Rachunkowość finansowa

• Informacje głównie dla odbiorców zewnętrznych

• Regulowana prawnie przez ustawę, krajowe oraz międzynarodowe standardy

• Stosuje się w miarę jednolite zasady wyceny

• Zachowuje cechy rzetelności, wiarygodności prawidłowości

• Informacje głównie ex post

• Sprawozdania finansowe mają jednolity format i muszą być ujawnione

Rachunkowość zarządcza

• Informacje głównie dla kierownictwa jednostki

• Opiera się na miernikach, relacjach i modelach z rachunkowości finansowej ale ich dobór zależy od zarządzających

• Stosuje się równolegle różne zasady wyceny

• Zorientowana na istotność, szybkość i koszt informacji

• Zorientowana na przyszłość

• Raporty finansowe tworzone zgodnie z bieżącymi potrzebami

Klasyfikacja zasad rachunkowości

Stopień generalizacji:

• Fundament, Nadrz., Ogólne, Szczeg.

• Obowiązek stosowania

• Sposób unormowania

Nadrzędna: Koncepcja wiernego i rzetelnego obrazu (true and fair view)

Wierne, zgodne z prawdą odzwierciedlenie rzeczywistości gospodarczej, uczciwa prezentacja sytuacji majątkowej i finansowej, dokonań i zmian w sytuacji finansowej jednostki

Fundamentalne:

• Memoriałowa - Efekty transakcji i zdarzeń gospodarczych są ujmowane w rachunkowości w momencie ich wystąpienia, niezależnie od przepływu środków pieniężnych

• Kontynuacji działania - założenie, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć działalność w nie zmniejszonym istotnie zakresie

Nadrzędne:

• Kontynuacji działania - założenie, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć działalność w nie zmniejszonym istotnie zakresie

• ostrożności - dokonywanie realnej wyceny aktywów oraz pełne uwzględnianie zobowiązań; uznawanie przychodów za zrealizowane wówczas, jeśli jest to pewne a kosztów z chwilą poniesienia

• ciągłości - dokonywanie w kolejnych latach jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych, by za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne

Podstawowe obszary pomiaru w rachunkowości:

• Sytuacja finansowa jednostki

• Rentowność, opłacalność działalności gospodarczej

Kategorie pomiaru sytuacji finansowej:

AKTYWA: Zasoby majątkowe:

• kontrolowane przez jednostkę

• wiarygodnie określonej wartości,

• powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń,

• które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

PASYWA:

Zobowiązania: wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń :

• o wiarygodnie określonej wartości,

• które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki

Kapitał własny

Równowartość aktywów netto (Akt - Zob)

Kategorie pomiaru dokonań jednostki:

Rentowność:

Przychody i zyski: uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych:

• o wiarygodnie określonej wartości,

• w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań,

• które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób, niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli

Koszty i straty: uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych

• o wiarygodnie określonej wartości,

• w formie zmniejszenia wartości aktywów albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw

• które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób, niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli

PARAMETRY WYCENY:

Cena zakupu: kwota należna sprzedającemu

• - podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy,

• + obciążenia o charakterze publicznoprawnym (import)

• + koszty związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu,

• - rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.

Koszt wytworzenia produktu:

• Koszty bezpośrednie - wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny.

• Uzasadniona część kosztów pośrednich - zmienne pośrednie koszty produkcji oraz ta część stałych pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych (normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych - przeciętna, zgodna z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowanych remontów).

Cena/wartość sprzedaży netto: Możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena jego sprzedaży

• - podatek od towarów i usług i podatku akcyzowego,

• - rabaty, opusty i inne zmniejszenia

• - koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży

• + dotację przedmiotową.

Wartość godziwa: Kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy

• zainteresowanymi

• dobrze poinformowanymi,

• niepowiązanymi ze sobą stronami

Klasyfikacja aktywów:

Aktywa operacyjne

• Aktywa rzeczowe

• Rzeczowe aktywa trwałe

• Zapasy

• WNiP

• Należności

Aktywa inwestycyjne:

• Aktywa finansowe

• Papiery wartościowe

• udzielone pożyczki

• aktywa pieniężne

• Nieruchomości

• WNiP

• inne

ŚRODKI TRWAŁE: Rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi:

• o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok

• kompletne

• zdatne do użytku

• przeznaczone na potrzeby jednostki

W skład wchodzą w sczeg.:

• nieruchomości - w tym grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

• maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

• ulepszenia w obcych środkach trwałych,

• inwentarz żywy.

