Ćwiczenia w systemie ciężarkowo-bloczkowym-wyk.1
Christian Rocher - 1958r
-Forma organizacyjna : ćwiczenia indywidualne
-Postawa ćwiczącego: czynna
-Zasięg oddziaływania : miejscowy
Ćwiczenie wykonywane :
-czynne w odciążeniu
-czynne w odciążeniu z oporem
-czynne z oporem
-samowspomagane
-rozluźniające
Przyrządy:
-UGUL ( uniwersalny gabinet usprawniania leczniczego)
-Terapii Master
-kolumna przejściowa
Wykonywanie
-stabilizacja
-pozycja pacjenta / punkty ruchome
-podwieszki ( podwieszamy od części proksymalnych ) w UGUL-stabilizacja
( -//- od części dystalnych) w Terapii Master -pozycje izolowane
Ćwiczenia czynne w odciążeniu
Czynne-wykonywane samoczynnie przez pacjenta
W odciążeniu - bez pokonywania siły grawitacji
Sposoby uzyskiwania odciążeń
-podwieszenie ; UGUL , terapii master, łóżka ortopedyczne w pł.równoległej
-zmniejszenie tarcia ; gładkie powierzchnie, „wrotki”, w pł.równoległej
-środowisko wodne ( zanurzenie pozorna utrata masy ciała)
-ręka terapeuty
Rodzaje odciążeń
-odciążenie całkowite zrównoważone - podwieszenie osiowe
-odciążenie całkowite niezrównoważone - podwieszenie pozaosiowe
-odciążenie częściowe - uzależnione od poziomu zanurzenia w wodzie
Cel: -przeciwdziałanie zanikom mięśniowym
-przyrost siły
-zapobieganie przykurczom
-zwiększenie zakresu ruchu
Wskazania : -zanik i znaczne osłabienie siły mięśni ( +1, 2,+2 w skali Lovetta)
-słaby zrost kostny
-zmiany chorobowe powierzchni stawowych
Przeciwwskazania : takie jak w ćw.biernych
Wskazówki metodyczne :
-pozycja wyjściowa ;analogiczna do testu Lovetta na ocenę 2
-płaszczyzna wykonywanego ruchu równoległa do podłoża ( prócz ruchów rotacji)
-odciążenie za pomocą podwieszek ( wygodne , bezpieczne)
-zawieszenie osiowe powinno być utworzone bezpośrednio nad stawem w którym wykonywany jest ruch
-zawieszenie pozaosiowe , przesunięty punkt zawieszenia kończyny w kierunku wykonywanego ruchu ułatwia ruch ( -2)
Przesunięcie punktu zawieszenia kończyny przeciwnie do kierunku wykonywanego ruchu, utrudnia ruch (+2)
Typy zawieszenia :
-dogłowowe
-odgłowowe
-czas trwania ćwiczenia 3-10 min dla każdej płaszczyzny
-ruch powinien być w pełnym zakresie
Ćwiczenia w odciążeniu w wodzie
Zanurzenie ciała |
Poziom zanurzenia |
KOBIETA |
MĘŻCZYZNA |
16% |
Art.genus |
84 |
84 |
39% |
Trochanter major |
56 |
63 |
48% |
Spina illicea anter.superior |
47 |
54 |
68% |
Procesus xiphoilens |
26 |
35 |
88% |
Clavivula |
12 |
14 |
94% |
Mandible |
8 |
8 |
Ćwiczenia w odciążeniu z oporem
Cel : -uzyskanie przyrostu siły (słabych) mięśni
Wskazania : -osłabienie siły mięśni ( +2, 3,+3, )
-zmiany chorobowe w powierzchniach stawowych
Przeciwwskazania : -takie same jak przy ćwiczeniach biernych
Ćwiczenia w odciążeniu z oporem - wykonuje się najczęściej w podwieszaniu osiowym stosując odciążenie ciężarkiem za pomocą dodatkowego zestawu ; linek, bloczków, mankietów.
Alternatywnie można stosować: taśmę theraband, sprężyny, oporu ręcznego, hantle, substancje gumowe, równie pochyłe, porowate powierzchnie, ekspandery
Czas i tempo : podobnie w odciążeniu i w odciążeniu z oporem dobiera się tempo i czas indywidualnie w zależności od możliwości pacjenta.
Około 2-8min jedna grupa mięśniowa
Uwaga:! Powyższe zasady nie dotyczą rotacji
Zasada doboru obciążeń : obciążenie w ćwiczeniach czynnych z oporem powinno być stopniowane, nie przekraczając swojej wartości ciężaru odcinka ćwiczonego.
Współczynnik Browna-Fischera
Ciężar ciała |
Udział w ciężarze całego ciała [%] |
-głowa |
7,1 |
-tułów |
42,7 |
-ramię |
3,4 |
-przedramię |
2,3 |
-ręka |
6,9 |
-udo |
11,6 |
-podudzie |
5,3 |
-stopa |
1,8 |
Wyk.2
Ćwiczenia czynne z oporem
Sposoby wykonywania ćwiczeń :
-w systemie ciężarkowo-bloczkowym
-ręka terapeuty
-sprężyny, taśmy, hantle
-fotel do ćwiczeń z oporem
-środowisko wodne
-aparat do ćwiczeń izokinetycznych
-masa własnego ciała
Ćwiczenia mogą mieć charakter :
-lokalny
-regionalny
-ogólny
O wielkości wysiłku decyduje :
-wielkość oporu
-liczba powtórzeń
-tempo
Do ćwiczeń tych kwalifikuje się wynik testu Loveta o sile na 4 , 5
Przezciwwskazania : takie jak w ćw.biernych
Szacowane intensywności obciążenia wg.Ruhla
INTENSYWNOŚĆ OBCIĄŻENIA |
LICZBA POWTÓRZEŃ |
100 |
1 |
95 |
2 |
90 |
3-4 |
85 |
5-6 |
80 |
7-8 |
75 |
9-10 |
70 |
11-13 |
65 |
14-16 |
60 |
17-20 |
55 |
21-24 |
Jak obliczyć maksymalny wyczyn siłowy? -przykład
Wyprostowanie ramienia w pozycji leżącej na plecach z hantlą ważącą 20kg , trenujący jest w stanie wykonać 18x z tego wylicza się max wyczyn siłowy , według tabeli, faktyczny wyczyn 20kg=60%
Max.wyczyn siłowy=
max.intensywność obciążenia 100% * ciężar (20kg) / faktyczna intensywność(60%)=33kg
TRENING OPOROWY WDG. MC.QUEENA
4 serie *10 dźwignięć max.ciężaru do dziesięciokrotnego dźwignięcia
po każdej serii następują 2 minuty przerwy
3 razy w tygodniu
co 1-2tygodni kontrola ciężaru wyjściowego
TRENING Z PROGRESYWNIE WZRASTAJĄCYM OPOREM WG.DE LORMEA I WATKINSA
3 serie*10 dźwignięć
I - 10 dźwignięć 50% max.ciężaru do 10-krotnego dźwignięcia
II -10 dźwignięć 75% -//-
III - 10 dźwignięć ,max.ciężaru -//-
po każdej serii 2 minuty przerwy
4 razy w tygodniu
co 1-2 tygodnie kontrola ciężaru wyjściowego
PROGRAM OXFORDZKI WG.ZINOVIEFF
Trening progresywnie malejącym obciążeniem
-obejmuje 10 sektorów
-obciążenie w 1 secie = max.ciężarowi do 10-krotnego dźwignięcia
-po kolejnych setach, za każdym razem obciążenie o pół kg mniejsze
-5 razy w tygodniu
METODA CIĘŻKOATLETYCZNA
Metoda oporów maksymalnych
-przejście od oporów mniejszych do oporów max
-zmienne tempo od wolnego do szybkiego
-obciążenie wyliczone z max.ciężarem do 10-krotnego dźwignięcia
serie |
% obciążenie |
powtórzenia |
2-3 |
30 % |
4-5 |
1 |
60% |
3 |
1 |
70% |
3 |
1 |
80% |
3 |
1 |
90% |
3 |
1 |
95% |
2 |
3 |
100% |
1 |
-przerwy co 2 minuty
-cykl trwa 4-8 tyg
