TECHNOLOGIE PRODUKCJI ZWIERZECEJ - sciaga, Ochrona środowiska, semestr 2


Wykład 1/Zwierzęta gospodarskie -(w rozumieniu prawa polskiego, ust. z 20.08.1997r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich):

-bydło -domowe, bawoły

-jeleniowate -jeleń, daniele (tylko z chowu fermowego)

-drób, świnie, owce, kozy, zwierzęta futerkowe (lisy, norka, tchórz, jenot, nutria, szynszyla, królik), pszczoły

- koniowate (kon i osiol)

Chów -zespół zabiegów w odniesieniu do zwierząt (utrzymywanie, pielęgnowanie) których celem jest otrzymywanie produktów (mleko, mięso, jaja, wełna).

Hodowla -zespół zabiegów w odniesieniu do zwierząt (ocena użytkowości, selekcja, dobór do rozrodu, utrzymywanie, pielęgnowanie…), których celem jest poprawa założeń dziedzicznych.

Podstawowe cechy domestykacyjne:

-łagodność i tzw. oswojenie

-zmiana proporcji budowy i większe otłuszczenie

-rozwój cech korzystnych dla człowieka

-utrata barw ochronnych

-zanik wielu instynktów (brak kwoczenia)

-utrata samodzielności w zdobywaniu pokarmu)

Towarowa produkcja rolnicza (mln zł)

60% produkcja zwierzęca

40% produkcja roślinna

Spożycie mięsa i podrobów

Mięso i produkty razem

mięso

wołowe

wieprzowe

drobiowe

Kozie i baranie

Polska

73,4

10,0

49,9

10,2

0,1

Szwecja

68,2

18,8

35,6

8,9

0,7

Niemcy

89,0

17,6

51,0

13,4

1,1

Grecja

81,8

22,0

25

15,5

13,3

Hiszpania

103,3

13,2

52,9

23,8

6,0

Stan pogłowia zwierząt gospodarskich w Polsce(tys. szt)

bydło

trzoda

owce

konie

1950r.

7 200

9 350

2 488

2 800

1985r.

11 055

19 170

4 837

1 373

2009r.

5 606

16 000

285

-

Pogłowie zwierząt gospodarskich na świecie:

-bydło mleczne -Europa

-owce -Australia i Nowa Zelandia (najwięcej), Anglia i rejon Morza Śródziemnego (znaczący producent), USA (tam gdzie są skupiska wyznawców judaizmu)

-trzoda -USA środkowa część

-konie -

-kozy -Afryka, Daleki Wschód

Stan pogłowia na swiecie zwierzat gospodarskich (tys.szt) w 2008 roku: trzoda chelwna 950 277; bydlo 1522005; owce 1138394; kozy 713235; konie 60900.

Pogłowie zwierząt gospodarskich na swiecie:

bydlo

owce

Kozy

Populacja 2006 rok, mln

1400

1100

840

Zmiany 1985-2005 (%)

+13

-1

+78

Do 10%- biologiczna norma; +78%- odkryto to co się staje modne, owce bardzo rozwineły się , jest to zwierze ratujace zycie i wytrzymale na trudne warunki.

Model zrównoważonego rozwoju UE opiera organizacje struktury przestrzennej państw i regionów na głębokim zrozumieniu uwarunkowań przyrodniczych, a funkcjonowanie gospodarki zestawia z ostrożnym zarządzaniem zasobami naturalnymi, zapewniając ich odnawialność oraz dostępność ich różnorodności i bogactwa także dla następnych pokoleń [Raport UE, Europa 2000]

Woj. Lubelskie (7,8% powierzchni kraju);

-2 Parki Narodowe

-17 Parków Krajobrazowych

-21 obszarów Natura 2000

-47 obszarów specjalnej ochrony siedlisk

-17 obszarów chronionego krajobrazów

-85 Rezerwatów przyrody

Struktura użytkowania rolniczego gruntów w woj. Lubelskim

-użytki rolne 62,7% w tym:

*grunty orne 77,2%

*sady 4%

*łąki 14%

*pastwiska 2,1%

*pozostałe 2,7%

-lasy 22,9%

-pozostałe 14,4%

Pogłowie zwierząt gospodarskich w woj. Lubelskim (% pogłowia krajowego)

-bydło 7,1%

-trzoda chlewna 6,6%

-owce 6,3%

-konie 13,5%

-kozy 8,7%

-drób 5,2%

Produkcja rolnicza w woj. Lubelskim

-mleko 859,7 mln l (7,1%)

-jaja 398,8 mln szt. (3,8%)

-wełna 78,4 tys. ton (8,3%)

-żywiec 316,6 tys ton (6,4%)

Zmiany populacji 1980-2005 (%): Afryka: bydlo (44); kozy (75); owce (43). Ameryka: bydlo (22); kozy (29); owce (-28). Azja: bydlo (-2); kozy (85); owce (-1). Europa: bydlo(-2); kozy (60); owce (12). Oceania: bydlo (9); kozy (133); owce (-31).

Rola zwierząt:

-źródło żywności

-ochrona środowiska

-atrakcja turystyczna

Znaczenie i zainteresowanie tematyka jakości prozdrowotnej żywności pochodzenia zwierzęcego wynika z zagrożenia chorobami cywilizacyjnymi.