Zasady ustalania wartości początkowej ŚT:

Sposób pozyskania, a parametr wyceny:

• Zakup - Cena nabycia

• Wytworzenie - Koszt wytworzenia

• Nieodpłatne otrzymanie, Aport - Cena sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu

Cena nabycia, koszt wytworzenia: Ogół kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy montażu przystosowania do przyjęcia do używania, w tym również:

• nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy,

• koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.

ZWP

• aktualizacja wyceny,

• ulepszenie polegające na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji, w wyniku których zwiększa się wartość użytkowa wyrażona dłuższym okresem użytkowania, większą zdolnością wytwórczą, lepszą jakością produktów lub niższymi kosztami jego eksploatacji.

AMORTYZACJA:

Systematyczne rozłożenie w czasie obciążeń wyniku finansowego wartością środków trwałych przez ich ekonomicznie uzasadniony okres użytkowania.

Funkcje amortyzacji:

• kosztowa - jest składnikiem kosztów działalności gospodarczej, w wyniku czego oddziałuje na wynik finansowy,

• Umorzeniowa - stanowi miernik zużycia środków trwałych,

• odtworzeniowa - stanowi instrument gromadzenia środków pieniężnych na odtworzenie kapitału.

Czynniki kształtujące wysokość odpisów:

• WP

• okres użytkowania

• metoda amortyzacji

Przy ustalaniu okresu użytkowania można uwzględnić:

• liczbę zmian, na których pracuje środek trwały,

• tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

• wydajność środka trwałego

• prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

• przewidywaną przy likwidacji wartość sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

Metody amortyzacji:

• metoda liniowa:

roczna stopa (T - przew. czas uż.)

stawka amortyzacyjna

W_O - wartość rezydualna

• metoda malejącego salda:

stawka w danym roku

Wb_t - Wartość bieżąca w danym roku

• metoda sumy cyfr rocznych

t - rok, dla którego liczymy

stawka amortyzacyjna

• metoda naturalna:

stawka amortyzacyjna

PR - planowana wielkość pracy, jaką wykona dany środek trwały w całym okresie użytkowania

PRB - rzeczywiście wykonana praca w danym okresie

Wycena środka trwałego na dzień bilansowy

WP - odpisy amort., - odpisy z tyt. trwałej utraty wartości

Trwała utrata wartości

• Zachodzi, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych

• Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto a w przypadku jej braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej

ŚT w budowie:

Środki trwałe w okresie ich:

• budowy,

• montażu

• ulepszenia istniejącego środka trwałego

Kryterium	Rodzaj
Sposób wykonania	wykonywane systemem gospodarczym realizowane przez obce jednostki
Uzyskane efekty	nowe obiekty środków trwałych ulepszone środki trwałe inwestycje bez efektu gospodarczego
Sposób wykorzystania po zakończeniu budowy	środki trwałe nieruchomości inwestycyjne
Stan prawny	własne wspólne (w budowie bierze udział kilka podmiotów, które stają się właścicielem ustalonej w umowie części środka

Moment wyceny, a parametr:

• Wycena bieżąca - w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem (elementy składowe jak przy środkach trwałych)

• Wycena na dzień bilansowy - w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE:

• Możliwe do zidentyfikowania

• niepieniężne składniki aktywów

• nie mające postaci fizycznej,

• będące w posiadaniu jednostki gospodarczej w celu wykorzystania w produkcji lub dostarczaniu dóbr lub świadczeniu usług, lub w celu oddania do odpłatnego używania osobom trzecim, lub w celach związanych z działalnością administracyjną jednostki

WNiP: Nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania:

• o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok,

• przeznaczone do używania na własne potrzeby jednostki, a w szczególności:

• autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,

• prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,

• know-how.

• nabyta wartość firmy

• koszty zakończonych prac rozwojowych

Podział:

• prawa majątkowe

• szcz. rodz. długoterminowe rozl. kosztów

Koszty zakończonych prac rozwojowych: Koszty poniesione na własne potrzeby, powstałe przed podjęciem produkcji lub zastosowaniem technologii, zaliczane są do wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli spełnione są następujące warunki:

• Produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone a dotyczące ich koszty prac rozwojowych są wiarygodnie określone;

• Techniczna przydatność produktu lub technologia została stwierdzona i odpowiednio udokumentowana i na jej podstawie jednostka podjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii;

• Koszty prac rozwojowych zostaną, według przewidywań, pokryte przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.

