Pedosfera i biosfera, •Geografia


STREFOWOŚĆ KLIMATYCZNO-ROŚLINNO-GLEBOWA

Strefa klimatyczna

Typ klimatu

Formacja roślinna

Typ gleby

Występowanie

(przykładowe obszary)

Strefa klimatów równikowych

Równikowy

wybitnie wilgotny

Zawsze zielone

wilgotne

lasy równikowe

Czerwonożółte gleby

laterytowe i czerwone

gleby laterytowe (ferralitowe)

Kotlina Kongo, Archipelag Malajski, Niz. Amazonki

Podrównikowy

suchy

Suchy las

podrównikowy,

Sawanna

Gleby cynamonowoczerwone

i czerwonobure oraz

czerwonawe buroziemy

część Wyż. Brazylijskiej, Wyż. Abisyńska, Pn Australia

Strefa klimatów zwrotnikowych

Wilgotny

Monsunowy

Wilgotny lub suchy las

monsunowy

Żółtoziemy i czerwonoziemy

Floryda (wilgotny), Indie, płw. Indochiński

Suchy

Roślinność pustyń

i półpustyń

Szaroziemy, gleby inicjalne

Sahara, płw. Arabski, Namib, Atacama

Strefa klimatów podzwrotniko-wych

Śródziemno-

morski

Lasy i zarośla

twardolistne

Gleby cynamonowe

Basen M. Śródziemnego, wyb. Kalifornii

Suchy

Roślinność półpustyń

Szaroziemy i buroziemy

Wyż. Irańska, Kara-Kum

Strefa klimatów umiarkowanych ciepłych

Morski

Przejściowy

Las liściasty i mieszany

zrzucający liście

na zimę

Gleby brunatne i płowe,

rdzawe oraz bielicowe

Europa śr-zach, wsch. wyb. USA

Kontynentalny

Step

Czarnoziemy i gleby

kasztanowe

Pd-wsch Europa. Wielkie Równiny (USA)

Strefa klimatów umiarkowanych chłodnych

Morski

Przejściowy

Kontynentalny

Tajga (las iglasty)

Gleby bielicowe i płowe

Islandia, wyb. Norwegii (morski), Finlandia (przejściowy), Syberia, Kanada (kontynentalny)

Strefa klimatów okołobieguno-wych

Subpolarny

Tundra

Tundrowe gleby glejowe

Pn Syberia i Kanada

Polarny

Pustynia lodowa

Gleby poligonalne

i strukturalne

Grenlandia, Antarktyda

PROCESY GLEBOTWÓRCZE I SYSTEMATYKA GLEB

Gleba - leżący bezpośrednio pod powierzchnią terenu luźny materiał złożony z nieprzemieszczonych produktów wietrzenia podłoża oraz substancji organicznych pochodzących z rozkładu szczątków organizmów żywych, będący utworem umożliwiającym wzrost roślin.

Czynniki glebotwórcze (wpływające na proces glebotwórczy)

a) skała macierzysta - zwietrzały materiał skalny, w obrębie którego tworzy się gleba,

decyduje o składzie mineralnym gleby, jej właściwościach fizycznych i chem.

b) klimat - na glebę bezpośrednio oddziałuje ilość, rodzaj i rozkład opadów

atmosferycznych, temperatura powietrza i wielkość parowania, wiatr - elementy te

mogą wpływać korzystnie na właściwości gleby lub mogą prowadzić do jej erozji;

pośrednio klimat wpływa na glebę oddziałując na świat roślin i zwierząt czy

rodzaj i przebieg wietrzenia skały

c) biosfera - może modyfikować klimat, wpływać na rodzaj wietrzenia (biologiczne)

skał, obumarłe organizmy dostarczają glebie wielu ważnych składników, które

wykorzystują rośliny, dodatkowo szata roślinna chroni glebę przed erozją

d) rzeźba terenu - od niej zależy m.in. miąższość zwietrzeliny, a więc głębokość, do

jakiej odbywać się będzie proces glebotwórczy - w górnych partiach gór o dużym

nachyleniu dochodzi do usuwania zwietrzeliny i zarazem niszczenia gleby, gdyż

usuwana jest powierzchniowa, najbardziej żyzna warstwa gleby

e) warunki wodne - nadmiar lub niedobór wody decyduje o przebiegu procesów

glebotwórczych (nadmiar wody np. prowadzi do procesu glejowego)

f) człowiek - może polepszać lub pogarszać właściwości gleby

g) czas - gleba jest tworem dynamicznym, podlega ciągłym zmianom pod wpływem

wcześniej wymienionych czynników

Procesy glebotwórcze:

  1. Humifikacja -proces glebotwórczy, prowadzący do powstania próchnicy (humusu)

  2. Mineralizacja związków organicznych - rozkład związków organicznych w warunkach tlenowych (butwienie) i beztlenowych (gnicie)

  3. Bielicowanie - wymywanie substancji mineralnych z górnego poziomu glebowego w głąb profilu. W glebie powstaje wówczas poziom wymywania (eluwialny) o jasnym zabarwieniu, który nadaje nie wymyty kwarc oraz poziom wmywania (iluwialny), w którym gromadzą się wymyte z poziomu eluwialnego związki żelaza, glinokrzemiany i części organiczne.

  4. Brunatnienie - proces zachodzący w środowisku zasadowym (chroni przed wymywaniem), w którym pod poziomem próchnicy powstaje od razu poziom wmywania, który w tym przypadku nosi nazwę poziomu brunatnienia. Cząstki glebowe w tym poziomie pokrywane są rdzawobrunatną otoczką, złożoną z wodorotlenków żelaza i glinu. Intensywny biologiczny obieg składników mineralnych pod wpływem bogatej biocenozy wielogatunkowych lasów liściastych zapobiega wypłukiwaniu w głąb profilu związków i bielicowaniu gleby.

  5. Oglejenie - proces będący wynikiem procesów redukcyjnych zachodzących w warunkach beztlenowych, spowodowanych przesyceniem wodą i wyparciem przez nią powietrza z gleby. Redukcja (odtlenienie) związków żelaza wywołuje zmianę ich barwy na niebieskawą lub zielonkawą

  6. Lateryzacja - zachodzi w warunkach klimatu równikowego - gorącego i wilgotnego. Lateryt to produkt wietrzenia skał magmowych , w warunkach klimatów gorących i wilgotnych (bądź okresowo wilgotnych). Na skutek intensywnego wietrzenia chemicznego następuje uwodnienie tlenków glinu i żelaza od czego pochodzi zabarwienie tych gleb (od żółtego do czerwonego). Lateryty są zaliczane do gleb bardzo kwaśnych i kwaśnych. Niewielki poziom próchnicy zalega bezpośrednio na znacznej miąższości warstwie osadzania (iluwialnej), Żyzność tych gleb jest bardzo niska, w związku z intensywnym wymywaniem i zakwaszeniem oraz szybkim rozkładem substancji organicznych

0x08 graphic

0x08 graphic

Systematyka gleb (najważniejsze typy gleb):

Gleby strefowe

Gleba glejowa

Jest uboga w próchnicę i składniki pokarmowe, najczęściej kwaśna. Płytko zalegająca zmarzlina powoduje silne jej nawilgocenie i oglejenie. Rośnie na niej

roślinność tundrowa, która wykorzystywana jest jako pastwiska dla reniferów.

Gleba bielicowa

Powstają pod lasami iglastymi na podłożu piaszczystym. Rozkładająca się iglasta

ściółka zapewnia kwaśne środowisko a te z kolei sprzyja procesowi bielicowania.

Charakterystyczny w profilu jest poziom wymywania (A2 lub E) o bardzo jasnej

barwie. Są to mało żyzne gleby (ok. 2% próchnicy) a ich rolnicze wykorzystanie

wymaga zabiegów poprawiającychurodzajność.

Gleba brunatna

Powstaje pod lasami liściastymi i mieszanymi, gdzie środowisko jest mniej kwaśne i nie dochodzi do procesu wymywania (bielicowania). Skałą macierzystą jest glina i utwory pyłowe. Brunatna barwa gleb pochodzi od związków żelaza i brunatnych związków próchniczych, które w postaci cienkich błonek powlekają ziarna glebowe.

Gleba ta jest dość żyzna i zasobna w próchnicę (3-4%)

Czarnoziem

Tworzy się pod roślinnością stepową na obszarach lessowych i gliniastych bogatych

w węglany wapnia i magnezu. Duża i zwarta pokrywa roślinna z gęstym

systemem korzeniowym sprzyja akumulacji składników organicznych i mineralnych

w górnych poziomach gleby a to z kolei sprzyja rozwojowi próchnicy (do 10%).

