Literatura: 23.02.2011

1) Stanisław Dolata „ Podstawy wiedzy o polskim systemie podatkowym” Wolter Kluwers Biznes,

Wa-wa 2009

2) Halina Litwińczuk „Prawo podatkowe przedsiębiorców” , Dom wydawniczy ABC 2008

3) Paweł Felis, Michał Jamroży, Joanna Ślęzak, Matusewicz „Podatki i składki w działalności przedsiębiorców” Difin, Warszawa 2010

4) Janina Ickiewicz „Obciążenia fiskalne przedsiębiorstw” PWE, Warszawa 2009

5) Ordynacja podatkowa, ustawa o podatku od: osób fizycznych ,towarów i usług, podatkach zryczałtowanych

WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ ZWIĄZANYCH Z PODATKIEM

Rys historyczny - podatek

Źródeł podatków można się doszukiwać w historycznie odległych formach danin. Danina stanowiła realizację obowiązkowego świadczenia ponoszonego na rzecz władzy publicznej. Początkowo przekazywana była w naturze, w postaci pracy lub obowiązku służby, później jako pieniądz. Danina to pojęcie stanowiące formę wyjściową dla ukształtowania pojęcia podatku jako pieniężnej formy daniny publicznej. Daniny publiczne to wszelkie formy przejmowania wartości materialnych bądź usług przez państwo od mieszkańców jego terytorium. Daniny z czasem przybrały więc formę pieniężną.

W drugiej połowie XX wielu skupiono się na nowych kierunkach:

- modernizacji zasad poboru konsumpcyjnych;

- działaniach zmierzających do harmonizacji podatków (głównie pośrednich) w sposób zapewniający swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i siły roboczej.

1. ISTOTA PODATKU I SYSTEM PODATKOWY

Do podstawowych obowiązków przedsiębiorców należy zapłata redystrybucyjnych świadczeń pieniężnych na rzecz funduszy publicznych, czyli budżetu państwa, budżetów samorządowych oraz innych funduszy publicznych.

Wśród danin publicznych wyróżnić można:

• podatki,

• parapodatki - obejmujące w szczególności: składki na obligatoryjne fundusze, cło, opłaty.

Do 1998r. podatek jako kategoria prawno-finansowa nie był definiowany żadnym aktem prawa powszechnie obowiązującego. Dopiero ustawa „Ordynacja podatkowa” wprowadziła w art.6 jego pojęcie.

Definiując podatek należy wskazać 2 aspekty:

• ekonomiczny, według którego podatek jest:

• instrumentem pozwalającym państwu „wypchnąć” realną konsumpcję z sektora prywatnego i przesunąć ją do sektora publicznego,

• zawłaszczeniem przez państwo z pozycji dominium części dochodu wytworzonego przez jakiś czynnik wytwórczy,

• instrumentem wywołującym efekty dochodowe, ponieważ jako przymusowe świadczenie pieniężne zawęża ograniczenie budżetowe płatnika podatku.

• prawny, gdzie określa się podatek jako świadczenie :

• pieniężne

• co oznacza, że nie jest pobierany w naturze , przy czym należy pamiętać, że istnieją odstępstwa od tej zasady w sytuacjach, gdy podatnik może zostać zwolniony z obowiązku zapłaty w drodze wykonania świadczenia niepieniężnego.

• świadczenia w formie naturalnej zasadniczo nie są podatkami.

• przymusowe (obowiązkowy)

• co podmiotom upoważnionym do poboru podatków nadaje uprawnienia do stosowania środków przymusu w celu wyegzekwowania od podmiotów zobowiązanych należnych, lecz nieuiszczonych kwot;

• jeżeli osoby obowiązane do zapłacenia podatku nie wywiążą się z tego obowiązku , wówczas podmiot uprawniony do pobierania podatków może stosować środki przymusu i sankcje skarbowe.

• bezzwrotne

• co oznacza brak możliwości zwrotu zapłaconego podatku, jeśli był on świadczeniem należnym; zasada ta nie dotyczy zwrotu podatków pobranych nienależnie (co do przedmiotu lub osoby) lub pobranych nadmiernie (nadpłaty).

• nieodpłatne (nieekwiwalentość)

• podatnik, za wywiązanie się z obowiązku podatkowego, nie ma prawa do otrzymania konkretnej usługi lub produktu.

• oznacza brak bezpośredniego zawiązku zapłaconego podatku z jakimkolwiek wzajemnym świadczeniem ze strony państwa lub gminy, skierowanym wobec konkretnego podatnika;

• nie znaczy to, że nie istnieje żadna wzajemność świadczeń w postaci czynności i usług państwa na rzecz obywateli.

• w wypadku podatków można mówić co najwyżej o świadczeniu ogólnym, gdyż z uzyskanych pieniędzy związek publicznoprawny dokonuje świadczeń o charakterze ogólnym na rzecz całych grup lub społeczeństwa (np. obronności, lecznictwa);

ta cecha odróżnia podatki od innego rodzaju danin publicznych, jakimi są opłaty, charakteryzujące się wszystkimi cechami właściwymi dla podatków, z wyjątkiem nieodpłatności wynikiem uiszczenia opłaty jest (z zasady w praktyce niejednokrotnie niezauważalne) świadczenie wzajemne ze strony organu pobierającego opłatę (np. wyrażenie zgody).

