drugiej natomiast - pomiędzy konsumpcję, zaspokajającą bieżące potrzeby indywidualne i społeczne, oraz inwestycje zapewniające rozwój gospodarki w przyszłości.

50. Pieniądz w gospodarce {5 podstawowych funkcji pieniądza}

Pieniądz jest prawnie określonym, powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym, który może wyrażać, przechowywać, przekazywać wartość dóbr i usług
i którego wartość powinna być ściśle związana z wartością produkcji wytworzonej na obszarze danego kraju.

Funkcje pieniądza:

a)jest miernikiem wartości czyli wyraża wartość różnych towarów .Pieniądz będąc miernikiem wartości może spełniać jednocześnie inne funkcje. W tej funkcji pieniądz występuje w postaci idealnej np. w cenniku, roczniku statystycznym.

b)środka cyrkulacji występując w transakcjach kupna-sprzedaży, w postaci realnej, nieskończenie pełnowartościowej.

c)środka płatniczego. Szczególnie ważna funkcja dla rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej. Ma miejsce głównie wtedy gdy pojawia się zjawisko odroczenia płatności czyli kredyt .

d)Środka gromadzenia skarbu-tezauryzacji ,który zostaje wycofany z obiegu. Występuje w postaci pieniądza pełnowartościowego. Jest to pieniądz realny czyli występuje na rynku. e)Pieniądza światowego. Występuje w postaci pełnowartościowej, służy do wyrażania wartości towarów wymiennych na rynku światowym.

51.Od czego i w jaki sposób zależy ilość pieniądza potrzebna do obiegu w gospodarce.

a) podmioty obiegu pieniężnego:
- państwo (budżet państwa),
- przedsiębiorstwa,
- banki
- gospodarstwa domowe.
b) strumienie pieniężne rynkowe (ekwiwalentne), redystrybucyjne, kredytowe:

- strumienie (przychody, wydatki) pieniężne rynkowe(ekwiwalentne): Cechą
charakterystyczną tego rodzaju strumieni jest powiązanie wydatku jednego podmiotu
gospodarczego z wzajemnym świadczeniem ze strony innego podmiotu
gospodarczego, który realizuje przychód pieniężny. Do przychodów i wydatków
ekwiwalentnych należą ruchy pieniądza związane z zakupem i sprzedażą towarów i
usług oraz stawki wynagrodzeń za pracę. Strumienie te są regulowane w zasadzie
przez mechanizm rynkowy.
- strumienie redystrybucyjne czyli transfery: - zalicza się podatki i opłaty
przekazywane przez jednostki gospodarujące na rzecz budżetu państwa i budżetów
samorządowych, emerytury, renty i zasiłki przekazywane z budżetu (czy z
wydzielonych funduszy), różnego rodzaju subwencje, dotacje, darowizny. Cechą
strumieni transferowych jest to, że nie są regulowane przez mechanizm rynkowy,
lecz przede wszystkim przez normy prawne oraz to, że podczas transferów brak
materialnego ekwiwalentu za przekazywany pieniądz. Strumienie redystrybucyjne
nie zmieniają ogólnej ilości pieniędzy, jedynie wpływają na ich inne rozlokowanie.
Jest to podział środków pieniężnych już istniejących.
- strumienie kredytowe: to przychody i wydatki związane z operacjami kredytowymi banków. Przychody kredytowe powstają w jednostkach gospodarujących w wyniki zadłużenia się w bankach, wydatki kredytowe są natomiast związane ze spłatą
uprzednio wykorzystanych kredytów.

52. Bank- jest instytucja wykonującą operacje pieniężne związane z emisja pieniądza, przyjmowaniem wkładów, udzielaniem kredytów oraz dokonywaniem rozliczeń na zlecenie klientów.

Operacje bankowe można podzielić na:

1) operacje bierne (pasywne), przy których bank występuje w stosunku do swoich kontrahentów w roli dłużnika - polegają one na przyjmowaniu wkłądów oraz emisja znaków pieniężnych.

2) operacje czynne (aktywne), przy których bank w stosunku do kontrahentów występuje w roli wierzyciela, czyli udziela im kredytów.

3) operacje pośredniczące (nazywane też usługowymi), przy których bank świadczy usługi na rzecz klientów, polegajace przede wszystkim na przeprowadzaniu rozliczeń.

Banki początkowo dokonywały jedynie operacji rozliczeniowych między swoimi klientami poprzez przenoszenie środków pieniężnych z jednego rachunku na drugi, pzryjmowały także na przechowanie depozyt w postaci kruszców szlachetnych i monet, wystawiając kwsity uprawniające właściciela do żądania zwroti depozytu. Praktyka działania banków wykazywała ,że zapasy depozytowych kruszców i monet wzrastają, ponieważ codzienne wpłaty przewyższaja wypłaty. W związku z tym wystarczyło utrzymywać w skarbcu pewna rezerwę kruszcu na pokrycie ewentualnej nadwyżki wypłat nad wpłatami, natomiast pozostała część kruszcu bankierzy zaczęli wypozyczać pod zastawweksli przedsiębiorcom, pobierajac od tych operacji procent.