Są to gleby bardzo żyzne.

Gleba cynamonowa

Rozwija się przy udziale roślinności twardolistnej na skałach węglanowych (głównie wapieniach). Ma dobrze rozwinięty poziom próchniczny (do 7% zawartości próchnicy) o barwie cynamonowej. Wiąże się z tym duża żyzność. Latem konieczne jest nawadnianie tych gleb ze względu na niewielkie letnie opady.

Żółtoziemy i czerwonoziemy

Rozwijają się pod wilgotnymi lasami w środowisku kwaśnym, gdzie intensywnie

przebiega proces mineralizacji i w związku z tym mimo dużej ilości materii organicznej ilość próchnicy jest niewielka. Wymagają więc nawożenia, a wykorzystywane są głównie pod uprawę herbaty, owoców cytrusowych i ryżu

Gleby laterytowe (ferralitowe)

Cechuje je silne przemywanie, gdyż występują na obszarach o intensywnych opadach. Bujna roślinność na tym obszarze nie przekłada się na dużą zawartość próchnicy, gdyż gorący i wilgotny klimat sprzyja procesowi mineralizacji.

Cechują się kwaśnym odczynem. Czerwona barwa profilu glebowego pochodzi z utleniania związków żelaza w suchszych okresach. Prowadzi się na nich ekstensywną gospodarkę, uprawiając maniok, trzcinę cukrową, kawę, banany

Gleby astrefowe

Gleba bagienna

Posiada kwaśny odczyn i dużą ilość nie rozłożonej próchnicy. Występuje na obszarach o nadmiarze wody, co powoduje procesy glejowe i gnicie. Są mało żyzne. W Polsce spotkać je można przede wszystkim w rejonie pn-wsch (zwłaszcza w Kotlinie Biebrzańskiej).

Czarna ziemia

Żyzna gleba o grubym poziomie próchnicznym. Powstaje w zagłębieniach terenu z wysokim poziomem wód gruntowych, pod roślinnością głównie łąkową. W Polsce występuje na Kujawach, w okolicach, Pyrzyc (Pomorze Zach.),Wrocławia,

Sochaczewa i Błonia

Rędzina

Żyzna gleba o dużej zawartości próchnicy, utworzona na podłożu węglanowym (wapienie, margle, dolomity) lub siarczanowym (gipsy). Gleba urodzajna lecz trudna do uprawy. Na obszarach klimatu śródziemnomorskiego tworzy odmianę o mniejszej zawartości próchnicy, tzw. terra rossa. W Polsce występuje w pasie wyżyn (od Krakowsko-Częstochowskiej do Lubelskiej)

Mada

Typ gleb aluwialnych powstających w obrębie dolin rzecznych oraz na terenach

delt z materiału przynoszonego przez wodę. Charakterystyczną cechą mad jest

występowanie w ich profilu glebowym różnej grubości warstewek, różniących się od siebie barwą oraz składem granulometrycznym, odpowiadających kolejnym, dużym wezbraniom wód, które zalewając dna dolin osadzają niesioną przez siebie zawiesinę. Mady są przeważnie żyzne, mają zróżnicowaną zawartość próchnicy (1-8%). Tworzą siedliska lasów łęgowych. W Polsce występują na terasach w dolinach

największych rzek (m.in. Wisły, Odry, Warty, Sanu), a także na obszarze Żuław

Wiślanych.

Gleby inicjalne

Gleby początkowego stadium rozwoju. W kategorii gleb astrefowych mogą to być

gleby górskie, które ze względu na ukształtowanie powierzchni (strome stoki)

posiadają niewiele materii organicznej i mineralnej - zwietrzelina i tworzący się poziom próchniczny ulega procesom spłukiwania, odpadania, osuwania itp..