• ODPŁATNOŚĆ OGÓLNA PODATKU - polega na tym, że państwo wykorzystuje zgromadzone z podatków zasoby pieniężne na finansowanie usług o charakterze zbiorowym, na rzecz całego społeczeństwa.

• o charakterze ogólnym

• nakładane w drodze aktów normatywnych podatki dotyczą określonych kategorii podmiotów (np. wszystkie osoby fizyczne osiągające dochody wymienione w ustawie), nie są natomiast kierowane do indywidualnego adresata (są nieokreślone imiennie);

• dlatego też podatki powinny być ustalane aktami normatywnymi najwyższej rangi, czyli ustawami, co jeszcze na początku lat 90. nie było jednoznacznie skierowane;

• indywidualizacja obciążeń podatkowych następuje dopiero na etapie wymiaru i poboru podatków, w wyniku której ustala się właściwe świadczenie dla konkretnego podmiotu.

OPŁATA to świadczenie pieniężne o charakterze:

• przymusowym

• bezzwrotnym

• !odpłatnym - opłata pobierana jest w zamian za konkretne świadczenie ze strony organów państwowych i samorządowych

• pełna ekwiwalentność - świadczenie pieniężne jest równe wartości świadczenia wzajemnego. Nie ma tutaj żadnych wątpliwości, jest to klasyczna opłata.

• brak pełnej ekwiwalentności - wysokość opłaty jest większa od wartości świadczenia wzajemnego. W tym przypadku świadczenie pieniężne ma dwojaki charakter: w części odpowiadającej wartości świadczenia wzajemnego jest opłatą, natomiast w pozostałej części (tek która przekracza wartość świadczenia wzajemnego) jest podatkiem (w istocie jest świadczeniem nieodpłatnym)

• całkowity brak ekwiwalentności - świadczenie wzajemne w ogólne nie występuje, mimo uiszczenia opłaty, bądź też ma znikomą wartość, w stosunku do świadczenia pieniężnego.

• jednostronnie ustalane

Podatek to świadczenie, które ma charakter bezzwrotny, obowiązkowy, ogólny.

Różni się od opłaty tym że podatek jest świadczeniem nieodpłatnym. W przypadku opłaty istnieje świadczenie zwrotne.

Określenie istoty podatku w sensie prawnym znajduje się w ordynacji podatkowej, gdzie jest określone kto i za co jest odpowiedzialny.

Art. 6 ordynacji podatkowej stanowi o istocie podatku w naszych rozwiązaniach krajowych

Podatek

to publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu lub gminy wynikające z ustawy podatkowej.

Przymus podatkowy (ogólny konieczności płacenia podatków) przejawia się w (sankcji (odsetki)) tym, że jeżeli mam y zaległość w spłacie podatku płacimy za spóźnienie odsetki.

Kodeks kar skarbowych-nie wywiązanie się z obowiązku podatkowego o możliwość potraktowania podatnika jako takiego który popełnia wykroczenie=> ten element jest traktowany jako przymus.

Przymus płacenia podatków należy do władzy publicznej, środki uzyskane z podatków znajdą się w budżecie, natomiast zwiększają zasób majątkowy jakim jest Skarb Państwa.

- Podatki są przekazywane bezpośrednio na rzecz gmin tylko : podatki od nieruchomości od środków transportowych

- W sposób pośredni => Karta podatkowa,

Generalnie powiat i województwo nie mają przypisanych konkretnych podatków, nie mogą decydować o zakresie podatków.

Daniny muszą wynikać z ustawy podatkowej. W Polsce tylko przez Parlament mogą być powoływane ustawy podatkowe. ( najpierw sejm, później wszystkie czytania w senacie itd.=> droga ustanawiania ustawy).

SYSTEM PODATKOWY

• to całość podatków stosowanych w określonym czasie i w określnym kraju; stanowiących w swej istocie jednolitą i wewnętrznie zgodną , zarówno pod względem prawnym jak i ekonomicznym całość.

• Do systemu nie wchodzą te podatki, które już były, albo nie należą do terytorium danego państwa.

• System podatkowy powinien wyróżniać się zarówno stabilnością , jak i spójnością norm zawartych w poszczególnych aktach prawnych, gdyż to zapewnia podatnikom możliwość długofalowego planowania gospodarczego. Jedynie spójność systemu przepisów podatkowych umożliwia eliminację sprzecznych interpretacji bądź potrzebę ich wydawania.

[ Gdy mówimy o systemie podatkowym to bierzemy podatki ale również inne akty prawne , które nie stanowią podatków, ale mówią o ich zachowaniu (wszystkie rozporządzenia-o wykonaniu przepisów, te które są posiłkowe do wykonania ustaw), cały system dokumentów które odzwierciedlają przymus (kodeks karno-skarbowy).

Państwo tworząc system podatkowy jest …..

Polityka podatkowa państwa - przez ta politykę rozumie się cele i zadania które państwo chce osiągnąć dzięki poborowi podatków oraz sposoby dzięki ten pobór podatków ma miejsce.

…..przy pomocy systemu podatkowego. ]

Do funkcji podatków należy zaliczyć:

• funkcja fiskalną

• podstawowa funkcja podatku,

• wynika z samej istoty podatku, czyli obowiązku zebrania odpowiedniej ilości środków niezbędnych do utrzymania instytucji państwa i jego organów.

