BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE
II rok
Podaj istotę i uwarunkowania bezpieczeństwa.
Bezpieczeństwo to stan, który daje poczucie pewności istnienia i gwarancje jego zachowania oraz szanse na doskonalenie. Jest to jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Odznacza się brakiem ryzyka utraty czegoś dla podmiotu szczególnie cennego - życia, zdrowia, pracy, szacunku, uczuć, dóbr materialnych i dóbr niematerialnych. Bezpieczeństwo jest naczelną potrzebą człowieka i grup społecznych, jest także podstawową potrzebą państw i systemów międzynarodowych; jego brak wywołuje niepokój i poczucie zagrożenia. Człowiek, grupa społeczna, państwo, organizacja międzynarodowa starają się oddziaływać na swoje otoczenie zewnętrzne i sferę wewnętrzną, by usuwać a przynajmniej oddalać zagrożenia, eliminując własny lęk, obawy, niepokój i niepewność. Zagrożenia mogą być skierowane na zewnątrz i do wewnątrz; tak samo powinny być skierowane działania w celu ich likwidowania.
Omów obiektywny i subiektywny wymiar bezpieczeństwa
Subiektywne poczucie bezpieczeństwa w dużej mierze zależne jest od czynników obiektywnych, do których niewątpliwie należą:
-rodzaj występujących zagrożeń,
-skala ich występowania (w tym ich ilość, nasilenie, miejsce, czas)
-oraz efektywność w ich eliminowaniu (a tym samym skuteczność oddziaływania takich instytucji jak: policja, straż miejska, prokuratura czy sądy).
Jednocześnie wpływ na indywidualne odczuwanie stopnia zagrożenia uwarunkowane jest miejscem zamieszkania (wielkość miejscowości/dzielnicy/osiedla), podatnością na informacje zewnętrzne (media), czy też doświadczeniami własnymi (bycie ofiarą bądź świadkiem zdarzenia, kontakty z przedstawicielami instytucji bezpieczeństwa publicznego i wymiarem sprawiedliwości).
Nie ma jednolitego wzorca i skali poczucia bezpieczeństwa, gdyż wpływ na nie mają indywidualne uwarunkowania zarówno obiektywne, jak i subiektywne. Dlatego też każdy z ludzi inaczej postrzega bezpieczeństwo własne i swoich bliskich. Niemniej jednak, im silniejsze będą struktury instytucjonalne (w sensie efektywności i sprawności swego działania), tym większe powinno być subiektywne indywidualne poczucie bezpieczeństwa obywateli.
Podaj istotę i zakres bezpieczeństwa społecznego.
Bezpieczeństwo społeczne to system świadczeń, do których obywatele mają prawo lub z których mają możliwość skorzystania. Wyróżnia się 6 części bezpieczeństwa społecznego: ochronę zdrowia, ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia osobowe i majątkowe, pomoc społeczną, rehabilitację inwalidów, uzupełniające świadczenia socjalne.
Omów zakres bezpieczeństwa socjalnego.
Bezpieczeństwo socjalne dotyczy pewności posiadania pracy i związanego z nim dochodu. Znaczenia nabiera ochrona przed zagrażającymi człowiekowi niebezpieczeństwami związanymi z postępem cywilizacyjnym. Bezpieczeństwo socjalne można rozpatrywać w trzech aspektach:
naturalne potrzeby człowieka
prawa obywatelskie
powinność państwa
Wymień podstawowe potrzeby społeczne.
Elementarnym celem polityki społecznej jest jak najlepsze zaspakajanie wszelkich potrzeb człowieka. Potrzeby te możemy podzielić na trzy generalne grupy:
potrzeby materialne (praca, dom, opieka zdrowotna)
potrzeby niematerialne
potrzeby duchowe, bezpieczeństwo, miłość
Wymień i omów sfery polityki społecznej.
Można powiedzieć, że w codziennym życiu co krok mamy do czynienia z polityką społeczną. Zajmuję się ona bowiem problemami, które spotykają i dotyczą każdego z nas. Są to problemy:
ubóstwa, a więc stanu, gdzie jednostce lub grupie społecznej brakuje środków do życia, które są jej niezbędne do tego, aby mogła zaspokoić swoje podstawowe potrzeby (za podstawowe potrzeby uważa się te, które w danym społeczeństwie są niezbędne do prawidłowego, normalnego funkcjonowania)
bezrobocie
problemy rodzinne oraz problemy dzieci
bezdomność - za bezdomnych uważa się ludzi, którzy w wyniku wypadków losowych lub
w wyniku własnych zachowań znalazły się w najgłębszym skraju biedy, ubóstwa
sprawy mieszkaniowe
uzależnienia patologiczne
niepełnosprawność
Polityka społeczna zajmuje się także różnymi społecznymi zagrożeniami, wśród których należy wymienić przede wszystkim: alkoholizm oraz przestępczość. Kolejną istotą kwestią jest narkomania.
Dziedziny polityki społecznej:
ludnościowa i rodzinna
mieszkaniowa
ochrony zdrowia
oświatowa
kulturowa
zabezpieczenia społecznego i opieki społecznej
ochrony środowiska naturalnego
prewencji i zwalczania zjawisk patologii społecznej
Wymień i omów główne determinanty bezpieczeństwa społecznego;
Normy prawne- określające prawa i obowiązki obywateli i instytucji zabezpieczających bezpieczeństwo społeczne
Środki finansowe - przeznaczone na świadczenia społeczne
Obowiązujące programy w sferze społecznej- np. ograniczenia bezrobocia, budownictwa mieszkaniowego, ochrony zdrowia
Omów znaczenie pracy w kształtowaniu bezpieczeństwa socjalnego;
Praca ma szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa socjalnego. Jest ważną częścią społecznych stosunków, tradycji i wartości, tworzy ona człowieka, warunki dla jego samorealizacji w procesie pracy. Ze względu na swoje stabilizujące funkcje społeczne w odniesieniu do porządku społecznego i egzystencji gwarantuje
-w sferze materialnej - polepszenie standardu życia i zachowanie niezależności ekonomicznej
-w sferze psychicznej - zniwelowanie poczucia depresji, beznadziejności, leku przed przyszłością, rozgoryczenia, stwarzając warunki rozwoju osobowości
-w sferze społecznej- zmniejszenie pojawiania się patologii a także napięć i konfliktów społecznych
-w sferze kondycji fizycznej - dobre odżywianie, rekreacja, sport powodujące polepszenia stanu zdrowia
-w sferze społecznego funkcjonowania rodziny - zniwelowanie konfliktów prowadzących do rozkładu i rozpadu rodziny
-w sferze stosunku do państwa i władzy państwowej - umocnienie poczucia tożsamości i godności narodowej
Podaj istotę i cechy polityki społecznej.
Polityka społeczna zajmuje się każdą istotną dla organizacji życia społecznego kwestią społeczną tj. każdym zjawiskiem, które na masową skalę stanowi o braku komfortu życia społecznego i może się okazać dotkliwe dla potencjału osobowego społeczeństwa. Brak zapobiegania narastającym problemom społecznym może prowadzić do upośledzenia poszczególnych środowisk i kategorii ludności (np. marginalizacji) oraz konfliktów zakłócających funkcjonowanie społeczeństwa.
Cele polityki społecznej:
wyrównywanie warunków życia i pracy poprzez zaspokajanie potrzeb ludzi w różnym wieku
tworzenia równego dostępu do praw obywatelskich
usuwanie nierówności społecznych
asekurowanie przed ryzykiem życiowym (np. utratą pracy)
Wymień podmioty i sfery polityki społecznej.
Sfery polityki 6
Podmioty polityki społecznej:
Sejm
resorty wykonawcze w stosunku do Sejmu
Komisja Planowania przy Radzie Ministrów,
Ministerstwo Zdrowia
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu
Ministerstwo Sprawiedliwości
ZUS
Policja
związki zawodowe
związki wyznaniowe
samorządy mieszkaniowe
inne
Omów istotę i rodzaje kwestii społecznych.
Oznacza konkretny problem o szczególnie wysokim stopniu dotkliwości dla życia i współdziałania członków danej społeczności. Stosuje się tu dwa kryteria identyfikowania kwestii - analiza tego jakie i czyje potrzeby są blokowane.
Rodzaje kwestii społecznych:
bezrobocie
alkoholizm
agresja
narkomania
prostytucja
przestępczość
inne
Omów istotę i kształtowanie postaw społecznych
Postawy społeczne kształtują się pod wpływem różnych czynników społeczno-kulturowych np. wpływ kultury, wpływ podstawowych grup społecznych, wiedza, płeć, wiek.