- co 1-2 tygodnie kontrola ciężaru wyjściowego
METODA „BODY BUILDING”-metoda kulturystyczna
-obciążenie wyjściowe odnosi się do max ciężaru do 1-krotnego dźwignięcia wynosi 30-40%
-3 serie ( max 12)
-1 seria 10 powtórzeń
-w ostatniej serii można wykonywać więcej powtórzeń, obciążenie koryguje się stopniowo dochodząc do 70-80% oporu max wykonując w serii 6 powtórzeń
-od 4-8 tygodni trwa trening
TRENING OBWODOWY ( STACYJNY)
Jedna z części stosowanych w formie kinezyterapii zespołowej
-od 8-12 ćwiczeń wykonywanych na różnych stanowiskach
-określona liczba powtórzeń danego ćwiczenia i czas powtórzeń
-obciążenie wysiłkiem do 50%
-max na 1 stanowisku 2 minuty i 3 krótkie powtórzenia obwodu
-możliwość ukierunkowania obwodu na kształtowanie najbardziej pożądanych cech
ĆWICZENIA IZOKINETYCZNE
Forma treningu dynamicznego
-stała prędkość kątowa
-pacjent otrzymuje taki opór jaki sam wytwarza na urządzeniu
-prowadzenie ruchu ze stałą nadaną prędkością umożliwia - dynanometr
- zmieniający się opór w pełni dopasowowuje się do układu mięśniowo-szkieletowego, bólu, zmęczenia
-aparat do ćwiczeń może być stosowany jako treningowy oraz test ( pomiar, zakres, moment obrotu, wydajność energii)
ĆWICZENIA IZOMETRYCZNE
Czynne napinanie mięśni bez zmiany długości włókien
Statyczna praca mięśni ( bez efektu ruchowego)
Zastosowanie :
-przeciwdziałanie zanikom
-przyrost masy siłowej
-utrzymanie aktywności w obrębie unieruchomionego odcinka ciała (np.opatrunek gipsowy)
Zasadą ćwiczeń jest sekwencja
napięcie-trzymanie-odprężenie
Podział ćwiczeń izometrycznych :
-zwykłe
-krótkie
-długie
1.Zwykłe ćwiczenia izometryczne
-stosowane w I etapach usprawniania pacjentów unieruchomionych
-napięcie mięśniowe sięga 80-100% napięcia max
-czas skurczu 5:6 przerwy 10 sekund
-trening zaczyna się od napięć o krótszym i mniejszym natężeniu
-2 powtórzenia dla ustawienia kątowego
-codziennie
2.Krótkie ćwiczenia izometryczne ( zwykłe z oporem zewnętrznym)
-opór max ( 90% )
-czas skurczu od 5:6 sekund, przerwy 5-10 sekund
-10 powtórzeń =1 set ( max 3 sety)
-5 razy w tyg.
- co 1-2 tygodnie kontrola ciężaru wyjściowego
3.Długie ćwiczenia izometryczne ( zwykłe z oporem zewnętrznym)
-od33-66% max oporu
-czas skurczu 30 sekund ( 1 skurcz dziennie)
-7 razy w tyg.
- co 1-2 tygodnie kontrola ciężaru wyjściowego
Ćwiczenia kształtujące poszczególne cechy zdolności motorycznych-wyk.3
Cechy:
-siła
-wytrzymałość
-równowaga
-koordynacja
-gibkość
Podstawy fizjologiczne siły mięśniowej
Siła mięśniowa
-jest wykładnikiem możliwości funkcjonalnych organizmu
-podstawowym źródłem jest układ mięśniowy
-mięśnie stanowią 40% ciężaru ludzkiego , a ciało ludzkie składa się z ok.400 róznych mięśni
-podstawowy składnik tk.mięśniowej to woda ( 75-80%) oraz białka proporcje ulegają zmianie
-mięśnie zbudowane są z włókien wyróżniamy:
*włókna czerwone (wolnokurczliwe)
*włókna białe (szybkokurczliwe)
Włókna czerwone charakteryzują się-powolnym skurczem i odpornością na zmęczenie np.mięsnie brzucha
Włókna białe charakteryzują się- szybkim skurczem i małą odpornością na zmęczenie
np. mięsień trójgłowy łydki
-pobudzenie mięśnia szkieletowego odbywa się za pośrednictwem włókna nerwowego (jednostka motoryczna) , które przed wejściem w mięsień dzieli się na 10-15 rozgałęzień
-mięsień szkieletowy jest bogato unaczyniony przez tętnice, żyły i naczynia włosowate (1400 na 1mm krwi) ale w stanie spoczynku tylko niewielka część naczyń jest wykorzystywana
-źródłem siły mięśnia jest skurcz , który dzieli się na :
*izometryczny
*izotoniczny
*aksjotoniczny
1.W którym nie dochodzi do zmiany odległości między przyczepami , natomiast napięcie rośnie
2.Gdy napięcie jest stałe , a dochodzi do zmiany odległości między przyczepami:
KONCENTRYCZNY - gdy przyczepy zbliżają się do siebie (zmniejsza się długość, aktywne pokonywanie oporu , np.podnoszenie ciśnienia)
EKSCENTYRCZNY - gdy przyczepy oddalają się od siebie (pasywne pokonywanie oporu, ustępująca praca mięśni) np.schodzenie ze schodów
3.Gdy zmianie podlega zarówno napięcie mięśni jak i długość samego mięsnia
Siła mięśniowa zależy od :
-budowy morfologicznej ( mięśnie pierzaste dysponują większą siłą niż mięśnie o przebiegu równoległym)
-powierzchni przekroju fizjologicznego
-stopień rozciągnięcia ( pozycja mięśnia zmusza do pracy) optimum przy rozciągnięciu wynoszącym ok. 30% długości spoczynkowej
-kąta ustawienia w danym stawie np.dla mięśnia zginaczy stawu łokciowego
dla ruchu podciąganie w górę 78 st.
zginanie w stawie łokciowym 90 st.
dla pchania w dół 150 st.
-długości dźwigni czyli odległości pomiędzy przyczepami jako ramienia działającej siły
SIŁA MIĘŚNIA JAKO CECHA MOTORYCZNA
1.Kształtuje się w rozwoju osobniczym i ma ścisły związek z rozmiarami ciała oraz dojrzałością biologiczną
2.Pomiar siły zależy od :
-płci ( kobiety dominują siłą około 30-40% mniejszą )
-wieku ( wraz ze spadkiem wydolności biologicznej organizmu, spada też pomiar siły mięśniowej
-aktywności ruchowej ( strata siły mięśniowej w wyniku bezruchu , bezczynności znacznie przewyższa jej spadek w przypadku krótkotrwałej choroby czy unieruchomienia, czy nawet kalectwa wg.Taylora)
straty bywają dużo większe u osób starszych niż u młodszych , kobiet niż u mężczyzn
straty te dotyczą głównie dużych zespołów funkcjonalnych - m.brzucha,grzbietu,prostowniki kkd
4.Siła mięśniowa jest cechą plastyczną bardzo podatną na zmiany pod wpływem treningu na który składają się ćwiczenia kształtujące siłę.
5.Celem treningu może być
-rekonstrukcja siły mięśniowej
-utrzymanie poziomu siły mięśniowej
-wzrost siły mięśniowej
6.Metodyka ćw.kształtujących siłę
-środki treningu ćw.
-metody
-charakterystyka pracy mięśni
-wielkość pokonywanego oporu
-intensywność ćwiczenia
-liczba powtórzeń
-czas przerw pomiędzy ćwiczeniami
-liczba serii
-pozycje wyjściowe do ćw.
