1.Sformułuj podstawowy cel badań mikroekonomii, zdefiniuj obiekt badań i przedmiot ekonomii.
Ekonomia-bada zachowania ludzi stojących wobec luki pomiędzy ograniczoną ilością zasobów, a wielkością celów, do których zasoby te mogłyby być wykorzystane (to jest podmiot ekonomiczny). Obiektem badań ekonomicznych jest
gospodarka(to proces dokonywania wyboru wariantu alokacji, krótko mówiąc gospodarowanie, to dokonywanie jakiegokolwiek wyboru).
Ekonomia-jest nauką badającą w jaki sposób ludzie wykorzystują zasoby będące w ich dyspozycji w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb materialnych i niematerialnych.
2. Zdefiniuj pojęcie dobra i podaj klasyfikację dóbr.
Dobra są definiowane jako środek zaspokajania potrzeb.
Występują 4 klasyfikacje dóbr.
1. dobra jako środki zaspokajania potrzeb
•rzeczy
•usługi
•świadczenia
•stany
2. druga klasyfikacja
•ekonomiczne- rzadkie i wytworzone przez
człowieka i przy użyciu pracy i dóbr
pierwotnych.
•wolne- dostępne w ilości nieograniczonej ,nie muszą być wytwarzane przez człowieka
•pierwotne - dostarczane bezpośrednio z przyrody, mogą być rzadkie i wolne np; powietrze.
3. ze względu na przeznaczenie
•produkcyjne - przeznaczone do produkcji innych dóbr
•konsumpcyjne - przeznaczone do konsumpcji
4. czwarta typologia;
•„COMMON POOLS” - (np. powietrze) grupa dóbr posiadających następujące
cechy:
- nikt nie jest wyłączony z możliwości korzystania z nich
- mają konkurencyjne zastosowania
- wykorzystanie ich w jednym celu przez konkretne podmioty uniemożliwia korzystanie z tych dóbr przez
inne podmioty.
•„DEMERIT GOODS” -dobra społecznie szkodliwe, których społeczna ocena jest niższa od oceny indywidualnej
(np. wódka, papierosy).
•„MERIT GOODS dobra merytoryczne, których społeczna ocena jest wyższa od oceny indywidualnej (np. szkoła)
•Dobra publiczne:
Cechy:
a) są użyteczne dla dużej liczby osób,
b) nikt nie może być wyłączony z ich użytkowania,
c) mogą być użytkowane przez bardzo wiele podmiotów; zwiększenie liczby użytkowników nie zmniejsza możliwości korzystania z danego dobra wszystkich użytkowników.
•Dobra prywatne:
Cechy:
- są to dobra względem, których określona osoba posiada społecznie uznane prawa własności (tj. wiązkę praw własności), z których może korzystać dla własnych celów. Do wiązki tej należą:
a) prawo użytkowania i zażywania praw własności,
b) prawo zawłaszczania dochodów osiągniętych dzięki wykorzystaniu przedmiotu własności,
c) prawo określenia przeznaczenia uzyskanych dochodów.
d) prawo przekazania swoich praw lub całkowite prawa własności na podmioty trzecie.
3. Zdefiniuj pojęcie rzadkości oraz określ jej podstawowe implikacje.
Rzadkość - w sensie ekonomicznym to wyraz luki pomiędzy ograniczoną ilością zasobów, a wielkością celów, do których zasoby te mogłyby zostać użyte. Jeżeli luki nie ma, nie ma gospodarowania, nie ma rynku, nie ma ekonomii.
Implikacje rzadkości:
1) konieczność wyboru, wariantu alokacji zasobów (Alokacja - przeznaczenie zasobu do realizacji konkretnego celu.)
W tej implikacji proces wyboru konkretnego kosztu alokacji konkretnego zasobu nazywamy gospodarowaniem.
Gospodarowanie ma wymiar wewnątrz podmiotowy.
2) Koszt alternatywny - jest to wartość najlepszego z niezrealizowanych materiałów alokacji zasobów. Warunek optymalnej alokacji.
3) Mobilność alokacyjna (Używanie - jedna maszyna ma lepszą wydajność druga gorszą)
4. Sformułuj podstawową zasadę ekonomiczną oraz określ jej dwa warianty realizacyjne - podaj przykłady.
Podstawowa zasada ekonomiczna służy do oceny efektywności alokowanego zasobu i polega na konieczności ciągłego porównywania efektu z nakładem efektywność = efekt / nakład
Nakład - kapitał własny i obcy, który został zainwestowany
Efekt - korzyść z alokacji, czyli nadwyżka przychodu nad wkładem (kosztami). Uzyskujemy wskaźnik kapitału.
W zależności od procesu ekonom. podmiotu dokon. wyboru następuje różna konkretyzacja efektu i nakładu.
Przykład: W przypadku przedsiębiorstwa efektem będzie zysk, nakładem będzie koszt lub kapitał (wartość majątku przeds.)
Dwa warianty realizacyjne podstawowej zasady:
- wariant max. oszczędności - przy założonym stałym efekcie podmiot gospodarczy będzie starał się wybrać taki wariant alokacji, aby nakład był minimalny.
- wariant max. wydajności - przy danym poziomie dyspozycyjnego zasobu alokacja winna być dokonywana tak, aby został zagwarantowany max. efekt przy min. nakładzie.
Często te dwa warianty są stosowane naprzemiennie, co w dłuższym okresie czasu daje wrażenie max. efektu przy min nakładach.
5. Określ z czego wynika i na czym polega gospodarowanie
Gospodarowanie - proces alokacji (przeznaczenie zasobu do realizacji konkretnego celu), który polega na wyborze jej wariantu w rezultacie czego uzyskiwany jest efekt. W zwiazku z tym podmioty dążą do wyboru najlepszego spośród możliwych wariantów alokacji.
Gospod. polega na podejmowaniu ciągłych decyzji związanych z zyskiem, bądź stratą. Straty te mogą powodować:
niespodziewany wzrost kosztów (ceny produktów); klęski żywiołowe; działanie konkurencji; nasycenie rynku danym produktem.
Gosp., które zawsze odbywa się w określonym momencie czasu napotyka na ograniczoność zasobów i technologii.
Konsekwencja tego zjawiska jest problem rzadkości w ekonomii.
6. Wymień podstawowe przesłanki transakcji wymiennej i opisz model transakcji wymiennej.
Warunki zawarcia transakcji wymiennej:
- oczekiwana obopólna korzyść stron zawierających transakcję - zdefiniowane prawa własności;
- zróżnicowanie preferencji lub specjalizacja podmiotów wytwarzających możliwości powstania pola negocjacji.
Na rynku nie wszyscy kupują wszystko, gdyż cena w sklepie jest wygórowana, a my jesteśmy skłonni zapłacić za coś określoną cenę.
Model transakcji wymiennej w warunkach funkcjonowania rynku opartego na relacjach towarowo-pieniężnych.
np.cena min.=800-cena akceptowana przez sprzedawcę- pole negocjacji-cena akcept. przez nabywcę - cena max 1000
Transakcja do której nie doszło:
cena min.=1400- cena akcept. przez sprzed-cena akceptowana przez nabywcę 200- cena max. 1000
7. Zdefiniuj czym jest rynek, podaj główne klasyfikacje rynku.
Rynku nie można sprowadzić tylko do transakcji. Składa się on z ludzi próbujących kupić i sprzedać na możliwie najkorzystniejszych dla siebie warunkach. Rynek to proces polegający na wzajemnym uzgodnieniu decyzji stron uczestniczących w tym procesie, w wyniku czego zostaje uzgodniona cena rynkowa. Cena ta jest odzwierciedleniem stanu rynku, w którym podobne towary są realizowane po podobnych cenach. Rynek jest procesem, który ciągnie się w nieskończoność i polega na uzgadnianiu decyzji w oparciu o cenę.
Klasyfikacja rynków:
•Kryterium przestrzeni:
a.Lokalny
b.Regionalny,
c.Krajowy,
d.Międzynarodowy,
e.Światowy.
•Kryterium przedmiotu obrotu:
a. Dóbr konsumpcyjnych,
b. Zasobów (pracy, kapitału),
c. Ziemi-dotyczy praw własności na określone zasoby ziemi,
d. Walorów finansowych (pieniężny, kapitałowy)- przedmiotem obrotu są aktywa obrotowe: akcje, obligacje
e. Wartości niematerialnych- prawa do używania nazwy, patenty, licencje
•Kryterium legalności:
a. Biały,
b. Szary,
c. Czarny.
•Ze względu na liczbę podmiotów występujących na rynku:
a.Wolnokonkurencyjny- duża liczba sprzedawców i nabywców, żaden z nich nie ma wpływu na cenę, produkty są do siebie podobne, oferowane są tu dobra konsumpcyjne, istnieje duża swoboda wejścia i zejścia z rynku, doskonała informacja o rynku.
b. Zmonopolizowany:
-Monopolistyczny-jeden sprzedawca, wielu nabywców, cenę ustala sprzedawca
- Monopsoniczny- wielu sprzedawców, jeden nabywca, cenę ustala nabyca
- Oligopolistyczny- kilku sprzedawców, wielu nabywców
- Oligopsoniczny- wielu sprzedawców, kilku nabywców
•Ze względu na wpływ państwa na przebieg transakcji kupna- sprzedaży:
a. Wolny- nie ma bezpośredniej kontroli władz gospodarczych
b. Sterowany (planowany)- państwo podejmuje część decyzji
•Kryterium równowagi:
a. Zrównoważony- wielkość popytu jest równa wielkości podaży, ceny są względnie stabilne
b. Niezrównoważony- wielkość popytu nie jest równa wielkości podaży, ceny ulegają zmianom lub trwale odchylają się od ceny równowagi
•Kryterium postaci:
a. Sprzedawcy (producenta)- wielkość popytu jest większa od wielkości podaży, ceny wzrastają
b. Nabywcy (konsumenta)- wielkość popytu jest mniejsza od wielkości podaży, ceny spadają
8. Określ, czym jest model ekonomiczny, w jaki sposób powstaje oraz jakie funkcje pełni w ekonomii.
Model to uproszczony obraz rzeczywistości, przy czym uproszczenie to musi być podporządkowane celowi, któremu ma służyć model. Musi on odzwierciedlać istotne z punktu widzenia prowadzonych badań elementy rzeczywistości. Cechy prawidłowo skonstruowanego modelu:
•To samo zjawisko w zależności od celu badań może być opisywane przy pomocy różnych modeli
•Istnieje wyznaczony cel badań
•Modele opisujące te same zjawiska mogą się różnić poziomem ogólności
•Z modelem łączy się umiejętność abstrahowania- umiejętność pomijania w analizie nieistotnych zjawisk z punktu widzenia analizy
Funkcje modelu:
•Funkcja informacyjna- pozwala w sposób uporządkowany przekazać wiedzę, przy czym owo przekazanie nie polega na opisie wszystkich możliwych przypadków, lecz na przekazaniu logicznych związków pomiędzy stanami gosp. i
czynnikami kierującymi tymi stanami.