Przykłady prac rozwojowych:

• Prace projektowe, wykonanie i badanie prototypów i modeli doświadczalnych, które zostały wykonane przed ich wdrożeniem do produkcji seryjnej lub użytkowania,

• Projektowanie narzędzi, przyrządów do obróbki, form i matryc z wykorzystaniem nowej technologii,

• Projektowanie, wykonanie i działanie linii próbnej, której wielkość uniemożliwia prowadzenie ekonomicznie uzasadnionej produkcji przeznaczonej na sprzedaż;

• Projektowanie, wykonanie i badanie wybranych rozwiązań w zakresie nowych lub udoskonalonych materiałów, urządzeń, produktów, procesów, systemów oraz usług

Wartość firmy:

Różnica między

ceną nabycia jednostki

a niższą od niej

wartością godziwą przejętych aktywów netto

(aktywa netto = aktywa - zobowiązania)

Źródła renomy nabywczej firmy:

• zdolny, sprawny zarząd,

• efektywnie pracująca załoga przedsiębiorstwa

• pozycja na rynku wyznaczona przez udział sprzedaży danego wyrobu w rynku,

• stabilność marki, czyli zdolność utrzymania klientów,

• perspektywy jednostki na tle sytuacji rynkowej

• strategiczne położenie geograficzne

• korzystne warunki kredytowe wynikające z wypracowanej reputacji

Ujemna Wartość firmy:

Nadwyżka

wartości godziwej przejętych aktywów netto

nad

ceną nabycia przedsiębiorstwa

Zasady rozliczania:

• część do wysokości nie przekraczającej wartości godziwej aktywów netto - RMP, rozliczane przez okres będący średnią ważoną okresu EU nabytych i podlegających amort. ŚT

• pozostała część - pozostałe przychody operacyjne

Zasady ust. WP WNiP

Składnik	Sposób pozyskania	Parametr wyceny
Prawa majątkowe	Zakup	Cena nabycia
Prawa majątkowe	Nieodpłatne otrzymanie Aport	Cena sprzedaży takiego samego lub podobnego składnika
Koszty prac rozwojowych	Wytworzenie	Koszt wytworzenia
Wartość firmy	Zakup jednostki Aport Odpłatne użytkowanie	Różnica między ceną nabycia jednostki a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto

Cena nabycia, koszt wytworzenia WNiP: Ogół kosztów poniesionych przez jednostkę do momentu przyjęcia składnika WNiP do używania, w tym również:

• nie podlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy,

• koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.

UWAGA!

• WP nie podlega zmianom (brak odp. aktualizujących oraz ulepszeń)

Amortyzacja WNiP:

• Czynniki kształtujące wysokość odpisów amortyzacyjnych:

• takie same jak przy środkach trwałych

• Główny wyznacznik okresu użytkowania praw majątkowych:

• ograniczenia prawne (okres, na jaki prawo zostało nabyte)

• Ograniczenia w zakresie amortyzacji wartości firmy:

• Podstawowy okres amortyzacji wartości firmy - 5 lat (w uzasadnionych przypadkach może być przedłużony do 20 lat)

• Amortyzacja wartości firmy metodą liniową

• Odpisy amortyzacyjne obciążają pozostałe koszty operacyjne

• Ograniczenia amortyzacji kosztów prac rozwojowych:

• Maksymalny okres amortyzacji - 5 lat

Wycena WNiP na dzień bilansowy:

WP - odpisy amort. - trwała utrata wartości

Różnice w amortyzacji bilansowej i podatkowej:

• przedmiot amortyzacji:

Prawo bilansowe	Prawo podatkowe
Wszystkie środki trwałe oraz WNiP z wyjątkiem gruntów nie służących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową	Różnice w definicji ŚT oraz WNiP (np. inwestycje, koncesje, inwentarz żywy) Wyłączenia spod amortyzacji lub z kosztów uzyskania przychodów (np. składniki wykorzystywane w działalności nie podlegającej opodatkowaniu, know-how wniesiony w postaci aportu, wszystkie grunty, limitowana amortyzacja samochodów osobowych)

• podstawa amortyzacji:

Prawo bilansowe	Prawo podatkowe
Wartość do odtworzenia	Wartość początkowa (nie zawsze ustalana tak jak w prawie bilansowym- np. wartość firmy; nie uwzględniana wartość rezydualna i odpisy z tytułu trwałej utraty wartości)

• stawki amortyzacji:

Prawo bilansowe	Prawo podatkowe
Brak - jednostka ustala okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych uwzględniając jedynie czynniki określone w uor (wyjątek: wartość firmy i koszty prac rozwojowych-5 lat	Dla ŚT stawki podstawowe określone w wykazie, możliwość ich podwyższania lub obniżania i stosowania stawek indywidualnych dla ŚT ulepszonych lub używanych; Dla WNiP określone minimalne okresy amortyzacji

• metody amortyzacji:

Prawo bilansowe	Prawo podatkowe
Decyzja jednostki. Wyjątek: wartość firmy-metoda liniowa, możliwość odpisu jednorazowego od niskocennych składników	Metoda liniowa obowiązkowa dla WNiP, degresywno-liniowa możliwa dla ŚT z grup 3-6 i 8 KŚT oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych jednorazowy odpis dla składników o wartości poniżej 3.500

ROZRACHUNKI:

• Należności: Wynikające z przeszłych zdarzeń prawo otrzymania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości oraz w określonym terminie, związane z działalnością jednostki lub wynikające z przepisów prawa

• Zobowiązania: Wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki

Cechy charakterystyczne:

• Ścisłe określenie osoby dłużnika i wierzyciela

• Akceptacja przez obie strony sumy będącej przedmiotem rozrachunków

• Ścisłe określenie czasu zapłaty wynikającego z uzgodnień pomiędzy stronami rozrachunku lub z przepisów prawa

Szczególne przypadki rozrachunków:

• Roszczenia (roszczenia sporne) powstają wówczas, gdy kontrahent nie akceptuje należności lub jej części

• Rozliczenia - rozrachunki, w stosunku do których wierzyciel lub dłużnik musi przeprowadzić postępowanie w celu ich potwierdzenia, ustalenia sumy i tytułu lub ustalenia osoby dłużnika lub wierzyciela

Podział rozrachunków:

• wg terminu uregulowania

• długoterminowe

• krótkoterminowe

• wg kryterium podmiotowego

• z kontrahentami (odbiorcami, dostawcami)

• z instytucjami publicznymi

• US

• ZUS

• UC

• wg kryterium przedmiotowego

• handlowe

• z tytułu dostaw i usług

• niehandlowe

• z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń

• z tytułu wynagrodzeń

• z innych tytułów

• wg waluty

• krajowe

• zagraniczne

• wg terminowości zapłaty

• nieprzeterminowane (prawidłowe)

• przeterminowane (nieprawdłowe)

• wg pewności dokonywanych rozliczeń

należności	zobowiązania
pewne	bezwarunkowe
wątpliwe	rezerwy
	warunkowe

• wg możliwości wyegzekwowania

należności	należności i zob.
ściągalne	przedawnione
nieściągalne	umorzone

Należności nieściągalne, przedawnione i umorzone:

• Nieściągalność należności - udokumentowany brak możliwości wyegzekwowania należności w sposób opłacalny

• Przedawnienie należności - upływ przewidzianego prawem czasu dochodzenia wierzytelności

• Umorzenie należności - zwolnienie kontrahenta z obowiązku i rezygnacja ze ściągania należności

W każdej z powyższych okoliczności - konieczność spisania należności

Wycena rozrachunków krajowych

	Należności	Zobowiązania
w ciągu roku	Wartość nominalna
na dzień bil	Kwota wymaganej zapłaty z zachowaniem ostrożności	Kwota wymaganej zapłaty

Wycena rozrachunków zagranicznych

	Należności	Zobowiązania
w ciągu roku	W wartości nominalnej przeliczonej na złote wg średniego kursu NBP w dniu powstania rozrachunku lub kursu przyjętego w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę dokumencie
na dzień bil.	wg średniego kursu NBP
na dzień zapłaty	kurs kupna banku obsł. jend.	kurs sprzedaży banku obsł. jedn.

Odpisy aktualizujące od należności dokonuje się w odniesieniu do:

• należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości - do wysokości należności nie objętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem

• należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeśli majątek dłużnika na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej wysokości

• należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, zaś ocena sytuacji finansowej dłużnika wykazuje, że spłata należności nie jest prawdopodobna - do wysokości nie pokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem

• należności przeterminowanych i nie przeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców - w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu

Metoda szacowania wysokości odpisu ogólnego:

• metoda procentu od należności

Dni przeterm.	30-60	60-180	180+	razem
Wielkość należności	1.000k	600k	200k	1.800k
Szacowany % nieściągalności	20	40	80
Wysokość odpisu	200k	240k	160k	600k

• Metoda procentu od sprzedaży - oparta na udziale należności wątpliwych w wielkości sprzedaży kredytowej