30% to obciążenie minimalne oporu, które powoduje przyrost mięśni
ŚRODKI
-ćw.z pokonywaniem własnego środka ciężkości np.unoszenie kkg,kkd
-ćw.z oporem zew; hantle, sztangi, piłki lekarskie
-ćw.z oporem sprężystym; gumy, sprężyny
ZASADY
1.-krótkotrwałe wysiłki i max obciążenie lub submax,
-niewielka liczba powtórzeń
2.-zwielokrotnienie wysiłków do granicznego zmęczenia
3.Powstawanie wysiłków :
trening interwałowy ; w którym ćwiczymy ze stałą intensywnością przy określonym czasie przerw
trening obwodowy ; kompleks ćwiczeń w określonej kolejności z określoną intensywnością
WIELKOŚĆ STOSOWANIA OBCIĄŻEŃ
Max siłę izometryczną danej grupy mięśniowej określa się jako 100% obciążenia max
Max siła dynamiczna wynosi w skurczu koncentrycznym 80% siły izometrycznej, a w skurczu ekscentrycznym aż 130%
Dobierając obciążenie zgodnie z metodyką treningu należy uwzględnić
stan zdrowia ćwiczącego,
stopień zaawansowania,
charakter wysiłku ( lokalny globalny)
Zbyt małe obciążenie poniżej 30% nie wpływa na rozwój siły mięśniowej, nie występuje odbudowa wł.mięśniowych
POZYCJA WYJŚCIOWA
Maksymalne wartości siły ciągu mięsień rozwija przy swoim największym rozciągnięciu, a najmniejsze wartości w pełnym skurczu. Pozycje do ćwiczeń siłowych powinny być tak dobrane aby mięśnie były rozciągnięte oraz aby zapewnić napięcie podczas całego zakresu.
Pozycja do ćwiczeń musi być bezpieczna. Najliczniejsze przeciążenia i urazy związane z podnoszeniem dużych ciężarów dotyczą kręgosłupa i to zazwyczaj odcinka lędźwiowego.
Elementy okołostawowe kręgosłupa przystosowane są do przenoszenia obciążeń w pozycjach naturalnych
ODDYCHANNIE W CZASIE ĆWICZEŃ
1.Max wysiłki mięśni możliwe są tylko przy zamkniętej głośni przy napięciu m.wydechowych, zwiększenie ciśnienia wewnętrznego płuc powoduje zmiany stanu czynnościowego mięsni klatki piersiowej.
2.Równocześnie powoduje to niekorzystne oddziaływanie na układ naczyniowy serca , utrudniając dopły krwi do serca zjawisko Valsalvy, który polega na zmniejszeniu wymiarów serca pod wpływem ciśnienia wewnątrz kp.
3.W celu ochrony
-naprężenie kp nie może być długotrwałe
-na początku treningu nie można stosować max oporów
-nie robić głębokich wdechów na początku przed wykonywaniem ćwiczeń
-max wysiłki można wykonywać bez wstrzymywania oddechu
ĆWICZENIA KSZTAŁTUJĄCE WYTRZYMAŁOŚĆ
Ćwiczenia oporwe mogą mieć charakter wysiłku lokalnego ( mniej niż 20% m.mięśniowej)
Lub angażujące dużą ilość grup mięśniowych-wysiłek globalny.
Charakter wysiłku oraz intensywność ćwiczeń określanych wielkością oporu, ilością powtórzeń oraz tempem ćw.będzie kształtować pozostałe cechy motoryczne.
Wytrzymałość siłowa
-cechuje zdolność org.do pokonywania i utrzymywania znacznych oporów zew.w dłuższym czasie - przeprowadzane do granicznego zmęczenia
-umiarkowane obciążenie ( 50% )
-umiarkowane tempo
-duża liczba powtórzeń
Wytrzymałość szybkościowa
-to odporność organizmu na wysiłek o max.lub submax.intensywności
-niewielkie obciążenia ( ok. 30 stopni )
-bardzo duże tempo
-przeprowadzane z dużą prędkością ruchu
RÓWNOWAGA
Poczucie równowagi jest mniejszym doznaniem pochodzącym ze zmysłów :
-narząd równowagi uk.przedsionkowy informuje OUN o zmianach pozycji w przestrzeni oraz działających na ciało przyśpieszeń liniowych i kątowych
-czucie głębokie uk.prioprioceptywnego i zmysłu kinestetycznego dającego możliwość odczuwania układu ciała w przestrzeni
-czucie dotyku receptorów eksteroceptywnych , dostarczające informacje o otoczeniu w którym znajduje się i porusza się ciało
-narząd wzroku , dzieki któremu można zobaczyć i kontrolować położenie i porusze się części ciała oraz otaczający świat.
Ruch zaczyna się w życiu wewnątrzłonowym już 6-7 tyg.
Płud pływa w wodach płodowych stale stymulująć uk.przedsionkowy , dotykowy i prioprioceptywny
Pod koniec ciąży płód wytrącony z pozycji głowy w dól natychmiast do niej powraca
Zmysł równowagi zaczyna funkcjonować już w 8 tyg.życia płodowego i osiąga dojrzałość neuronalna w 6 miesiącu ciąży.
ZDOLNOŚĆ DO ZACHOWANIA STABILNEJ POZYCJI
-równowaga statyczna ( utrzymanie pozycji , bezruchu )
-równowaga dynamiczna ( utrzymanie stabilnej pozycji podczas ruchu )
Równowaga z biomechanicznego punktu widzenia zależy od :
-wysokości położenia śr.ciężkości
-wielkości płaszczyzny podparcia
-rzutu środka ciężkości na czworobok podparcia
-wzajemne przemieszczanie poszczególnych segmentów ciała w kierunku utraty równowagi lub jej odzyskanie
Warunkiem utrzymania równowagi jest :
w statystyce
-właściwy rozkład zrównoważenia sił ciężkości poszczególnych segmentów ciała
w dynamice
-właściwe przemieszczenie poszcz.segmentów ciała ( momentów sił )
Do zaburzeń równowagi dochodzi :
-gdy bodźce błędnikowe prioprioceptywne, kinestetyczne lub wzrokowe nie są prawidłowo :
odbierane
przewodzone
integrowane
interpretowane
ĆWICZENIA KSZTAŁTUJĄCE RÓWNOWAGE
Na nie ruchomym podłożu
-zmniejszenie płaszczyzny podparcia
pozycje równoważne takie jak : stanie jednonóż
przejście po lini : tory przeszkód, przejście po śladach
ćwiczenia z wykorzystaniem równoważni
-przemieszczenie segmentów ciała , tak aby rzut środka ciężkości oscylował w granicy podparcia
przyjęcie niestabilnej pozycji połączonej z ruchami kkg
wytrącenie z równowagii przez współćwiczącego
przetoczenia, przewroty, mostki
-unoszenie środka ciężkości
ćwiczenia na podwyższeniach, na ławeczkach gimnastycznych, równoważni
Na ruchomych podłożach
-istota ćw.polega na zmianach ułożenia podłoża, co wymusza zmianę przestrzennego układu ciała
-zmiany usytuowania podłoża mogą mieć charakter :
przesunięć liniowych / kątowych
w różnych kierunkach / prędkościach
-wykorzystuje się :
ruch ciała terapeuty
balansery
hamaki, huśtawki, wiązane liny
piłki , wałki
KSZTAŁTOWANIE ZDOLNOŚCI KOORDYNACJI
Poziom koordynacji ruchów człowieka wyznaczają umiejętności dokonywania optymalnych zmian położenia ciała w przestrzeni i poszczególnych segmentów ciała względem siebie i w przestrzeni :
dokładnie
sprawnie i szybko
ekonomicznie
Trzy poziomy koordynacji wdg.Farfela :
typowy dla ruchów dokładnych przestrzennie, lecz wolne
ruchy dokładne i szybkie
ruchy dokładne optymalne, dostosowane do stale zmieniających się warunków
Z punktu widzenia sterowania ruchem wyróżniamy trzy rodzaje aktów :
ruchy mimowolne ( odruchy )
ruchy balistyczne - sterowane ante factum
ruchy ciągłe sterowane in factum ( w trakcie ) wymagające stosowania funkcjonujących systemów sprzężeń zwrotnych ( mają wartości koordynujące )
Ćwiczenia kształtujące koordynacje
Każde ćwiczenie może być ćw.koordynującym jeżeli będzie dla ćwiczącego nie znane , nie typowe , realizowane w odmiennych warunkach niż do tej pory ono przebiegało, a ruch wykonywany :
dokładnie, prawidłowo
ekonomicznie, racjonalnie
szybko, szybko
pomysłowo, kreatywnie
Raczek / Ljach
Ćwiczenia koordynacyjne wdg.Raczka
to ćwiczenia ukierunkowane na kształtowanie takich zdolności jak :
-różnicowanie siłowych , czasowych i przestrzennych parametrów ruchu
-zachowanie równowagi
-rytmizacja i dostosowanie przestrzennie ruchu
-orientacja przestrzenna
-szybkość reagowania
Najprostrzymi ćw.kształtującymi koord. To :
ćwiczenia naśladujące ruchy innych osób, na zasadzie lustrzanego odbicia
obroty, zwroty, przewroty
ćwiczenia równoważne dynamiczne
GIBKOŚĆ - STREACHING
To nowa metoda pozwalająca na zwiększenie możliwości w zakresie ruchomości w stawach oraz elastyczności mięśni.