Kredyt- jest to stosunek ekonomiczny wynikający z odstapienia przez jedna ze stron (wierzyciela) drugiej stronie (dłużnikowi) określonej wartości w pieniadzu lub w towarze pod warunkiem zwrotu równowartości w ustalonym terminie. Ze stosunkiem kredytowym wiąże się procent będący wynagrodzeniem, jakie otrzymuje wierzyciel od dłużnika za rezygnację z prawa dysponowania przez określony czas wspomnianą wartością.

Biorąc pod uwagę przemiot transakcji kredytowej, mozna wyróżnić:

a) kredyt towarowy związany jest z procesem wymiany. Stosunek kupna-sprzedaży przekształca się w stosunek kredytowy, gdy sprzedawca odracza termin zapłaty za sprzedany towar lub usługę. zaciaganie kredytu towarowego potwierdzane jest wekslem, który zobowiązuję wystawcę do bezwarunkowego zapłacenia określonej osobie w ustalonym miejscu i czasie wymienionejw wekslu sumy. Kredyt towarowy pojawił się juz w formacjach przedkapitalistycznych. Sprzedawcy wykorzystują ten kredyt w celu zwiększenia rozmiarów sprzedaży.

b) kredyt pieniężny- polega na udostępnieniu określonej sumy pieniędzy, jego początki wiążą się z zaciaganymi głównie na cele konsumpcyjne pożyczkami lichwiarskimi. We współczesnej gospodarce zwiększenie popytu na kredyt pieniezny wynika przede wszytskim z możliwości produkcyjnego wykorzystania pożyczonych środków pieniężnych. Istotna przesłanką jest powiększenie podaży wolnych środków pieniężnych, które moga stać sie przedmiotem kredytu.

c) kredyt bankowy- jest realcja między bankiem a kredytobiorcą. Bank oddaje do dyspozycji kredytobiorcy określona sumę środków pieniężnych, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na uzgodnionych warunkach (m.in. cel kredytu) oraz do zwrotu wraz z odsetkami w ustalonym terminie.

Rozwój kredytu bankowego i pełnionych przez niego funkcji (emisyjnej, dochodowej i kontrolnej) sprawił, że w literaturze i w prawie pojawiło się rozróżnienie pojęć "kredyt pieniężny" i "pożyczka pieniężna", traktowanych wcześniej jako synonimy Pożyczka związana jest z czasowym przeniesieniem własności środków pieniężnych, a zatem pozyczkodawca musi być ich właścicielem; kredyt natomiast jest udzielany przez bank ze środków powierzonych przez deponentów.

53.Dlaczego bank jest specyficznym przedsiębiorstwem? Rodzaje banków. Rola Banku Centralnego.

Tradycyjne definicje banku określają bank jako przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega wyłącznie na udzielaniu kredytów i zdobywaniu środków potrzebnych do finansowania kredytów. Bank można uznać jako Specyficzne Przedsiębiorstwo, gdyż utrzymują się z różnicy procentów płaconych za wkłady i pobieranych od udzielonych kredytów oraz z opłat i odsetek pobieranych z tytułu obrotu czekowego i obrotu papierami wartościowymi.

Podstawowe rodzaje banków w systemie bankowym to:

-bank Centralny

-banki operacyjne (komercyjne, świadczące usługi tzw. klientowi masowemu):

a) banki uniwersalne,

b) banki wyspecjalizowane (np. hipoteczne, inwestycyjne, wspierające budownictwo

mieszkaniowe)

Istnieje także podział banków ze względu na prawną formę działalności:

- banki państwowe (przedsiębiorstwa państwowe);

- banki spółdzielcze(spółdzielnie)

- banki w formie spółek akcyjnych.

Bankami nie są spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK), choć często bywają z nimi (a zwłaszcza z bankami spółdzielczymi) mylone.

Bank centralny - instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego. Zazwyczaj działa jako jednostka państwowa bądź podporządkowana państwu. W Polsce funkcję banku centralnego pełni Narodowy Bank Polski. Istnienie banku centralnego to jeden z postulatów Manifestu Komunistycznego.

Rola Banku Centralnego to:

- Bank centralny emituje pieniądz gotówkowy. Jest jedyną instytucją uprawnioną do emitowania znaków pieniężnych w danym państwie

- Bank centralny jest bankiem banków i innych instytucji finansowych. Każdy bank komercyjny posiada w banku centralnym rachunek, na którym rejestruje rozliczenia z innymi bankami. Bank centralny świadczy usługi bankowe innym bankom (Przyjmuje depozyty po tzw. stopie depozytowej oraz udziela im kredytów). Bank centralny realizuje również transakcje z zagranicznymi bankami centralnymi i instytucjami międzynarodowymi

- Bank centralny jest bankiem skarbu państwa. Prowadzi rachunki instytucji państwowych. Utrzymuje rachunki depozytowe państwa, prowadzi kasową obsługę budżetu, obsługuje dług publiczny

Bank Centralny pełni także funkcje stabilizująco-kontrolne:

- Bank centralny formułuje cele polityki pieniężnej państwa i steruje nią za pomocą dostępnych instrumentów

- Bank centralny utrzymuje i zarządza rezerwami dewizowymi kraju, a także prowadzi politykę kształtowania kursu waluty krajowej.

