Semestr I

Wykład 24.02.2009 r.

Cykl procesu scalenia

1. Ustalenie stanu władania i użytkowania gruntów na obszarze urządzeniowo-rolnym.

2. Ocena warunków terenowych na potrzeby kształtowania przestrzeni miejskiej:

1. Studia warunków fizjograficznych

2. Studia warunków glebowych

3. Ocena przestrzennych warunków gospodarczych

3. Projekt ogólny scalenia gruntów.

4. Szacunek porównawczy gruntów w postępowaniu scaleniowym.

5. Przybliżony projekt rozmieszczenia działek.

6. Bilans projektu - współczynnik potrąceń ze względu na projektowanie elementów infrastruktury społecznej

7. Szczegółowy projekt gospodarczy.

8. Projekt techniczny wyniesienia nowego stanu w terenie.

Projektowanie struktur terenowych- geodezyjne urządzenie terenów rolnych - projektowanie nowych struktur dzięki takim zabiegom urządzeniowo-rolnym jak scalenie i wymiana gruntów.

- zabiegi urządzeniowo-rolne - charakter kompleksowy i jednostkowy. Charakteryzują się zróżnicowaną siła wpływu na obszary rolne.

- zabiegi wpływające na strukturę obszarów rolnych:

1. Scalenie gruntów

2. Wymiana gruntów

3. Rekultywacja gruntów

4. Transformacja użytków

5. Melioracje wodne

6. Zabiegi przeciwerozyjne

7. Wyznaczenie terenów budowlanych

8. Wyznaczenie terenów rekreacyjnych

9. Projekt i realizacja urządzeń infrastruktury technicznej

10. Projekt i realizacja dróg

11. Zagospodarowanie nieużytków

Scalenie gruntów- to tworzeniem korzystniejszych warunków gospodarczych w rolnictwie i leśnictwie poprzez:

1. Poprawę struktury obszarowej:

- lasów

- gospodarstw rolnych

- gruntów leśnych

2. Racjonalne ukształtowanie rozłogu

3. Dostosowanie granic nieruchomości do:

- dróg

- rzeźby terenu

- urządzeń melioracji wodnych

Jest to zabieg przekształcający na określonym obszarze układ powierzchni gruntów rozdrobnionych, nadmiernie wydłużonych, rozmieszczonych w szachownicy, w możliwie duży, regularnym ukształtowany działki, odpowiadający wymaganiom ich racjonalnego rolniczego użytkowania.

Następuje przy tym równocześnie:

- zniesienie enklaw i półenklaw

- wyprostowanie granic

- wydzielenie terenów pod zabudowę

- zaprojektowanie funkcjonalnego układu komunikacyjnego

- prawidłowe ukształtowanie rozłogów gruntów z jednoczesnym powiększeniem obszaru gospodarstwa

Wymiana gruntów- zabieg polegający na racjonalnym ich ukształtowaniu, poprzez zamianę gruntów będących w szachownicy lub niekorzystnie rozmieszczonych na terytorium należących do 1 właściciela z gruntami innych jednostek lub osób. Powstają tu większe areały gruntów należących do jednej jednostki lub jednego właściciela. Wzajemna zamiana jest ekwiwalentna, gdy różnica wartości nie przekracza „plus-minus” 3% i nie ekwiwalentna gdy różnica wartości przekracza „plus-minus” 3%

Rozłóg- zajmowana przez grunty przestrzeń wraz z elementami, których rozmieszczenie oddziałuje na przebiegające na tej przestrzeni procesy produkcyjne.

Charakteryzują go:

1. Zawartość obszaru -mierzona średnią odległością wszystkich punktów terytorium gospodarstwa od jego środka ciężkości, a w rozważaniach teoretycznych od centrum zabudowy

2. Rozwój granic rozłogu- stosunek długości granic zewnętrznych do długości obwodu figury o tej samej powierzchni przyjętej za wzorzec (najczęściej kwadrat)

Postępowanie scaleniowe może być wszczęte:

- na wniosek właścicieli:

1. na wniosek większości właścicieli gospodarstw rolnych położonych na projektowanym obszarze scalenia

2. na wniosek właścicieli , których obszar przekracza połowę powierzchni projektowanego obszaru scalenia

- z urzędu:

1. pod warunkiem uzyskania opinii rady sołeckiej lub opinii działających na terenie danej wsi społeczno-zarządowych organizacji rolników

Kiedy?

1. gdy grunty zasobów własności rolnej SP, których powierzchnia przekracza 10% projektowanego obszaru scalenia, nie mogą być racjonalnie zagospodarowane bez scalenia.

2. Ukształtowanie rozłogów gruntów na projektowanym obszarze scalenia wskutek działalności przemysłowej, budowy dróg publicznych, kolei, rurociągów naziemnych, zbiorników wodnych, lub urządzeń melioracji wodnych została lub zostanie znacznie pogorszona

3. O scalenie wystąpi z wnioskiem osoba, której grunty wymagają poprawieniu rozłogu a jednocześnie scalenie to nie pogarsza warunków gospodarczych innym uczestnikom postępowania.

Scaleniu nie podlegają grunty:

1. Na których są zakłady górnicze i przemysłowe lub prowadzona jest eksploatacja kopalin

2. Na których są zabytki historyczne lub rezerwaty przyrody

3. Użytkowane na cele gospodarki rybackiej

4. Przeznaczone na cele specjalne(zwykle wojskowe)

Warunki dodatkowe:

1. Grunty zabudowane: scalone tylko na wniosek właściciela i pod warunkiem rozbiórki lub przeniesienia przez niego zabudowań w oznaczonym terminie albo wyrażenie zgody na dokonanie rozliczenia wartość zabudowań w gotówce lub innej formie.

2. Grunty stanowiące współwłasność: można je scalać za zgodą współwłaścicieli, wydzielając odrębne dla każdego z nich gruntów odpowiadających wartości udziałów we współwłasności

Postępowanie scaleniowe lub wymienne przeprowadza starosta jako zadanie z zakresu administracji rządowej. - wojewoda- organ (według KPA) wyższego stopnia.

Generalnie środki na ten cel pochodzą z budżetu państwa.

Prace scaleniowo-wymienne koordynuje i wykonuje samorząd województwa przy pomocy:

- jednostek organizacyjnych - Biur Geodezji i Terenów Rolnych i ich oddziałów.

Finansowanie prac scaleniowych: (prace scaleniowe i zagospodarowanie poscaleniowe)

- publiczne środki wspólnotowe- pochodzą z budżetu Wspólnot Europejskich a w szczególności z funduszy strukturalnych, o których mowa w przepisach UE

W finansowanie zagospodarowania poscaleniowego mogą być też środki:

- państwowych funduszy celowych

-środki budżetów jednostek samorządu terytorialnego, gdy jest to zgodne z odpowiednimi ich regulaminami bądź właściwością

- właściciele gruntów objętych postępowaniem na zasadach ustalonych w projekcie scalenia (postępowanie scaleniowe i „poscaleniowe)

Postępowanie scaleniowe z reguły jest przeprowadzane na koszt SP.

Wyjątek!!!!!

W związku z budową autostrad, koszty wykonania scalenia i wymiany gruntów i poscaleniowego zagospodarowania gruntów pokrywa GDDKiA.

Wymiana gruntów:

Jeżeli do racjonalnego ukształtowania gruntów wchodzących w skład gospodarstw rolnych zachodzi potrzeba zmiany położenia w drodze wzajemnej wymiany, wymiana taka może być dokonana na zgodny wniosek właścicieli tych gruntów, a w przypadku gruntów ZWRSP - za zgodą Agencji Nieruchomości Rolnych (dotyczy też gruntów zabudowanych)

Obszar objęty wymianą:

- grunty położone na terenie jednej lub kilku gmin

Wartość zabudowań:

- określa ją rzeczoznawca majątkowy na podstawie UoGN (chyba, że strony uzgadnia inne zasady)

Zasada:

Dotyczy osoby prowadzącej postępowanie scaleniowej lub wymianie, gdy grunty położone są na terenie 2 lub więcej gmin.

Najważniejsi są ludzie a potem grunty

1. Postępowanie prowadzi starosta, na którego terenie działania jest największa liczba uczestników postępowania.

2. W przypadku równej liczby uczestników- starosta na którego terenie działania jest największy obszar gruntów objętych postępowania.

Wszczęcie postępowania w drodze postanowienia:

Starosty

Postanowienie zawiera:

- określenie granic i powierzchni obszaru scalenia lub wymiany gruntów

-wykaz uczestników postępowania

- przewidywany termin zakończenia prac postępowania

Postępowanie to jest odczytywane na zebraniu uczestników scalenia, zwołanym przez starostę i wywiesza się je na 14 dni w urzędach gmin, na których terenie są położone grunty objęte scaleniem oraz na tablicach ogłoszeń we wsiach, na których grunty tworzą obszar scalenia.

Po upływie 14 dni postanowienie o postępowaniu scalenia uważa się za doręczone, a postanowienie o wszczęciu postępowania wymiennego doręcza się uczestnikom wymiany na piśmie.

Na postanowienie o wszczęciu postępowania scaleniowego przysługuje zażalenie zaś na wymiennego nie przysługuje.

Rada uczestników scalenia

• Powoływana jest, gdy liczba uczestników scalenia przekracza 10 osób. Jest to skład 3-12 osób.

• Funkcja- to społeczny organ doradczy, wybierany i odwoływany przez uczestników z każdej wsi objętej scaleniem.

• Wybierana jest na zebraniu uczestników, zwołanym przez starostę.

Wydzielenie gruntów niezbędnych na cele:

1. Miejscowej czynności publicznej

2. Budownictwa mieszkaniowego

3. Ulice i drogi publiczne

4. Pod wykonanie i utrzymanie na koszt SP lub przewidzianej do takiego wykonania i utrzymania urządzeń melioracji

• Można wydzielać z gruntów ANR:

- za zgodą Agencji

- uwzględniając uzasadnione interesy osób

Wykład 10.03.2009 r.

Wydzielenie gruntów niezbędnych na cele:

1. Miejscowej użyteczności publicznej

2. Budownictwa mieszkaniowego

3. Pod ulice i drogi publiczne

4. Pod wykonanie i utrzymanie na koszt SP albo przewidziane do takiego wykonania i utrzymania urządzenia melioracji wodnych.

Można wydzielić z gruntów ANR

1. Za zgodą ANR

2. Uwzględniając uzasadnione interesy korzystających z nieruchomości

Problem: na terenie objętym scaleniem nie ma gruntów ANR

Wydziela się te grunty z gruntów uczestnika scalenia, a każdemu z nich zwiększa się przysługujący mu obszar gruntów o część, której wartość szacunkowa odpowiada stosunkowi wartości szacunkowej gruntów przeznaczonych na wymienione cele do wartości scalonych gruntów. Grunty te po wydzieleniu przechodzą na własność Gminy.

Księgi Wieczyste:

Na wniosek starosty w KW sąd umieszcza wzmiankę o wszczęciu postępowania scaleniowego, a jeżeli nieruchomość nie ma urządzonej KW, wniosek składa się do istniejącego zbioru dokumentów.

Skutek wniosku lub wzmianki:

Wszystkie późniejsze zmiany stanu własności i obciążeń pozostają bez wpływu na przebieg postępowania scaleniowego (chyba, że zostały dokonane za zgodą starosty).

Projekt Scalenia Gruntów:

1. Projekt scalenia gruntów powinien uwzględniać ustalenia MPZP

2. Projekt scalenia gruntów określa proponowane granice wydzielonych gruntów

3. Projekt scalenia gruntów określa zasady obejmowania gruntów w posiadanie

4. Przy sporządzeniu projekt scalenia gruntów biorą udział z głosem doradczym członkowie komisji (tej samej, co przy szacunku gruntów)

5. Projekt scalenia gruntów wyznacza się na gruncie

6. Projekt scalenia gruntów pokazuje się uczestnikom scalenia

7. Każdorazowe zmiany wprowadzone do projekt scalenia gruntów po jego wyznaczeniu na gruncie i okazaniu uczestnikom scalenia wymagają ponownego wyznaczenia na gruncie i okazaniu zainteresowanym uczestnikom.

8. Projekt scalenia gruntów może być zatwierdzony, jeżeli po jego okazaniu większość uczestników scalenia nie zgłosiła do niego zastrzeżeń (przy wymianie wszyscy uczestnicy muszą przyjąć projekt bez zastrzeżeń)

9. Projekt scalenia gruntów zatwierdza, w drodze decyzji - STAROSTA

Decyzja o zatwierdzeniu projekt scalenia gruntów powinna określać:

1. Oznaczenie organu administracji publicznej

2. Datę wydania

3. Oznaczenie stron

4. Powołanie podstawy prawnej

5. Obszar scalenia

6. Terminy i zasady objęcia w posiadanie gruntów wydzielonych w wyniku scalenia

7. Sposobu rozliczeń

8. Przebieg granic nieruchomości (także w przypadku gdy brak jest danych lub dane te są niewystarczające albo sprzeczne od dotychczasowych granicach w postaci map, innych dokumentów oraz punktów osnowy, zgodnego oświadczenia stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania nie składa i nie kwestionuje przebiegu granic)

9. Uzasadnienie faktyczne i prawne

10. Podpis starosty (osoby upoważnionej do wydania decyzji)

Decyzja o zatwierdzeniu projekt scalenia gruntów podaje się do wiadomości przez odczytanie na zebraniu uczestników scalenia, wywiesza się na okres 14 dniu w lokalach urzędów gmin, na których terenach są położone scalane grunty, wywiesza na tablicach ogłoszeń we wsiach wchodzących w obszar scalenia.

Z chwilą upływu terminu decyzję uważa się za doręczoną wszystkim uczestnikom scalenia.

Decyzja stanowi podstawę do ujawnienia nowego stanu prawnego w KW i do wprowadzenia uczestników scalenia w posiadanie wydzielonych im gruntów.

Decyzja ta nie narusza praw osób trzecich do gruntów wydzielonych w zamian za grunty posiadane przed scaleniem.

Zasady obejmowania gruntów w posiadanie:

1. Plony upraw jednorocznych zbiera dotychczasowy właściciel gruntów

2. Plony upraw wieloletnich zbiera dotychczasowy właściciel gruntów ( w okresie do dnia 1 września następującego po zakończeniu scalenia, z tym że dotychczasowy właściciel gruntów powinien na ten okres zezwolić uczestnikowi scalenia któremu przypadły te grunty na korzystanie z odpowiedniego obszaru swoich gruntów lub dokonać rozliczeń z tego tytułu w inny sposób)

3. Dotychczasowy właściciel gruntów zabudowanych do czasu rozbiórki lub przeniesienia zabudowań, powinien zezwolić uczestnikowi scalenia, któremu przypadły te grunty, na korzystanie z odpowiedniego obszaru swoich gruntów lub dokonać rozliczeń tego tytułu w inny sposób

4. Sposób rozliczeń za pozostałe części składowe gruntów, które przypadły innym uczestnikom scalenia może być ustalony na wniosek zainteresowanych.

Grunty Meliorowane:

Jeżeli objęte scaleniem grunty zmeliorowane:

1. Poddano ponownej klasyfikacji gleboznawczej przed dokonaniem szacunku i jeśli przypadły one w wyniku scalenia innemu uczestnikowi, opłata melioracyjna z tych gruntów obciąża w całości dotychczas zobowiązanego

2. Nie zostały poddane ponownej klasyfikacji przed dokonaniem szacunku i przypadły w wyniku scalenia innemu uczestnikowi, jest on zobowiązany do spłaty rat z tytułu opłaty melioracyjnej

3. Zaległe raty z tytułu opłat melioracyjnych, za okres do dnia objęcia w posiadanie przez innego uczestnika scalenia obciążają dotychczas zobowiązanego

4. Raty wpłacone przedterminowo przypadające za okres od dnia objęcia w posiadanie gruntów przez innego uczestnika, podlegają zaliczeniu na inne należności wobec SP przypadające od dotychczasowego zobowiązanego i objęte zobowiązaniem pieniężnym w razie nie istnienia takiego zobowiązania - podlegają zwrotowi dotychczasowemu zobowiązanemu

Służebności gruntowe:

Jeżeli służebności gruntowe obciążające grunty objęte scaleniem utraciły dla nieruchomości władającej wszelki znaczenie.

Wartość przyrodnicza gleby:

• Jest funkcją naturalnych jej właściwości(wartość pierwotna)

• Właściwości nabytych wskutek gospodarczej działalności człowieka(wartość nabyta)

Zależy on od:

1. Czynników względnie trwałych

- klimat;

-rzeźba terenu;

2. Od czynników, które można kształtować

Klimat:

Jeden z czynników określających warunki przyrodnicze, odgrywa ważną rolę wtedy, gdy rozpatrywany jest w skali większego obszaru (kilka stref klimatycznych)

Określony jest następującymi cechami:

1. Ilość i rozkład opadów

2. Temperatura

3. Długość i intensywność nasłonecznienia

4. Okres wegetacji roślin

5. Grubość i okres zalegania pokrywy śnieżnej

6. Ruchy powietrza

Jest to więc zasadniczy element wpływający na fizyczne i chemiczne właściwości gleby, określającymi dobór roślin i wysokość plonów.

Dla celów rekreacyjnych i turystyki patrzymy na długość sezonu letniego i zimowego, temperaturę i opady, zaleganie pokrywy śnieżnej. Istotne są także obszary mikroklimatyczne o szczególnych właściwościach.

