2461

0x08 graphic

Zebrała i opracowała:

phm.Krystyna Kurczewska

Stargard'2004

Wstęp

Zawsze przed szkoleniowym wyjazdem nerwowo przeszukiwałam sterty zgromadzonych przeze mnie różnych materiałów i notatek i prawie zawsze okazywało się, że czegoś mam za dużo. Postanowiłam to, więc uporządkować i tak narodził się pomysł poradniczka, Moim zamiarem było „stworzenie” takiego materiału, który byłby przydatnego nie tylko mi, ale przede wszystkich drużynowym. Mam nadzieję, że informacje, które tutaj znajdziecie przydadzą się w początkowym okresie pracy z Waszymi drużynami.

Materiały tu zamieszczone zostały przeze mnie zebrane i opracowane na podstawie dostępnych źródeł oraz własnych doświadczeń.

SPIS TREŚCI

Cele działania hufca 4 str.

Drużyna 5 str.

Drużynowy 5 str.

Tworzenie drużyny 6 str.

Tradycje, zwyczaje, obrzędy 14 str.

Rada Drużyny 14 str.

Style kierowania drużyną 17 str.

Zasady dobrej zbiórki 20 str.

Dokumentacja drużyny 23 str.

Formy pracy 25 str.

Bohater drużyny 28 str.

Planowanie pracy drużyny 30 str.

Zadania zespołowe 34 str.

Projekt 35 str.

Specjalności harcerskie 38 str.

Programy znaków służb 40 str.

Przydatne załączniki:

Instrukcja działania drużyny 53 str.

Kryteria harcerskiej drużyny 56 str.

Kapowniczek organizatora imprez 59 str.

CELE DZIAŁANIA HUFCA_______________________________________

„Zgodnie ze Statutem Związek Harcerstwa Polskiego jest wychowawczym, patriotycznym, dobrowolnym i samorządnym stowarzyszeniem zuchów, harcerzy, harcerzy starszych oraz instruktorów i działaczy”. Działa zgodnie z zasadami, celami i metodą wprowadzoną przez założyciela skautingu Roberta Baden - Powella rozwiniętą przez twórcę harcerstwa polskiego Andrzeja Małkowskiego.

Jako cele działania wskazane w Statucie ZHP uznaje: „stwarzanie warunków do wszechstronnego, duchowego, intelektualnego, społecznego i fizycznego rozwoju człowieka; nieskrępowane kształtowanie osobowości człowieka przy poszanowaniu jego prawa do wolności i godności, w tym wolności od wszelkich nałogów; upowszechnianie i umacnianie w społeczeństwie przywiązania do wartości stanowiących fundament harcerskich zasad: wolności, godności, prawdy, sprawiedliwości, demokracji, równouprawnienia, samorządności, tolerancji i przyjaźni; upowszechnianie wiedzy o świecie przyrody, przeciwstawianie się jego

niszczeniu przez cywilizację, kształtowanie potrzeby kontaktu z nieskażoną przyrodą; stwarzanie warunków do nawiązywania i utrwalania więzi międzyludzkich ponad podziałami rasowymi, narodowościowymi i wyznaniowymi”.

Nadrzędnym celem Związku Harcerstwa Polskiego jest zgodne z zasadami skautingu wspomaganie rozwoju młodych ludzi w taki sposób, aby w pełni mogli „wykorzystać swoje możliwości duchowe, intelektualne, społeczne i fizyczne jako jednostki, jako odpowiedzialni obywatele i jako członkowie wspólnot lokalnych, wspólnoty narodowej i międzynarodowej”.

W Związku Harcerstwa Polskiego kształtowanie poszczególnych sfer osobowości rozumiane jest następująco: „Rozwój duchowy - jest nieustannym dążeniem do poszukiwania głębszego zrozumienia i pełniejszego kierowania się w życiu określonym systemem wartości; rozwój duchowy osiąga się wypełniając obowiązki wobec samego siebie, innych ludzi i swojego otoczenia oraz otwierając się na to, co duchowe, - co znajduje się poza zasięgiem materialnego postrzegania świata.

Rozwój intelektualny - jest ciągłym zdobywaniem wiedzy, wyrabianiem umiejętności myślenia, refleksji i dokonywania wyborów; próbą zrozumienia otaczającego nas świata, kształtowaniem postawy twórczej, poznaniem samego siebie i własnych zdolności, rozwijaniem wyobraźni i wrażliwości na piękno.

Rozwój społeczny - to budowanie szacunku wobec drugiego człowieka, jego godności, wolności i przekonań, wyrabianie umiejętności życia we wspólnocie opartej na dialogu i potrzebie solidarnego działania; to przygotowanie do odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu wspólnoty: rodzinnej, lokalnej, narodowej i międzynarodowej; to poznanie swoich praw i powinności obywatelskich w społeczeństwie demokratycznym. Rozwój fizyczny - to stała troska o zdrowie i kondycję fizyczną, nauka zdrowego stylu życia, nieuleganie nałogom, wychowanie

w poszanowaniu własnego zdrowia, przezwyciężanie własnych słabości i lęków - w dążeniu do utrzymywania równowagi ducha i ciała”.

Wychowanie w ZHP opiera się na normach moralnych wywodzących się z uniwersalnych, kulturowych i etycznych wartości chrześcijańskich. W pracy z młodzieżą ZHP stosuje sprawdzoną w czasie prawie stu lat metodę harcerską, która wskazuje sposób wychowania poprzez uczenie w działaniu i pracę w małych grupach, zawsze w oparciu o stymulujące i rozwijające programy. Harcerskie wychowanie wspiera tradycyjny kodeks etyczny, jakim jest Prawo Harcerskie.

rolami zwolennika i przywódcy wspólnego działania; a co za tym idzie również duża łatwość nawiązywania kontaktów społecznych z innymi ludźmi.

DRUŻYNA____________________________________________________

Podstawy działania drużyny określone są przez Statut ZHP. Czytamy w nim, że drużyna jest jedną z podstawowych jednostek organizacyjnych, utworzenie drużyny wymaga zgody władz,( czyli Komendy Hufca, na terenie, którego chcemy rozpocząć działalność swojej drużyny, Komendant Hufca mianuje drużynowego w swoim rozkazie, po spełnieniu określonych warunków). Drużyna składa się, z co najmniej dwóch zastępów i liczy 12 - 32 członków, skupia dziewczynki i chłopców powyżej 10 r. ż., jest środowiskiem wychowawczym, stwarza warunki do wszechstronnego rozwoju człowieka (intelektualnego, społecznego, duchowego i fizycznego).

Szczegóły dotyczące działania poszczególnych jednostek, zawarte są w „Instrukcjach w sprawie organizacji i zasad działania: drużyn (harcerskich, starszoharcerskich, gromad zuchowych)”, uchwalonych przez Radę Naczelną (w załączeniu).

Znajdziesz tam wyjaśnienie wszelkich wątpliwości związanych z działalnością drużyny.

DRUŻYNOWY_________________________________________________

Abyś mógł być drużynowym, musisz spełniać określone wymagania:

być członkiem ZHP,
mieć złożone Przyrzeczenie Harcerskie,
mieć ukończone 16 lat, (jeśli jesteś niepełnoletni musisz mieć opiekuna),
ukończyć kurs drużynowych.

Czasami w hufcach, wymagane są dodatkowe wymagania:

posiadanie stopnia przewodnika (lub przynajmniej otwarta próba pwd).

Warto przejść się do macierzystego hufca i dowiedzieć się, jakie warunki musi spełniać harcerz by zostać drużynowym.

TWORZENIE DRUŻYNY_________________________________________

Utworzenie drużyny, jest sprawą dość trudną. Musisz sam się zastanowić, jaka ma być Twoja drużyna? Z którą grupą wiekową będzie Ci się najlepiej pracowało? Czy drużyna ma być koedukacyjna? Czy ma być ona duża? Jednorodna wiekowo? Czy na pewno jesteś gotowy do podjęcia takiego wyzwania? Wiele pytań, na które musisz uzyskać odpowiedzi. Dlatego warto zastanowić się nad tym.

Gdy zakładasz nową drużynę wszystko zależy od Ciebie, ale też musisz o wszystko zadbać sam. Pamiętaj, że jeżeli jesteś osobą niepełnoletnią, do prowadzenia drużyny potrzebny będzie Ci opiekun. Mile widziany jest starszy instruktor, może opiekun próby instruktorskiej. Ułatwiłoby to obserwację Twoich działań w trakcie trwania próby. Warto się nad tym zastanowić.

Kiedy już podejmiesz decyzję musisz znaleźć środowisko, w którym drużyna może działać. Najlepiej, jeśli jest to szkoła, osiedle, klub lub jakaś świetlica środowiskowa.

Jeśli już odnalazłeś pole działania, trzeba porozmawiać z Komendą Hufca. Musisz przedstawić się, określić, co i gdzie zamierzasz robić, zostawić swój adres kontaktowy, pisemne zobowiązanie do prowadzenia drużyny (wzory w załączeniu): Twoje i opiekuna, jeśli jesteś osobą niepełnoletnią. Komenda Hufca może Ci ułatwić wiele rzeczy. Pomoże skontaktować się z szefostwem, wybranej przez Ciebie, instytucji (dyrektorem szkoły, kierownikiem świetlicy czy klubu). Uwiarygodni Ciebie jako przedstawiciela ZHP. Kiedy już masz zgodę Komendy Hufca na prowadzenie drużyny, możesz zacząć pertraktację z instytucją.

Pierwsza rozmowa jest bardzo ważna. Będzie ona wyznacznikiem Twoich przyszłych kontaktów z szefostwem instytucji, (jeśli oczywiście do nich dojdzie). Na tę rozmowę przygotuj się i koniecznie włóż mundur. Musisz wiedzieć, czego oczekujesz.

Podczas trwania rozmowy musisz się przedstawić, powiedzieć parę słów o sobie, opowiedzieć jak sobie wyobrażasz funkcjonowanie drużyny w tej instytucji. Przedstaw swoje oczekiwania w sposób jasny i prosty, wysłuchaj oczekiwań drugiej strony. Zapytaj o możliwość uzyskania pomieszczenia na harcówkę, możliwość korzystania ze sprzętu, posiadania własnej tablicy ogłoszeń, itp. Bardzo często szefostwo instytucji prosi o zgodę, z Komendy Hufca, na prowadzenie drużyny. Warto, więc na rozmowę z Dyrekcją przynieść już takie pismo i pozostawić je do wglądu. Dobrze jest również, abyś zostawił swoje dane osobowe, adres kontaktowy do siebie, opiekuna i Komendy Hufca. Będą to punkty dla Ciebie, przyszedłeś przygotowany do rozmowy i nie zostałeś zaskoczony.

Na to ważne spotkanie z Dyrekcją może pójść z Tobą zaprzyjaźniony instruktor, mile widziany opiekun drużyny, komendant hufca lub namiestnik. Kiedy już otrzymasz zgodę Dyrekcji, lub kierownictwa instytucji, na działalność na terenie, czas przygotować się do naboru.

NABÓR

Naborem, nazywa się akcję przyjmowania nowych członków do drużyny, zarówno na początku powstawania drużyny jak i w momencie uzupełniania jej składu, w okresie działania. Aby nabór odniósł skutek, musi być dokładnie przygotowany i przeprowadzony. Powinien być widoczny i zwracać uwagę. Poniżej proponuję najbardziej popularne sposoby naboru:

zastęp zastępowych : wybierasz z grupy uczniów kilka osób. To Twoi przyszli zastępowi. Zbiórki tej grupki mają charakter szkoleniowy, przygotowujący do trudnej roli zastępowych. Cały Twój wysiłek musi być skierowany na stworzenie dobrego zastępu. Pamiętaj, że ta grupa będzie tworzyć trzon drużyny, będzie ze sobą ściśle współpracować. Zadbaj, więc o przyjacielską atmosferę i miłą współpracę. Kiedy już masz wyszkolonych przez siebie (i Twoich przyjaciół z ZHP) zastępowych możesz rozpocząć II część naboru.
plakat : Nie może zawierać wyłącznie suchych informacji o terminie, miejscu i godzinie zbiórki. Musi być zredagowany w sposób zabawny, rzucający się w oczy, musi przyciągać uwagę tej grupy wiekowej, do której jest skierowany. Ma być zapowiedzią czegoś ciekawego.
promowanie w klasach : w tym wypadku dobrze jest uzyskać zgodę Dyrekcji szkoły na taką akcję. Często Dyrekcja szkoły sama proponuje konkretne klasy, czy godziny, na których można to przeprowadzić. Pomysł ten można przeprowadzić na różne sposoby. Najprostszym jest przejście się po klasach z ogłoszeniem o pierwszej zbiórce. Jednak na pewno nie przyniesie sukcesu. Drugim sposobem, jest umówienie się z nauczycielem na konkretną lekcję i przedstawienie siebie i drużyny, jej zasad oraz specyfiki działania (specjalności, itp.). W trakcie takiej lekcji można odpowiadać na zadawane pytania. Trzecim sposobem, podobnie jak w drugim, jest umówienie się na pokaz w terenie, w czasie lekcji. W trakcie takiego pokazu można zademonstrować techniki harcerskie, zaprosić na konsumpcję prostej potrawy z ogniska (może ciasto z patyka?), specyfikę działania, itp.
pokaz : przy okazji imprezy w szkole, można zademonstrować gry, zabawy harcerskie, techniki, itp. W mojej drużynie, zawsze na apelu z okazji rozpoczęcia roku szkolnego, zespół harcerski śpiewał piosenki harcerskie. Po występie czekaliśmy z herbatą i „małym, co nieco” w harcówce. Nigdy nam się nie zdarzyło, abyśmy nie przyjęli nowych kolegów do naszego grona. Jeżeli chcesz stworzyć dopiero drużynę w szkole, możesz zaprosić drużynę z Hufca, która pokaże swoje zwyczaje, tradycje.
inne pomysły : każdy pomysł, który ci się nasunie, pod warunkiem, ze będzie skuteczny i nie krzywdzący dla nikogo.
wakacje i ferie : możesz włączyć się pracę półkolonii lub stanicy działającej w tym czasie w szkole. W pracy z dziećmi, czy młodzieżą szkolną możesz wykorzystywać zabawy, gry, pląsy harcerskie.

Kiedy już masz przeprowadzoną akcję naborową, czas pomyśleć o zbiórkach. To jeszcze nie koniec. Przed Tobą jeszcze sporo pracy.

PIERWSZA ZBIÓRKA

Pamiętaj, że pierwsza zbiórka jest równie ważna jak nabór. Musi być przeprowadzona bez zarzutu. Nie możesz sobie pozwolić na jakiś luz, powinna być dokładnie zaplanowana w najdrobniejszych szczegółach. Nie możesz pokazać po sobie strachu przed nową sytuacją.

Zbiórka to czas, kiedy zbiera się drużyna czy zastęp, aby wspólnie przeżyć harcerską przygodę, czegoś się nauczyć, zdobyć nowe umiejętności. Każda zbiórka musi być tak pomyślana, by umacniała jedność harcerskiej grupy, by służyła rozwojowi każdej harcerki i harcerza. Zbiórka drużyny to czas dany Ci na wychowywanie Twoich harcerzy.

Zbiórka powinna odbyć się w ciekawym miejscu, jeżeli oczywiście masz taką możliwość. Może być to pobliski las, jezioro czy inne miejsce. Na pierwszej zbiórce nie może pojawić się historia, czy symbolika -może jakiś ich elementy, ale nie za dużo. Powinna być poświęcona wzajemnemu poznaniu się i integracji zespołu. Warto przygotować na tą zbiórkę dużo różnych zabaw, pląsów i gier. Mile widziane gry zręcznościowe. Na zbiórce musi się „coś” dziać, nie może to być Twój występ, czy monolog. Dobrze jest, jeśli zaproponujesz wszystkim nowoprzybyłym jakiś znak przynależności do harcerskiej braci. Może to być „tajemny uścisk dłoni”, „znaczek drużyny”, „chusta, w kolorze drużyny”, lub coś innego. Nie wymagaj od nowych mundurów już na kolejnej zbiórce. Ważne jest, aby uczestnicy zbiórki chcieli przyjść ponownie na spotkanie. Powoli sami będą dążyli do tego, by mieć mundur.

Kilka rad:

Bądź sobą!
Nie załamuj się, jeśli Ci coś nie wyjdzie. Przeanalizuj to, zastanów się gdzie popełniłeś błąd i spróbuj ponownie.
Pamiętaj, że na pierwszej zbiórce jesteś reprezentantem harcerstwa. Opinia o Tobie będzie opinią o ZHP.
Twój mundur musi być bez zarzutu!
Ustal termin i miejsce kolejnego spotkania - ważne by pasował większości.
Możesz zaproponować zadanie międzyzbiórkowe do wykonania - poczują się docenione.

Więc po odbyciu pierwszej zbiórki możesz powiedzieć, że masz już drużynę. Teraz formalnie musisz zgłosić ten fakt w Komendzie Hufca.

MELDUNEK

Jest to dokument, który składasz z realizacji określonych zadań czy działalności Twojej drużyny. Po pierwszej zbiórce, należy dostarczyć meldunek do KH (wzór w załączeniu), o tym, że zbiórka się odbyła. W meldunku powinno być ujęte: miejsce zbiórki, data, lista obecnych, imię i nazwisko drużynowego oraz opiekuna.