- Bank centralny nadzoruje działalność banków komercyjnych.

- Bank centralny reguluje podaż pieniądza w obiegu (poprzez np. operacje otwartego rynku i ustalanie stóp procentowych) i oddziałuje na politykę kredytową banków komercyjnych

54.Kredyt i jego rodzaje.

Kredyt - umowa pomiędzy bankiem a kredytobiorcą zawierana w formie pisemnej. Bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę na określony cel oraz czas a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i odsetek. Na podstawie tej definicji kredyt postrzegany jest jako specyficzny rodzaj stosunków zobowiązaniowych, którego wyróżniającymi cechami są: zwrotność, terminowość i oprocentowanie W zależności od okresu kredytowania wyróżniamy kredyty krótkoterminowe (do 1 roku), średnioterminowe (od 1 roku do 3 lat) i długoterminowe (powyżej 3 lat).

Rodzaje kredytów - Podziału kredytów można dokonać przy zastosowaniu różnych kryteriów, wśród których najważniejsze są:
1. okres kredytowania,
2. formy kredytu (metody udzielania),
3. przedmiot kredytu (cel),
4. sposoby zabezpieczenia spłaty kredytu,
5. waluta kredytu.

Ad. 1
Charakterystyczną cechą kredytu jest jego zwrotność w określonym terminie, a terminy udzielania i spłaty kredytu stanowią przedmiot negocjacji i są określone umową kredytową. Polskie banki przyjmując to kryterium, rozróżniają w swych regulaminach:
- kredyty krótkoterminowe, udzielane na okres do 1 roku,
- kredyty średnioterminowe, z terminem spłaty od 1 roku do 3 lat,
- kredyty długoterminowe, z terminem spłaty powyżej 3 lat.
Element czasu, obok wysokości kredytu i oprocentowania, decyduje o ekonomicznej treści operacji kredytowania.
Ad.2
Z punktu widzenia techniki operacyjnej ważna jest forma kredytowania.
Kredyty mogą być udzielane:
- w rachunku bieżącym, zadłużenie występuje w postaci salda debetowego na rachunku bieżącym kredytobiorcy. Powstaje ono w wyniku jego dyspozycji płatniczych, realizowanych w ciężar tego rachunku. Natomiast wpływy na rachunek bieżący zmniejszają zadłużenie. W tej grupie kredytów może wystąpić kredyt otwarty (in blanco) lub kredyt kasowy (udzielony w związku z czasowym brakiem gotówki w kasie).
- na rachunku kredytowym otwartym specjalnie w celu ewidencjonowania wykorzystania i spłaty kredytu. Może to być kredyt docelowy, na wymagalne zobowiązania, kasowy, sezonowy lub linia kredytowa. Linia kredytowa umożliwia finansowanie wielu transakcji w ramach określonego w umowie limitu kredytowego.
- kredyt dyskontowy, polegający na potrąceniu odsetek dyskontowych w związku z regulowaniem należności przed terminem spłaty.
- akceptacyjny, oddawany jest do dyspozycji kredytobiorcy w postaci zaakceptowanych weksli.
- związany ze skupem faktur (skup wierzytelności, factoring).
Ad. 3
W zależności od przedmiotu (celu) kredytu można wyróżnić:
- Obrotowe, najczęściej krótkoterminowe, przeznaczone na bieżące potrzeby związane z działalności gospodarczą kredytobiorcy. Mogą być udzielane zarówno w rachunku bieżącym jak i kredytowym. Kredyty obrotowe w rachunku bieżącym są udzielane na różne cele i w związku z przeznaczeniem mogą być tradycyjnie nazywane np. kredytami sezonowymi (np. na zapasy cukru w cukrowniach), kredytami na skup (produktów rolnych), kredytami na należności odbiorców itp.
- Inwestycyjne, udzielane na dłuższy okres w związku z finansowaniem nakładów gospodarczych, których celem jest stworzenie lub powiększenie zasobów środków trwałych. Kredyty inwestycyjne z reguły są udzielane w rachunku kredytowym.
Ad. 4
Z punktu widzenia form zabezpieczenia kredytu wyróżnia się:
- Lombardowe, zabezpieczone zastawem przedmiotów i papierów wartościowych, towarów itp.
- Hipoteczne, zabezpieczone hipoteką ustanowioną na nieruchomości stanowiącej własność kredytobiorcy lub innej osoby np. poręczyciela.
Ad. 5
Ze względu na rodzaj waluty mogą występować kredyty:
- Złotówkowe, udzielane w złotych polskich,
- Dewizowe, udzielane w walucie obcej.

55.Budżet państwa jako jego podstawowy plan.