Tworząc własną postawę, jednostka opiera się w mniejszym lub większym stopniu na wartościach społecznych, które stanowią podstawowy budulec kształtowania się postawy.
Do czynników wpływających na kształtowanie się postawy zalicza się również wpływ podstawowych grup społecznych. W każdym środowisku społecznym istnieją pewne normy społeczne, zwyczaje, obyczaje, wierzenia, praktyki wychowawcze, rozpowszechniane przekonania, które często są uprzedzeniami i bezpośrednio wpływają na kształtowanie się postaw.
Jedną z podstawowych grup społecznych wpływających na kształtowanie się postaw jest rodzina. Rodzice mają znaczny wpływ na kształtowanie się postaw i zachowanie się dziecka, ponieważ zaspokajają jego potrzeby. Rodzice posiadają odpowiednie doświadczenie społeczne, wiedzę i dojrzałość umysłową. Duży wpływ rodziców na dziecko wynika również stąd, iż są oni pierwszymi osobami oddziaływującymi na jego psychikę. Oddziałują oni na dziecko w okresie, kiedy jego psychika jest bardzo plastyczna. W okresie wczesnego dzieciństwa kształtują się podstawy osobowości jednostki. Rodzina przekazuje dziecku wartości społeczne, normy moralne, obyczajowe, wierzenia religijne i różne stereotypy społeczne, przez co kształtuje jego postawy.
Ważnym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się postaw jest wiedza. Sprzyja ona formowaniu się postaw mało stereotypowych, likwidacji uprzedzeń i przesądów, kształtowaniu się tolerancji i postaw adekwatnych do rzeczywistości.
Innym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się postaw jest płeć. Z płcią wiążą się określone właściwości anatomiczne, fizjologiczne i psychiczne. Można sądzić, iż charakterystyczne dla każdej płci cechy budowy ciała, funkcje organizmu i tempo rozwoju wpływają na różnice we właściwościach psychicznych.
Należy tu podkreślić, że z płcią wiążą się ukształtowane historycznie wzory osobowe, role i zachowania społeczne, które również wpływają na kształtowanie się postaw.
Do czynników, które w istotnym stopniu kształtują charakter postaw społecznych można również zaliczyć wiek. Rola wieku w ujawnianiu postaw wiąże się ze zmianą stawianych przed jednostką zadań, pełnionych ról społecznych oraz jej kontaktów z innymi osobami i grupami społecznymi. Wraz z wiekiem zmienia się kierunek i rodzaj postaw
Podaj cechy postaw społecznych.
Dla charakterystyki postawy podstawowe znaczenie ma określenie, czego ona dotyczy a więc określenie jej przedmiotu, czy też treści przedmiotowej. Przedmiotem postawy mogą być np. osoby, grupy społeczne, wszelkie przedmioty wartości materialne i duchowe, narody. Treścią przedmiotową będą więc różnice związane z tym co jest przedmiotem postawy. Dlatego można mówić o postawach moralnych, religijnych, politycznych itd. W związku z tym, że podział taki nie jest wyczerpujący, postawy ze względu na kryterium - treści przedmiotowej - zostaną podzielone na personalne, rzeczowe oraz niepersonalne i nierzeczowe.
Postawami personalnymi są postawy wobec pewnych osób, które można podzielić na :
w stosunku do samego siebie - postawy intrapersonalne,
w stosunku do innych osób - postawy interpersonalne,
lub wobec pewnych grup społecznych - postawy grupowe.
Postawy rzeczowe odnoszą się do przedmiotów np. komputer, książki, dom, samochód itp. Natomiast trzecią grupę postaw stanowią postawy wobec np. instytucji społecznych, doktryn społecznych, czynności społecznych, norm społecznych, religii, teorii naukowych, itp.
Następną cechą postawy jest zakres. Zakres postawy - oznacza, czy dana postawa dotyczy jednego czy większej liczby przedmiotów. Postawy ze względu na różny zakres mogą być uszeregowane według pewnego kontinuum: od postaw dotyczących jednego przedmiotu (potrzeby jednostkowe), np. osoby lub rzeczy, do postaw o większej ilości przedmiotów, np. organizacji społecznych, klas społecznych, narodu itp.
Również, ze względu na stopień ogólności, można uszeregować postawy polityczne, moralne czy religijne, itp. Postawy ogólne są jednak znaczniej zróżnicowane i mogą podlegać bardziej szczegółowym podziałom. Postawa może przybierać określony kierunek (znak). Przez kierunek (znak) postawy rozumie się: stosunek do pewnego przedmiotu, objawiający się w postaci np. emocji, przekonań oceniających lub określonego zachowania. Ów stosunek przybiera określony znak - pozytywny, negatywny lub neutralny, np.: oceniamy pozytywnie pewnego autora znakomitej książki, lub doznajemy irytacji np. z powodu ukąszenia komara.
Wymień problemy międzypokoleniowe w Polsce
zmieniająca się obyczajowość
różnice w postawach kreowanych przez ogół społeczeństwa
sytuacja polityczna kraju
aktualna moda
„podejście do życia”
usamodzielnianie się młodzieży
coraz większy wpływ techniki na życie ludzkie
różnice w postrzeganiu otaczającej nas rzeczywistości
różnice w normach moralnych i społecznych
„bezkompromisowość” dzisiejszego świata
Skutki i istota bezrobocia
Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.
Pod pojęciem bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nie prowadzącą działalności gospodarczej i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia
(w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy). Jest to szeroka definicja. Natomiast wąską stosują państwowe Urzędy Pracy (powiatowe lub wojewódzkie). I tak bezrobotnym w rozumieniu przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest osoba poszukująca zatrudnienia, która:
ukończyła 18 rok życia (pełnoletnia),
nie ukończyła 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn,
aktualnie nie uczy się na żadnym szczeblu kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie przez PUP,
jest zameldowana lub pozostaje w naszym kraju legalnie lub jej pobyt może zostać zalegalizowany (azyl polityczny, karta stałego lub czasowego pobytu, obywatele UE).
Długotrwałe bezrobocie to pozostawanie bez pracy przez okres co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy.
Stopa bezrobocia jest to iloraz bezrobotnych przez aktywnych zawodowo w danej kategorii ludności. Aktywni zawodowo definiowani są przez GUS jako osoby pracujące plus osoby poszukujące pracy plus bezrobotni plus niepełnosprawni (z możliwością zatrudnienia w niektórych zawodach). Natomiast do aktywnych zawodowo cywili nie wlicza się pracowników: wojska, policji oraz służb ochrony państwa.
Wyróżniamy pozytywne i negatywne skutki bezrobocia:
pozytywne skutki:
sprzyja mobilności zawodowej i przestrzennej
wyzwala konkurencje pomiędzy poszukującymi pracy,
obniża nadmierną fluktuację zatrudnionych,
podnosi poszanowanie i dyscyplinę pracy,
przyczynia się do zmniejszenia bezrobocia ukrytego umożliwiając racjonalizację struktury zatrudnienia,
osłabia presję na wzrost płac
Negatywne skutki bezrobocia
marnotrawstwo istniejących w gospodarce zasobów pracy
obniżenie dochodu społeczeństwa
obciążenie budżetu państwa spowodowane wypłata zasiłków dla bezrobotnych, wydatkami na ich szkolenie, pożyczkami dla bezrobotnych, pracami interwencyjnymi, robotami publicznymi, wydatkami z pomocy społecznej oraz utrzymaniem instytucji obsługujących osoby bezrobotne
skutki psychospołeczne (np. wzrost konfliktów w rodzinie, osłabienie więzi społecznych, stresy związane z degradacją pozycji społecznej, negatywne zmiany
w sferze psychicznej, utrata tożsamości apatia, frustracja),
skutki zdrowotne (np. większa podatność na choroby, wyższa umieralność)
narastanie zjawisk patologii społecznej
wzrost napięć politycznych i konfliktów społecznych,
emigracja osób nie mogących znaleźć zatrudnienia w kraju
utrata kwalifikacji.
Wymień i omów zagrożenia społeczne
Patologie społeczne - niezgodność zjawisk społecznych ze wzorami zachowań zawartych w systemach normatywnych
Alkoholizm- nadmierne nie kontrolowane spożywanie alkoholu bez względu na przyczynę okazje, motywacje czy sposób picia. Zagrożenia społeczne związane z alkoholizmem wynikają z agresji i awantur płynących od osoby pod wpływem alkoholu.