Rzeźba terenu:

Pionowe jego ukształtowanie jest jednym z ważniejszych czynników decydujących o przydatności przyrodniczych warunków do prowadzenia produkcji rolniczej.

Wpływ rzeźby terenu przejawia się w trzech aspektach:

1. W istnieniu możliwości określonego sposobu wykorzystania ziemi

2. W jakości wykorzystania ziemi

3. W organizacji przestrzennych warunków gospodarowania

Duże zróżnicowanie wysokości położenia terenu powoduje że określone tereny wcale nie mogą być wykorzystywane rolniczo bądź mogą, ale w ograniczony sposób(np. tylko jako użytki zielone).

Ocenę rzeźby terenu wykonujemy biorąc pod uwagę:

1. Przebieg linii szkieletowych - powstałych na mapie warstwicowej z połączenia załamań sąsiednich warstwic

2. Wystawa terenu(ekspozycja) - jest to orientacja płaszczyzny pochylenia terenu względem stron świata, ze względu na zróżnicowanie intensywności i czasu naświetlania oraz nagrzewania ziemi promieniami słońca, odgrywa ważną rolę w:

-organizacji przestrzeni rolniczej

- przy szczegółowej lokalizacji budynków

-przy wyborze terenu dla rekreacji i wypoczynku

3. Amplitudę rzeźby terenu - różnica pomiędzy podstawą a wierzchołkiem danej formy terenu

4. Intensywność urzeźbienia - wskazuje stopień pofałdowania terenu

5. Średnia wysokość terenu

6. Spadki terenu

Linie szkieletowe:

Powstałych na mapie warstwicowej z połączenia załamań sąsiednich warstwic, przy czym połączone punkty warstwic wypukłych tworzą LINIE GRZBIETOWE, a punkty warstwic wklęsłych tworzą LINIE ŚCIEKOWE.

Linie grzbietowe i linie ściekowe oznacza się na mapie odmiennie (np. Linie grzbietowe - linią przerywaną, a linie ściekowe - linią falistą)

Linia grzbietowa:

linia łącząca najwyższe punkty leżące wzdłuż grzbietu górskiego, będąca jednocześnie linią oddzielającą sąsiednie działy wodne.

Jej właściwości:

1. Jest linią wododziały, woda odpływa od niej na obie strony przy czym kierunek spływu jest prostopadły, gdy linie ta jest pozioma i zwrócona ukośnie gdy grzbiet opada

2. W miejscach zmian jej kierunku zmienia się również wielkość nachylenia zbocza a więc odstęp między warstwicami

3. Nachylenie mierzone po tej linii jest zawsze mniejsze od nachylenia płaszczyzn bocznych

4. Linia grzbietowa przecina warstwice pod kątem zbliżonym do prostego

Linia ściekowa:

łączą ze sobą najniżej położone punkty den dolinnych i obniżają się stopniowo do ujścia formy dolinnej.

Właściwości:

1. Jest linią odpływu wód opadowych z terenu

2. Nachylenie jej zmienia się w miarę oddalania się od wierzchołka

3. Warstwice przecinają te linię pod kątem prostym i są zwrócone wypukliście w górną stronę cieku

Wpływ rzeźby terenu na sposób użytkowania ziemi:

1. Wysokość nad poziomem morza - zależy od niej górna granica uprawy zbóż ( do 2000 m n. p. m., a do 4200 m n. p. m. inna roślinność)

2. Deniwelacja - duże powodują utrudnienia w uprawie i podnoszą jej koszty

3. Spadki terenu - przy dużych występuje duży stopień zagrożenia erozją, ograniczenia w sposobie uprawy; użytki rolne - spadki powinny być poniżej 15 %; pastwiska - poniżej 30%; przy spadkach powyżej 30% teren powinno się zalesiać

4. Ekspozycja terenu- jest tym większa im większy jest spadek terenu i bardziej zróżnicowana jego rzeźba; Z rolniczego punktu widzenia ma znaczenie przy spadku większym od 4% i stanowi podstawę do:

• Wyboru terenu pod uprawę roślin światło i cieniolubnych;

• Takiej lokalizacji terenu pod uprawę roślin, aby granice różnych ekspozycji terenu dzieliły te pola na część o kształtach dogodnych do uprawy

Na podkładach mapowych rzeźba terenu najczęściej jest określona:

• Liniami o stałym przewyższeniu nad przyjętym poziomem odniesienia, zmianami warstwicowymi

• Rzędnymi charakterystycznych punktów ukształtowania pionowego (wierzchołki wzniesień, dna dolin, wąwozów itp.)

• Położenie szczegółów sytuacyjno - wysokościowych takich jak: skarpy, nasypy, wykopy, urwiska, hałdy, wysypiska, oraz inne formy terenu nie dających się przedstawić w formie warstwic

Podstawowe działania projektowe na obszarach wiejskich	Wymagany podkład odniesienia
		Skali mapy	Cięcie warstwicowe
Organizacja gospodarstw wielkoobszarowych	1:10 000 1:5 000	5m i 2,5m
Ochrona gleb przed erozją	1:10 000 1: 5 000 1: 2 000 1: 1 000	2,5 m 1,25 m 1,0 m
Scalenie i wymiana gruntów	1:5 000 1:2 000	2,5 m 1 m 0,5 m
Projektowanie terenów budowlanych	1: 2 000 1: 1 000	1 m 0,5 m
Melioracja szczegółowa	1:2 000 1:1 000 1: 500	0,5 m 0,25 m
Projektowanie sieci dróg	1:2 000 1:1 000 1: 500	0,5 m 0,25 m

Wykład 24.03.2009 r.

Wpływ Rzeźby terenu na rozwiązania projektowe:

Ocena rzeźby terenu przebiegają na etapie prac przygotowawczych do scalenia:

1. Na terenach o spadku do 3% przyjmuje się założenie że teren jest płaski - co nie wpływa na zasady projektowania, występuje więc dowolność w orientacji kształtu pola względem kierunku spadku, zalecenia:

• Wydłużenie granic w kierunku północno - południowym uwzględnia się również oświetlenie rzędów roślin

• Dla gleb o dobrej przepuszczalności wydłużenie pola powinno być w kierunku spadku, aby zapobiec nadmiernemu uwilgotnieniu gleby i ułatwić spływ wód opadowych

• Dla gleb słabo przepuszczalnych (o dużej wartości części spławianych) taka orientacja pola jest wskazana przy nachyleniu do 0,5%

2. Na terenach o spadku 3-8% kierunek wydłużenia pola zależy od stopnia podatności gleby na erozję, powinien on być równoległy lub zbliżony do kierunku przebiegu warstwic (na gruntach ornych występuje erozja wodna)

3. Na terenach o spadkach 25% proponuje się zmianę użytkowania - z gruntu ornego na pastwisko ( z uwagi na silną erozję, duże straty energii) lub zalesienie

4. Przy spadkach większych niż 35% teren powinien być użytkowany tylko jako użytek leśny

5. W mirę wzrostu pofałdowań terenu powinno:

• Maleć wielkość pół, a rosnąć ich liczba

• Zmniejszać się powierzchnię ogólną gospodarstw

• Maleć udział użytków rolnych, w tym gruntów ornych poprzez ich transformację

• Nastąpić oparcie granic zewnętrznych gospodarstw i granic działek o wyraźne, naturalne formy konfiguracji terenu

Studia glebowe:

Gleba - definiowana jako ożywiony(??) twór przyrody, który powstaje i rozwija się dzięki oddziaływaniu biosfery oraz innych czynników glebotwórczych na litosferze charakteryzuje się zdolnością wytworzenia plonów- jest czynnikiem najważniejszym i jednocześnie z uwagi na jego dwie zdolności najtrudniejszym do oceny.

Do cech charakteryzujących glebę zalicza się:

1. Cechy morfologiczne gleby jak: budowa, barwa, układ, struktura, domieszki, układ mechaniczny;

2. Właściwości fizyczne, jak: zwięzłość, przepuszczalność, plastyczność, sorpcja, podsiąkalność, przemienność, właściwości cieplne, stosunki wodne

3. Właściwości chemiczne jak odczyn

4. Właściwości biologiczne jak obecność drobnoustrojów

5. Wyposażenie w urządzenia melioracyjne

6. Wystawę terenu

7. Fizjografię terenu

8. Stan kultury gleby

9. Kamienistość

10. Położenie w bezpośrednim sąsiedztwie lasu ( w pasie szerokości do 15 m od północnej strony lasu może obniżyć klasę gleby)

11. Stopień trudności jej uprawy - będący kumulacją niektórych cech wymienionych powyżej

12. Dotychczasowy sposób użytkowania - zmiana użytkowania może nastąpić wówczas, gdy na skutek tej zmiany użytek będzie lepiej wykorzystywany

Transformacje użytkowań ( rodzaje: podstawowe - trwała zmiana sposobu użytkowania danego obszaru na zgodny z właściwościami przyrodniczymi; korygujące - zmiana sposobu użytkowania gruntów nieproduktywnych lub zdewastowanych - rekultywacja; wyrównująca- zmiana sposobu użytkowania wąskich, nieregularnie ukształtowanych użytków sąsiadujących z innymi użytkami; zapobiegawcza - zmiana sposobu użytkowania w celu zabezpieczenia obszaru przed degradacją) może nastąpić w przypadkach:

• Przy zmianie gruntów ornych na użytki zielone lub lasy ( w p[przypadku erozji wodnej)

• Przy likwidacji drobnych kompleksów gruntów ornych położonych wśród użytków zielonych

• Przy powstawaniu granic pól celem stworzenia dogodnych warunków do uprawy mechanicznej

• Przy zalesianiu nie nadających się do uprawy gruntów ornych

• Przy zakładaniu pasów wiatrochronnych i glebochronnych

Kompleksy rolniczej przydatności gleb:

Są to takie zespoły różnych i różnie położonych (pod względem klimatycznym i geomorfologicznym) gleb, które wykazują podobne właściwości rolnicze i mogą być podobnie użytkowane.

Kompleksy te stanowią typy siedliskowe rolniczej przestrzeni przyrodniczej, z którymi są powiązane odpowiednio dobrane rośliny uprawne.

Kompleksy przydatności rolniczej gleb:

1. Kompleks pszenny bardzo dobry

2. Kompleks pszenny dobry

3. Kompleks pszenny wadliwy

4. Kompleks żytni(pszenno-żytni) bardzo dobry

5. Kompleks żytni (żytnio- ziemniaczany) dobry

6. Kompleks żytni (żytnio- ziemniaczany) słaby

7. Kompleks żytni (żytnio - łubiany0 najsłabszy

8. Kompleks zbożowy- pastewny mocny

9. Kompleks zbożowy-pastewny słaby

10. Kompleks pszenny dobry śródgórski i podgórski

11. Kompleks zbożowo - górski

12. Kompleks zbożowo - pastewny górski

13. Kompleks owsiano-pastewno górski

14. Gleby orne przeznaczone pod użytki zielone

Kompleksy glebowo-uprawne:

(wg IVNG) jest to grupa pól położonych w sąsiedztwie albo podobnych do siebie, na których stosuje się podobna agrotechnikę, można uzyskać podobne plony tych samych roślin

Zgodnie z tą zasadą oddzielnymi kompleksami będą:

1. Pola o zupełnie odmiennych glebach

2. Pola o podobnych glebach, ale odmiennych stosunkach wodnych

3. Pola, na których w zasadzie można siać same rośliny, ale ze względu na zmienność plonów i potrzeby stosowania odmiennych agrotechnik trzeba rozdzielić na różne kompleksy

4. Pola, które są oddalone od ośrodków i których nie można dostatecznie nawieść obornikiem i pola położone blisko ośrodka gospodarczego (dobre nawożenie) chociaż mają takie same …..

Podział na kompleksy zaproponowany przez IVNG:

1. Pszenno - buraczany (koniczynowy) - buraki cukrowe, pszenica, koniczyna czarna, lucernę, groch i inne mniej wymagające rośliny

2. Jęczmienno -lucerniany - są to gleby na których możemy uprawiać jęczmień, buraki cukrowe i pastewne, lucernę, groch, koniczyna biała

3. Żytnio - ziemniaczany - żyto, ziemniaki, owies, koniczyna biała

4. Żytnio - łubinowy - łubin gorzki, łubin żółty, buraki pastewne, żyta i inne rośliny które są zarodkowe??

Ocena warunków wodnych:

Znacznie wpływa na ocenę warunków przyrodniczych. Są powiązane z:

• Z cechami gleby

• Rzeźbą terenu

• Klimatem

Podstawowym elementem oceny stosunków wodnych jest:

1. Jakość wody

2. Poziom wody w glebie i jej czystość

I klasa - środowisko dla ryb łososiowatych

II klasa - rekreacja, sport

III klasa - przemysłowe

3. Głębokość zalegania wody w glebie

Zależy od właściwości fizycznych i chemicznych gleby, opadów, ilości wód występujących w glebie, ukształtowania terenu, rozmieszczenia i wielkości skupisk wodnych, elementów sieci wodnej, zbiegów melioracyjnych, agrotechnicznych itp.

W pewnych okresach występują niedobory lub nadmiar wody - wpływają one na różne czynniki, np. wysokość plonów. Pozytywną rolę odgrywają obszary zalesione, które zatrzymują i gromadzą duże ilości wody, zmniejszają również szybkość parowania. Obecność lasów w sąsiedztwie pól uprawnych łagodzi niedobory wody na tych obszarach.

Optymalny poziom wody gruntowej

• Łąki 40-60 cm

• Pastwiska 60-80 cm

• Grunty orne 80-110cm(mierzone od powierzchni gruntu)

Jeżeli poziom ten jest przez dłuższy okres czasu inny to należy wykonać zabiegi melioracyjne lub zmienić sposób użytkowania gruntu.

Grunty przeznaczone pod budownictwo powinno mieć poziom wód gruntowych (min1,5 m) o niewielkich wahaniach, grunty przeznaczone pod rekreację mogą mieć mniejsze wymagania lecz nie powinny być to grunty okresowo lub trwale podmokłe.

Drogi publiczne - droga zaliczana do dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych lub gminnych z której:

• Może korzystać każdy

• Może korzystać zgodnie z przeznaczeniem

• Może korzystać z ograniczeniami

Transport rolny charakteryzuje się przede wszystkim tym że:

1. Nie nadmiernie obciąża drogi w ciągu roku

2. Nie nadmiernie obciąża różne odcinki dróg

3. wykonywany jest po drogach publicznych i po bezdrożach

Może on być poprawiony poprzez:

• właściwe zaprojektowanie sieci dróg

• odpowiednie przestrzenne usytuowanie pod względem istniejącego układu dróg

Drogi gospodarczo - polowe można podzielić na

1. drogi niezbędnej obsługi pól (docieranie bezpośrednio do pól)

2. drogi magistralne - zbierające ruch z dróg niezbędnych obsługi pól

3. drogi pomocnicze -polowe

Usytuowanie oraz parametry techniczne zależą od

1. pionowego ukształtowania terenu

2. struktury władania gruntami

3. wzajemnego rozmieszczenia plamistości użytków gruntowych

4. jakości użytków rolnych

Ocena warunków przestrzenno organizacyjnych prowadzenia produkcji rolnej:

Przy ocenie użytków rolnych obok warunków przyrodniczych duży wpływ na warunki gospodarowania maja wpływ warunki ekonomiczne i społeczne.

• Antropogeniczne egzogenne (zewnętrzne)

• Antropogeniczne echogenne (wewnętrzne)

Warunki zewnętrzne - wynik działalności ludności pozarolniczej oraz rolniczej ale działającej jako ogół.

Wykład 07.04.2009 r.

Warunki względnie trwałe to:

• Urbanizacja

• Rozwój gospodarczy danego kraju i regionu

• Stosunki demograficzne

• Ogólna gęstość zaludnienia

• Gęstość zaludnienia rolniczego

• Podział na ludność miejska i wiejską

• Struktura ludności według płci

• Przyrost naturalny

• Migracja ludności

• Sieci komunikacyjne

• Gęstość linii kolejowych

• Gęstość dróg bitych

• Gęstość linii autobusowych ich częstotliwość

• Stan dróg lokalnych

• Sieć handlowa

• Jej lokalizacja

• Stan techniczny punktów skupu produktów rolniczych, punktów hurtowej i detaliczne sprzedaży środków produkcji rolnej i środków spożycia itd.

Warunki łatwo zmienne to:

• Stosunki ….

• Udział poszczególnych układów społeczno - gospodarczych w rolnictwie

• Struktura obszarowa poszczególnych gospodarstw rolnych

• System cen produktów rolnych i środków produkcji rolne

• Dostępność kredytów oraz wysokość ich oprocentowania

• Stopień obciążenia gospodarstw rolnych świadczeniami na rzecz państwa

• Podatek gruntowy

• Składki ubezpieczeniowe, emerytalne

• Nasilenie inwestycji z budżetu państwa na rozwój rolnictwa

• Ustawodawstwo rolne

• Poziom i upowszechnienie oświaty rolniczej

• Organizacja i upowszechnienie obsługi rolnictwa

• Ochrona roślin

• Obsługa weterynaryjna

• Obsługa budownictwa wiejskiego

• Obsługa mechanizacji

• Wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej itp.

Warunki wewnętrzne:

Określają warunki przestrzenno-organizacyjne prowadzenia produkcji rolniczej.

Ocena warunków wewnętrznych wiąże się głównie z porównaniem warunków istniejących w danym gospodarstwie z teoretycznym modelem urządzenia obszaru gospodarstwa rolniczego. W praktyce model taki nie może być zrealizowany z uwagi na bardzo dużą liczbę ograniczników.