Budżet państwa jest najwyższej rangi planem finansowym polityki państwa oraz narzędziem polityki społecznej, uwzględniającym planowane dochody i wydatki państwa na następny rok budżetowy. Jako dochody uwzględnia się m.in.: wpływy z podatków pośrednich i bezpośrednich, dochody nie podatkowe (np. cła), dochody z prywatyzacji oraz dochody zagraniczne. Mianem wydatków określa się m.in. koszty dotacji, obsługi długu publicznego, obsługi strefy budżetowej, rozliczeń z bankami, subwencji dla gmin oraz rezerw ogólnych. Wymaga autoryzacji politycznej przez parlament i organy przedstawicielskie samorządu terytorialnego. Podstawą tworzenia budżetu jest ustawa przyjmowana przez parlament, który upoważnia rząd do realizacji określonych w ustawie dochodów i wydatków. Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku zwanego rokiem budżetowym(w Polsce rokiem kalendarzowym). Zatwierdzenie budżetu w formie ustawy wiąże się z uznaniem budżetu za najważniejszy, podstawowy plan państwa.

Budżet uwzględnia przychody i rozchody następujących instytucji:

• organów władzy państwowej,

• kontroli i ochrony prawa,

• sądów i trybunałów,

• administracji rządowej.

Pojęcie budżetu państwa może być rozumiane w trzech aspektach:

1. ekonomicznym - pewien fundusz pieniężny,

2. prawnym - pewien akt normatywny,

3. technicznym (konstrukcja techniczna) - wszelkie czynności związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków budżetowych

56.Pozycje dochodów budżetu państwa (hierarchia, rodzaje, itp.).

Dochodami budżetu państwa są środki pieniężne pobierane od podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych przez państwo lub przez odrębny organ samorządu terytorialnego w celu realizacji wydatków zapewniających wypełnienie zadań państwowych. Jednak nie wszystkie środki, które są pobierane przez państwo i wpływające na rachunki budżetu państwa są dochodami budżetowymi. Warto podkreślić, iż do dochodów budżetowych nie zalicza się także wpływów z prywatyzacji majątku skarbu państwa. Zalicza się je natomiast do przychodów budżetu, które mogą służyć na finansowanie deficytu budżetowego lub mogą być przeznaczone na inne cele. Obok wpływów z prywatyzacji do przychodów zaliczyć można również przychody jednostek organizacyjnych (np. zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, czy funduszy celowych) i zaliczanych do sektora finansów publicznych osób prawnych prowadzących odpłatną działalność jak np. szkoły wyższe.

Do dochodów budżetu państwa zalicza się przede wszystkim następujące pozycje:

• Podatki i opłaty, które na mocy odrębnych ustaw nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego, funduszów celowych oraz innych podmiotów sektora finansów publicznych;

• Cła;

• Wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa;

• Dywidendy;

• Wpłaty z zysku Narodowego Banku Centralnego;

• Wpłaty z nadwyżek dochodów własnych państwowych jednostek budżetowych, nadwyżek środków obrotowych państwowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych;

• Dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej;

• Dochody z najmu i dzierżawy oraz innych umów o podobnych charakterze składników majątkowych Skarbu Państwa, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej;

• Odsetki od środków na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej;

• Odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa;

• Odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych;

• Grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile na mocy odrębnych przepisów nie stanowią dochodów innych jednostek sektora finansów publicznych;

• Spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa;

• Inne dochody publiczne.

Można się spotkać również z innymi podziałami dochodów budżetu państwa. Najwięcej wątpliwości wzbudza podział dochodów na dochody bezzwrotne i dochody zwrotne. Do dochodów bezzwrotnych , za które nie uzyskujemy żadnego bezpośredniego świadczenia zwrotnego ze strony państwa, zaliczamy przede wszystkim wpływy z podatków, ceł i opłat. Z kolei do dochodów zwrotnych zaliczymy pożyczki krajowe i zagraniczne, gdzie skarb państwa jest zobowiązany do spłaty długu wobec kredytobiorcy.

Spotykamy się również z klasyfikacją dochodów na dochody podatkowe i dochody nie podatkowe. Dochody podatkowe można podzielić na dochody z podatków pośrednich i bezpośrednich takie jak np. podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy, podatek od gier, podatek dochodowy od osób fizycznych czy podatek dochodowy od osób prawnych. Z kolei dochody nie podatkowe, do których zalicza się opłaty, wpływy z ceł, dywidendę, wpłaty z zysku NBP, grzywny, mandaty i inne kary pieniężne.

Często spotyka się również podział dochodów na krajowe, czyli podatki, cła oraz na dochody zagraniczne takie jak zagraniczne pożyczki, czy też odsetki od udzielonych pożyczek.

57. Kierunki i struktury wydatków budżetowych.

Wydatkami budżetu państwa są środki pieniężne pochodzące z budżetu przeznaczone na finansowanie zadań państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz związków publicznoprawnych. Stanowią kluczową pozycję budżetu, gdyż są podstawą określania środków niezbędnych do sfinansowania.