Sekwencja :
1.Max.napięcie izometryczne mięśnia 10-30 s
2.Całkowite rozluźnienie 2 s
-czynne rozciągnięcie mięśnia ( mięśnie w końcowej pozycji czynnego zakresu mm.)
3.Bierne rozciągnięcie mięśnia (mięśnie w końcowej pozycji biernego zakresu mm.)
4.Streaching ( utrzymanie mm w pozycji rozciągniętej ) 10-30 s
-zwiększenie zakresu ruchomości w stawach
-zwiększenie elastyczności
Co to jest streaching ?
napięcie - rozluźnienie - rozciągnięcie
Streaching zapobiega
-urazom mm , ścięgien , przyczepów mm
Miejsca najbardziej narażone na urazy :
przyczepy mm do kości
przyczepy ścięgien
przejścia mm w ścięgno
brzusiec mm
ścięgno
1.Elastyczność mm zostaje głównie ograniczona poprzez zmniejszenie rozciągliwości tk.łącznej.
2.Ścięgna, więzadła oraz pochewki mm zbudowane są w 90% z włókien kolagenowych.
3.Sam mm w warunkach całkowitego rozluźnienia może zostać powoli rozciągnięty do swojej dwukrotnej długości bez żadnych cech uszkodzenia.
4.Właściwości tych nie posiadają jednak elementy kolagenowe, takie jak ścięgno, więzadła oraz pochewki.
5.Ćwiczenia obejmują głównie : ścięgna , więzadła , pochewki.
6.W celu uelastycznienia wł.kolagenowych wskazane jest 6-10 s ich rozciągnięcia przy niewielkich napięciach mm.
7.Rozciągliwość kolagenowa zwiększa się w temp.39 C.
8.Prawidłowo rozumiany streaching to ostrożne i stopniowe rozciąganie mm i elementów okołostawowych.
9.Gwałtowne rozciągnięcie mm wywołuje wzmożone odruchy na rozciąganie.
PROPRIORECEPTORY MIĘŚNIOWE
Receptory rejestrujące skurcz i rozciągnięcie mm, wrażliwe na zmiany długości mm , zmiany napięcia.
1.Wrzecionka nerwowow-mięśniowe
zakończenia nerwowe I rzędu - pierścienno spiralne
-znajdują się w centralnej części wł.mm i okalają niekurczliwą jego część
-mają bardzo niski próg pobudliwości reagują bardzo szybko , zarówno na rozciągnięcie statyczne jak i dynamiczne, głównie reagują jednak na zmiany napięcia mm ( skurcz )
-aktywność odruchu jest wprostproporcjonalna do szybkości i siły działającego bodźca
zakończenia nerwowe II rzędu - bukietowate
-znajdują się w centralnej części wł.mm i okalają kurczliwą jego część
-mają nieco wyższy próg pobudliwości reagują bardziej na rozciągnięcie statyczne ( powolne)
oraz większy stopień rozciągnięcia jest mm
2.Narządy ścięgniste Golgiego
-znajdują się w miejscu przejścia wł.mm na włókno ścięgniste
-reagują na zmiany długości wł.mm
-reagują zarówno na nadmierne rozciąganie jak i nadmierne skrócenie mm
-mają wyższy próg pobudliwości
HAMOWANIE AUTOGENNE
1.Max skurcz izometryczny wywołuje mocne pobudzenie wrzecionek ścięgnistych ( jedynie to prioprioceptory reagują na zmianę nadmierną skrócenia mm ) i wysyłają info.do rdzenia kręgowego , skąd neurony hamujące wywołują ich natychmiastowy i całkowity rozkurcz wł.mm..
2.Mechanizm ten zapobiega sam mm i jego przyczep przed uszkodzeniem przy pokonywaniu bardzo dużych obciążeń
3.Zjawisko to nazywa się :
hamowanie autogenne
odwrotny odruch na rozciąganie
odruch antymiotatyczny
efekt postizometrycznej relaksacji
4.Ponieważ wrzecionka mają większy próg pobudliwości niż wł.mm-nerwowe , hamują możliwośc ich pobudzania. Dochodzi więc do skutecznego zahamowania odruchu mięśnia na rozciąganie. Im większy i silniejszy skurcz mm tym większe jesgo poskurczowe rozluźnienie.
5.Dlatego w streachingu zawsze występują 3 etapy :
izometryczny skurcz
rozluźnienie mięsniowe - hamowanie autogenne
bierne rozciąganie
Metody hamowania mogą dotyczyć :
1. m.agonistycznych / napięcie - rozluźnienie
Metoda ta polega na max.biernym rozciągnięciu mm bezpośrednio po jego max.skurczu izometrycznym. Wykorzystuje się tu hamujący wpływ wrzecionek ścięgnistych na odruch na rozciąganie tzw.HAMOWANIE POSKURCZOWE
2.Napięcie izometryczne m.antagonistycznych.
Podczas max.skurczów mm agonistycznych na zasadzie unerwienia przeciwwstawnego dochodzi do max.rozluźnienia mm.agonistycznych tzw.HAMOWANIE ZWROTNE
Ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne-wyk.4
Mechanika oddychania - WDECH
akt czynny (dzięki pracy mm)
powiększenie wymiarów klatki piersiowej w 3 kierunkach
- pionowym (obniżenie przepony 1,5-10 cm 70% powietrza )
- przednio-tylnym (unoszenie żeber - mm międzyżebrowe zew.)
- bocznym (rozchylenie dolnych żeber - mm międzyżebrowe zew.)