Prostytucja - sama w sobie nie jest przestępstwem ale wiążę się z nią szereg przestępstw dokonywanych na prostytutkach i ich rodzinach np.: kuplerstwo sutenerstwo groźby szantaże na prostytutkach i ich rodzinach
Narkomania - uzależnienie od substancji chemicznych i psychotropowych powodując zmiany w mózgu, psychiczne i fizjologiczne. Osoba uzależniona „na głodzie” jest zdolna do wszystkiego by zdobyć narkotyk często dopuszcza łamie prawo poprzez: dokonywanie kradzieży, rozbojów nielegalnego przemytu, handlu i produkcji
Przemoc w rodzinie (seksualna, fizyczna i psychiczna przemoc dokonywana na członkach rodzin) powoduje zagrożenia dla osób które doświadczają tego zjawiska oraz dla ich środowiska „przemoc rodzi przemoc”. Może powodować do odizolowanie się takiej osoby, naśladownictwa takiego zachowania przez innych członków, poczucie niesprawiedliwości i bezradności próby samobójcze
Przestępczość pospolita - dokonywana przez dorosłych ale coraz częściej również przez nieletnich naśladujących dorosłych. Zagrożenie bezpieczeństwa prawych obywateli poczucie strach i niesprawiedliwości brak zaufania do organów sprawiedliwości
Zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego (bezrobocie, ubóstwo, bezdomność, migracje zarobkowe)
Bezrobocie- skutki społeczne powodujące drastyczne obniżenie poziomu życia, wzrost patologii społecznych, popełnianie przestępstw, prostytucja, wzrost ubóstwa, bezdomność
Ubóstwo i głód - pociąga za sobą wiele negatywnych zjawisk, jest źródłem przestępczości i zachowań nie akceptowanych w społeczeństwie
Podaj istotę i omów rodzaje kwestii społecznych
Kwestia społeczna - oznacza konkretny problem o szczególnie wysokim stopniu dotkliwości dla życia i współdziałania członków danej społeczności. Stosuje się tu dwa kryteria identyfikowania kwestii - analiza tego jakie i czyje potrzeby są blokowane.
podział na to, zaspokajanie jakich potrzeb jest blokowane, np.: kwestie bezrobocia, oświaty, uczestnictwa w kulturze itd.
podział na to, czyje potrzeby są blokowane („kwestie podmiotowe”), np.: kwestia imigrantów, kobiet, dzieci, osób starszych
LUB:
Kwestia społeczna - różnica, rozbieżność jaka występuje między zasadami, które obowiązują w danym społeczeństwie, a samym dążeniem jednostki do godnego życia.
Istotą kwestii społecznych jest to że:
są długotrwałe, mają szeroki i rosnący zasięg
budzą niepokój, napięcie i prowadzą do zachowań ludzi, będących wyrazem tych niepokojów i napięć
kumulują się w pewnych grupach społecznych
prowadzą do zakłóceń szerszego rozwoju społecznego
wiążą się z niedostosowaniem instytucji społecznych do potrzeb ludzi
źródła kwestii społecznych tkwią wewnątrz społeczeństwa, w zasadach i mechanizmach życia zbiorowego
nie mogą zostać samodzielnie przezwyciężone przez osoby ich doświadczające
Aktualne kwestie społeczne w Polsce: masowe bezrobocie, bardzo rozległe ubóstwo, brak mieszkań, spontaniczne migracje, narkomania, przestępczość zorganizowana, patologie społeczne.
Podaj uwarunkowania polityki społecznej
Trzy podejścia wykorzystywane w analizach i badaniach uwarunkowań polityki społecznej:
polityka społeczna jako instrument zachowania istniejącego porządku społecznego
liczą się społeczne uwarunkowania ingerencji państwa w sprawy socjalne
decydującym czynnikiem są autonomiczne działania władz publicznych i innych organizacji
Wymień style i instrumenty polityki społecznej
Instrumenty:
|
Style:
|
Wymień kwestie społeczne okresu międzywojennego w Polsce
W okresie międzywojennym za główne kwestie uznano: bezrobocie, przeludnienie agrarne, ubóstwo, niedobór i stan mieszkań, brak dostatecznej ochrony pracy oraz zewnętrzne migracje zarobkowe.
Podaj strukturę i scharakteryzuj system bezpieczeństwa społecznego w Polsce
System bezpieczeństwa społecznego:
podsystem publiczny - obejmuje działalność realizowaną przez instytucje rządowe
oraz samorządy lokalne;
podsystem nieformalny - obejmuje wsparcie społeczne i wymianę świadczeń oraz
usługi pomiędzy rodziną, przyjaciółmi, sąsiadami;
podsystem ochotniczy - oparty na idei samopomocy, wykorzystujący inicjatywy
społeczności lokalnych. Działalność ta nazywana bywa wolontariatem
Struktura jest… ale nie potrafię scharakteryzować tego systemu jeśli ktoś dysponuje większą wiedzą z tego tematu byłabym wdzięczna gdyby pomógł mi w uzupełnieniu tej odpowiedzi.
Wymień instytucje systemu bezpieczeństwa społecznego w Polsce
Do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej należą:
regionalne ośrodki polityki społecznej
powiatowe centra pomocy rodzinie
ośrodki pomocy społecznej
domy pomocy społecznej
placówki specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego
placówki opiekuńczo-wychowawcze
ośrodki adopcyjno- opiekuńcze
ośrodki wsparcia
ośrodki interwencji kryzysowej
Dodatkowo można tutaj też wymienić Sejm jako organ prawodawczy, poszczególne resorty, a także prezydenta RP.
Omów zadania organizacji pozarządowych w systemie bezpieczeństwa społecznego
Organizacje pozarządowe stanowią tkankę łączną systemu demokratycznego. Ich zadaniem jest:
zaspakajanie potrzeb indywidualnych i społecznych w małej grupie, w szczególnej atmosferze życzliwości i solidarności
przyjęcie czynnej postawy obywatelskiej w zakresie spraw tzw. ludzkich i lokalnych, a wymagających załatwienia w poczuciu wspólnego dobra
propagowanie pluralizmu i różnorodności życia społecznego
tworzenie sektora realizacji zadań indywidualnych i społecznych alternatywnego wobec rządowego, swoboda w wyborze metod pracy dająca dużą elastyczność w zaspakajaniu potrzeb indywidualnych klientów
stworzenie mechanizmów współudziału społecznego w podejmowaniu decyzji dotyczących różnych problemów i poziomów funkcjonowania nowoczesnego społeczeństwa
duże poczucie niezależności i podmiotowości.
Omów obszary kompetencji administracji w zakresie pomocy społecznej
Omów wartości i zasady polityki społecznej.
Podstawowe wartości w polityce społecznej.
Wartości określane są jako bardzo ważne elementy w procesie społecznym i procesie indywidualnego rozwoju człowieka. Stanowią one podstawę skoordynowania działań jednostki. W wymiarze indywidualnym mogą nadawać życiu sens, zaś w wymiarze społecznym mogą wpływać na utrzymywanie porządku publicznego stanowią w społeczeństwie wzorce myślenia ustalające kryteria ważności spraw.
Wartości podstawowe
Zalicza się do nich wolność, życie, równość, sprawiedliwość, prawda, solidarność.
Uważa się, że są one niezbędne dla rozwoju człowieka i stanowią fundament porozumienia społecznego. Mogą one czynić życie godnym i cennym, maja przede wszystkim wymiar społeczny i instytucjonalny.
Wartości ostateczne
Mogą mieć charakter religijny i poza religijny.
Religijne wiążą się z celami jakie stawia sobie jednostka. Związanymi ze sferą sakrum: Bóg, misterium, siła wyższa.
Pozareligijne mają wymiar humanistyczny, przypisuje im się głównie funkcje związane z poszukiwaniem sensu życia, inspiracjami życiowymi i celami do których człowiek dąży.
Wartości codzienne
Odnoszą się do sfery zwykłych ludzkich spraw, i wiążą się z kontaktami ludzi zarówno na poziomie interpersonalnym jak międzygrupowym, przedmiotami wartościowania w polityce społecznej są najczęściej:
- stosunki społeczne
- stan zaspokojenia potrzeb
- instytucje społeczne
- relacje między człowiekiem a przyrodą.