Można do nich zaliczyć m.in.:

• Zróżnicowanie użytków gruntowych

• Urozmaicona rzeźba terenu

• Urozmaicenie warunków wodnych

Za podstawowe kryteria oceny tych warunków przyjmuje się najczęściej minimalizację:

• Czasu i dogodności dojazdu do poszczególnych parcel w gospodarstwie

• Trudności wykonywania zabiegów uprawowych oraz zbioru plonów

• Czas wykonywania prac polowych

Podstawowe elementy przestrzenno-organizacyjne które służą do oceny warunków wewnętrznych to :

• Wielkość obszaru gospodarstwa

• Struktura powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie

• Rozmieszczenie użytków gruntowych względem bazy budynkowej

• Kształt rozłogu

• Wielkość pól uprawnych

• Kształt pól uprawnych

• Dogodność dojazdu do działki

• Dogodność dojazdu do pól uprawnych

Ośrodek gospodarczy(działka zagrodowa, działka siedliskowa)stanowi zespół budynków gospodarczych i produkcyjnych, stanowi on siedzibę osoby zarządzającej gospodarstwem. Są to budynki i urządzenia budynkowe oraz z powiązanymi z nimi funkcjonalnie terenami jak podwórze, boiska, parki, wybiegi dla zwierząt itd.

W ośrodku gospodarczym można rozróżnić trzy grupy zabudowań a mianowicie:

1. Mieszkalne i administracyjne - należą tu budynki, w których znajdują się pomieszczenia mieszkalne pracowników i socjalno - kulturowe jak szkoła, świetlica, przedszkole

2. Gospodarcze - można podzielić według ich przeznaczenie dla produkcji zwierzęcej (obory, stajnie, chlewnie dla macior, tuczarnie, owczarnie, oraz urządzenia do …zwierząt … i drobnych jak kurnik, basen, budki itp.) produkcji roślin (stodoły, spichlerze, magazyny) przechowalnia inwentarzu martwego (garaże, szopy, magazyny części wymiennych, paliw i nawozów) przemysłu rolnego (gorzelnie, mleczarnie, suszarnie itp.) usług rzemieślniczych (kuźnie, warsztaty mechaniczne, cegielnie itd.)

3. Urządzenia budowlane - silosy, gnojownice, zbiorniki na gnojówkę, studnie, drogi, mosty itd.

Wielkość ośrodków gospodarczych jest wypadkową dążenia do najmniejszego uszczuplenia użytków rolnych do stworzenia najlepszych warunków dla prac podwórzanych, warunków bytowych ludzi i zwierząt.

Wg Pogodzińskiego jest funkcją:

1. Wielkości i obszaru gospodarstwa

2. Skali i kierunku produkcji

3. Formy organizacji gospodarstwa

4. Historycznego rozwoju gospodarstwa i istniejących zabudowań

5. Ukształtowania pionowego i kształtu działki ośrodka

6. Jakości i struktury użytków rolnych

7. Systemu i intensywności zagospodarowania

8. Zwyczajów regionalnych

9. Nawyków kierownictwa i załogi

Wielkość ośrodka gospodarczego wg teoretycznych obliczeń:

Wielkość gospodarstwa w ha	Wielkość działki i siedliska wg Chowańca	Wielkość działki i siedliska wg Pruszczyka
2-5	680-800	975-1375
5-10	800-1180	1375-1850
10-15	1180-1540	1850-2225

Generalna zasada -ośrodek gospodarczy w centrum rozłogu tj w środkowej jego części

Odstępstwa od tej zasady w przypadku:

1. Gdy środek rozłogu znajduje się na szczycie wzgórza i w ogóle w miejscu do którego komunikacja jest utrudniona

2. Gdy środek rozłogu znajduje się w zagłębieniu, do którego spływają wody powierzchniowe i zimne powietrze

3. Gdy brak wody zdatnej do picia lub gdy doprowadzenie wody było by zbyt kosztowne

4. Ze względu na niewłaściwą wystawę(kierunek wiatrów, nasłonecznienie)

5. Ze względu na niewłaściwy poziom wód gruntowych

6. Ze względu na specyficzny rozkład użytków i gleb , np. połowa rozłogu zajęta jest przez grunty orne a druga połowa przez użytki zielone, korzystniej będzie gdy ośrodek będzie znajdował się nie w środku ale na obszarze gruntów ornych (transportochłonność gruntów ornych jest wyższa niż łąk i pastwisk trwałych)

7. Ze względu na układ dróg wewnętrznych, jeżeli tego układu nie można bez większych nakładów zmienić

8. Ze względu na nieodpowiedniość położenia w stosunku do dróg zewnętrznych

Lokalizacja ośrodka gospodarczego jest przeważnie kompromisem wszystkich oddziaływujących czynników

Wpływ istniejących urządzeń terenowych na rozmieszczenie pól:

Decydującym momentem przy organizacji terenów gospodarstwa jest rozmieszczenie istniejących urządzeń terenowych jak:

• Drogi komunikacji ogólnej

• Urządzenia melioracyjne

• Zadrzewienia

• Źródła wody

• Nasypy do przejazdów przez wąwozy

• Mosty przez rzeki

• Groble na terenach błotnistych

• Oddzielnie stojące zabudowania

Są to także urządzenia, które w zasadzie nie mogą być zmierzone przy projektowaniu nowej struktury terenowej. Możliwość zmiany położenia takich elementów jest bardzo ograniczone ze względu na koszty dlatego tez ewentualnie powinno się wprowadzać:

1. Tylko małe sprostowania lub niewielkie przesunięcia dróg

2. Nową strukturę dopasować do rowów melioracyjnych(likwidować tylko te które straciły swoje znaczenie)

3. Zachować istniejące zadrzewienie

Rozmieszczenie użytków gruntowych:

Rozmieszczenie użytków gruntowych na powierzchni ziemi jest w zasadzie stałe gdyż są to trwałe elementy sytuacji terenowej. Dotyczy to w szczególności:

• Użytków leśnych

• Terenów zabudowanych

• Podstawowego układu sieci drogowej i wodnej

• Użytków kopalnych

• Dużych powierzchni nieużytków

Od plamistości ich występowania oraz stopnia załamania ich granic zewnętrznych zależy: utrudnienia prawidłowej przestrzennej organizacji terenu gospodarstw.

Wyjątki:

• Użytki rolne

• Nieurządzone drogi transportu rolnego

• Nieużytki nadające się do rekultywacji

Mogą one jednak podlegać transformacji. Organizacja obszaru gospodarstwa rolnego podlegać musi na takim ukształtowaniu granic zewnętrznych gospodarstwa, aby użytki gruntowe były odpowiednio rozmieszczone.

Punktem wyjścia jest lokalizacja ośrodka gospodarczego (działki siedliskowej), który stanowi centrum ( w szczególności dla parku maszynowego).

Do tego terenu powinny przylegać tereny z najbardziej pracochłonnymi uprawami(warunki, plantacje specjalne, sady, szkółki owocowe).

Sąsiednią grupę użytków gruntowych powinny stanowić pastwiska, uprawy polowe roślin pastewnych wymagających dużego nakładu pracy i dająca wysokie plony.

Dalej powinny być uprawy wymagające mniej intensywnych nakładów pracy, a więc łąki z zasady wykaszane, które w porównaniu z pozostałymi uprawami nie wymagają tak intensywnej liczby zabiegów rolniczych,

Ostatnią najbardziej skrajną grupą użytków gruntowych powinny być użytki pozarolne.

Oprócz względnego oddalenia poszczególnych użytków rolnych od centrum gospodarstwa, ważne jest także maksymalne odległości tych użytków od zabudowy. Odległości te zależą także od:

Na podstawie literatury można przyjąć że maksymalna odległość użytków rolnych od zabudowań nie powinna przekraczać:

• Dla kompleksów ornych25-3 km

• Dla pastwisk 2-8km

• Dla łąki 3-10 km

Odległość ta zależy od:

• Rodzaju nawierzchni drogi dojazdowej

• Środków transportu gospodarstwa

• Podłużnego spadku drogi

• Jakości gleby

Obecnie coraz częściej odległość użytków gruntowych od zabudowań jest zastępowany czasem dojazdu, gdyż odległość nie jest miarodajnym czynnikiem oceniającym ten atrybut.

• Czym jest spowodowane??:

• Dużym zagęszczeniem pojazdów mechanicznych na drogach

• Ograniczeniem dostępności

• Znaczną oprawą środków transportu

• Zwiększeniem wydajności uprawowej sprzętu rolniczego

Kształt pola:

Korzystny kształt pola uzależniony jest od:

1. Wielkości pola

2. Stosowanego sprzętu

3. Technologii uprawy poszczególnych roślin

Zalecenia projektowe:

1. Pole powinno mieć boki prostoliniowe

2. Przeciwległe boki zwłaszcza o kierunku zgodnym z kierunkiem wykonywania głównych robót polowych powinny być równoległe

3. Krótkie boki powinny być prostopadłe do boków długich

4. Gdy granica pola jest zwężona i nie można jej wyprostować należy zaprojektować ptak pole, aby jego gługie boki były prostopadłe do krzywej granicy

5. Likwidacja enklaw i półenklaw użytków zielonych i lasów wśród gruntów ornych

6. Boki pala powinny być prostopadłe albo zbliżone do prostopadłych

Szczególnie niekorzystne kształty to:

Zwłaszcza w odniesieniu do pól o małej powierzchni, należy uznać figury, w których kąty załamania różnią się od kąta prostego więcej niż 30^o(szczególnie trójkąty).

Niekorzystny kształt pola powoduje:

1. Zwiększenie się liczby nawrotów a tym samym jałowych przejazdów

2. Znaczne przedłużenie się czasu wykonywania poszczególnych prac w polu

3. Zwiększenie się kosztów zabiegów rolniczych

Optymalnym kształtem pola jest prostokąt o stosunku boków 1:2, dobre są także trapezy z długimi równoległymi boków położonych w kierunku głównych prac polowych.

Wydłużenie pól:

Jest to relacja między szerokością a długością pola.

Decyduje o:

1. Liczbie nawrotów w działce

2. Czasie pracy

3. Wielkości strat w plonach przy granicach działki

W Polsce przyjmuje się, że wydłużenie pól nie powinno przekraczać 1:10, a wyjątkowo od 1:15 do 1:20. Takie wydłużenia mogą osiągać jedynie pola małe, o obszarach nie przekraczających 30 do 50 arów. Wydłużenie pól o obszarach, które uznawane są za poprawne( to znaczy większe niż 1 do2 ha) nie powinno przekraczać 1:5.

Zalecane jest obniżanie wydłużenia pól, gdy przewidywane jest wykonanie niektórych upraw w poprzek pola. W dużych gospodarstwach rolnych wyposażonych w wydajne maszyny rolnicze, w których optymalna wielkość pola określona jest na około 10 ha wydłużenie powinno wynosić 1:1.

Wykład 21.04.2009 r.

Wydłużenie pól - jest to relacja między szerokością a długością;

WIELKOŚĆ DZIAŁKI

Zależy od:

1. Powierzchni gospodarstwa

2. Warunków naturalnych

3. Specjalizacji gospodarstwa

4. Rzeźby terenu

5. Niezmienników projektowych

6. Stosowanych środków pracy w gospodarstwie

Niekorzystne to działki o powierzchni poniżej 2 ha

Warianty rozwiązań dotyczących wielkości działki:

1. Dla gospodarstwa o powierzchni 4 ha najmniejsza powierzchnia działki nie powinna przekraczać 1 ha

2. Optymalne powierzchnia działki w dużym gospodarstwie to 7 ha

3. Działka o powierzchni 0,4 ha wymaga zdwojonego nakładu pracy w stosunku do działki o powierzchni 1 ha

4. We Francji - najmniejsza powierzchnia działki powinna wynosić 1,5 ha do 2 ha

5. W gospodarstwie hodowlanym optymalna powierzchnia to 10 ha

6. W Szwajcarii optymalna 5 ha najmniejsza 2 ha

Dobór optymalnej powierzchni gospodarstwa polega na ustaleniu relacji między w/w czynnikami.

Wyniki wieloletnich badań wskazały iż gospodarstwo powinno mieścić się obszarowo w granicach 20 - 30 ha.

Należy zwrócić uwagę, że wraz ze:

• Wzrasta stopień mechanizacji ( dzięki czemu eliminuje się siłę roboczą)

• Intensyfikacja produkcji rolniczej

• Rozwojem usług dla rolnictwa

• Ukierunkowaniu produkcji gospodarstwa rolnych

Liczba działek w gospodarstwie:

1. Struktury użytków gruntowych

2. Klas bonitacyjnych gruntów

3. Warunków naturalnych gruntów

Ze względu na ekonomikę produkcji ich liczba nie powinna przekraczać 6.

Za optymalne długości działek uważa się:

1. Przy pracy ciągnika 300-600 m

2. W przypadku żywej siły pociągowej (konie) 100 m

Na polach o długości 250-300 m straty przy robocie (orka) wynoszą 5-8%, a na polach o długości ≤100 m jest to 20 - 25% czasu podstawowego.

Najkorzystniejsze długości pól w dużych , dobrze zorganizowanych gospodarstwach indywidualnych jest określone od 300 do 400 m.

Minimalne długości pola, które jeszcze nie prowadzi do dużego wzrostu kosztów produkcji, powinno być większe od 100 do 150 m.

Na terenach o wadliwej strukturze obszarowej gospodarstw i znacznych … , przyjmuje się za racjonalną długość pola 100-200 m.

Szerokość działki jest ograniczona wieloma czynnikami i zależy od:

1. Nachylenie terenu

2. Rodzaju gleby

3. Uprawianych roślin

4. Warunków klimatycznych

Wpływ na dochód uzyskiwany z gospodarstwa

Najmniejszy spadek dochodu (poniżej 2%) uzyskuje się przy pomocy szerokości działek powyżej 40 m, najmniejsza zaś graniczna szerokość powinna wynosić 20 m.

Szerokość pola wywiera stosunkowo niewielki wpływ na koszty uprawowe w porównaniu z długością i obszarem pola. Wpływ ten przejawia się wyraźnie na polach o niewielkiej szerokości, powodując gwałtowny wzrost strat, związanych ze zmniejszonym plonowaniem na granicach pola.

Istotne ograniczenie dotyczące szerokości pola, pojawiają się w terenach o urozmaiconej rzeźbie:

(spadki pow. 10 - 15% ) i podatnych na erozję (lessy, pyły). W takich terenach i na gruntach ornych pola nie powinny być szersze niż 20-660 m zależnie od ich nachylenia.

WIELKOŚĆ OBSZARU GOSPODARSTWA

Wyrażone w jednostkach powierzchni. Ma duży wpływ na sposób urządzenia gospodarstwa rolnego. Od tej cechy zależy:

- kierunek produkcji

- stosowane technologie produkcyjnej, rzutujące na technikę urządzania terenu gospodarstwa

Optymalne powierzchnie gospodarstwa zależy od takich czynników jak:

• Typ gospodarstwa (produkcja roślinna, zwierzęca, mieszane roślinno - zwierzęce)

• Obszar gospodarstwa

• Zasoby siły roboczej

• Kapitał będący we władaniu gospodarującego

• Poziom mechanizacji

• Struktura użytków rolnych i ich jakość

• Układ lokalnych warunków terenowych

• Kierunek i intensywność produkcji, technologii, produkcji itp.

WIELKOŚĆ PÓL UPRAWNYCH

Ze względu ekonomicznych teoretyczna wielkość pola powinna być wielokrotnością powierzchni, jaką można uprawiać w ciągu jednego dnia pracy.

Wielkość powierzchni jest jednocześnie minimalną wielkością pola w ujęciu teoretycznym. Gdy , w sąsiedztwie znajduje się kilka pól, wówczas wielkość ta jest równa sumarycznej powierzchni tych pól. Minimalna wielkość pola może się wahać od 1 ha (dla upraw pracochłonnych, trudnych warunków przyrodniczych) do kilkunastu ha (dla upraw łatwych do uprawy i przy posiadaniu zmechanizowanego sprzętu rolniczego)

Według Hopfera minimalna wielkość pola uprawowego powinna wynosić 3-6 ha.

Za optymalne w obecnych warunkach uważa się pola uprawne o powierzchni:

- na glebach słabszych i średnich 20-30 ha

- na glebach mocniejszych 6-10 ha

1. Wielkość pola w gospodarstwach małych ( stosujących konna siłę pociągową) pola nie powinny być mniejsze od 0,20 ha do 0,50 ha, a nawet do 0,60 ha

2 W gospodarstwie rolniczym:

- w przypadku stosowania mechanicznej siły pociągowej od 1,0 ha do 2,5 ha

- optymalna wielkość pola w gospodarstwie rolniczym o obszarze 20-30 ha określone jest na 5-4 ha

3. zalecane wielkości pól dla gospodarstw wielkoobszarowych, stosujących wysokowydajne maszyny rolnicze są znacznie wyższe. Pola w takich gospodarstwach nie powinny być mniejsze niż 3 do 6 ha.

Za optymalne uznawane są pola o wielkości od 6 do 40 ha, a nawet od 30 do 80 ha.