3) wykonywany nosem
Mechanika oddychania - WYDECH
1) akt bierny
wykonywany nosem (podczas wysiłku ustami)
Tory oddychania:
brzuszny (przeponowy)
piersiowy
dolnożebrowy
ok.16 odd/min w spoczynku
Mm wydechowe dodatkowe (nasilony wydech)
mm intercostales interni
recti abdominis
Mm wdechowe dodatkowe ( nasilony wdech)
sternocleidomastoideus
levatores scapulae
rhomboideus major et minor
scaleni
Wpływ pozycji wyjściowej na mechanikę oddychania:
leżenie tyłem - wdech utrudniony, wydech ułatwiony
leżenie bokiem - wzmożona praca przepony po stronie na której leżymy
leżenie tyłem w pozycji Trendelenburga - znacznie utrudniony wdech i ułatwiony wydech
siad - wdech ułatwiony, utrudniony wydech
postawa stojąca - znaczne ułatwienie wdechu, utrudniony wydech
leżenie tyłem NN zgięte
Cel ćwiczeń oddechowych:
wyuczenie prawidłowej czynności oddychania
zwiększenie sprawności i wydolności układu oddechowego
kształtowanie klatki piersiowej i współudział w kształtowaniu prawidłowej postawy ciała
Ćwiczenia oddechowe mogą mieć charakter:
leczniczy (w przewlekłych chorobach układu oddechowego)
zapobiegawczy (w hipokinezji, po zabiegach chirurgicznych)
rozluźniająco - uspokajające (przerywnik ćwiczeń)
Kinezyterapia oddechowa może być stosowana jako:
leczenie ułożeniowe (pozycje Bruca, Trendelenburga, Colsona, drenaż ułożeniowy)
ćwiczenia redresyjne przykurczonych pomocniczych mm oddechowych (wydłużenie i rozluźnienie)
właściwe ćwiczenie oddechowe (bierne i czynne)
ćwiczenia odksztuszania i efektywnego kaszlu
Właściwe ćwiczenia oddechowe:
Ćwiczenia bierne - bierne zwiększanie amplitudy wdechu i wydechu poprzez uciskanie i pociąganie klatki piersiowej
wykonuje się u osób nie spełniających poleceń
tempo dostosować do rytmu oddychania
technika podobna do sztucznego oddychania
wartość profilaktyczna
Ćwiczenia czynne - statyczne i dynamiczne
Statyczne - polegają na wykonywaniu wdechów i wydechów określonym torem i rytmie. Czynnikiem utrudniającym lub ułatwiającym jest pozycja. Można prowadzić w wodzie. Mogą być symetryczne lub asymetryczne.
Ćwiczenie statyczne oporowe - rozprężanie poszczególnych partii płuc, ręczny opór przeciwko wdechowi - ćwiczący stara się kierować powietrze w kierunku ręki terapełty.
Dynamiczne - wdech i wydech połączony jest z ruchami kk i tułowia. Pozycja wyjściowa, rodzaj i kierunek współruchów mogą ułatwić lub utrudnić poszczególne fazy oddychania.
Ćwiczenia oddechowe czynne powtarza się 6-8 razy z 2-3 sekundową przerwą między oddechami. Obowiązuje kontrola poprawności wykonywanych ćwiczeń.
Ćwiczenia odksztuśne i efektywnego kaszlu.
-stosowane przy zaleganiu wydzieliny w drzewie oskrzelowym
-przygotowanie do stanu po zabiegu torakochirurgicznym
Toaleta drzewa chirurgicznego
-na czczo
-poprzedzone zabiegami fizykalnymi (rozluźnienie oskrzeli, rozrzedzenie wydzieliny)
-wykorzystanie pozycji
-naprzemienne, gwałtowne zwiększanie i zmniejszanie szybkości powietrza przepływającego przez drogi oddechowe podczas wydechu przy otwartych ustach
-wymawianie spółgłosek „r” i „ż” powoduje drżenie / wibrację drzewa oskrzelowego i odrywanie wydzieliny
Forsowne stosowanie techniki wdechu i wydechu może prowadzić do hiperwentylacji. Prowadzi to do hipokapnii, czyli obniżenia prężności CO2 w powietrzu pęcherzykowym i krwi. W następstwie powstają zmiany biochemiczne (zasadowica).
Zmiany biochemiczne powodują zwężenie naczyń mózgowych i obniżenie wrażliwości ośrodków oddechowych na niedobór tlenu. Może to prowadzić do niedotlenienia tkanki nerwowej łącznie z utratą przytomności. Najbardziej właściwe jest więc oddychanie odruchowe - sterowane przez naturalne mechanizmy fizjologiczne.
Próby czynnościowe układu oddechowego:
Badanie spirometryczne:
VC - wykonanie najgłębszego wydechu do spirometru po uprzednim najgłębszym wdechu.
Uzyskany wynik porównuje się z wartością należną dla danego wieku i wysokości ciała wg normogramu Cournanda.
Badanie spirograficzne:
Objętości oddechowe TV - tidal volume
Objętość wdechowa zapasowa IRV - inspiratory reserve volume
Objętość wydechowa zapasowa ERV - expiratory reserve volume
Objętość zalegająca RV - residual volume
Pojemność życiowa VC - vital capacity
Pojemność wdechowa IC - inspiratory capacity
Czynnościowa pojemność zalegająca FRC - functional residual capesity
Całkowita pojemność płuc TLC - total lung capacity
Dynamiczne próby czynnościowe układu oddechowego
- próba Ttiffeneau - pomiar natężonej pojemności życiowej płuc (wykonanej z największą siłą i szybkością)
max. pojemność wydechowa półsekundowa
max. pojemność wydechowa 1- sekundowa
max. pojemność wydechowa 3 sekuntowa
Czas bezdechu dowolnego (po głębokim wdechu):
dla mężczyzn 60 sek.
dla kobiet 45 sek
Próba Jamesa - wchodzenie na stopień ze stałą częstością ok. 20 razy na minutę. Regulacje wysokości stopnia zgodne z wagą.
80 i więcej wejść - pełna wydolność
Próba gaszenia zapałki (orientacyjna) - w pozycji siedzącej lub leżącej z odległości 15 cm. Obie pozycje wynik prawidłowy, jedynie na siedząco - pośredni.
Ćwiczenia relaksacyjne
Relaks - zmniejszenie stanu napięcia psychosomatycznego w całym ciele (mm, trzewia, psychika)
Ćwiczenia rozluźniające - ćwiczenia wyrabiające umiejętność świadomego i kontrolowanego zmniejszenia napięcia mm do wielkości tonusu spoczynkowego, a nawet do regulacji akcji serca i rytmu oddechowego .
gimnastyczne ćwiczenia rozluźniające
ćwiczenia relaksacyjno - koncentrujące
Gimnastyczne ćwiczenia rozluźniające (oddziaływanie lokalne) :
bierne (podwieszenie osiowe z ruchem wahadłowym lub wibracyjnym)
czynne:
- ruch wahadłowy
- bezwładne opadanie
- celowe naprzemienne napinanie i rozluźnianie mm
Zarówno miejscowemu jak i ogólnemu zmniejszeniu napięcia mm. sprzyja stosowanie ciepła suchego lub wilgotnego lub delikatnego masażu.
Pozycje wg Colsona :
leżenie tyłem
leżenie na boku
leżenie przodem
całkowita zawieszenie
pozycja półsiedząca
Postawa ciała-wyk.5
Postawa ciała jest to sposób trzymania się osobnika w pozycji stojącej , którego wyrazem jest wzajemny układ poszczególnych segmentów ciała
Wady w płaszczyźnie strzałkowej:
1) Plecy okrągłe ( Dorsum rotundum )
*przyczyna/etiologia
-wrodzona
-nabyta (zmęczenie, schorzenie)
*lokalizacja zmian
-odc fizjologicznej kifozy ( hyperkifoza piersiowa)
- przemieszczanie szczytu kifozy w górę w dół ( wysoka , niska)
-odc.niższy ( kifoza totalna, połowiczna *piersiowo-lędźwiowa, *lędźwiowa)
-odc.kręgosłupa gdzie fizjologicznie nie występuje (kifoza totalna,połączenia piersiowo-lędźwiowe, lędźwiowa)
*stopień zaawansowania zmian
-trzony kręgowe (zniekształcenie , sklinowanie, zmiany zwyrodnieniowe)
-dyski (przemieszczenie ku tyłowi , uciśnięte do przodu ulegają trwałym zwyrodnieniom)
HIPER KIFOZA PIERSIOWA
- nadmierne uwypuklenie kifozy klatki piersiowej , mające tendencje do kompensacji w odcinku sąsiednich ;lordozy szyjnej i lędźwiowej.