Dobrze jest dołączyć również zgody rodziców na przynależność dziecka do ZHP, nie będziesz musiał później tego robić (wzór w załączeniu). Forma tego meldunku zależy wyłącznie od Ciebie. Sam ją sobie określasz. Pamiętaj o tym, że informacje zawarte w meldunku będą podstawą do powołania drużyny i mianowania Ciebie drużynowym. W przyszłości, warto składać meldunki w Hufcu systematycznie, najlepiej z wykonania konkretnych działań, czy udziału w różnych imprezach. Są dowodem na pracę Twoją i Twojej drużyny.

ROZKAZ KOMENDANTA HUFCA

Powołanie drużyny i Twoje mianowanie następuje po ogłoszeniu tego w rozkazie Komendanta Hufca. Od tego momentu możesz nosić granatowy sznur, będący oznaką sprawowanej przez Ciebie funkcji, a Twoja drużyna działać, jako jednostka organizacyjna Związku Harcerstwa Polskiego, na okresie próbnym.

OKRES PRÓBNY

Jest to czas, w trakcie, którego drużyna tworzy i spełnia kolejne wymagania. Jest to także czas próby, dla Ciebie druhu drużynowy. Okres ten trwa zazwyczaj od 3 - 6 miesięcy. W tym czasie drużyna nazywana jest „drużyną próbną”, nie posiadającą numeru i nazwy. W tym okresie, powinieneś wraz z drużyną, opracować plan pracy, stworzyć zastępy i Radę drużyny. Razem tworzycie również swoją obrzędowość i podstawowe zwyczaje (np. może to być wspomniany już wcześniej „tajemny uścisk dłoni”, sposób rozpoczynania i kończenia zbiórek, kolor chust, itp.). Członkowie drużyny powinni „poczuć”, na czym polega harcerstwo. Skład drużyny jest już „stały”. Drużyna musi liczyć minimum 12 osób.

Kiedy zostały już spełnione wszystkie te warunki, zawiadamiasz o tym fakcie komendanta hufca., kolejnym meldunkiem. Wtedy zostaje zamknięty „okres próbny” i komendant hufca, w rozkazie, nadaje drużynie numer. Od tego momentu drużyna może go już używać.

Załączniki:

Wzór zobowiązania do prowadzenia drużyny

............................................

miejscowość i data

Zobowiązuję się do prowadzenia ..........................................................................................

nazwa drużyny

od dnia............................................................................... zgodnie z przepisami

państwowymi, Statutem i innymi przepisami Związku Harcerstwa Polskiego.

Jednocześnie przyjmuję pełną odpowiedzialność wynikającą z pełnienia funkcji.

Imię i nazwisko ..........................................................................................................................

Seria i numer dowodu osobistego..........................................................................................

...................................................

podpis

Wzór zobowiązania opiekuna

............................................

miejscowość i data

Zobowiązuję się do opieki nad..........................................................................................

nazwa drużyny

od dnia............................................................................... Będę czuwać nad zgodnością

działania drużyny z przepisami państwowymi, Statutem i innymi przepisami

Związku Harcerstwa Polskiego. Jednocześnie przyjmuję pełną odpowiedzialność

wynikającą z pełnienia funkcji.

Imię i nazwisko ..........................................................................................................................

Seria i numer dowodu osobistego..........................................................................................

...................................................

podpis

Wzór meldunku o zorganizowaniu drużyny harcerskiej

Joanna Kowalska Stargard, 5 grudnia 2003 r.

Ul. Struga 7,

Tel. 577 77 77

Stargard

Komenda Hufca ZHP

w Stargardzie

Meldunek o zorganizowaniu drużyny harcerskiej

Melduję, że na podstawie wydanego zezwolenia zorganizowałam przy Szkole podstawowej nr 3 (Stargard, ul. Limanowskiego 1) drużynę harcerską.

W drużynie działa 13 harcerek i 12 harcerzy,:

(Imiona i nazwiska harcerzy, wiek,)

Przybocznymi są:

Asia Kowalska, samarytanka, ul. Wąska 4, Stargard,
Miejsce i termin zbiórek: harcówka w SP nr 3, zbiorki drużyny: piątek, godz. 17.00, zbiórki zastępów: piątek godz.15.30 i 16.15.

Opiekun drużyny: hm. Zofia Kusa

Pwd. Joanna Kowalska

Wzór zgody rodziców lub prawnych opiekunów na przynależność dziecka do ZHP

......................................

Miejscowość i data

My, niżej podpisani ....................................................................................wyrażamy zgodę

Imię i nazwisko matki, ojca lub prawnych opiekunów

na przynależność naszej córki/syna pozostającego pod naszą prawną opieką

.......................................................................................................................................................

imię i nazwisko harcerza/ harcerki

do Związku Harcerstwa Polskiego - .....................................................................................

nazwa drużyny harcerskiej

..............................................

czytelny podpis

*niepotrzebne skreślić

TRADYCJE, ZWYCZAJE, OBRZĘDY________________________________

FORMY ZEWNĘTRZNE I SYMBOLE

Tradycja - system zwyczajów i obrzędów utrwalonych w praktyce drużyny, funkcjonujących w świadomości jej członków.

Zwyczaj - przyjęty wzór zachowania w zorganizowanej grupie (zwyczaj jest elementem tradycji, np. zwyczajem drużyny jest zorganizowanie święta pieczonego ziemniaka).

Obrzęd - ustalone czynności o charakterze symbolicznym (obrzęd jest elementem tradycji, np. obrzędowe rozpoczęcie zbiórki).

Formy zewnętrzne -symbolika, mundury i przyjęty styl funkcjonowania (sposób zwracania się do siebie, np. druhno druhu).

Symbol - fragment rzeczywistości pełniący funkcję znaku, np. krzyż harcerski, godło zastępu.

Obrzędy, zwyczaje i symbole stanowią podstawę tworzenia więzi emocjonalnych z grupą, organizacją, ułatwiają identyfikację z nią, podkreślają odrębność od innych grup, pomagają tworzyć atmosferę, wprowadzać pozytywne wzorce zachowania, integrują.

Zwyczaje i obrzędy muszą być zrozumiałe,
Nie mogą naruszać godności, ośmieszać,
Powinny trwać krótko (długie nudzą),
Nie wprowadzaj wszystkich zwyczajów od razu,
Jeżeli obrzęd nie zyskał aprobaty - zrezygnuj z niego,
Zwyczaje, obrzędy twórz razem z drużyną,

RADA DRUŻYNY____________________________________________

Radę drużyny stanowią wszyscy funkcyjni drużyny: drużynowy, przyboczni, zastępowi, kronikarz, skarbnik, itd. Zdarza się przy okazji wyjazdów drużyny na jakiś rajd czy zlot, że czasowy dowódca reprezentacji drużyny, bierze udział w spotkaniach RD. W niektórych drużynach również podzastępowi zostają członkami Rady. Niewskazana jest jednak zbyt liczna ilość członków, ponieważ zbyt duży zespół nie jest sprawny w działaniu, (tylko część osób faktycznie bierze udział w dyskusjach, pozostali zaś zachowują bierność).

Kompetencje Rady Drużyny

Zależy to od zwyczajów panujących w drużynie i obycia jej członków.

Uprawnienia RD można podzielić następująco:

* Wobec całej drużyny:

określanie celów drużyny,
tworzenie i wybór propozycji do planu pracy,
tworzenie harmonogramu pracy drużyny,
ocena zbiórek i całorocznej pracy,
decyzje o udziale w imprezach zewnętrznych,
wybieranie funkcyjnych (kronikarz, skarbnik, itp.),
decydowanie w sprawach związanych z symboliką, obrzędowością, itp.

* Wobec zastępów:

tworzenie nowych zastępów,
ewentualna likwidacja zastępów,
przyznawanie zastępom prawa do nazw i proporców,
zaliczanie zadań zespołowych,
sprawy współzawodnictwa między zastępami,

* Wobec poszczególnych harcerzy:

przyjęcie do drużyny,
dopuszczenie do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego,
otwieranie i zamykanie prób na stopnie, (jeżeli nie funkcjonuje w drużynie Kapituła stopni),
przyznawanie wyróżnień, nagród i kar.

Kompetencje Rady określane są przez drużynowego i ogłaszane rozkazem. Podjęta decyzja przez Radę może być zmieniona tylko w z bardzo ważnych przyczyn.

Może się zdarzyć, że pomimo podjętych przez Radę decyzji, druhu drużynowy ostatecznie podejmujesz sam decyzję, nawet wbrew Radzie. Są to wyjątki dotyczące takich spraw jak:

Prawo Harcerskie - odpowiadasz za zgodność działalności harcerzy z zasadami etycznymi ZHP,
Bezpieczeństwo - masz prawo i obowiązek zabronić zajęć zagrażających zdrowiu i życiu Twoich podopiecznych,
Finanse - to Ty odpowiadasz za prawidłowe gospodarowanie środkami pieniężnymi drużyny i ich legalność.

Rada powinna spotykać się regularnie - wskazane jest, co dwa tygodnie, w stałych terminach i punktualnie. Zbiórka Rady powinna przebiegać według poniższego planu:

Przypomnij, co robiliście na ostatniej zbiórce Rady (zastosuj „rundkę”) i odczytajcie zapisy z książki pracy drużyny (wszystkie decyzje i uchwały RD powinny być zapisywane w książce).
Sprawy bieżące- przed spotkaniem zrób sobie listę spraw do omówienia, masz wtedy pewność, że o niczym nie zapomnisz. Listę możesz umieścić gdzieś na widocznym miejscu, aby pozostali członkowie Rady mogli się z nią zapoznać, ewentualnie dopisać swoje punkty.
Sprawozdania członków Rady (np. zastępowych - o zbiórkach zastępów, skarbnika - o składkach, itp.),
Wolne wnioski. Dobrze jest dać czas członkom na swobodne wypowiedzi dotyczące drużyny. Ułatwia to pracę Rady i daje odczuć członkom, że są ważni i Ty, drużynowy, liczysz się z ich opiniami.

Zbiórki RD nie powinny być za długie. Przy okazji spraw wymagających dłuższego omówienia, warto jest zorganizować wyjazdową RD. Takie wyjazdy integrują i pozwolą wam się lepiej poznać. Stosowałam takie wyjazdowe zbiórki w moim Szczepie. Całą Radą Szczepu wyjeżdżaliśmy gdzieś na dwa dni i mieliśmy czas na zabawę i pracę. Często wspominamy do tej pory te „nasze wyjazdówki”.

W czasie pierwszych zbiórek RD to na tobie druhu drużynowy będzie spoczywał obowiązek inicjowania pracy. Po pewnym czasie powinny pojawić się własne inicjatywy harcerzy. Zachęcaj ich do tego.

Przyboczny

Każdy drużynowy, potrzebuje kogoś, z kim mógłby dzielić się swoimi wątpliwościami, kogoś kto mu pomoże nie tylko w sprawach programowych i organizacyjnych, ale również udzieli mu wsparcia, „kumpla” z którym można pogadać o wszystkim. Przybocznego mianujesz Ty, jako drużynowy i ogłaszasz to w rozkazie. Liczba przybocznych zależy od potrzeb drużyny. W drużynach koedukacyjnych warto jest mieć dwoje - dziewczynę i chłopaka. Ułatwi to kontakty w drużynie, prowadzenie zajęć i rozwiązywanie problemów.

Z reguły przybocznym zostaje osoba, która jest nieco starsza niż członkowie drużyny, posiada większe doświadczenie, cieszy się zaufaniem, sympatią i autorytetem w drużynie. Zadanie przybocznego polega głównie na pomocy drużynowemu w prowadzeniu drużyny. Przyboczny może prowadzić niektóre elementy zbiórki, czy też całe spotkanie. Często przyboczni odpowiedzialni są za prowadzenie dokumentacji programowej, pilnują ważnych terminów, pomagają w szkoleniu zastępowych.

Etapy pracy z przybocznym

Wprowadzenie (pierwsze zbiórki) -zapoznajesz przybocznego przed każdą zbiórką ze szczegółowym jej planem, przydziel mu jakieś proste zadanie, razem omówcie przebieg zbiórki.
Poznanie możliwości (następne miesiące) - dajesz przybocznemu coraz trudniejsze zadania do wykonania, bardziej samodzielne, udzielasz wskazówek, dyskretnie pomagasz, próbujesz dostrzec zdolności i umiejętności swojego przybocznego.
Pomocnik z ograniczonymi możliwościami (kolejne miesiące) - na tym etapie przyboczny powinien nabrać pewności siebie, rutyny.
Koniecznie obóz (po pierwszym roku pracy) - lepiej się poznacie z przybocznym, Na obozie przyboczny będzie miał możliwość nabycia nowych doświadczeń, realizowanie prób na stopnie i sprawności.
Pomocnik do wszystkiego (po pierwszym roku pracy) - wspólnie ustalacie przebieg zbiórek, przyboczny bierze udział w planowaniu pracy drużyny. Zlecasz przybocznemu coraz trudniejsze zadania do wykonania.
Ostatni szlif (ostatni rok pracy) - przyboczny przygotowuje plany zbiórek, samodzielnie je prowadzi.
Koniecznie na kurs (po drugim roku pracy) - przyboczny przygotowuje się do zdobycia stopnia instruktorskiego, bierze udział w kursie drużynowych.
Następca - wychowałeś kogoś, kto może być Twoim następcom, może również założyć nową drużynę.

Style kierowania drużyną________________________________

Stosunek kierującego, czyli Twój druhu drużynowy, do podopiecznych, klimat, jaki towarzyszy wszelkim działaniom kierowanym wobec zespołu, decyduje o stylu pracy drużynowego.

W literaturze można znaleźć wiele różnych sposobów podziału stylów kierowania. Można rozróżnić dwa podstawowe style: autokratyczny i demokratyczny. Wszystkie pozostałe są tak naprawdę mieszanką tych podstawowych. Wspominany jest jeszcze liberalny. Jest on jednak stosowany w przypadku, kiedy wychowankowie posiadają wysokie motywacje, którym towarzyszą wysokie kompetencje.

Dla potrzeb praktyki przyjmę następująca klasyfikacje:

Autokracja życzliwa : drużynowy pełni role w sposób przypominający rodziców. Prawie wszystkie czynności są przez niego obmyślane, przygotowane i przeprowadzane. Podopieczni są aktywnymi uczestnikami, bawią się i pracują, szkoda im zakończyć, zajecia, w czasie, których dzieje się tak dużo. Pożądane efekty zostaną uzyskane poprzez serdeczność i troskliwość, w trakcie zabawy dzieci mają okazję uczyć się samorządności.

Autokracja życzliwa z elementami demokracji : Tutaj drużynowy wprowadza elementy stylu demokratycznego. Powoli zwiększa uprawnienia drużyny. Stwarza warunki, by podopieczni mieli możliwość przejawiania własnej inicjatywy zgłaszając różnorakie zadania i sposoby ich rozwiązania. Harcerze mogą współuczestniczyć w inicjowaniu i inspirowaniu zadań zespołowych, uczestniczyć w planowaniu poczynań określając, co, kiedy i jak wykonają. Trudniejsze elementy wykonywane są przez drużynowego. Wychowankowie mogą uczestniczyć w kontrolowaniu i ocenie. Elementy związane z organizacją i kierowaniem spoczywają w rękach drużynowego. Drużynowy, na tym etapie, przed podjęciem trudniejszych decyzji zasięga opinii zespołu.

Demokracja z elementami autokracji życzliwej : Styl ten charakteryzuje się tym, że większość zadań podejmowanych przez drużynę jest wynikiem współpracy. Drużynowy wraz z drużyną podejmuje wszelkie decyzje, które są dla podopiecznych istotne. Po podjęciu decyzji o wykonywaniu zadania, wspólnie planowany jest sposób realizacji. Wszyscy dobrowolnie przyjmują na siebie zadania cząstkowe. Opracowywany jest sposób ich wykonania. Drużynowy zabezpiecza warunki konieczne do realizacji zadania. Podopieczni przyjmują na siebie role koordynatorów i kierowników zadań cząstkowych, wchodzących w skład zadania głównego. Harcerze biorą udział w kontrolowaniu i ocenie w toku realizacji zadań, jak i efektów końcowych. Drużynowy czuwa nad prawidłowością realizacji całości, dokonuje na bieżąco korekty, pomagając w osiągnięciu celu końcowego.

Demokracja : Pełna, ma miejsce wówczas, kiedy drużynowy włącza drużynę do podejmowania wszelkich decyzji. Drużynowy zostaje współuczestnikiem biorącym udział na równi z innymi członkami zespołu w podejmowaniu i realizacji decyzji ważnych dla zespołu. W demokratycznych zespołach funkcjonują samorządne komórki niezbędne do realizacji określonych zadań.