Główne zastrzeżenia:

-zbyt wysoka zawartość tłuszczu

-niekorzystny profil kwasów tłuszczowych

-zbyt wysoka zawartość cholesterolu

Dieta polska a zalecenia WHO:

-energia z tłuszczów 40% v.s. 15-30%

-kw. Tłuszczowe

PUFA 5,5% V.S. 10%

PUFA n6:n3 20:1 v.s. 4:1

-spożycie cholesterolu 350 v.s. 300mg/dobę

Zalecenia dotyczące całej diety:

-dieta powinna być zrównoważona i zbilansowana równoważnymi produktami

-eliminowanie produktów zwierzęcych i pozbawienie wielu ważnych składników bioaktywnych…

-optymalizacja poziomu zawartości tłuszczu

-poprawa profilu kwasów tłuszczowych

-ograniczenie poziomu cholesterolu

-wzbogacenie w naturalne przeciw utleniacze

Technologie produkcji zwierzęcej a środowisko wykład 2 15.10.2010

Bydło

W Indiach ze względów religijnych nie jedzą mięsa. Europa-duże ilości bydła mlecznego i mięsnego, Stany Zjednoczone i Meksyk głównie bydło mięsne, Ameryka Południowa-bydło mięsne.

Owce

Zagłębie to Australia i Nowa Zelandia -produkcja wełny i mesa, rejon Morza Śródziemnego i Wielka Brytania drugie zagłębie.

Trzoda chlewna

Europa, Stany Zjednoczone-mięsne, w Chinach trzoda jest bardziej otłuszczona.

Konie

Europa i Ameryka- zwierzęta do rekreacji, zwierzęta sportowe do hipoterapii.

Kozy

Azja, Daleki Wschód, Afryka, Ameryka Południowa i trochę Meksyk.

Pokrój i typy użytkowe

Pokrój to zewnętrzna budowa ciała zwierząt.

Typ użytkowy

Grupa zwierząt domowych wyspecjalizowana w określonym kierunku produkcyjnym, cechy anatomiczne i fizjologiczne są utrwalone genetycznie.

Bydło-typy użytkowe

-jednokierunkowe

-dwukierunkowe

-wielokierunkowy

Bydło-produkty:

-mleko

-mięso

-skóry

-rogi i racice

-obornik

Bydło typu mięsnego

-wcześnie dojrzewające

-kościec lekki, krótkie nogi szyja

-bydło mocno umięśnione partie zadu i przodu tułowia

-sylwetka ma kształt prostokątny(z boku)

-cylindryczny (z przodu)

-masa ciała od 450-1800 kg

- Rasy: charolaise (rasa francuska); aberdeen angus (rasa brytyjska); blonde d'Aquitaine (rasa francuska); rasa błękitna belgijska; chianina (rasa włoska).

Bydło typu mlecznego

-budowa ciała sucha, kanciasta z wystającymi zewnętrznymi guzami biodrowymi i kulszowymi

-ścięgna i stawy dobrze zarysowane

-klatka piersiowa wąska lecz długa

-duże wymiona

-skóra cienka

-widoczne na podbrzuszu żyły mleczne

Rasy: jersey (hodowli nowozelandzkiej); holsztynsko-fryzyjska (hodowli kanadyjskiej- w Polsce: polska holsztyńsko-fryzyjska, w wieku 8 lat dala 20701 kg mleka w 305-dniowej laktacji, zawartosc tluszczu w mleku 4,2%, zawartosc bialka 3,4%); krowa „Beta”- mieszaniec, 87,5% genow rasy hf (cb x hf) w hodowli polskiej; krowa „Kania”- mieszaniec F1 (cb x hf) hodowli polskiej.

Bydło wszechstronnie użytkowe

-mocny kościec

-dobra muskulatura

-dobre cechy mleczne

-twarda ordynarna konstytucja

Rasy bydla (typ miesno-mleczny): rasa polska czerwona, rasa czerowno-biala holenderska, rasa czarno-biala hodowli polskiej.

Rasy bydla (typ mleczno- miesno- roboczy): rasa simentalska.

Rasy bydla roboczego typu uzytkowego (znaczenie historyjne): rasa siwa sstepowa węgierska.

Bydło typowo robocze

-twarda konstytucja

Owce-typy użytkowe

-jednokierunkowe

-kombinowany

-wszechstronnie użytkowy

Owce-typ wełnisty

-głowy rogate

-słabe umięśnienie

-bardzo duże ilości skóry, fałdy na karku

-wełna zwykle biała

- charakterystycznie zwiniety rog

Rasy merynos. Rasy: tryk rasy merynoprekos i rasy rambouillet (stare rasy); merynos australijski i kaukaski (rasy obecne).

Owce w typie mięsnym

-patrz bydło mięsne

-krótka, rzadka wełna

- bez rogów

Rasy- dorset, berishone, southdown, czarnogłówka, Ila

Rasy: dorset brytyjska, berlichone francuska, southdown, owce downowe angielskie-np. krotkowelnisty; rasy suffolk, czarnogłówka (polska/niemiecka), dorset rogaty, iil de france, charolaise francuska (najwiecej ras miesnych jest brytyjskich i francuskich).