• Wartość sprzedaży kredytowej 1.000.000,-

• Dotychczasowy udział należności nieściągalnych w wartości sprzedaży 5%

• Wysokość odpisu 50.000,-

INWESTYCJE

Aktywa posiadane w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności:

• aktywa finansowe oraz

• te nieruchomości i WNiP, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia tych korzyści

Klasyfikacja inwestycji:

• Finansowe

• aktywa finansowe

• Niefinansowe

• Nieruchomości inwestycyjne

• Ruchomości inwestycyjne

• WNiP

Nieruchomości inwestycyjne: Nieruchomość jest zaliczana do inwestycji, jeśli jest utrzymywana w posiadaniu jako źródło przychodów z czynszów lub ze względu na przyrost jej wartości bądź dla obu tych korzyści jednocześnie

Wycena początkowa

Sposób pozyskania, a podstawa wyceny:

• zakup - cena nabycia

• wytworzenie - koszt wytworzenia (z uwzg. finansowania zewnętrznego)

WP może ulec zmianie (akt. wyceny, ul.)

Wycena bilansowa

Nieruchomości inw.
Cena nabycia minus odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub wart. godziwa, lub wycena jak dla ŚT
Skutki przeszacowania
pozostałe koszty operacyjne

Ujęcie skutków operacji wynikowych dot. nier. inw.: Skutki operacji wynikowych dotyczących nieruchomości inwestycyjnych ujmowane są jako efekty pozostałej działalności operacyjnej. Należą do nich m.in.:

• Otrzymywane czynsze,

• Amortyzacja nieruchomości inwestycyjnych

• Zyski/straty ze sprzedaży

Aktywa finansowe

1. Aktywa pieniężne: Aktywa w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych, dewiz. Składają się na nie:

• Środki pieniężne (w kasie i na rachunkach bieżących)

• Inne środki pieniężne (czeki obce, weksle obce, bony pieniężne, lokaty terminowe - płatne i zapadalne w ciągu 3 miesięcy od ich wystawienia, nabycia lub założenia- oraz środki pieniężne w drodze)

• Inne aktywa pieniężne (naliczone memoriałowo odsetki od aktywów finansowych oraz należne dywidendy)

2. Instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki

• Instrument kapitałowy Kontrakt, z którego wynika prawo do majątku jednostki, pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wszystkich wierzycieli, a także zobowiązanie się jednostki do wyemitowania lub dostarczenia własnych instrumentów kapitałowych

3. Prawo do otrzymania aktywów pieniężnych lub prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach

• Instrument finansowy - Kontrakt, który powoduje powstanie

• aktywów finansowych u jednej ze stron i

• zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze stron

• pod warunkiem, że z kontraktu zawartego pomiędzy dwiema lub więcej stronami jednoznacznie wynikają skutki gospodarcze

Klasyfikacja aktywów finansowych:

• długoterminowe

• udziały, akcje

• inne papiery wartościowe

• udzielone pożyczki

• inne aktywa finansowe

• krótkoterminowe

• j/w

• aktywa pieniężne

Wycena aktywów finansowych na dzień nabycia/powstania:

• cena nabycia lub

• cena zakupu, jeśli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są znaczące

Wycena aktywów finansowych
na dzień bilansowy:

Rodzaj aktywów	Metoda wyceny
Długoterm. aktywa finansowe	Cena nabycia pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości Wartość godziwa Cena nabycia przeszacowana do ceny rynkowej Metoda praw własności (udziały lub akcje w jednostkach podporządkowanych
Krótkoterm. aktywa finansowe	cena nabycia lub cena rynkowa, zależnie od tego, która z nich jest niższa, cena (wartość rynkowa), w inny sposób określona wartość godziwa, jeśli nie istnieje aktywny rynek,
Udzielone pożyczki	Kwota wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności
Aktywa pieniężne	Wartość nominalna

Wycena bilansowa aktywów finansowych:

1. Aktywa długoterminowe

• Cena nabycia pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub

• Wartość godziwa

• Możliwość przeszacowania ceny nabycia do ceny rynkowej

• udziały w jednostkach podporządkowanych - metoda praw własności

• skorygowana cena nabycia (jeśli określony termin wymagalności)




Skutki przeszacowania
koszty/przychody finansowe lub kapitał z aktualizacji

2. Udzielone pożyczki

• Kwota wymaganej zapłaty z zachowaniem ostrożności

• Skorygowana cena nabycia

• Wartość godziwa (do 3 miesięcy)




Skutki przeszacowania
koszty/przychody finansowe

3. inwestycje krótkoterminowe:

• Cena nabycia lub cena rynkowa, zależnie od tego, która jest niższa

• Cena (wartość) rynkowa lub inaczej określona wartość godziwa

• Skorygowana cena nabycia




Skutki przeszacowania
koszty/przychody finansowe

4. Środki pieniężne:

• wartość nominalna

Aktywny rynek:

• Ceny są jawne

• Istnieją potencjalni nabywcy i sprzedawcy

• Przedmioty obrotu są porównywalne

Jednostki powiązane: Grupa jednostek obejmująca jednostkę dominującą lub znaczącego inwestora, jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone

Ujęcie skutków operacji wynikowych dotyczących aktywów finansowych:

Skutki operacji wynikowych dotyczących aktywów finansowych ujmuje się:

• W wyniku finansowym, w segmencie działalności finansowej (odsetki, dywidendy, skutki aktualizacji wyceny, zyski/straty ze sprzedaży)

• W kapitale z aktualizacji wyceny (skutki przeszacowania inwestycji długoterminowych do ceny rynkowej)

ZAPASY (rzeczowe aktywa obrotowe)

• materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby,

• wytworzone lub przetworzone przez jednostkę wyroby gotowe zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji oraz

• towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym

Klasyfikacja zapasów:

1. Nabywane:

• materiały

• podstawowe

• pomocnicze

• paliwo

• części zapasowe

• opakowania

• odpadki poprod.

• towary

2. Wytwarzane

• produkty gotowe

• Prod. niezak. (półprod. i prod. w toku)

Momenty wyceny zapasów

• wycena przychodu zapasów

• materiałów i towarów

• WG

• wycena rozchodu zapasów

• wycena na dzień bilansowy

1. Wycena przychodu materiałów i towarów
w cenach rzeczywistych:

• cena nabycia

• cena zakupu

• koszty zakupu odnoszone w koszty bieżącego okresu

• koszty zakupu rozliczane w czasie

Rozliczanie w czasie kosztów zakupu




Wnkz - wskaźnik narzutu kosztów zakupu

Kzsp - stan początkowy kosztów zakupu

Kzbo - przyrost kosztów zakupu w danym okresie

Zsp - stan początkowy zapasów

Zbo - wzrost stanu zapasów w bieżącym okresie

Wycena produktów gotowych
w rzeczywistych kosztach wytworzenia:

• Koszty bezpośrednie:

• Zużyte materiały bezpośrednie

• Koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcja

• Inne koszty doprowadzające produkt do postaci i miejsca z dnia wyceny

• Uzasadniona część kosztów pośrednich

• Zmienne pośrednie koszty produkcji

• Część kosztów stałych, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych

Metody wyceny rozchodów zapasów:

• Szczegółowej identyfikacji cen (kosztów)

• Cen (kosztów) przeciętnych

• Ceny (kosztu) najwcześniejszej (FIFO)

• Ceny (kosztu) najpóźniejszej (LIFO)

Wycena przychodu zapasów w stałych cenach ewidencyjnych:

• Materiały i towary:

• na poziomie ceny nabycia (cena rzeczywista = stała cena +/- OCE odchylenia od stałych cen ewidencyjnych )

• na poziomie ceny zakupu (cena rzeczywista = stała cena +/- OCE+ koszty zakupu)

• Towary:

• na poziomie ceny sprzedaży netto (cena rzeczywista = stała cena - OCE z tytułu marży)

• na poziomie ceny sprzedaży brutto (cena rzeczywista = stała cena - OCE z tytułu marży - OCE z tytułu VAT)

• Produkty gotowe:

• na poziomie kosztów planowanych (koszt rzeczywisty = stała cena +/- OCE od kosztów rzeczywistych)

Odchylenia od cen ewidencyjnych:

• ujemne (kredytowe, zmniejszające), powstają, gdy cena rzeczywista jest mniejsza od ceny ewidencyjnej,

• dodatnie (debetowe, zwiększające), powstają, gdy cena rzeczywista jest większa od ceny ewidencyjnej.