•Funkcja heurystyczna (poznawcza)- posiada dwa wymiary:
a. W procesie konstruowania i testowania modelu uczymy się
b. Modele pozwalają przewidzieć najbardziej prawdopodobne stany gosp. jako rezultat działania znanych czynników np. stopy procentowej, operacji otwartego rynku itp.
9. Zdefiniuj znane ci zasoby ekonomiczne oraz wskaż jak są wynagradzane ich usługi.
Zasoby - dobra, które mogą być użyte do produkcji w danym okresie czasu. W celu zaspokojenia potrzeb i przynajmniej częściowej realizacji zapotrzebowania na dobra człowiek przekształca w procesie produkcyjnym wszelkie dostępne mu
zasoby. Zasoby dzielimy na:
•Naturalne- dane przez naturę, nie wytwarzane przez człowieka
a. Odnawialne (powietrze, woda, las)
b. Nieodnawialne (ropa naftowa, minerały)
•Ludzkie- ludzie wraz z ich umiejętnościami i doświadczeniami
•Kapitałowe
a. Finansowe
b. Rzeczowe: środki pracy i przedmioty pracy
Zasoby służą jako nakłady do produkowania dóbr, często określa się je mianem czynników produkcji. Do najważniejszych czynników produkcji zalicza się: siłę roboczą, ziemię, surowce naturalne, kapitał rzeczowy.
10. Zdefiniuj pojęcie krzywej transformacji, wskaż zasobowe i poza zasobowe czynniki zwiększające możliwości produkcyjne układu gospodarczego.
rys
Krzywa transformacji - to zbiór punktów, których współrzędne wyznaczają odpowiednie ilościowe zestawy dobra konsumpcyjnego i inwestycyjnego, które możliwe są do wytworzenia przy wszystkich wariantach alokacji zasobów (Jest wykreślona przy założeniu stałości zasobów, wykorzystywanych do produkcji w gospodarce)
Czynniki pozazasobowe:
-wzrost wydajności dzięki odkryciu nowych źródeł energii
-powstanie instytucji redukujących ryzyko w gospodarce (pozwala na podjęcie działalności , która bez istnienia tych instytucji nie zostałaby podjęta).
-ekonomie skali. W przypadku odpowiedniej wielkości przedsiębiorstwa można redukować zużycie zasobów potrzebnych do wytworzenia jednostki produkcji. Koszty odzwierciedlają zużycie zasobów
-powstanie pieniądza-doprowadza do zaoszczędzenia części zasobów, które mogą być użyte do wytwarzania.
-podział pracy i specjalizacja . Następuje gwałtowny wzrost wydajności pracy
-wykorzystanie przewag komparatywnych
-rozwój handlu
Czynniki zasobowe zwiększają czynniki zasobów produkcji, zasoby wzrastają, bo zasób kapitału zostaje zwiększony
11. Sformułuj prawo malejącej produkcji zwiększonej oraz prawo rosnącego kosztu alternatywnego.
Prawo malejącej produkcji zwiększonej- przy założeniu stałości zasobów i w pełni efektywnego ich wykorzystania w miarę realokacji zasobów powodującej zmniejszenie produkcji dobra inwestycyjnego o kolejną jednostkę, nastąpią kolejne malejące przyrosty produkcji dobra konsumpcyjnego
Prawo rosnącego kosztu alternatywnego- (jest odwrotnością prawa malejącego przyrostu produkcji zwiększonej)- przy założeniu w pełni efektywnego i całkowitego wykorzystania zasobów czynników produkcji i ich stałości wskutek realokacji zasobów, wzrost produkcji dobra konsumpcyjnego o kolejną jednostkę będzie powodował rosnący spadek produkcji dobra inwestycyjnego, który to spadek stanowi koszt alternatywny wzrostu produkcji dobra konsumpcyjnego
12. Wykorzystując model krzywej transformacji omów prawidłowości ekonomiczne rządzące alokacją zasobów
rozpatrywaną z punktu widzenia dóbr inwestycyjnych i konsumpcyjnych w danym układzie gospodarczym.
Umownie zakłada się, że jedno dobro reprezentuje dobra inwestycyjne, a drugie konsumpcyjne. Jej wypukłość wynika z ograniczonej mobilności alokacji zasobów.
Jeśli mobilność byłaby 100%, to krzywa transformacji byłaby linią prostą ukośną, nachyloną ujemnie (jeśli wszystkie zasoby
w jednakowym stopniu nadawałyby się do wytworzenia dóbr
konsumpcyjnych
i dóbr inwestycyjnych )
rys
Jeśli mobilność byłaby zerowa (kiedy dany zasób nadaje się do produkcji dóbr inwestycyjnych, wtedy nie ma substytucyjność)
krzywa transformacji
wygląda następująco
rys
Im krzywa bardziej wypukła w górę, tym mobilność alokacji jest mniejsza.
13.Określ uniwersalne zasady alokacji zasobów gospodarczych, które powodują, że krzywa transformacji jest wklęsła
względem środka układu współrzędnych.
Krzywa transformacji jako rezultat realizacji zasady efektywnej alokacji: prawo malejącego przyrostu produkcji zwiększonej
i prawo rosnącego kosztu alternatywnego.
1). Prawo rosnącego kosztu alternatywnego- przy założeniu stałej ilości zasobów i pełnego i w pełni efektywnego ich
wykorzystania w miarę zwiększenia produkcji dobra I o kolejną jednostkę będący kosztem alternatywnym ubytek
2). Prawo malejącego przyrostu produkcji zwiększonej przy założeniu zupełnego i w pełni efektywnego wykorzystania zasobów w miarę rezygnacji z produkcji kolejnej jednostki dobra C uzyskany dzięki temu przyrost produkcji dobra I będzie malał.
Krzywa transformacji to zbiór pkt. Wyznaczający ilościowa kombinację dwóch dóbr możliwą do wytworzenia przy użyciu stałej ilości zasobów przy założeniu zupełnego i w pełni efektywnego wykorzystania tych zasobów:
-wytwarzane są dwa dobra,
-zasoby są stałe
-następuje stopniowa realokacja zasobu
-umownie zakłada się, ze jedno dobro reprezentuje dobra inwestycyjne,
a drugie konsumpcyjne.
rys
Im krzywa jest bardziej
wklęsła tym mobilność alokacji jest większa.
14. Powołując się na model transakcji wymiennej oraz na prawidłowości rządzące alokacją zasobów opisz funkcjonowanie rynku jako efektywnego mechanizmu alokacji zasobów gospodarczych ( wykorzystaj wiedzę o
nadwyżce konsumenta i nadwyżce producenta ).
1. Renta (nadwyżka) konsumenta jest to różnica pomiędzy ceną maksymalną konsumenta (nabywcy) jaką zgodziłby się zapłacić kierując się subiektywną oceną wartości nabywanego dobra a ceną rynkową . Z punktu widzenia popytu
nadwyżka konsumenta wyrażona jest polem zawartym pomiędzy linią ceny rynkowej, a linią popytu. Im niższa cena
rynkowa tym cena nabywcy będzie wyższa , ponieważ będzie sprzedana większa ilość dóbr.
To z kolei powoduje
przyrost korzyści
nabywców. Jeżeli dobrobyt
będzie mierzony
korzyściami
naby. to przy tej
samej cenie można
różnie oceniać
rentę konsumenta.
rys
2. Renta (nadwyżka) producenta to różnica między aktualną ceną rynkową a ceną minimalną indywidualnie określoną przez danego producenta. Formalnie renta ta może być wyrażona jako pole trójkąta zawartego pomiędzy linią ceny rynkowej, a linią podaży. Sumaryczne
korzyści nie mogą
być wymiernie wyliczone.
rys
15.Zdefiniuj pojęcie konkurencji i wymień podstawowe założenia modelu rynku wolnokonkurencyjnego
(mikroekonomiczny ogląd rynku).
Konkurencja jest to:
Proces ciągłych dostosowań,
Proces zakładający autokorektę (samokorektę) zachowań uczestników rynku motywowany chęcią uzyskania maksymalnej korzyści poprzez zawarcie transakcji na możliwie najlepszych dla siebie warunkach.
Dotyczy zarówno popytu jak i podaży.
Konkurencja może prowadzić do dumpingu - czyli sprzedaży towaru po cenie niższej od ceny produkcji.
Założenia rynku wolnokonkurencyjnego:
1. w rozpatrywanym modelu bierzemy pod uwagę rynek dóbr konsumpcyjnych,
2. nabywcami na nim są gospodarstwa domowe,
3. podmiotami sprzedającymi na nim są przedsiębiorstwa,
4. wszystkie oferowane produkty są do siebie podobne,
5. na rynku tym zarówno sprzedawców jak i nabywców jest tak wielu, a ich udział w ofercie rynkowej tak niski, że żaden z nich w drodze indywidualnej decyzji nie jest w stanie wpłynąć na poziom ceny rynkowej tzn., że decyzja
każdego z nich o indywidualnej podwyżce lub obniżce ceny oferowanych przez nich produktów przyniesie decydentowi stratę,
6. wszyscy uczestnicy rynku posiadają podobne informacje o rynku,
7. wejście i zejście z rynku jest w znikomym stopniu obciążone tzw. kosztami utopionymi. Istnieje pełna swoboda przepływu,
8. zarówno oferentom (sprzedającym) jak i nabywcom jest obojętne komu sprzedają swój towar i u kogo ten towar jest nabywany,
9. decyzje gospodarstw domowych (nabywców) są suwerenne, nie są podejmowane pod niczyje dyktando,
10. podstawowymi wielkościami, na których opierają się decyzje ekonomiczne (kupna, sprzedaży itd.) są ceny generowane na rynku. Podstawowa więź pomiędzy uczestnikami rynku (i jedyna) to transakcja wymienna,
11. zawarcie transakcji nie wywołuje żadnych innych skutków oprócz przepływu towarów i pieniędzy.