Owce-typ wełnisto-mięsny

-rasa kant, polskie owce nizinne, polskie owce długowełniste, merynos polski

Owce typu mlecznego

-patrz bydło mleczne

Rasa-fryzyjska, rasa fińska, Romanowska, karakuł

Rasy: rasa fryzyjska- sztandarowa rasa mleczna!! ; rasa fińska- dosc mleczna, bardzo plenna; owce kożuchowe: wrzosówka (charakterystyczna budowa wlosa, nie spilsnia się); rasa romanowska (bardzo wysoka plennosc).

Owce-typ wszechstronny użytkowy

-polska owca górska

Owce (typ smuszkowy): rasa karakuł- wymagaja bardzo suchego klimatu.

Rasy kóz mlecznego typu użytkowego

-patrz bydło mleczne

Rasa seaheńska, toggenburska, alpejska, francuska

Rasy kóz typu mięsnego

-rasa burska

Rasy kóz wełnistych

-rasa angorska

Kozy puchowe

-rasa kaszmirska

Kozy wszechstronnie użytkowe

-rasa biała uszlachetniona polska

Cechy konia wierzchowego

-żywy nerwowy temperament

-sylwetka lekka, sucha, długie linie szyi, głowy, łopatek

-ścięgna i mięsnie dobrze zarysowane

-wąska długa klatka piersiowa

-rasy-czysta krew arabska, pełna krew angielska

Konie pośpiesznopociągowe

-masywniejsze od koni wierzchowych

-konstytucja sucha dobrze zarysowane mięśnie i ścięgna

-długie ramię, pojemna klatka piersiowa

-najefektywniejszy kłus

-rasy-kłusak orłowski, kłusak francuski

Konie wszechstronnie użytkowe

-masywniejsze od wierzchowych

-wysokość w kłębie 150-170cm

-głowa średniej długości

-klatka piersiowa głęboka i szeroka

-zad rozłupany

-nogi mocne niezbyt krótkie

-rasa-oldenburska, koń śląski, małopolski

Rasy ciężkie

-masywna budowa ciała

-krótkie grube nogi

-głęboka szeroka klatka piersiowa

-zad rozłupany

-rasa persheron(franc.)

Konie juczne

-konik polski, fiording

Wykład 3

Świnie

Europa środkowo-wschodnia, wschodnia Azja, rejon Wielkich jezior w USA

Rasy świń mięsnego typu użytkowego:

- szybkie tempo wzrostu

- późne dojrzewanie

- duże dobowe przyrosty masy ciała 800g/dobę

- sylwetka wydłużona, równoległoboczna

- szynki dobrze wypełnione

Np. Świnie wielkie białe (polska, angielska, zwisłoucha), hampshire, pietrain (najbardziej mięsna na świecie)

Typ tłuszczowo-mięsny

- wczesne dojrzewanie

- szybkie tempo wzrostu

- wałeczkowata budowa ciała

- tułów krótki i szeroki

- ryj krótki

- kończyny krótkie

Np. puławska

Typ słoninowy

- małe tempo wzrostu

- późne dojrzewanie

- masa ok. 150kg

- pokrój prymitywny

- słabe umięśnienie

- głowa ciężka

- tułów krótki karpiowaty

- nogi długie mocne

Np. Mangalia

Typ smalcowy

- wcześnie dojrzewa

- głowa mała

- walcowaty tułów

- krótkie nogi

Drób

Typ mięsny lekki

- trójkątna sylwetka, mała masa ciała, białe zausznice np. leghorn

Typ nieśny średnio ciężki (ogólno użytkowy)

- wolne tępo wzrostu, tułów zbliżony do prostokąta, grzebień pojedynczy, zausznice okrągłe czerwone np. polbar, rhode island, sussox

Kaczki

Typ ogólno użytkowy (mięsne)

Pekin

Indyki

Typ mięsny - biały szerokopierśny

Gęsi

Typ mięsny - pomorska biała

Typy budynków inwentarskich

- ściołowe: -płytkie

- głębokie

- bezściołowe

+uwięziowe

+wolnostanowiskowe

+wolnowybiegowe

Bydło

Tucz bydła: obory, jałowniki, cielętniki, bukaciarnie

Krowy mleczne: obory uwięziowe, ściołowe lub bez

wolnostanowiskowe, ściołowe lub bez; boksowe, kombiboksy

uwięziowe - należy zapewnić:

- dostęp do wody, paszy

- możliwość udoju

- porodu (na stanowisku)

Wolnostanowiskowe:

- nie mają wydzielonych legowisk

- trudniej utrzymać czystość krów

- dój w hali udojowej

- poród w oddalonym pomieszczeniu

- głęboka warstwa ściółki

Boksowe - boksy pełnią funkcję wypoczynkową

Kombiboksowe - miejsce wypoczynku i zapewnienie dostępu do paszy

Dla bydła mięsnego:

- małe wymagania jeśli chodzi o pomieszczenie

- w sezonie pastwiskowym - pastwisko cala doba

- na czas zimowy także ... wolnostanowiskowe lub wolnowybiegowe

Stajnie dla koni

- uwięziowe

- bezuwięziowe: boksowe, wolnostanowiskowe - grupowe

Dla dorosłego konia 20m2 wybiegu

Pastwisko:

- ok. 0,5ha na 1 konia

- 1-2 godziy dziennie dostęp do swobodnego wybiegu

Chlewnie:

- wolnostanowiskowe: boksowe, grupowe

- sciołowe lub bezściołowe

Pomieszczenia dla: loch, knurów, warchlaków, tuczarnie

Owczarnie

- ściołowe - głębokie

- bezściołowe (rzadko)

- bez uwięzi

Kurniki

Systemy:

- intensywny - zamknięte w regulowanych parametrach środowiska

- półintensywny - z ograniczoną możliwością korzystania z wybiegu

- ekstensywny - z pełną dostępnością do wybiegu

- ściołowe

- klatkowe (bateryjne)

Normy zagęszczenia (m2/szt.)