W ustawie o finansach publicznych określono podstawowe kierunki wydatków z budżetu państwa. Wydatki te przeznaczone są między innymi na:

7. Utrzymanie i funkcjonowanie organów władzy publicznej, kontroli i ochrony prawa;

8. Zadania wykonywane przez administrację rządową;

9. Funkcjonowanie sądów i trybunałów;

10. Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego;

11. Dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego;

12. Środki wpłacane do budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej "środkami własnymi Unii Europejskiej";

13. Subwencje dla partii politycznych;

14. Dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami;

15. Obsługę długu publicznego;

16. Finansowanie programów i projektów, na realizację których uzyskano środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej "współfinansowaniem";

17. Realizację Wspólnej Polityki Rolnej.

Wydatki ujmuje się w podziale na części, działy i rozdziały klasyfikacji wydatków budżetu państwa oraz na następujące kategorie ekonomicznych grup wydatków. Wydatki budżetu państwa dzielą się na następujące grupy, do których zaliczyć możemy:

• Dotacje i subwencje,

• Świadczenia na rzecz osób fizycznych,

• Wydatki bieżące jednostek budżetowych,

• Wydatki majątkowe,

• Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa,

• Wpłaty środków własnych Unii Europejskiej.

Wydatki majątkowe do których można zaliczyć następujące pozycje:

6. Wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego;

7. Wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych oraz dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji realizowanych przez inne jednostki.

Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa można podzielić na dwie grupy:

• Pierwsza grupa obejmuje wydatki budżetu państwa z tytułu oprocentowania i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych oraz oprocentowania zaciągniętych kredytów i pożyczek;

• Druga grupa obejmuje wypłaty związane z udzielonymi przez Skarb Państwa poręczeniami i gwarancjami.

Wydatki państwa stanowią również wpłaty środków własnych Unii Europejskiej, do których zalicza się:

• Udział we wpływach z ceł, opłat rolnych i cukrowych;

• Środki obliczone na podstawie podatku od towarów i usług, zgodnie z metodologią wynikającą z przepisów Unii Europejskiej;

• Środki obliczone na podstawie wartości rocznego produktu krajowego brutto.

58. Nadwyżka albo deficyt budżetowy i znaczenie tych zjawisk dla gospodarki.

Nadwyżka budżetowa - suma dochodów budżetowych przewyższająca wydatki budżetowe. Powoduje wycofanie z obiegu określonej ilości pieniądza (działanie deflacyjne) i umożliwia wprowadzenie do obiegu dodatkowej ilości pieniądza poprzez udzielenie kredytu (kreacja pieniądza). Nadwyżka budżetowa jest jednym ze źródeł pokrycia kredytów bankowych. Skala i przeznaczenia nadwyżki budżetowej jest pochodną polityki społecznej i polityki gospodarczej. Zależy również od systemu finansowania działalności gospodarczej, który w różnym zakresie może angażować środki własne podmiotów gospodarczych, dotacje budżetowe i kredyt bankowy.

W ramach budżetu państwa nadwyżki budżetowe występują i są rozdysponowywane w poszczególnych budżetach jednostkowych. Odróżnia się nadwyżkę planowaną, wynikającą z ustalonych w uchwalonym budżecie dochodów i wydatków, oraz nadwyżkę zrealizowaną w toku wykonania budżetu. Nadwyżka planowana ma charakter rezerwy zabezpieczającej wykonanie budżetu lub może mieć inne określone przeznaczenie. Nadwyżka zrealizowana stanowi zasób środków pieniężnych przechodzący na następny okres budżetowy. Może on być wykorzystywany na pokrycie deficytu budżetowego w następnych latach lub dodatkowe wydatki. Wykorzystanie nadwyżki budżetowej z lat ubiegłych ma w danym roku podobny wpływ na równowagę pieniężną jak deficyt budżetowy.

Deficyt budżetowy, niedobór dochodów budżetu państwa w stosunku do jego wydatków (inaczej - nadwyżka wydatków nad dochodami). Źródłami finansowania deficytu budżetowego mogą być kredyty bankowe udzielane przez bank centralny, emisja papierów wartościowych (obligacji, weksli, bonów skarbowych), podwyższenie stopy podatkowej, a w ostateczności dodatkowa emisja pieniądza.

Deficyt budżetowy, przy niewielkich jego rozmiarach, może mieć korzystny wpływ na gospodarkę, zwłaszcza w okresie recesji (interwencjonizm państwowy). Przekroczenie jego "bezpiecznej" granicy (5% produktu narodowego brutto) może wywołać poważne zaburzenia w gospodarce (inflacja).

59. System podatkowy i jego elementy składowe.

SYSTEM PODATKOWY I JEGO ELEMENTY

System podatkowy - ogół podatków pobieranych w danym państwie, tworzących pod względem prawnym i ekonomicznym logiczną całość.

Podatek - przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenie pieniężne o charakterze powszechnym, nakładane z mocy prawa przez państwo (w tym samorząd terytorialny) na osoby fizyczne i prawne.

Opłata - danina publiczna, w przeciwieństwie do podatku, jest świadczeniem odpłatnym,; wnoszący opłatę powinien otrzymać świadczenie wzajemne, pozostające w związku z wniesioną opłatą i ekwiwalentne, tzn. tej samej wartości.

Forma zapłaty a rozmaite świadczenia organów państwa na rzecz obywateli i innych podmiotów.

Dopłata - danina publicznoprawna, związana z pokrywaniem kosztów inwestycji publicznych zaspokajających potrzeby zbiorowe (np. elektryfikacja, wodociągi)

Technika podatkowa, elementy:

- podmioty

- przedmiot opodatkowania

- podstawa opodatkowania

- stawki opodatkowania

Podmioty:

Czynny - nakłada obowiązek podatkowy - państwo, samorządy terytorialne (jeżeli mają uprawnienia do tego)

Państwo oddziaływuje na podmioty bierne - podatnika.