ROZŁÓG:

(df) Jest to zajmowana przez grunty przestrzeń wraz z elementami których rozmieszczenie oddziałuje na przebiegające w tej przestrzeni procesy produkcyjne (Stelmach 1971)

Najczęściej oceny rozłogu dokonuje się na podstawie:

1. Odległości (oddalenia) gruntów uprawnych od zabudowań - zarówno idealnej, prostoliniowej, rzeczywistej, jak i przeliczeniowej(ekonomicznej)

2. Obwodu granic zewnętrznych gruntów uprawnych w przeliczeniu na 1 ha oraz postaci ilorazu obwodu rzeczywistego do idealnego

3. Iloraz odległości prostoliniowej, rzeczywistej przeliczeniowej do idealnej

4. Wzoru Moszczeńskiego (wzorzec figurą w kształcie kwadratu)

U=(O*S)/(1,53*P)

U- Współczynnik ukształtowania rozłogu

O- Długość granic zewnętrznych rozłogu

S- średnia odległość wszystkich punktów rozłogu od podwórza gospodarstwa

P- powierzchnia rozłogu

Odległość idealna- oddalenie gruntów uprawnych w rozłogu kolistym z idealnie środkowym położeniem podwórza

Odległość prostoliniowa - odległość mierzona bezpośrednio w linii prostej pomiędzy rozpatrywanymi punktami rozłogu lub pomiędzy rzutem tych punktów na płaszczyznę poziomą

Odległość przeliczeniowa - jest pewnym odzwierciedleniem odległości ekonomicznej, co utożsamia się z kosztem przemieszczania pustego lub załadowanego środka transportu (jest to odległość wzdłuż rzeczywistych tras pojazdu, uwzględniająca współczynnik oporu przetaczania podstawowego środka transportu oraz jakość podłoża i nachylenie tras przejazdu, wyliczamy ją jako średnią arytmetyczną odległości wywozu na pole i przywozu z pola.

W ujęciu tradycyjnym rozłóg gruntów gospodarstwa określany jest dwiema podstawowymi cechami:

• Zawartość obszaru, mierzoną średnią odległością wszystkich punktów terytorium gospodarstwa od jego środka ciężkości, a w rozumieniu teoretycznym od centrum zabudowy

• Rozwojem granic rozłogu, rozumianych jako stosunek długości granic zewnętrznych do długości obwodu figury o tej samej powierzchni przyjętej za wzorzec(najczęściej kwadrat)

Najbardziej pożądane byłoby, aby rozłóg gospodarstwa:

1. Był jednoczłonowy, tzn składał się z jednego masywu gruntów

2. Był skupiony (zwarty) jeśli rozłóg jest zbyt wydłużony, część pól nadmiernie oddalona od ośrodka gospodarczego (Zabudowy)

3. Miał regularne granice, nieregularne granice zewnętrzne i wewnętrzne (np. maturalne między polami) utrudniają racjonalne wydzielanie pól, powodując w konsekwencji trudności w wykonywaniu robót polowych (np. w wypadkach stosowania ciągników czy kombajnów)

4. Równomiernie … ośrodek gospodarczy.

Interpretacja współczynnika U:

1. Jeżeli rozłóg gospodarstwa jest kwadratem z centralnie położonym ośrodkiem gospodarczym, współczynnik równy jest jedności

2. Dla figury o innym kształcie współczynnik ten jest zawsze od 1, a przy szczególnie niekorzystnym kształcie może wynosić nawet kilkadziesiąt

PROJEKT OGÓLNY

Wykonuje geodeta projektant przy udziale rady uczestników scalenia.

Projekt ogólny trzeba omówić na zebraniu wiejskim, a uwagi zainteresowanych należy ująć do protokołu podpisanego przez wykonawcę, osoby wymienione powyżej. Uwagi powinny być rozpatrywane. Ostateczna forma projektu ogólnego musi być zaakceptowany prze starostę.

W projekcie ogólnym poszukuje się najwłaściwszego rozwiązania zagadnień wynikających z założeń projektowych skonfrontowanych z ustaleniami planów MPZP.

Projekt ogólny powinien także określać zakres przewidzianych inwestycji towarzyszących scaleniu oraz terminu ich realizacji, jak również wskazać jednostki odpowiedzialne za realizację tych inwestycji.

Projekt ogólny określa:

1. Granice i powierzchnię obszaru scalenia oraz listę uczestników scalenia

2. Propozycje dotyczące zmiany granic

W swej ostatecznej postaci projekt ogólny z wymagana geodezyją precyzją pokazuje na mapie oraz w terenie takie elementy jak:

• Zmiany przebiegu granic obszaru urządzeń rolnych (oczywiście gdy zajdzie potrzeba)

• Lokalizację terenów osiedlowych

• Lokalizacje nowych dróg transportu rolniczego oraz ewentualne korekty w istniejącym układzie komunikacyjnym

• Lokalizację nowych rowów oraz regulację istniejących wodociągów

• Lokalizację gruntów poszczególnych jak własności (gospodarstwa indywidualne, grunty gminne, ANR)

• Lokalizację obiektów użyteczności publicznej

• Korektę granic użytków gruntowych

• Lokalizację pasów wiatrochronnych i zabezpieczeń przeciwerozyjnych

• Zasięg i terminy wykonania rekultywacji

• Urządzenie dróg transportu rolnego

• Odnowę zadrzewień śródpolnych

Wykład 05.05.2009 r.

Materiałami do opracowanie projektu ogólnego są:

1. Miejscowy plan zagospodarowanie przestrzennego i wynikające z niego dyspozycje dla danego obszaru;

2. Aktualny stan ewidencji gruntów

3. Potrzeby w zakresie budownictwa, inwestycji związanych z melioracją, rekultywacją urządzeniem dróg i zabiegami przeciwerozyjnymi itp.

4. Wnioski zainteresowanych, których działalność jest związana z produkcją rolną

5. Ustalenia wynikające z dokonanych czynności jak:

• Uporządkowanie sprawy związanej z przekazaniem gospodarstw następcom lub skarbowi państwa w zamian za rentę lub emeryturę

• Uporządkowanie sprawy związanej z przejęciem gruntów należących do zasobu własności rolnych SP

• Ustalanie sprawy związanej z osobami uprawnionymi do udziału we wspólnocie gruntowej objętej scaleniem i ich zgoda na jej podział

• Ustalenie udziałów we wspólnocie gruntowej

• Ustalenie listy i obszaru gospodarstw, których właściciele złożyli wniosek o zmniejszenie lub zwiększenie obszaru gospodarstwa w zamian za zapłatę pieniężną

• Analiza istniejących materiałów (map i osnów) geodezyjnych z uwzględnieniem skali, dokładności, czytelności map ewidencyjnych oraz stan i dokładności osnów geodezyjnych

• Sprawdzenie klasyfikacji gleboznawczej

• Porównanie mapy ze stanem na gruncie ze szczególnym uwzględnieniem stanu władania i granic w terenach budowlanych

6. Dane dotyczące liczby gospodarstw o określonych kierunkach produkcji rolnej

7. Wydane decyzje ustalające miejsce i warunki realizacji inwestycji budowlanych

Materiały pomocnicze:

1. Studium stanu władania gruntami

2. Studium glebowe

3. Studium stanu zagospodarowania gruntów z wykazami

• Gruntów zdewastowanych

• Odłogowanych

• Źle zagospodarowanych

• O średniej i wysokiej kulturze rolnej

4. Studium zainwestowania terenu

Sposób wykonania projektu ogólnego:

Najpierw w sposób przybliżony pokazuje się na mapie przestrzenną lokalizację elementów terenowych podanych w założeniach i planach, a następnie poprzez analizę kolejnych wariantów i krytyczne propozycji, zgłaszanych zwłaszcza poprzez zainteresowanych rolników - dochodzi się do rozwiązania ostatecznego, które wraz z uzasadnieniem zostaje zatwierdzone przez odpowiednie władze.

Forma prezentacji projektu ogólnego jest różnorodne:

1. Pewna grupa problemów musi być rozwiązana z precyzją geodezyjną

2. Inne graficznie lub opisowo - graficznie

3. Inne wyłącznie opisowo

Położenie granic nowych obiektów(granic zew. Dróg, rowów, wodocieków, granic terenów budowlanych) musi być:

1. Jednoznacznie matematycznie określone i pokazane za pomocą odpowiednich punktów w terenie

2. Dostosowanie do istniejących warunków terenowych

3. Uzasadnienie każde przyjętego rozwiązania projektu

Regulacja granic obrębów:

Ma miejsce wtedy, gdy scaleniem objęte są minimum dwa obręby. Wtedy mamy na celu:

1. Zlikwidowanie szachownic gruntów gospodarstw indywidualnych, tzw. Różniczam (?), poprzez skoncentrowanie gruntów rozrzuconych po różnych obrębach, w tym obrębie, w którym znajduje się zagroda danego gospodarstwa

2. Zapewnienie prawidłowego ukształtowania gruntów ANR lub Gruntów np. rolniczych spółek produkcyjnych drogą przerzutu tych gruntów z jednego obrębu do drugiego, tak aby można je racjonalnie wykorzystać i zagospodarować

3. Wyprostowanie granic zewnętrznych sąsiadujących ze sobą obrębów oraz likwidacja enklaw i półenklaw

4. Dostosowanie obrębów do przebiegu sieci kanałów i rowów melioracyjnych

Projektując szczegółowo przebieg tych granic należy kierować się:

1. Danymi z rejestrów przejściowych

2. Naturalnymi granicami sytuacji terenowej, jak drogi, kanały, rzeki, rowy

3. Układami sieci osadniczej na obszarze obrębów, których granice są regulowane

4. Treścią mapy glebowo-rolniczej

5. Projektowanym układem kompleksów obliczeniowych i przewidywanym kierunkiem granic działek

6. Rozmieszczenie użytków rolnych w obrębach

Ocena istniejącego zasobu geodezyjno-kartograficznego i ewidencji gruntów:

Mapy do celów projektowych powinny odznaczać się przejrzystością (czytelnością) oraz wymaganą dokładnością opracowania i wyznaczenia projektu na gruncie. W ocenie map pod kątem jej przydatności uwzględnia się:

1. Dokumentalność mapy

2. Krój i skalę

3. Sposób opracowania

4. Jakość podłoża, na którym sporządzono mapę

5. Jakość i przejrzystość rysunku

6. Uzbrojenie mapy w osnowę geodezyjną

7. Treść mapy aktualność i kompletność)

8. Dokładność techniczna mapy (kartometryczność, deformacja oraz dokładność wykonania na mapie czynności i obliczenia powierzchni)

Wyniki oceny przedstawione są na ogół w formie opisowej tabelarycznej oraz graficznie na roboczych kopiach ocenianej mapy.

Dokumentalność Mapy:

Dokumentalność nie ma istotnego znaczenia w ocenie przydatności mapy pod względem technicznym do prac projektowanych, jednak uwzględnienie w badaniach elementów dokumentalności może ułatwić opracowanie metryki nowej mapy. Ponadto ocena dokładności jest niezbędna pod względem formalnym.

W ocenie dokumentalności uwzględnia się te elementy formalne i prawne w Legędzin mapy, które w rozumieniu art. 244 KPC nadaje mapie moc dokumentu. Są to:

• Administracyjna nazwa obiektu lub nazwa mapy w postaci godła

• Rodzaj prac, w wyniku których mapa powstała i data ich wykonania

• Podstawowe normy techniczne, na podstawie których sporządzono mapę

• Wykonawca prac polowych i kameralnych (nazwa przedsiębiorstwa geodezyjnego)

• Klauzule o wykonaniu przewidzianych przepisami kontroli technicznych i przyjęciu do zasobu geodezyjno - kartograficznego ośrodka dokumentacji

Kroje map:

1. Krój sekcyjny południkowo-równoleżnikowy - linie ramki ograniczającymi rysunek na arkuszu mapy są obrazami południków i równoleżników, określanych jako skrajne dla poszczególnych arkuszy mapy w danej skali

2. Krój sekcyjny-prostokątny - linie ramki ograniczającej rysunek mapy na arkuszu są linie równoległe do osi przyjętego układu współrzędnych prostokątnych wymiary ramek sekcyjnych, na wszystkich arkuszach map w skalach 1:10000 - 1:250 są jednakowe i wynoszą 500x800 mm

3. Krój jednostkowy - rysunek poszczególnych części terenu przedstawiony na oddzielnych arkuszach map jest ograniczony granicami : obszarów administracyjnych, obrębów, nieruchomości, działek oraz granic naturalnymi - drogi, rzeki, kanały, rowy, trwałymi granicami obszarów leśnych itp.

W pracach urządzeniowo rolnych poszczególne zabiegi odnoszą się do określonych jednostek administracyjnych lub gospodarczych. Krój jednostkowy nazywany często krojem obrębowym jest więc najbardziej odpowiednim krojem map do tych celów. Pozwala on:

1. Odnosić poszczególne arkusze do konkretnych jednostek

2. Przedstawić na mapie tylko te obszary, które interesują projektanta

3. Przy stosowaniu kroju jednostkowego unika się sztucznych podziałów poszczególnych elementów(działki, użytki gruntowe, budynki itp.) przez ramki sekcyjne mapy

Skala mapy

Jest to stopień kartograficznego zmniejszenia terenu. Jest uzależniona głównie od:

1. Przeznaczenia mapy

2. Stopnia zagęszczenia rysunku szczegółami sytuacji

Za dopuszczalne z punktu widzenia przejrzystości rysunek i czytelność mapy, uważa się także zagęszczenie, w którym przeciętna odległość pomiędzy sąsiednimi liniami różnych szczegółów sytuacyjnych nie zacierają rysunku i nie utrudniają korzystanie z mapy (można przyjąć szacunkowo, że są większe od 5 mm w skali mapy)

Skala powinna także zapewniać założoną dla danego rodzaju prac dokładność graficznego przedstawienia wyników na mapie, co można uzyskać przez jej zwiększenie

W ocenie jakości podłoża uwzględnia się następujące cechy:

1. Zabrudzenie i zatłuszczenie

2. Strukturę powierzchni podłoża

3. Kolor podłoża (zażółcenie)

4. Przydatność graficzna tj. stopień wiązań z tuszem, odporność na skrobanie i ścieranie itp.

5. Nasiąkliwość i związana z nią jakość rysunku (rozlewanie tuszu przy kreśleniu linii) oraz podatność na deformację

6. Wytrzymałość mechaniczną na zerwania, rozdarcia, zginanie itp.

7. Przeźroczystość, istotna tylko dla materiałów używanych na metryce, inne przezrocza map oraz dokumentów geodezyjnych

Używanie papieru o gorszej jakości niż II klasa jest niedopuszczalne.

Jakość rysunku i przejrzystość mapy

Jest to bardzo ważny element z uwagi na stosowanie metod reprodukcyjnych w sporządzaniu kopii. Przy ocenie jakości rysunku i przejrzystości mapy uwzględnia się takie elementy jak:

1. Czytelność podłoża

2. Intensywność czernili ni rysunku(gęstość optyczna)

3. Ostrość krawędzi

4. Ubytki linii

5. Rodzaj zmian wprowadzonych do rysunku

6. Wpływ wprowadzonych zmian do jakości mapy, przejrzystości treści

7. Trudność przy reprodukcji map spowodowane wprowadzeniem zmian

Uzbrojenie mapy w osnowę matematyczną służy do:

1. Konstruowania elementów treści mapy

2. Dokonywania montażu

3. Kartowania poszczególnych punktów

4. Do wnoszenia wyników pomiarów

W jej skład wchodzą;

1. Punkty określające przebieg linii siatki kartograficznej arkusza

2. Linie podziału sekcyjnego

3. Punkty nawiązania

4. Punkty astronomiczne

5. Punkty triangulacyjne

6. Punkty poligonizacji różnych klas

7. Punkty wysokościowe

Atrybuty jakości danych przestrzennych:

1. Pochodzenie (materiał źródłowy, metoda zdobywania i transformacji danych) - oznacza historię zestawu danych, obejmuje materiał źródłowy, z którego zostały wydobyte dane, metody wydobywania danych, wraz z metodami transformacji wykorzystywanymi dla potrzeb tworzenia ostatecznych plików numerycznych

2. Dokładność położenia obiektów (bliskość obserwacji do wartość prawdziwych lub wartości używanych za prawdziwe) - to bliskość wartości geodezyjno-kodowych (współrzędnych) w układzie geodezyjnym odniesienia w stosunku do prawdziwego położenia obiektów w przestrzeni

3. Dokładność cech(atrybutów) - może być określona jako różnica pomiędzy aktualną wartością wybranego atrybutu i jakąś wartością porównywaną tego samego atrybutu, a której wiadomo, że zostanie określona z większą dokładnością

4. Kompleksowość (różnica pomiędzy aktualnym zestawem danych i jego specyfikacją) - opisuje to czy typy obiektów znajdujących się w zestawie danych obejmują wszystkie przypadki abstrakcyjnego wszechświata, który jest numeryczną reprezentacją postrzeganej rzeczywistości

5. Zgodność logiczna (spójność danego zestawu danych) - dotyczy strukturalnej spójności danego zestawu danych. Opisuje ona liczbę obiektów, zależności lub cech, które zostały prawidłowo zakodowane, zgodnie z przyjętymi zasadami definicji klas

6. Dokładność (????) -odnosi się do jakości z jaką są opisywane obiekty geograficzne w kontekście wybranego modelu danych

7. Aktualność (informacja czasowa o rejestracji danych) - jest to podstawowy parametr jakościowy wskazujący dokładność rejestracji czasu w zestawie lub podzestawie danych geograficznych

Wykład 19.05.2009 r.

Dokumentacja geodezyjno-kartograficzna i dane z EGiB wykorzystywane w pracach scaleniowych.

Dane geodezyjno-kartograficzne oraz z katastru nieruchomości są jednymi z podstawowych elementów podejmowania decyzji.