16. Opisz pojęcie i zmienność popytu w zależności od ceny oraz podaj uzasadnienie ruchu wzdłuż linii popytu;
szczególne przypadki odstępstw od reguły.
Popyt jest to zapotrzebowanie na towar zgłaszany na rynku.
Popyt jest to ilość dobra, jaką nabywcy są wstanie nabyć po określonej cenie i w określonym czasie.
Rozróżniamy popyt efektywny, czyli część zapotrzebowania zgłaszanego na rynku, która jest poparta gotowością zapłaty, a także popyt potencjalny, czyli zapotrzebowanie zgłaszane na rynku demonstrujące potrzeby nabywcy (niekoniecznie poparta gotowością zapłaty).
Popyt może być postrzegany jako stan i jako proces. Celem wyjaśnienia należy stwierdzić, że popyt jest funkcją ceny rynkowej, reklamy, dochodów, oszczędności, ceny dóbr substytucyjnych i innych. D=f(Cr, r, d, o ...)
Popyt kształtuje cena rynkowa jako najważniejszy produkt dostosowań celów od bardzo wielu czynników tzw.pozacenowych.
Popyt jako stan to łączne zapotrzebowanie zgłaszane na rynku przy danej cenie rynkowej i pozostałych niezmienionych warunkach pozacenowych.
Wykresem popytu jako stanu jest punkt. Np. przy cenie 100 zł na litr przedsiębiorstwo będzie
chciało kupić ok. 1000 hl wódki.
Popyt jako proces - jest to zapotrzebowanie zgłaszane na danym rynku przy każdym poziomie ceny rynkowej i innych niezmienionych warunkach.\
rys
Ekonomiczna interpretacja ruchu wzdłuż linii popytu:
•Jeżeli cena rośnie, to ludzie rezygnują z kupna danego produktu na rzecz innego produktu tej samej klasy, aletańszego
•Jeżeli założymy, że dochód nominalny jest stały to ludzie czują się biedniejsi i ograniczają zakupy
Struktura popytu :
Popyt może być rozpatrywany jako popyt rynkowy - sumaryczne zapotrzebowanie zgłaszane na rynku danego produktu przez wszystkich nabywców przy danej cenie i innych niezmienionych warunkach kształtujących popyt.
Popyt może być indywidualny - zapotrzebowanie zgłaszane na rynku przez pojedynczego uczestnika rynku, przy danej cenie rynkowej i innych niezmienionych warunkach.
Popyt skierowany - część rynku popytowego, którą rejestruje pojedynczy uczestnik podaży.
Szczególne przypadki odstępstw od reguły:
1. Zjawisko Giffena obserwujemy wówczas, gdy rosnącej cenie odpowiada rosnący popyt. Mimo, że ceny rosną np. ziemniaków lub chleba, popyt na nie może także wzrosnąć, jeżeli inne produkty żywnościowe nie są łatwo dostępne ( nie da się zastąpić produktów o rosnącej cenie innymi produktami).
2. Efekt Veblena - w tym przypadku, decyzja kupna z uwagi na wzrost ceny występuje wtedy, gdy jest ona uzasadniona wartością użytkową; nabywca kupuje dany towar, by udowodnić innym, że go na niego stać.
3. Efekt Snoba - nabywca kupuje dany towar po wysokich cenach, by udowodnić sobie, że go na niego stać.
4. Może także występować zjawisko popytu spekulacyjnego. Polega on na tym, że wzrostowi ceny może towarzyszyć wzrost popytu, jeśli konsumenci przewidują, że w najbliższym okresie ceny będą nadal rosły. Podobnie spadkowi ceny może towarzyszyć spadek popytu, jeśli konsumenci przewidują, że w najbliższym okresie ceny będą nadal spadać. W tym przypadku czekają aż ceny osiągną najniższą wartość.
17. Zdefiniuj znane ci rodzaje popytu.
•Popyt efekcjonalny - część zapotrzebowania zgłaszanego na rynku, która jest oparta gotowością zapłaty
•Popyt potencjalny - zapotrzebowanie zgłaszane na rynku, demonstrujące potrzeby nabywcy (niekoniecznie oparte gotowością zapłaty)
•Popyt komplementarny - zapotrzebowanie na dobra wzajemnie się uzupełniające
•Popyt substytucyjny - zapotrzebowanie na towary wzajemnie się zastępujące
18. Określ pozacenowe czynniki wpływające na popyt i ich graficzną interpretację.
Czynniki pozacenowe:
Q=F(C, d, so r, c ...)
C - cena D, so, r, c - czynniki pozacenowe
1. Dochody realne - oceniane od strony siły nabywczej, a nie od nominalnej (popyt rośnie lub maleje - jakie dobra
nabywa lub sprzedaje)-?
2. Skłonność do oszczędzania
3. Gusty, preferencje - dobra preferowane przez inne, to popyt rośnie przy innych niezmienionych warunkach
4. Reklama - jeżeli nasilimy reklamę to popyt wzrośnie (chyba, że dobro jest przereklamowane)
5. popyt to efekt naśladownictwa (jeżeli konsumenci chcą mieć to samo co inni to popyt rośnie) i demonstracji (wstydzi się - maleje, chwali - popyt rośnie)
6. Warunki sprzedaży ratalnej i kredytowania
7. Wpływ substytutów
8. Podatki
9. Liczba ludności
10. Przewidywania zmiany cen
(gdy oczekiwania
wzrastają to popyt
rośnie)
rys
Działania czynnika pozacenowego:
Jeżeli popyt rośnie pozacenowo, to przy każdym wzroście ceny zapotrzebowanie będzie wyższe aniżeli poprzednie.
Linia popytu przesuwa się w prawo.
Jeżeli czynniki pozacenowo zmniejszają popyt ,to linia przesuwa się w lewo.
19. Opisz pojęcie i zmeinnosć podaży w zależności od ceny oraz podaj uzasadnienie ruchu wzdlż linii podaży.
Podaz-ksztaltują sprzedający wyraza się ona w ilościach oferowanych przez nich usługi i towarów przeznaczonych do konsumpcji.
wraz ze wzrostem ceny dobra cetris paribus podazy danego dobra rosnie.
20. Zdefiniuj znane ci rodzaje podaży
I)ze wzglegu na przedmiot:
-podaż produktu; -podaz usług; -podaż pracy;-pieniadza
II)ze względu na skalę:
-podaż globalna
-podaż indywidualna
21. Opisz proces równoważenia rynku w krótkim okresie czasu
Mowimy o krótkim okresie wtedy, kiedy uczestnicy rynku nie są w stanie wyczerpać możliwości dostosowana posiadanych zasobów do zmiany warunków rynkowych. rys
Po dostosowaniu po infrakrótkim okresie cena stabilizuje się na poziomie C2 a zatem rachunek kalkulacyjny prowadzony jest dla tego poziomu ceny, która jest ceną podwyższoną. Ta sytuacja wskazuje na upłynnienie zasobów spekulacyjnych. Wyższa cena sprzyja zatrudnieniu pracowników na nadgodziny, na warunkach podwyższonych stawek. W związku z tym doprowadza do zwiększenia podaży. Oznacza to za linia S' pochyli się. POwstala niezrealizowana podaż, doprowadzając do konkurencji podażowej i obniżonej ceny rynkowej do punktu Ck.
22. Opisz proces równoważenia rynku w długim okresie czasu.
Dostosowanie długo okresowe ma miejsce wtedy, gdy producenci mają wystarczająco dużo czasu, by w pełni dostosować swoje zasoby do zmiany warunków rynkowych. W związku z tym dostosowania będą wynikiem działania zarówno
czynników cenowych, jak i pozacenowych.
Cztery podstawowe warianty działania czynników pozacenowych:
-popyt wzrósł ( na skutek udanej akcji reklamowej)
-popyt spada (dochody wzrosły, a rynek jest rynkiem dobra niższego rzędu )
-podaż wzrasta ( państwo zredukowało cło importowe na węgiel)
linia popytu przesuwa się w prawo
EE'- niezrealizowany popyt,
cena wzrasta linia popytu przesuwa się w lewo
powstaje nadwyżka podaży,
cena spada,
EE'- niezrealizowana podaż
linia podaży przesuwa się w prawo,
powstaje nadwyżka podaży,
EE'- niezrealizowana podaż popyt wzrasta, cena spada
-podaż spada ( dostępność nośników energii jest mniejsza)
Definicja równowagi rynku:
Rynek będzie znajdował się w stanie równowagi, jeśli w wyniku dostosowań zostanie ustalona cena rynkowa, przy której zgłoszona oferta podaży będzie dokładnie odpowiadała zapotrzebowaniu zgłoszonemu na dany towar, przy tej cenie. Tak
zdefiniowany stan równowagi rynku ma znaczenie przede wszystkim jako teoretyczny punkt odniesienia względem którego
orientowane są dostosowania rynkowe. W rzeczywistości rynek pulsuje wokół stanu równowagi.
23. Scharakteryzuj zjawisko popytu sprzężonego i podaży sprzężonej.
Popyt sprzężony (łączny) wynika ze zjawiska substytucyjności i komplementaryzmu.
-zjawisko substytucyjności - zwiększenie popytu na rynku dobra „A” poprzez np.: kampanię reklamową, powoduje
„wysysanie” popytu z rynku dóbr substytucyjnych
-zjawisko komplementarności - pobudzenie popytu na rynku jednego dobra powoduje pobudzenie popytu na rynku dobra komplementarnego.
Podaż sprzężona (łączna) - powstaje wtedy, gdy podjęcie decyzji o wytworzeniu dobra „A” uznanego za produkt główny powoduje wytworzenie szeregu innych produktów czasami nawet niepożądanych:
np.: podjęcie decyzji o wytworzeniu cynku powoduje powstanie ołowiu; podjęcie decyzji o wytworzeniu mięsa powoduje, że wytwarzamy skórę.
Produkt początkowo główny nie zawsze pozostaje produktem głównym.