Podatnik - podmiot, na którego nałożono ciężar podatkowy

Płatnik - podmiot ustawowo obowiązany do odprowadzania podatku na rzecz państwa

Np. w przypadku podatku od osób fizycznych płatnikiem jest przedsiębiorca a podatnikiem jest pracownik - osoba fizyczna.

Dlaczego występuje rozgraniczenie na płatnika i podatnika?

1. Łatwiej jest ściągać podatki z przedsiębiorstw niż od osób fizycznych.

2. Aby podatnicy nie czuli psychicznego ciężaru związanego z odprowadzaniem podatku.

Przedmiot opodatkowania - zdarzenie lub zjawisko, którego wystąpienie rodzi obowiązek podatkowy.

Podstawa opodatkowania - wartość przedmiotu opodatkowania wyrażona w pieniądzu lub w jednostkach naturalnych (np. m2). Umożliwia ona wymiar podatkowy.

Wymiar podatkowy - ogół czynności, których celem jest ustalenie wartości podatku.

Stawka podatkowa:

wymiar procentowy - określa ona jaki procent podstawy opodatkowania będzie stanowiła wartość podatku.

Wymiar kwotowy - oznacza jaką część podstawy opodatkowania należy zapłacić w formie podatku wyrażonej kwotowo

Rodzaje stawek podatkowych:

- stała - oznacza, że podstawa opodatkowania będzie zawsze bez względu na swoją wysokość obciążona tą samą wartością stawki podatkowej. Wielkość stawki nie zależy od wielkości podstawy, np. podatek dochodowy od osób fizycznych

- progresywna - podstawa opodatkowania rośnie wolniej niż stawka podatkowa. Może mieć negatywne skutki moralne - demotywacja do osiągania wyższych dochodów. Stosuje się, gdy państwo chce obniżyć popyt, bo następuje przegrzanie gospodarki

- degresywna - oznacza, że podstawa opodatkowania rośnie szybciej niż rośnie stawka podatkowa. Stosuje się, gdy chcemy pobudzić gospodarkę i pobudzić ludzi, przedsiębiorców do zwiększania wydatków

- regresywna - pojawia się, gdy wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania maleje stawka podatkowa. Chodzi o bardzo intensywne pobudzenie gospodarki, chce się zwiększyć dochód narodowy. Nie pojawia się we współczesnych gospodarkach.

Zasady opodatkowania:

- zasada równości - głosi potrzebę zachowania równości obciążenia podatkami, co łatwo osiągnąć poprzez powszechne i proporcjonalne opodatkowanie dochodów, jakie obywatele uzyskują pod opieką państwa

- zasada pewności - podatnik powinien z góry wiedzieć dokładnie, jakie podatki, w jakiej wysokości i w jakich terminach zobowiązany jest zapłacić. Wyraz obrony podatnika przed samowolą aparatu fiskalnego.

Oznacza też nakładanie tylko takich podatków, które będą pewnymi źródłami dochodów publicznych

- zasada dogodności - podatek pobierany jest w czasie i w sposób możliwie najdogodniejszy dla płacącego

• zasada taniości - głosi potrzebę dbałości o możliwie najniższe koszty poboru podatku. Nie do przyjęcia jest sytuacja, w której koszty poboru zbliżają się do poziomu dochodów publicznych jakie są osiągane z danego podatku/

60. Cykl koniunkturalny i kryzysy w gospodarce.

Cykl koniunkturalny - zjawisko występowania w gospodarce wahań różnych mierników ekonomicznych charakteryzujących poziom koniunktury, wokół rosnącego trendu wzrostu gospodarczego, analizowanego w długim okresie. Najczęściej tymi zmiennymi są: PKB, zatrudnienie, ceny, wielkość eksportu i importu, wskaźniki rynku kapitałowego, nakłady inwestycyjne i zapasy przedsiębiorstw, dochody i wydatki ludności, obroty i zyski przedsiębiorstw.

Fazy klasycznego cyklu koniunkturalnego

* Faza ożywienia

o rosną: produkcja, zatrudnienie, inwestycje, popyt, ceny

o maleje: bezrobocie

* Faza szczytu

o koniec wzrostu, ww. wielkości utrzymują się na wysokim poziomie

* Faza kryzysu

o rośnie: bezrobocie

o maleją: produkcja, zatrudnienie, inwestycje, popyt, ceny

* Dno

o koniec spadku, ww. wielkości pozostają na niskim poziomie

W cyklu współczesnym wyróżnia się dwie fazy: ożywienie (ang. Expansion) i recesję (Contraction).

61.Inflacja i bezrobocie w gospodarce.

Inflacja jest utrzymującym się przez dłuższy czas procesem wzrostu cen w gospodarce narodowej, połączonym z dużą utratą wartości pieniądza.

Bezrobocie to zjawisko polegające na tym, że pewna część ludzi zdolnych do pracy, poszukujących pracy i akceptujących istniejący poziom wynagrodzenia nie znajduje zatrudnienia.