Formacje roślinne na Ziemi

Wiecznie zielony las równikowy

Wiecznie zielony; ogromna różnorodność gatunkowa; drzewa mają układ warstwowy - korony drzew na wysokości 50-60m, przepuszczają niewiele światła, stąd podszyt ubogi, występują w nim epifity (rośliny samożywne rosnące na pniach drzew) i liany (pnącza o zdrewniałych łodygach)

Las monsunowy

Drzewa zrzucają liście w porze suchej; mniej zwarty niż las równikowy; drzewa przystosowane do przeżycia pory suchej

Suchy las podrównikowy (kolczasty)

W klimacie gorącym z długą porą suchą; charakterystyczne rośliny to: akacja, kaktusy; regionalne nazwy to: busz (Afryka), skrub (Australia), katinga (Ameryka Południowa)

Sawanna

Formacja trawiasta z pojedynczymi drzewami (baobaby, akacje, palmy); w czasie pory suchej drzewa zrzucają liście a trawa wysycha; w zależności od długości pory suchej wyróżnia się sawannę: wysoką, niską i pustynną

Roślinność pustyń i półpustyń

Przystosowana do długotrwałych susz; występują sukulenty - rośliny gromadzące wodę w liściach (aloes, agawa) lub łodydze (kaktus), rośliny efemeryczne - ograniczają cykl rozwojowy do kilku dni po opadach, kserofity - rośliny o zdrewniałych częściach (ograniczają parowanie), halofity (słonorośla)

Lasy i zarośla twardolistne

Drzewa i krzewy mają niewielkie, skórzane liście (ograniczenie parowania latem, gdy występuje niedobór wody); charakterystyczne gatunki: dąb korkowy, cedr, pinia, cyprys, mirt, pistacja

Step

Formacja trawiasto-zielna, przystosowana do długich i mroźnych zim oraz gorących i suchych lat (rozwija się głównie wiosną i jesienią); charakterystyczne gatunki: ostnica, kostrzewa (trawy), tulipan, kosaciec; na granicy z lasem występuje lasostep

Las liściasty

Drzewa zrzucają liście na zimę; główne gatunki: buk, grab, klin, jesion; w klimacie umiarkowanym ciepłym przejściowym występuje las mieszany

Tajga

Las iglasty (borealny) - świerk, sosna, modrzew, jodła, brzoza; ubogie runo i podszyt

Tundra

Formacja z reguły bezdrzewna (choć może występować wierzba i brzoza karłowata) z krzewinkami, mchami i porostami, roślinami wrzosowatymi; na granicy tundry i tajgi występuje formacja przejściowa lasotundra

Pustynia lodowa

Obszar pozbawiony roślinności

Zbiorowiska roślinne w Polsce

Typ

Charakterystyka

Typowe rośliny

Występowanie

ZBIOROWISKA LEŚNE

bory sosnowe

Zajmują największą powierzchnię; wykształcone na ubogim siedlisku (zakwaszone gleby bielicowe); ubogi podszyt, smukłe pnie drzew, korony wysoko

drzewa: sosna zwyczajna

podszyt: jałowiec

runo: borówka czarna, mchy, porosty

na ubogich glebach w całej Polsce, np. Bory Tucholskie, Puszcza Kampinoska, Puszcza Kurpiowska, większa część pojezierzy

bory mieszane

Drzewostan mieszany; podszyt i runo dość bogate; na lekko zakwaszonych glebach

drzewa: sosna, dąb, brzoza, topola, rzadziej buk, świerk i jodła

podszyt: leszczyna, kalina, jarzębina

runo: borówka czarna

na dość ubogich glebach w całej Polsce np.: Niz. Wielkopolska, Niz. Mazowiecka, Niz. Podlaska, puszcze: Białowieska, Romnicka, Augustowska, Borecka

grądy

wielogatunkowe lasy mieszane z rzadkim, ale różnorodnym gatunkowo podszytem, runo zależne od wilgotności, na glebach brunatnych

drzewa: grab, dąb, lipa, klon, rzadziej buk, osika, brzoza, modrzew i jodła

podszyt: głównie leszczyna, trzmielina zwyczajna

runo: zawilce

cała Polska np. Niz. Wielkopolska, Niz. Śląska, Wyż. Małopolska

buczyny

żyzne lasy liściaste i mieszane; zwarty drzewostan; rozwijają się na wilgotnych siedliskach

drzewa: buk, rzadziej dąb i lipa

podszyt: młode buki, wiciokrzew

runo: perłówka jednokwiatowa, zawilec gajowy, mech

Karpaty (buczyna karpacka) Sudety (buczyna sudecka), pomorze (buczyna pomorska)

