Wykład 1. 2009-02-27

Konsument - ten, kto kupuje aby zaspokoić potrzeby własne lub gospodarstwa domowego

Konsumeryzm - całokształt działań podejmowanych na rzecz konsumentów przez instytucje prywatne, państwowe i społeczne

Ruch konsumencki - działalność grup, stowarzyszeń i organizacji niezależnych od państwa i biznesu

Polityka konsumencka - ogół świadomych działań państwa, zmierzających do ukształtowania takich warunków, które ułatwiają realizację dążeń konsumentów do możliwie najpełniejszego zaspokojenia ze swoich dochodów odczuwanych potrzeb

Interes konsumenta - to wszystko, co przyczynia się do poprawy warunków życia w ujęciu materialnym, kulturowym i środowiska naturalnego

Trzy rodzaje interesów konsumenta:

1. Interesy wspólne - ochrona środowiska naturalnego, wysoka jakość podstawowych produktów spożywczych, przestrzeganie standardów bezpieczeństwa przedmiotów codziennego użytku

2. Interesy grupowe - związane z określoną grupą konsumentów np. młodzieżą

3. Interesy indywidualne

OCHRONA KONSUMENTA, to:

• Bezpieczeństwo ogólne

• Bezpieczeństwo ekologiczne

• Edukacja

• Kontrola

• System dochodzenia roszczeń

Początki ochrony interesów konsumenta

1. KRAJE SKANDYNAWSKIE

1809 - powołanie komisarza parlamentarnego ombudsmana (kontrolowanie działalności administracji państwowej oraz wojska, przestrzeganie reguł i przepisów prawnych w kontrolach między konsumentami a przemysłem i handlem)

2. EUROPA

1844 - w Rodale - pierwsza brytyjska kooperatywa - forma obrony ludności ubogiej przed nadużyciami producentów i dostawców (1935-Lyon)

1893 - ustawa o sprzedaży dóbr (Sale of goods arts)

Konsument ma prawo do tego, aby:

• Produkty były takie jak je opisuje sprzedawca

• Produkty odpowiadały standardom obowiązującym na rynku

• Produkty były wykonane tak, aby służyły swoim celom

• Produkty sprzedawane były bez długiego łańcucha pośrednictwa

1903 - rozwój do 1500 spółdzielni konsumenckich

3. USA

1891 - Nowy York - pierwsza w świecie organizacja konsumencka - LIGA KONSUMENTÓW - propagowała sklepy, które miały dogodne dla konsumentów godziny pracy i warunki sanitarne

1899 - Narodowa Liga Konsumentów - szczebel ogólnokrajowy - połączone ligi lokalne

1902 - ustawa o czystości żywności lekarstw (pierwszy światowy art. Prawny stanowiący podstawę ochrony interesów konsumenta w zakresie bezpieczeństwa żywności)

Marzec 1962 - J.F. Kennedy - ustawa o prawach konsumentów - państwo jest zobowiązane do tego aby chronić konsumenta

1. konsument ma prawo do bezpieczeństwa

2. konsument ma prawo do ekonomicznego wyboru towaru i usług o ustalonej cenie i jakości (rozwój konkurencji)

3. konsument ma prawo do rzetelnej informacji

4. prawo do tego, by głos konsumenta był słyszany - tworzenie zrzeszeń konsumenckich

5. prawo do środowiska naturalnego odpowiadającego wymaganiom ludzkiego organizmu

4. POLSKA

1922 - ustalenie rozwiązań prawnych

1945 - brak towarów (upadek wcześniejszych rozwiązań)

1956 - rozporządzenie ministra regulujące kwestię zakupu

1980 - porozumienia sierpniowe - tworzenie organizacji konsumenckich

07. lipiec 1981 - Federacja Konsumentów - pierwsza w krajach Bloku Wschodniego

Wykład 2. 2009-03-06

Gwarancja - dobrowolne zobowiązanie sprzedawcy do tego, że w razie uszkodzenia naprawi dany produkt (jej treść jest dowolna)

Rękojmia - zapewnienie o jakości produktu

(pozostały wykład to treść ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej)

Wykład 3. 2009-03-13

T: Rozwiązania instytucjonalne w zakresie ochrony interesów konsumenta w krajach Europy zachodniej

Polityka konsumencka w krajach rozwiniętych gospodarczo Unii Europejskiej jest realizowana przez różne agendy rządowe.

Realizacja polityki konsumenckiej

państwo posługuje się w pierwszej kolejności wyspecjalizowanymi instytucjami:

• parlament

• wymiar sprawiedliwości

Historia:

Szwecja w 1809 roku. Parlament Szwecji powołał specjalnego komisarza parlamentarnego - ombudsmana

w Wielkiej Brytanii i we Francji -na tle rozwoju spółdzielczości, a często z jej inicjatywy wyodrębnił się samodzielny ruch konsumencki.

Założenie: potrzeby ludzi najlepiej mogą być zaspokojone dzięki ich współpracy a nie dzięki dążeniu do maksymalizacji zysku przez przedsiębiorców

15 marca 1962 roku John F. Kennedy projekt Ustawy o prawach konsumentów (Consumers Bill of Right).

Konsumenckie prawa zostały podjęte przez Międzynarodową Organizację Związków Konsumenckich (obecnie Consumers International - CI) i stopniowo wprowadzane w życie przez organizacje członkowskie

15 marca 1962 - Od tego momentu datuje się początek rozwoju instytucjonalnych form chroniących konsumenta

Lata 60. to okres tworzenia wyspecjalizowanych organów państwowych i samorządowych, których zadaniem było wspieranie prokonsumenckich działań organizacji pozarządowych.

- przyjęły one na siebie obowiązek prowadzenia polityki konsumenckiej

Cztery teoretyczne modele systemu instytucjonalnej ochrony konsumentów:

1. model ombudsmana

2. model administracyjny

3. model sądowy

4. model niemiecki -

W praktyce krajów Unii Europejskiej -mieszane systemy instytucjonalne ochrony konsumentów z przewagą jednego z wymienionych modeli.

modelowe ujęcie prawa konsumenckiego w krajach Unii:

1. model kodeksu konsumenckiego

2. modelu regulacji ramowej

3. modelu regulacji rozproszonej

Ad. a)

• Istnieje jeden, kompleksowy akt normatywny, zawierający unormowania należące do dwóch podstawowych gałęzi prawa, tj. prawa cywilnego i prawa administracyjnego (kodeks konsumencki).

• Zaleta: skupienie całokształtu prawa dotyczącego ochrony konsumentów w jednym głównym akcie

• (Francja od 1993r)

Ad. b)

• spotykany w tych krajach, które uchwaliły ustawy o ochronie konsumenta; opiera się na przesłance formalnej, którą jest przyjęcie ustawy o ochronie konsumenta;

Ad. c)

• brak jednego aktu prawa konsumenckiego czy to w postaci kodeksu czy też ustawy szczegółowej a zamiast tego występują liczne akty szczególne, regulujące wycinkowo problematykę ochrony konsumenta.

• Taka regulacja ma miejsce w krajach o długotrwałej tradycji konsumeryzmu, gdzie akty prawne nawarstwiały się w ciągu dziesiątków lat, np. w Stanach Zjednoczonych

• W Unii Europejskiej - wiele instytucji i organizacji, dla których działalność na rzecz ochrony konsumentów jest działalnością podstawową.

• Funkcjonują w poszczególnych krajach oraz na poziomie ponadnarodowym

PARLAMENT EUROPEJSKI :

• jest jedyną instytucją wspólnotową, reprezentującą bezpośrednio obywateli Unii, która pomaga w tworzeniu przepisów, które mają bezpośredni wpływ na życie konsumentów

KOMISJA EUROPEJSKA:

• (EC - European Commission) jest politycznie niezależną instytucją o charakterze ponadnarodowym, która reprezentuje i dba o interesy Wspólnoty.

• Na mocy Traktatu Wspólnot Europejskich jest odpowiedzialna za zapewnienie właściwego stosowania prawa europejskiego w państwach członkowskich.

• Komisja dowiaduje się o naruszeniach prawa poprzez monitorowanie albo z napływających do niej skarg.

DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I OCHRONY KONSUMENTÓW:

Celem Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów (Health and Consumer Protection Directorate General) jest: działalność na rzecz polepszenia jakości życia poprzez podwyższenie poziomu ochrony zdrowia, bezpieczeństwa a także interesów gospodarczych i zdrowia publicznego konsumentów.

W zakresie polityki ochrony konsumentów Dyrekcja podejmuje działania związane z :

• podnoszeniem bezpieczeństwa interesów konsumenta na rynku wewnętrznym;

• wspieraniem inicjatyw legislacyjnych korzystnych dla konsumentów;

• podejmowaniem inicjatyw informacyjnych i edukacyjnych konsumentów.