Sylwetka dziecka z boku:
-głowa wysunięta ku przodowi
-barki wysunięte do przodu
-klatka piersiowa spłaszczona zapadnięta
-łopatki odstające
-klatka piersiowa nadmiernie uwypuklona
Konsekwencje:
Mięśnie z tendencjami do przykurczu, nadmiernie napięte :
-przykurcz mięśni piersiowych mniejszych
-przykurcz mięśni międzyżebrowych
-przykurcz mięśni zębatych przednich
-klatka piersiowa w pozycji wydechowej ( niewydolność oddechowa)
Mięśnie rozciągnięte i osłabione :
równoległoboczny
czworoboczny
prostownik grzbietu
Wygięcie kręgosłupa powoduje jakby osiadanie żeber-zbliżanie ich do siebie.
Praca mięśni międzyżebrowych odbywa się w pozycji zbliżania przyczepów, co doprowadza do ich przykurczu.
Nie korygowana funkcjonalna hyperkifoza powstała na tle dystoni mięśniowo-więzadłowej może doprowadzić do nieodwracalnych zmian strukturalnych.
Zadanie ćwiczeń korekcyjnych :
1.Rozciągnięcie mm.przykurczonych szczególnie piersiowych
2.Zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni :
-karku w pozycji cofnięcia głowy
-ściągających łopatek w pozycji zbliżania ich do kręgosłupa
-prostownik grzbietu odc.piersiowego pozycja zbliżanie przyczepów
3.Utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa
2) Plecy wklęsłe (Dorsum congauvn)
charakteryzuje się nadmiernym uwypukleniem lordozy lędźwiowej ku przodowi
*przyczyna/etiologia
-wrodzona ( efekt dystoni)
-nabyta
*lokalizacja
1.Pogłębienie fizjologicznej lordozy bez zmian lokalizacji --hyperlordoza
2.Przemieszczenie szczytu lordozy (lordoza wysoka i niska , krótka i długa)
HIPER LORDOZA LĘDŹWIOWA
Mięśnie rozciągnięte :
-mięsień pośladkowy wielki
-mięsień kulszowo-goleniowy
-mięsień prosty brzucha
Mięśnie nadmiernie napięte z tendencjami do przykurczu :
-mięsień biodrowo-lędźwiowy
-mięsień prosty uda
-mięsień czworoboczny lędźwi
-prostownik grzbietu odc lędźwiowy
Sylwetka z boku:
-wygięcie lordozy nad uwypuklającymi się pośladkami
-przodopochylenie miednicy
-brzuch wygięty
Konsekwencje:
-zaburzenie narządów wewnętrznych na poziomie jamy brzusznej
-zaburzenie miesiączkowania
-nawykowe zaparcia
-bólowe zespoły dolnego odcinka kręgosłupa przeciążenie wyrostków stawowych
-upośledzenie ruchów przepony
Zadania korekcyjnych ćwiczeń :
1.Rozciągnięcie zespołu mięśni nadmiernie napiętych
2.Zwiększenie siły i wytrzymałości m.brzucha
3.Utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa
4.Wzmacnianie siły mięśniowej grzbietu, odcinka piersiowego
3) Plecy płaskie (Dorsum planum)
Zmniejszenie wszystkich fizjologicznych krzywizn kręgosłupa.
Wada rozwija się zwykle jako skutek niewykształcenia prawidłowego przodopochylenia miednicy.
Obserwuje się je u : - asteników , -dzieci silnie umięśnionych wcześnie i intensywnie ćwiczących
Sylwetka
-obniżone barki
-spłaszczona klatka piersiowa
-odstające łopatki
Przednio-tylny wymiar k.p jest zmniejszony (ucisk narządów)
U asteników plecy proste sprzyjają rozwojowi BSK
Kręgosłup nie spełni dobrej roli amortyzatora wstrząsów głowy ( bóle głowy)
Konsekwencje
-bóle głowy
-ucisk narządów wewnętrznych
Zadania ćwiczeń korekcyjnych :
Przy słabej muskulaturze ogólne wszechstronne wzmocnienie mm.z uwzględnieniem elementów uwypuklających kifozę odcinka piersiowego i lordotyzującego.
Zwiększenie przodopochylenia miednicy
4) Plecy wklęsło-okrągłe (Dorsum rotundo-cancavum)
Pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej.
*przyczyna/etiologia
-wrodzone (rzadko)
-nabyte
-asteniczna postawa ciała
-jako wyznacznik kompensacyjny
Zadania ćwiczeń korekcyjnych :
Zwiększenie nadmiernie akcentowanej krzywizn poprzez ogólne szeroko pojęte wzmacnianie
5) Skolioza
Odchylenie od osi anatomicznej kręgosłupa w trzech płaszczyznach.
Zniekształcenie wielopłaszczyznowe kręgosłupa i związane z tym zniekształcenie k.p i narządów wew.
Boczne skrzywienia w pł.czołowej tworzą zmiany krzywizn w pł.strzałkowej oraz rotacje i torsje kręgów na poziomie skrzywienia
Stopień zniekształcenia tułowia i związane z tym zniekształcenie sylwetki zależy od umiejscowienia i wielkości wygięcia.
Jest to choroba ogólnoustrojowa, powodująca szereg zmian wtórnych w uk.narządów ruchu, oddechowym, krążenia.
Nieznana etiologia 80-90% sprawia że narastają trudności w rokowaniu i terapii,występują 4-15% osób w wieku od 10-14 lat.