24. Scharakteryzuj zjawiska uznane za wady rynku konkurencyjnego.
- alokacja rynkowa- zjawisko dodatnich i ujemnych efektów zewnętrznych - nie obejmuje
wszystkich zasobów ekonomicznych, np.:
•zakład produkuje wykładziny, ale zanieczyszcza środowisko;
•droga osiedlowa, z której korzystają mieszkańcy osiedla
- nadmierne różnicowanie uczestników rynku pod względem majątkowym i dochodowym
- produkcja dóbr społecznie szkodliwych ( Demerit Good's ), np.: narkotyki
- poliferacja produktu - chodzi o stratę efektu skali - nadmierne różnicowanie- możliwość wykorzystania ignorancji nabywców w ramach nieuczciwej konkurencji, np.: firma sprzedaje bubel, zwija interes i otwiera nową firmę
25. Zdefiniuj istotę zjawiska elastyczności, podaj granice znanych ci poziomów elastyczności.
Elastyczności dotyczą popytu i podaży. Najogólniej elastyczność to siła reakcji popytu lub podaży na zmianę czynnika
wywołującego tą reakcję. Z uwagi na ograniczoną mieszalność czynników w praktyce stosuje się trzy rodzaje elastyczności:
-elastyczność cenowa popytu (w tym elastyczność mieszana) - siła reakcji popytu na zmianę ceny wywołującą tą reakcję (wzór)
-elastyczność dochodowa popytu - siła reakcji popytu na zmianę realnego dochodu nabywców
-elastyczność cenowa podaży - siła reakcji podaży na zmianę ceny na rynku.
Elastyczność:
-doskonale elastyczna
-elastyczna
-proporcjonalna
-stosunkowo nieelastyczna
-sztywna
Jeżeli 1% zmiana ceny powoduje więcej niż 1% zmianę popytu (podaży), to popyt (podaż) jest doskonale elastyczny.
Jeżeli 1% zmiana ceny powoduje dokładnie 1% zmianę popytu (podaży), to popyt (podaż) jest proporcjonalnie elastyczny.
Jeżeli 1% zmiana ceny powoduje mniej niż 1% zmianę popytu (podaży), to popyt (podaż) jest sztywny (nieelastyczny).
Podaż się zmniejsza,
Linia podaży przesuwa się w lewo,
EE'- nadwyżka popytu, cena wzrasta
26. Zdefiniuj pojęcie elastyczności cenowej popytu oraz opisz czynniki wpływające na elastyczność cenową.
Elastyczność cenowa popytu - siła reakcji popytu na zmianę ceny wywołującą tą reakcję przy innych niezmienionych warunkach.
P1- poziom popytu badanego
P0- poziom popytu bazowegowielkość e jest nachylona ujemnie.
Mówimy, że popyt jest elastyczny cenowo, jeśli 1% zmiana ceny wywołała więcej niż 1% zmianę w popycie.
Mówimy, że popyt jest nieelastyczny, jeśli 1% zmiana ceny wywołuje mniej niż 1% zmianę popytu.
Właściwości elastyczności cenowej popytu:
-nie można przypisać konkretnej linii popytu cechy popytu elastycznego lub popytu nieelastycznego ponieważ wrazze zmianą ceny zmienia się też elastyczność, co oznacza, że po przekroczeniu pewnego poziomu ceny popytnieelastyczny może przejść w elastyczny. Można jedynie stwierdzić, że dany wykres to wykres z przewagą popytuelastycznego lub nieelastycznego,
-nie można przypisać konkretnej linii popytu stałego współczynnika elastyczności dla każdego poziomu ceny, z wyjątkiem kiedy CּQ = const.
Czynniki wpływające na elastyczność cenową popytu:
-obecność rynku bliskich substytutów (wysoka elastyczność popytu),
-zjawisko nałogów,
-subiektywny podział dóbr na luksusowe i pierwszej potrzeby.
27. Opisz wskaźniki elastyczności cenowej popytu oraz wskaż możliwe błędy w ocenie.
P1- poziom popytu badanego
P0- poziom popytu bazowego
C1- poziom ceny badanej
C0- poziom ceny bazowej
e DC- podstawowy wskaźnik elastyczności cenowej popytu
Warunkiem prawidłowości pomiaru jest przyjęcie względnie małej zmiany ceny C1-C0
i względnie małej zmiany
popytu P1-P0dlatego, że wraz ze zmianą ceny zmienia się elastyczność w punkcie.
Istotny jest moduł elastyczności i jej znak.
Elastyczność wyrażona relacją:
28. Zarządzanie ceną : opisz związek pomiędzy ceną, elastycznością cenowa i utargiem.
Popyt skierowany nie jest linią poziomą, lecz linią nachyloną ujemnie wyznaczającą zapotrzebowanie w zależności od indywidualnej wyznaczonej przez producenta. Celem zarządzania ceną jest ustalenie takiego jej poziomu. Przy którym utarg (przychód ze sprzedaży zaspokajającej popyt) osiągnie max. Wartości. Prawidłowa decyzja przedsiębiorcy realizująca ten cel (podwyższenie lub obniżenie ceny), maksymalizuje utarg, Utarg będzie zależał od bierzącej elastyczności cenowej popytu.
U = C*Q
Wzór ten jest prawdziwy przy założeniach:
- wszystkie towary w rozpatrywanym okresie sprzedawane są po takiej samej cenie¬
cały wzbudzony oferowaną ceną popyt wielkości Q jest zaspokojony produkcją danego przedsiębiorstwa¬
-producent zarządza ceną, czyli ustala poziom ceny po jakiej zbywa produkt
-proces zachodzi w warunkach konkurencji niedoskonałej
Kryteria zarządzania ceną :
a) wielkość popytu jest równa wielkości podaży
popyt jest elastyczny, obniżamy cenę¬
↑U = ↓C*Q↑
zmiana popytu jest znaczna, utarg wzrasta
popyt jest nieelastyczny, cena wzrasta¬
↑U = ↑C * Q↓
popyt spada słabo, utarg wzrasta
popyt jest elastyczny, cena wzrasta¬
↓U = ↑C * Q↓
popyt spada silnie, utarg spada
popyt jest nieelastyczny, cena spada¬
↓U = ↓C * Q↑
popyt wzrasta słabo, utarg spada
b) polityka cenowa mająca na celu maksymalizację utargu jest uzależniona od bierzącej elastyczności cenowej popytu, dlatego nie jest jednoznaczna
c) maksymalizacja utargu nie jest tożsama z założeniem maksymalizacji zysku, ponieważ wzrostowi utargu może jednocześnie towarzyszyć spadek zysku z uwagi na nieliniową zmienność kosztów.
29. Elastyczność mieszana- scharakteryzuj znaczenie wskaźnika z uwzględnieniem technicznego i ekonomicznego
wymiaru substytucyjności i komplementaryzmu.
Informuje ona o sile reakcji popytu dobra A na zmiany na rynku dobra B.
Współczynnik elastyczności mieszanej:
Informuje on o stopniu sprężenia ze sobą dwóch rynków: dobra A i dobra B. Wskazuje jak rynek ocenia dobra A i B jako substytuty, czy też dobra komplementarne. JeżeliEmc AB jest dodatni to dobra są dobrami substytucyjnymi, jeżeli ujemny to mamy do czynienia z dobrami komplementarnymi.
Wskaźniki elastyczności mieszanej;
eM>0 (+) dobra substytucyjne
eM.< (-) dobra komplementarne
eM.= (0) dobra niezalezne
Elastyczność mieszana może być dodatnia i ujemna.
Dodatnia - jeżeli wzrost ceny dobra B zwiększy rozmiary zapotrzebowania na dobro A
Ujemna - jeżeli wzrost ceny dobra B zmniejszy popyt na dobro A.
30. Elastyczność dochodowa popytu i jej znaczenie w wyodrębnianiu dóbr niższego rzędu, normalnych, pierwszej
potrzeby, luksusowych.
Elastyczność dochodowa popytu to siła reakcji popytu na zmianę realnego dochodu nabywców.
Współczynnik elastyczności dochodowej popytu:
Od tego współczynnika zależy podział dóbr na ich rodzaje.
Ed- jest liczbą dodatnią dla dóbr normalnych i liczbą ujemną dla dóbr podrzędnych . Ed
zawarte jest pomiędzy 0 i 1 dla dóbr
podstawowych, a dla dóbr luksusowych jest większe
od 1. Popyt jest elastyczny dochodowo, gdy 1% zmiana dochodu spowoduje więcej niż 1% zmianę popytu, a popyt jest nieelastyczny dochodowo, gdy 1% zmiana dochodu powoduje mniej niż 1% zmianę popytu. dobra I potrzeby, dobra luksusowe
|e|>0 rośnie dochód, rośnie popyt
dobra I potrzeby, dobra luksusowe
Elastyczność dochodowa popytu jest oceniana względem dochodu realnego - są to dochody skorygowane zazwyczaj o poziom inflacji (w szczególnych przypadkach o poziom deflacji). Oznacza to, że bierzemy pod uwagę nie nominalną
wartość, ale jego realną siłę nabywczą.
31.Prawo Engla
W miarę wzrostu dochodów wzrasta popyt globalny (na wszystkie dobra), zmienia się także jego struktura, spada procentowy udział części dochodów przeznaczonej na zakup żywności i dóbr niższego rzędu, natomiast wzrasta procentowy udział
wydatków na dobra wyższego rzędu, w tym dobra użytku trwałego.
Prawidłowości odkryte przez E.Engla znalazły potwierdzenie w wynikach późniejszych reakcji popytu poszczególnych dóbr na zmiany dochodów konsumenta. Ogólnie można wyróżnić trzy rodzaje prawidłowości odnoszące się do poszczególnych
grup produktów:
- pierwsza prawidłowość dotyczy wydatków na żywność, które rosną mniej niż proporcjonalnie w stosunku do przyrostu dochodu. Oznacza to, że procentowy wzrost konsumpcji żywności jest mniejszy niż procentowy wzrost dochodu E∞<1.