EUROPEJSKA GRUPA KONSULTACYJNA DS. KONSUMENTÓW

• Europejska Grupa Konsultacyjna ds. Konsumentów (European Consumer Consultative Group) została ustanowiona decyzją Komisji Europejskiej z dnia 9 października 2003 roku w miejsce Komitetu Konsumenckiego.

• Celem Grupy jest reprezentowanie interesów konsumentów w Komisji i opiniowanie spraw dotyczących tworzenia i wdrażania polityki oraz działań w zakresie ochrony konsumentów. Grupa jest organem doradczym w zakresie problematyki konsumenckiej, z którym omawiane są wszystkie sprawy dotyczące ochrony interesów konsumentów.

ORGANIZACJE KONSUMENCKIE:

• Konsumencki Dialog Transatlantycki (TACD - The Atlantic Consumer Dialog) założony we wrześniu 1998 roku. W jego skład wchodzi 40 organizacji konsumenckich z Unii Europejskiej i 20 organizacji z USA. Jest to forum amerykańskich i europejskich organizacji konsumenckich, którego celem jest praca wspólna na rzecz ochrony interesów konsumentów.

• Europejska Organizacja Konsumencka (BEUC - Bureau Europeen des Unions de Consommateurs), jest federacją 40 niezależnych organizacji konsumenckich z krajów UE (w tym od 1999 roku również polskiej organizacji konsumenckiej - Federacji Konsumentów) oraz krajów z europejskiego obszaru gospodarczego.

• Międzynarodowa Organizacja Związków Konsumenckich (CI - Consumer International)

• skupia 250 organizacji ze 115 krajów

• Jest organizacją apolityczną, niedochodową, niezależną, działająca na rzecz promowania sprawiedliwego społeczeństwa poprzez obronę praw wszystkich konsumentów.

• Wspiera organizacje członkowskie i ruch konsumentów za pomocą kampanii na forum miedzynarodowym.

• Ma swoich przedstawicieli w wielu międzynarodowych organizacjach (np. WHO, WTO, UNESCO, UNICEF) oraz w wielu organizacjach regionalnych i subregionalnych (ODCE, PAHO).

• Stowarzyszenie Konsumentów Europejskich (AEC - Association of European Consumers) -łączy narodowe organizacje europejskie działające na rzecz interesów konsumentów, grupując 33 organizacje konsumenckie z 17 różnych krajów europejskich. Celem AEC jest wspólna praca w interesie konsumentów skoncentrowana przede wszystkim na problematyce świadomości społecznej i ekologicznej, a także wzmacnianie współpracy w celu zintensyfikowania działań na rzecz wspólnych interesów oraz w celu wymiany doświadczeń.

• Europejskie Stowarzyszenie na Rzecz Koordynowania Reprezentacji Konsumentów w Normalizacji (ANEC - European Association for the Coordination of Consumer Representation in Standardisation) założone w lutym 1995 roku przez Komisję Europejską oraz EFTA.

• Do priorytetowych obszarów działania ANEC należą : bezpieczeństwo dzieci, konstrukcje, urządzenia domowe, ochrona środowiska, informowanie społeczeństwa, bezpieczeństwo usług i ruchu drogowego.

• Do zadań tej organizacji należy m.in.: zapewnienie należytej reprezentacji interesów konsumentów przed europejskimi instytucjami normalizacyjnymi i innymi ważnymi organizacjami, wypowiadanie się na temat problemów europejskiej polityki normalizacyjnej i jej skutków dla konsumentów, komentowanie projektów dyrektyw związanych z normalizacją.

Instytucjonalne formy ochrony konsumenta w krajach wysoko rozwiniętych tworzą rozbudowany i zwarty system organizacyjny, który został wykształcony stopniowo

Cechą tego systemu jest z reguły istnienie wyspecjalizowanej instytucji, odpowiednio wysoko usytuowanej w hierarchii władzy, która kreuje i egzekwuje politykę konsumencką państwa

Przykłady instytucji konsumenckich:

• we Francji - Narodową Radę Konsumpcji;

• -w Niemczech - Federalne Ministerstwo Wyżywienia, Rolnictwa i Ochrony Konsumentów;

• w Szwecji - Minister ds. Polityki Konsumenckiej;

• w Wielkiej Brytanii - Krajową Radę ds. Konsumentów (obejmuje ogólne problemy polityki konsumpcji i warunków życia), Biuro ds. Uczciwego Handlu (instytucja kontrolna) oraz Brytyjski Instytut Standardów (ustala minimalny poziom standardów jakości konsumpcyjnych);

• w Norwegii - Ministerstwo ds. Konsumentów (W Szwecji i w Norwegii działają również Sądy Rynkowe i Rzecznicy Praw Konsumenckich. W tych krajach na podkreślenie zasługuje duża rola władz regionalnych i lokalnych oraz różnego rodzaju organizacji obywatelskich i organizacji konsumenckich).

URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:

• jest centralnym organem administracji rządowej, który opracowuje rządowe projekty polityki konsumenckiej, podległym Radzie Ministrów

• odpowiada bezpośrednio przed Prezesem Rady Ministrów

• wybierany jest w drodze konkursu na pięcioletnią kadencję przez niezależną komisję składającą się z autorytetów w dziedzinie prawa i ekonomii

• do kompetencji Prezesa UOKiK należy kształtowanie polityki antymonopolowej oraz polityki ochrony konsumentów

• swoje zadania wykonuje przy pomocy struktury administracyjnej jaką stanowi Urząd. Urząd UOKiK składa się z Centrali mającej siedzibę w Warszawie oraz dziewięciu delegatur

• prowadzi postępowania i wydaje decyzje w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów

Departamenty UOKiK:

• Departament Prawny i Orzecznictwa Europejskiego

• Departament Środków Pomocowych, Budżetu i Administracji

• Departament Ochrony Konkurencji

• Departament Współpracy z zagranicą i Komunikacji Społecznej

• Departament Nadzoru Rynku

Podstawy prawne prokonsumenckiej działalności Prezesa UOKiK:

• Ustawa o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie Interesów konsumentów

• Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

• Ustawa o Państwowej Inspekcji Handlowej

Uprawnienia Prezesa UOKiK:

1. Uprawnienia orzeczeniowe (władcze) - wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach praktyk monopolistycznych (przeciwdziałanie przez Prezesa UOKiK antykonkurencyjnym zachowaniom przedsiębiorców, polegającym na porozumieniach monopolistycznych i nadużywaniu pozycji dominującej, ze szkodą dla konsumentów)

2. Uprawnienia procesowe - wynikające z ustawy o nieuczciwej konkurencji (prowadzenie postępowań antymonopolowych w sprawach praktyk ograniczających konkurencję - nadużywania pozycji dominującej na rynku oraz niedozwolonych porozumień)

3. Prawo zlecania kontroli - w wyniku sygnalizacji orz skarg konsumenckich, działania te kończą się sankcją administracyjną w postaci mandatu lub grzywny, wymierzoną nieuczciwemu przedsiębiorcy

4. Uprawnienia niewładcze - prawo do nakazu przedsiębiorcy załatwienia skargi dotyczącej roszczeń cywilnoprawnych w określony sposób

Wykład 4. 2009-03-20

Przyczyny słabości konsumenta:

1. Występują ograniczenia w konkurencji rynku przez np. pojawianie się podmiotów mających pozycję monopolistyczną, mogących dyktować warunki pozostałym podmiotom, w tym również konsumentom

2. Ograniczony jest dostęp konsumenta do rzetelnej informacji, jednocześnie zaś atakowany jest on szumem informacyjnym, jaki powoduje m.in. natarczywa reklama

3. W związku z dynamicznie rosnącą liczbą towarów i usług oraz zjawiskiem globalizacji stosunkowo łatwo jest o wprowadzenie na rynek produktów wadliwych, zagrażających życiu i zdrowiu konsumentów

4. Konsument znajduje się zwykle w sytuacji przymusowej, wynikającej z faktu, że konsumpcja jest na ogół czynnikiem niezbędnym od egzystencji

5. Występuje ograniczenie w dostępie do wymiaru sprawiedliwości, a także finansowe, psychologiczne, kulturowe bariery w tej dziedzinie

6. Konsument nie ma właściwego przygotowania i poziomu wiedzy w zderzeniu z profesjonalistą, za którym stoi zwykle bogate zaplecze w postaci prawników, towaroznawców, technologów

7. Konsument działa indywidualnie, kierując się własnymi emocjami, fragmentami informacji, nie zawsze obiektywnymi opiniami, naiwną wiarą we wszechobecną uczciwość kupiecką