Przykładowe wartości codzienne
Wartości związane ze stosunkami społecznymi to: wolność, sprawiedliwość, równość społeczna, natomiast wartościami związanymi ze stanem zaspokojenia potrzeb są: samorządność, podmiotowość człowieka, partnerstwo, godność oraz możliwość samorealizacji. Wartościami występującymi w ocenach instytucji społecznych są: dobro wspólne, sprawność, mobilność, efektywność. Jeśli chodzi o stosunki między człowiekiem a przyrodą określają one m.in. takie wartości jak: równowaga ekologiczna, ochrona ginących gatunków.
Zasady w polityce społecznej
Są to ogólne dyrektywy i normy działania jakimi powinny kierować się podmioty polityki społecznej w realizacji podstawowych celów. Zasady polityki społecznej wynikają z charakterystycznych orientacji wartości oraz przyjmowanych przez realizatorów koncepcji człowieka, jego motywacji, mocnych i słabych stron.
zasada przezorności, oznaczająca, że bezpieczeństwo socjalne jednostki nie może być tylko efektem świadczeń ze strony społeczeństwa, ale powinno wynikać także z odpowiedzialności
człowieka za własną przeszłość i przyszłość, ale też przeszłość i przyszłość rodziny.
Istotna jest tu zdolność do rezygnacji z bieżących korzyści na rzecz zaspokojenia przyszłych potrzeb oraz zdolność do prowadzenia trybu życia, który minimalizuje ryzyko wystąpienia zagrożeń realizacji tej zasady służą zachowania indywidualne np. dbałość o zdrowie czy zdolność do oszczędzania oraz zachowania zbiorowe związane z organizacją ubezpieczeń wzajemnych.
zasada samopomocy przejawiająca się w istnieniu i rozwoju pomocy wzajemnej ludzi zmagających się z podobnymi problemami życiowymi oraz pomocy silniejszych dla słabszych zazwyczaj w ramach małych grup nieformalnych.
zasada solidarności społecznej najczęściej rozumiana jako przenoszenie różnego rodzaju konsekwencji i ryzyk socjalnych z jednostek na społeczeństwo. Zasada ta odnosi się wprost ze społecznej nauki kościoła, która utożsamiana jest z solidaryzmem społecznym oznaczającym wyższość wspólnych interesów członków społeczeństwa nad interesami poszczególnych klas czy warstw.
zasada pomocniczościi ( subsydiarności) - oznacza przyjęcie określonego porządku w jakim różne instytucje społeczne dostarczają jednostce wsparcia, gdy nie jest ona w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb. Interpretacja tej zasady wskazuje, że w pierwszej kolejności pomoc powinna pochodzić od rodziny w następnej kolejności od społeczności lokalnej i dopiero na końcu od
państwa.
zasada partycypacji (uczestnictwa) wyraża się ona w takiej organizacji życia społecznego, aby poszczególni ludzie mieli możliwość pełnej realizacji swoich ról społecznych, a poszczególne grupy mogły zajmować równoprawne miejsce w społeczeństwie. Oznacza to przede wszystkim prawo do bycia członkiem określonych grup społecznych i zbiorowości oraz do aktywnego ich działania.
Omów współzależność polityki społecznej i polityki edukacyjnej.
Polityka społeczna to zespół długofalowych działań na rzecz zaspokajania potrzeb i rozwiązywania problemów społecznych. Nie od dziś wiadomo, że jednym z najbardziej palących problemów współczesnego społeczeństwa jest brak pracy lub pracy gwarantującej wystarczające środki do życia. Jednym ze sposobów rozwiązania tej kwestii jest wdrażanie w życie odpowiedniej polityki edukacyjnej, która będzie dostarczać na rynek pracy osoby wykształcone odpowiednio do zapotrzebowania pracodawców. Ważne jest tworzenie warunków umożliwiających szybkie przekwalifikowanie się, a także kształcenie ustawiczne. Odpowiedni poziom zatrudnienia, a także satysfakcjonująca pracobiorców płaca może w znacznym stopniu ograniczyć wiele innych (poza bezrobociem) problemów społecznych, m.in.: ubóstwo, przestępczość, prostytucję, alkoholizm, narkomanię etc. i przyczynić się do wzrostu bezpieczeństwa społecznego.
Omów funkcje doktryn w polityce społecznej
Doktryny polityki społecznej spełniają istotne funkcje społeczne:
- demaskują i oceniają dolegliwości życia społecznego
- konstruują programy poprawy istniejącej rzeczywistości
- zawierają propozycje porządkowania i zmieniania rzeczywistości
- wprowadzają ład w istniejący chaos społeczny i regulują stosunku wewnątrz ludzkich zbiorowości
- odgrywają rolę przewodnika wyznaczającego cele i kierunki działania
- prowadzą do zjawiska „promieniowania” danych systemów wartości, a więc rozpowszechniają w społeczeństwie idee i wartości (np. wolność, równość, godność, wspólne dobro, samorządność, interes, podmiotowość, solidarność)
- motywują ludzi do aktywności, do chęci działania na rzecz poprawy, zmiany czy kreowania danej rzeczywistości (każda
poważna doktryna zawiera w sobie elementy utopii, poruszające ludzi do aktywności w imię przyszłego stanu idealnego
Omów rolę utopii w polityce społecznej
Utopia jest pewnym marzeniem, które w realnych warunkach prawdopodobnie nie jest możliwe w realizacji. Utopia to wizja, czy projekt idealnego państwa, czy idealnego ustroju politycznego, który kieruje się w swym funkcjonowaniu jedynie sprawiedliwością, równością, solidarnością. Brak w nim wyzysku, czy podziałów na biednych i bogatych, wyzyskujących i wyzyskiwanych, etc. Rola utopii w polityce społecznej jest ważna, ponieważ skłania do dążenia do ideału, do ciągłego doskonalenia.
Wymień podstawowe doktryny polityki społecznej
doktryna liberalna
doktryna katolicka
doktryna konserwatywna
doktryna agrarna
doktryna socjalliberalna
doktryna socjaldemokratyczna
doktryna racjonalizmu
doktryna nacjonalizmu
Omów założenia doktryn liberalnej w polityce społecznej
Potrzeby realizowane są w ramach prywatnego rynku i w rodzinie. Polityka społeczna to działania selektywne, świadczenia zazwyczaj także są selektywne.
jednostka w centrum zainteresowania
jednostka powinna radzić sobie sama
duże szanse dla działań charytatywnych
niskie podatki
wolność obywatelska (rola państwa sprowadzona do roli „nocnego stróża”)
Omów założenia doktryny konserwatyzmu w polityce społecznej.
Konserwatywne
podstawowe wartości: tradycja, naród, rodzina, hierarchia, autorytet, odpowiedzialność, wolność osobista, własność, poszanowanie prawa
główni myśliciele:
pierwszy Irlandczyk Edmund Burke [berk] 1729-1797
pojecie konserwatyzm rozpowszechnił Francuz Francois-René Chateaubriand [szatobriand]
miejsce jednostki w życiu społecznym:
człowiek nigdy nie będzie doskonały
człowiek jest z natury słaby, więc powinien się odwoływać do religii, wiedzy przodków, autorytetów
ludzie nie są sobie równi
społeczeństwo:
wspólnota jest nadrzędna wobec jednostki
społeczeństwo jest w swej istocie hierarchiczne
ciągłość historyczna
krytykują społeczeństwa masowe, w których zanika poszanowanie tradycji, potrzeba przynależności, samodzielność w wydawaniu sądów
przeciwni rewolucyjnym zmianom
stosunek do demokracji
współcześnie: demokracja przedstawicielska najlepiej godzi autorytet państwa i wolność obywateli
są za władzą elit
bezwzględne respektowanie zasad rządów prawa
gospodarka
prywatna własność
wolna konkurencja
ograniczenie do minimum ingerencję państwa w gospodarkę
Założenia konserwatyzmu:
pesymistyczna wizja człowieka skażonego złem (zła w człowieku nie można przezwyciężyć);
społeczeństwo jako ograniczona całość
społeczeństwo jest zorganizowane hierarchiczne a istnienie warstw jest sprawą naturalną
najwyższą wartością - tradycja;
gwarancją ładu jest istnienie silnego państwa, a władza w państwie powinna należeć do elit;
obrona wartości prywatnej;
Konserwatywni politycy: Winston Churchill, Charles De Gaulle, Margaret Thatcher, Ronald Regan
Omów założenia agrarnej polityki społecznej
Założenia ideologiczne agraryzmu nie są jednolite. Czasem jest to doktryna społeczna głosząca potrzebę obrony interesów gospodarczych społeczności wiejskich, czasem specyficzny światopogląd odwołujący się do tradycyjnego sposobu życia wsi. Chłopów agraryści postrzegają przeważnie jako wyróżnioną, nie skażoną i najzdrowszą moralnie część społeczeństwa. Jest tak dlatego, że pozostają oni w ścisłym związku z przyrodą, są przywiązani do ziemi i do tradycji. Jako nieskażona moralnie część społeczeństwa tylko chłopi mogą uformować sprawiedliwy ustrój i sprawować dobre rządy. Do najważniejszych idei, które wchodzą w skład agraryzmu należą:
Idea ziemi - ziemia jest naturalnym dobrem narodu i powinna należeć do tych, którzy na niej pracują.