• podatki stanowią największe źródło zasilania funduszy państwa i samorządów terytorialnych , zatem od wielkości tych świadczeń zależy zakres wydatków publicznych.

• funkcja stymulacyjna

• wykorzystywana jest do wywoływania lub zwiększania zjawisk korzystnych dla społeczeństwa gospodarki narodowej za pomocą konstrukcji podatkowych.

• wykorzystywana jest również do hamowania i eliminowania zjawisk niekorzystnych.

• polega przede wszystkim na oddziaływaniu poprzez dochody i wydatki budżetowe na życie gospodarcze i społeczne.

• poprzez podatki można wpływać np. na popyt czy bezrobocie.

• odpowiednie kształtowanie systemu podatkowego wywołuje oczekiwane reakcje podatników i ich zachowania, bo instrumenty podatkowe mogą hamować te zachowania , bądź do pewnego stopnia je stymulować;

np. rynek nieruchomości- ulgi remontowe, budowlane, niższe stawki w przypadku obciążenia podatku VAT=> to spowodowało, że ludzie zaczęli remontować, naprawiać i wynajmować powstał rynek nieruchomości. Zatem to oznacza, że podatki potrafią stymulować.

• funkcja kontrolną - lepiej zamienić ją na informacyjną, bo podatki są źródłem inf o tym co się dzieje w gospodarce, o stanie gospodarki

• * w literaturze można się spotkać z f. interwencyjną, regulującą (wielkość popytu i podaży określonych dóbr i usług- np. podatek akcyzowy

Ordynacja wskazuje jakie informacje powinny się znaleźć w konstrukcji każdego podatku.

Pobór podatku będzie zatem możliwy, jeżeli ustalone zostaną następujące niezbędne elementy konstrukcji podatku:

1. Podmiot podatku

To wszelkie jednostki, podmioty bądź grupy zobowiązane do zapłaty podatku (podmiot bierny) lub uprawnione do jego otrzymania (podmiot czynny).

Czyli wskazanie kto będzie opodatkowany.

PODMIOTY CZYNNE -podmioty, które są uprawnione do otrzymania świadczenia podatkowego (są nimi organy podatkowe).

PODMIOTY BIERNE - to te , które świadczenie muszą wykonać

Ten podział najwyraźniej oddaje zobowiązaniowy charakter stosunków podatkowo-prawnych.

Podatnik - osoba fizyczna, prawna i inne jednostki niemające osobowości prawnej, na których ciążą z mocy prawa obowiązki uiszczania podatków.

• Podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające z zobowiązań podatkowych podatki.

Płatnik - osoba fizyczna, prawna i inne jednostki niemające osobowości prawnej, wykonujące określone obowiązki na podstawie przepisów prawa podatkowego.

Płatnik jest zatem zobowiązany do:

- obliczenia podatku (zaliczki, raty), który jest należny od podatnika,

- pobrania obliczonej kwoty podatku,

- wpłacenia jej w obowiązującym terminie organowi podatkowemu.

• Płatnik, który nie wykonał wskazanych ustawowych obowiązków, odpowiada całym swoim majątkiem za podatek niepobrany lub podatek pobrany, ale niewpłacony.

Inkasent - to osoba fizyczna, prawna lub jednostka niemająca osobowości prawnej, obowiązana jedynie do pobrania od podatnika i wpłacenia podatku na rzecz podmiotu uprawnionego. Inkasent w odróżnieniu do podatnika nie dokonuje obliczenia tego podatku.

• Inkasent ponosi osobistą odpowiedzialność majątkową również całym swoim majątkiem, ale za pobrane, a nie wpłacone w terminie podatki.

Różnica między inkasentem a płatnikiem polega na tym, że inkasent nie ma prawa do ustalenia wielkości zobowiązania podatkowego.

2. Przedmiot opodatkowania

Czyli wskazanie zdarzeń podlegających opodatkowaniu.

ZDARZENIE - ustalone wg ustawodawcy podatkowego to np. posiadanie majątku, konsumpcja,

RZECZ- może być również ustalona na danina na konkretne dobra, np. paliwo silnikowe.

Przedmiotem opodatkowania są: obrót (kwota należna z tytułu wykonywanych przez podatnika czynności podlegających opodatkowaniu, lub wartość towarów i usług w sytuacji, gdy czynności te wykonywane są bez pobrania należności), dochód (kwota przychodu podatnika do dokonywania określonego wydatku), majątek (rzeczy oraz prawa będące własnością lub w samoistnym posiadaniu podatnika), wydatek (zobowiązanie podatnika do dokonywania określonego wydatku).

Przedmiotem podatku jest określona relacja podmiotu podatku oraz wymienionych kategorii, np. zrealizowanie obrotu, osiągnięcie dochodu.

3. Podstawa opodatkowania

Czyli określenie na jakiej podstawie będzie wyznaczony podatek.

ILOŚĆ - czasem wartość opodatkowania jest określona w metrach kwadratowych czy litrach.

WARTOŚĆ -

Podstawa- pieniężny albo ilościowy wyraz przedmiotu opodatkowania (mówi od jakiej ilości i w jakim zakresie będzie płacona danina.