Konsekwencje
-zaburzenie oddychania
-zaburzenia uk krwionośnego
Postawa skoliotyczna :
Podział skoliozy wg.Cobba
1.Czynnościowe ( funkcjonalne )
Przyczyny pierwotne
-ma utworzone boczne wygięcie kręgosłupa
-łatwo korygująca w pozycji leżącej
-niskostopniowa ( 10 -20 stopni )
-brak zmian strukturalnych
Krzywizna wtórna
-skrócenie , ból kończyn, astenia mięśniowa
2.Strukturalne
Przyczyny pierwotne
-kostnopochodne
-neuropochodne
-mięśniowopochodne
-idiopatyczne ( około 80% )
Objawy
I rzędowa dot kręgosłupa i kości krzyżowej
-boczne wygięcie kręgosłupa
-rotacja kręgosłupa - obrót całego kręgosłupa
-torsja kręgów ( deformacje, skręcenie samych trzonów )
-zmiany w zakresie przednio-tylnym
II rzędowa dot klatki piersiowej i miednicy
-garb żebrowy tylny ( po wypukłej stronie kręgosłupa)
-wgłębienie żebrowe (po wklęsłej stronie kręgosłupa)
-wgłębienie k.p ( po stronie wypukłej od przodu)
-garb żebrowy przedni (po stronie wypukłej od przodu)
-przesunięcie k.p w stronę wypukłą
-torsja k.p
-skręcenie i obniżenie talerza biodrowego
-wystawanie biodra
III rzędowa dot dalszych odcinków
-asymetria trójkąta talii ( głębszy po stronie wklęsłości lędźwiowej)
-asymetria łopatek ( po stronie wypukłej ,ustawione wyżej i bardziej oddalone od kręgosłupa )
Inne podziały
-lokalizacja ; piersiowa, lędźwiowa, szyjna
-liczba łuków ; jednołukowa , wielołukowa
-pierwotność skrzywień- pierwotne ( większy kąt ) i wtórne ( wyrównawcze )
-stopień mechanicznego wyrównania skrzywień ; wyrównana , niewyrównana
Skolioza skompensowana - pion z guzowatości potylicznej zewnętrznej przez szparę pośladkową
Skolioza nieskompensowana - pion nie przechodzi przez szparę pośladkową
Kąt Cobba- określa skrzywienie pierwotne
-skolioza I rzędu do 30 ( skrzywienie wyrównuje się czynnie , całkowicie lub częściowo )
-skolioza II rzędu 30-60 ( biernie , całkowicie lub częściowo)
-skolioza III rzędu 60-90 ( nie wyrównuje się ani czynnie ani biernie)
-skolioza IV rzędu ponad 90 ( zmiany zwyrodnieniowe, leczenie operacyjne)
Podział ze wzg.na umiejscowienie :
PIERWOTNE SKRZYWIENIE PIERSIOWE
-zwykle prawostronne
-obejmuje Th6-Th12 ( kręg szczytowy Th9 )
-wygięcie wyrównawcze Th1-6 , L1-4
-jest to skolioza wczesnodziecięca
-charakteryzuje ją skokowa progresja
-osiąga duże wartości kątowe
-najczęściej wymagana leczenia operacyjnego
PIERWOTNE SKRZYWIENIE PIERSIOWO-LĘDŹWIOWE
-zwykle lewostronne
-obejmuje TH7,8 - L1,2
-często jest wygięciem dwułukowym ( trudna kompensacja)
-najczęściej dotyczy dziewcząt w wieku 10-12 lat
-powiększa się powoli
-rzadko dotyczy leczenia operacyjnego
PIERWOTNE SKRZYWIENIA LĘDŹWIOWE
-zwykle lewostronna ale też prawo
-obejmuje TH11,12 - L4,5
-wygięcie wyrównawcze TH4-10
-pojawia się po 13 roku życia , zwykle u kobiet
-postępuje powoli
-rzadko osiąga duże wartości kątowe
PIERWOTNE SKRZYWIENIE SZYJNO-PIERSIOWE
-najczęściej lewostronne
-obejmuje TH1-5 ( TH3 - szczyt )
-powoduje znaczne zniekształcenie górnej części tułowia
-powstaje często jako następstwo wad wrodzonych
PIERWOTNE PODWÓJNE SKRZYWIENIE PIERSIOWE I LĘDŹWIOWE
-wygięcie piersiowe zwykle prawostronne TH5,6-TH11,12
-wygięcie lędźwiowe zwykle skompensowane
-skrzywienia pojawiają się w każdym wieku od 3 r.życia
-rokują źle , gdy występują wcześnie
Podział skolioz ze względu na wiek
1.Typ niemowlęcy
-przed 3 r.życia ( zwykle do 24 miesięcy )
-częściej u chłopców
-wygięcie lewostronne
-najczęściej w cz.piersiowo-lędźwiowej , piersiowej
-występuje w wersji postępującej lub ustępującej
2.Typ dziecięcy
-pojawia się między 3-10 r.życia
-powiększa się skokowo w okresie przyśpieszonego wzrostu
3.Typ młodzieńczy
-okres dojrzewania
-nie osiąga dużych wartości kątowych
-najczęściej lewostronna
Leczenie skoliozy - zaczyna się zaraz po jej rozpoznaniu
Sposoby i metody - zależy od wielkości kąta skrzywienia, lokalizacji, typu skoliozy
SYSTEMATYKA METOD
Definicja metody leczenia ruchem :
Metoda kinezyterapeutyczna - zbiór niezmiennych wzorców ruchowych, dostosowanych i dokładnie opracowanych do leczniczych potrzeb określonych jednostek chorobowych czy jednorodnych pod względem etiologi grupy schorzenia.
Jest to samodzielny sposób podejścia do postępów leczniczych zawierające adekwatne do stanu choroby techniki diagnostyczne.
Reedukacja posturalna - Metoda Klappa-wyk.6
Postawa ciała - swobodny układ ciała w pozycji stojącej uwarunkowany :
podłożem morfologicznym
podłożem funkcjonalnym
nawykiem postawy ( wg.Degi, Bąk , Kutner-Kozińskiej, Milanowskiej )
Prawidłowa postawa ciała kryteria :
-zapewnić zrównoważenie i stabilność ciała
-stanowić dogodną pozycję wyjściową dla ruchu
-zapewnić dużą wydolność statyczno-dynamiczną
-zapewnić ekonomikę wydatku energetycznego
-nie zaburzać czynności narządów wew.
-spełniać wymogi estetyczne i psychologiczne
Prawidłowy układ ciała poszczególnych segmentów ciała :
1.w pł.czołowej - układ segmentów ciała w postaci trzech prostokątów ( Lener-Schroth )
2.w pł.strzałkowej - układ segmentów ciała w postaci trzech trapezów
3.w pł.horyzontalnej
Układ trzech współśrodkowych :
-obręczy barkowej , piersiowej i lędźwiowej
ETAPY REEDUKACJI
1.Rzetelna informacja posturalna
-uświadomienie dziecka o jego defekcie
2.Korekcja wady
-wybranie umiejętności korygowania wady
3.Wytrzymałość posturalna
-wyrabianie zdolności utrzymania skorygowanej postawy
4.Nawyki prawidłowej postawy ciała
-utrwalenie automatycznego utrzymania skorygowanej postawy ciała
5.Szczegółowa taktyka reedukacji posturalnej zależy przede wszystkim od rodzaju zaburzenia statyki ciała.
6.Zaburzenie statyki ciała w pł.strzałkowej czyli wady postawy w tej płaszczyźnie :
-plecy wklęsłe
-plecy okrągłe
-plecy płaskie
7.Zaburzenie statyki ciała w pł.czołowej czyli boczne skrzywienia kręgosłupa tzw.skoliozy
SKOLIOZA - jest to odchylenie od osi mechanicznej kręgosłupa od jego osi anatomicznej, przede wszystkim w kierunku bocznym.
Kąt Ferqusona - prowadzi prostą od kręgu granicznego do szczytowego
Skrzywienia pierwotne - to przy których kąt skrzywienia jest większy
ŚRODKI WYKORZYSTYWANE W REEDUKACJI
1.Środki profilaktyczne
-eliminacja zbędnych obciążeń
-pozycje funkcjonalne
-leczenie ułożeniowe
2.Usunięcie lub zmniejszenie zniekształcenia
-wyciągi
-gorsety ortopedyczne
-leczenie operacyjne
3.Korekcje bocznego skrzywienia kręgosłupa
-metody reedukacji posturalnej
-metoda Niderhoffera
-metoda Klappa
-metoda Lehnert-Schroth
4.Wytrzymałość posturalna
-ćw.o charakterze wytrzymałościowo-siłowym :
metoda Majocha
metoda „Pressio”
metoda Brunkow
5.Nawyki prawidłowej pozycji
-ćw.oparte o Biofeedback
METODA KLAPPA
Podstawowe założenia
1.Boczne skrzywienia kręgosłupa występują jedynie wśród ludzi i związane są :
przyjęciem przez człowieka pionowej postawy
osiowym działaniem na kręgosłup sił grawitacji
2.Ćw.korekcyjne odbywają się w pozycjach niskich
p.leżące , pół leżące
klęki podparte o różnym stopniu zgięcia kkg, kkd
klęk prosty z pochylenie tułowia
3.Ruchomość kręgosłupa w pł.czołowej
Zmienia się w zależności od zmiany jego ustawienia w pł.strzałkowej
4.Aby zwiększyć możliwości ruchomości kręgosłupa wprowadzono 6 pozycji lordotyzujących i 5 pozycji kifotyzujących
5.Pozycje do ćw.dobiera się odpowiednio do lokalizacji szczytu skrzywienia pierwotnego
Im wyżej zlokalizowane jest skrzywienie pierwotne tym niższa pozycja lordotyzująca , wyższa p.kifotyzująca.
Im niżej zlokalizowane jest skrzywienie pierwotne tym wyższe pozycje lordotyzujące , niższe kifotyzujące.