Idea człowieka - ideałem człowieka jest chłop, rolnik, działacz ludowy. W pojmowaniu człowieka przez agraryzm ma miejsce apologia pracy fizycznej oraz prostoty i nieskazitelności moralnej, przywiązania do tradycji i korzeni.
Idea pracy - tylko dzięki pracy (na roli) stajemy się pełnoprawnymi członkami społeczeństwa.
Idea rodziny - rodzina winna być tradycyjna, wielopokoleniowa, prowadząca gospodarstwo, patriarchalna.
Idea gminy - gloryfikacja więzi pierwotnych i tradycyjnych form organizacji życia społecznego.
Idea samorządu - samorząd jako przejaw idei ludowładztwa będący jednocześnie podstawą administracji państwowej i gwarancją demokratycznej formy państwa oraz wolności obywatelskiej. Związki gmin mają tworzyć samorządy, zatem władza idzie od dołu do góry, od poziomu lokalnego do globalnego.
Idea narodu - ścisły związek tego co narodowe z tym co chłopskie, chłopstwo ostoją narodu.
Idea ojczyzny - związana silnie z ideą ojcowizny, czyli spadkiem po przodku, rozumianym tu nie tylko jako spuścizna materialna, czyli ziemia, ale także duchowa, czyli przekazywanie wzorów kulturowych.
Idea państwa - państwo winno być umiarkowane i unikać skrajności dyktatury i anarchii. Powinno też być żywo zainteresowane sprawami rolnictwa i traktować je jako priorytet.
Idea ludzkości - nie do końca wykrystalizowana, gdyż agraryzm to doktryna raczej skupiająca się na zagadnieniach z poziomu lokalnego.
Omów znaczenie doktryny Kościoła Rerum Novarum w polityce społecznej
Rerum novarum (łac. Rzeczy nowych) - encyklika papieża Leona XIII ogłoszona 15 maja 1891.
Rerum novarum uważana jest za cezurę w rzymskokatolickiej nauce społecznej. Powyższe stwierdzenie odnosi się przede wszystkim do novum encykliki w jej historycznym uwarunkowaniu. Encyklika była reakcją Kościoła Rzymskiego na rosnące wpływy ruchów socjalistycznych i komunistycznych wśród katolickich robotników. Ogłaszając 15 maja 1891 roku encyklikę Rerum novarum papież Leon XIII zyskał sobie przydomek „papieża robotników.” Encyklika opowiedziała się za chrześcijańską polityką społeczną, przy jednoczesnym odrzuceniu socjalizmu w wydaniu marksistowskim i ślepego kapitalizmu. Głównymi wątkiem encykliki było przekonanie, że ani Kościół, ani państwo nie są w stanie samodzielnie rozwiązać trudności społecznych. Obydwa organizmy muszą ze sobą współpracować dla wspólnego dobra. Według Leona XIII zadaniem Kościoła jest wspieranie dzieła pojednania między pracodawcami i pracownikami poprzez nieustanne przypominanie praw i obowiązków wszystkich zainteresowanych.
Według Rerum novarum obowiązkiem państwa jest ochrona pracownika poprzez zapewnienie mu niedzielnego odpoczynku, minimalnej płacy, a także trwałości zatrudnienia. Dokument papieski poruszył także kwestię katolickich związków pracowniczych, podkreślił znaczenie własności prywatnej i jako „magna carta” katolickiej etyki społecznej ukonstytuował się jako chrześcijańska alternatywa między „bezbożnym socjalizmem” a „krwiożerczym liberalizmem.” Rerum novarum piętnuje niepohamowany pęd za zyskiem kosztem innych, potępia wszelkie przejawy gospodarczego imperializmu, ale jednocześnie ostrzega katolików przed pozornymi podobieństwami między chrześcijaństwem, a tzw. socjalizmem.
Leon XIII, dążąc do polepszenia statusu materialnego robotnikow, przeciwny był ich uwłaszczeniu na majątku pracodawców. Własność prywatna ma być święta i nietykalna, a w związku z tym nie powinna być ona obciążana zbyt wysokimi podatkami. W doktrynie autora Rerum novarum następuje ścisłe zespolenie własności i pracy, ktora prowadzi do pomnażania dobr doczesnych. Dzięki materialnym owocom pracy możliwa jest likwidacja przepaści ekonomicznej między „kapitalistami” a proletariatem przez narodziny trzeciej grupy społecznej: klasy średniej.
Doktryna Rerum Novarum porusza kwestie takie jak ochrona pracownika, minimalna płaca, trwałość zatrudnienia. Są to bardzo ważne kwestie z punktu widzenia polityki społecznej.. Wspierała również pojednanie między pracodawcami i pracownikami poprzez nieustanne przypominanie praw i obowiązków wszystkich zainteresowanych.
Rerum Novarum porusza kwestie które są niezbędne dla funkcjonowania nowoczesnego państwa i które tworzą podstawę do zaspakajania potrzeb społecznych jakimi są praca, godziwe za nią wynagrodzenie oraz odpowiednie warunki pracy ( prawa pracownika)
Omów wskazania Soboru Watykańskiego II dla polityki społecznej
Państwo ma realizować dobro wspólne, tj. zatrudnienie jak największej liczby pracowników, dostosowanie płac do cen towarów, likwidacja dysproporcji pomiędzy rolnictwem, przemysłem i usługami, przeciwdziałanie tworzeniu się grup uprzywilejowanych; nowe kwestie społeczne to: zaniedbania w rolnictwie, istnienie obszarów opóźnionych, problem demograficzny, prawo do godnej człowieka stopy życiowej, prawo do godziwych warunków pracy, prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia, prawo do własności prywatnej, prawo do zrzeszania się, prawo do emigracji i imigracji, prawo do udziału w życiu publicznym; -zadaniem władzy jest realizacja dobra wspólnego: postęp, rozwój dóbr usługowych (sieć dróg, środki komunikacji, mieszkania, opieka zdrowotna, urządzenia wypoczynkowe); - władza państwowa ma zapewnić obywatelom zasiłki pieniężne, odpowiedniej pracy dla robotników, sprawiedliwej płacy, dostęp do własności prywatnej;
Wymień i omów składowe modelu polityki społecznej:
W zakres zainteresowań polityki społecznej wchodzą zagadnienia prawne, polityczne, socjologiczne, ekonomiczne w następujących obszarach:
polityka demograficzna (ludnościowa) i polityka rodzinna- to wszelkie działania państwa i jego instytucji, mające na celu ukształtowanie takich stosunków ludnościowych, aby osiągnięta została określona liczba oraz struktura ludności.
polityka edukacyjna (oświatowa)- Równy dostęp do edukacji i podniesienie jakości wykształcenia
polityka kulturalna stanowi obszar polityki społecznej obejmujący działania władz publicznych czy organizacji pozarządowych w zakresie sztuki i kultury. Sprzyja ona procesom, instytucjom i działaniom prawnym, które promują różnorodność i dostępność kultury czy upowszechniają artystyczną, etniczną, socjolingwistyczną czy literacką ekspresję osobom reprezentującym dziedzictwo kulturowe danego kraju.
polityka ochrony zdrowia- zespół osób i instytucji mający za zadanie zapewnić opiekę zdrowotną ludności. Polski system opieki zdrowotnej oparty jest na modelu ubezpieczeniowym.
polityka mieszkaniowa - jest częścią polityki społecznej państwa. Jej zadaniem jest badanie, ocenianie problemu mieszkaniowego oraz wyrównywanie szans społecznych w dostępie do mieszkań.
polityka migracyjna- polityka rozumiana jako sztuka sterowania procesami migracyjnymi w celu osiągnięcia aktualnych celów i interesów państwa polskiego. Obejmuje zarówno kontrolę procesów imigracyjnych, emigracyjnych, jak i migracji wewnętrznych.