Podstawę podatkowania ustala się na podstawie ewidencji podatkowo-księgowych, a w przypadku ich braku - szacunkowo. Ustalenie podstawy opodatkowania można więc określić jako konkretyzację przedmiotu opodatkowania.

4. Stawka podatkowa

Stawka określa część podstawy do opodatkowania, która będzie odprowadzana.

Procentowa - Im wyższa podstawa tym wyższa stawka (VAT)

Kwotowy - liczy się kwota podatku z racji posiadania rzeczy (ma charakter lokalny)

Mieszane to np. stawki zw z papierosami, bo płaci się od wartości wg stawki % i od sztuki papierosa

5. Ulgi i zwolnienia

mają charakter społeczny, nikt nie pobiera daniny od stypendium za osiągnięcia w nauce.

ULGI - to zmniejszenie wysokości podatku w stosunku do rozmiaru ustalonego dla danego podatku.

Wyróżnia się ulgi:

- zmniejszające podstawę podatkowania,

- zmniejszające stawki podatkowe,

- zmniejszające kwotę obliczonego podatku.

ZWOLNIENIA PODATKOWE - polegają na tym, że określone stany faktyczne lub prawne podlegają podatkowi, ale z mocy prawa zostały z opodatkowania wyłączone. Zwolnienie podatkowe polega zatem, w zależności od charakteru, na ograniczeniu przedmiotowego bądź podmiotowego zakresu opodatkowania.

6. Tryb i warunki płatności

- każda konstrukcja podatku musi wskazywać podatnikowi, jak , ile, gdzie ma uregulować daninę.

Elementy tworzące podatek mają charakter zmienny.

Warunki zapłaty - zobowiązanie podatkowe z zasady powinno być zapłacone przez podatnika. Zapłata podatku przez osobę niezobowiązaną powoduje, że jest to zapłata nienależna i podlega zwrotowi. Nie skutkuje również wygaśnięciem zobowiązania. W określonych ustawami sytuacjach podatek może być jednak płacony przez płatnika i inkasenta.

OBOWIĄZEK I ZOBOWIĄZANIE PODATKOWE 2.03.2011

1. Istota i zakres zobowiązania podatkowego.

2. Zasady powstawania zobowiązania podatkowego

3. Odpowiedzialność w stosunkach zobowiązaniowych.

4. Zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego

5. Wygasanie zobowiązań.

1. ISTOTA I ZAKRES OBOWIĄZKU I ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO

Obowiązek podatkowy

Nieskonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie.

Zobowiązanie podatkowe

Wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa lub gminy podatku w wysokości, w terminie oraz miejscu określonym w przepisach prawa podatkowego.

Cechy zobowiązania podatkowego:

• Stanowi normatywne następstwo obowiązku podatkowego

• Stanowi dwustronną relacje osób kształtowana na podstawie norm prawa

• Jedna ze stron zawsze reprezentuje władzę publiczną,

• Kształtowanie sytuacji prawnej podatnika musi opierać się na ustawie,

• Ustawa stanowi wyłącznie źródło powstawania zobowiązania.

2. ZASADY POWSTAWANIA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO

Zobowiązanie podatkowe powstaje w skutek przekształcenia się w niego obowiązku podatkowego.

Metody przekształcenia zobowiązania art. 21 [Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem]:

• Z mocy prawa

Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawodawca wiąże powstanie takiego zobowiązania.

• Poprzez wymiar podatku

Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zobowiązania.

Inne zobowiązania w zakresie ustalania zobowiązania podatkowego:

• Zaniechanie ustalania zobowiązań podatkowych,

• Zaniechanie poboru podatku

• Szacowanie zobowiązania podatkowego

ZANIECHANIE USTALANIA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO

• W całości

Zobowiązanie podatkowe nie powstaje

• W części

Zobowiązanie podatkowe ustala się w niższym wymiarze.

Prawo podjęcia decyzji o zaniechaniu przysługuje:

• Ministrowi Finansów

• organom podatkowym w stosunku do poszczególnych podatników

jeżeli pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji

Zaniechanie poboru podatku

• Sytuacja w której istniejące zobowiązanie podatkowe nie zostaje zrealizowane

• Decyzję o zaniechaniu poboru podatku można wydać tylko wtedy gdy roszczenie podatkowe nie jest wymagalne.

Szacowanie zobowiązania podatkowego art. 23

Określenie przez organ podatkowy postawy do opodatkowania w drodze szacowania w sytuacji:

• braku danych do jej rzeczywistego określenia

lub gdy

• dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na jej określenie

Zasady

• Szacunkowe ustalenie podstawy opodatkowania z natury rzeczy jest uzasadnione ale nie może być dowolne

• Organ podatkowy ma obowiązek zgromadzenia danych pozwalających na zbliżenie szacunkowej podstawy do wielkości rzeczywistej

• Organ podatkowy musi wykorzystywać wskazane w prawie metody:

• Metoda porównawcza wewnętrzna

Polega na porównaniu wysokości obrotów w tym samym przedsiębiorstwie za poprzednie okresy, w których znana jest wysokość obrotu.

Może być tylko wtedy gdy przed kontynuuje dział, a dane z lat poprzednich pozwalają na oszacowanie danych

• Metoda porównawcza zewnętrzna

Polega na porównaniu wysokości obrotów w innych przedsiębiorstwach prowadzących działalność o podobnym zakresie i w podobnych warunkach.