8. Na ogół kupujący dysponuje środkami finansowymi, co powoduje, że jest szczególnie podatny na różnego rodzaju praktyki marketingowe, często nie rozumiejąc ich zasad i filozofii

9. Przeważnie nie dysponuje wystarczającą wiedzą na temat swoich uprawnień, co wykorzystują nierzetelne podmioty operujące na ryku

10. Przyczyny słabości konsumenta są różne. Niektóre mają charakter obiektywny (sam konsument nie jest w stanie ich wyeliminować) inne zaś mogą ulec skutecznemu ograniczeniu

Prowadzenie polityki konsumenckiej:

• Jest wynikiem wzrostu zagrożeń płynących z rynku i prób ograniczania suwerenności konsumenta

• Wynika z potrzeb czy nacisków wewnętrznych

• Realizacja różnego rodzaju zobowiązań międzynarodowych (Wytycznych Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie ochrony konsumentów)

• Wytyczne mają:

• Pomóc wszystkim krajom w osiągnięciu bądź utrzymaniu odpowiedniego poziomu ochrony całej populacji konsumentów

• Ułatwić tworzenie i rozpowszechnianie metod działania sprzyjających zaspokajaniu potrzeb i pragnień konsumentów

• Popierać wzrost etyki producentów i sprzedawców

• Pomóc w zwalczaniu nieuczciwych praktyk biznesu dotyczących konsumentów na szczeblu krajowym i międzynarodowym

• Ułatwić rozwój niezależnego ruchu konsumenckiego

• Rozszerzać międzynarodową współpracę w dziedzinie ochrony konsumentów

• Popierać taki rozwój gospodarczy, który zapewni konsumentom większy wybór towarów u i usług po niższych cenach

Zadania polityki konsumenckiej, zawarte w Wytycznych:

• Ochrona konsumentów przed produktami i usługami niebezpiecznymi dla zdrowia i życia

• Stałe ulepszanie systemów prawnych oraz norm krajowych i międzynarodowych

• Promowanie i ochrona ekonomicznych interesów konsumentów

• Zapewnienie konsumentom maksymalnych korzyści z ich zasobów finansowych

• Wpieranie rzetelnej i skutecznej konkurencji

• Określenie odpowiedzialności producentów

• Kontrola szkodliwych praktyk biznesu

• Dostępność skutecznego systemu załatwiania reklamacji i skarg

• Umożliwienie konsumentom lub odpowiednim organizacjom uzyskanie rekompensaty poprzez formalne procedury, które są szybkie, tanie i dostępne

• Programy edukacyjne i informacyjne

• Konsument musi mieć dostęp do niezbędnych informacji na temat towarów i usług

• Dzieci, młodzież i dorośli powinni mieć możliwość zdobywania edukacji, dzięki czemu m.in. staną się świadomi swych praw i obowiązków

• Wolność zrzeszania się konsumentów

• Umożliwienie prezentacji poglądów i opinii przed powstaniem ważnych dla nich dokumentów i przy podejmowaniu decyzji ich dotyczących

• Ochrona środowiska naturalnego

• Współpraca międzynarodowa

• Aktualizacja mechanizmów sprzyjających wymianie informacji o prowadzonej polityce prokonsumenckiej

Przesłanki stosowania polityki konsumentów:

• Podpisanie przez Polskę Traktatu o stowarzyszeniu ze wspólnotami europejskimi (konieczność stworzenia podstaw prawnych, instytucjonalno - organizacyjnych i finansowych, umożliwiających prowadzenie przez państwo świadomej polityki konsumenckiej

• Wejście do Unii

ORGANIZACJE KONSUMENCKIE W POLSCE

1. FEDERACJA KONSUMENTÓW

1. Jest niezależną organizacją pozarządową, której głównym celem jest ochrona indywidualnego konsumenta w Polsce

2. Dąży do stworzenia warunków, w których opinie konsumentów będą rozważane przy podejmowaniu istotnych dla nich decyzji

3. Inicjuje prokonsumenckie zmiany w przepisach prawnych

4. Tworzy lobby na rzecz polityki konsumenckiej

5. Pracuje w komisjach normalizacyjnych i certyfikacyjnych

6. Stara się kształtować rynek konsumenta korzystającego z przysługujących mu praw

7. Prowadzi edukację konsumencką w szkołach, przygotowuje programy edukacyjne

8. Stale współpracuje z mass mediami

9. Współpracuje z zagranicznymi organizacjami konsumenckimi

10. Świadczy bezpłatne poradnictwo i pomoc prawną w zakresie uprawnień konsumentów oraz dochodzenia roszczeń

2. STOWARZYSZENIE KONSUMENTÓW POLSKICH (SKP) - jest niezależną, nie nastawioną na zysk, ekspercką organizacją konsumencką. Cele:

1. Rozwijanie świadomości konsumentów w zakresie posiadanego przez nich prawa do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, informacji, edukacji i reprezentacji, jak również ochrony ich interesów ekonomicznych i prawnych

2. Opracowuje dla szkół materiały, o tematyce konsumenckiej, współpracuje ze szkołami z całej Europy w tworzeniu programów edukacji konsumenckiej dla szkół ponadpodstawowych

3. Prowadzi badania dotyczące problemów konsumentów, jaki wpływ ma na ich sytuację polityka gospodarcza, co wiedzą o swoich prawach, a o czym trzeba im przypominać

3. POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMIKI GOSPODARSTWA DOMOWEGO (PTEGD) - działa od 1990, zajmuje się:

1. Racjonalizacją funkcjonowania gospodarstw domowych

2. Wdrażaniem zasad ekonomicznego gospodarowania zasobami materialnymi i pracą wszystkich członków gospodarstwa domowych

3. Pomocą w przystosowaniu gospodarstw domowych do transformacji gospodarczej

4. Optymalizacją wyżywiania z uwzględnianiem wymogów zdrowotnych

Wykład 5. 2009-03-27

10 PRAW KONSUMENTA

20 lipca 2004 roku Dyrekcja Generalna do ochrony zdrowia i konsumentów Komisji Europejskiej, uchwaliła 10 podstawowych zasad ochrony konsumenta w UE. Są one odzwierciedleniem niezbędnego minimum, jakie państwa członkowskie muszą spełnić wg prawa unijnego w zakresie ochrony konsumenta.

Cel: wspieranie konsumentów, zapewnienie im pomyślności i dobrobytu. (są one różne w poszczególnych krajach)

1. KONSUMENCI MAJĄ MOŻLIWOŚĆ DOKONYCWANIA ZAKUPU ARTYKUŁÓW WG WŁASNEGO UZNANIA I W WYBRANYM PRZEZ SIEBIE MIEJSCU

1. Zakupy zagranicą bez podatku od towarów i usług (VAT) przy powrocie do domu

2. Władze rodzinnego państwa nie mogą uniemożliwić przywozu produktu, który został zgodnie z prawem zakupiony w UE

2. KONSUMENCI MAJĄ PRAWO DO ZWROTU NIESPRAWNYCH ARTYKUŁÓW

1. W ciągu dwóch lat od daty dostarczenia mu produktów (wymiana rzeczy lub zwrot pieniędzy)

2. Jeżeli zakupione rzeczy okazały się wadliwe należy wynagrodzić powstałe szkody majątkowe lub uszkodzenia ciała

3. KONSUMENTÓW CHRONIĄ WYSOKIE NORMY BEZPIECZEŃSTWA DLA ŻYWNOŚCI I INNYCH TOWARÓW KONSUMPCYJNYCH

1. System zapewnienia bezpieczeństwa żywności tzw. „łańcuch żywieniowy” (ochrona od producenta do konsumenta)

2. Wszystkie produkty sprzedawane w UE muszą być bezpieczne

4. KONSUMENCI MAJĄ PRAWO WIEDZIEĆ CO SPOŻYWAJĄ

1. Na etykiecie - pełna informacja o składnikach wykorzystywanych do wytworzenia produktu z wyszczególnieniem substancji: barwiących, konserwujących, słodzących

2. Informacja o alergenach

3. Zaznaczona obecność chininy i kofeiny

4. Data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia

5. Informacja o produktach modyfikowanych genetycznie

5. KONSUMENTOM NALEŻY ZAPEWNIĆ UCZCIWE WARUNKI UMÓW

1. Umowy zawierane na nieuczciwych warunkach są zabronione

2. Ochrona przed tego typu nadużyciami

3. Zobowiązuje się instytucje finansowe do przekazania niezbędnych informacji przed zawarciem umowy

4. Prawo do odstąpienia od umowy

6. KONSUMENCI MAJĄ PRAWO DO ZMIANY ZDANIA

1. Ochrona konsumentów przed „sprzedażą w progu u drzwi” - każdy ma prawo do anulowania takiej umowy - Polska 10 dni, pozostałe kraje 7 dni (niektóre usługi finansowe 14 dni)