-drugą grupę stanowią wydatki na odzież, opłaty za mieszkanie. Część dochodów wydatkowana na te dobra stanowi stosunkowo stały procent niezależnie od zmian wielkości. Przyrostowi dochodów towarzyszą proporcjonalne przyrosty
wydatków na każde dobra E∞.≅1
-trzecia grupa to wydatki na niektóre dobra przemysłowe (samochody, TV), a duże wydatki na wykształcenie i podróże, wzrastają bardziej niż proporcjonalnie w stosunku do wzrostu dochodów konsumentów. E∞>1. W miarę osiągnięcia coraz
wyższych dochodów przez konsumentów zwiększa się udział tych dóbr w konsumpcji całkowitej.
32.Opisz znaczenie znajomości elastyczności cenowej i dochodowej popytu w procesie decyzyjnym producenta.
S1-podaż badana
S0-podaż bazowa
Obliczenia elastyczności cenowej są ważne dla producentów dużych przedsiębiorstw- chodzi im o możliwość zwiększenia
zysków.
Jest ona niezbędna do prognozowania zmian w strukturze popytu konsumpcyjnego, zachodzących
pod wpływem wzrostu gosp i wzrostu zamożności.
Z elastycznością dochodową związany jest wskaźnik kosztów utrzymania, który można obliczyć mając informacje o wpływie
dochodów na popyt.
wzrostu ceny* udział.ΣWskaźnik kosztów utrzymania =
Przydatny jest on do obliczenia płacy realnej.
ln
min
mania
sztówutrzy
wskaźskaźn
P
P
a
a
no
reala
=
która jest liczona po to, aby zależnie od budżetu państwa ludzie (emeryci, renciści) mogli pozwolić sobie na dane dobra, aby starczyło im na potrzebne wydatki.
Jest ona przydatna m.in. do obliczenia, o ile należy podnieść cenę, aby zlikwidować nadwyżkę
popytu lub o ile ją obniżyć, aby zlikwidować nadwyżkę podaży.
33.Definiuj pojęcie elastyczności cenowej podaży oraz wskaźniki elastyczności cenowej podaży, wskaż determinanty
elastyczności cenowej podaży.
Elastyczność cenowa podaży - siła reakcji podaży na zmianę ceny na rynku. Mówimy, że jeżeli 1% zmiana ceny spowoduje więcej niż 1% zmianę podaży to jest to podaż elastyczna, jeżeli mniej niż 1% to jest ona nieelastyczna. Każda liniowa
krzywa podaży przechodząca przez początek układu ma elastyczność jednostkową dla każdej ceny.
Dwie krzywe podaży o takim samym nachyleniu mogą posiadać różne elastyczności. Zależy to od tego, czy krzywa podaży przecina oś rzędnych czy oś odciętych. Krzywe podaży w długim okresie czasu są bardziej elastyczne aniżeli krzywe podaży w krótkim okresie czasu. Elastyczność podaży uzależniona jest od skłonności producentów do wydobywania się z rynku w
sytuacji spadku cen oraz możliwości i gotowości powiększenia sprzedaży, gdy ceny rosną.
Postępowanie producentów zależy:
-od możliwości i kosztów magazynowania towarów
-od istnienia produktów substytucyjnych lub komplementarnych
-od poziomu cen
-od czasu
S1-podaż badana
S0-podaż bazowa
Elastyczność cenowa podaży jest nachylona dodatnio.
Wskaźniki elastyczności cenowej podaży
S1-podaż badana
S0-podaż bazowa
e- podstawowy wskaźnik elastyczności cenowej podaży. Warunkiem prawidłowości pomiaru jest przyjęcie względnie małej
zmiany ceny C1-C0 i względnie małej zmiany S1-S0 dlatego, że wraz z ceną zmienia się elastyczność w
Determinanty elastyczności podaży
Czynniki kształtujące elastyczność cenową podaży:
-stopień wykorzystania wolnych mocy wytwórczych
-poziom zapasów
-sezonowość - w krótkim okresie czasu podaż nieelastyczna, w długim podaż mniejlub bardziej elastyczna
-czynniki czasu:
a) elastyczna w infrakrótkim okresie czasu
b) elastyczna w krótkim okresie czasu (nanoszenie mocy wytwórczych)
c) elastyczna w długim okresie czasu (nowe inwestycje)
34. Znaczenie znajomości elastyczności cenowej podaży w procesie decyzyjnym przedsiębiorcy.
S1- Poziom podaży badanej
S0- poziom podży bazowej
Obliczania elastyczności cenowej podaży są ważne dla produktów dużych przedsiębiorstw - chodzi im o możliwościzwiększenia zysku.
35. Zdefiniuj pojęcie popytu i podaży brzegowej oraz opisz stan rynku w wypadku zrównoważenia w punkcie podaży brzegowej i popytu brzegowego.
rys
Podaż zaistnieje wtedy, gdy cena na rynku uzyska określony poziom (w innym przypadku istnieje podaż brzegowa). Istnieje
wiele produktów przy których cena Cv' jest niższa od ceny Cv”. Po jakimś czasie może nastąpić rozwój technologii, że podaż zakończy się w Cv'.
Przypadek, że cena Cr' jest niższa od Cv” to np.: gdy produktem jest samochód ze złota. Kształt krzywej podaży samochodów ze złota oznacza, że dla cen między 0 a Cr' pojawi się na rynku kilka samochodów. A dopiero dla ceny większej od Cr' znajdą się producenci gotowi zainwestować w produkcję ( na dużą skalę) samochodów ze złota.
Równocześnie krzywa popytu wskazuje iż ewentualny nabywca takiego samochodu mógłby za niego zapłacić cenę Cr' .
punkt E to punkt, gdzie następuje równowaga.
36. Zbuduj mikroekonomiczny model opisujący rynek aukcyjny.
Rynek jest w równowadze dla ceny Cv'
ustala się na nim wadium np. 10%.
Podaż na aukcji jest stała. Wielkość oferty nie zależy od ceny pod jednym warunkiem, że jest ona wyższa lub niższa od ceny wywoławczej.
Pobiera się wadium - kwota, którą należy wpłacić i która nie podlega zwrotowi, jeżeli kupujący zgodzi się na cenę której nie jest w stanie zapłacić. Popyt będzie taki, ile będzie wpłaty wadium. Aukcja kończy się kiedy ktoś podnosi tak cenę, że nikt
nie będzie chciał jej podbić.
37. Zbuduj mikroekonomiczny model opisujący przetarg.
Popyt na przetargu jest stały. Konkurują ze sobą producenci. Na rynku zgłaszane jest dobro o wysokości 100zł, ale dla konsumentów ta cena jest zbyt wysoka. Następuje konkurencja po stronie podaży, która obniża cenę i powoduje wycofanie się części producentów, dla których cena ustalona przez klientów jest za niska.
Przetarg kończy się wtedy, gdy znajdzie się tylko jeden producent, który po cenie ustalonej przez konsumentów sprzeda towar. Dzięki przetargowi następuje racjonalizacja kosztów po stronie popytowej.
38. Zbuduj mikroekonomiczny model opisujący rynek praw emisyjnych.
Prawo emisyjne w tym przypadku to certyfikat zezwalający na alokację zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym w ilości, na jaką opiewa podlegający zakupowi na rynku wolnokonkurencyjnym tzn.
•Państwo udziela zezwolenia na określoną, sumaryczną wielkość emisji wyrażoną sumaryczną wielkością
roprowadzonych na rynku certyfikatów.
•Państwo co roku dowartościowuje certyfikaty np. o 10% co oznacza, że zezwolono ilość w bieżącym roku =100; stanowi
ekwiwalent zezwolenia na następny rok
o wartości 90. rys
Następuje konkurencja,
wzrasta cena.
Następuje zrównoważenie
rynku przy cenie Cr', następuje optymalizacja kosztów wskali całego środowiska.
40. Zbuduj mikroekonomiczny model opisujący funkcjonowanie rynku walutowego (jednej waluty).
Przedmiotem obrotu na rynku walutowym jest waluta obca.
Ceną jest kurs waluty. Mówi on ile złotówek trzeba oddać za jednostkę waluty obcej.
Popyt stanowią turyści którzy wyjeżdżają, importerzy, polscy inwestorzy inwestujący za granicą, przedstawiciele kapitału spekulacyjnego na rynku walutowym wprowadzający swoje lokaty z złotych na lokaty walutowe realizowane w bankach krajowych lub zagranicznych.
Podaż reprezentują eksporterzy, inwestorzy zagraniczni, którzy chcą inwestować w Polsce, przedstawiciele kapitału spekulacyjnego zamieniający lokaty walutowe na złotowe.
Jeżeli kurs rośnie to chęć nabycia waluty obcej będzie malała, a podaż waluty obcej będzie rosła.
Przy nadwyżce podaży zacznie spadać podaż, a popyt będzie rósł.
Czynniki pozakursowe:
1. Popyt na walutę obcą wzrośnie gdy:
•Ceny dóbr za granicą spadną,
•Ceny ziemi za granicą ulegną obniżeniu,
•Rentowność za granicą wzrośnie,
•Ryzyko inwestowania za granicą spadnie.
2. Podaż na walutę obcą wzrośnie gdy:
•Ceny produktów w kraju spadną,
•Ceny dóbr inwestycyjnych w kraju spadną,
•Rentowność inwestycji w Polsce wzrośnie,
•Ryzyko inwestowania w Polsce spadnie.
41. Opisz dostosowania rynkowe wywołane ingerencją państwa określane jako „podaż w punkcie”.
Z podażą w punkcie mamy do czynienia w przypadku gospodarki planowej, gdzie planowana produkcja staje się planowaną podażą, a ceny są cenami planowanymi. Ustalenie planowanej ceny nie ma wiele wspólnego z rachunkiem ekonomicznym ponieważ w tym okresie relatywnie niskie ceny były doktryną zakładającą powszechną dostępność dobra przy niskiej cenie.
Przy pojawieniu się dobra zagranicznego nawet po wyższej cenie występowała nadwyżka popytu.
S1 - państwo planowało niskie ceny aby produkt był ogólnodostępny, występował deficyt, wprowadzono dobra na kartki.
S2 - niska cena, nadwyżka podaży doprowadziła do zalegania towaru na półkach, były to tzw. buble
42.Opisz dostosowania rynkowe wywołane ingerencją państwa określone jako”podaż w punkcie”
Sytuacja ma miejsce, wtedy gdy państwo wpływające na rynek stara się przyjąc jego funkcję ustalająć cenę oraz wielkkośc produkcji która w całości przeznaczona jest na sprzedaż- gospodarka centralnie planowana. rys
S1 państwo planowało niskie ceny aby produkt bbył ogólnodostępny, występował deficyt, wprowadzono dobra na kartki
S2 niska cena, nadwyżka podaży doprowadziła do zalegania towaru na półkach, było tzw buble.