Wtedy gdy firma dopiero zaczęła działalność lub gdy poprzednie okresy nie mogą stanowić podstawy do weryfikowania wydarzeń.

• Remanentowa

Polega na porównaniu wartości majątku przedsiębiorstwa na początku i końcu okresu, z uwzględnieniem wskaźnika szybkości obrotu.

Oparta na poziomie zapasów i tempie obrotu zapasami, wpuszczenie tych środków ma przynosić dodatkowy obrót

• Produkcyjna

Podstawa opodatkowania oparta na ustaleniu zdolności produkcyjnej. Jak wydajny jest ciąg produkcyjny.

• Kosztowa

Wykorzystywana do szacowania podstawy, na podstawie informacji o kosztach. Im wyższe koszty tym oczekuje się ze są wyższe dochody

• Marży zysku

Przyjmuje się że każdy obrót jest dochodowy i na podstawie tych dochodów szacuje się podstawę opodatkowania.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIE PODATKOWE

Elementy stosunku podatkowego:

• DŁUG - związany jest z obowiązkiem świadczenia dłużnika

• Odpowiedzialność - łączona jest z samym pokryciem długu

Odpowiedzialność jest rozumiana jako prawo wierzyciela podatkowego (organy podatkowe) do żądania zapłaty od podmiotów zobowiązanych lub ponoszących odpowiedzialność.

Żądaniu temu towarzyszy prawo stosowania prawnych środków przymusowego wyegzekwowania należnego podatku z majątku odpowiedzialnych osób.

Odpowiedzialność może dotyczyć zarówno długu własnego , jak i cudzego (podstawowa zasada odpowiedzialności w prawie podatkowym); może być związana zarówno z działaniem, jak i zaniechaniem pewnego działania.

W stosunkach podatkowych odpowiedzialność ma charakter odpowiedzialności osobistej.

Rodzaje odpowiedzialności:

• Odpowiedzialność podatnika i podatników z nim zrównanych

• podatnika art. 26

podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.

Podatnik ponosi zatem odpowiedzialność majątkową o charakterze osobistym , nieograniczonym, obejmującą majątek zarówno posiadany w momencie powstania oraz zaistnienia zobowiązania podatkowego lub zaległości podatkowej , jak i majątek przyszły- tak długo , jak długo istnieje zaległość.

• płatnika, inkasenta art.30

płatnik lub inkasent , który nie spełni swoich obowiązków odpowiada całym swoim majątkiem.

Każdy z nich osobno ponosi odpowiedzialność.

Płatnik odpowiada całym swoim majątkiem za niepobranie lub pobranie podatku w kwocie niższej niż należna, a także za niewpłacenie podatku we właściwym terminie, przy czym bez znaczenia pozostają przyczyny, które spowodowały, że nie wywiązał się on ze swoich obowiązków (gdy wynikło to z winy podatnika).

Płatnik i inkasent, odpowiadają całym swoim majątkiem. Ich odpowiedzialność powstaje z dniem, w którym zgodnie z ustawą wpłata pobranego podatku powinna nastąpić, natomiast odpowiedzialność ta wygasa z dniem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.

• odpowiedzialność solidarna art. 91 małżonka podatnika

[jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na min 2 podmiotach to wtedy te podmioty odpowiadają solidarnie, czyli …strony umawiają się kto będzie go regulował]

Art. 29 § 1 OP -> odpowiedzialność za podatki osób pozostających w związku małżeńskim obejmuje cały majątek odrębny podatnika oraz majątek podatnika i jego małżonka.

Zawarte umowy małżeńskie , wprowadzające rozdział majątkowy, nie odnoszą się do zobowiązań podatkowych powstałych przed dniem zawarcia umowy lub uprawomocnienia się orzeczeń znoszących wspólność majątkową.

Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe współmałżonka powstaje nie w wyniku decyzji podatkowej, ale z mocy prawa.

• odpowiedzialność następców prawnych art. 93

Następstwo prawne występuje, gdy ustał był byt prawny podatnika. Ustawa reguluje następujące sytuacje faktyczne i prawne skutkujące sukcesją praw i obowiązków podatkowych:

- łączenie podmiotów;

- przekształcenie podmiotów;

- podział podmiotów;

- prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych;

- spadkobranie.

Syntetycznie sukcesję prawa tych następców uregulowano w rozdziale 14 OP i obejmuje 2 rozwiązania:

- zasady przejmowania podatkowych praw i obowiązków w przypadkach przekształceń lub połączeń osób prawnych oraz komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych;

- zasady przejmowania przez spadkobierców i zapisobierców przewidzianych prawem podatkowym praw i obowiązków spadkodawcy.

Osoby prawne, powstałe w wyniku przekształcenia się innej osoby prawnej oraz powstałe w wyniku połączenia się osób prawnych, wstępują we wszystkie przewidziane przepisami prawa podatkowego prawa i obowiązki swoich poprzedników.

Na podstawie art. 117 OP osoby te odpowiadają za zaległości podatkowe podzielonej osoby prawnej całym swoim majątkiem solidarnie.

• odpowiedzialność spadkobierców art. 97

art. 97 OP spadkobiercy przejmują określone prawem podatkowym majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

O zakresie odpowiedzialności orzekają organy podatkowe w formie decyzji podatkowej.