Bydło:

Porodówka - 3

Krowy mleczne:

- System uwięziowy - 2,2

- System bezuwięziowy - 4,5

Mięsne - 1-2,5

Cielęta - 0,8

Trzoda:

Knury - 2,5

Lochy - 1,5-2,5

Lochy z prosiętami - 5

Tuczniki - 0,5-0,8

Owce:

Maciorki - 0,8-1,3

Tryki - 2,5

Jagnięcia - 0,5-0,7

Kury:

Nioski - 1/6

Młodzież - 1/8

Kurczęta - 1/12

Konie:

10m2 w boksach/koń

Klacze ze źrebięciem 12m2

Zwierzę powinno mieć zapewnione:

- dostęp do wody, paszy

- minimalne wymiary stanowiska

- prawidłowo wykonana i funkcjonująca wentylacja

- właściwa tem, oświetlenie, skł powietrza

- prawidłowe gromadzenie i przechowywanie i zagospodarowanie odchodów

wykład4

  1. Technologie drobnotowarowe:

- tradycyjne
- specjalistyczne

  1. Technologie wielkotowarowe
    - tradycyjne
    - przemysłowe

Technologie drobnotowarowe tradycyjne:

Technologie drobnotowarowe specjalistyczne:

Technologie wielkotowarowe tradycyjne: (powyżej 2 sztuk dużych/ha)

Technologie przemysłowe;

Technologie rozrodu zwierząt - użytkowanie rozpłodowe jest podstawą. Rozród spełnia funkcje:

Układ rozrodczy samca:

Układ rozrodczy samicy:

Dojrzałość płciowa rozpłodowa

Bydło 5-12 miesięcy 14-20

Świnie 5-6 9-12

Owce 5-8 8-18

Konie 12-18 36-48

Kozy 5-6 8-18 (75% masy ciała dorosłego osobnika)

Spermatogeneza - proces wytwarzania i dojrzewania plemników

Oogeneza - proces tworzenia się Komorek jajowych

Podział ze względu na ruje:

Monoestryczne - jednorurowe (1/rok): futerkowe, dziko żyjące

Poliestryczne - wielorurowe:

- asezonalne (ruje pojawiają się przez cały rok) - świnie, bydło

- sezonowe (ruje tylko w określonych porach roku) - owce, kozy i konie

Cykl płciowy:

- faza pęcherzykowa

- faza ciałka żółtego

Długość cyklu płciowego

Długość rui

Długość ciąży

Krowa

21 dni

14 godzin

280dni

Locha

21

2 dni

114

Owca

17

35 godzin

150

Klacz

22

6 dni

340

koza

21

35 godzin

150

Masa ciała przy urodzeniu/wykluciu

Ciąże pojedyncze : bydło, konie

Wielopłodowe: owce (1-6 zykle1-2), kozy, świnie (do kilkunastu)

Zabiegi biotechnologiczne związane z rozrodem:

Wykład 5 Mleko przez samicę ssaków produkowane jest w okresie laktacji. Laktacja jest to okres miedzy porodem a zanikiem funkcjonowania gruczołu mlecznego(zasuszenie). Laktacja u krowy trwa 305 dni. Laktacja okres od jednego do drugiego wycielenia. Na razie utrzymuje się na stałym wysokim poziomie, po pewnym czasie maleje u krów, ok. 60 dni przed porodem -zasuszenie-zaprzestanie doju. Po porodzie ok. 2m-cy jest zacielenie (krowa jest jałowa przed tym okresem). U innych zwierząt sytuacja jest podobna, przy czym inna jest długość trwania ciąży. Jeśli wydajność mleka spada poniżej 20%, należy krowę zasuszyć-najmniejsze prawdopodobieństwo zapalenia wymienia. Mleko służy do wykarmiania młodych i do celów towarowych. Kozy, krowy, owce-są gatunkami , które dają duże ilości mleka. Mleko klaczy nie jest produkowane w Polsce, ale w innych krajach jest bardzo popularne. Mleczne użytkowanie świń-na razie brak.

Czynniki warunkujące użytkowość mleczna:

βBiałko jaja kurzego 100%. Białko mleka krowy 91%-białko serwatkowe 100%.

Fenomen mleka owcy, kozy, krowy

Kwas nienasycony 18-węglowy z 2 wiązaniami podwójnymi- kw. linolowy- CLA lub SKL, przypisuje mu się właściwości utleniające, skuteczny w leczeniu osteoporozy, przeciw arteriosklerozie, działa antynowotworowo. Żywienie zwierząt jest czynnikiem decydującym o ilości kwasu CLA i u krów żywionych na pastwisku jest go 5-ciokrotnie więcej niż u krów żywionych systemem przemysłowym.