Wycena rozchodu zapasów ujętych w stałych cenach ewidencyjnych:

Stała cena ewidencyjna skorygowana o narzut odchyleń:

Wno = (+/- Osp +/- Obo) / (Zsp - Zbo)

gdzie:

Wno - wskaźnik narzutu odchyleń

Osp - odchylenia przypadające na stan początkowy zapasów

Obo - odchylenia powstałe w bieżącym okresie

Zsp - stan początkowy zapasów

Zbo - wartość przychodu zapasów

No = Wno x Rbo

gdzie:

No - odchylenia przypadające na rozchód w bieżącym okresie

Rbo - wartość rozchodu w bieżącym okresie

Wycena bilansowa zapasów:

• Materiały i towary - Cena nabycia/zakupu nie wyższa niż cena sprzedaży netto na dzień bilansowy

• WG - Koszt wytworzenia nie wyższy niż cena sprzedaży netto na dzień bilansowy

• Produkcja niezakończona - Koszt wytworzenia, koszty bezpośrednie, materiały bezpośrednie lub brak wyceny, jeśli nie zniekształca to wyniku finansowego i stanu aktywów

Skutki utraty wartości zapasów:

W przypadku, gdy cena sprzedaży netto jest niższa od ceny nabycia (zakupu) lub kosztów wytworzenia - odpis aktualizujący w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych

Ewidencja materiałów i towarów:

Ewidencja w księdze głównej:

• Przychody, rozchody, stany zapasów w ujęciu wartościowym na kontach „Materiały, „Towary” , „Produkty gotowe” (lub na kilku kontach, np. „Materiały podstawowe”, „Materiały pomocnicze” itd.)

Ewidencja szczegółowa:

• ilościowa, prowadzona wyłącznie w jednostkach naturalnych,

• ilościowo-wartościowa, przy której ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych,

• wartościowa, prowadzona wyłącznie w jednostkach pieniężnych,

• odpisywanie w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu (na dzień bilansowy konieczność przeprowadzenia spisu z natury, wyceny stanu końcowego zapasów i korekty kosztów)

Ewidencja materiałów:

Operacje zwiększających stan materiałów:

• zakup,

• zwrot z produkcji,

• ujawnienie nadwyżki

• otrzymanie darowizny.

Operacje zmniejszające stan i wartość materiałów:

• wydanie do zużycia,

• ujawnienie niedoboru,

• przekazanie darowizny,

• sprzedaż,

• zmniejszenie wartości użytkowej.

Ewidencja towarów:

Operacje zwiększające stan towarów:

• zakup,

• ujawnienie nadwyżki,

• otrzymanie darowizny.

Operacje zmniejszające stan i wartość towarów:

• sprzedaż,

• ujawnienie niedoboru,

• przekazanie darowizny,

• zmniejszenie wartości handlowej.

Ewidencja WG:

Operacje zwiększające stan wyrobów gotowych:

• Przyjęcie z produkcji

• Ujawnienie nadwyżki

Operacje zmniejszające stan i wartość wyrobów gotowych:

• Sprzedaż

• Nieodpłatne przekazanie

• Wniesienie w postaci aportu

• Przekazanie na własne potrzeby jednostki

• Zmniejszenie wartości handlowej

SPRAWOZDANIE FINANSOWE

Uporządkowane przedstawienie sytuacji finansowej jednostki oraz przeprowadzonych przez nią transakcji przy zastosowaniu przyjętej formuły opisu i prezentacji danych czerpanych z ewidencji księgowej

Cel sprawozdań finansowych:

• Dostarczenie szerokiemu kręgowi użytkowników podejmujących decyzje gospodarcze, użytecznych informacji na temat sytuacji finansowej, wyników działalności i przepływów środków pieniężnych

• Przedstawienie wyników zarządzania przez kierownictwo powierzonymi mu zasobami

Cechy jakościowe sprawozdań finansowych

• zrozumiałość - łatwość rozumienia ich przez użytkowników, przy założeniu, że dysponują oni wystarczającą wiedzą i chcą zapoznać się z prezentowanymi informacjami

• przydatność - informacje ze sprawozdań finansowych wpływają na decyzje gospodarcze użytkowników, pomagając im ocenić przeszłe, teraźniejsze i przyszłe zdarzenia albo potwierdzają bądź korygują ich poprzednie oceny

• wiarygodność - informacje są wiarygodne, gdy nie zawierają istotnych błędów i są bezstronne oraz gdy użytkownicy mogą być pewni, że wiernie odzwierciedlają rzeczywistość

• porównywalność - wycena i prezentacja finansowych skutków podobnych transakcji i innych zdarzeń w ramach jednostki i w kolejnych okresach powinna być dokonywana w ten sam sposób

Rozszerzony obowiązek sprawozdawczy dla:

• banków oraz zakładów ubezpieczeń:

• jednostek działających na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych

• spółek akcyjnych,

• pozostałych jednostek, które w poprzednim roku obrotowym spełniły co najmniej dwa z następujących warunków