43. Opisz dostosowania rynkowe charakterystyczne dla „modelu pajęczyny”.
(Nie wiem czy to jest dobrze)
Państwo może ingerować na rynku w sposób prorynkowy i antyrynkowy.
Antyrynkowość zakłada zmianę wielkości generowanej przez rynek (ceny) przez cenę ustalaną przez państwo.
Sposób prorynkowy to ingerencja państwa po stronie popytu lub podaży wykorzystująca dostosowania rynkowe
46. Opisz dostosowania rynkowe wywołane ingerencją państwa, wywołane wprowadzeniem cła importowego.
Ceny są wyrażone w walucie krajowej. Eksporterem jest kraj, w którym cena rynkowa jest niższa od ceny w kraju importującym.
UWAGA!!! Cienkie linie na wykresach muszą być narysowane jako przerywane!!!
Udrożnienie przepływów międzynarodowych doprowadza w kraju eksportującym do wzrostu ceny rynkowej,
wzrostu produkcji i spadku popytu krajowego. Za granicą do spadku ceny, spadku produkcji krajowej i wzrostu popytu krajowego. Państwo importujące wprowadza cło importowe. W tym przypadku nastąpi rozdwojenie cen, ponieważ cło działa
jak podatek, przy czym obciąża kraj, jak i zagranice, stanowiąc jednak źródło dochodów budżetowych w kraju importera.
Wprowadzenie cła doprowadzi do obniżenia ceny o tą część, jaka zostanie przerzucona na przedsiębiorstwa eksportujące.
Jednocześnie cło obciąży nabywców w kraju importującym. Wprowadzenie cła importowego i stopień jego przerzucenia na odbiorców i dostawców zależy od udziału importu danego produktu w kraju. Jeżeli ten udział jest mały, to możliwość przerzucenia jest też mała. Faktem jest jednak to, że w tym przypadku zagranica przechwytuje część dochodów krajowych
(eksportera) jako wpływy do budżetu.
47. Sformułuj zasady racjonalnego wyboru i określ ich znaczenie dla teorii konsumenta.
Cała teoria opiera się na zasadzie racjonalnego wyboru. Racjonalny wybór zakłada osiągnięcie maksymalnej korzyści. Jest on trudny. Z reguły konsumenci nie są w stanie dokonać racjonalnego wyboru, ale w ostatecznym rezultacie
dążą do osiągnięcia maksymalnych korzyści, które gwarantuje wybór racjonalny.
Racjonalność rzeczywista - wybór oparty na kalkulacji, który gwarantuje maksymalne korzyści.
Zasady racjonalnego wyboru - teoria zachowania się konsumenta:
Konsument wybierając miedzy różnymi alternatywnymi rozwiązaniami problemu konsumpcji, czyni to:
- w sposób świadomy, zgodnie z własnym interesem,
- posiadając pełną i prawdziwą informację o produktach, dzięki czemu sam może najlepiej ocenić swoje korzyści,
- decydując o strukturze własnej konsumpcji zgodnie ze swoimi preferencjami, dochodami i cenami dóbr obowiązującymi na
rynku.
48. Wymień podstawowe zmienne wyznaczające pole decyzyjne gospodarstwa domowego.
Do podstawowych zmiennych wyznaczających pole decyzyjne gospodarstw domowych należą:
- preferencje - konsument decyduje o wyborze struktury własnej konsumpcji zgodnie ze swoimi preferencjami.
-dochody - które także wyznaczają pole decyzyjne. Im większe dochody tym większe pole decyzyjne i możliwość wyboru
najlepszego wariantu alokacji.
-ceny dóbr - to ostatni z trzech podstawowych czynników wyznaczających pole decyzyjne gospodarstwa domowego. Im niższa cena tym większe pole decyzyjne.
49. Zdefiniuj pojęcie użyteczności i funkcji użyteczności oraz użyteczności krańcowej.
Użyteczność - suma zadowolenia, jaką osiąga indywidualny konsument z konsumowania lub posiadania danego dobra. Nie może być ona łączona z cechami konkretnego dobra, powstaje, gdy następuje konfrontacja preferencji konsumenta z cechami danego produktu.
Użyteczność krańcowa - przyrost satysfakcji wynikający z konsumpcji kolejnej jednostki danego dobra przy danym poziomie konsumpcji bazowej. Użyteczność krańcowa (marginalna) zmniejsza się (rośnie) wraz ze wzrostem (spadkiem) ilości konsumowanego dobra.
rys
50. Sformułuj I i II prawo Gossena.
I prawo Gossena - w miarę konsumpcji danego dobra, użyteczność krańcowa maleje. Dobro musi być homogeniczne.
II prawo Gossena - podmioty będą wymieniały między sobą dwa dobra tak długo, aż przynajmniej z punktu widzenia jednego z nich dojdzie do zrównania użyteczności krańcowej.
51. Zbuduj model i określ warunki równowaga konsumenta w świecie teorii obojętności, wyprowadź ścieżkę ekspansji
konsumenta
Kategorią analityczna modelu jest krzywa obojętności konsumenta, która przedstawia wszystkie kombinacje konsumpcji
dwóch dóbr, które są dla konsumenta obojętne. Każda z tych kombinacji oznacza to, ze dana krzywa obojętności charakteryzuje się stałym poziomem zadowolenia.
Linia obojętności ma zawsze negatywne nachylenie, nie mogą one się przecinać, jest ich nieskończenie wiele, są wypukłe w stosunku do początku układu współrzędnych.
Mówimy, że konsument znajduje się w stanie równowagi, jeżeli nabył dochodowo dostępny koszyk dóbr reprezentujący najwyższą użyteczność spośród dochodowo dostępnych.
Pkt., w którym konsument maksymalizuje zadowolenie z konsumpcji znajduje się już na najwyższej krzywej obojętności
możliwej do osiągnięcia przy danych ograniczeniach. Jest to pkt. styczności linii budżetowej z krzywą obojętności - pkt.
równowagi konsumenta.
linia budżetowa D= Cp*Qp + Cf*Qf
U- użyteczność ;F- film;P- piwo;Q - ilość;
E - koszyk dóbr najbardziej użytecznych'- można było wybrać lepszy koszyk dóbr
wzor
rys
52.Zilustruj na pdst. teorii obojętności wpływ dochodów i cen na równowagę konsumenta, oraz efekt substytucyjny i
dochodowy.
Zmiana ceny jednego dobra powoduje połączony efekt substytucyjny i dochodowy - założenie :
wzrosła cena dobra B przy innych niezmiennych warunkach - wystąpił połączony efekt dochodowy i substytucyjny.
W przypadku dóbr niższego rzędu efekt dochodowy dodatni może być kompensowany ujemnie efektem substytucyjnym w zależności od tego, jaki będzie wynik kompensacji możemy mieć do czynienia ze zwykłym dobrem niższego rzędu lub dobrem Giffena.
Z efektem dochodowym mamy do czynienia gdy oceniamy reakcje popytu konsumenta wynikająca ze zmiany jego dochodu przy zerowym efekcie substytucyjnym (reakcje cen nie ulegają zmianie)
Z efektem substytucyjnym mamy do czynienia wtedy, gdy badamy reakcje popytu na dane dobro, wynikające ze zmiany relacji cenowych przy zerowym efekcie dochodowym (relacje dochodu nie ulegają zmianom)
53.Wyprowadź indywidualny popyt konsumenta z teorii obojętności, a następnie model popytu rynkowego - jako wypadkowa popytów indywidualnych.
W przypadku wzrostu ceny dobra F może nastąpić ucieczka popytu z rynku dobra P, której nie spowodowały żadne zmiany
na rynku dobra P, chociaż dobro F i P nie są technicznymi dobrami komplementarnymi. Może to być wyjaśnione tym, że spadek użyteczności wynikający ze wzrostu ceny dobra F jest częściowo kompensowany przemienieniem wydatków konsumenta na rynkach innych dóbr (symboliczna rezygnacja z nabycia dobra F) na utrzymanie przynajmniej w części zakupu dobra F.
Popyt rynkowy jest wypadkową przyrostów indywidualnych (zakładamy, ze mamy dwóch indywidualnych nabywców)
Otrzymujemy rynkową krzywa popytu pytając każdego z konsumentów, ile danego dobra zakupi przy różnych cenach.
Dodając zapotrzebowanie zgłaszane przez wszystkich konsumentów przy każdej cenie otrzymujemy ogólną wielkość popytu
odpowiadającą różnym celom, czyli rynkową krzywą popytu. Ponieważ przy obniżce ceny każdy konsument zwiększa swoje zakupy, to łączny popyt rynkowy także musi wzrastać w miarę spadku ceny, krzywa popytu (rynkowa) ma również nachylenie ujemne.
Krzywa ta załamuje się w pkt., przy cenie której drugi konsument wchodzi na rynki.
54.Na podstawie modelu obojętności podaj ekonomiczną interpretację działalności socjalnej państwa rozwiązującego
problem wyboru pomiędzy transferem rzeczowym, a gotówkowym.
Transfer- świadczenie pochodzące zazwyczaj z budżetu państwa, które różne osoby otrzymują za darmo np. zasiłki dla bezrobotnych wypłacane z funduszu ubezpieczeń społecznych. Płace nie są transferami ponieważ są wypłacane w zamian za
pracę. Niektóre transfery mają postać świadczenia pieniężnego, inne są dokonywane w naturze np. ludziom ubogim można wydać bony żywnościowe uprawniające do nabycia wyłącznie żywności, którymi nie można zapłacić za kino, czy benzynę.
Konsument nie może być mnie usatysfakcjonowany pomocą żywnościową otrzymana w naturze, niż jej ekwiwalentem pieniężnym. Wychodząc z pktu. a konsument chciałby wydać na żywność mniej niż wynosi otrzymany przydział i przesunąć się na przykład do pkt. C. W przypadku świadczenia pieniężnego dostępną jest linia budżetowa A'BF', natomiast świadczenie otrzymywane w naturze ogranicza linię do ABF', wykluczając odcinek A'B.