Spadkobiercy odpowiadają również za:

- zaległości podatkowe oraz odsetki za zwłokę;

- konsekwencje pełnienia funkcji płatnika i inkasenta;

- niezwrócone zaliczki z tytułu podatku od towarów i usług wraz z oprocentowaniem;

- opłaty prolongacyjne i koszty postępowania podatkowego;

- koszty upomnień i koszty postępowania egzekucyjnego.

• Odpowiedzialność osób trzecich:

• generalne zasady odpowiedzialności

• szczegółowe zasady odpowiedzialności.

Instytucja odpowiedzialność osób trzecich za zaległości podatkowe, uregulowana w rozdz. 15 OP, ma charakter szczególny, gdyż odchodzi od zasady osobistej odpowiedzialności za długi podatkowe. Jej założeniem jest wzmocnienie ochrony interesów wierzyciela (organów podatkowych) w sytuacjach, gdy wskutek działań podatnika inne osoby odnoszą bezpośrednią korzyść majątkową kosztem wyżej wymienionego wierzyciela. Można wówczas podjąć prawnie skuteczne działania, skierowane do tych osób i zmierzające do wyegzekwowania długu.

W stosunku do istoty odpowiedzialność osób trzecich można sformułować następujące zasady:

- zasada zamkniętego kręgu podmiotów - odpowiadają wyłącznie osoby wymienione w ustawie;

- zasada odpowiedzialności warunkowej - osoby te odpowiadają jedynie w okolicznościach i po

zaistnieniu przesłanek określonych w ustawie;

- zasada przedmiotowego zakresu odpowiedzialności osoby trzeciej - odpowiedzialność osób trzecich jest posiłkowa po spełnieniu postanowień ustawy.

Osoby trzecie to co prawda osoby, które nie miały wpływu na powstanie zobowiązania podatkowego oraz powody jego niewykonania, jednak uzyskiwały bądź mogą uzyskiwać pewne korzyści z majątku czy dochodu podatnika.

Art. 107 OP OSOBAMI TRZECIMI, ,które mogą ponosić odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe podatnika, są włącznie osoby wymienione w art. 110-117 OP:

O odpowiedzialności osób trzecich organ podatkowy może orzec wyłącznie w drodze wydania decyzji podatkowej.

Możliwość wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej przedawnia się z upływem 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa, natomiast samo zobowiązanie osoby trzeciej , ustalone tą decyzją przedawnia się z upływem 3 lat od końca roku kalendarzowego, w którym decyzję tą wydano.

W stosunku do osób trzecich mają zastosowanie instytucje proceduralne takie jak: potrąceni, odraczanie terminu, rozłożenie na raty lub umorzenie.

	1. Rozwiedziony małżonek podatnika:
Podmioty	osoba ,której małżeństwo unieważniono lub pozostająca w separacji
warunek odpowiedzialności	istniejąca w związku małżeńskim wspólność majątkowa;
zakres odpowiedzialności	zaległości podatkowe powstałe w czasie trwania małżeńskiej wspólności majątkowej;
rodzaj odpowiedzialności	odpowiedzialność solidarna, całym sowim majątkiem;
ograniczenia w odpowiedzialności	do wysokości wartości udziału małżonka rozwiedzionego w majątku wspólnym; nie odpowiada on za niepobrane podatki wynikające z funkcji płatnika.
	2. Członek rodziny podatnika
Podmioty
warunek odpowiedzialności
zakres odpowiedzialności
rodzaj odpowiedzialności
ograniczenia w odpowiedzialności
	3. firmujący i firmowany
Podmioty
warunek odpowiedzialności
zakres odpowiedzialności
rodzaj odpowiedzialności
ograniczenia w odpowiedzialności
	4. Nabywca majątku podatnika
Podmioty
warunek odpowiedzialności
zakres odpowiedzialności
rodzaj odpowiedzialności
ograniczenia w odpowiedzialności
	5.Odpowidzialność właściciela i samoistnego posiadacza lub użytkownika
Podmioty
warunek odpowiedzialności
zakres odpowiedzialności
rodzaj odpowiedzialności
ograniczenia w odpowiedzialności
	6.Odpowiedzialność dzierżawcy lub użytkownika nieruchomości
Podmioty
warunek odpowiedzialności
zakres odpowiedzialności
rodzaj odpowiedzialności
ograniczenia w odpowiedzialności
	7. Wspólnicy spółek nieposiadających osobowości prawnej
podmioty
warunek odpowiedzialności
zakres odpowiedzialności
rodzaj odpowiedzialności
ograniczenia w odpowiedzialności
	8. Członkowie zarządu spółek handlowych
podmioty
warunek odpowiedzialności
zakres odpowiedzialności
rodzaj odpowiedzialności
ograniczenia w odpowiedzialności

ZABEZPIECZENIA WYKONANIA ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH

Możliwości zabezpieczenia:

• Zabezpieczenie na majątku podatnika przed terminem płatności,

• Zabezpieczenie na majątku podatnika przed terminem płatności

Formy zabezpieczenia:

• Gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa

• Poręczenie banku

• Weksel poręczony prze bank

• Czek potwierdzony

• Zastaw rejestrowany na prawach z papierów wartościowych

• Depozyt w gotówce

• Hipoteka

WYGAŚNIĘCIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH

Zasada:

wygasa przez spełnienie świadczenia przez dłużnika

Ale także wskutek:

• Zapłaty

• Pobrania

• Potrącenia

• Zaliczenia nadpłaty lub zwrotu podatku

• Zaniechania poboru

• Przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych

• Przejęcie nieruchomości lub praw w postępowaniu egzekucyjnym

• Umorzenia zaległości

• Przedawnienia

16.03.2011

Zakres przedmiotowy podatku od towarów i usług Art5

• Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenia usług na terytorium kraju,

• Eksport towarów

• Import towarów

• Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

• Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzenie na terytorium kraju

• Towary własnej produkcji oraz towary, które po nabyciu nie zostały odsprzedane - w razie rozwiązanie spółki lub zaprzestania działalności.

