ZADANIA Z ZOOLOGII

Zadanie 1

Schemat budowy przewodu pokarmowego pijawki lekarskiej.

Pijawka ta odżywia się krwią kręgowców.

Wyjaśnij, jakie znaczenie w odżywianiu się tej pijawki mają uchodzące do jamy gębowej gruczoły ślinowe i duże wole.

Zadanie 2

Rysunek przedstawia doświadczenie badające reakcję samic konika polnego znajdujących się w okresie godowym.

Sformułuj problem badawczy tego doświadczenia.

Zadanie 3

Zaznacz trzy cechy, które charakteryzują wszystkie owady.

1. aparat gębowy typu gryzącego

2. 3 pary odnóży krocznych

3. 2 pary skrzydeł

4. rozwój złożony

5. ciało podzielone na 3 tagmy: głowę, tułów i odwłok

6. roślinożerność

7. krótki cykl życiowy

Zadanie 4. (1 pkt)

Sowy są drapieżnikami, polują na gryzonie i inne drobne ssaki, ptaki, węże, jaszczurki, żaby, a na­wet owady i ryby. Kiedy tylko możliwe, sowy połykają zdobycz w całości, razem z sierścią, pióra­mi, kośćmi itp. Następnego dnia części niedające się strawić, zbite w klusko watą wypluwkę, są usu­wane z żołądka. Wypluwki są źródłem wielu informacji naukowych, na przykład o diecie sów. Podaj inny niż analiza diety sów przykład naukowego wykorzystania analizy wypluwek.

Zadanie 5

Zwierzę A

Ma dobry węch, wzrok i słuch. Znaczną część dnia spędza na lenistwie, śpi kilkanaście godzin na do­bę. Nie posila się regularnie, czasem nie je nawet kilka dni. Chodzi na palcach i jest bardzo szybkie. Sierść na grzbiecie ma ciemniejszą barwę niż na brzuchu.

Zwierzę B

Spożywanie posiłku zajmuje mu znaczną część dnia. Pokarm starannie rozciera zębami policzkowy­mi. Szybko biega i zawsze jest czujne. Żyje w stadach, często się przemieszcza, a młode, krótko po urodzeniu, zdolne są do wędrówek.

Oceń, które z opisanych zwierząt jest roślinożercą. Odpowiedź uzasadnij dwoma argumentami sformułowanymi na podstawie wybranych z tekstu dwóch cech zwierzęcia.

Zadanie 6

Większość termitów odżywia się roślinami, w tym niektóre drewnem. Sprzyjają temu znajdujące się w ich przewodzie pokarmowym wici owce. Sprawdzono eksperymentalnie, że usunięcie wiciowców z jelita termitów powodowało zawsze śmierć tych owadów, mimo że miały pod dostatkiem pokarmu.

Wyjaśnij przyczynę śmierci termitów. Podaj przykład zwierząt, u których zachodzi podobna zależność.

Zadanie 7

Strunowce to typ zwierząt, do którego należy ok. 50 tys. gatunków. Mają one wiele cech wspólnych świadczących o ich przynależności do tego typu.

Zaznacz dwie cechy, które nie są charakterystyczne dla wszystkich przedstawicieli strunowców oraz podaj uzasadnienie wyboru każdej z nich.

A. Położenie przewodu pokarmowego po stronie brzusznej.

B. Wykształcenie stałocieplności.

C. Obecność struny grzbietowej przynajmniej w pewnym okresie cyklu życiowego.

D. Położenie układu nerwowego po stronie grzbietowej.

E. Powstanie otworu odbytowego w miejscu pragęby.

F. Obecność błon płodowych.

Zadanie 8

Schemat przedstawia zarodki gada i ssaka.

Wyjaśnij zależność między formą rozrodu a rolą omoczni w rozwoju zarodkowym gadów i ssaków.

Zadanie 9

Przeprowadzono doświadczenie na dwóch grupach zwierząt tego samego gatunku. W każdej grupie była taka sama liczba zwierząt, wszystkie zwierzęta były bardzo zbliżonych rozmiarów i kondycji.

Grupa I - zwierzęta tej grupy otrzymywały dietę zrównoważoną, która pokrywała wszystkie ich potrzeby energetyczne i budulcowe.

Grupa II - zwierzęta tej grupy otrzymywały dietę, która różniła się od diety grupy I brakiem witaminy A.

1. Wskaż, która grupa zwierząt była grupą kontrolną, a która grupą doświadczalną. Odpowiedź uzasadnij.

2. Sformułuj problem badawczy do tego doświadczenia.

Zadanie 10

Stonka ziemniaczana zimuje w postaci imago (formy dorosłej) w warstwie gleby do 50 cm głębokości. Wiosną samice składają żółte jaja w złożach na spodniej stronie liści ziemniaków. Wylęgające się larwy są pękate i z wiekiem przybierają pomarańczową barwę. Podczas lata dorosłe chrząszcze oraz larwy żerują na liściach, ogałacając niekiedy całą roślinę. Jesienią w glebie następuje przepoczwarzenie.

Narysuj schemat przedstawiający cykl rozwojowy stonki ziemniaczanej. W schemacie uwzględnij wszystkie stadia rozwojowe, miejsca i czas ich bytowania.

Zadanie 11

Organizmy obupłciowe (obojnaki) charakteryzują się tym, że mają zdolność wytwarzania zarówno żeńskich, jak i męskich komórek rozrodczych. Jednak przeważająca część tych organizmów „unika" samozapłodnienia i w miarę możliwości doprowadza do zapłodnienia krzyżowego.

Wyjaśnij, dlaczego organizmy obupłciowe „unikają" samozapłodnienia.