2. Sprzedaż artykułów lub usług nie zamówionych - i żądanie zapłaty - są zabronione

7. KONSUMENTOM NALEŻY UŁATWIAĆ PORÓWNYWANIECEN

1. Podawanie ceny jednostkowej produktów - cena za kilogram, litr itp.

2. Usługi finansowe - podawanie informacji w ustandaryzowanej formie

8. KONSUMENCI NIE MOGĄ BYĆ WPROWADZANI W BŁĄD

1. Formy sprzedające w formie telezakupów/wysyłkowo muszą podawać pełne informacje na swój temat, również na temat towarów i cen oraz czasu oczekiwania na doręczenie zakupionych towarów

9. KONSUMENTOM NALEŻY ZAPEWNIĆ OCHRONĘ PODCZAS URLOPU

1. Organizator imprezy ma obowiązek zrekompensować straty wynikające z niedotrzymania warunków wynikających ulotki lub folderu

10. KONSUMETNOM NALEŻY ZAPEWNIĆ POMOC W SKUTECZNYM ROZSTRZYGANIU SPORÓW TRANSGRANICZNYCH

1. UE sponsoruje instytucje udzielające porady konsumentom

Wykład 6, 2009-04-03

T: RYNEK FINANSOWY

• Specyfika rynku jak i tradycje na nim panujące sprawiają, że konkretne rozwiązania instytucjonalne i orzecznictwa sądów w poszczególnych krajach różnią się

• Dyrektywa 93/13 z 5 kwietnia 1993 o niedozwolonych klauzulach umownych w umowach konsumenckich

Podstawowe akty prawne odnoszące się do usług finansowych w Polsce:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 - kodeks cywilny

• Ustawa z dn. 20 lipca 2001 o kredycie konsumenckim

• Ustawa z dn. 12 września 2002 o elektronicznych instrumentach płatniczych

• Ustawa z dn. 18 września 2001 o podpisie elektronicznym

• Ustawa z dn. 21 lipca 2000 o działalności ubezpieczeniowej

Rachunek bankowy:

• W prawie bankowym otwarcie rachunku następuje przez zawarcie umowy z bankiem

• Umowa powinna zawierać:

• Rodzaj otwieranego rachunku

• Walutę, w jakiej rachunek jest prowadzony

• Czas, na jaki rachunek został otwarty

• Wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany

• Sposób dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku

• Termin wpłaty lub kapitalizacji odsetek

• Terminy realizacji zleceń posiadacza rachunku

• Zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe prowadzenie rozliczeń pieniężnych oraz odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji dokonywania zmian

• Tryb i warunki dokonywania zmian umowy

• Sposób i termin wypowiedzenia lub rozwiązania umowy w razie niedokonywania na rachunku żadnych obrotów, zasady i sposób ustalania wysokości prowizji i opłat za czynności związane z prowadzeniem rachunku

Rynek finansowy

• Banki mają prawo wydawać ogólne warunki umów i regulaminów

• Jeśli strony w umowie nie ustalą odmiennie swoich praw i obowiązków, postanowienia regulaminów bankowych są obowiązujące dla obu stron

• W zakresie niedozwolonych postanowień umownych mają zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego

• Regulaminy banków, w szczególności regulaminy związane z rachunkiem rozliczeniowo-oszczędnościowym, są systematycznie badane przez UOKiK

Niedozwolone postanowienia:

• Opłatę za nieuzasadnioną reklamację

• Traktowanie taryfy opłat i prowizji jako czegoś odrębnego od regulaminu

• Zasady doręczania regulaminów i ich zmian

• Opłatę za zastrzeżenie karty

• Uzależnienie przyjęcia reklamacji od wysokości kwoty reklamowanej transakcji

• Opłatę za czynności inne niż wymienione w tabeli opłat i prowizji

• Pobieranie opłat za wypłaty gotówkowe

• Uprawnienie przewidziane dla banku dokonywanie cesji wierzytelności wynikających z umowy bez zgody konsumenta

• Zobowiązanie klienta do zgłoszenia niezgodności salda nie później niż w terminie 14 dni od daty wystawienia wyciągu lub spodziewanej daty jego wystawienia, a nie od daty otrzymania

• Brak określenia w regulaminie warunków i przyczyn zmian umowy, czego wymaga Prawo Bankowe

• Opłaty za otwarcie i zamknięcie rachunku

KREDYT KONSUMENCKI:

• KREDYT UDZIELANY PRZEZ INSTYTUCJE FINANSOWE, KTÓRE POŻYCZAJĄ PIENIĄDZE KLIENTOM LUB PRZEDAJĄ NA RATY. Są to więc przede wszystkim banki, ale także lombardy, pośrednicy kredytowi, sprzedawcy ratalni itp.

• Ustawa nie ma zastosowania do umów przewidujących limit zadłużenia pożyczek i kredytów odnawialnych w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym lub rachunkach oszczędnościowych innych niż rachunki kredytowe

• Za kredyt konsumencki uważa się zobowiązanie konsumenta, które wynosi więcej niż 500zł, ale mniej niż 80 000zł. Niższe i wyższe kwoty nie są zgodne z ustawowym kredytem konsumenckim. Termin spłaty kredytu musi być nie krótszy niż 3 m-ce i musi być odpłatny

• Umowa kredytowa musi być sporządzona na piśmie, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę

• Kredytodawca jest zobowiązany niezwłocznie doręczyć konsumentowi egzemplarz umowy. Umowa musi określać wszelkie istotne dla klienta dane. Poza podstawowymi informacjami (wysokość kredytu, zasady i terminy spłaty) umowa powinna zawierać:

• Roczną stopę oprocentowania i warunki jej zmiany

• Opłaty i prowizje oraz inne koszty związane z udzielaniem kredytu, w tym opłatę za rozpatrzenie wniosku kredytowego oraz przygotowanie i zawarcie umowy kredytowej oraz warunki ich zmiany

• Wartość całkowitego kosztu kredytu i rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania

• Sposób zabezpieczania, jeżeli umowa takie przewiduje oraz opłaty należne kredytodawcy z tego tytułu

• Wysokość pozostałych kosztów związanych z zawartą umową

• Informacje o łącznej kwocie wszystkich kosztów, opłat i prowizji

• Uprawnienia konsumenta i skutki przedterminowej spłaty kredytu

• Terminy i sposoby odstąpienia klienta od umowy

• Skutku naruszeń postanowień dotyczących sposobu i terminu spłaty

• Jeśli nie można podać kosztów kredytu, pracownik banku udzielający kredyt powinien określić szacunkową wysokość oraz okoliczności, od których ona zależy

• Ustawa nakłada obowiązek na instytucję udzielającą kredytu ujawnienia wszystkich odsetek, dodatkowych opłat i prowizji

• Każdy bank musi te dane podawać we wszystkich publikowanych informacjach i reklamie, co stwarza konsumentowi możliwość porównywania ofert

KREDYT KONSUMENCKI - ROZWIĄZANIA

• Jeśli kredytodawca nie wypełni obowiązków dotyczących umowy - to konsument nie płaci ani odsetek, ani prowizji, ani opłaty przygotowawczej (co nie oznacza, że można zaprzestać spłaty kredytu)

• Jeśli umowa nie określa sposobu spłaty kredytu, konsument jest zobowiązany do jego zwrotu w równych ratach, płatnych co miesiąc od dnia zawarcia umowy. Jeżeli umowa nie przewiduje terminu spłaty, konsument jest zobowiązany do jego zwrotu w terminie 5 lat

• WYCOFANIE SIĘ Z UMOWY KREDYTU

• Konsument może bez podawania przyczyn, wycofać się z umowy o kredyt konsumencki w terminie 10 dni od dnia zawarcia umowy

• Jeśli umowa o kredyt nie zawiera inf. o uprawnieniu o odstąpieniu umowy, konsument może odstąpić od umowy w terminie 10 dni od otrzymania inf. o prawie do odstąpienia umowy, nie później jednak niż w terminie 3 m-cy od dnia zawarcia umowy

• Kredytodawca jest obowiązany przy zawarciu umowy wręczyć konsumentowi wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy z oznaczeniem swojego imienia, nazwiska (nazwy) i adresu zamieszkania (siedziby)

• KUPNO NA KREDYT

• Gdy konsument ma kredyt na zakup konkretnej rzeczy i rezygnuje z zakupu, to jednocześnie odstępuje od umowy o kredyt