Frakcje tłuszczu

Działanie

Monoacylogricerole

Antywirusowe, antybakteryjne

Fosfolipidy

Antykancerogenne, antyoksydacyjne

Sfingomieliny

Antykancerogenne, antyoksydacyjne

Kwas masłowy (BA)

Antybakteryjne

CLA 18:2 9cis 11 trans

Antykancerogenne, antymutagenne

CLA 18:2 10 cis 12 trans

antylipogeniczne

Koncentracja CLA w tłuszczu mleka

Klacz

0,09±0,04

Krowa

0,70-1,17(mg/100g tłuszczu)

Owca

1,2-3,0

Koza

0,38-1,1

Kobieta

0,09-0,49

Użytkowanie mięsne zwierząt gospodarskich

Żywiec żeźny - Żywe zwierzęta(najczęściej młode) po zakończeniu tuczu/opasie przeznaczone do uboju w celu pozyskania mięsa(główny produkt), tłuszczu, skór i kości.

Rodzaje żywca-bydło:

Produkt finalny: cielęcina, młoda wołowina, stara wołowina

Świnie do kastracji:

Produkt finalny: wieprzowina, słonina

Owce

Produkt finalny: jagnięcina, baranina

Kozy

Produkt finalny: kozina młoda/stara

Konie

Produkt finalny: konina

Drób

Bezgrzebieniowce

Zwierzęta futerkowe

Mierniki użytkowości mięsnej

-przyżyciowe

-poubojowe

Przyżyciowe

Przyrosty dobowe

Bydło 919-1200

Świnie 650-900

Owce 200-300

Konie 800-1500

Czynniki warunkujące użytkowość mięsną:

wykład 6

Zwierzęta futerkowe

Rola futer:

- oznaka bogactwa

- ozdoba

- ochrona człowieka przed chłodem

Handlem zajmowały się stowarzyszenia, tzw faktorie, które z jednej strony zaopatrywały myśliwych w sprzęt myśliwski, odzież i żywność, a z drugiej - skupowały najczęściej za marne pieniądze - pozyskiwane przez nich skóry. Zatrudnienie przy przerobie skór oraz szyciu konfekcji znajdowało wielu ludzi żyjących w miastach ówczesnej Europy.

Pierwsze udane próby chowu lisów pospolitych (odłowione młode melanistyczne lisy) były przeprowadzone przez Kanadyjczyków - Daltona i Qultoa, którzy w 1894 roku założyli pierwszą farmę lisów.

Kiedy pierwsi hodowcy lisów uzyskali przychówek, odchowali go i po pewnym okresie czasu sprzedali pierwsze skóry uzyskane od zwierząt pochodzących z niewoli, uzyskane na aukcji futrzarskiej ceny były czterokrotnie wyższe niż za skóry zwierząt z odłowu, a produkcja obiecywała wysoka opłacalność.

Sukcesy odniesione przez D i Q spowodowały że w 1910r było już 16 ferm lisich na wyspie Księcia Edwarda. Założono tez tam pierwszy Związek Hodowców Lisów Srebrzystych mający na celu ochronę interesów hodowców.

1926 - pierwsza ferma w Polsce

Zwierzęta hodowane od dawna dla produkcji futer (i mięsa):

- owca karakułowa

- królik

Zwierzęta futerkowe udomowione niedawno, bądź zwierzęta u których proces domestykacji jeszcze się nie zakończył:

- lis polarny

- lis pospolity (srebrzysty)

- jenot

- szynszyla

- szop pracz

- norka

Zwierzęta które znajdują się w okresie prób hodowlanych:

- soból

- bóbr

- ryś

- piżmak

- borsuk

- kuny

Zwierzęta domowe (skóry jako produkt uboju):

- cielęta

- jagnięta

- koźlęta

- psy

- koty

- źrebięta

Zwierzęta mięsożerne

Lis pospolity

- samica 4,5-6 kg samiec 6-9 kg

- dł. ciała 63-72 cm

- reprodukcja: ruja od końca I do końca III

ruja u samicy 2-3 dni

dł. użytkowania 5-6 lat

dł. ciąży 51-53 dni

wielkość miotu 3-6 nawet 12 szczeniąt

Lis polarny

- samica 6-7 kg samiec 8-9 kg

- dł. ciała 65-75 cm

- reprodukcja: ruja od końca II do początku V

ruja u samicy 3-8 dni

dł. użytkowania 4-5 lat

dł. ciąży 50-56 dni

wielkość miotu 6-12 nawet 23 szczeniąt

Jenot

- 6-8 kg

- dł. ciała 64-66 cm

- reprodukcja: ruja początek I do końca III

dł. użytkowania 5-6 lat

dł. ciąży 58-64 dni

wielkość miotu 6-8 nawet 12 sztuk

stosunek poligamii 1-4 (5)