Brak informacji, nieodpowiednia ilość Błędne wnioski

Dane opisujące i charakteryzujące wiadomości na potrzeby procesu scalenia zalicza się m.in.:

- rodzaj nieruchomości

- położenie

- sposób użytkowania

- powierzchnia

- rodzaj użytków oraz klasa gleb

- przeznaczenie w planie miejscowym

- stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej

- stan zagospodarowania

Dane te, ujęte w poszczególne systemy informacyjne są wykorzystywane zarówno przez jednostki, jak i organy podejmujące różne decyzje (planistów przestrzennych w związku z zagospodarowaniem obszarów, administrację lokalną)

Informacje możemy podzieli na:

1. Informacje prawne - opisują tożsamość właściciela nieruchomości (władającego lub użytkowania), formę władania lub użytkowania, identyfikację nieruchomości od strony prawnej i ewidencyjnej, wskazania wynikające z plany miejscowego, przeznaczenie terenu i ograniczenia z tym związane itp.

2. Informacje lokalizacyjne - opisują i oceniają położenie nieruchomości (lokalizację ogólną i szczegółową) dojazd i dostęp do nieruchomości(kołowy, kolejowy, lotniczy i wodny), wady i zalety lokalizacji i otoczenie

3. Informacje techniczne:

- dla nieruchomości gruntowej niezabudowanej powierzchnia, kształt (rozłóg), ukształtowanie pionowe (hipsometria), rodzaj użytków + powierzchnia, klasyfikacja bonitacyjna, nośność, uzbrojenie terenu, sposób użytkowania

- dla nieruchomości budynkowej - funkcja budynku, wiek fizyczny i ekonomiczny, technologia wykonania, konstrukcja, materiały konstrukcyjne, powierzchnia (zabudowy, całkowita, użytkowa, kubatura liczba kondygnacji wyposażenie, instalacje techniczne, zużycie techniczne, funkcjonalne, ekonomiczne) itp.

Źródła informacji o scaleniu gruntów:

Informacje, które charakteryzują poszczególne rodzaje nieruchomości objęte scaleniem gruntów są rozproszone w różnych źródłach informacyjnych, o różnej orientacji i identyfikacji przestrzennej

Źródła informacji wykorzystywane w procesie scalenia gruntów:

- kataster nieruchomości (do czasu jego założenia EGiB)

- księgi wieczyste

- GESUT

- MPZP

- państwowy zasób geodezyjno kartograficzny

Dodatkowe źródła informacji:

- branżowe systemy informacyjne o sieciach uzbrojenia terenu

- dokumentacje techniczne projektowe, szkice obmiaru obiektów budowlanych

- bazy danych o cenach i wartościach nieruchomości prowadzone przez administrację rządową, samorządową, stowarzyszenia(np. rzeczoznawców majątkowych, biura pośrednictwa w obrocie nieruchomościami wiele innych jednostek organizacyjnych)

- opracowania statystyczne, zbiory jednostkowych wskaźników cenowych z budownictwa, KNR

Podstawa prawna funkcjonowania PZGiK:

- Ustawa z dnia 17.05.1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne (rozdział 4)

- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17.05.1989 w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiących PZGiK sposobu i trybu gromadzenia i wyłączenia z zasobu oraz udostępniania danych (Dz.U.49.roz.493)

Definicja:

PZGiK to zbiór map oraz materiałów fotogrametrycznych, teledetekcyjnych, rejestrów, wykazów, katalogów danych geodezyjnych i innych opracowań powstałych w wyniku prac geodezyjno kartograficznych

Kataster nieruchomości (EGiB)

-ustawa z dnia 17.05.1989 prawo geodezyjne i kartograficzne (rozdział 4) Dz. U. z 2000 r nr 100, poz. 1086 i nr 120, poz. 1268

-Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29.03.2001 w sprawie EGiB Dz. U. z 2001 nr 38 poz. 454

Definicja:

EGiB to jednolity dla całego kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach i budynkach ich właścicielach oraz innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami i budynkami (ustawa 1989)

Podstawy prawne KW:

- ustawa z dnia 06.07.1982 o księgach wieczystych i hipotece

- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów

Definicja:

KW to urzędowy rejestr który ma na celu ustalenie praw rzeczowych na nieruchomości. Podstawowym celem KW jest ustalenie stanu prawnego nieruchomości, własnościowe spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego, prawa do domku jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej oraz zapewnienie bezpieczeństwa obrotu nieruchomości

Cechy KW:

1. Jawność - każdy, w tym osoby mające interes prawny i notariusz, może przeglądać KW w obecności pracownika wyznaczonego przez prezesa sądu rejonowego lub przewodniczącego tego sądu

2. Domniemanie wiarygodności - domniemywa się, że prawo jawne w KW jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym, a prawo wykreślane nie istnieje

3. Rękojmie wiary publicznej - w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w KW, a rzeczywistym stanem korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą prawną ujawnią wg KW nabył własność lub inne prawo rzeczowe

Podstawy prawne GESUT:

- ustawa z dn 17.05.1989 prawo geodezyjne i kartograficzne

- Rozporządzenie ministra rozwoju regionalnego i budownictwa z dnia 29.04.2001 w sprawie GESUT

- instrukcja techniczna G-7, K-1

Definicja:

GESUT to uporządkowany zbiór informacji przestrzennych i opisowych o uzbrojeniu terenu i podmiotach nimi zarządzających

Podstawy prawne funkcjonowania MPZP:

- Ustawa z dnia 27.03.2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dz. U. nr 80, poz. 717

MPZP to akt prawa miejscowego. W MPZP określa się obowiązkowo:

1. Przeznaczanie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu i różnych zasadach zagospodarowania terenu

2. Zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego

3. Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

4. Wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych

5. Parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym linie zabudowy, gabaryty obiektów, wskaźniki intensywności zabudowy

6. Granice i sposób zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów prawnych w tym terenów górniczych, a także narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych

7. Szczegółowe zasady i warunki scalenia i podziału nieruchomości objętych planem miejscowym

8. Szczególne warunki zagospodarowania terenu oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy

9. Zasady modernizacji, rozbudowy i zabudowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej

10. Sposób i termin tymczasowego zagospodarowania urządzenia i użytkowania terenów

11. Stawki procentowe opłaty planistycznej

Semestr II

Wykład 01.10.2009 r

SZACUNEK PORÓWNAWCZY GRUNTÓW

Zasada:

• Zamieniane grunty gospodarstw powinny być ekwiwalentne z gruntami gospodarstwa przed zabiegiem

• Konieczne jest określenie wartości gruntów poddanych zabiegom urządzeniowo rolnemu

W tym celu przeprowadza się szacunek gruntów, tj. oszacowanie w umownych jednostkach względnych wartości jednostkowych konturów gleb.

Istotą szacunku gruntów jest stworzenie obiektywnej płaszczyzny porównawczej dla wyodrębnionych w tym celu konturów gruntów o jednakowej wartości jednostkowej. Konturem tym, po ich zamierzeniu w terenie i wyniesieniu na podkład geodezyjny, przyporządkowuje się konkretne wartości jednostkowe odzwierciedlające ich właściwy stosunek wymiany.

Praktyczne trudności oszacowania gruntu polegają na:

1. Wskazaniu na obszarze objętym pracami urządzeniowo rolnymi, które kontury gruntów charakteryzują się zbliżoną wartością jednostkową

2. Przyporządkowaniu wydzielonym konturom wartości jednostkowych, odpowiadających proporcjom wymiennym między konturami

Podstawą wydzielenia konturów gruntów o zbliżonej wartości wymiennej są:

1. Właściwości fizyczne

2. Właściwości chemiczne

3. Właściwości biologiczne gleby

4. Przydatność glebowo-rolnicza

5. Położenie

RODZAJE SZACUNKU GRUNTÓW

Szacunek względny

1.Uczestnicy zabiegu uznają wszystkie grunty za jednakowo cenne. Ma to miejsce najczęściej w przypadku szacowania gruntów o znikomej lub dużej zmienności gleb. Nie przeprowadza się wówczas szacunku gruntów a podstawą wydzielenia ekwiwalentu w projekcie jest powierzchnia gruntów gospodarstwa w stanie starym.

2.Kryterium wartości gleb określają uczestnicy w drodze uchwały. W systemie tym rolnicy, ustalając zbiorowo zasady szacowania, przyjmują na siebie odpowiedzialność za prawidłowości wyceny gruntów. Rola geodety sprowadzi się na ogół do rejestrowania ustaleń i dokonania pomiarów gruntów o zróżnicowanych wartościach oraz opracowanie projektu.

3.Podstawą ustalenia wartości jest treść dokumentacji kartograficznej i gleboznawczej wzbogaconej wywiadem terenowym. Uwzględnić tu ponadto należy uwagi i spostrzeżenia rolników w zakresie wyceny poszczególnych konturów gruntów

Szacunek bezwzględny (absolutny) gruntów:

W przypadku dużego obszaru objętego pracami urz. rol., w skład którego wchodzi kilka lub kilkanaście wsi, trudno jest przeprowadzić prawidłowy szacunek względny gruntów. Duża liczba czynników mających wpływ na wartość szacunkową gruntów, nie pozwala praktycznie znaleźć ich wypadkowej dla całego obszaru urz. rol..Czynniki te, utrudniają przeprowadzenie szacunku gruntów jednocześnie na całym obszarze, przemawiają za tym, aby przyjąć koncepcję przeprowadzenia gospodarki rolnej, które ukształtowane zostaną w ramach projektu urz. rol.. wartość gruntów w takim wypadku przeprowadza się na podstawie cen stosowanych przy sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych.

Dodatkowe mierniki wartości gleb.

1.Odległość i dogodność dojazdu do działki - zależność ta zwykle opiera się na zasadzie że im dłuższa jest droga dojazdu i trudniejszy jest tam dojazd tym mniejsza jest wartość wymiany gruntów.

Przy szacunku gruntów uwzględnione odległości gruntu od zabudowań odbywa się poprzez wydzielenie równych odległości, od terenu zabudowanych tzn. strefowanie gruntów przy czym granicami stref są najczęściej granice dróg i rowów, rzadziej granice działek. Wartości szacunkowych gruntów maleją wówczas w miarę wzrostu ich odległości od osiedla, ale w granicach tych w wydzielonych strefach są stałe.

2.Strukltura użytków - przeprowadzając wycenę gruntów, ustala się wartość wymienną zarówno gruntów ornych, użytków zielonych jak i innych. Istotne jest, aby wartości wymienne gruntów w użytkach rolnych były w konkretnych warunkach lokalnych ze sobą skorelowane. W praktyce nie uwzględnia się wartości wymiennej gruntów, gdy trwałe użytki zielone zajmują obszarowo około 20-30% ogólnej powierzchni użytków rolnych. Wzajemny stosunek wartości różnego rodzaju użytków nie odgrywa znaczącej roli gdy w projekcie urz. rol. Nie zachodzi konieczność zmiany dotychczasowej struktury w gospodarstwach, ponieważ każdy z uczestników otrzymuje w określonym użytku ekwiwalent odpowiadający stanowi projektowanemu.

3. Popyt na określone kawałki gruntu - taksator może mieć do czynienia z gruntami, których wydzielenie rolnikom (o ile przy ich wycenie stosowano te same kryteria co do pozostałych gruntów) … może na ich sprzeciwy, a niekiedy prowadzić do zastrzeżeń dotyczących szacunku gruntów.

a) rolnicy często nie chcą otrzymywać gruntów przy zwartych kompleksach leśnych.

Wykład 08.10.2009 r.

Uprawy bowiem położone w bezpośrednim sąsiedztwie lasów narażone są na zniszczenia przez zwierzynę leśną. Wartość takich gruntów - bez względu na wysokość należnych odszkodowań - jest w przekonaniu rolników niższa od inaczej położonych gruntów o tej samej wartości rolniczej.

b)mało popularne są takie grunty oddzielone od podstawowego obszaru obiektu przeszkodami terenowymi - kształtem, rzeka, teren kolejowy itd.

c) spotyka się grunty charakteryzujące się ustaloną wiekową tradycją - choć formalnie bez podstawnie - niechęcią ze strony zainteresowanych rolników

są to tzw. „ złe miejsca” w trakcie wyceny taksator może wspomniane czynniki wyeliminować lub uwzględnić poprzez wcześniejsze zebranie życzeń rolników odnośnie miejsca przyszłej lokalizacji ich gospodarstw. Pozwoli to na rozeznanie, które grunty w konkretnych warunkach lokalnych są bardziej cenne, a które mało popularne.

4. Czynniki uwzględniające obiektywną wycenę - przy wycenie gruntów taksator opierając się na znajomości warunków przyrodniczych i ekonomicznych zasięga opinii o wartości gruntów bezpośrednio u zainteresowanych rolników. Często jednak przekazywane przez rolników opinie o wartości konkretnego gruntu, a w szczególności gruntu dotychczas przez nich użytkowanego, są nieprawdziwe. Rolnicy bowiem uważają swoje grunty za bardziej cenne od innych gruntów, niekiedy zaliczanych nawet do lepszej klasy bonitacyjnej.

5. Problem wiążących ustaleń wyceny użytków podlegających transformacji - należy wykonać to na drodze indywidualnej analizy użytków, których sposób użytkowania sugeruje możliwość lub konieczność dokonania transformacji.

Czynnikami decydującymi o przeprowadzeniu tego zabiegu i przesądzającym i sposobie szacowania powinny być realne możliwości i opłacalność zagospodarowania użytków zgodnie z jego przydatnością , wspomniane zaś przesłanki należy rozpatrzyć w świetle realizowanych lub zamierzonych we wycenianym obszarze prac melioracyjnych ewentualnie innych działań o charakterze przeobrażeniowym, uwzględniając również stanowisko bezpośrednich zainteresowanych, którzy powinni akceptować proponowane rozwiązania przez wykonawcę.

SZACUNEK GRUNTÓW - PROBLEMY ORAZUWARUNKOWANIA PRAWNE

Geodeta - projektant upoważniony przez starostę przy udziale powołanej przez starostę komisji pełniącej funkcję doradczą oraz rzeczoznawców majątkowych (jeśli ww. komisja wysunie taki wniosek do starosty) szacuje grunty objęte scaleniem, a także opracowuje projekt scalenia.

Zasady szacunku gruntów:

1)określają je uczestnicy scalenia

2)określają je w drodze uchwały

Jeżeli jednak starosta w drodze postanowienia uzna że szacunek ten byłby sprzecznych ze słusznym interesem uczestnika, wtedy szacunek gruntów dokonuje się na podstawie cen obowiązujących przy sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych, z uwzględnieniem położenia gruntów na obszarze scalenia oraz ich przydatności rolniczej i funkcji terenu wynikających z MPZP (zasady stosowane przy wycenie nieruchomości rolnych wg Ustawy z dn. 19.10.1991 r. o GN SP oraz ustawy z dn. 21.08.1997 r. o GN)

Wycena części składowych nieruchomości:

Ustala rzeczoznawca majątkowy przy zastosowaniu przepisów o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych (wg ustaw wymienionych wyżej)

- lasy

- sady

- ogrody

- chmielnik

- inne uprawy specjalne

- drzewostany

- drzewa i tereny

- inne części składowe gruntów

Stanowią sumę:

(wg ustawy o GN)

WN=WG+WCS, gdzie

WN - wartość nieruchomości

WG - wartość gruntu

WCS - wartość części składowych

Jeżeli scaleniem zostały objęte grunty leśne o takiej samej wartości, z drzewostanem o jednakowych elementach szacunkowych można zaniechać szacowania drzewostanu

WYNIKI OSZACOWANIA:

Ogłasza się na zebraniu uczestników scalenia(zwoływane przez starostę).

Udostępnia się do publicznej wglądu na okres 7 dni we wsiach objętych scaleniem.

Uczestnicy scalenia mogą wnosić zastrzeżenia do wykonywanego szacunku.

Zastrzeżenia do szacunku gruntów będzie rozpatrywać komisja ww., która z wynikami swoich ustaleń oponuje uczestników scalenia na zebraniu zwoływanym przez starostę.

W razie utrzymywania się zastrzeżeń do szacunku gruntów uczestnicy scalenia mogą na tym zebraniu powołać dodatkowy zespół, składający się z osób nie zainteresowanych, którzy przedstawią swoją opinię.

Zgodę na dokonanie szacunku uczestnicy scalenia wyrażają w formie uchwały.

ZASADY PROJEKTOWANIA NOWYCH PÓL UPRAWNYCH

W zamian za objęte scaleniem lasy i grunty Leżne oraz sady, ogrody, chmielniki i inne uprawy specjalne wydziela się użytki możliwie tego samego rodzaju i tej samej jakości.

Jeśli nie jest to możliwe:

• Wydziela się inne użytki możliwie tego samego rodzaju, tej samej jakości (np. z inną strukturę użytków lub inną strukturę klasyfikacyjną)

• Wydziela się inne użytki i stosuje się dopłatę pieniężną, odpowiadającą różnicy wartości drzewostanów, drzew i krzewów, a także innych części składowych gruntów

• Za zgodą uczestnika scalenia można wydzielić inne użytki odpowiadające wartości dopłat

Wykład 15.10.2009 r.