Transfery gotówkowe umożliwiają konsumentom wydanie pieniędzy (dodatkowych w dowolny sposób). Natomiast transfery rzeczowe mogą ograniczać swobodę wyboru konsumenta. Jeżeli występuje takie ograniczenie, to uzyskany przyrost
użyteczności będzie mniejszy niż przy transferze gotówkowym o tej samej wartości pieniężnej.
55. Zdefiniuj przedsiębiorstwo jako względnie wyodrębniony system gospodarczy i wskaż najważniejsze związki przedsiębiorstwa z otoczeniem.
Przeds.- względnie wyodrębniony podsystem ekonomiczny których funkcjonowanie jest podporządkowany realizacji
określonego celu gosp. Zgodnego z oczekiwaniem właściciela, który może być rozpatrywany w dwóch wymiarach:
rzeczowym (wytwarzanie produktu) i finansowym (uzyskanie możliwie najwyższego zysku ekonomicznego). Przeds. Jako względnie wyodrębniony system ma określone związki gosp. z otoczeniem ekonomicznym. Dzielą się one na:
-rynkowe: r. zbytu gotowych produktów, r. zaopatrzeniowy, r. pracy, r. usług obcych, r. dóbr inwestycyjnych, r. produktów finansowych, r. materiałowy, wartości niematerialnych i prawnych.
-pozarynkowe: przepływy o charakterze podatków i innych przepływów do budżetu, ubezpieczenia społeczne, darowizny od osób prywatnych, dopływy-pomoc publiczna- wszelkiego rodzaju formy pomocy w postaci subwencjach operacji na
kredytach, kapitale- umorzenia, ulgi podatkowe.
56. Zdefiniuj czynniki kształtujące indywidualną podaż przedsiębiorstwa oraz podaj definicję funkcji produkcji.
Do czynników kształtujących indywidualną podaż przeds. należą:
-poziom ceny i sposób realizacji popytu skierowanego im większy popyt skierowany tym większa podaż,
-moc przerobowa i wielkość kapitału rzeczowego im są one większe tym większa jest możliwość zwiększenia podaży,
-czas
-koszty- im większe są koszty wytwarzania danej produkcji tym mniejsza jest podaż,
-wielkość produkcji- im większa produkcja tym większa podaż,
-kryterium decyzji- zysk ekonomiczny- różnica między całkowitymi przychodami, a wszystkimi kosztami lub różnica
miedzy przychodami i kosztami alternatywnymi wszystkich nakładów. Im większy zysk ekonom. tym większa podaż ponieważ produkcja ta będzie wtedy bardziej opłacalna.
Funkcja produkcji określa max. rozmiary produkcji, jakie są możliwe do osiągnięcia przy różnym poziomie nakładów.
Funkcja prod. jest więc zbiorem technicznie efektywnych metod wytwarzania. Metoda wytwarzania jest technicznie nieefektywna, jeżeli do wytworzenia danej wielkości produkcji używa się więcej jednego czynnika produkcji i niemniej
innego czynnika, niż inne znane metody wytwarzania, pozwalające osiągnąć tę samą wielkość produkcji. Metody nieefektywne nie są uwzględniane w funkcji prod., ponieważ przedsiębiorstwa dążące do max. zysku nie są zainteresowane metodami produkcji powodującymi marnotrawstwo. Przeds. zajmuje kompletny zestaw techniczny efektywnych metod
produkcji i określanym mianem funkcji produkcji częściowo korzystając w tym celu z pomocy inżynierów, projektantów, specjalistów. Niekiedy przeprowadzane eksperymenty stosując różne metody wytwarzania i obserwując ich czynniki.
Funkcja produkcji jest zbiorem wszystkich technicznie efektywnych technologii (metod wytwarzania). Technologia uważana za efektywną może okazać się przestarzałą jeżeli wskutek postępu technicznego uzyskamy nową, wydajniejszą metodą wytwarzania.
59.Różnica między zyskiem ekonom., a zyskiem księgowym oraz kosztem ekonom., a księgowym. Koszt ekonomiczny to łączny koszt działalności- to koszty księgowe + koszty alternatywnego zastosowania łącznie z zyskiem normalnym niezbędnym do zatrzymania zasobów w danej działalności gosp. Zysk ekonomiczny jest kryterium uzyskania optimum. Jest
to koszt księgowy pomniejszony o koszt alternatywnego użycia zasobów, może on być ujemny. Jest to różnica między całkowitymi przychodami a wszystkimi kosztami. Nie każdy wydatek jest kosztem, ale każdy koszt jest wydatkiem. Nakłady czynników produkcji różnią się od kosztów tym, że zużycie nie jest tu odzwierciedleniem w ujęciu wartościowym ale
fizycznym.
60. Zmienność kosztów całkowitych, przeciętnych i krańcowych w zależności od wolumenu produkcji w krótkim
okresie czasu.
Z krótkim okresem czasu mamy do czynienia wtedy, gdy przedsiębiorstwo nie zmienia swoich rozmiarów - kapitał = const.
Na początku koszty wzrastają relatywnie szybko. W miarę zatrudniania pracowników wzrost kosztów spowalnia się. Dalsze zwiększanie produkcji wiąże się ze wzrostem kosztów. Koszt zmienny wzrasta do zera i wzrasta tak jak koszt całkowity.
Poszukuje się dwóch optimum: ekonomicznego - szukamy takiego poziomu produkcji, przy którym przedś. Osiągnie max. zysk ekonomiczny, technicznego - szukamy w danym stałym układzie technologicznym takiego poziomu prod., przy którym przeciętny koszt wytworzenia jednostki produktu będzie możliwie najniższym. Optima te nie pokrywają się. Optimum ekonomiczne będzie stanowiło kryterium kreujące indywidualną podaż. Warunkiem ustalenia optimum jest zdefiniowanie zmienności kosztu krańcowego.
61.Zdefiniuj pojecie optimum ekonomiczne i techniczne w przedsiębiorstwie w krótkim okresie czasu.
Optimum ekonomiczne - szukamy takiego poziomu produkcji w danym układzie technologicznym, przy którym przedsiębiorstwo osiągnie maksymalny zysk ekonomiczny.
Optimum techniczne - szukamy w danym stałym układzie technologicznym takiego poziomu produkcji, przy którym przeciętny koszt wytworzenia jednostki produktu będzie możliwie najniższy.
Optimum ekonomiczne będzie stanowiło kryterium kierujące indywidualną podaż. Warunkiem ustalenia optimum jest zdefiniowanie zmienności kosztu krańcowego i utargu krańcowego.
Wielkość produkcji gwarantująca max zysku ekonomicznego to taka wielkość, przy której utarg krańcowy zrówna się z kotem krańcowym.
62. Wyprowadź podaż indywidualna przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji doskonałej oraz wskaż wpływ
pozacenowych czynników determinujących podaż indywidualną (na pdst. Graficznej interpretacji)
Im wyższa cena tym podaż indywidualna wzrasta. Indywidualna podaż odpowiada części kosztu zlokalizowanej powyżej
pktu zamknięcia przeds. Pkt zamknięcia- decyzja, kiedy przeds. Powinno zaniechać produkcji (niekoniecznie musi być zlikwidowane) jest on usytuowany zgodnie z warunkiem, kiedy cena nie będzie pokrywała kosztu zmiennego przeciętnego.
Oznacza to, ze cena może dojść conajwyżej do min. Kp.
63. Wyprowadź podaż rynkową na podst. analizy zmienności podaży indywidualnej.
Indywidualna podaż odpowiada części kosztu marginalnego zlokalizowanej powyżej pktu zamkniętego przeds. - pnkt.
Zamknięcia - to decyzja kiedy przeds. Powinno zaniechać produkcji.
Przeds. Wytwarzające produkt identyczny nie jednakowo reagują na zmianę ceny rynkowej. Przyczyny tej niejednakowej reakcji mogą mieć źródłowo różnicowanych technologiach wytwarzania tego samego produktu. Oznacza to, że przestarzałe technologie będą miały wyżej podmieniona linię Kk, a tym samym linię indywidualnej podaży. Stad podaż rynkowa jako
wypadkowa indywidualnych podaży może być przedstawiona w następujący sposób.
64. Opisz stan równowagi przedsiębiorstwa w długim okresie czasu.
Cena P1 jest ceną sprzedaży produktów przeds. W przypadku przeds. 1 wielkością produkcji maksymalizującą zysk jest Q1.
Sytuacja ta nie oznacza równowagi przeds. W długim okresie czasu. Przeds. może zwiększyć rozmiary tak, aby wytwarzać wielkość produkcji Q3 i osiągnąć zysk dodatni. Dla ceny Q3 cena rynkowa jest większa od Kcp3 i równocześnie przychód marginalny (PMp=P1) równy jest KM w długim i w krótkim okresie czasu (KM3).
Przeds. Osiąga równowagę, maksymalizację zysku w długim okresie czasu, dostosowując swoją wielkość tak, aby przychód marginalny (PMp=P) równał się kosztowi marginalnemu (KM) w długim okresie czasu .
Równowaga przeds. Nie jest równoznaczna z równowagą gałęzi przemysłu.
65. Opisz cechy struktury rynkowej charakterystycznej dla konkurencji doskonałej.
Jest to model o dużej wartości poznawczej, ale nie jest dobrym odzwierciedleniem rzeczywistości.
Podstawowe cechy:
-produkt homogeniczny, nieróżnicowy,
-jest wielu nabywców sprzeciwiających, ale żaden z nich nie ma wpływu na wysokość ceny rynkowej poprzez zmianę swojej oferty,
-popyt skierowany do producenta jest doskonale elastyczny,
-cena rynkowa jest wielkością wyjściową do wszelkich kalkulacji ekonomicznych,
-wejście i zejście z rynku nie jest obciążone żadnymi kosztami,
-istnieje pełny przepływ informacji dotyczącej ofert zgłaszanych na rynku,
-istnieje wyłącznie konkurencja cenowa, brak konkurencji jakością,
-istnieje pełna przenośność i podzielność czynników produkcji z gałęzi do gałęzi,
-nie ma ryzyka gospodarczego.
Celem jest przeprowadzenie podaży rynkowej, z wyjaśnieniem uwarunkowań ekonomicznych decyzji podejmowanych przez producenta.