Fazy rozwojowe

Style kierowania

Dzieciństwa

(przedszkolny i młodszy wiek szkolny)

Autokracja życzliwa

Preadolescencja

(10 - 12 lat)

Autokracja życzliwa +

elementy demokracji

Adolescencja

(12/13 -16/17 lat)

Demokracja +

elementy autokracji życzliwej

Postadolescencja

(17/18 - 24/25 lat)

Demokracja

Etapy rozwoju samorządności

Style kierowania przyporządkować można etapom rozwoju samorządności. Biorąc pod uwagę fazy rozwojowe wyróżnia się następujące etapy rozwoju:

Pierwszy etap - propedeutyka samorządności. Obejmuje dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Na tym etapie drużynowy posługuje się stylem autokracji życzliwej. Stopniowo zaczyna uczyć dzieci samodzielności w podejmowaniu zadań, współdecydowaniu o przebiegu zajęć (rodzaj zabawy, dobór tekstu piosenek, sposobu wykonywania rysunku). Uczy współoceniania, przystosowuje dzieci do życia w zespole poprzez uczenie wzajemnej odpowiedzialności, kontroli, oceny oraz pomocy w różnych sytuacjach.
Drugi etap - obejmuje dzieci 10 - 12 lat, w tak zwanym okresie preadolescencji. Na tym etapie drużynowy w dalszym ciągu kieruje grupą przy pomocy stylu autokracji życzliwej. Zwiększa jednak zakres autonomii dzieci. Podopieczni uczestniczą praktycznie we wszystkich czynnościach drużyny. Biorą udział w inicjowaniu, inspirowaniu, planowaniu, organizowaniu, kontroli i ocenie. Wykonują te czynności wspólnie z wychowawcą, który elementy trudniejsze wykonuje sam.
Trzeci etap - Drużynowy przyjmuje styl demokratyczny. Na wszystkich etapach działalności drużynowy współpracuje z podopiecznymi. Stwarza warunki do tego, by wszyscy członkowie drużyny brali aktywny udział w realizacji zadań. Dużą rolę odgrywa „samorząd grupy” (rada drużyny). Kierowanie przy pomocy elementów autokracji życzliwej występuje wtedy, gdy zespół ze względu na poziom własnej wiedzy i doświadczenia nie potrafi rozwiązywać określonych zadań.
Czwarty etap - pełna demokracja. Drużynowy jest partnerem. Młodzież przyjmuje rolę współuczestnika. Drużynowy bierze współodpowiedzialność za całokształt funkcjonowania zespołu.

ZASADY DOBREJ ZBIÓRKI______________________________________

1. Podstawowe reguły, jakimi musisz się kierować, przygotowując i prowadząc zbiórkę, nazywamy zasadami dobrej zbiórki.

zasada celowości : musisz pamiętać, że każda zbiórka musi mieć cel. Jednym słowem, musisz wiedzieć po co ją prowadzisz. Przed zbiórką zrób sobie listę zamierzeń do zrealizowania. Po zakończeniu zbiórki będziesz wiedział, co zrealizowałeś i w jakim stopniu, a co Ci umknęło.
zasada logicznego ciągu : poszczególne elementy muszą z siebie wynikać i być ze sobą logicznie połączone. Połączeniu różnych elementów zbiórki w jedną całość służą tzw. klamry. Klamrą jest również wyjaśnienie, dlaczego przechodzisz do następnej części zbiórki (np. musimy nauczyć się piosenki „Zielony płomień”, bo tylko wtedy zjawi się Zielony Duch).
zasada zachowania tempa : Zbiórka nie może „rwać” się, nie może być przestojów i momentów, w których nikt nie wie, co ma robić. Stara zasada mówi :” Zabawę kończy się, gdy uczestnicy są jeszcze rozbawieni!”.
zasada przemienności elementów : pamiętaj o tym, że nie można przez 1,5 - 2 h trwania zbiórki cały czas śpiewać, krzyczeć czy cały czas biegać. Dlatego punkty zbiórki powinny być ze sobą wymieszane: cicho- głośno, ruch- spokój, organizacja - względna swoboda.
zasada stałości niektórych elementów : każda zbiórka, bez względu na temat i zastosowane formy pracy, musi mieć kilka stałych elementów. Do tych elementów powinno należeć : obrzędowe rozpoczęcie i zakończenie, musi być śpiew piosenki znanej i nauka nowej (można tutaj zastąpić piosenkę pląsem). Powinny się znaleźć gry i ćwiczenia oraz temat główny (ćwiczeń nie ma na zbiórkach uroczystych), musi też być gawęda. Zbiórki powinny się odbywać w stałych terminach.
zasada „coś nowego na każdej zbiórce” : każdy harcerz, po zbiórce, powinien wyjść z nową wiedzą lub umiejętnością. To bardzo ważne.
zasada samodzielności i inicjatywy harcerzy : na zbiórce powinien znaleźć się czas i miejsce dla popisu wszystkich uczestników oraz dużo gier i zabaw praktycznych (może to być śpiew). Przydziel zastępom zadania do wykonania, ułatwi Ci to pracę i cel zbiórki osiągniesz dużo prościej.
zasada podziału pracy : nie musisz wszystkiego samodzielnie przygotowywać, masz przecież przybocznego i zastępowych. Daj im odczuć, że są ważni i liczysz się z ich zdaniem. Możesz przecież przygotowanie poszczególnych części zbiórki zlecić zastępom.

RODZAJE ZBIÓREK

Aby ustalić cel zbiórki musisz wiedzieć, co chcesz na niej zrobić, tzn. czy będziesz wprowadzał nowy temat, a może podsumowywał wykonanie zadań.

Pomogą Ci w tym rodzaje zbiórek:

wprowadzająca : powinna ukazać problem czy zjawisko, jej celem jest zachęcenie do działania, przedstawienie problemu. Z reguły ten rodzaj zbiórki jest zapowiedzią całego cyklu tematycznego (np. zdobywanie imienia).
uzupełniająca : stanowi część wspomnianego już cyklu zbiórek. W trakcie trwania tej zbiórki, można realizować część zadania, przeprowadzać mini- szkolenia z danego tematu).
sumująca : na tej zbiórce podsumowujesz wykonanie zadań, wskazujesz jego sens i rezultaty. Dobrze jest, po takiej zbiórce zaproponować jakaś drobną przyjemność.
pojedyncza : jest poświęcona tematom, które nie potrzebują większej liczby zbiórek.
uroczysta : jest przykładem zbiórki pojedynczej. Na tej zbiórce odbywają się kominki, ogniska, spotkania obrzędowe, czy związane z Waszymi uroczystościami w drużynie, czy zastępie.
sprawdzająca : jest to odmiana zbiórki sumującej lub pojedynczej, często jest to zbiórka alarmowa. Polega na skontrolowaniu wyszkolenia harcerzy w jednej lub kilku dziedzinach (bieg harcerski).

POSZCZEGÓLNE ELEMENTY ZBIÓRKI

Każda normalna zbiórka (nie alarmowa i uroczysta) powinna zawierać następujące elementy. Z niektórych można oczywiście zrezygnować, można dodać inne.

Pamiętaj, ze dobrze zaplanowana zbiórka to połowa sukcesu!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Każdy konspekt zbiórki powinien być zaopatrzony w przybliżony czas trwania elementów zbiórki. Ułatwi to obliczenie czasu powrotu harcerzy do domów. Typowa zbiórka w harcówce, powinna trwać od 90 - 120 minut. Różne źródła podają różny czas. Zbiórka w terenie może być dłuższa, byle nie za długa.

Poniżej zamieszczam przykładowy rozkład omówionych już elementów:

Temat zbiórki: wpisujesz tu temat, jaki będziesz omawiał na zbiórce

Cele: czyli: harcerz będzie wiedział, znał, potrafił.

Rodzaj zbiórki: to chyba jasne,

Czas i miejsce: data, godzina rozpoczęcia i miejsce - dokładnie!!!

Potrzebne materiały do przeprowadzenia zbiórki: radzę Ci wypisywać to na początku konspektu, żeby coś nie umknęło. Wypisujesz wszelkie materiały programowe, z których będziesz korzystał.

Odpowiedzialny: imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za przygotowanie zbiórki, możesz wypisać osoby odpowiedzialne za poszczególne elementy zbiórki.

Przebieg zbiórki:

1. Rozpoczęcie zbiórki: zbiórka w ustalonym w drużynie szyku : zastosowanie elementów musztry nadaje zbiórce bardziej uporządkowany wygląd, narzuca pewną dyscyplinę. Przydaje się do utrzymania porządku.

meldunek : zastępowi składają meldunek przybocznemu, przyboczny drużynowemu. W mojej drużynie, wszyscy harcerze meldowali swoją gotowość do zbiórki przybocznemu lub drużynowemu. Wiem, trochę to trwało, ale pozwalało to „kadrze” na sprawdzanie umiejętności meldowania wszystkich harcerzy. Naszym harcerzom pozwoliło to na „otrzaskanie” się z meldunkiem.

obrzędowe powitanie : odbywa się według zwyczaju drużyny. Może to być „tajemny uścisk dłoni” (wspominałam o tym wcześniej), okrzyk „Czuwaj”, odśpiewanie hymnu harcerskiego lub drużyny, odczytanie rozkazu.

Pomiędzy poszczególnymi częściami dobrze jest zastosować:

piosenka znana : jest śpiewana, po tym jak wszyscy usiądą w kręgu.
podsumowanie zadań międzyzbiórkowych : odbywa się to zawsze na początku, chyba, że zadania są związane z jakimś dalszym punktem zbiórki.

2. Pogawędka wprowadzająca w temat: gra tematyczna : prosta gra, która nie wymaga skomplikowanej wiedzy i związana z nowym tematem, by skutecznie go wprowadzała, jest zapowiedzią głównego tematu. Musi zainteresować wszystkich.

3. Właściwa część zbiórki: zadanie : jest to czas na pracę i naukę . Tutaj jest czas na rozwinięcie tematu zbiórki. Ta część zbiórki powinna zajmować około 30 - 40 minut całej zbiórki.

podsumowanie zadania : w tym momencie harcerze powinni zobaczyć efekty swojej pracy, wykorzystać nabytą wiedzę, zrozumieć sens zadania.

Pomiędzy elementami stosuj:

przerywniki : jest to zabawa, nowa piosenka, powtórka z musztry. Trzeba go stosować, co jakiś czas w trakcie trwania zbiórki. Jest stosowany zapobiegawczo, przeciwko znużeniu i po to by uatrakcyjnić zbiórkę. Zasada jest taka, że jeżeli zdania do wykonania są „siedzące i ciche”, przerywnik musi być ruchowy i głośny.
gra, zabawa, piosenka : kiedy już główne zadanie zostało wykonane, można się pobawić. Jeśli uczestnicy zbiórki są bardzo rozbawieni - zorganizować dobrą zabawę, jeśli są przygaszeni - odrobinę rozruszać.

4. Sprawy organizacyjne : czas na wyznaczenie zadań międzyzbiórkowych, załatwia się również sprawy bieżące (składki, itp.).

5. Obrzędowe zakończenie : odbywa się według obrzędowości drużyny. Może to być krąg i odśpiewanie piosenki pożegnalnej, puszczenie iskry przyjaźni.

Dokumentacja drużyny______________________________________

Każda drużyna powinna posiadać dokumentację pracy wychowawczo-organizacyjnej:

Książkę pracy drużyny wraz z rejestrem członków i pisemnymi zezwoleniami rodziców. Książka to najważniejszy dokument. Zawiera wszystkie informacje o drużynie, jej członkach, pracy. Wszystkie wpisy dają obraz działalności drużyny. Książka jest podstawowym materiałem do podsumowania rocznej pracy drużyny. Zastępowi prowadzą książeczki pracy zastępów. Zezwolenia pisemne rodziców na przynależność do ZHP, warto mieć w osobnej teczce wraz ze zgodą na wyjazd dziecka na obóz, rajd, itp. Zgoda od rodzica powinna być udzielana tylko na jeden wyjazd. Warto tego pilnować.
Plan pracy drużyny przekazany do wiadomości i akceptacji właściwemu komendantowi. Zawiera charakterystykę drużyny, funkcyjnych, określa środowisko działania, jest wyznacznikiem celów, zamierzeń, harmonogramu działań, które w danym okresie drużyna będzie realizować.
Kronikę drużyny. Powinna zawierać chronologicznie zapisy wydarzeń z życia drużyny. To właśnie kronika oddaje charakter drużyny. Jest jedyna i niepowtarzalna. Wszystko zależy od pomysłowości kronikarza.
Teczkę rozkazów drużynowego. Rozkazy drużynowego mogą być wpisywane w książkę pracy (najczęściej stosowane) lub też umieszczane w osobnej teczce.
Teczkę rozkazów wyższej instancji. Tu zawieramy wszelkie informacje otrzymywane z komendy hufca - rozkazy komendanta, rozkazy specjale komendanta chorągwi, rozkazy specjalne Naczelnika ZHP, informacje o przedsięwzięciach programowych, regulaminy rajdów, itp.
Teczkę korespondencji drużyny.
Dokumentację finansowo-gospodarczą. Każda drużyna musi prowadzić dokumentację finansową, zgodnie z „instrukcją o działalności finansowej, gospodarczej i sprzętowej w drużynie ZHP”.

książka finansowa - służy do ewidencjonowania wszelkich operacji finansowych. Wpisuje się w niej, na podstawie posiadanych dokumentów, wszystkie wpływy i wydatki. W książce nie wolno nic zamazywać, kreślić, używać korektora. W razie pomyłki należy przekreślić tak, aby można było odczytać skreślony zapis. Poprawkę należy potwierdzić podpisem osoby prowadzącej książkę.
Dokumentacja źródłowa - wpływów to asygnaty „kasa przyjmie” (podstemplowane i zarejestrowane w komendzie hufca) wraz z załącznikami. Dokumentujemy również wszystkie wydatki, czyli w osobnym segregatorze gromadzimy (zgodnie z numerem wpisu w książce finansowej) wszelkie rachunki, faktury Vat, delegacje, polisy, itp.

(Więcej w instrukcji działania drużyn)

Książeczka harcerska - każdy kto złożył Przyrzeczenie Harcerskie, powinien mieć książeczkę harcerską. W niej wpisywane są zdobyte stopnie, sprawności, pełnione funkcje, przebyte obozy i zimowiska, pochwały i nagany. Książeczka musi być zarejestrowana w komendzie hufca, gdzie otrzymuje kolejny numer ewidencyjny. Książeczka jest ważna tylko ze zdjęciem, podpisami harcerza, drużynowego i komendanta hufca.

FORMY PRACY________________________________________________

Forma pracy to inaczej środek jakiego używamy, aby osiągnąć konkretny cel wychowawczy. Gdy mamy już temat naszej zbiórki, umiejscowiliśmy go w naszej harcerskiej rzeczywistości, możemy go przekazać na wiele sposobów. A zatem musimy dobrać do niego odpowiednie formy. Są to narzędzi, które Tobie jako młodemu drużynowemu bardzo się przydadzą.

Przy doborze form pracy musimy pamiętać, że:
- Najpierw musimy znać cel wychowawczy, potem dobieramy do niego formę(nigdy zaś odwrotnie)
- Forma musi być zgodna z treścią tego, co chcemy przekazać. Na przykład jeśli chcemy nauczyć wyznaczania azymutu, to nie za pomocą gawędy czy listów, ale na grze terenowej itd.
- Forma musi być atrakcyjna dla harcerzy(dostosowana do ich wieku i zainteresowań)
- Najciekawszy zawsze będzie Twój własny pomysł, wymyślony przez Ciebie od początku do końca, lub udoskonalona(zmieniona) forma już wcześniej istniejąca.
- Formy dynamiczne powinny się przeplatać z formami statycznymi

Dobierając formy na zbiórkę, musimy także wziąć pod uwagę:
- Wiek harcerzy
- Staż harcerzy w drużynie, a tym samym ich rozwój harcerski i doświadczenie(tzn. dana forma może być atrakcyjna dla kogoś, kto jest drugi raz na zbiórce, natomiast "stary wyga" wynudzi się na niej śmiertelnie)
- Zainteresowania, hobby i wiedzę, jaka posiadają harcerze
- Ogólny poziom, jaki sobą reprezentują

To ty znasz najlepiej swoje dziewczyny i swoich chłopców, wiesz co będzie dla nich ciekawe i inspirujące, czym się zainteresują, a co nie zrobi na nich żadnego wrażenia.

Formy pracy dzielą się na kilka grup. Oto ich ogólna charakterystyka:

1. Formy terenowe
Nadają się do przeprowadzenia w plenerze, lepiej niż inne uczą błyskawicznego podejmowania decyzji, samodzielności działania, rozwijają spostrzegawczość, sprzyjają zdobywaniu wielu nowych umiejętności praktycznych, umożliwiają szeroki i bezpośredni kontakt ze środowiskiem, przyrodą, ludźmi. Pomagają kształtować aktywny stosunek harcerzy do środowiska.
Są to np.: zwiad, wycieczka, biwak, rajd, techniki harcerskie, harce, zlot, manewry, podchody, olimpiada, festyn.

2. Formy wydawnicze
Pomagają zachować i utrwalić to, co chcielibyśmy aby zostało na dłuższy czas w pamięci harcerzy.
Są to np.: czasopismo, komiks, śpiewnik, przewodnik, kronika

3. Formy audiowizulane
Istnieją różne możliwości korzystania z tej grupy form, jednak należą one do dość kosztownych. Twoi harcerze na pewno z przyjemnością obejrzą nakręcony przez siebie film, czy wysłuchają własnej audycji nagranej na kasecie.
Są to np.: film, fotografia, video, slajd, audycja, reportaż, wywiad

4. Formy zabawy intelektualnej-aktywność twórcza
Organizowanie, wykonywanie jak i sam udział wymaga od harcerza pewnego wysiłku intelektualnego. Wzięcie udziału w tych formach wymusza od uczestnika ujawnienia swoich wartości psycho-fizycznych i intelektualnych. Aktywność twórcza jest charakterystyczna dla każdego człowieka. Potrzeba tworzenia, systematycznie zaspokajana, rozwija się i stopniowo przekształca w ukierunkowane zainteresowania. Tworzenie jest wykorzystaniem posiadanych doświadczeń, przetworzeniem ich w nową jakość.
Są to np.: gry planszowe, konkurs, turniej, quiz, krzyżówka, sądy nad poglądami i wszelkie formy w których trzeba wykazać się, coś stworzyć(plastycznie, muzycznie itd.), w których wymagana jest wyobraźnia i nieszablonowość.