• Jest to możliwe, gdy dany sklep podpisał z kredytodawcą umowę na wyłączność

• W pozostałych sytuacjach, mino wadliwości towaru, raty trzeba spłacić

• WCZEŚNIEJSZA SPŁATA KREDYTU

• Konsumenci są zobowiązani do wcześniejszego poinformowania kredytodawcy o zamiarze dokonania wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego, czyli najpóźniej w terminie 3 dni przed jej dokonaniem

• W przypadku kredytu oprocentowanego nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania za okres po spłacie kredytu, a w przypadku kredytu nieoprocentowanego ma prawo do zmniejszenia zapłaconych kredytodawcy prowizji i opłat proporcjonalnie do okresu, o który skrócono czas korzystania z kredytu

• 14 dni dla banku na rozliczenie się z kredytodawcą

Kredyt konsumencki od 2010 roku

• przepisy dyrektywy przyjętej przez PE i Radę 23 kwietnia 2008 mają wdrożyć wszystkie państwa członkowskie UE. Nowe przepisy ułatwiają zaciąganie kredytów konsumenckich w innych krajach Unii oraz ujednolicają ochroną konsumentów

• dziś konsument może odstąpić od umowy w ciągu 10 dni od jej podpisania bez podawania przyczyny dyrektywa wydłuża termin do 14 dni

• wprowadzony zostanie Europejski Ujednolicony Formularz Kredytowy, który ma zawierać wszystkie podstawowe informacje o kredycie

• oprócz rzeczywistej rocznej stopy % konsument otrzyma cały pakiet szczegółowych informacji zawsze wtedy, gdy kredytodawca podaje koszt uzyskania pożyczki

• instytucje udzielające kredytów będą mogły otrzymać rekompensatę w przypadku, gdy konsument wcześniej spłaci zaciągniętą pożyczkę

• rekompensata - nie będzie dotyczyła wszystkich kredytów, a jedynie pożyczek o stałej stopie%, poszczególne państwa członkowskie mogą wprowadzić przepisy, zgodnie z którymi kredytodawcy przysługiwałaby rekompensata tylko w sytuacji, gdy spłacona przed terminem kwota przekracza określoną wartość (w ciągu 12m-cy)

• polskie przepisy przewidują, że łączna kwota wszystkich opłat, prowizji oraz innych kosztów związanych z zawarciem umowy o kredyt konsumencki nie może przekroczyć 5 % udzielonej pożyczki. Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem opłata przygotowawcza nie podlega zwrotowi. Zmieni się to po wdrożeniu nowej regulacji

• dyrektywa wprowadza także obowiązek badania zdolności kredytowej konsumenta przed udzieleniem kredytu przez wszystkie instytucje udzielające pożyczek. Obecnie taki obowiązek spoczywa jedynie na bankach, nie musza tego robić SKOK-i

• dziś w Polsce kredyt konsumencki do 80tys. Zł kredyt konsumencki do 75000 euro

elektroniczny instrument płatniczy - ustawa ogranicza odpowiedzialność posiadacza karty płatniczej za transakcje wykonane przez przestępców w przypadku utraty karty

• zgodnie z zaleceniami UE przyjęto ograniczenie odpowiedzialności do kwoty 150 euro w przypadku transakcji dokonanych przed zastrzeżeniem karty oraz całkowite zniesienie odpowiedzialności klienta za transakcje po zastrzeżeniu

• nie dotyczy to sytuacji, gdy do utraty karty doszło z winy posiadacza lub użytkownika karty

• posiadacza nie obciążają także operacje, jeśli karta płatnicza została wykorzystana bez fizycznego przedstawienia i elektronicznej identyfikacji lub bez złożenia przez niego własnoręcznego podpisu na dokumencie obciążeniowym

zakupy poza lokalem przedsiębiorstwa:

• umowy zawartej przed lokalem przedsiębiorstwa między przedsiębiorcą i konsumentem

• zarówno w sytuacji, gdy umowę z konsumentem przedsiębiorca zawiera osobiście, jak i wówczas, gdy w jego imieniu działa przedstawiciel lub posłaniec. W każdym z tych przypadków istnieje wymóg okazania konsumentowi dowodu potwierdzającego prowadzenie działalności gospodarczej oraz dokumentu tożsamości osoby zawierającej z nim umowę

Wykład 7 2009-04-17

T: KONSUMENT NA RYNKU TELEKOMUNIKACYJNYM

Prawo telekomunikacyjne - Dz. U. 171/04 poz 1800:

Dyrektywy: 2002/22/WE z dn. 07.03.2002 (o usłudze powszechnej)

2002/58/WE z dn. 12.07.2002

Uprawnienia abonamentów (art. 69-72):

• Prawo do zmiany przydzielonego numeru

• Prawo do przeniesienia numeru w ramach sieci tego samego operatora

• Prawo do przeniesienia numeru wraz ze zmianą dostawcy usług

• Prawo wyboru dostawcy usług przez abonenta

Przepisy określające odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonania usług telekomunikacyjnych:

• Dostawca usług zapłaci 1/15 średniej opłaty z 3 ostatnich okresów rozliczeniowych z każdy dzień przerwy lub nienależytego świadczenia usług, jeśli przerwa trwała powyżej 36h

• Niezależnie od tego, za przerwę pow. 12h, w świadczeniu usługi przysługuje 1/30 opłaty abonamentowej za każdy dzień

• Odszkodowanie za niedotrzymanie terminu zawarcia umowy lub rozpoczęcia świadczenia usługi powszechnej - 1/30 abonamentu określonego w umowie za każdy dzień

Tryb reklamacyjny:

• Nie ma instancji odwoławczej

• Likwidacja drugiej instancji postępowania reklamacyjnego oznacza jedynie, że nie mamy obowiązku odwoływania się przed skorzystaniem z innych sposobów załatwienia sporu

Reklamację wnosimy, najlepiej w terminie płatności faktury, jednak nie później niż do 12 m-cy od wykonania usługi, w dowolnej placówce dostawcy usługi przeznaczonej do obsługi klienta.

Formy reklamacji: na piśmie,, ustnie do protokołu, telefonicznie, faxem, mailem (jeśli operator przewidział taką drogę)

Nasza reklamacja powinna zostać rozpatrzona w terminie nie dłuższym niż 30 dni. Jeśli w tym czasie nie otrzymamy odpowiedzi, oznacza to, że reklamacja została uznana.

Reklamacja musi określać:

1. kto ją składa

2. czego dotyczy

3. długość przerwy w świadczeniu usługi

4. w wysokości rachunku, rozmowy nieprawidłowo naliczone

5. jaką drogą ma nastąpić zwrot

6. podpis i data złożenia

Droga telefoniczna: do 14 dni potwierdzenie przyjęcia reklamacji na piśmie (chyba, że do 14 dni dostaniemy odpowiedź)

Jeśli reklamacja zostanie uznana, to dostawca ma 30 dni na rozliczenie z abonentem.

Ograniczenie świadczenia usługi:

• jeśli zalegamy z płatnością przez okres co najmniej miesiąc, operator może ograniczyć świadczenie usług (może zablokować połączenia wychodzące, nie może całkowicie wyłączyć usługi)

• operator nie może odłączyć jakichkolwiek usług przez zakończeniem postępowania reklamacyjnego (dotyczy wielkości faktury)

• telefonia komórkowa nie jest objęta w/w regulacjami

Biling:

• konsument ma prawo żądać szczegółowo wykazu wykonanych rozmów za okres 12 m-cy wstecz

• cena wykazu połączeń musi być określona w cenniku

Ile czasu mamy na złożenie reklamacji:

- 12 m-cy liczone od dnia dostarczenia faktury, lub od dnia przerwy w świadczeniu usługi

Co po reklamacji?

- w przypadku odpowiedzi negatywnej - konsument ma prawo zwrócić się do Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z wnioskiem o mediację

Przedawnienia po 2-3 latach:

• roszczenie o zapłatę abonamentu i innych świadczeń okresowych przedawnia się przed 3 latami

• roszczenia o zapłatę za wykonane połączenia, roszczenia z tytułu wykonanego montażu lub instalacji przedawniają się z upływem 2 lat

Jeśli operator nie świadczy usługi lub kwestionujesz wysokość faktury:

1. skontaktuj się z twoim operatorem

2. wnieś oficjalną reklamację

3. ODP NEGATYWNA: zwróć się o pomoc do UKE

4. skieruj sprawę do sądu powszechnego

URZĄD KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ

• Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej może podjąć mediację w sporze z operatorem

• Można skorzystać z Sądu Polubownego przy UKE

• Warunkiem jest zgoda obu stron na rozwiązanie problemu

Jak rozpocząć mediacje?