polityka zatrudnienia (przeciwdziałanie bezrobociu, kształtowanie płac i warunków bezpieczeństwa pracy) - czynne oddziaływanie władz państwowych na rynek pracy pod kątem potrzeb gospodarki kraju oraz godzenia interesów pracodawców i pracowników.
polityka zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej -pomoc osobom i rodzinom w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach życiowych, jakich nie mogą one same pokonać przy wykorzystaniu swoich możliwości, uprawnień i własnych środków.
polityka ochrony środowiska naturalnego - polega na zorganizowanym działaniu społecznym zmierzającym do ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego poprzez realizację kolejnych przedsięwzięć. Jest ona nieodłącznym elementem polityki na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju.
polityka prewencji i zwalczania zjawisk patologii.-zapobieganie przestępczości i zjawiskom społecznie szkodliwym
Wymień modele polityki społecznej
model marginalny
model motywacyjny
model instytucjonalno-redystrybucyjny
Wymień źródła zagrożeń bezpieczeństwa społecznego
bezrobocie
rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństwa
wzrost migracji zewnętrznej
osłabienie więzi społecznych
poczucie marginalizacji dużych grup społecznych
nieskuteczna polityka fiskalna
niedoskonałość i częste zmiany prawa
niska efektywność organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości
brak skutecznych programów zapobiegawczych dotyczących m.in. przeciwdziałania przestępczości
Podaj przyczyny i rodzaje patologii społecznych
Patologie społeczne mają przeróżne źródła. Przeważnie można się z nimi spotkać w tzw. środowiskach patologicznych. Najczęstszym powodem takich zachowań jest bieda i złe warunki życiowe. To powoduje, że ludzie słabi psychicznie posuwają się do pewnych zachowań. Niektórzy ludzie traktują innych tak, jak sami byli traktowani. Do zachowań patologicznych możemy zaliczyć: alkoholizm, narkomanię, prostytucję, wandalizm, dzieciobójstwo, kazirodztwo, dokonywanie kradzieży etc.
Omów przyczyny i typologię migracji wewnętrznych;
Migracje wewnętrzne - zmiany miejsca zamieszkania (pobytu stałego lub czasowego) w obrębie kraju, polegające na przekroczeniu granicy administracyjnej gminy, powiatu lub województwa
Wyróżniamy następujące typy migracji wewnętrznej:
|
Najważniejsze przyczyny migracji wewnętrznej:
|
Podaj źródła i typologię ubóstwa
Typy ubóstwa:
ubóstwo absolutne
ubóstwo względne
ubóstwo subiektywne
ubóstwo ustawowe - w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej
Przyczyny ubóstwa:
wysoki stopień bezrobocia
klęski żywiołowe
wojny lub przypadki losowe
brak zaradności
brak odpowiedniego wykształcenia
patologie
popadanie w nałogi
Wymień cele polityki ludnościowej RP
Głównym celem polityki ludnościowej jest oddziaływanie na procesy związane
z tworzeniem się i funkcjonowaniem rodzin, rozrodczością, poprawa stanu zdrowia
i ograniczaniem umieralności oraz na procesy migracyjne tak, aby ich przebieg sprzyjał kształtowaniu optymalnego stanu i struktury ludności, zapewniających biologiczną ciągłość i zrównoważony rozwój społeczno-ekonomiczny;
Osiągnięciu celów ogólnych, sprzyjać powinna realizacja celów szczegółowych, takich jak:
zmiany w postawach i zachowaniach indywidualnych i społecznych wobec zawierania małżeństw i zakładania rodziny;
zmiany w postawach i zachowaniach prokreacyjnych na rzecz realizacji planów dotyczących dzietności (świadomego zwiększania przeciętnego poziomu dzietności);
podnoszenie jakości życia wszystkich pokoleń, zwłaszcza młodego pokolenia, pozwalającej na jego rozwój (rozumiany jako poprawa stanu zdrowia i poziomu edukacji), stwarzający szanse na pełne uczestnictwo w życiu społeczno-gospodarczym i kulturalnym kraju i w zintegrowanej Europie;
zapewnienie wszystkim pokoleniom aktywnego uczestnictwa w rozwoju demograficznym i społeczno-ekonomicznym kraju.
Wymień i scharakteryzuj techniki zabezpieczenia społecznego
Możemy wyróżnić trzy rodzaje technik, lub zasad zabezpieczenia społecznego - ubezpieczeniowej, opiekuńczej i zaopatrzeniowej. Różnią się one między sobą metodami finansowania oraz prawami i obowiązkami podmiotów uprawnionych, a także zobowiązanych do świadczeń.
Technika ubezpieczeniowa - świadczenia udzielane na jej podstawie mają charakter obligatoryjny, a do nabycia uprawnień wymagane jest opłacanie składek dostosowanych do rozmiarów ryzyka i wysokości dochodów. Środki zgromadzone na ten cel tworzą fundusz, z którego wypłacane są świadczenia. Wysokość i warunki ich przyznania określa ustawa.
Technika opiekuńcza - udzielane świadczenia mają charakter uznaniowy (fakultatywny), tzn. są one przyznawane indywidualnie, po uprzednim zbadaniu warunków życiowy osoby ubiegającej się o to świadczenie i stosownie do jej potrzeb. Źródłem finansowania tych świadczeń są fundusze publiczne, centralne i lokalne.
Technika zaopatrzeniowa - ma podobnie jak ubezpieczeniowa charakter roszczeniowy, z tym jednak, że prawo do świadczeń wynika wyłącznie z woli ustawodawcy, nie jest związane z uprzednim opłacaniem składek. Świadczenia finansowane są z funduszy publicznych (podatków), a wysokość i warunki ich otrzymania określa ustawa.
Podaj najważniejsze świadczenia ubezpieczeniowe w RP
Najważniejszymi świadczeniami ubezpieczeniowymi w Polsce są świadczenia związane z ubezpieczeniem społecznym wydawane przez ZUS, KRUS i OFE. Należą do nich renty rodzinne, renty inwalidzkie oraz świadczenia emerytalne. To one zapewniają podstawowe środki do życia w społeczeństwie ludziom, którzy nie są w stanie sami sobie zapewnić stabilnej egzystencji. Polisy na życie, IKE, ubezpieczenia OC/AC spełniają drugoplanowa role.
Omów atrybuty świadczeń uniwersalnych i adresowanych
Świadczenia uniwersalne - płacone są niezależnie od dochodu i historii płacenia składek danej osoby. Są zależne od pewnych okoliczności i warunków, które spełnia wnioskodawca. Przykładem są świadczenia na dzieci.
Uniwersalne
ryzyko niskiej efektywności społecznej
marnotrawstwo środków („pieniądze dl każdego”)
niskie koszty administrowania
służą integracji społecznej; nie stygmatyzują
mogą realizować inne funkcje: np. instrument edukacyjny
Adresowane
wyższa efektywność,
niższe wydatki na same świadczenia,
ale wysokie koszty administracyjne (określanie, kto „naprawdę potrzebuje”)
zagrożenie stygmatyzacją osób
zagrożenie pułapką biedy
Wymień założenia i cele polityki demograficznej RP
Głównym celem polityki ludnościowej jest oddziaływanie na procesy związane z tworzeniem się i funkcjonowaniem rodzin, rozrodczością, poprawą stanu zdrowia, ograniczeniem umieralności oraz na procesy migracyjne tak, aby ich przebieg sprzyjał kształtowaniu optymalnego stanu i struktury ludności, zapewniających biologiczną ciągłość i zrównoważony rozwój społeczno-ekonomiczny.
Osiągnięciu celów ogólnych, wynikających z zaproponowanej definicji sprzyjać powinna realizacja celów szczególnych, takich jak:
zmiany w postawach i zachowaniach indywidualnych i społecznych wobec zawierania małżeństw i zakładania rodzin
zmiany w postawach i zachowaniach prokreacyjnych na rzecz realizacji planów dotyczących dzietności (świadomego zwiększania średniego poziomu dzietności)
podnoszenie jakości życia wszystkich pokoleń, zwłaszcza młodego pokolenia, które przy odpowiednich warunkach bytowych będzie mogło wychować potomstwo
zapewnienie wszystkich pokoleniom aktywnego uczestnictwa w rozwoju demograficznym i społeczno-ekonomicznym kraju
Omów sytuację demograficzną RP
Sytuacja Polski jest wyjątkowo niepokojąca i należy do najbardziej niebezpiecznych w Europie. Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego na lata 2008-2035 zakładają, że liczba ludności będzie systematycznie się zmniejszać, przy czym tempo tego spadku będzie coraz wyższe. Oznacza to problemy na rynku pracy, a w konsekwencji problemy dla systemu emerytalnego. Wtórne skutki spadku liczby ludności dotkną również rynek finansowy i rynek mieszkaniowy. Nie zmieni tego, ani podwyższenie wieku emerytalnego, ani programy typu 50+. Główne przyczyny niskiego przyrostu naturalnego to: brak pewności zatrudnienia, niestabilność finansowa, słabość polityki rodzinnej, niewystarczająca infrastruktura i problemy z łączeniem życia zawodowego i rodzinnego. Wydatki Polski na rodziny, są po Bułgarii, najniższe w Europie, włączając w to równość siły nabywczej. Stanowią one pomoc 11 razy niższą niż we Francji i 17krotnie mniejszą niż w Irlandii.