5. Formy operowania słowem
Zaliczamy do nich wszystkie formy, w których wykorzystywane jest posługiwanie się słowem mówionym. Przede wszystkim chodzi o umiejętne i precyzyjne formułowanie oraz wyrażanie myśli, poglądów, wrażeń i przeżyć.
Są to np.: gawęda, opowiadanie, montaż słowno-muzyczny, happening, inscenizacje i inne formy teatralne, kominek, wieczornica, wywiady, dyskusja, piosenki, pląsy.

6. Formy statyczne
Są to formy wymagające tylko zorganizowania i wykorzystania, bez potrzeby aktywnej prezentacji. Nie wymagają od harcerzy wysiłku fizycznego.
Są to np.: plakaty, miejsca pamięci, makiety, wystawy, plakietki, poczta harcerska, gazetka, apel, akademia.

Są to narzędzi, które Tobie jako młodemu drużynowemu bardzo się przydadzą.

Do najbardziej popularnych form pracy z drużyną należą:

bieg harcerski : przemarsz zastępów, patroli lub pojedynczych harcerzy po wybranym terenie ustalonej trasie, połączony z wykonywaniem różnych zadań; organizowany najczęściej w celu sprawdzenia i utrwalenia nabytych umiejętności i wiedzy;
gra terenowa : najprostszym jej przykładem są podchody, gry bardziej skomplikowane wykorzystują umiejętności z zakresu terenoznawstwa, biwakowania, użycia środków łączności, gry te mają z reguły fabułę.
harce :czyli wszelkie gry i ćwiczenia terenowe,
manewry : ćwiczenia ruchowo-sportowe w terenie, zwykle sprawdzające umiejętności uczestników w zakresie sportów obronnych,
olimpiada : zawody sportowe organizowane na wzór starożytnych igrzysk, można dowolnie komponować dyscypliny, wplatać swoje własne pomysły,
podchody :gra polegająca na „skradaniu się” do zastępu, harcerza „uciekającego”, będącego przed nimi,
turniej : zawody sportowe, w których bierze udział kilku zawodników, mogą być wzorowane na turniejach rycerskich,
zabawa z fabułą : zbiórka posiadająca ustalona fabułę, np. Bal u Kopciuszka, Matrix ,
kominek : spotkanie, zwykle w pomieszczeniu, przy kominku lub świeczkowisku, z gawędą, może być wykonywany montaż muzyczno-słowny, lub prowadzona dyskusja na określony temat,
ognisko : spotkanie w terenie przy zapalonym stosie ogniskowym, z gawędą, programem (podobnie jak kominek), najbardziej „mistyczna” z form pracy i najbardziej lubiana przez harcerzy,
wyjście do kina, teatru, muzeum : wspólne wyjście drużyną, czy zastępem do kina może być wspaniałą formą pracy,
zabawa taneczna :spotkanie towarzyskie w celach rozrywkowych, głównie z tańcem, można przeplatać je konkursami, quizami (są to też formy pracy),
festiwal : przegląd zespołów muzycznych, tanecznych, filmowych i innych, połączony z konkursem (rywalizacją), między poszczególnymi zespołami,
montaż muzyczno-słowny : widowisko, składające się z utworów literackich i wokalnych, zwykle z ilustracją muzyczną, poświęcone jednemu tematowi,
prace na rzecz społeczności : wykonywanie prac użytecznych na rzecz społeczności szkolnej, lokalnej,
służba : podjęcie przez grupę, długotrwałej działalności ukierunkowanej na określone cele, działanie na rzecz innych, związanych z pewnymi obowiązkami i uprawnieniami,
alert : jest to obowiązkowa akcja programowa ogłaszana przez Naczelnika ZHP, zobowiązująca wszystkich do wykonania określonych zadań, w sytuacji, gdy zaistnieją określone potrzeby społeczne,
biwak : kilku dniowy pobyt harcerzy poza miejscem zamieszkania,
zlot, złaz : zgromadzenie drużyn, zastępów czy innych jednostek organizacyjnych, przybyłych z różnych stron w celu wzięcia udziału we wspólnej imprezie, np. Zlot Grunwaldzki,
rajd : impreza turystyczna polegająca na przebyciu określonej trasy w wyznaczonym czasie przy ustalonych warunkach regulaminu,
alarm : zbiórka harcerzy zwołana w określonym miejscu, przeprowadzona jak najszybciej, zwołana wskutek ogłoszenia stanu zagrożenia lub w celu sprawdzenia gotowości podjęcia działań,
dyskusja : wymiana sądów, opinii, poglądów na określony temat, polega na skonfrontowaniu kilku odmiennych sądów. Wyróżniamy dyskusje panelową, okrągłego stołu, łańcuchową, sąd nad poglądem,
gawęda : krótkie, barwne opowiadanie, którego celem jest wprowadzenie do tematu, wywołanie zaciekawienia zebranych, często stosowana w czasie ognisk. Można ją zastąpić odczytaniem fragmentu książki, opowiadania,
musztra : ćwiczenia mające na celu nauczanie harcerzy zasadniczych postaw, oddawania honorów, poruszania się w szyku (Szczegóły musztry zawarte są w „Zasadach musztry i ceremoniale harcerskim”),
zwiad : polega na zbieraniu wiadomości na jakiś temat (może być zwiad terenowy, ekologiczny, historyczny - w zależności od tematu),
zwyczaje i obrzędy : powszechnie przyjęte sposoby zachowania się w określonych sytuacjach, przyjęte przez jakieś środowisko,

Jest wiele form pracy z drużyną, które nie zostały tutaj wymienione. Jest ich bardzo dużo. Ty, jako drużynowy możesz wypracować swoje własne, możesz je dowolnie łączyć tworząc nowe. Zasada jest prosta : musisz stosować i dobierać (do tematów zbiórek), takie formy pracy, które Tobie pomogą osiągnąć cel, a Twoim harcerzom pozwolą na zabawę i naukę w ciekawy i atrakcyjny sposób.

Kiedy znasz już formy pracy i potrafisz opracować konspekt zbiórki, czas zacząć planować prace drużyny, na dłuższy czas.

BOHATER DRUŻYNY____________________________________________

Nie jest to łatwa sprawa. Najtrudniej jest dokonać wyboru osoby, która byłaby wzorem godnym naśladowania dla harcerzy. Warto namówić harcerzy do własnych poszukiwań, niech zaproponują jakąś osobę i spróbują przekonać pozostałych do swojego wyboru. Bohaterem może być osoba lub grupa osób, która przez to, że stała się ważna dla harcerzy, wpływa na jego życie, wskazuje, jak należy żyć, jest wzorcem do naśladowania.

Harcerze powinni znać i lubić bohatera swojej drużyny, powinni znać jego poglądy i opinie.

Dokonując wyboru bohatera drużyny uwzględnijcie:

Cechy bohatera - ważne by był on uczciwy, słowny, rzetelny. Pamiętaj, ze harcerze będą go naśladować, ma być dla nich wzorcem.
Płeć -harcerce i harcerzowi łatwiej się utożsamić z osobą tej samej płci.
Tradycje - jeśli Szczep nosi miano np. „Bohaterów II Wojny Światowej”, to drużyny Szczepu powinny wybierać bohatera powiązanego z tym imieniem.
Miejsce, w którym mieszkasz - dobrze jest wybrać bohatera, który jest powiązany z miejscowościom, środowiskiem działania. Nie musi to być ktoś bardzo znany w Polsce, czy na świecie.

Etapy kampanii „Bohater”:

rozmowa z Radą drużyny na temat bohatera- wskazanie powodów jego posiadania, stworzenie listy kandydatów,
konsultacje w zastępach, bohatera wybiera drużyna, rada drużyny jest tylko koordynatorem zajęć i zadań związanych ze zdobywaniem imienia. Można zorganizować „plebiscyt postaci”, umotywować dlaczego akurat ta postać.
podjęcie decyzji przez RD o rozpoczęciu kampanii, wybór bohatera, zaplanowanie kampanii - wspólnie musicie zastanowić się jak przeprowadzić kampanię: określić działania, zadania, czas ich realizacji i przydzielić je zastępom.
Powiadomienie Komendy Hufca- o rozpoczęciu realizowania zadań kampanii oraz przedstawienie planu jej przebiegu.
zdobywanie imienia- realizowanie zaplanowanych zadań w drużynie i zastępach.
podjęcie przez RD decyzji o zakończeniu kampanii.
złożenie meldunku w Komendzie Hufca meldunku z prośbą o przyznanie imienia.
uroczyste nadanie imienia. Warto powiązać uroczystość nadania imienia z datą wiążącą się z bohaterem (dzień urodzin).

Masz za sobą kampanię, ale to jeszcze nie koniec. Bohater powinien być „obecny”

W drużynie. Organizuj doroczne święto związane z bohaterem - urodziny czy inny ważny dzień. Bohater ma wspierać Twoje działania, ma być obecny duchem wśród harcerzy.

PLANOWANIE PRACY DRUŻYNY__________________________________

Mówiąc najprościej, planowanie to szukanie odpowiedzi na pytania:

co trzeba zrobić,
kiedy i jak należy to zrobić,
kto ma to zrobić.

Według podręczników, podstawowe cele planowania to:

optymalizacja czasu pracy (powinniśmy właściwie wykorzystać czas przeznaczony na działanie),
określenie najistotniejszych zadań i etapów ich realizacji,
pozwala na spojrzenie wstecz, sprawdzenie, czy idziemy w dobrym kierunku i czy osiągniemy zamierzone cele,
pozwala na pracę zespołową,
pozwala na działanie jawne- wszyscy wiedzą , co, kiedy, przez kogo będzie wykonywane.

PLANOWANIE MOŻNA PODZIELIĆ NA NASTĘPUJĄCE ETAPY:

Etap I - analiza sytuacji

Na tym etapie szukamy odpowiedzi na wiele pytań, kim jesteśmy? Jakie są nasze potrzeby? Jakie zalety, a jakie wady? Jak pracują zastępy? Jakie są warunki życia członków drużyny? Jak się uczą Twoi podopieczni? Jaką mają opinię w szkole? Jakie są ich zainteresowania? Jaki jest ich wiek? Jaki był program drużyny w ubiegłym roku, czy został zrealizowany? Na który rok pracy drużyna w mniej więcej tym samym składzie opracowujemy program?

Pytania te można mnożyć. Może być ich znacznie więcej lub mniej. Musisz sobie sam uświadomić czym „dysponujesz”.

Etap II - cel

Zastanów się „co chcesz osiągnąć” lub „jak powinno być?”. Na podstawie opisu sytuacji rzeczywistej określ punkt, do którego w ciągu roku harcerskiego chcesz dojść wraz z drużyną. Musisz więc wiedzieć : co w sobie i Twoich podopiecznych w drużynie chcesz zmienić, rozwinąć, jak zdobyć wiedze, jak nabyć umiejętności, jakie postawy wykształcić.

Etap III - ocena otoczenia

Ustal:

co sprzyja realizacji celów i jak można je wykorzystać?
co przeszkadza realizacji celów i jak można temu zaradzić?

Dobrze jest wziąć pod uwagę czynniki zewnętrzne (środowisko działania drużyny) i wewnętrzne (co jest w nas- drużynie, zastępie).

Pamiętaj, że działanie drużyny, zastępu należy dostosować do otoczenia. Wykorzystaj mocne strony swoje i drużyny.

Etap IV - opracowanie zbioru działań prowadzących do realizacji celu

Na tym etapie udzielasz odpowiedzi:

Co - zadanie,

Jak - forma,

Kiedy - termin,

Kto będzie realizować - organizator,

Jeśli masz za sobą etapy planowania, pamiętaj jeszcze o jednym - podsumowaniu tego, co zaplanowałeś.

Ty, druhu drużynowy tworzysz zarys planu drużyny. Równolegle, powinna trwać praca w zastępach - tworzą one swoje programy pracy, których podstawą są własne plany poszczególnych harcerek i harcerzy, czyli ich próby na stopnie i sprawności.

Kiedy już zastępy maja ułożone programy pracy, zastępowi przybywają z nimi na Radę drużyny, podczas której:

ułożycie pogram dla drużyny jako całości łączącej wszystkie zastępy (wykonujecie zestawienie: zarysu planu stworzonego przez drużynowego i propozycji zastępów),
nadacie ostateczny kształt programom zastępów jako podstawowych części składowych drużyny,
dokonacie podziału prac, czyli ustalicie, co mogą robić zastępy podczas realizacji działań drużyny.

Zastępowi na zbiórkach zastępów, przedstawiają stworzoną propozycję planu pracy. Można wtedy wyjaśnić ewentualne wątpliwości dotyczące możliwości realizacji zadań.

Na kolejnym spotkaniu Rady drużyny wprowadzacie poprawki i zatwierdzacie harmonogram pracy drużyny. Pozostaje Ci teraz tylko zrealizować tak stworzony plan działania. Powodzenia.

Jak zapewne zauważyłeś, przy planowaniu biorą udział wszyscy członkowie drużyny. Jest to ważne. Każdy z członków drużyny czuje, że w planie są również sprawy istotne dla niego.

Na każdym z wymienionych etapów planowania, Twoja rola jako drużynowego jest ogromna. To Ty jesteś świadomym wychowawcą, który z opisu aktualnego stanu drużyny wyznacza jej cele.

Przy układaniu programu bierzecie pod uwagę okres, przez który przypuszczalnie należeć będzie do danej drużyny większość wstępujących w roku bieżącym osób. W zależności od tego ustalcie ogólne cele na 2-5 lat i wiążące się ze sobą cele na poszczególne lata. Planujcie prace roczną drużyny „od września do września”.

Plan pracy na rok harcerski .......................

Część ogólna

Charakterystyka drużyny

Drużyna liczy ..................osób, w tym ................. harcerek i .............. harcerzy. Działa ................rok. Członkowie drużyny posiadają następujące stopnie:

Młodzik/ochotniczka (otwartych prób ),
Itd.,

Kadrę drużyny stanowią:

drużynowy ......................................................................................................................

imię i nazwisko, stopień, wiek, przeszkolenie, który rok pełni służbę

przyboczni.......................................................................................................................

imię i nazwisko, stopień, wiek, przeszkolenie, który rok pełni służbę

Drużyna składa się z ....................... zastępów:

...........................................................................................................................................

nazwa, liczba członków, który rok istnieje, imię i nazwisko oraz stopień zastępowego

...........................................................................................................................................

nazwa, liczba członków, który rok istnieje, imię i nazwisko oraz stopień zastępowego

Drużyna działa przy.............................................................................................................

w szczepie/samodzielnie...................................................................................................

Zbiórki drużyny odbywają się co ..............................(termin-..............., godz. ........).

Zbiórki zastępów odbywają się :......................................................................................

Drużyna pracuje w specjalności.......................................................................................

Cele

Celem długoterminowym drużyny na ......... lata jest....................................................

W roku harcerskim............/............... drużyna ma celu:................................................

.................................................................................................................................................

Zamierzenia:

Chcemy, aby harcerki i harcerze:

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

Cele te drużyna będzie realizować poprzez następujące zadania:

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

Harmonogram prac drużyny
Miesiąc, data	Zadanie, rodzaj zbiórki (zastępu czy drużyny)	Temat zbiórki	Forma	Stopnie i sprawności	Działania podejmowane przez drużynę, drużynowego, współpraca z rodzicami





Inne dane: kompetencje Rady drużyny, obrzędowość i zwyczaje drużyny, inne fakty istotne dla programu. Uwaga: w planie powinny być zawarte również wymagania Komendy Hufca, powyższy przykład jest tylko wzorem!!!!!!!

ZADANIA ZESPOŁOWE_________________________________________

Zadania zespołowe mają na celu nauczenie współpracy i odkrywania uzdolnień poszczególnych wykonawców. Uczą planowania i wspólnego oceniania pracy, są sposobem zintegrowania zastępów. Zadania zespołowe realizowane są w zastępach lub też w grupach zadaniowych, specjalnie do tego powoływanych. Pamiętaj, że grupa powinna samodzielnie wybrać zadanie, sama dzieli pracę, sama ją wykonuje i ocenia.

Najpierw trzeba zaplanować pracę, uwzględniając możliwości grupy. Aby tego dokonać dobrze jest stworzyć listę czynności, składających się na zadanie. Teraz można ułożyć harmonogram działania.

Co jest do zrobienia	Termin wykonania	Kto wykonuje	Kto kieruje

Harmonogram powinien być bardzo szczegółowy- pozwoli to pamiętać o najdrobniejszych szczegółach.

Pamiętaj!

Każde zadanie musi być celowe, rozwijające i pożyteczne.

Każdy musi czuć, że jego praca jest ważna i doceniania.

Zadanie zespołowe musi być podsumowane, bez tego jest niepełne i nie spełnia funkcji wychowawczych.

Projekt_____________________________________________________

Projekt jest instrumentem metodycznym stosowanym w pracy z harcerkami i harcerzami starszymi.

Projekt jest instrumentem służącym do poszukiwania i sprawdzania obszarów indywidualnych zainteresowań, uczenia działania w zespole, podejmowania decyzji i odpowiedzialności. Projekt jest tak skonstruowany, że łączy zadanie indywidualne z zadaniem zespołowym. Pozwala wykorzystać różnorodne własne zainteresowania i talenty dla wspólnego celu.