łęgi

wielogatunkowe lasy liściaste na żyznych glebach okresowo zalewanych przez wodę (madach)

drzewa: wierzba, topola, olsza, jesion, wiąz, dąb

podszyt: bez czarny, trzmielina

runo: fiołek wonny, wilczomlecz błotny, pokrzywa zwyczajna

w terasach zalewowych większych rzek

olsy

Lasy o charakterystycznym wyglądzie, gdzie wokół podstaw pni drzew tworzą się porośnięte roślinnością kępy, a przestrzenie między nimi zwykle wypełnione są wodą; porastają bowiem tereny o wysokim poziomie wód gruntowych, o utrudnionym odpływie wód

drzewa: olsza czarna, brzoza, jesion

podszyt: kruszyna pospolita, czeremcha zwyczajna, kalina koralowa

runo: knieć błotna, rzęsa drobna, pływacz zwyczajny, kosaciec żółty, turzyce

nad brzegami jezior, w obrębie dolin rzecznych, na terenach bagiennych, w parkach narodowych: Biebrzańskim, Poleskim, Białowieskim, Słowińskim

ZBIOROWISKA NIELEŚNE

roślinność wydm

Podłoże ubogie lub średnio zasobne w sole mineralne, gleby inicjalne z sypkim piaskiem (wydmy nadmorskie) lub gleby bielicowe (wydmy śródlądowe)

trawy: wydmuchrzyca, piaskownica, turzyce; mikołajek nadmorski

wybrzeże (oprócz klifów i terenów zabagnionych), doliny rzek i piaszczyste sandry np. Kotlina Sandomierska, Puszcza Kampinoska

roślinność wodna

Tworzy charakterystyczne strefy roślinności wynurzonej, pływającej i zanurzonej

roślinność wynurzona: pałka wodna, trzcina zwyczajna, sit

roślinność pływająca: grążel żółty, rzęsa wodna, strzałka wodna

roślinność zanurzona: rdestnice, rogatek, moczarka

roślinność szuwarowa: trzcina zwyczajna, pałka wodna, turzyce wysokie

W wodach stojących lub wolno płynących, starorzecza, brzegi jezior

roślinność torfowiskowa

torfowiska niskie

zasilane wodami płynącymi bogatymi w sole mineralne

turzyca pospolita, wełnianka wąskolistna

w dolinach rzek np. Biebrzy, Noteci, Warty, Narwi

torfowiska wysokie

zasilane wodami opadowymi ubogimi w sole mineralne

mchy torfowce, żurawina błotna, rosiczka okrągłolistna

np. torfowisko na równi pod Śnieżką i w Górach Izerskich

torfowiska pośrednie

o mieszanych warunkach

jak w niskich i wysokich

bagna Polesia Lubelskiego i pojezierzy

roślinność stepowa

Występuje na słonecznych zboczach wzgórz, wąwozów, dolin rzecznych, na glebach zasobnych w węglan wapnia

ostnica włosowata, mikołajek polny, miłek wiosenny

wyżyny: Małopolska, Lubelska, zbocza dolin dolnej Wisły i Odry

W górach wyraźnie zaznacza się piętrowość roślinna, wywołana obniżaniem się temperatury wraz ze wzrostem wysokości. W Polsce wyróżniamy następujące piętra roślinne:

- piętro pogórza - lasy liściaste i bory mieszane

- piętro regla dolnego - lasy bukowe i bukowo-jodłowe

- piętro regla górnego - bór świerkowy

- piętro kosodrzewiny - krzewiasty gatunek sosny

- piętro hal - zbiorowisko łąkowe z roślinnością trawiastą, krzewinkami i porostami

- piętro turni - mchy, porosty

Parki Narodowe w Polsce

Park narodowy to obszar nie mniejszy niż 1000 ha, odznaczający się wybitnymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi. Ochroną jest objęty każdy element środowiska. Obecnie istnieją 23 parki narodowe

Nazwa parku

Krótka charakterystyka

Pas pobrzeża

Woliński Park Narodowy

Usytuowany w zachodniej części wyspy Wolin; roślinność nadmorska (mikołajek nadmorski), liczne ptaki (bielik, kobuz); wybrzeże klifowe i wzgórza morenowe