DOPUSZCZALNE RÓŻNICE

Różnica powierzchni wydzielonych gruntów w stosunku do powierzchni gruntów przed scaleniem, (bez zgody uczestników scalenia), nie może przekraczać:

Generalnie - 20% powierzchni gruntów objętych scaleniem

Szczególnie - 10% dotychczas posiadanych gruntów szczególnie wysokiej przydatności rolniczej lub gruntów przeznaczonych w MPZP na cele nierolnicze

ROZLICZENIA GRUNTÓW

Uczestnicy otrzymują grunty o równej wartości szacunkowej w zamian za dotychczas posiadane.

RÓWNE WARTOŚĆI SZACUNKOWA +- 3%

Gdy:

1. Za względów technicznych nie jest możliwe wydzielenie gruntów równej wartości szacunkowej

2. Na wniosek uczestnika scalenia wydziela się grunty o innej wartości szacunkowej(tzn. że chce on np. więcej gruntów lub lepszej jakości niż dotychczas posiadał)

Stosuje się dopłaty pieniężne, za różnicę wartości szacunkowej >3%.

Lokalizacja kompleksów gruntów gospodarstw indywidualnych:

1. Grunty przewidziane do przejęcia na własność SP należy o ile to możliwe, przejąć już w ramach wykonywanych prac przygotowawczych przed wydaniem decyzji o podjęciu postępowania

2. Gospodarstwa lub grunty stanowiące współwłasność należy wydzielić jako jedną całość

3. Grunty, na które małżonkowie posiadają odrębne tytuły, prawne należy wydzielać w bezpośrednim sąsiedztwie

4. Grunty gospodarstw o małym areale (do 2 ha) należy lokalizować w miarę możliwości najbliżej siedlisk, ze względu na ich specyficzny charakter produkcyjny

5. Działki dla osób, które przekazały swe grunty na rzecz SP w zamian za renty, czy emerytowany i inne świadczenia, należy lokalizować w pobliżu ich budynków

6. Grunty zamienne gospodarstw ANR należy lokalizować tak aby nowo wydzielony rozłóg tych gospodarstw odpowiadał pod względem wartości produkcyjnej (klasy gruntów, przydatność rolnicza, struktura użytków) dotychczas użytkowanym gruntom

7. Grunty różniczan należy lokalizować w miejscach ich zamieszkania. Gdy grunty wsi, w której zamieszkują różniczanie nie są objęte scaleniem. Grunty takich gospodarstw należy lokalizować w bezpośrednim sąsiedztwie gruntów tej wsi, a jeżeli to możliwe w jak najbliższym sąsiedztwie pozostałych gruntów gospodarstwa

PROJEKTOWANIE GRANIC KOMPLEKSÓW

Powinny one spełniać następujące warunki:

1. Granice kompleksów powinny stanowić stałe elementy sytuacji terenowej, tj. drogi rzeki, kanały, rowy, granice PKP, istniejące lub zaprojektowane i już niezmienne odcinki granic zewnętrznych obrębów

2. Gdy istnieje dowolność w projektowaniu granic kompleksów z uwagi, gdy wyżej wymienione elementy nie występują, należy je tak zaprojektować, aby wartość szacunkowa nowo zaprojektowanych kompleksów, w miarę możliwości równała się sumie wartości gospodarstw, których właściciele wyrażają życzenia zlokalizowania w nich swoich gruntów po scaleniu

3. Wielkość projektowanych kompleksów powinna wynosić w zależności od warunków terenowych od 10 do100 ha, a nowo projektowanych działek w jednym kompleksie powinien być nie większa niż 50

4. Kształt omawianych kompleksów powinny być zbliżone, w miarę możliwości, do prostokątów lub innych figur zapewniających racjonalny ich podział na działki o kształcie przeciwdziałającym erozji i pozwalającym na prowadzenie uprawy mechanicznej

Projektowanie powinno odbyć się z dokładnością nie mniejszą niż 1/100 wartości sumy działek, które mają być zlokalizowanie w tym kompleksie.

USTALENIE WIELKOŚCI POTRĄCEŃ I SPORZĄDZANIE BILANSU PROJEKTU

W trakcie projektowania należy wyznaczyć teren przeznaczony na cele użyteczności publicznej, tzn. będzie służył zaspokojeniu potrzeb gospodarczych, socjalnych, kulturowych i innych ogółu mieszkańców danego obszaru.

Potrzeby te mogą mieć charakter lokalny lub ogólny.

Do potrzeb lokalnych zaliczyć można: kopalnie żwiru, piasku i gliny, grobowiska zwierząt, zieleńce, skwery, nowe drogi i ulice wiejskie nie leżące w ciągu dróg publicznych itp.

Do potrzeb ogólnych: szkoły, sklepy, domy kultury itp.

Grunty na wydzielenie tych terenów można uzyskać w dwojaki sposób:

• Na cele użyteczności publicznej - w drodze potrąceń od poszczególnych uczestników scalenia

• Na cele ogólnej użyteczności - w drodze wywłaszczenia lub wykupu od właścicieli lub z gruntów ANR

Ostatecznie wielkości, które trzeba zaprojektować poszczególnym uczestnikom należy obliczyć wartość potrąceń na cele miejscowe i uwzględnić to, odejmując wszystkim uczestnikom pewne wartości, obliczone proporcjonalnie do wielkości wkładu.

WG USTAWY O SCALENIU I WYMIANIE GRUNTÓW

1. Grunty niezbędne na cele użyteczności publicznej pod ulice i drogi publiczne oraz pod wykonywanie i utrzymywanie na koszt SP albo przewidywane do takiego wykonania i utrzymywania urządzeń melioracji wodnych można za zgodą Agencji wydzielić z gruntów ZWRSP, uwzględniając uzasadnione interesy osób korzystających z tych gruntów

2. Jeżeli na terenie objętym scaleniem nie ma gruntów ZWRSP, grunty na cele miejscowej użyteczności publicznej oraz pod ulice i drogi wydziela się z gruntów uczestników scalenia

WIELKOŚĆ POTRĄCEŃ OBLICZA SIĘ PRZEZ:

Zsumowanie potrąceń na poszczególne (nowe) potrzeby i pomniejszenie ich o wartość zlikwidowanych (starych) dróg i użyteczności, które w wyniku scalenia są likwidowane.

Jeżeli wielkość potrąceń tak wyliczona będzie miała znak ujemny, oznacza to że wartość gruntów pod nowymi użytecznościami jest mniejsza niż była w stanie przed scaleniem, wówczas powstałe różnice należy przekazać gminie lub ANR.

Jeżeli natomiast będzie miała znak dodatni oznacza to, za wartość gruntów pod użytecznościami w nowym stanie jest większa i należy dokonać potrąceń poszczególnym uczestnikom scalenia.

Potrąceń dokonuje się - proporcjonalnie do wkładu wszystkim uczestnikom scalenia i dlatego należy obliczyć, tzw. współczynnik potrąceń , który jest procentowym stosunkiem ogólnej wartości potrąceń do ogólnej wartości gruntów uczestników scalenia:

K%=(P/W)*100%

K- współczynnik potrąceń w %

P - ogólna wartość potrąceń

W - wartość gruntów uczestników scalenia

USTAWKA

Wstępny projekt gospodarczy ustala się przeznaczenie poszczególnych kompleksów gruntów na różne cele.

ZADANIE:

Określenie szczegółowej lokalizacji gruntów poszczególnych gospodarstw oraz liczby i kształtu działek z uwzględnieniem szeregu warunków matematycznych i ekonomicznych oraz życzeń rolników

Kryteria wyboru lokalizacji gruntów poszczególnych gospodarstw.

Czynniki które powinny być brane pod uwagę:

1. Życzenia rolników być brane pod uwagę

2. Struktura i rozmieszczenie gruntów i użytków gospodarstwa w stanie starym (przed zabiegiem urządzeniowym)

3. Istniejąca struktura i rozmieszczenie użytków w kompleksach przydzielonych dla gospodarstw indywidualnych

4. Położenie działki siedliskowej

Życzenia rolników:

Uwzględnienie opinii zainteresowanych rolników polega na zgłaszaniu przez poszczególnych rolników propozycji odnośnie:

- miejsca lokalizacji wydzielonego ekwiwalentu

- zmiany dotychczasowej struktury użytków, klas

- kompleksów rolniczej przydatności gruntów

- liczby działek

- wydłużenia działek, itp.

Istotne jest, aby zbierając propozycje lokalizacji gruntów, uzyskać kilka wariantów życzeń od każdego rolnika, które mogą być realizowane w określonej kolejności, tj. jeżeli nie jest możliwe zlokalizowanie gospodarstwa w miejscu określonym pierwszym, należy wydzielić grunty tego gospodarstwa z życzeń drugim lub trzecim.

Zbyt dużo szczegółowych życzeń może skompletować rozwiązanie projektu. Część postulatów rolników nie jest często możliwa do zrealizowania w szczególności dotyczy to przypadku gdy:

1. Większość rolników chce aby nowo wydzielone im grunty znajdowały się w tym samym miejscu

2. Wielu rolników życzy sobie zmiany użytków lub przydatności gruntów, w tym samym kierunku, chcąc np. zwiększyć powierzchnię użytków zielonych kosztem gruntów ornych, a pozostali rolnicy nie postulują zmian w użytkach czy przydatności gruntów, które mogłyby kompensować te życzenia.

3. Życzenia większości rolników są zbieżne co do lokalizacji ich gruntów w konkretnej strefie odległościowej, np. bardzo blisko siedliska

ROZMIESZCZENIE GRUNTÓW PRZED ZABIEGIEM URZĄDZENIOWO ROLNYM

Decyduje ono o lokalizacji nowo wydzielonych gruntów, gdyż:

1. Rolnicy są przyzwyczajeni do dotychczasowej lokalizacji swoich gruntów

2. Znają ich właściwości uprawowe i przydatność rolniczą

3. Ponosili dotychczas środki materialne i nakłady pracy na podniesienie kultury gleb oraz jej zdolność produkcyjnej np. poprzez oczyszczanie z kamieni , odchwaszczanie, zmeliorowanie, zdrenowanie itp.

Z tych względów nowo wydzielone grunty należy lokalizować:

1. W miejscu, gdzie przed zabiegiem występowały one w największej ilości (chyba że rolnicy życzą sobie inaczej)

2. Należy uwzględnić strefy odległościowe - jeżeli około 50% lub więcej powierzchni znajdowało się przed zabiegiem w określonej strefie to po zabiegu powinien on znaleźć się w tej samej strefie, jeżeli grunty położone były w kilku strefach, to podstawowy areał gruntów powinien znaleźć się w strefie pośredniej

3. Należy lokalizować areał w miejscu występowania największej działki

4. Zwrócić uwagę na rzeźbę terenu - ze względu na zróżnicowanie gleb w tych terenach oraz na silną erozję wodną

PRZYDATNOŚĆ ROLNICZA GLEB PRZED ZABIEGIEM URZĄDZENIOWO ROLNYM

Przydzielenie tych samych kompleksów w nowym stanie nie jest możliwe, dlatego należy rozwiązać to sposobem przybliżonym.

W tym celu wyróżnia się 3 grupy kompleksów o zbliżonej przydatności:

A -kompleksy 1,2,4. Gleby tej grupy kompleksów są w zasadzie uniwersalne, można na nich uprawiać większość roślin rolniczych i otrzymywać dość wysokie plony

B - zalicza się kompleksy 5 i 6

C - zalicza się kompleksy 8 i 9. Wspólną cechą tych gleb jest ich okresowa lub trwała podmokłość

Oddzielnie należy traktować gleby zwarte w kompleksie 3 - pszenny wadliwy, gdyż ze względu na ich okresową suchość mają ograniczone możliwości uprawy

7 - żytnim najsłabszym, gdyż ze względu przyrodniczych i ekonomicznych można na nich niektóre rośliny uprawiać tylko na zielony nawóz suma kompleksów glebowo-rolniczych, których gospodarstwo nie posiadało przed zabiegiem, nie przekracza po zabiegu +-20% ogólnej powierzchni gruntów.

STOSUNEK PROCENTOWY UŻYTKÓW I KLAS PRZED ZABIEGIEM URZĄDZENIWOWO ROLNYM

Jeśli rolnik nie postuluje zmiany dotychczasowego charakteru produkcyjnego swego gospodarstwa, powinny być zachowane dotychczasowe proporcje rodzajów i jakości poszczególnych użytków rolnych tj. gruntów ornych, trwałych użytków zielonych oraz ich rodzaj i zdolność produkcyjnych z odpowiednia dokładnością.

Zakłada się, że stosunek procentowy użytków zielonych do gruntów ornych w trakcie przeprowadzania zabiegu może być naruszona maksymalnie o 20%.

Podobnie jest ze stosunkiem klas. Gospodarstwa które przed zabiegiem miały grunty w grupach klas o zbliżonej produkcyjności, w tych samych grupach klas ekwiwalent powinny otrzymać.

Można wyróżnić następujące klasy:

W gruntach ornych:

Grunty bardzo dobre - klasy I, II, IIIa

Grunty dobre - klasy IIIb, IVa, IVb

Grunty słabe - klasy V i VI

W użytkach zielonych:

Grunty bardzo dobre - klasy I, II,

Grunty dobre - klasy III i IV

Grunty słabe - klasy V i VI

POŁOŻENIE DZIAŁKI SIEDLISKOWEJ:

Należy wydzielić grunty w miarę możliwości przy siedliskach.

Przy zabudowie rozproszonej wybieramy bazę budynkową o najlepszym stanie technicznym oraz o największej ilości budynków, przekonując rolników aby przenieśli swoje centrum do tego właśnie miejsca (musi być to uwzględnione z zainteresowanymi)

W przypadku gdy przez wieś przechodzi droga szybkiego ruchu należy lokalizować grunty nowoprojektowane po tej samej stronie drogi gdzie znajduje się siedlisko.

INNE KRYTERIA LOKALIZACJI GRUNTÓW:

Uwzględnienie odrębnych prawnie gruntów należących do różnych członków rodziny, gospodarstw inwalidów wojennych, wdów, małżeństw i ich dzieci należy je lokalizować w farmie bezpośrednio przyległych do siebie działek.

Grunty użytkowane na podstawie nieformalnych dokumentów kupna - sprzedaży lub nieformalnych podziałów spadku, nieuregulowanych jeszcze w trybie odpowiednich przepisów, zaleca się usytuowanie obok gruntów tych osób.

Nie należy projektować obok siebie gruntów rolników ze sobą skłóconych.

ROZMIESZCZENIE I KSZTAŁT DZIAŁEK W GOSPODARSTWIE

Najbardziej racjonalne jest , gdy grunty zostaną wydzielone w jednej obwodnicy:

1. Celem uzyskania jednakowej zmienności gleb w działkach usytuowanych na silnie urzeźbionych fragmentach terenu, powinny one być wydłużone w kierunku spadku, przy czym ich szerokość powinna zapewnić możliwość prowadzenia orki w poprzek działki wydłużonej

2. Na małych spadkach niepowodujących zjawisk erozyjnych, wskazane jest projektowanie długich boków (kierunek orki) działek wzdłuż spadku, aby umożliwić szybszy odpływ wód pochodzących z wiosennych roztopów i tym samym spowodować możliwość wcześniejszego wyjścia w wiosnę do prac polowych.

3. Przy glebach o zwięzłym, nieprzepuszczalnym wysoko występującym podłożu możliwe jest także wydłużenie w kierunku spadku, pozwala ona na odprowadzenie wód, które w postaci zastoisk wody utrzymuje się na takich glebach przez dłuższy czas.

4. Na glebach szkieletowych pas czystych nawet na spadkach niepowodujących zagrożenia erozyjnego działki wydłuża się w kierunku warstwic, aby przez orkę w poprzek spróbuje powstrzymać spływającą wodę i umożliwić jej wsiąkanie do gleby

5. Projektowane działki powinny mieć kształt zbliżony do prostokątów i trapezów prostokątnych, unikać należy trójkątów prostokątnych

6. Kąty załamań zbliżone do prostych, nie mniejsze niż 60^o.

7. Wydłużenie działki dla gruntów ornych od 1:3 do 1:10 w wyjątkowych przypadkach 1:15 wydłużenia działek użytków zielonych może sięgać 1:15 w wyjątkowych wypadkach 1:20.

8. Dostosowanie granic działek do granic sieci kanałów, rowów, dojazdów. Każda działka powinna mieć dogodny dojazd, nieprzebiegający przez grunty innych rolników.

PROJEKT GOSPODARCZY

Opracowanie koncepcji projektu urządzeniowo rolnego wymaga od projektanta:

- umiejętności powiązania warunków glebowych

- topograficznych

- ekonomiczno - gospodarczych

- w widzą warunków geometryczno - matematycznymi

- oraz życzeniami poszczególnych uczestników scalenia

Prawidłowe powiązanie tych warunków powinno zapewnić taką lokalizację i ukształtowanie gospodarstw, aby były one zdolne do prowadzenia nowoczesnej i coraz bardziej wydajnej produkcji rolnej.

Koncepcje projektu urządzeniowo rolnego dla obiektów, które nie mają jeszcze opracowanych planów miejscowych ogólnych i szczegółowych planów zagospodarowania terenów budowlanych, opracowuje się przed formalnym podjęciem postępowania w postaci studiów gospodarczych i przestrzennych. W przypadku istnienia takich planów , studia te mają charakter uzupełniający.

WYKŁAD 12.11.2009 r.

Strukturę terenową kształtuje wzajemny układ linii granicznych oddzielających od siebie obszary o odmiennych sposobach gospodarczego użytkowania powierzchni ziemi i odmiennych prawach władania.