Norka amerykańska

- samica 1-1,5 kg samiec 2,5-3 kg

- dł. ciała samica 38 cm samiec 44 cm

- reprodukcja: ruja III (owulacja prowokowana)

ruja u samicy 4-5 dni

dł. użytkowania 3-4 lat

dł. ciąży 36-85 dni (45-55)

wielkość miotu 4-6 nawet 15 sztuk

stosunek poligamii 1-4 (5)

diapauza

Tchórz

- samica 0,8-1,2 kg samiec 1,6-2,2 kg

- dł. ciała samica 38 cm samiec 42 cm

- reprodukcja: ruja III (prowokowana)

względnie monoestryczne

dł. użytkowania 3-4 lat

dł. ciąży 41-42 dni

wielkość miotu 6-8 nawet 12 sztuk

Roślinożerne

Nutria

- 4,5-6 kg

- dł. tułowia 50-70 cm dł. ogona 35 cm

- reprodukcja: poliestryczne

dojrzałość płciowa w wieku 4-6 miesięcy

dojrzałość rozpłodowa 7-9 miesięcy 3,5 kg

powtarzający się cykl płciowy samicy trwa średnio 25-30 dni

ruja u samicy 2-3 dni

dł. użytkowania 3-4 lat

dł. ciąży 128-132 dni

wielkość miotu 1-12 najczęściej 6 sztuk

Szynszyla

- 500-700 g

- dł. tułowia 25-30 cm dł. ogona 15 cm

- reprodukcja: poliestryczne

dł. użytkowania 3-4 lat

dł. ciąży 105-112 dni

wielkość miotu 1-4 sztuk

poligamia 1-4 (6)

Królik

- małe 2,2-3 kg średnie 3-4,5 kg duże 5,5 kg

- dł. tułowia 25-30 cm dł. ogona 15 cm

- reprodukcja: poliestryczne

dł. użytkowania 1-3 lat

dł. ciąży 30 dni

wielkość miotu 4-8 sztuk

Konsolidacja branży futrzarskiej

Dążenie do poprawy wyników produkcyjnych

- inseminacja lisów

- profilaktyka zdrowotna

- bilansowanie karmy

Korzyści z hodowli:

- produkcja tłuszczu

- produkcja nawozów naturalnych

- produkcja odpadów poubojowych

- miejsca pracy

- zagospodarowywanie odpadów zwierzęcych

- dla zwierząt dziko żyjących

Odpady:

- zwierzęta padłe

- odpady poubojowe

- maczki zwierzęce

- ryby i odpady rybne

- odpady drobiarskie

Tłuszcz:

- preparaty farmaceutyczne

- przemysł kosmetyczny

Nawozy:

- odchody

- gnojowica

Praca:

- na farmie

- w obrocie skórami

- przemysł garbarski i kuśnierski

- organizacje hodowlane

- lekarze medycyny weterynaryjnej

Zagrożenia z hodowli:

- zanieczyszczenie środowiska

- zachwianie równowagi biologicznej

Zanieczyszczenia: wody, gleby, powietrza

Zachwianie równowagi:

- ucieczka zwierząt z terenu farm

- wypuszczanie zwierząt

Wykład 7

Czynniki warunkujące poziom użytkowości mięsnej:

-rasa/genotyp

-płeć

-wiek

-żywienie

Krzyżowanie towarowe:

-wyższa płodność i plenność mieszańców międzyrasowych

-lepsza u mieszańców zdolność przystosowania do warunków środowiska wyrażająca się większą ich żywotnością i odpornością

-większe przyrosty i lepsze wykorzystanie paszy oraz poprawa mięsności mieszańców

Krzyżowanie towarowe (uwarunkowania)

-wartość użytkowa kojarzonych sztuk

-trafny wybór komponentów (ras lub linii) do krzyżowania

-kolejność krzyżowania zwierząt określonych ras w przypadku krzyżowania dwufazowego

-właściwy wybór rasy matecznej i rasy ojcowskiej

Krzyżowanie przemienne (owce)

Krzyżowanie rotacyjne (w każdym pokoleniu mieszańców wszystkie tryczki są przeznaczone na rzeź, a najlepsze maciorki do krzyżowania z kolejną rasą mięsną

Bydło -opas cieląt

-do masy ciała 80kg

-do wieku 60dni życia

-mleko, pasza treściwa, siano

Tucz brojlerów

*do 42-49 dni życia

*do 2,2 kg masy ciała

-tucz kur dorosłych

*produkcja uboczna

*po zakończeniu użytkowania mięsnego

-Wełna- to włókno uzyskiwane z okrywy włóknianej owiec, lam, wielbłądów, niektórych ras kóz, królików (def.zoologiczna)

-wełna -to włókno pochodzenia zwierzęcego mające właściwości przędne i zdolności spilśnienia się bez domieszki innych włókien (def. Technologiczna)

Czołowi producenci wełny:

-Australia ok. 25% światowej produkcji

-Chiny ok.18%

-Nowa Zelandia ok. 11%

-Argentyna ok. 3%

Chemiczna budowa wełny

-chemicznie włókno wełniane jest ciałem białkowym, keratyną, składajacą się z 17 aminokwasów

Pierwiastek %

-C -50-52%

-O2 -20-25%

-N -16-17%

-H -6-7%

-S- 2-5%

Wełna to proteina bogata w siarkę (90-95%) masy cystyny, która kształtuje wiele cech fizyko -chemicznych wełny

Rodzaje włosów występujących w wełnie owiec:

-włosy pożądane -puchowe, przejściowe, rdzeniowe

-włosy niepożądane

-Włosy puchowe -najczęściej ich grubość sięga 30µm. W odroście rocznym uzyskuje się od 5 do 10cm. Najbardziej pożądane w przemyśle włókienicznym. Występują w wełnach merynosowych. Zbudowane z dwóch warstw, korowej i łuski.

-Włosy przejściowe -grubość od 30-40µm. zbudowane z warstwy korowej i łuski. W tych włosach może pojawić się przerywany rdzeń. W przyroście rocznym uzyskują 10-15cm. Charakterystyczne dla wełen krzyżówkowych

-włosy rdzeniowe -grubość 40-70µm. zbudowane z warstwy korowej, łuski włosa. Przyrost roczny do 25cm.