Opisać precyzyjnie i zwięźle Twój problem, dołączając dokumenty, które potwierdzają Twoje argumenty (dowód wpłaty, odpowiedź od operatora, zawiadomienie od prokuratury o popełnieniu przestępstwa itp.)

Wniosek powinien zawierać:

• Oświadczenie o zgodzie na polubowne zakończenie sporu w trakcie mediacji

• Satysfakcjonująca propozycja rozstrzygnięcia sporu

• Oświadczenie o wyczerpaniu drogi postępowania reklamacyjnego

UKE nie prowadzi dwa razy postępowania mediacyjnego w tej samej sprawie, ani w wypadkach, gdy spór został już rozstrzygnięty przez sąd powszechny lub sąd polubowny.

SĄD POLUBOWNY

• Stały Polubowny Sąd Konsumencki przy Prezesie Urzędu Komunikacji Elektronicznej działa na podstawie:

• Art. 110 ustawy z dn. 16 lipca 2004 Prawo telekomunikacyjne

• Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 21 grudnia 2004 w sprawie regulaminu organizacji i działania stałych polubownych sądów konsumenckich przy Prezesie Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty

Kto może być stroną postępowania przed sądem polubownym??

• Konsument

• Przedsiębiorca telekomunikacyjny

• Operator pocztowy

• Jeżeli stroną umowy zawartej z przedsiębiorcą telekomunikacyjnym lub operatorem pocztowym jest przedsiębiorca tj. osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, wówczas właściwym do rozpatrzenia sporu jest sąd powszechny

Kto może złożyć wniosek do sądu polubownego??

• Konsument

• Przedsiębiorca telekomunikacyjny lub operator pocztowy

Kiedy składamy wniosek o rozpatrzenie sporu przez sąd polubowny??

• Po zakończeniu postępowania reklamacyjnego

ZOŻENIE WNIOSKU:

Wniosek powinien być sporządzony według określonego wzoru i powinien zawierać:

• datę,

• wskazywać wnioskodawcę i stronę przeciwną sporu,

• wartość przedmiotu sporu,

• przedmiot sporu,

• uzasadnienie

• odręczny podpis wnioskodawcy lub pełnomocnika (pełnomocnictwo powinno być dołączone do akt sprawy).

Do wniosku należy dołączyć:

• odpis wniosku, odręcznie podpisany przez wnioskodawcę

• zapis na sąd polubowny w dwóch egzemplarzach, oba podpisane odręcznie przez wnioskodawcę

• xero wszystkich dokumentów w sprawie, w tym dokumentów dotyczących postępowania reklamacyjnego, również w dwóch egzemplarzach

Wyrok sądu polubownego

• Wyrok sądu polubownego ma taką samą moc prawną jak wyrok sądu powszechnego. Od wyroku sądu polubownego nie służy odwołanie.

• Wyrok sądu polubownego może zostać uchylony przez sąd powszechny wyłącznie w postępowaniu wszczętym na skutek wniesienia skargi o jego uchylenie.

WYKŁAD 8, 2009-04-24

T: ogólne bezpieczeństwo produktów

Obowiązki przedsiębiorców:

• dla większości produktów istnieją w polskim prawie przepisy które określają wymagania bezpieczeństwa

• Ustawa z dn. 12.12.2003 o ogólnym bezpieczeństwie produktów mówi, że

„Produktem bezpiecznym jest produkt, który w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony prze­widzieć, warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.”

Informacje na produkcie:

- muszą umożliwić konsumentom dokonanie oceny zagrożeń, jakie niesie ze sobą korzystanie z danego produktu

- jeśli korzystanie z produktu stwarza zagrożenie dla konsumentów mimo instalacji użytkowania i konserwacji zgodnie z zaleceniami producenta, to produkt jest niebezpieczny

- pewne kategorie produktów, przeznaczone dla określonych odbiorców np. dzieci, które nie potrafią ocenić ryzyka związanego z używaniem zabawki, powinny spełniać zdecydowanie wyższe kryteria bezpieczeństwa

Obowiązki producenta:

1. może wprowadzać na rynek tylko produkty bezpieczne

2. dostarcza konsumentom jasne i precyzyjne informacje zapobiegające zagrożeniom)

3. musi oznaczyć towar nazwą, informacją o tym kto go wyprodukował (wraz z adresem0

4. powiadomienie Prezesa UOKiK, gdy dowiedzą się, że wprowadzili niebezpieczny produkt

5. ustawa dopuszcza wystąpienie znikomego zagrożenia

Ocena bezpieczeństwa produktu:

• cechy - skład, opakowanie, instrukcja montażu

• oddziaływanie na inne wyroby

• wygląd - oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje użytkowania

• kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z użytkowaniem

dystrybutor - każdy, kto pośredniczy w drodze produktu od wytwórcy do konsumenta

PRODUCENT: ten, kto wytwarza produkt, występuje jako wytwórca firmując produkt swoim nazwiskiem, dokonuje naprawy/regeneracji towaru

Obowiązki dystrybutora:

• nie może dostarczyć produktów o których wie lub o których powinien wiedzieć, że nie spełniają wymagań

• powinien przyjmować od konsumentów informacje o zagrożeniach powodowanych przez produkty i przekazywać je producentom

• powinien przechowywać i udostępniać na żądanie konsumentów dokumentację niezbędną do sprawdzenia bezpieczeństwa produktu

Co zrobić, gdy uważamy, że zakupiony produkt jest niebezpieczny??

• Zgłosić problem sprzedawcy, który musi przyjąć zgłoszenie i przekazać je zarówno producentowi, jak i Inspekcji Handlowej. Musi również poinformować konsumenta, któ jest odpowiedzialny za ewentualnie powstałą szkodę, niezależnie od zwrotu zapłaconej za towar ceny

• Jeśli sprzedawca, od którego zakupiliśmy produkt już nie istnieje, możemy się zwrócić wprost do producenta

Jeżeli konsument dozna szkody wskutek używania produktu niebezpiecznego MA PRAWO ŻĄDAĆ ODSZKODOWANIA.

Konsument może wnieść powództwo o odszkodowanie jeśli szkoda polegała na:

• Śmierci lub uszkodzeniu ciała

• Poważnym uszkodzeniu lub zniszczeniu prywatnego mienia

Poszkodowany musi udowodnić:

• Szkodę

• Wadę towaru

• Związek przyczynowy pomiędzy wadą a szkodą.

Konsument nie musi udowadniać winy przedsiębiorcy

• Minimalna kwota, na którą konsument został poszkodowany, musi wynosić 500 euro

• Okres przedawnienia roszczeń z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny wynosi 3 lata od dnia, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i uzyskał dane dotyczące osoby zobowiązanej do jej naprawienia

• Jednak w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem dziesięciu lat od wprowadzenia produktu do obrotu

Jeżeli producentów jest kilku:

• Ich odpowiedzialność jest solidarna

• Dla konsumenta oznacza to, że może dochodzić od dowolnego z nich wypłacenia łącznej kwoty odszkodowania

Konsument może zawiadomić o produkcie Inspekcję Handlową, UOKiK lub Federację Konsumentów

• Inspekcja Handlowa jest organem kontrolującym produkty pod kątem spełniania przez nie wymagań bezpieczeństwa

W celu uwolnienia się od odpowiedzialności producent musiałby wykazać, że:

• Produkt nie został wprowadzony przez niego

• Produkt został wprowadzony do obrotu poza jego działalnością gospodarczą

• Niebezpieczeństwo nie istniało w produkcie przed wprowadzeniem

• Nie było możliwości przewidzenia niebezpieczeństwa produktu

• Niebezpieczna cecha wynikała z konieczności dostosowania produktu do wymagań przepisów powszechnie obowiązującego prawa

• Działanie siły wyższej i brak związku przyczynowego z niebezpieczną cechą produktu

• Producent materiałów, surowców, podzespołów produktu finalnego może powołać się na to , że przyczyną szkody była wadliwa konstrukcja albo niewłaściwe wskazówki producenta w zakresie użytkowania

UPRAWNIENIA PREZESA UOKIK:

• Może zakazać wprowadzenia produktu na rynek

• Może nakazać oznakowanie produktu ostrzeżeniami o zagrożeniach, jakie powoduje

• Może nakazać ostrzeżenie konsumentów np. przez zamieszczenie ogłoszenia w prasie

• Może nakazać wyeliminowanie zagrożenia

• Może nakazać wycofanie produktu z rynku:

• Może nakazać wycofanie produktu od konsumentów

• Odkupienie go od użytkowników za cenę, po jakiej go kupili, bez względu na stopień zniszczenia

• Odkupuje dystrybutor 9gdy konsument posiada dowód zakupu) lub producent

• Produkty uznane przez Prezesa UOKiK za niespełniające wymagań bezpieczeństwa są wpisywane do Rejestru produktów niebezpiecznych (wpis do rejestru może mieć charakter czasowy)