Zadanie 12

U pszczół oprócz dojrzałych płciowo samców i samic występują również bezpłodne robotnice. Rysunek jest ilustracją tego zjawiska.

pszczoły

	Definicja	Nazwa zjawiska
A	Zróżnicowanie genetyczne przedstawicieli tego samego gatunku prowadzące do wyodrębnienia nowych gatunków.	Dymorfizm płciowy
B	Występowanie zróżnicowanych morfologicznie i fizjologicznie form w obrębie przedstawicieli tego samego gatunku.	Polimorfizm funkcjonalny
C	Występowanie różnic w budowie morfologicznej między osobnikami męskimi i żeńskimi.	Dymorfizm płciowy
D	Występowanie wielu różnych przystosowań do życia w określonych warunkach środowiska w obrębie tej samej populacji.	Polimorfizm funkcjonalny

Zadanie13

Charakterystyczne cechy ptaków wiążą się z ich zdolnością do aktywnego lotu.

Wymień trzy cechy budowy szkieletu ptaków, będące przystosowaniem do lotu oraz określ, jakie znaczenie adaptacyjne ma każda z wymienionych cech.

Zadanie 14

Przeczytaj uważnie poniższy tekst.

W rozwoju owadów o przeobrażeniu zupełnym występuje charakterystyczna postać poczwarki. Wyróżnia się trzy typy poczwarek. Poczwarka wolna np. u chrząszcza przypomina kształtem owada dorosłego. Ma ona wyraźne zawiązki skrzydeł i odnóży, które swobodnie wystają nad powierzchnię ciała. U poczwarki osłoniętej występującej u motyli zawiązki skrzydeł i odnóży tak ściśle przylegają do ciała, że ich obecność zaznacza się jedynie w postaci niewyraźnych konturów, a kształt samej poczwarki jest obły. Poczwarki tych dwu typów są w pewnym stopniu ruchliwe. Do trzeciego typu zalicza się zupełnie nieruchomą poczwarkę baryłkowatą, charakterystyczną dla części muchówek. Ciało tej poczwarki jest nieforemne i baryłkowate. Zawiązki skrzydeł i odnóży są zupełnie niewidoczne.

Skonstruuj tabelę, w której porównasz trzy cechy wymienionych typów poczwarek owadów, wpisując informacje podane w tekście

Zadanie 15

Osobliwością płazów jest ich gospodarka wodna. Zwierzęta te nigdy nie piją wody, lecz pobierają ją przez skórę. Na brzusznej stronie tułowia i ud mają one okolice szczególnie obficie unaczynione, których funkcją jest absorpcja wody - do jej pobrania wystarcza wilgotna gleba. Gatunki żyjące w okolicach suchych gromadzą, przy braku wody, duże ilości mocznika w płynach ustrojowych.

Wyjaśnij, jakie znaczenie dla sposobu pobierania wody przez płazy żyjące w suchym klimacie ma fakt gromadzenia znacznych ilości mocznika w płynach ustrojowych.

Zadanie 16(1 pkt)

Rysunek przedstawia komórkę eugleny zielonej.

Zadanie 17 ( 1 pkt)

Na rysunku przedstawiono cykl życiowy tasiemca nieuzbrojonego.

Która część cyklu (A czy B) odbywa się w żywicielu pośrednim. Uzasadnij swój wybór podając jeden argument

Zadanie 18 ( 3 pkt)

Bezkręgowce, podobnie jak kręgowce odbierają ze środowiska rozmaite bodźce i na nie reagują. Najłatwiej obserwowalne są reakcje typu ruchowego. Na rysunku przedstawiono naczynie, w którym można badać zachowanie drobnych bezkręgowców. Składa się ono podzielonej na dwie części komory dolnej, gdzie można różnicować parametry środowiska. Komora dolna oddzielona jest od komory górnej siatką, po której zwierzęta mogą się swobodnie przemieszczać. Pomiaru dokonuje się w taki sposób, że co 10 minut liczy się organizmy w każdej z części naczynia.

Sformułuj hipotezę roboczą i zaplanuj doświadczenie, które pozwoli obserwować, w jaki sposób zwierzęta reagują na bodźce termiczne.

Zadanie 19 ( 1 pkt)

Na rysunku przedstawiono schemat układu krążenia ryby.

Określ, czy naczynie podpisane na rysunku jako X to żyła czy tętnica. Określ rodzaj krwi (utlenowana, odtlenowana) przepływającej przez serce.

Zadanie 20. (2 pkt)

Zdolność ptaków do lotu wiąże się z wieloma przystosowaniami w ich budowie i fizjologii. Spośród niżej wymienionych cech charakterystycznych dla ptaków wybierz te, które stanowią przystosowanie do lotu i podziel je na przystosowania anatomiczne oraz fizjologiczne (posługuj się oznaczeniami literowymi cech).

A - redukcja odcinka ogonowego w kręgosłupie E - różnobarwne upierzenie

B - częste usuwanie kału F - podwójne oddychanie

C - występowanie wola w przewodzie pokarmowym G - dobry słuch
D - odżywianie się różnorodnym pokarmem H - worki powietrzne

Przystosowania anatomiczne:

Przystosowania fizjologiczne:………..

Zadanie 21. (1 pkt)

W tabeli zebrano wyniki pewnych badań dotyczących czterech gatunków żab.

	Nazwa gatunkowa
Rodzaj czynnika badanego w czasie rozwoju	Rana sylvatica	Rana pipiens	Rana palustris	Rana clamitans
Optymalna temperatura wody w czasie rozwoju	10°C	12°C	15°C	25°C
Dolna granica tolerancji termicznej	2,5°C	6°C	7°C	11°C
Górna granica tolerancji termicznej	24°C	28°C	30°C	35°C

Sformułuj prawdopodobny problem badawczy, do rozwiązania którego mogą być wykorzystane wyniki tego doświadczenia

---