Dostawa towarów (art. 7)

• Przeniesienie praw do rozporządzania towarami jak właściciel

• Towarami są rzeczy oraz ich części , a także wszelkie postaci energii,

• Ważny jest sam fakt wydania towarów i idące za tym w sensie ekonomicznym prawo do rozporządzania towarem jak właściciel

• Dostawą towarów są zatem również zdarzenia:

• Wydania towarów na podstawie umowy najmu, dzierżawy czy leasingu,

• Wydania towarów na podstawie umowy komisu,

• Oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste,

• Przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej własności towaru w zamian za odszkodowanie.

Zrównanie z dostawą towarów

Nieodpłatne przekazanie towarów w celach innych niż związanie z prowadzeniem przedsiębiorstwa, jeżeli podatnikowi przysługuje praw do odliczenia podatku naliczonego.

1. Przekazanie lub zużycie towarów na potrzeby osobiste podatnika lub jego pracowników, wspólników , udziałowców, domowników, członków organów stanowiących osób prawnych.

2. Wszelkie przekazanie towarów bez wynagrodzenia (darowizny) wyjątki:

1. Darowane materiały reklamowe i informacyjne

2. Prezenty o małej wartości

1. Max 100zł w roku podatkowym - ewidencja pozwalająca ustalić odbiorców,

2. 10zł jednorazowo

3. Próbki

Świadczenie usług

Każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów.

• Opodatkowaniu podlegają usługi świadczone odpłatnie w tym również

• Przeniesienie praw do WNP

• Świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej

• Opodatkowaniu podlega nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, wspólników, udziałowców, domowników, członków organów stanowiących osób prawnych

• Wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,

Zwolnienia podmiotowe

Katalog określony w art. 43 ust 1 pkt 2. - 41 wraz z uszczegółowieniem zawartym w ust 7-20.

PODSTAWY OPODATKOWANIA

Podstawa do opodatkowanie jest obrót

OBRÓT to kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Wyjątki:

Nieodpłatna dostawa towarów - cena nabycia lub koszt wytworzenia

Nieodpłatne świadczenie usług - koszt wytworzenia

Zaliczki

Brak określonej ceny - wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku,

Towary opodatkowany podatkiem akcyzowym - również kwota tego podatku

Obrót wyrażony w walucie obcej

Przeliczenie na złote wg kursu średniego ogłoszonego przez NBP a ostatnie dzień roboczy poprzedzający dzień obowiązku podatkowego

STAWKI PODATKU

Rozwiązanie systemowe

Art. 41

• Stawka podstawowa 22%

• Stawka preferencyjna 7% (załącznik nr 3)

• Stawka preferencyjna 5% (załącznik nr 10)

Zamiany stawek podatku na lata 2011-2013

Art.146a

Stawka podstawowa 23%

Stawka preferencyjna 8% (załącznik nr 3)

W przypadku świadczenia przez podatnika usług, w tym zakresie handlu i gastronomii , kwota podatku należnego może być obliczona jako iloczyn wartości dostawy i stawki.

1. 18,7 - dla towarów i usług objętych stawką 23%

2. 7,41 - dla towarów i usług objętych stawką 8%

3. 4,76 - dla towarów i usług objętych stawką 5%

Odliczenie częściowego podatku VAT

WG wskaźnika rocznego

Wzór 1

Zasady:

• Do obrotu nie wlicza się dostaw składników zaliczanych przez podatnika do środków trwałych

• Do rozliczenia bieżącego używa się wskaźnika opartego na danych za rok poprzedni

• Wskaźnik zaokrągla się do najbliższej liczby całkowitej

• Po zakończeniu roku - korekta podatku odliczonego

• Korekty nie dokonuje się jeżeli różnica między wskaźnikami nie przekracza 2pp

Korekty

• Nieruchomości - 10 lat (przez 10 lat się koryguje)

• Środki trwałe - 5 lat, jeżeli ich wartość początkowa przekroczyła 15000zł

• Pozostałe zakupy - 1 rok

ROZLICZENIE Z PODATKU VAT

Miesięczne - do 25 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni

Deklaracja VAT-7

Podatek należny> podatek naliczony -> wpłata do US

Podatek należny< podatek naliczony -> zwrot podatku (pośredni lub bezpośredni)

Pośredni- do odliczenia w następnym miesiącu

Terminy zwrotu bezpośredniego (od dnia złożenia rozliczenia)

• Podstawowy - 60dni

• Wydłużony - jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania

• Skrócony (na wniosek podatnika) - 25 dni

Jeżeli kwoty podatku naliczonego wynikają z faktur w całości zapłaconych.