Najważniejszym wyróżnikiem projektu jest to, że jest to zadanie zespołowe dobrowolnie zainicjowane przez sam zespół. Samodzielność harcerek i harcerzy starszych w planowaniu, realizacji i podsumowaniu projektu jest bardzo wyraźna. Drugim wyróżnikiem jest to,
że bardzo liczy się zarówno efekt, jak i tok realizacji, zaangażowanie poszczególnych osób
w przebieg zadania.

Dla oceny projektu ważne jest, jak zadanie jest wykonywane:

czy harcerki i harcerze właściwie podchodzą do realizacji obranego projektu,
czy potrafią ustalić samodzielnie prawidłowy harmonogram pracy i produktywnie wykorzystać pozostający do ich dyspozycji czas,
czy umieją podzielić między siebie zadania,
czy okazują zainteresowanie współpracą,
jak wcielają w życie wspólnie podejmowane decyzje,
czy radzą sobie z pojawiającymi się problemami i konfliktami.

Każdy projekt pozwala na poszukiwanie i sprawdzanie różnorodnych obszarów zainteresowań harcerzy starszych. W prawidłowej realizacji przez harcerzy kolejnych projektów powinny wzrastać stopniowo: terytorium działania, znaczenie rezultatu końcowego, samodzielność grupy, czas trwania, rola indywidualnego wykonawcy i jego świadomość.

Budowanie i realizacja projektu pozwala na prawidłowy przebieg rozwoju, charakteryzujący się w tym okresie szczególnym poszukiwaniem wartości, zainteresowań, przyjaciół, siebie. Dobrze zrealizowany projekt pozwala na budowanie własnej odrębnej tożsamości, stwarzając warunki do pełnej akceptacji siebie w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi, rozwija zainteresowania harcerzy starszych, kształci ich odpowiedzialność i umiejętność pracy w zespole.

Rola drużynowego w realizacji projektu

Główną rolą drużynowego przy realizacji projektów jest udzielenie pomocy harcerkom
i harcerzom starszym w umiejętnym łączeniu zadań sprawności, stopni i projektów oraz czuwanie nad tym, aby planowanie i realizacja projektów były zgodne z harcerską metodą
i ideałami.

Drużynowy i rada drużyny powinni umiejętnie wplatać podejmowane projekty w plan pracy drużyny, umożliwiając prezentację osiągnięć zrealizowanego projektu na zbiórce drużyny oraz wykorzystując ich elementy do dalszej pracy całej drużyny.

Etapy realizacji projektu

zainicjowanie projektu przez samych realizujących (najczęściej zastęp),
dyskusja i wybór konkretnej propozycji,
wspólne opracowanie planu realizacji projektu (indywidualizacja zadań),
wykonywanie projektu,
ukończenie projektu,
podsumowanie - publiczna prezentacja, pokaz itp.,
dokonana przez zespół ocena zrealizowanego projektu,
oceny drużynowego i rady drużyny realizacji projektu.

Przykładowe obszary realizacji projektu

techniki harcerskie i specjalności,
działalność kulturalna - teatr, kino, film, muzyka, malarstwo,
„samopomoc” koleżeńska (nauka-korepetycje, rozwijanie wspólnych zainteresowań, organizowanie czasu wolnego),
środki masowego przekazu (dziennikarstwo, nowoczesne technologie komunikacji - Internet), w tym audycje radiowe, małe „produkcje filmowe”, artykuły do gazet - gazetka (periodyk),
zdrowy styl życia (sposoby odżywiania się, dbanie o kondycję fizyczną, profilaktyka uzależnień),
akcje zarobkowe, przedsiębiorczość, samodzielność finansowa do realizacji własnych potrzeb.

Zasady i tryb realizacji projektu

Projekt jest realizowany przez zastęp starszoharcerski (lub inny zespół skupiający harcerki i harcerzy starszych powołany specjalnie do realizacji projektu)
Decyzja o realizacji projektu przez zastęp jest dobrowolna i samodzielna. Zadanie zostaje podjęte z własnej inicjatywy wykonawców, wspólnie zaplanowane, realizowane
i oceniane przez grupę. Punktem wyjścia jest jakieś zamierzenie, podjęcie jakiejś inicjatywy, wytyczenie jakiegoś celu w grupie. W toku realizacji projektu każdy uczestnik wykonuje wynikające z planu zadania indywidualne zgodne ze swoimi możliwościami i zainteresowaniami.
Realizacja projektu polega na wykonaniu zaplanowanych zadań w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy.
Realizacje zadań zespół odnotowuje w „Karcie projektu”. Karta powinna zawierać:

nazwę realizowanego projektu,
wykaz członków zastępu (zespołu) realizującego projekt,
plan realizacji projektu (z uwzględnieniem osób odpowiedzialnych za poszczególne zadania),
planowany czas trwania realizacji projektu.

Prawo do podjęcia decyzji o rozpoczęciu realizacji oraz zaliczaniu projektu, po wspólnej jego ocenie razem z realizującymi mają rady:

drużyny starszoharcerskiej,
drużyny wielopoziomowej.

Zastęp (zespół) podejmuje decyzję o rozpoczęciu realizacji projektu prezentuje plan realizacji radzie drużyny. Po uzyskaniu zgody rady drużyny na realizację projektu zespól przystępuje do realizacji a decyzja ta jest ogłaszana w rozkazie drużynowego. Rada drużyny może zaproponować zespołowi zmianę niektórych zadań lub uzupełnienie programu realizacji o inne ważne zadania.

Zespół realizujący projekt w dowolnej formie dokumentuje jego przebieg.
Po zrealizowaniu zadań lub po upływie czasu próby zespół podsumowuje swoją pracę, dokonuje samooceny i występuje do prowadzącego próbę z wnioskiem o zaliczenie projektu całemu zespołowi lub pojedynczym jego członkom, jeżeli taki był wynik samooceny zespołu.. Zespół realizujący projekt przedstawia w tym celu dokumentację realizacji projektu oraz dokonuje prezentacji, pokazu publicznego zobrazowania efektów, wyników projektu.
Na podstawie przedłożonej dokumentacji i po zaprezentowaniu przez zespół przebiegu realizacji projektu uczestnictwie podsumowaniu zadania przez zespół rada drużyny podejmuje decyzję o zaliczeniu projektu. Decyzja ta ogłaszana jest w rozkazie i wpisana do książeczki harcerskiej.

SPECJALNOŚCI HARCERSKIE____________________________________

W drużynach, w których funkcjonują specjalności, rozwijana jest wiedza i umiejętności z zakresu wybranej dziedziny, pomaga to w podjęciu służby na rzecz środowiska lokalnego.

Drużynowym takiej drużyny, powinien być instruktor ZHP mający wiedzę i umiejętności z danej specjalności, najlepiej ukończony kurs specjalistyczny lub uprawnienia państwowe.

Drużyny specjalnościowe w ZHP:

Lotnicze: spadochronowe, modelarskie, baloniarskie, szybownicze,
Sportowe: wybrane dyscypliny sportu do wyboru,
Łącznościowe: krótkofalarskie, radiotelefoniczne, CB, radiotechniczne,
Ratowniczo-medyczne,
Harcerskiej Służby Granicznej,
Harcerskiej Służby Ruchu,
Ekologiczne,
„Czerwone Berety”: proobronne, surwiwalowe, zwiadowcze, górskie, strzeleckie, rozpoznawcze, itp.,
Turystyczne: puszczańskie, indiańskie, surwiwalowe, górskie, itp.,
Poczty Harcerskie,
Archeologiczne, etnograficzne, komputerowe, astronomiczne, lingwistyczne, itp.,
Wodne: żeglarskie, kajakowe, płetwonurkowe,
Pożarnicze.

PROGRAMY ZNAKÓW SŁUŻB_____________________________________

Poniżej zamieszczam programy znaków służ, które warto realizować. Wzbogacisz ofertę programową swojej drużyny oraz wyjdziesz naprzeciw zainteresowaniom swoich harcerzy. Warto spróbować i świetnie się bawić.

ZNAK SŁUŻBY DZIECKU

Harcerstwo jest szkołą życia - ścieżką, po której dziecko, a potem nastoletni człowiek, dzięki pracy nad sobą, wstępuje stopniowo w dorosłość. W harcerskiej tradycji najbardziej naturalną służbą zawsze była ta związana z młodszymi, z troską o ich wychowanie. “Takie będą nasze Rzeczypospolite, jakie młodzieży chowanie…”. Od tego, jak dzisiaj wychowujemy, jakie wzorce i postawy przekazujemy młodym, zależy przyszłość naszego kraju. Służba dziecku to przede wszystkim troska o wychowanie młodego pokolenia - patrzcie, jak wiele jest tu wciąż do zrobienia!

Służba dziecku to również zabieganie o tych najmłodszych, którzy potrzebują pomocy. Dziecko jest bezbronne, narażone na krzywdę, ból, brak miłości, niezrozumienie i beztroskę dorosłych. Często poznaje świat z perspektywy rozbitej rodziny, sierocej samotności, długotrwałej choroby, kalectwa. Ile takich dzieci żyje obok was, w waszej LOKALNEJ SPOŁECZNOŚCI - w sąsiedztwie, na tej samej ulicy, na osiedlu? Obok tych dzieci nie można przechodzić obojętnie. Musimy dostrzegać ich problemy, nawiązywać z nimi bezpośredni kontakt. Musimy znać prawa dziecka, wiedzieć, jak umiejętnie i skutecznie można takim dzieciom pomagać.

Dziecko ma własne poczucie godności, pragnienia, marzenia i… zmartwienia. W miarę możliwości należy wspomagać wychowanie najmłodszych, umiejętnie dostrzegać oraz rozumieć ich potrzeby i problemy. Skutecznie interweniować tam, gdzie dziecku dzieje się krzywda lub niezbędna jest pomoc - oto idea wędrowniczej służby dziecku.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

poznając prawa dziecka (Międzynarodową Konwencję Praw Dziecka, Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, regulamin uczniowski w szkole, etc.);
włączając się w pracę samorządów szkolnych oraz będąc rzecznikiem spraw młodych ludzi we władzach samorządowych, np. komisji do spraw dzieci i młodzieży w radzie gminy;
dowiadując się, jakie instytucje mogą na waszym terenie pomóc dzieciom w trudnej sytuacji bądź podejmując interwencję w wypadku łamania praw dziecka;
umiejętnie oceniając sytuację dziecka, któremu chcecie udzielić pomocy: warunki rodzinne, materialne, potrzeby;
podejmując interwencję w odpowiedniej instytucji w przypadku stwierdzenia łamania praw dziecka;
podejmując próbę pomocy dzieciom w trudnej sytuacji materialnej, np. pozyskując dla nich przybory szkolne, ubranie, organizując kolonie;
poznając uwarunkowania i etapy rozwoju psychofizycznego dziecka;
podejmując różnorodne zadania na rzecz dzieci z waszego otoczenia, ze szkoły, osiedla, etc.- budując dla nich bezpieczny plac zabaw, organizując wycieczki, wakacyjne zielone przedszkole, zastępy Nieobozowej Akcji Letniej lub Zimowej, pomagając w nauce, etc.;
współpracując ze szpitalami dziecięcymi, organizując czas dzieciom przewlekle chorym;
organizując bądź wspierając pracę gromad zuchowych i drużyn harcerskich, drużyn Nieprzetartego Szlaku;
organizując w swoim środowisku akcje związane z międzynarodowymi i ogólnopolskimi działaniami na rzecz pomocy dzieciom;
organizując gromady zuchowe i zastępy podwórkowe w środowiskach zaniedbanych wychowawczo, upośledzonych społecznie;
organizując tzw. Patrole “Pomocnej Dłoni” do szkół, żłobków, przedszkoli i domów dziecka w celu naprawienia zabawek, pomocy szkolnych, uporządkowania bądź wykonania urządzeń na placach zabaw;
podejmując stałą (!!!) współpracę z domem dziecka;
organizując świetlice środowiskowe, w których zapewnicie dzieciom opiekę, pomoc w odrabianiu lekcji, etc.;
organizując bezpłatne korepetycje z języków obcych (bądź z innych przedmiotów) dla dzieci najuboższych i dla tych, które mają duże problemy z nauką;
organizując kampanię rozpowszechniającą Konwencję Praw Dziecka.

ZNAK SŁUŻBY GOSPODARCE

Polska znajduje się w trakcie znacznych przemian ekonomicznych i społecznych. Przyszłość naszego kraju i społeczeństwa zależy od tego, czy uda nam się stworzyć zdrową, opartą na zasadach rynkowych, silną gospodarkę. Należałoby kształtować takie postawy i umiejętności, które w przyszłości każdemu z nas zapewnią SAMODZIELNOŚĆ EKONOMICZNĄ - zaradność, odpowiedzialność za samego siebie, sztukę właściwego gospodarowania. Jako harcerze starsi powinniśmy próbować osiągać indywidualnie pewien poziom życiowej niezależności, zacząć zarabiać pieniądze na swoje potrzeby.

Samodzielność ekonomiczna ma także ogromne znaczenie dla drużyn, szczepów, hufców, harcerskich komend. Musimy więc efektywnie rozwijać gospodarkę finansową i kwatermistrzowską w swoim środowisku harcerskim.

Oto idea wędrowniczej służby gospodarce: dołożyć swoją cegiełkę do tworzenia silnej polskiej gospodarki. Przez upowszechnienie wiedzy ekonomicznej i rozwijanie umiejętności efektywnego gospodarowania należy dążyć do zmiany postaw społecznych, oszczędności materiałów i energii, sprawnego zarządzania, maksymalnego wykorzystania zasobów, samemu przy tym osiągając samodzielność ekonomiczną.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

prowadząc efektywną gospodarkę kwatermistrzowską, majątkową, finansową w swoim środowisku harcerskim - drużynie, szczepie, hufcu;
organizując akcje zarobkowe, systematyczne przeglądy, naprawy i kompletowanie sprzętu obozowego, zabiegając o pozyskanie harcówki, magazynu na sprzęt drużyny, etc.;
upowszechniając wiedzę o efektywnym gospodarowaniu majątkiem i działalności gospodarczej;
przeciwdziałając marnotrawstwu, opiekując się własnością społeczną, chroniąc ją przed zniszczeniem, czuwając nad jej właściwym użytkowaniem, naprawiając, a także wskazując niszczenia lub akty wandalizmu odpowiednim instytucją;
łącząc letnią wędrówkę z różnymi formami zarobkowania;
organizując wędrówkę tematyczną dotyczącą systemu finansowego, dowiadując się, jak pracują banki, giełda, biura maklerskie, urzędy podatkowe;
popularyzując w drużynie, hufcu, szkole wiedzę o nowoczesnych formach oszczędzania pieniędzy;
stwarzając w swoim środowisku lokalnym bezrobotnym harcerzom starszym i instruktorom możliwość znalezienia pracy.

ZNAK SŁUŻBY KULTURZE

Kto chce żyć pełnią życia, musi umieć czerpać z wartości niesionych przez kulturę. Człowiek, który to potrafi, staje się silniejszy, bogatszy wewnętrznie. Kultura tworzy fundament naszego ROZWOJU INTELEKTUALNEGO I DUCHOWEGO. Obcowanie z nią pozwala wiedzieć więcej, patrzeć szerzej i czuć głębiej. Kultura, z którą mamy kontakt na co dzień, to nie tylko wyprawa do muzeum, kina, opery lub teatru. To także czytana książka i dbałość o czystość swojego języka, to kultura wzajemnych stosunków pomiędzy ludźmi. To również kultura wyrażająca się w dbałości o estetykę naszego, często tak bardzo zaniedbanego otoczenia. W takim osobistym wymiarze każdy z nas może być prawdziwym twórcą kultury.

Wszystkie społeczeństwa przez wieki budowały swoje dziedzictwo kulturowe. Znajomość naszej kultury narodowej - polskiej historii i tradycji, dorobku przeszłych pokoleń, dawnej i współczesnej sztuki, jest warunkiem zachowania naszej narodowej tożsamości. Naród istnieje tak długo jak istnieje jego kultura. Współczesna cywilizacja ułatwia dostęp do kultury. Pozwala utrwalać znajomość własnej i pomaga w poznaniu kultur innych narodów i społeczeństw. Dlatego zawsze warto dzielić się swym dorobkiem i wzajemnie czerpać z posiadanego dziedzictwa, gdyż poznanie osiągnięć kulturalnych innych narodów pozwoli na lepsze zrozumienie otaczającego nas świata.

To jest idea tego znaku służby - przez kontakt z kulturą przyczyniać się do rozwoju intelektualnego i duchowego swoich społeczności, będąc otwartym na dorobek innych kultur codziennie budować ją wokół siebie, utrwalać znajomość kultury narodowej, uczestniczyć w życiu kulturalnym i artystycznym, wzbogacić życie innych ludzi, pomagać im w estetycznym, pięknym kształtowaniu swojego otoczenia, rozwijać wrażliwość na piękno.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

organizując w drużynie, szczepie, hufcu, szkole spotkania ze sztuką;
organizując bibliotekę drużyny, wieczory z książką, dyskusje poświęcone ciekawej lekturze;
organizując wyprawy do kina, teatru, opery, filharmonii, spotkania z ludźmi sztuki i kultury;
organizując harcerskie ogniska, kominki, wieczornice poetyckie, turnieje żywego słowa, konkursy czytelnicze, festiwale piosenki, poezji, teatrów amatorskich, odczyty, harcerskie teatrzyki podwórkowe dla dzieci, poradnie językowe;
organizując wieczór kultury europejskiej (lub kultury jakiegoś kraju) w oparciu o materiały i wiadomości zdobyte podczas kontaktów skautowych;
przeprowadzając zwiad dotyczący krajobrazu kulturowego waszego regionu;
organizując obozy etnograficzne, zbierając wytwory sztuki i kultury ludowej, zabytkowe narzędzia pracy i organizując ich wystawy, współpracując z muzeami;
wydając pismo szkolne, organizując radiowęzeł, letnie kino, kiermasz książek, obrazów, płyt, etc.;
prowadząc klub lub zespół artystyczny prezentujący swój dorobek w środowisku działania,
upowszechniając kulturę i sztukę, prowadząc np. Kulturalny Portal Harcerski;
dbając o estetykę otoczenia, organizując akcje porządkowe, etc.;
organizując ognisko teatralne, plenery plastyczne dla dzieci ze szkół, w których działacie, zakończone wernisażem, wystawami;
przeprowadzając wędrówki intelektualne śladami: filozofów, artystów, polityków, wybitnych postaci historycznych;
organizując wędrówki tematyczne dotyczące sfery polityki, świata teatru, kina, etc.;
próbując swoich pisarskich umiejętności, pisząc do prasy harcerskiej;
tworząc wakacyjny objazdowy teatr uliczny;
troszcząc się o sztukę ludową - zepchnięta na margines życia społecznego, egzystuje już tylko w małych wioskach, zbierając i opiekując się obiektami sztuki i kultury ludowej, zbierając i dokumentując zapomniane legendy, piosenki, zwyczaje i obrzędy.