ZALEŻNOŚC: Jeżeli rośnie bezrobocie, maleje inflacja zaś jeżeli wzrasta inflacja maleje bezrobocie

Stopa bezrobocia nie jest kształtowana przez inflację ale przez funkcjonowanie rynku pracy. Występuje naturalna stopa bezrobocia, która jest zdrowa dla gospodarki i można ją zmniejszyć poprzez reformy strukturalne. Oznacza to, że polityka stabilizacyjna, prowadzi jedynie do zmniejszenia skali krótkookresowych wahań bezrobocia, ale nie zwalczy przyczyn bezrobocia, nie zmniejszy go trwale. Stąd wniosek, że ani polityka pieniężna banku centralnego ani polityka fiskalna rządu zmierzająca do zwiększenia popytu nie może wpłynąć na długookresową stopę bezrobocia.

62.Wymiana międzynarodowa

Wymiana międzynarodowa- sprzedaż towarów i usług w celu pełniejszego zaspokojenia potrzeb społeczeństwa;

. Czynniki wpływające na rozwój wymiany miedzynarodowej:

1. zróżnicowanie warunków nat. umożliwiające rozwój różnych dziedzin gospodarki.

2. ukształtowanie powierzchni

3.zróżnicowanie poziomu społ-gosp poszczególnych regionu świata i nierównomierny rozwój przemysłu powodujący dysproporcje między popytem a podażą.

4.wzrastająca liczba ludności i ograniczone możliwości wytwórcze niektórych państw

Znaczenie wymiany międzynarodowej:

• promowanie danego społeczeństwa na arenie światowej.

• wpływa na globalne zrównanie popytu i podaży

• jest czynnikiem stymulującym rozwój postępu technicznego

• decyduje o rozwoju innych dziedzin dział. gosp.

• prowadzi do miedzynar. podziału pracy i wzrostu specjalizacji, jest czynnikiem integracji społ

Krócej się nie dało ;) mam nadzieje, że dobrze zrozumiałam zagadnienia :D miłego pisania ;)

63. Mikroekonomiczna efektywność handlu zagranicznego

Celem działalności handlowej (dystrybucyjnej) jest osiąganie marży, czyli różnicy między ceną zakupu towaru a ceną jego sprzedaży. W marży muszą znaleźć pokrycie bieżące wydatki przedsiębiorstwa oraz nadwyżka czysta (zysk). Bez zysku niemożliwa jest ekspansja gospodarcza. Podstawą kalkulacji handlowej są więc ceny zakupu i ceny sprzedaży towarów.

Wyniki działalności gospodarczej przedsiebiorstwa prowadzącego wymianę handlową z zagranicą zależą od:

- obok cen i kosztów krajowych są to ceny i koszty zagraniczne

- kurs walutowy

- cena dewiz jest typową ceną

W sumie kooperacja i handel zagraniczny zwiększają kalkulacyjnie rentowność działalnosci gospodarczej, ale jednocześnie zwiększają niepewność i stopień ryzyka tej działalności. Funkcja importera polega na sprowadzaniu towarów z zagranicy i sprzedaży ich na rynku krajowym. Importer maksymalizuje indywidualny kurs wynikowy z określonej transakcji. Program działań importera składa się z: wyboru optymalnej struktury towarowej (i geograficznej) handlu oraz optymalizacji sposobu realizacji danej transakcji.

Działalność eksportowa polega na sprzedażyz a granica towarów krajowych, a uzyskane z tej transakcji środki dewizowe wymieniane są z powrotem na walutę krajową. Eksporter wybiera taka strukturę towarową, która prowadzi do minimalizacji indywidualnego kursu wynikowego.

Import towarów zagranicznych wzbogaca ofertę rynkową dóbr i usług, stymuluje rozwój nowych dóbr i technologii, obniża koszty wytwarzania dóbr krajowych. Eksport dostarcza dewiz na zakup dóbr zagranicznych oraz podnosi efektywność gospodarki narodowej z tytułu korzyści skali ( Przy wzroście skali produkcji na poziomie przedsiębiorstwa koszty jednostkowe są na ogół niższe).

Kurs dewizowy jest zmienną rachunku ekonomicznego w handlu zagranicznym i także wypadkową działań gospodarki narodowej na jej styku z zagranicą. Tendencje zmian kursu walutowego zależą głównie od popytu i podaży waluty krajowej.

Ujemne skutki jeżeli chodzi o międzynarodowe rozliczenia, polegające na regulowaniu powstałych między podmiotami znajdującymi się w różnych krajach należności. Problem wynika z konieczności wymiany walut, gdyż strony dokonujące transakcji posługują się różnym pieniądzem funkcjonujacym w obrębie ich gospodarek narodowych.Dlatego pieniądz gotówkowy w płatnościach zagranicznych pojawia się rzadko (np. podróże zagraniczne itp). Jest to niekorzystna forma rozliczeń pieniężnych, ponieważ pieniądz musi być fizycznie przewieziony z kraju do kraju, co jest związane z kosztem i ryzykiem.