1) średnioroczne zatrudnienie - 50 osób

2) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego - równowartość w walucie polskiej 2,5 mln EURO

3) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy - równowartość w walucie polskiej 5 mln EURO

BILANS: sprawozdawczy wyraz rachunku majątku i kapitału

Podstawowy układ bilansu:

AKTYWA

A. Aktywa trwałe

1. Wartości niematerialne i prawne

2. Rzeczowe aktywa trwałe

3. Należności długoterminowe

4. Inwestycje długoterminowe

5. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

B. Aktywa obrotowe

1. Zapasy

2. Należności krótkoterminowe

3. Inwestycje krótkoterminowe

4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

PASYWA

A. Kapitał (fundusz) podstawowy

2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)

3. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)

4. Kapitał (fundusz) zapasowy

5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

7. Zysk (strata) z lat ubiegłych

8. Zysk (strata) netto

9. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

I. Rezerwy na zobowiązania

II. Zobowiązania długoterminowe

III. Zobowiązania krótkoterminowe

IV. Rozliczenia międzyokresowe

Rachunek zysków i strat: sprawozdawczy wyraz rentowności prowadzonej działalności

Segmenty wynikowe
w rachunku zysków i strat:

• Podstawowa działalność operacyjna

• Pozostała działalność operacyjna

• Działalność finansowa

• Zdarzenia nadzwyczajne

• Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

Segmenty wynikowe i etapy ustalania wyniku finansowego:

Przychody ze sprzedaży - koszty operacyjne

= wynik ze sprzedaży

+poz. przych. op -poz. koszty op.

= wynik z działalności operacyjnej

+ przychody fin. -koszty finansowe

= wynik z działalności gospodarczej

+ zyski nadzwyczajne -straty nadzw.

= wynik brutto

-obowiązkowe obciążenia WF

wynik netto

Warianty rachunku zysków i strat:

• Wariant porównawczy (oparty na układzie rodzajowym kosztów)

• Wariant kalkulacyjny (oparty na układzie funkcjonalno-podmiotowym)

Informacja dodatkowa:

• Wprowadzenie do sprawozdania finansowego

• Dodatkowe informacje i objaśnienia

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

• źródła pochodzenia oraz wielkości uzyskanych przez jednostkę środków pieniężnych i ich ekwiwalentów,

• kierunki i wielkość wykorzystania środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w toku działalności jednostki.

Obszary działalności, do których przyporządkowane są przepływy pieniężne:

• Działalność operacyjna - podstawowy rodzaj działalności oraz inne rodzaje działalności nie zaliczone do działalności inwestycyjnej lub finansowej.

• Działalność inwestycyjna - działalność, której przedmiotem jest zakup lub sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, długoterminowych inwestycji oraz krótkoterminowych aktywów finansowych oraz związane z tym pieniężne koszty i korzyści.

• Działalność finansowa - działalność, której przedmiotem jest pozaoperacyjne pozyskiwanie źródeł finansowania lub ich spłata oraz związane z tym pieniężne koszty i korzyści.

Uproszczony układ rachunku przepływów:

A. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej

I. Wpływy

II. Wydatki

III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I-II)

B. Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej

I. Wpływy

II. Wydatki

III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)

C. Przepływy pieniężne z działalności finansowej

I. Wpływy

II. Wydatki

III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)

D. Przepływy pieniężne netto razem (+-AIII+-BIII+-CIII)

Metody prezentacji przepływów pieniężnych:

• Metoda bezpośrednia - wykazywanie wpływów i wydatków i ustalanie przepływów pieniężnych netto jako różnicy między wpływami i wydatkami (obowiązkowa dla przepływów z działalności inwestycyjnej i finansowej)

• Metoda pośrednia (mająca zastosowanie tylko dla działalności operacyjnej) - ustalanie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej poprzez korekty wyniku netto polegające głównie na:

• wyłączeniu pozycji niepieniężnych przychodów i kosztów,

• wyłączeniu pozycji przychodów i kosztów wpływających na wynik finansowy ale dotyczących działalności inwestycyjnej lub finansowej,

• uwzględnieniu zmian krótkoterminowych aktywów i zobowiązań związanych z działalnością operacyjną.

Działalność operacyjna zestawiana metodą pośrednią:

A. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej

I. Zysk/strata netto

II. Korekty

III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (+-I +-II)

Zestawienie zmian w kapitale własnym:

Kapitał podstawowy na początek okresu

Zwiększenia (tytuły)

Zmniejszenia (tytuły)

Kapitał podstawowy na koniec okresu

…………………..

………………….

---