Słowiński Park Narodowy

Obejmuje część wybrzeża środkowego z ruchomymi wydmami nadmorskimi; roślinność nadmorska (mikołajek nadmorski, turzyca piaskowa), liczne ptaki (orlik, bielik, kruk); liczne obszary podmokłe, torfowiska oraz lasy sosnowe

Pas pojezierzy

Park Narodowy Ujścia Warty

Najmłodszy park, zajmuje podmokły obszar ujścia Warty do Odry; bogata roślinność wodna (grzybień biały, grążel żółty), liczne gatunki ptaków (wodniczka, derkacz, żuraw, gęś gęgawa, łabędź niemy), jeden z najważniejszych terenów lęgowych ptaków wodnych i błotnych w Polsce

Drawieński Park Narodowy

Obejmuje część kompleksu leśnego Puszczy Drawieńskiej, rozciągniętej na równinie sandrowej z głęboko wciętymi dolinami rzecznymi (rzeka Drawa tworzy efektowne wąwozy i doliny); faunę reprezentują: bielik, orlik, bocian czarny, bóbr, wydra; z flory szczególnie cenne są: storczyki, żurawina drobnolistkowa, rosiczki, turzyca bagienna, widłaki

Wielkopolski Park Narodowy

Obejmuje obszar polodowcowy z licznymi rynnami polodowcowymi, kemami, ozami i głazami narzutowymi; lasy silnie przekształcone z nasadzeniami sosny (gatunkiem pierwotnym jest dąb); wśród fauny wyróżniamy: gniewosza, zaskrońca i liczne chrząszcze

Park Narodowy Bory Tucholskie

Obejmuje obszar piaszczystej równiny sandrowej, urozmaiconej przez liczne wydmy, rynny polodowcowe i jeziora wytopiskowe; porastają go rozległe bory sosnowe; osobliwymi gatunkami roślin są: rosiczki, cis pospolity, a zwierząt: bielik, żmija zygzakowata i jenot

Wigierski Park Narodowy

Obejmuje fragment Pojezierza Mazurskiego, obszar rzeźby młodoglacjalnej z licznymi kemami, ozami, sandrami, nierównościami moreny dennej poprzecinanej rynnami lodowcowymi; występują tu torfowiska z brzozą niską, wełnianeczką alpejską, rosiczką okrągłolistną i żurawiną drobnolistną; można tu spotkać liczne stanowiska bobra, który jest symbolem parku

Pas nizin

Kampinoski Park Narodowy

Obejmuje fragment pradoliny Wisły w Kotlinie Warszawskiej porośnięty dużym kompleksem leśnym - Puszczą Kampinoską; charakterystyczne wydmy śródlądowe i liczne zabagnienia; z fauny można spotkać rysia, łosia, borsuka i bociana czarnego; osobliwością parku jest występowanie brzozy czarnej

Biebrzański Park Narodowy

Obejmuje znaczą część Kotliny Biebrzańskiej, największy i najbardziej naturalny w Europie Środkowej kompleks torfowisk i bagien; siedlisko wielu ptaków (dubelt, wodniczka, rybitwa czarna, orlik grubodzioby, szablodziób), park o największej powierzchni w kraju

Narwiański Park Narodowy

Obejmuje bagienną dolinę Narwi wykształconą w kompleksie osadów lodowcowych na wysoczyźnie morenowej; Narew silnie tu meandruje tworząc liczne starorzecza; siedliska licznych gatunków ptaków: rokitniczki, brzęczki, cyranki, derkacza; licznie reprezentowana roślinność bagienna

Białowieski Park Narodowy

Obejmuje obszar staroglacjalnej wysoczyzny morenowej o mało urozmaiconej rzeźbie z najlepiej zachowanymi fragmentami pierwotnego europejskiego lasu niżowego; dominują grądy, rzadsze są łęgi i bory mieszane, najstarszy park w kraju, którego symbolem jest żubr

Poleski Park Narodowy

Obejmuje zachodnią część Polesia Lubelskiego o równinnej rzeźbie z licznymi jeziorami krasowymi, torfowiskami i bagnami; specyficzna roślinność tundrowa: wierzba lapońska i borówkolistna, turzyce; liczne gatunki ryb (szczupak, węgorz), ptaków (orzeł przedni, bielik, orlik grubodzioby)