ZNAK SŁUŻBY NAUCE

“Patrz szeroko, i nawet kiedy wydaję ci się, że patrzysz szeroko, wciąż patrz szerzej” - mawiał Robert Baden-Powell. We współczesnym świecie zachodzą szybkie zmiany. Są one skutkiem rozwoju naszej cywilizacji. Zmiany w środowisku naturalnym, postęp techniczny, przemiany ekonomiczne, społeczne, polityczne i kulturowe dotyczą wszystkich mieszkańców Ziemi. Są nieuniknione, wiążą się bowiem z każdą dziedziną życia człowieka i społeczeństwa. Globalizacja gospodarki, wyścig technologiczny, zmiany struktury społecznej, ewolucja postaw i systemów wartości, nowe modele zarządzania pogłębiają te procesy. Współczesna cywilizacja musi sobie poradzić z wieloma problemami: ekologicznym, energetycznym, demograficznym, społecznymi i gospodarczymi.

Jesteśmy odpowiedzialni z przyszłość naszej planety. To my stanowimy jej najcenniejszy zasób. Od troski o nasz własny ROZWÓJ INTELEKTUALNY, od naszej wiedzy, umiejętności i wyobraźni zależeć będzie, czy w gwałtownie zmieniającym się otoczeniu, wobec wielości problemów, którym musimy sprostać, odpowiemy na wyzwanie przyszłości.

Taka właśnie jest idea wędrowniczej służby nauce: przygotować się do tego wyzwania, rozwijać się intelektualnie, pogłębiać swoją wiedzę, budować wyobraźnię ludzi, kreować twórcze postawy, dążyć do poszukiwania rozwiązań różnych problemów, z jakimi boryka się człowiek, pobudzać zainteresowanie nauką i nowinkami technicznymi, otwierać innym oczy na problemy współczesnego świata.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

organizując w drużynie, szkole, hufcu, domu kultury grupy samokształceniowe oferujące pomoc w nauce języków obcych, obsłudze komputera, zajęciach sprawiających wam trudność w szkole;
pogłębiając swą wiedzę, poznając nowe lektury, dyskutując, spotykając się ze specjalistami z różnych dziedzin, uczestnicząc w olimpiadach wiedzy, organizując konkursy, turnieje;
organizując harcerski klub naukowy, zajmując się różnymi dziedzinami nauki, szukając własnych rozwiązań problemów naszej małej planety;
prowadząc dyskusję i wymieniając się wiadomościami w gronie skautowym (np. za pomocą Internetu);
nawiązując kontakt z różnymi instytucjami naukowymi i technicznymi, organizując we współpracy z nimi harcerskie sesje naukowe, odczyty, dyskusje, festiwale nauki;
myśląc globalnie działajcie lokalnie, podejmując próbę lokalnego rozwiązania któregoś z globalnych problemów;
organizując harcerskie obozy naukowe;
organizując wędrówki tematyczne, dotyczące różnych zagadnień naukowych lub technicznych;
organizując Harcerski Klub Internetowy, w którym będzie można nauczyć się korzystać z zasobów sieci;
zapewniając wsparcie hufcom, szczepom i drużyn pod względem obsługi informatycznej-technicznej (prowadzenie stron www, pisanie programów ułatwiających pracę, itp.).

ZNAK SŁUŻBY PAMIĘCI

Od swojego zarania ruch harcerski w Polsce, w sposób szczególny, akcentował przywiązanie do narodowych dziejów tradycji, odnajdując w bogatej, a zarazem dramatycznej często przeszłości, wzorce do naśladowania i drogowskazy do wędrówki przez życie. Historia -narodowa, skarbnica wiedzy o ludziach, ich dokonaniach i ideach, o umiłowaniu Ojczyzny - towarzyszyła kolejnym harcerskim pokoleniom. Skutecznie uczyła, jak należy bronić wolności i niepodległości w czasach wojen i jak budować życie naszego kraju i społeczeństwa w czasie pokoju.

Potrzebę rozumienia dziejów i wyciągania aktualnych wniosków dostrzegamy, obserwując wydarzenia współcześnie rozgrywające się na naszych oczach w Europie i na świecie. Pamięć “historyczna” jest niezbędna, aby się przygotować do pełnego i świadomego uczestnictwa w życiu społecznym. Musimy zachować pamięć o dziejach naszej rodziny, swojej LOKALNEJ SPOŁECZNOŚCI i całego narodu. Każde ludzkie pokolenie staje się dłużnikiem swoich przodków i właśnie przez tych, którzy wstąpili już w “czas przeszły” i stali się częścią historii - także dłużnikiem jej samej. “Z książki można powyrywać kartki, a groby zostają”. Na listopadowych cmentarzach też można uczyć się historii … O ileż łatwiej pojąć wówczas prawdę o “narodach, które tracą PAMIĘĆ - tracą ŻYCIE”. Taka oto jest idea tego znaku wędrowniczej służby - zachować pamięć!

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

dokumentując ważniejsze wydarzenia z życia waszej społeczności;
obejmując stałą opieką lokalne miejsca pamięci narodowej, groby zmarłych instruktorów harcerskich, nauczycieli z waszego środowiska;
organizując zwiad historyczny, mający na celu odnalezienie miejsc pobojowisk, śladów umocnień, zapomnianych mogił z okresu powstań narodowych, I i II wojny światowej;
nawiązując kontakt z ludźmi, którzy uczestniczyli w walkach o niepodległość i pracowali w latach pokoju, zbieranie ich wspomnień;
katalogując miejsca pamięci narodowej: cmentarze, tablice pamięci, miejsca martyrologii, obiekty historyczne;
odwiedzając pracownie konserwacji zabytków, zapoznając się ze sposobami zabezpieczania zabytków;
organizując zwiad dotyczący stanu zabytków architektury, zainteresowanie wynikami waszego zwiadu lokalnej prasy, radia, telewizji;
podejmując interwencje u odpowiednich władz w przypadku niszczenia obiektów historycznych;
popularyzując wiedzę historyczną, organizując konkursy wiedzy historycznej i kluby miłośników historii;
opracowując folder lub trasę wędrówki po miejscach pamięci narodowej (danego regionu) - również z myślą o skautach (z objaśnieniami w języku obcym);
podejmując współpracę z muzeami, izbami tradycji, poznając sposoby inwentaryzowania materiałów historycznych;
dokumentując historię harcerstwa, zabezpieczając kroniki, wydawnictwa, fotografie, sztandary, proporce, informując o takich działaniach i nawiązując współpracę z hufcowymi i chorągwianymi komisjami historycznymi oraz z Muzeum Harcerstwa;
odwiedzając i udzielając pomocy samotnym, starym, często chorym instruktorom naszego Związku.

ZNAK SŁUŻBY PRZYJAŹNI

Twórca skautingu Robert Baden-Powell pozostawił nam do wypełnienia ważne zadanie “Szukajcie przyjaciół… Rozszerzajcie pokój i przyjaźń na świecie”. Polskie harcerstwo jest częścią światowego skautingu. Właśnie przez skautowe braterstwo i wzajemne poznanie chcemy szerzyć pokój na świecie. Stwarza to możliwość dzielenia się narodów swoim dorobkiem. Poznanie innych kultur pozwoli nam na twórcze i pokojowe współistnienie. Służba przyjaźni to OTWARCIE NA ŚWIAT. Dzisiaj błyskawicznie jesteśmy informowani o najważniejszych wydarzeniach w różnych zakątkach naszej planety. Ziemia stała się globalną wioską. Poznajemy więc naszych bliższych i dalszych sąsiadów - i tych z państw graniczących z Polską i pozostałych krajów europejskich oraz tych z innych kontynentów. Poszerzajcie swoją wiedze o życiu ich mieszkańców. Zaczerpnijcie z wartości niesionych przez ich kulturę. Poznajcie ich historię i tradycje. Odkryjcie smak przyjaźni - wzajemnego zrozumienia, poszanowania odrębności, tolerancji, wzajemnego czerpania z dorobku naszych społeczeństw.

Przyjaźni należy szukać także blisko, wokoło siebie. Coraz mniej w nas życzliwości, uśmiechu i bezinteresownej pomocy. W natłoku codziennych zajęć brakuje czasu, by zrobić coś, co przyniesie innym ciepło i życzliwość. Przyjaźń wszystkim kojarzy się z poczuciem bycia potrzebnym, świadomością, że jest ktoś, kto o nas myśli i pamięta. Szukajcie przyjaciół!

Oto idea tego znaku służby - przez otwarcie się na świat - szerzyć pokój, nieść przyjaźń, wzajemne zrozumienie i poznanie. Przez harcerstwo i skauting - rozwijać przyjaźń młodych ludzi i całych narodów. Nieść innym radość i ciepło. Na tym właśnie polega służba przyjaźni.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

uczestnicząc w programie skautowym “Europa dla Ciebie” przez organizację tak zwanych Eurokroków w Polsce lub udział w Eurokrokach za granicą (informacje znajdziecie u pełnomocnika komendanta chorągwi do spraw zagranicznych);
nawiązując współpracę, zaprzyjaźniając się ze skautami z innych krajów, szukając wśród nich partnerów dla swojej drużyny - informacji, jak tego dokonać szukajcie u pełnomocnika komendanta chorągwi do spraw zagranicznych;
nawiązując współpracę i kontakt z polskimi drużynami harcerskimi działającymi za granicą;
nawiązując kontakty wśród Polaków na Wschodzie i organizując akcje pomocy dla polskich szkół na Wschodzie, np. zbieranie polskich podręczników i książek, pomocy i przyborów szkolnych (wcześniej należy się skontaktować z Zespołem GK ZHP ds. współpracy z polskim harcerstwem za granicą);
pełniąc rolę gospodarzy (opiekunów) drużyny skautowej lub innych gości zagranicznych podczas kursów, zlotów i innych przedsięwzięć;
organizując zbiórki, przeglądu, konkursy popularyzujące wiedze na temat innych krajów i regionów świata;
podejmując w zależności od możliwości bliższe lub dalsze wyprawy w poszukiwaniu przyjaciół - do innych regionów Polski wspólnie z zaprzyjaźnionymi drużynami harcerskimi, do innych krajów wspólnie z partnerskimi drużynami skautowymi;
odwiedzając ośrodki skautowe i włączając się w realizowane tam programy;
poznając w tych wędrówkach ludzi, kulturę, tradycje, realia codziennego życia;
szukając przyjaciół i podejmując współpracę swojej drużyny z kołami innych stowarzyszeń dzieci i młodzieży, nawiązując kontakt z grupami młodzieży nie zrzeszonej i organizując z nimi wspólne przedsięwzięcia;
organizując w szkole lub w miejscu zamieszkania różne działania upowszechniających ideę Dnia Myśli Braterskiej;
szukając przyjaciół w kontaktach z innymi drużynami, organizując wspólne wędrówki, obozy, podejmując wspólne zadania programowe, społeczne, kulturalne, społeczne, etc.;
nawiązując współpracę drużyny z wybraną organizacją społeczną lub instytucją, podejmując wspólnie, ważne dla całej społeczności działania;
organizując koło przyjaciół harcerstwa wśród waszych rodziców, szukając sojuszników harcerstwa w swoim środowisku, organizując wspólnie z dorosłymi pracę na rzecz waszych społeczności lokalnych, na rzecz ich mieszkańców;
odnajdując w swoim otoczeniu i udzielając pomocy osobom potrzebującym szczególnej troski i opieki;
uczestniczą w corocznym przekazywaniu Betlejemskiego Światła Pokoju;
organizując Wigilię lub Wielkanoc dla samotnych, potrzebujących pomocy.

ZNAK SŁUŻBY PRZYRODZIE

Współczesna cywilizacja zrobiła już wiele, aby zdegradować życie na Ziemi. Każdego dnia zatruwamy i zaśmiecamy środowisko naturalne. Każdego dnia giną kolejne gatunki fauny i flory. Czy musimy żyć na betonowej pustyni, wśród kikutów wymarłego lasu, dymiących kominów, zatrutych mórz, jezior i rzek?

Przyroda to świat naszych harców. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać. Wśród przyrody przeżywamy harcerską przygodę. W naturze szukamy równowagi ducha. Mamy świadomość, że jesteśmy jej cząstką. EKOLOGIA jest naszym sposobem na życie.

Ludzki brak wyobraźni, beztroska, bezmyślność, nieświadomość skutków swego działania są winne tragedii środowiska naturalnego. Zacznijmy chronić przyrodę od zmiany naszych postaw i nawyków, od stosowania zasad ekologii w codziennym życiu i harcerskim działaniu. Zawsze i wszędzie, wykorzystując swoje możliwości, brońmy przyrody, przeciwstawiając się jej niszczeniu. Poszerzajmy swoją wiedzę, aby skutecznie to robić. Pomóżmy ratować Ziemię - oto idea tego znaku wędrowniczej służby.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

organizując stałą opiekę nad wybranym obszarem leśnym, parkiem miejskim, pomnikiem przyrody, jeziorem, stawem, rzeką, organizując opiekę nad zwierzętami;
nawiązując współpracę z dyrekcją parku narodowego i wykonując zlecone przez nią prace, podejmując się organizacji patroli przeciwpożarowych i porządkowych, etc.;
nawiązując współpracę z lokalną prasą, radiem, telewizją, wspólnie przyczyniając się do usuwania zagrożeń w waszym regionie;
nawiązując współpracę z leśnictwem, nadleśnictwem, administracyjną jednostką ochrony środowiska i wykonując zlecone przez nią prace;
upowszechniając w swojej gminie, mieście, ideę segregacji śmieci i będąc rzecznikiem tej sprawy w kontaktach z lokalnymi władzami;
przeprowadzając kampanię na rzecz ekologicznych środków czystości;
organizując w waszym mieście obchody Międzynarodowego Dnia Wody (23 marca) lub Międzynarodowego Dnia Ziemi (24 kwietnia);
organizując w hufcu akcję “Sprzątania Świata”;
podejmując zadania “Gry w zielone”;
likwidując dzikie wysypiska śmieci;
przeprowadzając w hufcu kursy ekologicznego obozowiska;
organizując “ekologiczny biwak”, na których będziecie pokazywać, jak współżyć z przyrodą, nie degradując jej;
organizując “ekologiczne” stanice, pola namiotowe, campingi, hoteliki obozowe;
organizując społeczne akcje protestacyjne przeciwko tych, którzy lekceważą sprawy ochrony przyrody i zanieczyszczają środowisko;
organizując kluby ekologiczne, koła Ligi Ochrony Przyrody, patrole ochrony przyrody;
przeprowadzając mikrokursy przyrodoznawstwa;
organizując obozy naukowe poświęcone sprawom ochrony środowiska;
sporządzając raporty o stanie zagrożeń ekologicznych waszego regionu i przedstawiając je odpowiednim władzom, nawiązując kontakty z instytucjami badawczymi, klubami ekologicznymi.

ZNAK SŁUŻBY TURYSTYCE

Harcerskie życie jest nieustanną wędrówką. Nasze wędrowanie to nie tylko pokonywanie przestrzeni. To przede wszystkim OTWARCIE NA ŚWIAT: ciekawość i umiejętność szukania przygody. Chęć dotarcia tam gdzie znajdziemy coś interesującego i wartego poznania. Czegoś, co pogłębi naszą wiedzę i wzbogaci nas wewnętrznie. Jest odkrywanie nieznanych dotąd miejsc i spotkania nowych ludzi. Wyruszajcie więc na szlak z otwartymi oczyma, a to, co zobaczycie, wzbogaci ścieżkę waszego własnego rozwoju.

Aby móc w pełni korzystać z poznania nowych krajów, społeczeństw i kultur, należy harcerską wędrówkę zacząć od swojego otoczenia - miejsca, w którym żyjemy. Od odkrycia wszystkich jego walorów - historii i tradycji, kultury i dorobku przeszłych pokoleń, przyrody i piękna krajobrazu, spotkania ludzi tam żyjących, poznania ich spraw i problemów.