Podaj istotę i zakres pomocy społecznej
Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężenie sytuacji życiowych tym, którzy nie są w stanie sami jej pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Jej zadaniem jest również zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym poprzez usamodzielnienie osób i rodzin oraz ich integrację ze środowiskiem.
Pomoc społeczną organizują:
minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego oraz wojewodowie
samorządy: marszałkowie województw, starostowie powiatów oraz w gminach wójtowie, a w miastach burmistrzowie i prezydenci we współpracy z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, kościołem katolickim oraz innymi związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi
Pomoc społeczna polega przede wszystkim na:
przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń
pracy socjalnej
prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej
analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na usługi społeczne
realizacji zadań wynikających z rozpoznania potrzeb
rozwijanie nowych form pomocy i samopomocy społecznej
W ramach pomocy społecznej pomoc można uzyskać w:
instytucjach opiekuńczych (DPS) i placówkach opiekuńczo-wychowawczych
środowisku zamieszkania - świetlice, ośrodki wsparcia
formie pieniężnej, usługowej i rzeczowej:
region - ROPS - Regionalne Ośrodki Pomocy Społecznej
powiat - PCPR - Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, ośrodki specjalistycznego poradnictwa
gmina - GOPS - Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej, domy pomocy społecznej (całodobowe albo dzienne), domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie
Wymień zadania pomocy społecznej
Do zadań pomocy społecznej należą:
przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych i celowych
przyznawanie i wypłacanie środków na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze
prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki
podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminnych, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych
współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechnienia informacji o usługach, poradnictwa zawodowego i o szkoleniach
Wymień instrumenty służb społecznych.
prawne
ekonomiczne
infrastruktura społeczna
informacyjne
kadrowe
instrumenty prawne:
ustawy branżowe:
promocji zatrudnienia
pomocy społecznej
zatrudnieniu socjalnym
ustawy problemowe:
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
przeciwdziałaniu narkomanii
wychowaniu w trzeźwości
ustawy konstruktywno - regulacyjne:
działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
kodeks cywilny
kodeks rodzinny i opiekuńczy
kpa
kk wykonawczy
instrumenty ekonomiczne
świadczenia pieniężne/ społeczne - zasiłki, do inwestowania
świadczenia finansowe ze środków niepublicznych
ulgi
świadczenia rzeczowe
infrastruktura społeczna:
instrumenty kształtowania przestrzeni
urządzenia społeczne i instytucje świadczące usługi w zakresie polityki społecznej: budynki, wyposażenie, lokalizacja w przestrzeni
instrumenty informacyjne
wiedza przekazywana za pośrednictwem systemu szkolnego i pozaszkolnego - kształcenie „helperów”
informacje przekazywane poprzez media środowiskowe np. „Praca socjalna” „Przewodnik socjalny”
materiały informacyjne dla klientów i partnerów SS
wiedza przekazywana za pomocą środków masowego przekazu bez wskazania konkretnego adresata
za pośrednictwem środków masowego komunikowania - adresowane kampanie społeczne
indywiualne poradnictwo
instrumenty kadrowe:
specjaliści
konsultanci
wolontariusze : specjaliści i nieprofesjonalni
pozostali pracownicy
Wymień jednostki organizacyjne pomocy społecznej funkcjonujące w Polsce.
Do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej należą:
regionalne ośrodki polityki społecznej
powiatowe centra pomocy rodzinie
ośrodki pomocy społecznej
domy pomocy społecznej
placówki specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego
placówki opiekuńczo-wychowawcze
ośrodki adopcyjno- opiekuńcze
ośrodki wsparcia
ośrodki interwencji kryzysowej
Podaj powody przyznawania pomocy społecznej
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
ubóstwa
sieroctwa
bezdomności
bezrobocia
niepełnosprawności
długotrwałej lub ciężkiej choroby
przemocy w rodzinie
potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności
bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych
braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze
trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy
trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego
alkoholizmu lub narkomanii
zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej
klęski żywiołowej lub ekologicznej
Wymień rodzaje świadczeń społecznych
Świadczenia mogą mieć charakter pieniężny, usługowy, datków w naturze.
Rodzaje świadczeń:
krótkookresowe (zasiłki okresowe) - chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, wyrównawcze, wychowawcze, świadczenia rehabilitacyjne
zasiłki jednorazowe - pogrzebowe, porodowe
długookresowe - renty (inwalidzka, wypadkowa, rodzinna), emerytury
Ponadto świadczenia dzielimy na:
ubezpieczeniowe
zaopatrzeniowe
opiekuńcze
obligatoryjno-roszczeniowe
fakultatywne
jednorazowe
powtarzalne
Podaj zadania domów pomocy społecznej
Dom, niezależnie od typu, wypełnia następujące zadania:
w zakresie potrzeb bytowych:
miejsce zamieszkania
wyżywienie
odzież i obuwie
utrzymanie czystości
opiekuńcze, polegające na:
udzielaniu pomocy w podstawowych czynnościach życiowych
pielęgnacji
niezbędnej pomocy w załatwianiu spraw osobistych
wspomagające, polegające na:
umożliwieniu udziału w terapii zajęciowej,
podnoszeniu sprawności i aktywizowaniu mieszkańców domu,
umożliwieniu zaspokojenia potrzeb religijnych i kulturalnych,
zapewnieniu warunków do rozwoju samorządności mieszkańców domu,
stymulowaniu nawiązywania, utrzymywania i rozwijania kontaktu z rodziną i społecznością lokalną,
działaniu zmierzającym do usamodzielnienia mieszkańca domu, w miarę jego możliwości,
pomocy usamodzielniającemu się mieszkańcowi domu w podjęciu pracy, szczególnie mającej charakter terapeutyczny, w przypadku osób spełniających warunki do takiego usamodzielnienia,
zapewnieniu bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych,
finansowaniu mieszkańcowi domu nieposiadającemu własnego dochodu wydatków na niezbędne przedmioty osobistego użytku,
zapewnieniu przestrzegania praw mieszkańców domu oraz dostępności do informacji o tych prawach dla mieszkańców domu,
sprawnym wnoszeniu i załatwianiu skarg i wniosków mieszkańców domu
Rozporządzenie MINISTRA POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej
Podaj zakres świadczeń w placówkach opiekuńczych
Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy jest przeznaczony dla osób, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednim stałym pomieszczeniu.
Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy:
udziela całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem pielęgnację, opiekę i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji
zapewnia im kontynuację leczenia farmakologicznego, pomieszczenie i wyżywienie odpowiednie do stanu zdrowia
prowadzi edukację zdrowotną tych osób i członków ich rodzin
Wymień zadania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie
organizowanie opieki w rodzinach zastępczych
udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci
wypłacanie wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadomej opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym
pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu umieszczonych w rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu
przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom z rodzin zastępczych
pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej rodziny zastępcze mających braki w przystosowywaniu się
Podaj kompetencje Rady Pomocy Społecznej
Do zadań Rady Pomocy Społecznej należy:
opiniowanie projektów aktów prawnych oraz inicjowanie zmian przepisów prawa w zakresie pomocy społecznej
przygotowywanie ekspertyz z zakresu wybranych obszarów pomocy społecznej
przedstawianie ministrowi okresowych informacji o swojej działalności
przyjmowanie i opiniowanie dla ministra wniosków o nagrody specjalne za wybitne osiągnięcia w dziedzinie pomocy społecznej
Podaj założenia Strategii Lizbońskiej.
uczynienie z Europy najbardziej dynamicznej i konkurencyjnej gospodarki świata
wykorzystanie do maksimum innowacyjności opartą na szeroko zakrojonych badaniach naukowych
przeznaczenie na inwestycje w badania i rozwój wzrosną do 3% PKB
zredukowanie biurokracji i utrudnień dla przedsiębiorczości
Wskaż programy na rzecz bezpieczeństwa społecznego realizowane w Polsce
rządowy program ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem bezpieczniej” (MSWiA)
krajowy program zapobiegania niedostosowaniu społecznemu i przestępczości wśród dzieci
i młodzieży (MSWiA)
krajowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie (MPiPS)
narodowy program profilaktyki z rozwiązywania problemów alkoholowych (MSWiA)
krajowy program przeciwdziałania narkomanii (MSWiA)
rządowy program „Bezpieczna i przyjazna szkoła”
Omów założenia Strategii Polityki Społecznej RP na lata 2007 - 2013
Celami Strategii Polityki Społecznej rządu w latach 2007 - 2013 jest zbudowanie zintegrowanego systemu polityki państwa prowadzącej do ułatwienia wszystkim obywatelom równego dostępu do praw społecznych, poprawy warunków powstawania i funkcjonowania rodzin oraz wsparcia grup i osób zagrożonych wykluczeniem społecznym przy zapewnieniu demokratycznego współuczestnictwa obywateli.
Priorytet 1 - poprawa warunków dla powstawania i funkcjonowania rodzin. Wsparcie rodzin w wychowaniu i edukacji dzieci. Analiza funkcji rodziny współczesnej wskazuje na potrzebę systemowych rozwiązań w zakresie jej wsparcia, mieszczących się w formule zintegrowanych, interdyscyplinarnych działań, szczególnie związanych ze sferą mieszkaniową, bytową, edukacji i wychowania. Warunkiem koniecznym jest próba wyjścia poza tradycyjnie rozumianą rolę państwa w tym zakresie oraz poza schemat statycznego pojmowania rodziny, tej szczególnej instytucji społecznej, pozbawionego analizy faz jej rozwoju i specyfiki potrzeb z nimi związanych. Proponowane uszczegółowienie pierwszego priorytetu stanowi naturalną konsekwencję systemowego myślenia o rodzinie, z punktu widzenia polityki społecznej.
Priorytet 2 - wdrożenie aktywnej polityki społecznej. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej i przez pryzmat tej systemowej zależności należy jej przypisać, a właściwie przywrócić, funkcje integracji i aktywizacji społecznej, które do tej pory skutecznie ograniczał w konkretnych działaniach stereotyp myślenia o wyłącznie interwencyjnym charakterze tego elementu zabezpieczenia społecznego. W procesie wdrażania aktywnej polityki społecznej pomoc społeczna powinna mieć, w układzie komplementarnym, niezwykle wiarygodnych sojuszników. Strategia Polityki Społecznej takich sprzymierzeńców, ze swoją autonomiczną siłą oddziaływania na rzeczywistość, widzi w instytucji zatrudnienia socjalnego, w dynamicznie rozwijających się różnorodnych formach ekonomii społecznej, w rozwoju budownictwa socjalnego, w nowej formule działań w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych oraz w stworzeniu systemu probacyjnego.
Priorytet 3 - kompleksowa rehabilitacja i aktywizacja osób niepełnosprawnych. Wyodrębnienie priorytetu odnoszącego się bezpośrednio do podmiotowego ujęcia problemu społecznego, jakim jest kwestia osób niepełnosprawnych, podnosi filozofię integracji społecznej do rangi nadrzędnych zasad i wartości stosowanych wobec istoty, miejsca i roli człowieka w życiu społecznym.
Priorytet 4 - budowa systemu wsparcia dla osób w wieku poprodukcyjnym. Środowiskowe uwarunkowania skuteczności działań w zakresie wsparcia dla osób w wieku poprodukcyjnym wymagają budowy nowego systemu, w którym poszczególne elementy powodować będą powodzenie w kompleksowych działaniach dotyczących kwestii ludzi starych. Dotyczy to zarówno praktyki ze sfery opiekuńczej, jak i aktywizujących oraz integrujących form kształtujących nowy rodzaj podmiotowości tej kategorii osób, a także ubezpieczeń społecznych.
Priorytet 5 - aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych. Konieczny warunek rozwoju stanowi mobilność społeczna . Jest determinantą kształtowania ładu społecznego sprzyjającego budowaniu sprawiedliwej struktury społecznej. Jej dynamika zależy od ludzkich motywacji, postaw i zachowań społecznych. Zależy także od wiedzy i umiejętności, w tym umiejętności współdziałania. Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych dla osiągnięcia synergii w społecznym tworzeniu rzeczywistości stają się priorytetem, który w sposób szczególny przenika swoim wpływem wszystkie pozostałe priorytety. Od profesjonalnych służb społecznych, poprzez system kształcenia, i od światłych obywateli, poprzez system poradnictwa obywatelskiego, w dużej mierze będzie zależał kształt strategii rozwoju na poziomie lokalnym i regionalnym.
Priorytet 6 - partnerstwo publiczno-społeczne jako podstawa rozwoju usług społecznych. Partnerstwo publiczno-społeczne jest kwintesencją konstytucyjnej zasady pomocniczości, której szczególnego znaczenia nadaje stwierdzenie: tak mało państwa, jak to jest możliwe, tak dużo państwa, jak to jest konieczne. W tym kontekście, niezbędne jest nadanie odpowiedniego znaczenia inicjatywom obywatelskim, z udziałem sektora organizacji pozarządowych, poprzez tworzenie warunków dla rozwoju instytucji społeczeństwa obywatelskiego, dialogu obywatelskiego, postaw obywatelskich kształtujących różnorodne formy partycypacji społecznej, a tym samym przyczynienie się do dynamicznego rozwoju koncepcji uspołecznionej formuły usług społecznych.
Priorytet 7 - integracja społeczna i zawodowa imigrantów. Cywilizacyjny oraz kulturowy wymiar tego priorytetu nakłada na administrację publiczną i partnerów społecznych szczególny obowiązek stworzenia warunków dla właściwego przebiegu społecznych i zawodowych procesów integracyjnych skierowanych do imigrantów.
Podaj główne założenia polityki zatrudnienia w Polsce
Do zadań polityki zatrudnienia możemy zaliczyć:
bilansowanie zatrudnienia w skali krajowej i lokalnej
kształtowanie jego struktury zgodnie z potrzebami i profilem demograficznym ludności
dostosowanie kwalifikacji zasobów pracy do potrzeb gospodarczych
organizacja rynku pracy i związanego z nim pośrednictwa oraz poradnictwa zawodowego
udzielanie pomocy w znalezieniu zajęcia grupom społecznym mającym szczególne trudności w aktywizacji zawodowej (np. młodocianym, niepełnosprawnym, kobietom, zwalnianym z zakładów karnych itp.)
motywowaniem do pracy
Wymień zagrożenia dla systemu pomocy społecznej w Polsce
Osoby uzależnione przez lata od pomocy finansowej państwa stają się stałymi klientami ośrodków pomoc społecznej. System zamiast wyciągnąć ich z pułapki bezradności, przedłuża ich wegetację i popadanie w marazm. Pogarszająca się sytuacja demograficzna państwa rodzi poważny problem braku środków, lub niewystarczającej ich ilości dla starzejącego się społeczeństwa, co może rodzić niepokoje społeczne i jeszcze bardziej pogłębić rozwarstwienie społeczne.
Wymień modele jakości zatrudnienia funkcjonujące w UE.
stały model zatrudnienia - pracownicy zatrudniani są na czas nieokreślony
elastyczny model zatrudnienia - charakteryzuje się małą liczbą pracowników stałych. W zdecydowanie w większym zakresie zatrudnia się pracowników na czas wykonania zadania (terminowo) i w ramach niepracowniczych stosunków pracy
Podaj założenia reformy instytucji integracji społecznej w Polsce
W przedstawionych przez resort propozycjach odnajdujemy następujące założenia:
poprawa warunków powstawania i funkcjonowania rodzin; wsparcie rodzin w wychowaniu i edukacji potomstwa
wdrożenie aktywnej polityki społecznej
kompleksowa rehabilitacja i aktywizacja osób niepełnosprawnych
budowa systemu wsparcia dla osób w wieku poprodukcyjnym
aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych
rozwój partnerstwa publiczno-społecznego jako podstawy rozwoju usług społecznych
integracja społeczna i zawodowa imigrantów
str. 1