Włosy niepożądane

-włosy martwe (kemp) -grube, krótkie, łamliwe. Mocno rozbudowany rdzeń otoczony cienkim pierścieniem warstwy korowej. Krótko rosną, mogą występować na całym polu obrostu ciała zwierzęcia. Nie barwią się.

-włosy nadranne -grube, długie, wyrastające ponad powierzchnią jednolitego runa, mogą być rdzeniowe lub przejściowe.

-włosy psie -wyrastają na miejscach zabliźnionych, gdzie nie ma gruczołów łojowych i potnych. Są grube, sztywne o silnym połysku.

Występowanie włosów martwych i nadrannych jest wadą genetyczną.

Włosy łączą się ze sobą za pomocą włókienek wiążących i tłuszczopotu tworząc zespoły włosowe:

-słupek

-koszyczek

Wełna jednolita -zespoły włosowe run jednolitych słupki. Słupki mogą przybierać różne kształty (cylindryczne, stożkowate, maczugowate, owalne)

Wełna mieszana -zespół włosowy koszyk, w którym może …. 3 frakcje:

-rodzaje koszyków:

*Proste

*stożkowe

*loczkowe

Cechy jakości wełny:

-grubość wełny -sortyment wełny

-długość wełny

-wytrzymałość

-Wydłużenie wełny -rozciągliwość

-karbikowanie

-barwa

-połysk

W praktyce stosuje się 2 skale sortymentowe:

-literową -gdzie do każdej litery alfabetu dopasowana jest odpowiednia grubość wełny -najcięższe A

-bradfordzka -wykorzystywana w przemyśle włókienniczym. Określa wyprzędnąć wełny. Mówi nam ile motków wełny można wyprzęść z 1 funta wełny.

Wełny -długość pozorna. Mierzona na owcy przy zachowaniu naturalnej karłowatości.

-wełna zgrzebna -wełna, która z jakichkolwiek powodów nie może być przerobiona systemem czesnkowym (dł. nie mniejsza niż 2cm) są mniej wytrzymale na rozczesywanie

-wełna czesankowa -wełna do czesania, wełna najczęściej jakości cienka wyrównane pod względem grubości (minimalna dł. 5cm)

Karbikowanie

-włosy odchylają się rytmicznie od pionowej wzdłuż całej dł. Włosa

-postać karbikowania może być różna od normalnego poprzez wąskie rozciągnięte

*normalny karbik

*karbik wydłużający

Wykład 8 Odchody zwierzęce

Racjonalna gospodarka odchodami:

-właściwe usuwanie

-prawidłowe magazynowanie

-utylizacja i zagospodarowywanie

Zagrożenia dla środowiska:

-niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wód gruntowych

-podwyższona amoniaku do atmosfery

-akumulacja fosforanów w glebie

Zanieczyszczenia: azotany, fosforany, sód, potas

Rodzaje odchodów: gnojowica, obornik, gnojówka

Gnojowica:

-w budynkach bezściełowych

-mieszanina kału, moczu i wody technologicznej

Obornik:

-w budynkach ściołowych

-mieszanina kału, częściowo moczu i ściółki

Gnojówka:

-w budynkach ściołowych

-przefermentowany mocz

Produkcja gnojowicy:

Zwierzę

Na dobę(kg)

Rocznie(t)

Krowa

60

22

Owca

6

2

Świnia

10

3,5

Produkcja obornika:

Zwierzę

Na dobę(kg)

Rocznie(t)

Krowa

30

10

Owca

3

1

Świnia

5

1,7

Rocznie w skali kraju w przybliżeniu 51 mln ton obornika.

Produkcja gnojówki:

Zwierzę

Na dobę(kg)

Rocznie(t)

Krowa

15

5,5

Owca

1,5

0,5

świnia

2,5

1

Odchody gazowe: amoniak, metan, substancje zapachowe.

Amoniak:

-uwalniany z moczu pod wpływem rozkładu mocznika przez ureazę

-większe ilości w oborach bezściołowych

-80% amoniaku wydzielanego do atmosfery pochodzi z produkcji zwierzęcej i innych form działalności rolniczej.

Roczne wydzielanie amoniaku (kg) w przeliczeniu na SD (SZTUKA DUŻA).

Krowa: 18-26,2

Świna: 17,5-39,4

Drób: 13-80

Owca: 19-36

Koń: 9-18,2

Metan: powstaje w żwaczu, rocznie w przybliżeniu 55ks 1 SD (500KG).