• Na przedsiębiorcę może zostać nałożona kara pieniężna w wysokości do 100 000 zł. Za wprowadzenie na rynek produktu umieszczonego w Rejestrze

• Może z własnej inicjatywy informować opinię publiczną o niebezpiecznym produkcie

INNE REJESTRY:

• KRAJOWY SYSTEM INFORMACJI O PRODUKTACH NIEBEZPIECZNYCH:

• Informacje o:

• Produktach, które nie spełniają ogólnych wymagań bezpieczeństwa; produkt zostaje objęty systemem po wpisaniu go do rejestru produktów niebezpiecznych

• Produktach, które nie spełniają szczegółowych wymagań bezpieczeństwa, produkt zostaje objęty systemem na wniosek organu wymienionego w art. 16 ust.1

• Wyrobach niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami, wyrób zostaje objęty systemem po wpisaniu go do rejestru wyrobów niezgodnych z zasadniczymi wymaganiami

• Innych produktach, jeżeli określają to przepisy odrębne, produkt zostaje objęty systemem w przypadkach określonych tych przepisach

• REJESTR PRODUKTÓW NIEBEZBIECZNYCH, który oprócz produktów nie spełniających ogólnych wymagań bezpieczeństwa, zawiera informacje o produktach nie odpowiadających szczegółowym wymogom, wyroby niezgodne z wymaganiami zasadniczymi, a także inne produkty, jeśli wynika to z przepisów odrębnych

• KRAJOWY SYSTEM MONITOROWANIA WYPADKÓW KONSUMENCKICH

• Wypadkiem konsumenckiej jest zdarzenie nagłe, pozostające w związku z użytkowaniem produktu, niezamierzone przez użytkownika, którego następstwem jest utrata życia lub uszkodzenie ciała wymagające pomocy medycznej

• Mimo podobieństwa do następstw, do wypadków konsumenckich nie zaliczamy:

• Wypadków przy pracy

• Wypadków zdarzających się w ruchu publicznym

• Skutków napaści innych osób

• Samookaleczeń i zamachów samobójczych

SYSTEM RAPEX

Utworzono dla zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów na obszarze Jednolitego Rynku Unii Europejskiej. Podstawą prawną funkcjonowania jest dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 3 grudnia 2001 w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów

• Głównym i bezpośrednim celem funkcjonowania systemu jest zapewnienie szybkiej wymiany informacji między państwami członkowskimi i KE na temat produktów stwarzających zagrożenie oraz środków podjętych w danym kraju, by wykluczyć lub ograniczyć ich wprowadzenie, a także ewentualne użytkowanie

• RAPEX obejmuje wszystkie produkty nieżywnościowe przeznaczone dla konsumentów oraz takie, które mogę być przez nich użyte

• Rejestr nie zawiera informacji na temat środków farmaceutycznych, wyrobów medycznych, pasz ani żywności (żywność posiada rejestr RASFF)

• Konsumenci mogą zapoznać się z informacjami znajdującymi się w systemie RAPEX na stronie internetowej KE

Wykład 9, 2009-05-08

Działania organizacji konsumenckich:

• Zmiana w świadomości konsumentów

• Zmiana traktowania polityki konsumenckiej przez rządy

WSPÓLNA POLITYKA KONSUMENCKA - przyczyny:

1. otwarcie granic jest dla konsumenta jednoznacznie pozytywne

2. Traktat Rzymski - państwa Wspólnoty wyraziły chęć prowadzenia takiej polityki

WSPÓLNA POLITYKA KONSUMENCKA - HISTORIA

• Połowa lat 70. - początek wspólnych działań państw Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w dziedzinie ochrony konsumenta

HISTORIA EUROPEJSKICH PROGRAMÓW KONSUMENCKICH

• PIERWSZY PROGRAM -

• Przyjęcie definicji „konsumenta” jako osoby, która nie jest tylko „nabywcą i użytkownikiem towarów i usług dla celów osobistych, rodzinnych lub grupowych, lecz także osobą zainteresowaną rozmaitymi aspektami życia społecznego, mogącymi bezpośrednio lub pośrednio oddziaływać nań jako konsumenta”

• umocnienie pozycji konsumentów poprzez:

• skuteczną ochronę zagrożeniami dla zdrowia i bezpieczeństwa konsumenta

• skuteczną ochronę przez uszczerbkiem jego interesów ekonomicznych

• możliwość uzyskania pomocy, porady oraz zadośćuczynienia za poniesione szkody lub straty

• informację i edukację konsumencką

• DRUGI PROGRAM

• projekt drugiego programu przyjęty został w maju 1981r.

• przygotowano cztery projekty dyrektyw dotyczących:

• ochrony konsumenta w umowach zawieranych poza siedzibą przedsiębiorstwa

• reklamy wprowadzającej w błąd

• odpowiedzialności za wadliwe produkty

• kredytu konsumenckiego

• Narzędzia:

• Edukacja różnych grup konsumentów z wykorzystaniem różnych środków

• Trzyletni Plan Działania Komisji w zakresie polityki konsumenckiej w EWG na lata 1990-92:

• Akcent kładziono przede wszystkim na tworzenie warunków zawierania transakcji na zjednoczonym rynku

• DRUGI TRZYLETNI PLAN

• 1993 - 1995

• Problemy bezpieczeństwa i usług

• Konsument to „osoba fizyczna lub prawna, mająca większą lub mniejszą siłę nabywczą i zapatrująca się w towary lub korzystająca z usług w celach niehandlowych”

• Plan koncentrował się na:

• Konsolidacji ustawodawstwa Wspólnoty w interesie konsumentów

• Podnoszeniu poziomu ochrony konsumentów

• Poprawa informacji i edukacji konsumenckiej (odpowiedzialność państwa0

• Ochrona konsumentów w zakresie usług finansowych

• Ochrona interesów konsumentów w dziedzinie dostarczania usług użyteczność publicznej - przez zapewnienie konkurencyjności

• Umożliwienie bezpiecznego korzystania z postępu technologicznego

• Bezpieczeństwo artykułów spożywczych

• Nowe podejście do kwestii konsumpcji (ochrona środowiska, wyrobienie odpowiednich nawyków konsumenckich)

• Wzmocnienie i rozszerzenie reprezentacji konsumentów

• Wsparcie państw Europy Środkowo - Wschodniej w rozwijaniu ich polityk konsumenckich

TRANSAKCJE TRANSGRANOICZNE

Zniesieniu barier handlu transgranicznego służy:

• Reprezentacja konsumentów zarówno na poziomie wspólnoty, jak i poszczególnych państw członkowskich

• Informacja konsumencka, dotycząca m.in. zasad funkcjonowania wspólnego rynku

• Bezpieczeństwo, obejmujące także bezpieczeństwo usług transgranicznych, transakcji zawieranych na odległość

STRATEGIA POLITYKI OCHRONY KONSUMENTA NA LATA 2002 - 2006

Czynniki uwzględniane przy opracowaniu strategii:

• Wprowadzenie waluty euro

• Zmiany społeczne, ekonomiczne i technologiczne (zmiany wzorców konsumpcji, zakupy przez Internet, wzrost znaczenia usług)

• Korzyści wynikające z jednolitego rynku, handel transgraniczny - wymaga stworzenia przepisów wzbudzających zaufanie do transakcji transgranocznych

• Poprawa zarządzania (otwartość, uczestnictwo, odpowiedzialność, skuteczność i spójność) wzrost korzyści dla konsumentów

• Łączenie polityki konsumenckiej z innymi politykami wspólnotowymi

• Zwiększenie korzyści konsumentów wynikające z utworzenia jednolitego rynku

• Przygotowanie UE do rozszerzenia

Wysoki poziom ochrony konsumentów

Środki:

1. Harmonizacja w dziedzinie bezpieczeństwa produktu i usług

2. Ochrona interesów ekonomicznych i prawnych wszystkich obywateli UE, niezależnie od miejsca dokonania zakupu

3. Rozwijanie administracyjnych ram współpracy pomiędzy państwami członkowskimi

4. Rozwój środków odwoławczych dla konsumenta

Warunki:

1. Prawidłowa transpozycja przepisów europejskich do prawodastw krajowych

2. Skuteczne i konsekwentne stosowania tego prawa przez kompetentne instytucje

3. Zwiększenie dostępności środków odwoławczych

Skuteczna ochrona konsumenta = konsumenci wpływają na politykę, mają narzędzia promowania swoich interesów

RZĄDOWA POLITYKA KONSUMENCKA NA LATA 1998-1999

CELE:

• Wzmocnienie bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów

• Wzmocnienie bezpieczeństwa ekonomicznego (ochrona przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, monopolistycznymi i czynami nieuczciwej konkurencji)

• Zapewnienie faktycznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości poprzez stworzenie uproszczonych procedur dochodzenia roszczeń konsumenckich

• Zapewnienie powszechnego dostępu do informacji i edukacji konsumenckiej

• Stworzenie warunków prawnych i finansowych rozwoju ruchu konsumenckiego

• Zaktywizowanie organów samorządu terytorialnego w zakresie działalności prokonsumenckiej

ZADANIE POLITYKI KONSUMENCKIEJ NA 2000 - 2001

Kontynuacja strategii na lata 1998 - 1999.