Pas wyżyn

Ojcowski Park Narodowy

Obejmuje południową część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej z charakterystyczną rzeźbą krasową rozwiniętą na podłożu wapieni jurajskich; liczne jaskinie (Grota Łokietka), ostańce krasowe (Maczuga Herkulesa); z flory charakterystyczny storczyk obuwik, ostnica Jana, a z fauny: krogulec, pluszcz, borsuk i gronostaj

Świętokrzyski Park Narodowy

Obejmuje Łysogóry (najwyższe pasmo Gór Świętokrzyskich), z gołoborzami, czyli rumowiskiem głazów; występują tu zwarte drzewostany jodły, charakterystyczny jest kosaciec syberyjski i pełnik europejski; z fauny na uwagę zasługują: cietrzew i gniewosz plamisty

Roztoczański Park Narodowy

Obejmuje część Roztocza Środkowego zbudowanego z górnokredowych opok i margli; liczne wąwozy lessowe; zróżnicowane lasy (głównie bór jodłowy i buczyna karpacka); rzadkim gatunkiem jest wąż Eskulapa; prowadzi się tutaj hodowlę konika polskiego

Pas gór

Karkonoski Park Narodowy

Obejmuje najwyższe pasmo Sudetów - Karkonosze, zbudowane ze skał metamorficznych i magmowych; elementy rzeźby wysokogórskiej (kotły polodowcowe, głębokie doliny), liczne ostańce granitowe, wodospady (Kamieńczyk); piętrowy układ roślinności; spośród licznych gatunków zwierząt charakterystyczny jest muflon

Park Narodowy Gór Stołowych

Obejmuje środkową część Sudetów z unikatową rzeźbą płytową zbudowaną z piaskowców ciosowych i margli, w których wytworzyły się osobliwe elementy rzeźby - labirynty i głębokie rozpadliny; dominuje las świerkowy, ze zwierząt wymienić można bociana czarnego, trzmielojada i żmiję zygzakowatą

Babiogórski Park Narodowy

Obejmuje grzbiet masywu Babiej Góry z piętrowym układem roślinności; północna część masywu obejmuje rumowiska skalne; zachowały się tutaj dziewicze fragmenty puszczy karpackiej; w reglu dolnym: jodły, świerki i buki, w reglu górnym: świerki i jawory; z fauny: niedźwiedź, ryś, puchacz

Tatrzański Park Narodowy

Leży w najmłodszych polskich górach fałdowych o charakterze alpejskim; zróżnicowana rzeźba z dużymi różnicami wysokości; Tatry Wysokie zbudowane ze skał krystalicznych z licznymi graniami i rzeźbą polodowcową, Tatry Zachodnie ze skał osadowych z rzeźbą polodowcową i krasową; piętrowy charakter roślinności, charakterystycznym gatunkiem jest limba; z fauny: kozica, głuszec, świstak, niedźwiedź

Gorczański Park Narodowy

Obejmuje część pasma Gorców o łagodnych, kopulastych szczytach, z których wystają ławice piaskowców; piętrowy układ roślinności z dominacją świerka, buku i jodły; symbolem parku jest salamandra plamista, poza nią lis, wilk, niedźwiedź, ryś

Pieniński Park Narodowy

Obejmuje pasmo Pienin z nagimi ścianami skalnymi (skały węglanowe), pojedynczymi skałkami oraz zaokrąglonymi garbami łagodnymi stokami porośniętymi łąkami; największą atrakcją jest przełom Dunajca; występują endemity: mniszek pieniński, pszonak pieniński, chryzantema Zawadzkiego; z fauny występują: dzięcioł czarny, bocian czarny, ryś, wydra

Magurski Park Narodowy

Obejmuje znaczną część obszaru źródłowego Wisłoki, będący fragmentem głównego grzbietu karpackiego; obszar silnie pocięty potokami, które tworzą głębokie wąwozy; dominują lasy charakterystyczne dla regla dolnego i górnego, ze świata zwierząt należy wymienić: orła przedniego, bociana czarnego, niedźwiedzia, rysia, żbika

Bieszczadzki Park Narodowy

Obejmuje obszar Bieszczad; krajobraz tworzą charakterystyczne połoniny (piętro łąk) wraz z otaczającymi je lasami bukowymi; faunę parku reprezentują: orzeł przedni, puszczyk uralski, ryś, wilk, niedźwiedź

2



Wyszukiwarka