Chemiczne metody ograniczania emisji gazów i odorów:

-superfosfat (dodatek do ściółki) niweluje wydzielanie amoniaku i innych gazów

-zeolity, węgiel brunatny- działanie bakteriostatyczne, dezodorujące

Biologiczne metody ograniczania emisji gazów i odorów:

-autotroficzne bakterie chemosyntetyzujace: NITROSOMONAS, NITROBACTER- rozkładający amoniak, TIOBACTER, TIOBACILLUS, THIOWIX-rozkładające siarkowodór

-materiały filtrujące: żyzna gleba, torf, kora drzew, kompost

Żywieniowe metody ograniczania emisji gazów i odorów:

-fitaza i celuloza jako dodatki do pasz dla świń i drobiu- ograniczają o 5% emisję azotu i do 20-30% fosforu

-poprawnie zbilansowana dawka pokarmowa- zmniejszenie o 10-15% zawartości azotu i fosforu w odchodach

-dieta niskobiałkowa dla świń uzupełniana aminokwasami- zmniejszenie wydalania azotu o 3%

Zagospodarowanie obornika:

-nawóz organiczny w przybliżeniu 30t/ha

-produkcja biohumusu

-produkcja biogazu

Zagospodarowanie gnojowicy:

-nawóz organiczny 26 000 l/ha-gnojowica świńska i 38 000l/ha - gnojowica bydlęca

-oczyszczalnie (mechaniczne, chemiczne, biologiczne) - bardzo drogie

-produkcja biogazu

Rozporządzenie Ministra ochrony środowiska zasobów rolnych i leśnictwa z 14 lipca 1982r.:

-inwestycje szczególnie szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzi - ponad 500 DJP

-inwestycje mogące pogorszyć stan środowiska

50-500 DJP - chów bezściołowy

100-500 DJP- chów ściołowy

10-500 DJP- zwierzęta futerkowe mięsożerne

-nowe fermy o powierzchni 50 SD- chów ściołowy i powierzchni 100SD -chów bezściełowy, specjalne zezwolenie (Monitor Polski 1991r. nr. 16 poz. 126)

-zbiorniki na gnojowicę lub gnojownie poza podwórzem od strony północnej lub płn. - wsch.

-pojemność składowisk umożliwiające przechowywanie do 12 miesięcy

- gnojownie w gospodarstwach utrzymujących 5 SD

wymogi dotyczące ochrony środowiska w innych krajach DANIA- na 1ha -1,7SD; FRANCJA- produkcję trzody chlewnej można rozpocząć gdy gleba w gospodarstwie nie zawiera więcej niż 170kg N/k; NIEMCY- 2,5 SD/ha - gleby piaszczyste

-3,0 SD/ha- gleby gliniaste

Rolnictwo ekologiczne:

-zróżnicowana produkcja roślinna i zwierzęca

-środki pochodzenia naturalnego i biologicznego

-równowaga paszowo nawozowa (170kgN z nawozów na 1ha gospodarstwa)

-obsada zwierząt 0,8-1,5 SD/1ha przeliczeniowy

Produkcja zwierzęca metodami ekologicznymi:

-bez sztucznego wprowadzania hormonów

-bez leków w celach profilaktycznych

-bez transplantacji zarodków

-bez GMO

-wykorzystanie zwierząt do czynnej ochrony środowiska naturalnego w tym obszarów chronionych np. Natura 2000.

Ochrona zwierząt gospodarskich:

Szczyt Ziemi w Rio De Janeiro 05.06.1992r (konwencja o różnorodności biologicznej)

653 rasy bydła zarejestrowane w bazie danych FAD.

Największa różnorodność: 29 ras i 19 grup genetycznych - OWCE.

1993r. program pracy (FAD)

światowa strategia zachowania zasobów genetycznych zwierząt

-poziom krajowy

-ośrodek regionalny

-ośrodek światowy

Krajowy program ochrony zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich:

Celem programu ochrony zasobów genetycznych jest zachowanie populacji zwierząt gospodarskich .

Prace hodowlane w populacjach chronionych prowadzone są w kierunku:

-zachowania zmienności genetycznej

-zwiększenia lub utrzymania liczebności populacji

-doskonalenia w obrębie cech specyficznych dla danej populacji

Populacje objęte programem ochrony zasobów genetycznych: bydło, ryby, trzoda chlewna, kozy, owce, kury nieśne, gęsi, kaczki, zwierzęta futerkowe, pszczoły.

Bydło: polska czerwona- aktualnie ok. 1 tys. Sztuk, białogrzbiety- ok. 70szt, polska czerwono biała ok. 1500 krów, polska czarno biała ok. 600szt

Trzoda chlewna: puławska, złotnicka biała, złotnicka pstra

Konie: konik polski, hucuł, koniki małopolskie, śląskie

Owce: wrzosówka, uhruska, pomorska, korideł(Corriedale)

, kamieniecka, merynos barwny, wielkopolska, POG barwna, olkuska, żelaźnieńska

Drób: (32): kury 10 ras rodów

Kaczki- 8 ras lub rodów

Gęsi- 14 ras lub rodów

Zw. Futerkowe (9) Programem tym objęte są: lis pospolity pastelowy, lis pospolity białoszyjny, tchórz, królik popielniański biały i szynszyla beżowa.

Ryby(10): karp- 8 linii, pstrąg- 2 szczepy.

Pszczoły: (4 linie) - augustowska i kampinoska

Metody ochrony In situ i ex situ.

In situ- polega na ochronie populacji zwierząt żywych w ich naturalnym środowisku. Jest to podstawowa metoda ochrony w naturalnych warunkach. Wskazane jest darzenie do organizacji dla każdej populacji kilku stad o różnej lokalizacji.

Ex situ- metoda polegająca na gromadzeniu i przechowywaniu zamrożonego materiału biologicznego w postaci nasienia, zarodków lub DNA. Materiał biologiczny jest gromadzony i przechowywany dla gatunków: bydło- zarodki; krowy- nasienie; konie- nasienie; trz. chlewna- nasienie; owce i ryby- nasienie.

1


Wyszukiwarka