Odlew - powstaje w wyniku zakrzepnięcia metalowego stopu odlewniczego wlanego do formy odlewniczej. Odlew - produkt technologii Stop odlewniczy- materiał z którego wykonany jest odlew. Forma odlewnicza - przyrząd w którym powstaje odlew. Podstawowe operacje wykonania odlewu: -przygotowanie ciekłego stopu odlewniczego -przygotowanie formy odlewniczej -wlanie ciekłego stopu do formy odlewniczej -Krzepnięcie i stygnięcie stopu w formie. -Wyjęcie odlewu z formy i operacje końcowe. Przygotowanie ciekłego stopu metalowego - celem jest uzyskanie ciekłego stopu odlewniczego: -o założonym składzie chemicznym -o odpowiednim stopniu czystości metalurgicznej -o korzystnym stanie fizyko-chemicznym -o odpowiednio wysokiej temp. Etapy procesu: -przygotowanie materiałów wsadowych, z których będzie wykononany stop odlewniczy, -stopienie wsadu w piecu topialnym, -przeprowadzenie korekty składu chemicznego. -dodatkowe operacje metalurgiczne, -przegrzanie stopu do określonej temp. -transport ciekłego metalu do zalewania form odlewniczych. Właściwości odlewnicze: -lejnośc; -skurcz odlewniczy; -skłonność do tworzenia jam skurczowych; -skłonność do tworzenia jam skurczowych; -skłonność do tworzenia zabieleń. Lejność stopu - zdolność stopu do płynięcia kanałami wnęki formy odlewniczej. Zależy od czynników: -skład chemiczny; -temp. Ciekłego stopu; -sposób zalewania formy odlewniczej; -szybkość krzepnięcia metalu w formie odlewniczej. Miarą lejności stopu jest długośc uzyskanego odlewu, mierzona w centymetrach. Umownie dobra lejność to długość odlewu 50-60cm. Można ją poprawić poprzez korekte składu chemicznego lub podwyższenie składy chemicznego. Skurcz stopu - zmniejszenie się części wymiarów objętościowych i liniowych spowodowany obniżaniem się temperatury. Etapy skurczu: - w stanie ciekłym(od temp. Zalewania do temp. Początku krzepnięcia) - podczas krzepnięcia - podczas stygnięcia odlewu. Skurcz odlewniczy-procentowe zmniejszczenie wymiarów odlewu w stosunku do wymiarów modelu odlewniczego. Skórcz wynosi 0.5-2% zależy od: -składu chemicznego stopu -temp zalewania; stopnia hamowania skurczu swobodnego przez: -niepodatną formę odlewniczą -nierównomierne stygnięcie odlewu Hamowanie skurczu odlewniczego powoduje powstanie w odlewie wewnętrznych naprężeń odlewniczych które mogą spowodować odkształcenie lub pęknięcie odlewu. Skurcz hamowany mechanicznie: Skurcz hamowany cieplnie:

W odlewnie mogą występować naprężenia: -mechaniczne; -cieplne; -fazowe Wielkość naprężeń zależy od -wielkośći skurczu swobodnego stopu; -wrażliwości struktury stopu na szybkość stygnięcia -rodzaju formy odlewniczej; -kształtu odlewu; -zróżnocowanie grubości ścianek odlewu. Skłonność do tworzenia jam skurczowych Jamy skurczowe powstają w wymiku skurczu metalu w stanie ciekłym i podczas jego stygnięcia. Mogą być wewnętrzne i powierzchowne. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania jest stosowanie nadlewów. Jama skurczowa będzie tym większa im: -metal ma większy skurcz w stanie ciekłym i podczas krzepnięcia; -wyższa jest temp zalewania -grubsze są ścianki odlewu. Piece stosowane w odlewach żeliwa i staliwa: -żeliwiak(na paliwo stałe) -elektryczne(indukcyjne łukowe). Stopy odlewnicze: Żelazne- wysokowęglowy- żeliwo -niskowęglowy -staliwo stopy metali nieżelaznych -Cu-Zn mosiądz; -Cu-Sn brąz; -Cu-Al brąz bezcynowy -Al-Si -silumin;

---