Projektowanie zmian w strukturze użytków występujących na obszarze na którym przeprowadzone ma być postępowanie urządzeniowo rolne (…) doprowadzeniu do zgodności między:

- sposobem użytkowania

- potencjalnymi możliwościami produkcyjnymi gleby

- warunkami stworzonymi przez inne elementy środowiska przyrodniczego jak rzeźba terenu, klimat i stosunki wodne

Zamiana użytków gruntowych - transformacja użytków

Zasada dokonywania transformacji polega na przygotowaniu użytków do nowego sposobu użytkowania, aby dawały lepsze wyniki produkcyjne lub stworzyły takie warunki na innych sąsiadujących z nimi obszarami

Atrybuty nowej struktury władania:

1. Powinna być maksymalnie jednolita tzn. grunty należące do jednego właściciela lub grupy właścicieli prowadzących podobny typ gospodarowania powinny stanowić zwartą całość niepodzielną gruntami innych właścicieli i powinny być zlokalizowane możliwie blisko bazy mieszkaniowo-gospodarczej, z której grunty te mają być obsługiwane

2. Bliskość lokalizacji gruntów - jest często trudna lub niemożliwa do realizacji, przy czym najczęściej ma to miejsce we wsiach indywidualnych, gdzie niewielkie obszary poszczególnych gospodarstw trzeba rozlokować na dość dużym obszarze, należy dążyć do tego w takich przypadkach, aby nowa struktura zapewniała całość i zwartość gospodarczą poszczególnych użytków lub gruntów zakwalifikowanych do poszczególnych kompleksów rolniczej przydatności.

Sytuacja po przeprowadzeniu zabiegu nie powinna być gorsza od sytuacji występującej przed projektem.

Przy projektowaniu dróg należy mieć na uwadze:

- na terenach nizinnych spadki podłużne dróg wiejskich o dużym natężeniu ruchu nie przekraczały 3%, a drogi o mniejszym natężeniu ruchu 6%. Należy przy tym tak projektować przebieg odcinków dróg zawartych między ich skrzyżowaniami lub innymi ważniejszymi punktami zainwestowania dróg, aby ich wydłużenie spowodowane dostosowaniem trasy do rzeźby terenu lub innych wymagań eksploatacyjnych nie przekraczały 15% odległości prostoliniowej

- skrzyżowania dróg lub ich załamania nie tworzyły od strony kierunku docelowego kątów mniejszych niż 90^o, warunku tego należy przestrzegać tym konsekwentniej im większa różnica występuje między znaczeniem transportowym zbiegających się dróg

- maksymalna długość działek w terenach nizinnych obsługiwanych przez drogę przylegającą do jednego z krótszych boków działek nie przekracza 300-400m, przy czym ze wzrostem jakości gleby długość powinna się zmniejszać. Oznacza to że w przypadkach warunków powodujących konieczność projektowania działek dłuższych należy przewidywać ich obsługę transportu przez drogi przylegające do obu krótszych boków tych działek lub drogę biegnącą wzdłuż boku dłuższego.

Powierzchnia gruntów która jest obsługiwana transportowo przez drogę o nawierzchni nieutwardzonej nie może przekraczać 50 ha, a o powierzchni utwardzonej 100 ha.

Szerokość dróg dostosowana musi być do przewidywanego ruchu pojazdów uwzględnić największą szerokość maszyn rolniczych.

Ze względu na ochronę gruntów rolnych zaleca się projektowanie dróg jednopasmowych z zastosowaniem mijanek do mijania się pojazdów roboczych. Miejsce do mijania się pojazdów należy projektować o długości do 30 m lokalizować:

- na i przy skrzyżowaniach dróg

- na krańcach widoczności

- w odległości od 300 do 500 m

Powierzchnia gruntów zajętych pod drogami powinna być jak najmniejsza.

REGULACJA SIEDLISK I PODZIAŁ TERENÓW BUDOWLANYCH

Dotyczy działek siedliskowych których granice uległy zniekształceniu, wskutek wadliwie stawianych panów lub innych urządzeń inżynierskich, bądź też zostały w przeszłości w dowolny, a nie prawidłowy sposób ukształtowane. Ma ona na celu:

- zlikwidowanie załamań i wykrzywień granic

- nadanie przebiegów prostoliniowych

- poszerzenie lub zwężenie działek siedliskowych

Wchodzą tutaj następujące czynności:

- zaprojektowanie granic oddzielających brak terenów osiedlowych od innych gruntów

- wyprostowanie granic działek w bloku terenów osiedlowych z ewentualnym skorygowaniem szerokości i wielkości tych działek

DROGA TRANSPORTU ROLNEGO

Zmiana położenia (lub szerokości) istniejących dróg lokalnych oraz zaprojektowanie nowe drogi lokalne mogą być uwzględnione w projekcie scalenia gruntów wówczas gdy wynika to z prawidłowego zabezpieczenia dojazdów do pól, a organy pod których zarządem drogi się znajdują, wyraża na to zgodę, zaś przebudowa drogi nastąpi w okresie najbliższych 5-ciu lat oraz jeżeli na ten cel przeznaczony jest odpowiedni zapas gruntów.

Zamiana położenie istniejących dróg wiejskich lub projekt nowych dróg tej kategorii opracowuje się jednocześnie z podziałem obszaru scalenia na poszczególne kompleksy gruntów.

Opracowanie projektu scalenia obejmuje:

1. Pomiar i wkreślenie na mapę obszaru i scalenia terenów pozostawionych w granicach dotychczasowych (mieszkańców)

2. Zaprojektowanie i wkreślenie linii komunikacyjnych, dróg publicznych i innych

3. Stabilizacji pomiarów i wykreślenie na mapie działek siedliskowych

4. Zaprojektowanie nowych granic wsi

5. Wykreślenie na mapie projektowanej sieci rowów melioracyjnych

6. Zaprojektowanie terenów przeznaczonych na cele miejscowej użyteczności publicznej

7. Zaprojektowanie wszystkich innych elementów wynikających z projektu ogólnego

8. Zaprojektowanie osnowy realizacyjnej

9. Zaprojektowanie kompleksów i pod kompleksów gruntów

10. Sporządzenie zbiorczego imiennego zestawienia z wyszczególnieniem należnych ekwiwalentów powstałych z sumy wartości gospodarstw, dopłat udziałów we współwłasności, udziałów we wspólnocie gruntowej gruntów wartości potrąceń

11. Sporządzenie wstępnego projektu rozmieszczenia działek gruntowych w gospodarstwach.

12. Szczegółowe zaprojektowanie działek

13. Ułożenie rejestru szacunku porównawczego gruntów wydzielonych w wyniku scalenia

14. Sporządzenie wykazu zaprojektowanych ekwiwalentów gruntowych i pieniężnych

15. Opracowanie projektu warunków objęcia w posiadanie nowo wydzielonych gruntów

PROJEKT SZCZEGÓŁOWY

Główna zasada:

„od ogółu do szczegółu”

A wiec od formowania granic zewnętrznych obszaru, poprzez granice kompleksów, następnie grup działek do najdrobniejszych elementów jakimi są działki rolne itp.

1. Po zaprojektowaniu nowych granic obrębu dzieli się obszar na kompleksy obliczeniowe o żądanej powierzchni lub wartości

2. W praktyce wyodrębnia się jego obszar na kompleksy obliczeniowe o pow. od 10 do 100 ha i o 30 maksymalnie 50 elementach składowych (działkach). Gdy w kompleksie jest do zaprojektowania większa ilość działek lub jeżeli zachodzi konieczność zlokalizowania w określonym miejscu pewnej liczby działek jednakowego typu, np. ze względu na rzeźbę terenu, jakość gleby, rodzaj użytków gruntowych itp. Należy kompleks taki podzielić na pod kompleksy, a czasem nawet na grupy działek.

3. Projektując granice nowych obiektów należy uwzględnić istniejące warunki terenowe. W terenie znajdują się bowiem obiekty, których likwidacja lub przesunięcie jest niemożliwe lub znacznie ograniczone (niezmienniki projektowe), ograniczają one możliwość dowolnych rozwiązań projektowych, a niekiedy z góry narzucają określone rozwiązania. Stanowią one elementy wyjściowe, na których opiera się dalsze czynności projektowania, np. punkty i linie graniczne szlaków kolejowych i sieci dróg komunikacyjnych krawędzie dróg o nawierzchni ulepszonej, granice terenów budowlanych nie podlegają likwidacji, granice terenów użytkowanych nierolniczo - zakładów przemysłowych, terenów będących pod ochroną przyrody, obiektów zabytkowych, granic użytków leśnych, linie drzew przydrożnych, granice wodocieków, wąwozów, skarp, istniejące linie zabudowy, trwałe ogrodzenia, rowów.

4. Projektując granice kompleksów należy mieć na uwadze by pokrywały się one z ciągami poligonowymi i liniami osnowy wykorzystywanej później jako osnowa realizacyjna projektu, albo by istniała możliwość zlokalizowania tych ciągów w pobliżu granicy, np. rzeki, rowu, krzywolinijnej granicy z lasem, drogą

PROJEK DZIAŁEK DLA GOSPODARSTW INDYWIDUALNYCH

1. Rozmieszczenie gruntów gospodarstwa zgodnie ze złożonymi przez uczestnika życzeniami zapisanymi w kwestionariuszu życzeń, wg Kolejności zgodnie z życzeniami należy ponownie z uczestnikiem ustalić sposób rozmieszczenia jego gruntów

2. Należy dążyć do wydzielenia wszystkich gruntów (użytków) w jednej obwodnicy, a jeżeli nie jest to możliwe ze względu na wzajemne rozmieszczenie użytków rolnych lub inne warunki, można wydzielić poszczególne rodzaje użytków rolnych w oddzielnych działkach

3. Jeżeli istniejące znaczne różnice jakości gleby, nadmierne oddalenie niektórych użytków rolnych od siedliska, stosunki wodne oraz inne warunki uniemożliwiające stosowanie postanowień w/w poszczególne rodzaje użytków rolnych można wydzielić w więcej niż jednej działce

4. Dostosować do tras kanałów i rowów melioracyjnych przebieg nowoprojektowanych działek, mając na uwadze zmniejszenie liczby przepustów i dojazdów oraz stworzenia warunków do mechanizacji uprawy i lepszej konserwacji urządzeń melioracyjnych

5. Działki projektować w kształcie geometrycznych w miarę możliwości.

WYKŁAD 19,11,2009 r. godz. 12:15

Projekt scalenia gruntów podlega następującej kontroli wewnętrznej:

1. Kierownik pracowni robót polowych, który:

1. Dokonuje sukcesywnie w trakcie opracowania projektu sprawdzenia czynności kontrolnych i polowych

2. Sporządzi ze wszystkich dokonywanych czynności kontrolnych szczegółowe protokoły kontroli

2. Zespół wojewódzkiego biura geodezji i terenów rolnych w składzie:

1. Inspektor nadzoru, kontroli i odbioru robót geodezyjnych

2. Specjaliści ds. scaleń, gleboznawstwa, organizacji terenów rolnych itp.

3. Kierunek opracowań robót polowych, który komisyjnie sprawdza i opiniuje pod względem gospodarczym i formalnym opracowany projekt scalenia gruntów

3. Inspektor nadzoru, kontroli i odbioru robót geodezyjnych wojewódzkiego biura geodezji i terenów rolnych, który:

1. Przed wyznaczeniem projektu na gruncie dokona sprawdzenia operatu pomiarowego, zgodności wykonania projektu z projektem ogólnym obszaru scalenia

2. Po wyznaczeniu projektu na gruncie dokona sprawdzenia wykonanych czynności pomiarowych

Nowoprojektowane działki należy numerować na pierworysach map obszaru scalenia ołówkiem, odrębnie w granicach każdej wsi, rozpoczynając od numeru pierwszego i od północno - zachodniej strony wsi.

Jeżeli obszarem scalenia objęta jest część wsi , numeracja nowo projektowanych działek na obszarze tej części wsi należy rozpocząć od numeru następnego po ostatnim końcowym numerze działek ujętych w operacie ewidencji gruntów w tej wsi.

W poszczególnych przypadkach (przy małej ilości zmian) dopuszcza się stosowanie numeracji ułamkowej,

Pierworys sporządzany w wyniku opracowania projektu scalenia wykreśla się i opisuje w sposób następujący:

- wszystkie nowo zaprojektowane linie graniczne, numery nowych działek i projektowane nazwy wykreśla się i opisuje kolorem czerwonym, zaś istniejące punkty osnowy realizacyjnej kolorem czarnym

- nieaktualne linie, cyfry, litery itp. Należy pokreślić dwoma kreskami koloru czerwonego, przypisu tego nie stosuje się, gdy projekt scalenia obejmuje całą treść arkusza mapy.

Zatwierdzenie projektu scalenia przez starostę następuje w drodze decyzji. Może on być zatwierdzony jeśli po jego okazaniu, większość uczestników scalenia nie zgłosiła do niego zastrzeżeń

TRAŚĆ DECYZJI:

- oznaczenie organu administracji publicznej

- data wydania

- oznaczenie stron

- powołanie podstawy prawnej

- rozstrzygnięcie - obszar scalenie lub wypisy gruntów

- pouczenie czy i w jakim terminie służy od niej odwołanie

- uzasadnienie faktyczne i prawne

- terminy i zasady objęcia w posiadanie gruntów wydzielonych w wyniku scalenia lub wymiany oraz sposoby rozliczeń

Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjno kartograficznej związanej ze scaleniem i wymianą gruntów zgodnie z przepisami zawartymi w instrukcji O-3 oraz instrukcji nr 1 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywieniowej o scaleniu gruntów.

ZASÓB BAZOWY:

1. Sprawozdanie techniczne

2. Projekt osnowy pomiarowej

3. Dziennik pomiaru boków i kątów

4. Wykaz miar i współrzędnych osnowy pomiarowej (kopia)

5. Szkice polowe z pomiarami szczegółów terenowych

6. Szkic poglądowy szkiców polowych

7. Zasady i mapy z przeprowadzonego szacunku gruntów

8. Ustawka oraz protokół jej ogłoszenia uczestnikom scalenia

9. Szkic wyznaczenia projektu scalenia (oryginał)

10. Szkic przeglądowy szkiców wyznaczenia

11. Szkic numeracji punktów granicznych(kopia)

12. Wykaz współrzędnych punktów granicznych 9kopia)

13. Pierworys projektu scalenia

14. Akta postępowania scaleniowego:

1. Postanowienie o wszczęciu postępowania scaleniowego i wymiennego

2. Projekt ogólny scalenia (część opisowa i graficzna)

3. Uchwały komisji scaleniowej

4. Informacja z Urzędu Gminy odnośnie okręgu podatkowego

5. Protokół z przeprowadzenia i ogłoszenia szacunku porównawczego gruntów

6. Protokół z indywidualnego zapoznania się z wartością szacunkową

7. Kwestionariusz życzeń

8. Zasady objęcia gruntów w posiadanie

9. Protokół z okazania projektu scalenia lub wymiany gruntów`

10. Wykaz oświadczeń uczestników scalenia lub wymiany gruntów

11. Decyzja zatwierdzająca projekt scalenia lub wymiany gruntów

12. Protokół z wprowadzenia uczestników scalenia lub wymiany gruntów w posiadanie

15. Inne dokumenty o wartości …

ZAÓB UŻYTKOWY:

1. Szkice osnowy pomiarowej (matryca)

2. Wykaz miar i współrzędnych osnowy pomiarowej (matryce)

3. Szkice wyznaczenia projektu scalenia (matryce)

4. Szkice numeracji punktów granicznych

5. Rejestry przed i po scaleniu lub wymianie gruntów

6. Mapa obszaru scalenia lub wymiany gruntów

7. Wykaz zmian gruntowych po wymianie gruntów

ZASÓB PRZEJŚCIOWY:

1. Zgłoszenie roboty geodezyjnej

2. Warunki techniczne

3. Materiały wyjściowe pobrane z WODGiK oraz zestawienia pomocnicze służące do analiz

4. Obliczenie współrzędnych punktów osnowy pomiarowej i punktów granicznych

5. Obliczenie i zestawienie powierzchni i wartości obrębów, kompleksów i działek przed scaleniem

6. Obliczenia projektowe

7. Operaty szacunkowe części składowych gruntu

8. Rejestry przejściowe

9. Protokoły kontroli technicznej

10. Korespondencja związana z wykonywanym scaleniem lub wymianą gruntów

11. Inne dokumenty geodezyjne lub kartograficzne nie włączone do zasoby bazowego i przejściowego

RODZAJE OCEN SCALENIA GRUNTÓW:

- oceny dokonywane bezpośrednio po zrealizowaniu projektu (oceny bezpośrednie)

- oceny dodatkowe po upływie pewnego czasu, po którym skutki projektu są już widoczne nie tylko w warunkach produkcji rolnej ale i w wynikach(pośrednie)

OCENY BEZPOŚREDNIE:

1. Oceny dokonywane przez uczestników scalenia które mogą być przeprowadzone przy pomocy:

• Metody analitycznej

• Wywiadu terenowego

• Analizy scalenia

2. Oceny dokonywane przez jednostki wykonujące prace scaleniowe a dotyczące

• Badanie zgodności i projektu z założeniami gospodarczo - przestrzennymi

• Kontrola zachowania procedury projektowania zgodnie z obowiązującymi przepisami

• Badać stopień realizacji wymagań techniczno- dokładnościowych

• Kontrola zgodności wymiarów przestrzenno gospodarczych części składowych projektu z dokumentami zalecanymi

OCENY POŚREDNIE:

Uwzględniają efekty przestrzenne, ekonomiczne, społeczne scalenia oraz wyróżniają 3 zasadnicze metody oceny:

1. Metoda polegająca na obserwacji i analizie szeregu obiektów o zbliżonych warunkach glebowych , klimatycznych, przestrzennych, gospodarczo społecznych, z których jedne są poddawane zabiegom scaleniowym a drugie nie;

2. Metoda różniąca się od poprzedniej tylko tym że badaniu poddaje się tylko niektóre grupy efektów tzw. Terenowe, ekonomiczne lub społeczne

3. Metoda polegająca na badaniu jednego tylko obiekty przed i po scaleniu

PODZIAŁ EFEKTÓW SCALENIA:

Przestrzenno krajobrazowe:

1. Przekształcenie granic zewnętrznych wsi objętych wspólnym postępowanie scaleniowym

2. Korekta granic istniejących terenów budowlanych

3. Poprawa przestrze4nnego układu dróg wewnętrznych transportu rolnego

4. Wyznaczenie terenów przewidzianych do zalesienia i zadrzewienia, a także pod trwałe użytki zielone

5. Zmniejszenie ilości działek i zwięksmichal12345 ich średniej wielkości

6. Poprawa kształtu i usytuowania działek

7. Wpasowanie projektu w istniejące granice naturalne, granice rowów melioracyjnych oraz rzeźbę terenu

Gospodarcze:

1. Zwiększenie stopnia wykorzystania gruntów uprawnych na obszarze scalenia

2. Zmniejszenie odległości między działkami rolnymi pojedynczego gospodarstwa oraz odległości między działka rolna a działką siedliskową

3. Wzrost możliwości zastosowania nowoczesnej agrotechniki w tym szczególnie mechanizacji upraw i zbiorów

4. Wzrost możliwości stosowania racjonalnego nawożenia

5. Zwiększenie średniej wydajności z ha gruntów scalonych

6. Zwiększenie zapotrzebowania na siłę roboczą

7. Możliwość intensyfikacji produkcji roślinnej, rozwój produkcji zwierzęcej

Socjalne:

Zwiększenie wolnego czasu rolników gospodarujących na gruntach scalonych

OCENA ODZIAŁYWANIA PLANOWANYCH ZABIEGÓW URZĄDZENIOWO ROLNYCH NA ŚRODOWISKO

Każdy opracowany projekt lub scenariusz rozwiązań powinien zawierać opracowaną ocenę oddziaływania na środowisko ( Oddzielnie dla każdego wariantu)

Cel wykonywania:

Podejmowanie właściwych i racjonalnych decyzji administracyjnych i gospodarczych, związanych z gospodarowaniem zasobami środowiska

RYSUNEK:

Oceny oddziaływania na środowisko obejmują analizy dotyczące zasobów:

1. Środowiska (gleba, woda, powietrze, klimat, fauna i flora, krajobraz)

2. Zdrowia i warunków życiowych

3. Dóbr materialnych

4. Zabytków

5. Dostępności do złóż kopalin

W ocenie oddziaływania na środowisko poszukujemy informacji o stanie środowiska, szczególnie cennych okazów, jak daleko można ingerować w środowisko, które działania mają szczególny wpływ na środowisko, jak można zneutralizować ten negatywny wpływ, jakie działania kompensacyjne są w planie.

Podstawa prawna prowadzenia takich oddziaływań jest ustawa Prawo Ochrony środowiska.

Prowadzenie oceny oddziaływań na środowisko pozwala na:

1. Określenie rodzajów oraz skali zagrożeń, które mogą być wywoływane planowaną działalnością człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem „znaczącego” oddziaływania

2. Wskazanie rozwiązań alternatywnych oraz porównanie efektów (opcja ”0” jako jeden z wariantów)

3. Zidentyfikowanie możliwych do zastosowania działań minimalizujących negatywne skutki

Problematyka studium obejmuje:

1. Obszary wodno- błotne oraz inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych

2. Obszary wybrzeży

3. Obszary górskie lub leśne

4. Obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wody i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych

5. Obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków rośli, zwierząt i ich siedlisk przyrodniczych objętych ochroną. W tym obszary przeznaczone do ochrony w ramach Europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000

6. Obszary w których standardy życiowe zostały przekroczone

7. Obszary zamieszkałe przez ludność

8. Obszary o krajobrazie mającym znaczenia historyczne, kulturowe lub archeologiczne

Czynniki wpływające na elementy środowiskowe:

1. Czynniki inwestycyjne - występują tymczasowo tylko w okresie budowy

2. Czynniki lokalizacyjne - są to efekty, które mają swoje źródło w specyficznej przestrzennej lokalizacji inwestycji (np. zajęcie terenów pod inwestycję)

3. Czynniki eksploatacyjne -dla tych czynników należą oddziaływania wynikające z rozwoju przedsięwzięcia (np. emisja spalin, wibracje itp.)

Narzędzia realizacji rozwoju obszarów wiejskich - scalenia i wymiana gruntów, w ramach tych prac powinno się realizować także:

1. Wydzielenie obszarów przeznaczonych do intensywnej produkcji rolnej

2. Wydzielenie terenów okresowo użytkowanych rolniczo

3. Wydzielenie obszarów przeznaczonych do intensywnej produkcji leśnej

4. Wydzielenie obszarów szczególnie cennych (użytki ekologiczne, strefy i obszary chronione)

5. Wydzielenie obszarów przewidzianych na potrzeby rekultywacji, wypoczynku ludności i ich zagospodarowania poprzez propagowanie agroturystyki

6. Wydzielenie terenów przyszłej zabudowy

7. Wydzielenie obszarów przewidzianych pod inwestycję o charakterze liniowym.

WYKŁAD 26.11.2009 r.

Obszary intensywnej produkcji rolnej (decyduje o tym jakość bonitacyjna gleby oraz kompleksy przydatności rolniczej)

Powinno się włączyć gleby obszarów w klasach bonitacyjnych od I do IV a, oraz kompleksy rolniczej przydatności od 1 do 4.

W obszarach tych powinny być wydzielone:

1. Zblokowane obszary sadów i krzewów owocowych, z uwagi na specyficzne dla tych upraw formy gospodarowania i ochrony

2. Niezbędne jest wydzielenie terenów pod pasy izolacyjne wzdłuż cieków wodnych (zadrzewienia i zakrzewienia) ponieważ w obszarach tych proponować się będzie stosowanie nawożenia mineralnego, środków ochrony roślin

3. Działania ochronne gruntów pod erozją wodną:

- ograniczenie spływu powierzchniowego wód

- miejsca ostoi dla ptactwa i drobnej zwierzyny

- uwzględnić elementy krajobrazu i ochrony środowiska

Obszary okresowo użytkowane rolniczo: gleby o bonitacji klasy IV b - V i kompleksów przydatności rolniczej 6 - żytni słaby, 8 - zbożowo-pastewny mocny (nadmienienie wilgotny), 9 - zbożowo-pastewny słaby (nadmiernie wilgotny)

Obszary te stanowią funkcję rezerwową w zakresie produkcji rolniczej i stymulowanej prawami popytu i podaży na żywność. Przewiduje się że obszary te mogą być:

- częściowo odłogowane

- przeznaczone na zbiorniki retencyjne

- zagospodarowane jako użytki zielone

Obszary intensywnej produkcji leśnej

Zalesianie gruntów, takich jak:

1. Grunty położone przy źródłach rzek i potoków, na wododziałach wzdłuż brzegów rzek oraz na obszarach jezior i zbiorników wodnych

2. Grunty stanowiące lotne piaski i wydmy piaszczyste, strome stoki, zbocza, urwiska

3. Hałdy i tereny po wyeksploatowanym piasku , żwirze, torfie i glinie

4. Grunty niskich klas bonitacyjnych klas V i VI

5. Grunty położone na stokach o nachyleniu > 15%

6. Grunty zdegradowane

Obszary szczególnie chronione: Projektowane w procesie scaleniowym obszary szczególnie chronione powinny tworzyć układ przestrzenny wzajemnie uzupełniających się form ochrony przyrody, do których należą:

- parki narodowe

- rezerwaty przyrody

- parki krajobrazowe

- obszary chronionego krajobrazu

- parki przyrodnicze

- użytki ekologiczne

- zespoły przyrodniczo-krajobrazowe

Obszary przyrodnicze na potrzeby rekreacji, wypoczynku oraz rozwoju agroturystyki: potrzeby te powinny być wydzielone przy uwzględnieniu potrzeb ludności miejskiej oraz jako alternatywa uzyskania dochodów przez gospodarstwa rolne. Obszary:

- parkingi

- miejsca nauk jazdy konnej

- przystanie wodne w pobliżu jezior czy rzek

Obszary przyszłej zabudowy powinny uwzględniać:

1. Budowę lub przebudowę infrastruktury domowej wsi

2. Stworzenie warunków dla rozwoju rzemiosła i usług

3. Stworzenie warunków dla rekreacji i wypoczynku

Inwestycje o charakterze liniowym: W projekcie scaleniowym należy uwzględnić tereny przeznaczone pod:

- zbiorcze drogi dojazdowe do przejazdów pod lub na autostradami

- tereny pod budowle towarzyszące (parkingi, sklepy itp.)

- pasy izolacyjne zieleni wzdłuż inwestycji zielonych(zadrzewienia i zakrzewienia)

- sieci użytkowe ekologicznych

- miejsca schronisk zwierzyny , pasy zieleni doprowadzającej zwierzynę do przejść pod lub na autostradą

W ocenie wpływu na środowisko projektu ogólnego scalenia należy wydzielić dwie kategorie warunków:

1. Obligatoryjne - pozytywne oceny tych warunków w rozumieniu ustawy Prawo o ochronie środowiska dopuści do realizacji zapisu projektu ogólnego scalenia gruntów będzie stanowić podstawę do wydania przez starostę decyzji zatwierdzającej projekt scalenia.

2. Fakultatywne - podnoszące walory rozwiązań projektu ogólnego w szczególnych przypadkach ale nie dyskwalifikującej tego projektu w rozumieniu ustawy Prawo ochrony środowiska

Obligatoryjność oceny rozwiązań projektu scalenia obszarów intensywnej produkcji rolnej.

Należy ocenić bezwzględnie obecność:

- pasów zadrzewień i zakrzewień dzielących wszelkie kompleksy uprawowe (mikrokultury) w działki o powierzchniach zachowujących walory środowiskowe

- izolacyjnych pasów zadrzewień i zakrzewień wokół cieków wodnych, zbiorników wodnych i śródpolnych oczek wodnych.

- istnienie użytków ekologicznych w rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Fakultatywność oceny rozwiązań projektu scalenia dla obszarów intensywnej produkcji rolnej

Należy fakultatywnie ocenić w rozwiązaniach projektowanych obecność:

- zadrzewień pasowych (wstęgowych) wzdłuż dróg lokalnych i obsługi rolniczej pól

- zadrzewień i zakrzewień w obszarach o urozmaiconej rzeźbie terenu

- zblokowanych upraw sadowniczych

- rozwiązań krajobrazowych podnoszących walory obszaru na cele agroturystyki

- rekultywacji cieków wadliwie przeprowadzonych melioracji wodnych polegających na

* likwidowaniu starorzeczy

*prostowaniu meandrujących cieków wodnych ich sztucznej obudowie

Obligatoryjność oceny rozwiązań projektu scalenia dla obszarów użytkowanych rolniczo:

Należy obligatoryjnie ocenić obecność:

- granicy polno - leśnej

- elementów obudowy biologicznej cieków wodnych

W ekologicznej strukturze krajobrazu wyróżnia się krajową sieć EECONET oraz międzynarodowy system obszarów chronionych NATURA 2000.

W skład kompleksu leśnego powinny wchodzić:

- śródpolne lasy

- użytki rolne klasy VI oraz R VI zaliczane do 7 kompleksu rolniczej przydatności

- Grunty rolne R V - nie dające możliwości prowadzenia na nich efektywnej gospodarki rolnej, zaliczanych do 6-go kompleksu przydatności rolniczej

- pastwiska Ps VI, położone na terenach o niskim poziomie wód gruntowych, bezpośrednio przyległe do kompleksów leśnych

- nieużytki nadające się do zalesienia

W uzasadnionych przypadkach także:

- grunty wyższych klas bonitacyjnych stanowiących enklawy lub półenklaw o powierzchniach nie większych niż 2 ha w jednym konturze

- grunty rolne wyższych klas bonitacyjnych o powierzchni pow. 2 ha szczególnie w przypadkach grypo zalesienie będą stanowiły ważny korytarz ekologiczny

- grunty - w strefach źródliskowych rzek i potoków, położone nad zbiornikiem wód przyziemnych w wododziałach wzdłuż brzegów rzek oraz obrzeży jezior i zbiorników wodnych

- lotne piaski i wydmy piaszczyste, jeżeli nie pełnią ważnych funkcji ekologicznych, fizjograficznych

- strome stoki i zbocza, urwiska i zapadliska

- tereny po wyeksploatowanym piasku, żwirze torfie lub glinie

- grunty położone na stokach o średnim nachyleniu powyżej 15% jeżeli jako grunty nieleśne nie pełnią ważnej roli krajobrazowej

- grunty zdegradowane

Raport oddziaływania na środowisko powinien zawierać:

1. Opis planowanego przedsięwzięcia w szczególności:

- charakterystykę przedsięwzięcia i uwagi wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji

- główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych

- przewidywane wielkości emisji wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia

2. Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem prawidłowego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia.

3. Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece na zabytkami

4. Opis zanalizowanych wariantów, w tym wariantu:

- polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia

-najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru

5. Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w wypadku wystąpienia powyższej awarii przemysłowej, a także możliwego transgenicznego oddziaływania na środowisko

6. Analizę i ocenę możliwych zagrożeń, szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów…., w szczególności zabytków archeologicznych w obrębie terenu, na którym ma być realizowane przedsięwzięcie

7. Uzasadnienie wybranego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, a w szczególności na:

- ludzi, zwierzęta, rośliny, wody i powietrze

- powierzchnie ziemi z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz

- dobra naturalne

- zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją w szczególności rejestru lub ewidencję zabytków

- wzajemne oddziaływanie między elementami w/w

8. Opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane , krótko-, średnio-, długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania:

-istnienia przedsięwzięcia

-wykorzystanie zasobów środowiska

- emisji

Oraz opis metod prognozowania stosowanych przez wnioskodawcę.

9. Opis przewidywanych działań mających na cele zapobiegania, ograniczania lub kompensacji przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko

10. Wskazanie czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich

11. Przedstawienie zagadnień w formie graficznej

12. Analiza możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem

13. Przedstawienie propozycji możliwego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji

14. Wskazanie trudności wynikających z niedostatku techniki lub we współczesnej wiedzy, jakie napotkano opracowując raport

15. Streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie

16. Nazwisko osoby lub osób sporządzających raport

17. Źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu

Metody badawcze wykorzystywane w ocenie oddziaływania scalenia na środowisko:

1. Kompleksowe - bazujące na modelach matematycznych ze względu na bardzo dokładnie rozpoznawane czynniki bezpośrednie i pośrednie oraz ich oddziaływanie możliwe jest przeprowadzenie symulacji

2. Proste techniki prognozowania - jeżeli mamy do czynienia ze skalą niemianowaną lub intensywności występowania zjawiska, to dane są mało dokładne aby zastosować symulację matematyczną

Wśród tej grupy meto stosuje się:

1. Łańcuchy powiązań - metoda opierająca się na analizie pojedynczych czynników i procesów oddziaływania, znacznie utrudnienie stanowi wyodrębnienie badanych procesów, co jest możliwe jedynie w warunkach laboratoryjnych, w rzeczywistości nie zdarza się zachodzenie zjawisk izolowanych od otoczenia

2. Macierzą powiązań - celem budowy macierzy jest rozpoznanie logicznie powiązanych ze sobą elementów, ich waloryzacja oraz identyfikacja ukończonych elementów

W zależności od inwestycji, obszaru badań i rodzaju możliwych oddziaływań można zastosować różne odmiany tej metody:

- macierz wrażliwości - oparte na ocenie odporności cennych elementów środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego na intensywności zagospodarowania terenu

- macierz konfliktów - wskazująca sprzeczności pomiędzy istniejącymi a projektowanymi funkcjami terenu

- analiza ryzyka ekologicznego bardzo popularna metoda w ocenie oddziaływania na środowisko, opiera się na analizie intensywności oddziaływania poszczególnych czynników (w skali trójstopniowej) w odniesieniu do podatności elementów środowiska na niekorzystne działanie czynnika (również w skali trójstopniowej)

Korzyści i straty wynikające z kształtowania przestrzeni wiejskiej:

Oddziaływanie pozytywne:

- ochrona siedlisk fauny i flory

- ochrona wód powierzchniowych i gruntowych

- ochrona gleb

- ochrona krajobrazu kulturowego

- kształtowanie krajobrazu

- poprawa warunków naturalnych

- ograniczenie intensywnej produkcji rolnej na obszarach cennych ekologicznie

Oddziaływania negatywne:

- stymulacja intensyfikacji produkcji rolnej, co prowadzi do zwiększenia powierzchni monolitów i redukcji różnorodności biologicznej

- załamanie stosunków wodnych wskutek przeprowadzonych melioracji wodnych, korzystnych dla produkcji rolnej bez niszczących naturalnego środowiska

- obstrukcja niektórych siedlisk roślinnych i zwierzęcych

- pogorszenie estetyki krajobrazu

- zwiększenie ryzyka erozji wietrznej

---