66. Opisz cechy struktury rynkowej charakterystycznej dla monopolu pełnego
Monopol pełny- jedno wielkie przeds. Opanowuje jedną dziedzinę (np. zakład energetyczny, PKP, zakład kanalizacyjny.)
Monopol - to stan rynku, na którym występuje jedyny sprzedawca i wielu kupujących, cena monopolowa jest ceną rynkową na rynku zbytu, oferowany producent nie posiada bliskich substytutów, popyt jest ujemnie ujemnie nachylony z przewagą popytu nieelastycznego, istnieją silne bariery uniemożliwiające wejście konkurentów na rynek, producent może zarządzać
cena rynkową.
70. Opisz cechy struktury rynkowej charakterystycznej dla konkurencji monopolistycznej.
Cechy charakterystyczne:
•Produkt heterogeniczny- występuje zjawisko sztucznego różnicowania produktu celem doprowadzenia do identyfikacji producenta z produktem
•Przeważa konkurencja poza cenowa
•Wejście na rynek jest ograniczone, jednak bariery wejścia nie są barierami silnymi- najczęściej są to koszty wejścia i koszty reklamy
•Popyt skierowany do producenta jest nachylony ujemnie, jednak posiada relatywnie dużą elastyczność ze względu naistnienie bliskich substytutów oferowanego produktu na tym rynku
•Występuje swoista lojalność usztywniająca popyt, wynikająca z przyzwyczajenia nabywcy do produktu lub producenta
•Istnieje wielu nabywców i relatywnie dużo sprzedawców
•Producenci mają ograniczoną kontrolę nad ceną
W momencie pojawienia się zysku nadzwyczajnego (ekonomicznego) będą pojawiali się kolejni konkurenci, co będzie powodowało spadek popytu- linia popytu przesunie się poza cenowo w prawo. Oznacza to, że w długim okresie czasu zyski ekonomiczne zaczną w strukturze konkurencji monopolistycznej zanikać, a przeds. uzyskują zysk księgowy równy procentowi od kapitału ulokowanego w banku. Utarg przeciętny zrówna się z kosztem przeciętnym. Różnica zysku najednostce będzie równa 0.
Warunki dostosowań konkurencji monopolistycznej powinny być rozpatrywane w długim i krótkim okresie czasu, przy czym w dostosowaniach długookresowych zanika zysk ekonomiczny przyciągający kolejnych konkurentów do tej struktury. Ceny, popyt skierowany i produkcja kształtują się na tym samym poziomie, przy którym zysk ekonomiczny równy jest zero.
71.Opisz strukturę rynkową charakterystyczną dla oligopolu; wskaż na czym polega „dylemat więźnia”.
Cechy charakterystyczne:
-Niewielka liczba sprzedawców i wieku kupujących,
-Ograniczony dostęp do rynku- liczne bariery (najczęściej ekonomiczne),
-Występuje na dwóch rynkach produktów jedno- i niejednorodnych,
-Decyzje po stronie podaży są wzajemnie zależne, ponieważ decyzja cenowa jednego uczestnika rynku może wpływać na popyt skierowany do pozostałych uczestników,
-Istnieje konieczność wzajemnego śledzenia podejmowanych przez konkurencję decyzji cenowych. Na skutek tego zjawiska krzywa popytu skierowanego ulega załamaniu .
W oligopolu zazwyczaj zapotrzebowanie reaguje słabo na obniżki cen i silnie na podwyżki. Wyjaśnić to można najlepiej za pomocą łamanej krzywej popytu skierowanego do oligopolu.
wzor
Załamanie popytu wynika z retorsji konsumenta. Oligopolista sądzi ,że konkurenci dostosują się do obniżki cen, lecz nie
do ich podwyżki. Oligopolista będzie więc produkował na poziomie złamania A. Aktualna ceną jest P0i dana firma wytwarza Q0. Ponieważ konkurenci nie naśladują ceny doprowadzi do dużej straty udziału w rynku na rzecz innych firm.
Powyżej punktu A, przy cenach wyższych od aktualnej ceny P0, krzywa popytu na wyroby przedsiębiorstwa jest bowiem elastyczna. Inaczej jest w przypadku obniżki cen. Będzie ona naśladowana przez inne firmy, a więc udziały e rynku pozostaną niezmienione. Sprzedaż rośnie wyłącznie dlatego , że gałąź jako całość przesuwa się w dół po krzywej popytu rynkowego, w miarę jak ceny spadają. Krzywa popytu DD jest o wiele mniej elastyczna e przypadku obniżek cen poniżej wyjściowego poziomu P0.Zasadniczą cechą jest to , że krzywa utargu krańcowego MR jest nieciągła dla poziomu produkcji Q0.Produkcji poniżej Q0
odpowiada elastyczna część swej złamanej krzywej popytu i utarg krańcowy gwałtownie spada. Podwyżka ceny powoduje dużą stratę udziału w rynku, zaś obniżka ceny zwiększa sprzedawaną ilość
,ale wyłącznie dzięki wzrostowi rozmiarów sprzedaży całej gałęzi .Przy opisanym wyżej poglądzie przedsiębiorstwa na zachowania konkurentów, Q0oznacza wielkość produkcji, dla której zysk osiąga maksimum.
Przeds. Działające w strukturze oligopolu niechętnie zmienia cenę nawet przy wzroście lub obniżce kosztów.
Struktura ta jest niestabilna, ponieważ w niej tzw. Dylemat więźnia,
Produkcja firmy a
Produkcja firmy B
Wysoka
niska
wysoka
4
A
4
B
5
A
3
B
niska
3
A
5
B
3,5
A
3,5
B
Jeżeli firmy umówią się to podziela rynek aby wielkość sprzedaży przy danej cenie zagwarantowała chociaż jednej firmie dany zysk. Aby osiągnąć max. Zysk powinni podzielić podaż. Żadna firma nie może sobie pozwolić na ryzyko
zmniejszenia produkcji. Obie firmy jeżeli zmniejszą cenę zysk przedsiębiorstwa będzie niższy .Taka zmowa może istnieć i zanikać i znowu odnawiać się.
W oligopolu istnieją następujące zależności :
Firmy konkurują między sobą jakością a nie ceną (przy obniżce ceny należy liczyć się z retorsją konkuręta)
Konkurencja cenowa - rynki oligopolistyczne charakteryzuje względna stabilność cen. W zasadzie przed. Olig. Nie opłaca się konkurować między sobą przy pomocy ceny. Wynika to z faktu że na wielu rynkach oligopol. Żadne z przeds.
Nie posiada na tyle znaczącej przewagi w zakresie kosztów prod., aby pozwolić sobie na poważniejsze obniżki ceny sprzedaży swoich produktów. Ponadto dominujące firmy oligopol. Są obserwowane przez urzędy antymonopolowe i
muszą brać pod uwagę interwencję administracji państwowej , w przypadku stosowania monopolistycznych praktyk cenowych .W działalności w strukturze oligopol. Należy powstrzymywać się od indywidualizmu w zarządzaniu ceną, bo
jej podwyższeniem grozi utratą rynku, którą trudno jest odrobić obniżając cenę - obniżenie jej grozi wywołaniem wojny cenowej i gwałtownym spadkiem zysków.
72.Model i dostosowanie na rynku pracy jednego zawodu, wskaż pozapłacowe czynniki kształtujące rynek pracy.
W tym przypadku rozpatrujemy rynek jednego zawodu. Funkcję ceny pełni płaca. Handlujemy roboczogodzinami( z danym zakresem obowiązków), podaż - pracobiorcy, popyt- pracodawcy. Charakterystyka podaży pracy.
1- powstaje coraz wyższy deficyt czasu wolnego, który mógłby być przeznaczony na konsumpcje uzyskanych dochodów (w biednych społeczeństwach)
Popyt na pracę , ekonomiczne podstawy wyznaczania popytu
Wyznaczany jest w oparciu o teorie produktywności krańcowej. Zakłada on, ze wynagrodzenie pracownika za przepracowana roboczogodzinę nie może być wyższe od wartości produktu, który on wytworzy( w ciągu roboczogodziny).
Produktywność krańcowa jest funkcja malejąca, co oznacza, ze każdy następny pracownik zatrudniany w tym samym przedsiębiorstwie , jeżeli jego rozmiar nie zmienia się, będzie dawał coraz mniejszy przyrost produkcji(za dniówkę
dostaje tyle samo , a produkcja się zmniejsza).Im wyższa cena za dniówkę , tym mniej pracowników będzie zatrudnionych i będą mniejsze zyski. Popyt na prace będzie nastawiony ujemnie.
Wykres ale zbyt skomplikowany
73.Ekonomia dobrobytu
To normatywna cześć ekonomi .Stara się odpowiadać na pytanie nie jak działa gospodarka, tylko ocenić czy działa ona dobrze E.d dotyczy dwóch problemów:
A. równości
Równość pozioma zakłada identyczne traktowanie podmiotów znajdujących się w identycznej sytuacji.
Równość pionowa zakłada rożne traktowanie podmiotów znajdujących się w rożnych sytuacjach, ale takie ,aby zmniejszyć występujące miedzy podmiotami negatywne różnice.
B. efektywności alokacji
Ekon. Dobrobytu dostrzega, ze mechanizm rynkowy nie zapewnia efektywnej alokacji wszystkich zasobów -przykład stanowią efekty zewnętrzne wtedy, gdy decyzje gosp. Podmiotu A wpływają na decyzje gospodarcze podmiotu B inaczej niż za pośrednictwem mechanizmu rynkowego).
W przypadku podporządkowanie alokacji efektowi zewnętrznemu a nie mechanizmowi rynkowemu, optimum gospodarki byłoby inne aniżeli widzi to ekonomia pozytywna, ponieważ koszty i korzyści decyzji byłyby przypisane podmiotom, które powinny w nich partycypowac. Gospodarka uzyskałaby stan zwany optimum Pareto, gdzie
jakakolwiek zmiana alokacji zasobów podwyższająca dobrobyt chociaż jednego podmiotu, powoduje spadek dobrobytu
drugiego podmiotu.
Ks=K zanieczyszczeń + K prywatny
Im większa porod. Zanieczyszczeń jest wiecej. Gdyby obciążyć producenta kosztami zanieczyszczen delta
ABC- powstają koszty