PRIORYTETY:

• Nowe regulacje prokonsumenckie, dotyczące bezpieczeństwa zdrowotnego i ochrony interesów ekonomicznych konsumentów

• Zwiększenie skuteczności nadzoru rynkowego

• Harmonizacja polskiego prawa konsumenckiego ze standardami europejskimi

• Umacnianie infrastruktury instytucjonalnej ochrony konsumentów

• Rozszerzenie współpracy i dialogu z pozarządowymi organizacjami konsumenckimi

• Popularyzacja wiedzy konsumenckiej

INSTYTUCJE REALIZUJĄCE PROGRAM

PRZYJĘTE ROZWIĄZANIA

• Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów

• Krajowy system informowania o produktach niebezpiecznych ZAPEWNIENIE

• Krajowy system monitorowania wypadków konsumenckich BEZPIECZEŃSTWA

• Zamiast systemu RAS-RAPEX (szybkiej inf. o niebezpiecznych produktach) TRAPEX

• Zapewnienie dostępu do systemu dochodzenia roszczeń:

• Nowelizacja ustawy o Inspekcji Handlowej utworzono przy IH Stałe Polubowne Sądy Konsumenckie (SPSK)

• Zapewnienie dostępu do informacji:

• Realizowane przez OUKiK, jednostki IH oraz organizacje konsumenckie

• Bezpłatne poradnictwo konsumenckie poprzez świadczenie pomocy przez prawników i wolontariuszy Federacji Konsumentów

• W mediach: polityka informacyjna

• Inspekcja Handlowa - edukacja konsumencka w szkołach

• Warunki prawnego i finansowego wspierania rozwoju ruchu konsumenckiego

• Od 1 stycznie 1999 - instytucja powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumenta

RZĄDOWA POLITYKA KONSUMENCKA NA LATA 2002 - 2003

CELE:

• Osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów

• Zapewnienie bezpieczeństwa ekonomicznego konsumentów i ochrony przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi

• Zbudowanie efektywnego systemu dochodzenia roszczeń

• Stworzenie warunków rozwoju i pogłębiania wiedzy konsumenckiej

ROZWIĄZANIA PRAWNE:

• Nowa ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktu

• Ustawa o sprzedaży konsumenckiej

• nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (regulująca kwestie promocji)

• nowelizacja ustawy o kredycie konsumenckim)

15.05.2009

Strategia polityki konsumenckiej UE na lata 2007-2013

Wzmocnienie pozycji konsumentów, polepszenie ich dobrobytu oraz zapewnienie ich skutecznej ochrony

Główne zadania:

- wzmocnienie pozycji konsumenta UE poprzez rzetelne informowanie oraz zwiększenie przejrzystości rynku i zaufania, którego źródłem jest skuteczna ochrona konsumenta

- zwiększenie dobrobytu konsumenta w odniesieniu do cen, wyboru, jakości i bezpieczeństwa. Dobrobyt leży u podstaw dobrze funkcjonujących rynków

- skuteczna ochrona konsumentów przed poważnymi zagrożeniami

Rola polityki konsumenckiej UE w %

- wzrost zakupów w internecie

- wzrost zakupów transgranicznych

- wzrost zakupów w internecie w innym kraju

Priorytety:

1. Lepsze monitorowanie rynków konsumenckich oraz krajowych polityk konsumenckich

- opracowanie narzędzi monitoringu i wskaźników pozwalających na dokonywanie oceny funkcjonowania rynku z punktu widzenia konsumenta

- opracowanie wskaźników i statystyki w dziedzinach:

- poziomtransgranicznego handlu na rynkach

- „przedsiębiorca - konsument”

- zbieżność/ rozbieżność cen

- zgodność z prawem

- zaufanie

- skargi konsumentów, ceny dostęp i satysfakcja

- w dziedzinie bezpieczeństwa konsumentów

- ogólnowspólnotowy system zbierania danych na temat urazów i wypadków związanych z produktami i usługami

- poprawa zasobu wiedzy dotyczącej zagrożeń związanych z bezpieczeństwem towarów i usług oraz istniejący wspólny projekt badawczy „E/S- Chem Risk”

2. Lepsze uregulowania prawne w dziedzinie ochrony konsumenta

- zielona księga w sprawie przeglądu dorobnku wspólnotowej w dziedzinie praw konsumenta, ma na celu

- unowocześnienie przepisów konsumenckich UE

- uproszczenie i poprawienie otoczenia regulacyjnego

- komisja chce się zając trudnościami specyficznymi dla konkretnych dyrektyw ( oferty długoterminowe, usługi turystyczne) kredyty konsumenckie, sprzedaż konsumentom usług finansowych na odległość)

3. Lepsze środki egzegwowania prawa i dochodzeń roszczeń

- kontynuacja działań wdrażania tych sytuacji, które zostały rozpoczęte

- monitoring krajowych systemów wykonawczych

4. Lepsze informowanie i edukowanie konsumenta

- współfinansowanie zarządzania siecią europejskich centrów konsumenckiech (ECC- Net)

- zwiększanie nakładów szkolnego kalendarza „kalendarz europejski” iopracowania kolejnych wydań

Konsumenci w centrum innych polityk i regulacji UE

- detaliczne usługi finansowe

- przyjęcie zielonej księgi w sprawie detalicznych usług finansowych oraz w Białej księgi w sprawie kredytów hipotecznych

- ochrona konsumenta w dziedzinie usług użyteczności publicznej

Strategia polityki konsumenckiej w latach 2007 - 2009 w Polsce - odwołuje się do podstawowych wartości europejskich, a poza tym:

- demokracja

- solidarność

- subsydiarność

Realizowana przez :

- UOKIK

- samorząd (rzecznicy)

- pozarządowe organizacje konsumenckie

Ministerstwa

Cele polityki konsumenckiej kontynuacja poprzednich strategii.

A nowe:

- reguła ponownej kontroli rynków, które były już przedmiotem szczegółowych badań prezesa UOKIK

- ochrona praw konsumentów na rynku dóbr własności intelektualnych w kontekście zmieniających się form dystrybucji

- wdrażania mechanizmów współpracy w zakresie Rozporządzenia 2006/2004/ WE

- zapewnienie kontynuacji rozwoju projektów t.j Baza Skarg Konsumentów oraz Infolinia

- wzmacnianie doradztwa w sprawach dotyczących kredytów konsumenckich

- stymulacja rozwoju nowych instrumentów służących egzekwowaniu praw konsumentów, t.j. powództwa zbiorowe oraz rozwój systemu on- line, służących rozstrzygnięcuy sporów konsumenckich (ODR)

- realizacja celów polityki konsumenckiej wymaga wzmocnienia dotychczasowych .... (tu mi się urywa tekst)

- ustawa o ochronie konkurencki i konsumentów

- ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów

TYLE MAM

Ochrona interesów konsumenta

1

KONSUMERYZM

POLITYKA KONSUMENCKA

RUCH KONSUMENCKI

Państwo, rząd

Organizacje społeczne, obywatele

Polityka konsumencka w UE

legislacja

Sądownictwo

sądy

Parlament i inne kompetentne organy

Instytucje i organizacje ochrony konsumenta w UE

Instytucje Unii Europejskiej

Organizacje konsumenckie na poziomie Unii Europejskiej

inne organizacje

Parlament Europejski,

Komisja Europejska (EC),

Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów (DG SANCO),

Europejska Grupa Konsultacyjna ds. Konsumentów (ECCG);

(EC),

Stowarzyszenie Konsumentów Europejskich(AEC),

Europejskie Stowarzyszenie na rzecz Koordynowania Reprezentacji Konsumentów w Normalizacji (ANEC),

Europejska Organizacja Konsumencka (BEUC);

Komitet Organizacji ds. Rodzin przy Unii Europejskiej (COFACE), Europejska Wspólnota Spółdzielni Spożywców

Organizacje przedsiębiorców

Organizacje konsumenckie

Administracja publiczna

REALIZACJA PROGRAMU

---