Powinno byc dobrze informacje brane z podręcznika ;)

64. Bilans handlowy to różnica między eksportem a importem danego państwa. Dodatni bilans handlowy jest nazywany także nadwyżka handlową, ujemny deficytem handlowym. Bilans handlowy jest częścią bilansu płatniczego. Czynniki wpływające na bilans handlowy: Ceny wyrobów wytwarzanych w kraju, kurs walutowy, umowy handlowe, cła i podatki, cykle gospodarcze w kraju i zagranicą

Bilans płatniczy - zestawienie (dochody - wpływy kontra wydatki - płatności) wszystkich transakcji dokonanych między rezydentami (gospodarką krajową) a nierezydentami (zagranicą) w danym okresie. Jest on sporządzany dla całej gospodarki narodowej. Bilans płatniczy Polski (za poszczególne miesiące, kwartały oraz lata) publikuje NBPhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowy_Bank_Polski. Zestawieniem komplementarnym dla bilansu płatniczego jest między narodowa pozycja inwestycyjna.

65. Różnica między ogólną wartością eksportu towarów, a importu towarów danego kraju lub grupy krajów.

W przypadku przewagi eksportu towarów nad importem towarów występuje saldo dodatnie; w przypadku importu towarów wyższego od eksportu towarów występuje saldo ujemne. Saldo może być zrównoważone wówczas, gdy wartość eksportu towarów jest równa wartości importu towarów. Saldo może dotyczyć obrotów ogółem, obrotów z jednym krajem lub grupą krajów, a także z wydzieloną grupą towarów oraz poszczególnymi towarami.

Saldo obrotów handlu zagranicznego jest ważnym wskaźnikiem określającym stopień zrównoważenia obrotów danego kraju lub grupy krajów.

66. Teoria kosztów komparatywnych - teoria ekonomiczna wyjaśniająca mechanizm obustronnie korzystnej międzynarodowej wymianie handlowej w sytuacji znacząco niższych kosztów produkcji dóbr http://pl.wikipedia.org/wiki/Dobra_%28ekonomia%29 po stronie jednego z partnerów wymiany. Zgodnie z tą teorią decydujące znaczenie dla korzyści czerpanych przez obydwu partnerów handlowych z wymiany ma względny stosunek kosztów produkcji dóbr, będących przedmiotem wymiany w krajach partnerów, a nie bezwzględny poziom nakładów jakie w poszczególnych krajach należy ponieść na wytworzenie tych dóbr. Wystarczającą przesłanką rozwoju specjalizacji i handlu międzynarodowego jest występowanie względnych różnic kosztów wytwarzania, mierzonych nakładami pracy.

Teoria kosztów komparatywnych jest rozszerzeniem i jednocześnie uogólnieniem teori kosztów, zgodnie z którą w wymianie handlowej decyduje poziom bezwzględnych kosztów produkcji, a większe korzyści z wymiany będzie odnosił partner, który potrafi wytworzyć dobra mniejszym nakładem.

67. Terms of trade (TOT) - relatywne ceny dóbr eksportowanych do importowanych (w danym państwie), określane warunkami wymiany międzynarodowej. TOT może być cenowy lub nominalny. Wskaźnik http://pl.wikipedia.org/wiki/Wska%C5%BAnik ten pokazuje zmiany siły nabywczej eksportu w stosunku do importu poszczególnych krajów.

Zmiany tego wskaźnika przedstawiają kształtowanie się korzyści krajów prowadzących wymianę. Poprawa TOT następuje gdy ceny dóbr eksportowanych w okresie danego roku rosną szybciej niż ceny dóbr importowanych . Oznacza to, że dane państwo zapłaci mniej za produkty importowane, innymi słowy musi mniej `wyeksportować' aby zrównoważyć bilans handlowy. Jeżeli sytuacja jest odwrotna - relacja jest odwrotna - za eksport można kupić mniej.

Na kształtowanie się wskaźnika terms of trade decydujący wpływ mają ceny na rynkach światowych.

68. Kurs walutowy jest najważniejszą normą sterującą handlem zagranicznym. Przez kurs walutowy powszechnie rozumie się stosunek, w jakim doko­nuje się wymiany określonej ilości danej waluty na jednostkę innej waluty. W gospodarce rynkowej kurs walutowy jest zatem ceną pieniądza zagranicz­nego, która może być efektywnie płacona
w walucie krajowej za jednostkę waluty zagranicznej lub waluty zagranicznej za jednostkę waluty krajowej. W gospodarce doskonale konkurencyjnej ceny tych walut równoważą samoczynnie popyt i podaż na rynku walut zagranicznych. Mechanizm osiągania równowagi popytu i podaży na międzynarodowym rynku waluto­wym można stosunkowo łatwo wyjaśnić na przykładzie uproszczonego modelu wymiany walutowej między dwoma suwerennymi krajami. Innymi słowy pod pojęciem kursu waluty rozumie się cenę jednej waluty wyrażonej w drugiej walucie. Kurs waluty spełnia dwie ważne funkcje: informacyjną i cenotwórczą. Kurs waluty służy do przeliczania cen zagranicznych na ceny krajowe i odwrotnie. Kurs waluty wpływa bezpośrednio na ceny towarów w handlu zagranicznym i ceny walorów obcych na rynku wewnętrznym oraz pośrednio na ceny towarów przeznaczonych na rynek wewnętrzny.

---