Wędrówka jest okazją do wykazania się harcerskimi umiejętnościami - znajomością zasad obowiązujących na szlaku, samodzielnością, sprawnością organizacyjną, wiedzą zaczerpniętą ze wszystkich technik harcerskich. Wędrówka łączy, umacnia harcerskie bractwo, jednoczy nas wobec zadania dotarcia do wspólnego celu. Wędrówka to także odpoczynek. Niewiele rzeczy daje tyle odprężenia, co kontakt z przyrodą. Dlatego musimy dbać, by ciągle mieć gdzie wędrować. Jest to więc także służba tym, tym którzy przyjdą po nas, tak, by i oni mogli wyruszyć na swój szlak, by mieli szansę zobaczyć i poznać nowe rzeczy.

Taka jest idea tej służby - przez turystykę i krajoznawstwo otworzyć się na świat, wędrować, poznawać i odkrywać to, co przynosi szlak i przecierać nowe ścieżki dla innych. Zachęcać do takiego właśnie sposobu spędzania czasu, pomóc zrozumieć innym, co daje wędrówka.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

organizując innym - zaprzyjaźnionej drużynie, koleżankom i kolegom ze szkoły, młodszym dzieciom, rodzicom, znajomym i nieznajomym - wędrówki do wybranego celu, na wybranej trasie, na wybrany temat (np. wyprawy etnograficzne, historyczne, społeczne, przyrodnicze);
uczestnicząc w inwentaryzacji zabytków, obiektów przyrody, obejmując je stałą opiekę;
nawiązując współpracę i podejmując wspólne przedsięwzięcia turystyczne z PTTK, SKKF, TKKF, PTSM i innymi organizacjami (np. sportowymi);
uprawiając turystykę kwalifikowaną, zdobywając odznaki turystyczne (np. OTP, GOT) i krajoznawcze własnego miasta, regionu, Polski;
zdobywając uprawnienia PTTK: Organizatora Turystyki (OT), Młodzieżowego Organizatora Turystyki (MOT);
porządkując, znakując lub konserwując trasy turystyczne, opracowując mini-przewodniki, popularyzując wędrówkę (wystawy, audycje w radiowęźle szkolnym, artykuły w pisemkach szkolnych i prasie młodzieżowej);
prowadząc stanicę, bazę turystyczną i organizując dla korzystających z niej program turystyczny;
organizując obozy, złazy, tematyczne obozy wędrowne etc.;
organizując rajdy prezentując folklor, kulturę, historię i współczesność różnych regionów Polski;
organizując harcerskie muzeum etnograficzne;
nawiązując współpracę z Państwową Służbą Ochrony Zabytków;
zbierając legendy, opowiadania, podania ludowe z różnych regionów Polski;
nawiązując współpracę za skautami z innych krajów i organizując i organizując wspólnie wyprawy zagraniczne;
opracowując folder, informator, album o swojej miejscowości (także w języku obcym, z przeznaczeniem dla zaprzyjaźnionej drużyny skautowej).

ZNAK SŁUŻBY WSPÓLNOCIE LOKALNEJ

Każdy z nas ma swoje miejsce na ziemi - dom, ulice, osiedle, miasto… Każdy jest też cząstką określonej wspólnoty - rodziny, zastępu, drużyny, klasy, szkoły, mieszkańców tego samego domu, ulicy, osiedla, gminy… Czy czujecie się odpowiedzialni za swoje miejsce na Ziemi? Czy czujecie się z nim związani? Co wiecie o życiu swojej SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ?

“Starajcie się zostawić świat trochę lepszym niż ten, któryście zastali…” - takie zadanie postawił skautkom całego świata założyciel skautingu Robert Baden-Powell. Jeśli na miarę swych możliwości chcecie tego dokonać, musicie być blisko życia swojej wspólnoty. Popatrzcie wokół siebie. Sami najlepiej możecie dostrzec sprawy dla was i dla niej najważniejsze. Stawiajcie pytania i szukajcie odpowiedzi - co wspólnie możemy zrobić dla swego miejsca na Ziemi? Dowiedzcie się, jak zarządza się naszym osiedlem, wsią, gminą? Znajdźcie sposób, w jaki młodzi ludzie w gminie, korzystają z zasad demokracji, mogą skutecznie wpływać na te ważne sprawy.

Taka jest idea znaku tej wędrowniczej służby: próbować ulepszać świat, zaczynając od siebie, własnego otoczenia, miejsca zamieszkania i społeczności lokalnej. Trzeba starać się poznać jej życie, nauczyć się odpowiedzialności za swoją wspólnotę, być rzecznikiem jej ważnych spraw, podając na jej rzecz skuteczne działanie.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

uczestnicząc w pracach samorządu szkolnego;
poznając zasady działania władz i instytucji samorządowych, spotykając się z radnym, posłem, uczestnicząc w posiedzeniu rady osiedla, rady gminy lub miasta;
odkrywając historię swojego domu, ulicy, osiedla, miasta;
organizując zwiad społeczny, zapoznając się z najważniejszymi dziedzinami życia swojej społeczności: strukturą gospodarki i zatrudnienia, problemami mieszkańców, sytuacją społeczną, krajobrazem kulturowy, tradycjami, etc.;
poznając problemy i sprawy istotne dla tej społeczności, odpowiadając sobie na pytanie, co chcielibyście zmienić i ulepszyć w swoim życiu, otoczeniu i w życiu członków waszej wspólnoty lokalnej;
będąc rzecznikiem ważnych spraw w kontaktach z władzami samorządowymi;
dowiadując się w jaki sposób młodzi ludzie mogą wpływać na ważne problemy swojej lokalnej społeczności, na przykład organizując zbiórkę, na którą zaprosicie członków komisji do spraw dzieci i młodzieży rady gminy;
organizując zbiórkę, na której poznacie Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej, dowiecie się, jakie macie prawa i powinności obywatelskie;
uczestnicząc w ważnych wydarzeniach z życia osiedla, gminy, miasta;
przygotowując się do czynnego udziały w wyborach samorządowych;
szukając w waszym osiedlu, mieście, gminie, pola działania dla młodych ludzi, czegoś, co wyzwoli ich aktywność.

ZNAK SŁUŻBY ZDROWIU

Robert Baden-Powell napisał kiedyś, że “życie skauta jest nieustanną wędrówką ku szczęściu”. Powinniśmy starać się żyć w taki sposób, aby sił i sprawności wystarczyło nam na całą życiową wędrówkę. Dlatego musimy umieć troszczyć się o ZDROWIE I KULTURĘ FIZYCZNĄ, unikać zagrożeń, które niesie ze sobą współczesna cywilizacja.

Dbałość o własne zdrowie to znajomość i przestrzeganie zasad higieny osobistej, jak również racjonalny tryb życia oraz rzetelna wiedza o możliwościach zapobiegania chorobom cywilizacyjnym. To także świadomy, mądry wybór pomiędzy szacunkiem dla własnego zdrowia, a uzależnieniem od nałogów: narkotyków, alkoholu, tytoniu. Przede wszystkim jednak jest to ruch, sport i troska o swoją sprawność fizyczną.

Cywilizacja niesie ze sobą przeróżne zagrożenia życia i zdrowia: wypadki przy pracy, nieszczęśliwe zdarzenia, katastrofy komunikacyjne. Musimy umieć im zapobiegać; bezwzględnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa na ulicy, w pracy, podczas zabawy. Powinniśmy być przygotowani, aby w takich nadzwyczajnych sytuacjach udzielić pierwszej pomocy. Trzeba więc znać podstawy ratownictwa.

Taka jest idea tej wędrowniczej służby: uczyć, zachęcać i propagować troskę o własne zdrowie i przestrzegania higieny osobistej; zapobiegać chorobom cywilizacyjnym, dbać o swoją sprawność i kondycje fizyczną, upowszechniać znajomość zasad pierwszej pomocy.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

poznając etapy rozwoju psychologicznego młodego człowieka i warunki jego prawidłowego przebiegu;
pokazując innym, na czym polega racjonalny tryb życia, jak zdrowa się odżywiać, jakie są przyczyny chorób cywilizacyjnych, jak radzić sobie ze stresem, etc.;
stając się honorowy krwiodawcą;
ucząc zuchy z zaprzyjaźnionej gromady lub dzieciaki z młodszej klasy w szkole zasad higieny osobistej;
poznając i upowszechniając wiedzę o genezie wprowadzenia do Prawa Harcerskiego 10 punktu;
organizując dla uczniów, kolegów spotkania dyskusyjne, na których spróbujecie odpowiedzieć na pytanie, dlaczego młodzi ludzie sięgają po alkohol i narkotyki, jakie zagrożenia niesie ze sobą nikotynizm oraz bierne palenie;
organizując w swojej szkole akcje upowszechniania wiedzy o niebezpieczeństwach jakie niosą ze sobą nałogi. Pomyślcie o sposobach ich zwalczania. Pokażcie, jakie instytucje i organizacje na waszym terenie mogą pomóc młodym ludziom w walce z uzależnieniem (kluby anonimowych alkoholików, inne). Zaproście do pomocy specjalistów z tych instytucji;
nagłaśniając wśród dorosłych Światowy Dzień bez Papierosa
organizując w swym środowisku imprezy sportowe, hufcową lub osiedlową olimpiadę sportową, propagując nowe dyscypliny sportu;
pracując jako wolontariusze w pogotowiu ratunkowym, domach spokojnej starości, ośrodkach pomocy społecznej;
zdobywając Odznakę Ratownika Medycznego ZHP;
pełniąc na obozie, rajdzie, biwaku, zlocie służbę medyczną;
dbając o przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas wszystkich zajęć harcerskich;
zdobywając uprawnienia młodszego ratownika WOPR;
organizując w szczepie, hufcu, szkole kurs pierwszej pomocy;
wykonując wspólnie ze specjalistą z obrony cywilnej mapę zagrożeń chemicznych, ekologicznych, komunikacyjnych i innych waszego regionu;
pomagając w zapewnieniu dzieciom bezpiecznej drogi do szkoły.

Instrukcja drużyny harcerskiej, starszoharcerskiej, wędrowniczej i wielopoziomowej

Postanowienia ogólne

Podstawy prawne działania drużyny określa § 30 Statutu ZHP, stanowiący, że rozpoczęcie działalności podstawowej jednostki organizacyjnej ZHP wymaga zgody właściwego komendanta hufca. W szczególnie uzasadnionych wypadkach utworzenie podstawowej jednostki organizacyjnej może nastąpić także za zgodą komendanta chorągwi albo Naczelnika ZHP.
Postanowienia niniejszej instrukcji, w których mowa o harcerzu, harcerzu starszym, wędrowniku, instruktorze, drużynowym, stosuje się odpowiednio do harcerki, harcerki starszej, wędrowniczki, instruktorki i drużynowej.
Jeżeli w niniejszej instrukcji jest mowa o drużynie, należy przez to rozumieć drużynę harcerską, starszoharcerską, wędrowniczą lub wielopoziomową. W drużynie wielopoziomowej działają małe grupy (np. szóstki, zastępy, patrole), z co najmniej dwóch grup metodycznych.

Rozpoczęcie działalności drużyny

Warunkami utworzenia drużyny próbnej są:

uzyskanie zgody właściwego komendanta;
spełnienie przez drużynowego warunków określonych w pkt. 11;
zatwierdzenie we właściwej komendzie planu pracy drużyny na okres próbny.

Po spełnieniu powyższych wymagań właściwy komendant zatwierdza drużynę na okres próbny oraz mianuje drużynowego i opiekuna, (jeśli drużynowy nie jest pełnoletni). W okresie próbnym drużyna posługuje się nazwą zawierającą określenie “próbna”.

Okres próbny trwa od 2 do 6 miesięcy.
Warunkiem pozytywnego zamknięcia okresu próbnego jest:

praca zgodna z odpowiednią metodyką,
własna obrzędowość;
pozytywna ocena realizacji planu pracy okresu próbnego;
osiągnięcie liczebności minimum 16 członków drużyny (w szczególnych wypadkach komenda hufca może obniżyć te liczbę do 12); w wypadku drużyny wędrowniczej - 9 członków drużyny;
w wypadku drużyny wędrowniczej - przedstawienie właściwej komendzie konstytucji drużyny.

Po zamknięciu okresu próbnego z wynikiem pozytywnym:

właściwa komenda nadaje drużynie numer oraz, na jej wniosek, może nadać jej nazwę;
właściwa komenda może przyznać drużynie prawo posiadania imienia i sztandaru; tryb przyznawania nazwy, imienia i sztandaru określa odrębna instrukcja;
członkowie drużyny mogą składać Przyrzeczenie Harcerskie;
drużyna ma prawo używania pieczęci zarejestrowanych we właściwej komendzie;
drużyna ma prawo organizowania obozów i zimowisk.

Rozpoczęcie i zamknięcie okresu próbnego, zatwierdzenie drużyny, mianowanie drużynowego
i opiekuna ogłaszane jest w rozkazie właściwego komendanta.
Osoby do lat 16 mogą należeć do drużyny za pisemną zgodą rodziców lub opiekunów prawnych.

Funkcyjni drużyny

Drużynowym może być tylko instruktor ZHP lub członek ZHP w wieku, co najmniej 16 lat, po ukończeniu kursu drużynowych i przygotowany do pracy odpowiednią metodyką, który złożył pisemne zobowiązanie do prowadzenia drużyny. Jeśli drużynowy nie jest pełnoletni, właściwy komendant wyznacza pełnoletniego opiekuna, który składa pisemne zobowiązanie do pełnienia tej funkcji.
Drużynowy:

kieruje pracą drużyny zgodnie z obowiązującymi przepisami wewnętrznymi ZHP oraz innymi przepisami prawa;
odpowiada za bezpieczeństwo i zdrowie członków drużyny;
odpowiada za opracowanie i realizację planu pracy drużyny;
odpowiada za prowadzenie dokumentacji drużyny;
odpowiada za gospodarkę drużyny;
odpowiada za terminowe i rzetelne przeprowadzenie spisu harcerskiego w drużynie,
przygotowuje następcę na funkcję drużynowego;
współpracuje z rodzicami członków drużyny i środowiskiem działania drużyny;
podnosi swoje umiejętności i wiedzę metodyczną;
bierze czynny udział w działaniach hufca;
uzyskuje wsparcie programowo-metodyczne z właściwej komendy;
reprezentuje drużynę;
wydaje rozkazy;
przyjmuje i zwalnia członków drużyny;
dopuszcza do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego;
przyjmuje Przyrzeczenie Harcerskie - jeśli jest instruktorem ZHP.

Drużynowemu w prowadzeniu drużyny pomaga, co najmniej jeden przyboczny, mianowany rozkazem przez drużynowego. W drużynach koedukacyjnych przynajmniej jeden przyboczny powinien być innej płci niż drużynowy.
Zastępami kierują przygotowani do funkcji zastępowi, mianowani rozkazem przez drużynowego. W drużynie wędrowniczej pracę zastępów wędrowniczych lub patroli zadaniowych koordynują wędrownicy powołani przez te zespoły, a mianowani rozkazem przez drużynowego.
Drużynowy może powołać innych funkcyjnych (np. kronikarz, skarbnik, kwatermistrz).
Opiekun drużyny:

odpowiada za bezpieczeństwo i zdrowie członków drużyny;
odpowiada za gospodarkę drużyny;
czuwa nad prawidłowością działań wychowawczych drużynowego.

System pracy drużyny

Drużyna harcerska pracuje zgodnie z metodyką harcerską, drużyna starszoharcerska - metodyką starszoharcerską, a drużyna wędrownicza - metodyką wędrowniczą. W drużynie wielopoziomowej drużynowy stosuje metodyki odpowiednie do wieku członków drużyny.
Drużynowy planuje i prowadzi działalność wychowawczą uwzględniając zasady zawarte w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim, oczekiwania członków drużyny, rodziców i środowiska działania oraz propozycje programowe ZHP.
Drużyna dba o stworzenie ciągu wychowawczego przez współpracę z jednostkami zrzeszającymi członków ZHP z pozostałych grup metodycznych.
Drużyna harcerska i starszoharcerska składa się, z co najmniej dwóch zastępów. Zastęp zrzesza od 5 do 12 członków drużyny. W drużynach koedukacyjnych pracują zastępy żeńskie i męskie.
Drużyna wędrownicza pracuje systemem zastępów wędrowniczych lub systemem patroli zadaniowych albo obydwoma systemami równolegle. Zastęp zrzesza od 4 do 7 wędrowników,
a patrol zadaniowy liczbę wędrowników konieczną do realizacji określonego zadania.
Zbiórki drużyny oraz samodzielne zbiórki zastępów odbywają się regularnie.
Drużyna, również w okresie próbnym, zbiera składki członkowskie i przekazuje odpowiednią ich część do właściwej komendy.
Przy drużynie może działać Koło Przyjaciół Harcerstwa.
Działalność finansowo-gospodarczą drużyny regulują odrębne instrukcje ZHP.
Nadzór nad działalnością drużyny sprawuje właściwa komenda. Drużyna podlega także kontroli odpowiedniej komisji rewizyjnej.

System kierowania w drużynie

Działalnością drużyny kieruje:

drużyny harcerskiej - drużynowy przy pomocy rady drużyny;
drużyny starszoharcerskiej - drużynowy przy współudziale rady drużyny;
drużyny wędrowniczej - rada drużyny pod przewodnictwem drużynowego.

W skład rady drużyny harcerskiej i starszoharcerskiej wchodzą drużynowy, przyboczni, zastępowi oraz inni członkowie drużyny - zgodnie z przyjętymi w drużynie ustaleniami. W pracach rady drużyny uczestniczy z głosem doradczym opiekun drużyny. Kompetencje i sposób pracy rady drużyny określa drużynowy uwzględniając wiek i dojrzałość członków drużyny.
Skład, kompetencje oraz sposób pracy rady drużyny wędrowniczej określa konstytucja drużyny, którą zatwierdza cała drużyna.
Ważne decyzje drużynowego oraz uchwały rady drużyny drużynowy ogłasza rozkazem.