MAŁY PODATNIK

Jest nim taki podmiot VAT, u którego wartość sprzedaży wraz z kwotą podatku nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości 1.200.000 euro.

METODA KASOWA

Polega na tym, że obowiązek podatkowy powstaje dopiero z chwilą otrzymania przez podmiot należności za sprzedane towary i usługi - nie później niż 90 dni od wydania towaru lub wykonania usługi.

Konsekwencje stosowania metody kasowej:

1. Kwartalen rozliczanie się z VAT

2. Kupujący od „małego podatnika” rozliczającego się metodą kasową nabywa się prawo do odliczenia gdy ureguluje należności

3. Faktury wystawione przez podatników, którzy wybrali netodę kasową musza zawierać oznaczenie MP i temin płatności

4. Metodę wybiera się na najbliższe 12 miesięcy - zawiadomienie do końca miesiąca poprzedzającego wybór metody

5. 
   Rezygnacja po upływie 12 miesięcy - zawiadomienie do końca kwartału, w którym stosuje się metodę.

Podatnik traci prawo do rozliczania podatku metodą kasową począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale , w którym przekroczona została kwota stanowiąca równowartość 1.200.000 euro.

Jeżeli komuś nie pasuje metoda kasowa może rozliczać się kwartalnie płacąc zaliczkę w wysokości 1/3 podatku za poprzedni kwartał w pierwszym i drugim miesiącu.

23.03.2011

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów:

- wywóz towarów z terytorium kraju (w wykonywaniu czynności opodatkowanych) na terytorium kraju pod warunkiem, że nabywca towarów jest:

Podatnikiem zarejestrowanym na potrzeby VAT w którymś z innych państwa członkowskich,

Osobą prawną, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium innego państwa członkowskiego

OGÓLNE ZASADY:

Obowiązek podatkowy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów-> 15 dni miesiąca następnego po miesiącu , w którym dokonano dostawy

Stawki: podlega opodatkowaniu stawką 0%

Wyjątki art. 20

przed terminem wydania towarów wystawiono fakturę to obowiązek powstaje z dniem wystawienia Fa

otrzymano zaliczkę - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury obrazującej otrzymaną zaliczkę

WARUNKI STOSOWANIA STAWKI 0% W WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWEJ DOSTAWIE TOWARÓW

Podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany przez państwa członkowskie właściwe dla nabywcy i podał numer ten na fakturze (można to sprawdzić w systemie Vies) www.europa.eu.int/comm/taxation_customs/vies/pl/vieshome.html

Podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej posiada w swojej dokumentacji dowody , że towary zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone nabywcy.

DOWODU POTWIERDZAJĄCE art. 42

1. W przypadku korzystania z usług przewoźnika

dokumenty przewozowe otrzymane przez przewoźnika, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia

kopia faktury

specyfikacje poszczególnych sztuk ładunku

dokument zawierający co najmniej :

identyfikację stron transakcji wewnątrzwspólnotowej

adres pod który przewożony jest towar

określenie towarów ich ilości

potiwerdzenie przyjęcia towarów we wskazanym miejscu

identyfikacja środka transportu (samochód: rodzaj i nr rejestracyjny)

Jeżeli warunek udowodnienia realizacji transakcji nie jest spełniony:

przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej - podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji za ten okres

prze upływem następnego terminu do złożenia deklaracji - wykazuje transakcje za następny okres rozliczeniowy ze stawką właściwą dla dostawy tego towaru na terytorium kraju

posiadanie stosownych dokumentów w okresie późniejszym upoważnia do wskazania wewnątrzwspólnotowej dostawy i do korekty deklaracji podatkowej w tym okresie.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów art. 11

Nabycie prawa od rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy.

WNT nie występuje , gdy:

dotyczy towarów zwolnionych

dotyczy towarów innych niż zwolnione nabywanie przez:

rolników ryczałtowych do prowadzenia działalności rolnej

podatników, którzy wykonują jedynie czynności zwolnionej

podatników zwolnionych podmiotowo

ZASADY OGÓLNE:

Obowiązek podatkowe: 15 dn miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy

PODSTAWA OPODATKOWANIA

Kwota jaką nabywający jest zobowiązany zapłacić powiększona o:

Cło, podatek akcyzowy (jeżeli ma zastosowanie), a jeżeli następuje jego zwrot to podstawę pomniejsza się o tę kwotę

Wydatki dodatkowe: prowizje, koszty opakowania, transportu , ubezpieczenia jeżeli są pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów

INFORMACJE PODSUMOWUJĄCE

Podatnicy dokonujący wewnątrzwspólnotowych transakcji są zobowiązania składać w urzędzie skarbowym zbiorcze informacje podsumowujące dotyczące:

- WDT

- WNT

Informacje podsumowujące (VAT-UE)

Jest składana za okresy miesięczne (może być składana kwartalnie - WDT:500 000 WNT:50 000)

TERMIN

do 15dn miesiąca następującego po miesiącu (kwartalnie), w którym powstał obowiązek podatkowy - forma papierowa, do 25 - forma elektroniczna)

ZAWARTOŚĆ

dane identyfikacyjne składającego informację

informacja o dokonanych transakcjach

wskazanie kontrahenta poprzez podanie nr identyfikacyjnego

---