Dokumentacja drużyny

Drużyna prowadzi i przechowuje następującą dokumentację pracy wychowawczo-organizacyjnej:

książkę pracy wraz z rejestrem członków i pisemnymi zgodami rodziców na przynależność do drużyny;
plan pracy przedstawiony we właściwej komendzie;
rozkazy drużynowego;
teczkę korespondencji drużyny;
dokumentację pracy zastępów;
dokumentację finansowo-gospodarczą z rejestrem składek członkowskich;
drużyna wędrownicza - konstytucję drużyny przedstawioną we właściwej komendzie.

Zakończenie działalności drużyny

W przypadku działalności niezgodnej z celami, zasadami i regulaminami ZHP i metodą harcerską właściwa komenda może:

wyznaczyć okres do 3 miesięcy na doprowadzenie działań drużyny do pełnej zgodności z przepisami ZHP;
zwolnić z pełnionej funkcji drużynowego, mianując jednocześnie nowego;
rozwiązać drużynę.

Drużynowemu przysługuje prawo do odwołania się od decyzji o zwolnieniu z funkcji lub rozwiązaniu drużyny w ciągu 14 dni od daty powiadomienia drużynowego o tej decyzji.
W razie rozwiązania drużyny, również próbnej, właściwy komendant ma obowiązek zaproponować jej członkom przydział do innej drużyny.
Majątek i dokumentacja rozwiązanej drużyny są przejmowane przez właściwą komendę. W wypadku drużyn działających w szczepach lub związkach drużyn majątek jest przejmowany przez szczep lub związek drużyn.

KRYTERIA HARCERSKIEJ DRUŻYNY SPECJALNOŚCIOWEJ_____________

Harcerska drużyna specjalnościowa to sposób realizacji programu harcerskiego wzbogaconego treściami specyficznymi dla danego rodzaju specjalności.

Prawo do ubiegania się o miano drużyny specjalnościowej uzyskuje drużyna harcerska lub starszoharcerska (wielopoziomowa), która działa co najmniej przez jeden rok zgodnie z “Instrukcją GK ZHP w sprawie organizacji i zasad działania drużyny harcerskiej lub starszoharcerskiej” i uzyskała pozytywną ocenę swojej działalności przez komendanta hufca ZHP.
Drużyna realizuje taki program, aby poprzez zdobywanie sprawności, znaków służb, odznak specjalnościowych, stopni harcerskich i instruktorskich, uprawnień państwowych harcerki, harcerze w zgodzie z metodą harcerską rozwijali swoją wiedzę i umiejętności z zakresu wybranej specjalności.
Harcerki, harcerze i instruktorzy w ciągu roku swojej działalności zdobywają kolejne stopnie wtajemniczenia:

harcerskiego (sprawności, znaki służb, stopnie harcerskie i instruktorskie),
specjalnościowego (odznaki specjalnościowe, kursy specjalistyczne, uprawnienia państwowe itp.).

Harcerki, harcerze i instruktorzy w harcerskiej drużynie specjalnościowej podejmują służbę na rzecz środowiska lokalnego (innych drużyn, hufca, chorągwi, szkoły, osiedla, wsi, miasta, regionu itp.) wykorzystując poziom swojego specjalnościowego wyszkolenia.
Harcerska drużyna specjalnościowa dba o wymianę doświadczeń z innymi drużynami, uczestnicząc w zlotach, turniejach, harcach i grach oraz w pracach referatów, wydziałów i inspektoratów swojej specjalności.
Nazwa i bohater drużyny, nazwy zastępów powinny być związane z przyjętą specjalnością.
Drużynowym harcerskiej drużyny specjalnościowej powinien być instruktor ZHP posiadający wiedzę

i umiejętności z danej specjalności, najlepiej udokumentowane ukończeniem kursu specjalistycznego lub uprawnieniem państwowym.

W przypadku, kiedy drużynowy nie posiada takich kwalifikacji, w drużynie powinien być specjalista danej specjalności, tzw. szef wyszkolenia specjalnościowego.

W harcerskiej drużynie specjalnościowej mogą działać zastępy, z których każdy realizuje inną specjalność. Zastępy te, szczególnie starszoharcerskie, powinny być prowadzone przez harcerzy lub instruktorów posiadających odpowiedni zasób wiedzy i umiejętności z zakresu danej specjalności.
Drużyna współpracuje z organizacjami i instytucjami specjalizującymi się w wybranej przez drużynę specjalności.
Drużyna po rocznej pracy na podstawie tych kryteriów i pozytywnej oceny swojej działalności zwraca się do komendanta hufca ZHP o ogłoszenie jej w rozkazie Harcerską Drużyną Specjalnościową określając wyraźnie nazwę specjalności.
Harcerska drużyna specjalnościowa raz w roku na podstawie powyższych kryteriów dokonuje samooceny swojej działalności z udziałem komendanta hufca.

W przypadku negatywnej samooceny potwierdzonej przez komendanta hufca drużyna traci prawo do noszenia miana Harcerskiej Drużyny Specjalnościowej ZHP, co komendant hufca ogłasza w swoim rozkazie.

KRYTERIA HARCERSKIEGO KLUBU SPECJALNOŚCIOWEGO:

Harcerski Klub Specjalnościowy może być powołany, jeżeli zrzesza minimum siedmiu instruktorów lub działaczy harcerskich.
Harcerski Klub Specjalnościowy powołuje w rozkazie komendant hufca lub komendant chorągwi.
Członkami HKS mogą być:

instruktorzy i działacze harcerscy,
harcerki i harcerze, którzy nie mogą rozwijać swoich zainteresowań w macierzystych drużynach, jednak zgodnie z przydziałem służbowym pozostają w swoich drużynach, gdzie prowadzą swoją podstawową działalność.

Klub może prowadzić działalność na rzecz dzieci i młodzieży niezrzeszonej w ZHP. Jest to element służby harcerskiej na rzecz społeczności lokalnej. Osoby niezrzeszone w ZHP nie mogą być członkami HKS.
Klub prowadzi działalność w oparciu o plan pracy zatwierdzony przez jednostkę nadrzędną. Plan pracy powinien być tak skonstruowany, aby poprzez zdobywanie stopni, sprawności, odznak specjalistycznych

i uprawnień państwowych, jego członkowie realizowali wybraną specjalność i podnosili swoje kwalifikacje.

Szefa HKS mianuje komendant hufca lub chorągwi. Szefem klubu powinien być instruktor ZHP posiadający kwalifikacje specjalistyczne - najlepiej uprawnienia państwowe, o stopniu instruktora danej specjalności.
Działalność HKS jest oceniana raz w roku przez komendę hufca lub chorągwi, która go powołała.
HKS prowadzi dokumentację swojej działalności: książkę pracy, książkę finansową, dziennik pism przychodzących i wychodzących, kronikę itp.
Gospodarkę finansową Klubu reguluje obowiązująca w ZHP Instrukcja gospodarczo-finansowa.
Harcerski Klub Specjalnościowy współpracuje z organizacjami i instytucjami specjalizującymi się w wybranej przez Klub specjalności.

„KAPOWNICZEK” ORGANIZATORA IMPREZ_________________________

Na koniec tego poradnika zamieszczam „małą ściągę”, która pomoże Ci zapamiętać wszystkie etapy organizacji imprez. Czyli co musisz zrobić najpierw, przed np. biwakiem, oraz to co Cię czeka przy jego rozliczeniu.

Dokumenty potrzebne do organizacji biwaku:

Lista uczestników (najlepiej numerem PESEL), adresem, telefonem do rodziców lub opiekunów,
Lista odpłatności uczestników za imprezę,
Dowód wpłaty od skarbnika drużyny, że odpłatność uczestników została „wciągnięta” do książki finansowej drużyny,
Pisemne zgody rodziców lub opiekunów na wyjazd(PAMIĘTAJ! JEDNA ZGODA NA JEDEN WYJAZD!!!!!!), Dobrze jest dać młodszym dzieciom karteczki z informacją o której jest zbiórka, gdzie i co mają zabrać. Najlepiej jest jednak zrobić spotkanie z rodzicami przed wyjazdem.
Jeśli planujesz dofinansowanie z Komendy Hufca, warto napisać osobną prośbę do Komendy Hufca z dokładnym, planowanym, przeznaczeniem otrzymanej kwoty,
Karta imprezy (w dwóch kopiach- obie składasz w Komendzie Hufca- jedną zabierasz zatwierdzoną na wyjazd!!!),

PRZYPOMINAM!!!!!

Składanie karty imprezy powinno nastąpić najpóźniej na(zorientuj się w swojej macierzystej Komendzie Hufca, jakie są terminy składania kart imprez.W Hufcu Stargard są następujące):

21 dni- karty imprezy z planowanym dofinansowaniem KH (Komenda musi mieć czas na podjęcie decyzji).
14 dni- karty imprezy bez dofinansowania KH.
10 dni- karty imprezy drużyn.

Karty imprez powinny być składane do Komendy Hufca!!!!!!

Musisz uzyskać pisemną akceptację, pod względem programowym i organizacyjnym, Komendanta Hufca. Dopiero wtedy możesz jechać z drużyną na biwak.

Kalkulacja- jest Twoim „planem finansowym”, w której uwzględniasz zaplanowane wydatki na wyjazd i po przyjeździe- rzeczywiste, poniesione przez Was. Pomoże to przy planowaniu większych imprez lub podobnych wyjazdów drużyny!!!
Program wyjazdu (również w 2 kopiach- jedną kopie zostawiasz w Hufcu, drugą zatwierdzoną zabierasz ze sobą),
Dobrze jest zaopatrzyć się w ksero polisy ubezpieczeniowej, (jeżeli ubezpieczyłeś drużynę w Hufcu), jeśli nie- oryginał polisy musisz mieć na wyjeździe,
Jadłospis na wyjazd. Musisz wiedzieć, czym nakarmisz swoja drużynę, warto, więc zaplanować odpowiedni posiłek,

Wyjazd

Niestety to jeszcze nie koniec papierków. Proponuję zacząć od:

Zapoznania uczestników wyjazdu z obowiązującymi regulaminami i zebraniem ich podpisów na specjalnym druku,
Teraz zostało ci zbieranie wszelkich rachunków, biletów. Przypominam, ze najlepiej byłoby gdyby były one podpisane przez trzy osoby. Jest to bardziej wiarygodne. Poza tym muszą być one z tyłu dokładnie opisane, czyli na co artykułu zakupiono i co się z nimi stało,

To wszystkie powyższe dokumenty musisz mieć, aby rozliczyć imprezę. Ale:

Jeśli otrzymałeś dotację z Komendy Hufca, rozliczenie musisz przedstawić w hufcu, z reguły w ciągu 7 dni od otrzymania dofinansowania (można umówić się indywidualnie).

Jeśli nie miałeś dofinansowania, cały komplet dokumentów musisz mieć w dokumentacji finansowej drużyny.

ZAŁĄCZNIKI:

1 .Lista uczestników

Lp.

Nazwisko imię

Data urodzenia

Adres zamieszkania

Telefon rodziców

PESEL DZIECKA

uwagi

2.Lista odpłatności

Lp.

Nazwisko i imię

Kwota odpłatności

Podpis uczestnika

3. Dowód wpłaty (rejestr wpłat do skarbnika- każda drużyna powinna posiadać taki rejestr i mieć go zarejestrowanego w Komendzie Hufca): o takiej treści:

„Odpłatność uczestników wg listy, na biwak drużyny do Międzywodzia w dniach 01-03.05.2004 r.” Pamiętajcie o dacie i podpisie przyjmującego odpłatność!!!!

4. Zgoda rodziców lub opiekunów na wyjazd:

„Wyrażam zgodę na wyjazd mojej córki Joanny Kowalskiej, na biwak drużyny do Międzywodzia w terminie 01-03.05.2004 r.

30.04.2004 r. Jadwiga Kowalska

5. Wniosek o dofinansowanie do Komendy Hufca

Może mieć taką treść:

25 DH <Reinkarnacja> Stargard, dn.10.04.04 r.

im. Janusza Korczaka

w Stargardzie

Komenda Hufca ZHP

W Stargardzie Szczecińskim

Zwracam się z prośbą o dofinansowanie wyjazdu drużyny na biwak ekologiczny, który odbędzie się w Międzywodziu w dn. 01-03.05.2004 r. W biwaku weźmie udział 15 osób +opiekun. Biwak ma być podsumowaniem pracy drużyny wciągu minionego czasu. W zamian deklarujemy się pomóc w uporządkowaniu bazy przed Akcją Letnią.

Całkowity koszt wyjazdu na jedna osobę wynosi 50 zł. Proszę o pozytywne rozpatrzenie prośby.

CZUWAJ!

Drużynowy

Jaś Kowalski

6. Karta imprezy

Stargard dnia ......................................

KARTA IMPREZY

Nazwa imprezy..........................................................................................................................

Termin i miejsce ......................................................................................................................

Odpowiedzialny .....................................................................................................................

Uczestnicy ................................................................................................................................

Główne cele imprezy................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zapotrzebowanie na sprzęt...................................................................................................

DEKLARACJA W SPRAWIE OCHRONY ŻYCIA I ZDROWIA DZIECKA

W poczuciu pełnej osobistej odpowiedzialności przed własnym sumieniem, rodzicami i społeczeństwem za bezpieczeństwo życia i zdrowia powierzonych mej opiece dzieci, na ..............................................................................., zorganizowanym przez ......................................................................................... od ........................... do...................................... oświadczam, co następuje:

Z należytą uwagą i zrozumieniem zapoznałem się z wszystkimi materiałami i przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa życia i zdrowia dzieci i młodzieży.
Zobowiązuję się do skrupulatnego przestrzegania i stosowania zawartych w tych przepisach wskazówek, środków i metod w czasie pełnienia przeze mnie obowiązków.
Uzyskałem pisemną zgodę rodziców lub opiekunów prawnych na uczestnictwo dzieci w ..................................

1. ...................................................................................................................................................

(imię i nazwisko drużynowego, podpis -data)

2.....................................................................................................................................................

(imię i nazwisko opiekuna, rodzica, podpis -data)

Preliminarz budżetowy:

WPŁYWY WYDATKI

Odpłatność uczestników ....................zł Ubezpieczenie..............................zł

Fundusz własny ....................................zł Przejazd........................................zł

Dotacja KH .........................................zł Wyżywienie..................................zł

Inne .......................................................zł Materiały prog ...........................zł

Inne wydatki................................zł

----------------- -----------------

RAZEM ..........................zł RAZEM ..................zł

..................................

podpis organizatora

Zgoda Komendanta Hufca na organizację imprezy: ......................................................................................................................................................

...............................

podpis Komendanta

Wykaz dokumentów potrzebnych do rozliczenia imprezy:

1.Program imprezy /należy dostarczyć z kartą imprezy do zatwierdzenia/

2.Lista uczestników i lista odpłatności

3.Zestawienie ilościowe biletów z opisem

4.Polisa ubezpieczeniowa z opisem

5.Rachunki żywnościowe i raporty z opisem

6.Pozostałe rachunki z opisem

Podpisaną kopię karty imprezy oraz polisę ubezpieczenia należy zabierać ze sobą na wyjazd!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Potwierdzenie rozliczenia przez Komendę Hufca:..........................................................

………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

............................. ................. podpis Komendanta

7. Kalkulacja

W kalkulacji planujesz dokładnie swoje wydatki, które poniesiesz przy

organizacji imprezy. Pomoże Ci to ustalić Twój budżet. Dzięki temu będziesz wiedział ile pieniędzy możesz przeznaczyć na materiały programowe, na wyżywienie czy nagrody. Druki kalkulacji są dostępne w macierzystej Komendzie Hufca. Już po imprezie warto wpisać rzeczywiste koszty, jakie ponieśliście przy organizacji imprezy. Da Ci to informację na przyszłość, czyli ile „taka impreza „ kosztuję w przeliczeniu na 1 członka drużyny. A to przyda się przy następnym biwaku.

8. Wykaz „zapoznałem się obowiązującymi regulaminami”

Zapoznałem się z obowiązującymi regulaminami: regulaminem zastępu służbowego, regulaminem służby wartowniczej, regulaminem sanitarnym, regulaminem ochrony przeciw pożarowej, regulaminem poruszania się po drogach, regulaminem zachowania się na wycieczkach autokarowych, przewozów PKP i PKS, regulaminem kąpieli.

Miejscowość, data

NN Nazwisko i imię

Podpis uczestnika

9. Rachunki, zestawienia biletów

Pamiętaj, że każde zestawienie biletów i wszystkie faktury powinny być przez Ciebie opisane. Co to znaczy, musisz z tyłu faktury napisać na co konkretnie zużyliście zakupione artykuły (czy na nagrody, czy też na realizację programu imprezy, czy jej organizację), date imprezy i miejsce. To ważne. Oprócz Twojego podpisu dobrze jest, jeśli na fakturze widnieją jeszcze dwa podpisy. Będzie to potwierdzenie prawdziwego ich przeznaczenia i wykorzystania. Nikt też nie zarzuci Ci nieuczciwości. Zestawienia biletów naklejasz na kartkę A-4 i opisujesz, na jaką trasę zostały zakupione, datę przejazdu, zliczasz kwotę całościowo, jaką wydaliście na bilety i podpisujesz. I to chyba tyle. Powodzenia.

Zebrała i opracowała: phm. Krystyna Kurczewska

Wyszukiwarka