-ćwiczenia odbywają się po wycinku koła
-metoda ćw.hiperkorekcyjnych
-sterowanie ruchami kręgosłupa poprzez ruchy obręczy barkowej i biodrowej
-zmiana ułożenia obręczy barkowej lub biodrowej w pł.czołowej zmienia też ukształtowanie kręgosłupa w pł.czołowej
Działanie korygujące ustawienia :
uniesienie obręczy barkowej po wklęsłej stronie skrzywienia - sterowanie odgórne
uniesienie obręczy biodrowej po wypukłej stronie skrzywienia - sterowanie oddolne
skośne ustawienie obu obręczy równocześnie
skośne ustawienie obu obręczy równolegle
ĆWICZENIA
Skrzywienie jednołukowe lewostronne
1.Ruchu naprzemienne
kg - wklęsła i kd - wypukła
kd - wklęsła i kg - wypukła
Skrzywienie dwułukowe pierwotne lędźwiowe lewostronne
1.Ruch odstawno-dostawny
kd - wypukła i kg - wklęsła
kg - wypukła i kd - wklęsła
Skrzywienie dwułukowe pierwotne piersiowe prawostronne i lędźwiowe lewostronne
1.Ruch homologiczny
kg - wklęsła i kd - wypukła
kd - wklęsła i kd - wypukła
( skany z rysunkami w ćwiczeniach )
FORMUŁA SKOLIOZ
1.nazwa skrzywienia -skolioza ( Sc )
umiejscowienie
-szyjne ( C )
-piersiowe ( Th )
-lędźwiowe ( L )
2.umiejscoweinie skrzywienia
prawostronne ( dex ) dextroconvexa
lewostronne ( sin ) sinistroconvexa
3.etiologia
wrodzone - congenite ( c )
porażenne - paralytic ( p )
krzywicze - rachitica ( r )
dystoniczne - dystonica ( d )
4.forma skrzywienia
-funkcjonalna - (F) funcionalis
-strukturalna - (S) structuralis
5.zrównoważenia skrzywienia
-zrównoważona
-niezrównoważona
6.stopień ruchomości skrzywienia
I - ulegające czynnej korekcji
Ia - ulegają korekcji po dostarczeniu informacji
II - ulegające biernej korekcji
III - nie ulegające biernej korekcji
IV - nie ulegające korekcji z deformacjami strukturalnymi
7.zakres łuku skrzywienia i oznaczenia początkowego, szczytowego i końcowego kręgu skrzywienia pierwotnego i łuków wtórnych
8.długość skrzywienia pierwotnego , długość cięciwy łuku
9.wysokość skrzywienia
10.stopień rotacji
Metoda L.Schrott i inne metody reedukacji posturalnej-wyk.7
Inaczej nazywa się system ortopedyczno-oddechowy
Charakterystyka :
-podstawy metody bazują na własnych doświadczeniach autorki N.Kathariny Lehnert-Schroth związanych z problemami kręgosłupa
-kluczem korekcji bocznych skrzywień kręgosłupa jest wykorzystanie mechanizmu oddychania w połączeniu z trójpłaszczyznową oddolną korekcją
METODA POSTĘPOWA KOREKCYJNA
Skolioza - częściowa utrwalona deformacja kręgosłupa z funkcjonalnymi i strukturalnymi zniekształceniami, występującymi w trzech płaszczyznach
pł.czołowa strona wklęsła i wypukła
pł.poprzeczna rotacje kręgów
pł.strzałkowa zmiany fizjologiczne kifozy, lordozy
NOMENKLATURA
Łuk piersiowy jest głównym ( z nazwy ) łukiem skoliozy w stosunku do niego ułożone są określenia :
STRONA WKLĘSŁA |
STRONA WYPUKŁA |
Przód : garb żebrowy |
Tył : garb żebrowy |
Tył : garb lędźwiowy |
Przód : wklęsłość żeber |
|
Tył : wklęsłość lędźwiowa |
SKOLIOZA 3- ŁUKOWA
Prostokąty kliny
Przesunięcie w pł.czołowej ( kliny nasuwają się na boki )
Przesunięcie w pł.strzałkowej
Kliny „wyostrzają się” pogłębienie kifozy piersiowej, lordozy lędźwiowej i szyjnej
Przesunięcie w pł.poprzecznej
Szczyty powstałych klinów skracają się do przodu podstawy klinów.
Skracają się do tyłu
pas biodrowy i barkowy skracają się w tym samym kierunku
klatka piersiowa - przeciwnie
Zmiany obserwowane w 3 płaszczyznach powodują przymusowe skrócenie tułowia.
W skoliozach dużego stopnia dochodzi do przybliżenia się barków i biodra strony wklęsłej , żebra strony wklęsłej są wypychane do przodu.
- zwieszenie pionu po stronie wypukłej
- odstawanie biodra w stronę wklęsłą
- statyka - niezrównoważona z tendencją do pogłębiania
- obciążenie stopy po stronie wypukłej
SKOLIOZA 4-ŁUKOWA
- brak zwieszenia pionu
- odstawanie biodra w stronę wypukłą
- statyka zrównoważona
- stopy równo obciążone
Porównanie III i IV
III |
IV |
-zwiększenie tułowia po stronie wypukłej |
-brak zwieszenia tułowia |
-odstawanie biodra w stronie wklęsłej |
-odstawanie biodra po stronie wypukłej |
-statyka (ogólna ) niezrównoważona |
-statyka - zrównoważona |
-obciążenie stopy z przewagą po stronie wypukłej |
-stopy równo obciążone ( lub z przewagą po stronie wklęsłej ) |
Układ oddechowy
WDECH
-symetrycznie zwiększa się docisk głów żeber do trzonów kręgowych
-dzieje się tak w wyniku napięcia mięśni międzyżebrowych zewnętrznych
-poprawia to stabilizację piersiową odcinak kręgosłupa
WDECH asymetryczny (b.s.k )
-siła wzmacniająca docisk żeber działa jednostronnie pogłębiając rotację kręgów
-z każdym nieprawidłowym wdechem deformacja ulega zwiększeniu, bo powietrze kierowane jest w rozszerzone części k.p
ODDECH TERAPEUTYCZNY ( kątowo-obrotowy )
-wdech ma być kierowany w tzw.miejsca słabe ;
słabe miejsca odcinka lędźwiowego
wklęsłość żebrowa tylna
wklęsłość żebrowa przednia
WZÓR SKOLIOTYCZNEGO ODDECHU
skoliotyczny oddech pogłębia torsję kręgów piersiowych
Skorygowana technika oddychania ma za zadanie „odkręcić” żebra i doprowadzić do spłaszczenia garbu
KIERUNEK ODDYCHANIA DZIAŁĄNIE
1, 2
na bok deflexio
do tyłu derotatio
do góry elongatio
3 Wklęsłość żeber od przodu
A do przodu
B do góry
Rozszerzenie wklęsłości żeber i łuku piersiowego.
Oddychanie stanowi integralną część każdego ćwiczenia i włączany jest w momencie maksymalnej korekcji.
Anatomia ćwiczenia:
Nazwa ćwiczenia.
Cel - uzasadnione potrzeby.
Pozycja wyjściowa - wstępna korekcja.
Wyciągnięcie się (elongacja) i oddech.
Oddech techniką Schroth.
Faza wydechu (aktywne napięcie mm posturalnych).
Powtórka i utrwalenie.
Świadoma korekcja (współpraca, akceptacja).
Prognoza:
- ilość łuków (im więcej, tym lepiej, bo mają mniejszą wartość kątową)
- wiek (wczesne rozpoznanie lecz dłuższa choroba)
- płeć (dziewczęta 10 razy częściej)
- kostnienie (jeśli zakończone, to mniejszy rozwój)
- stopień skrzywienia i rotacje
-profil kręgosłupa ( plecy płaskie )
-odejście kręgosłupa od pionu
-czynny ruch kręgosłupa ( łatwiej korygować ale i pogłębiać wadę )
Ćwiczenia według Leneret - Schroth:
- wentylacyjne
- mobilizacyjne
- kształtujące
- rozciągające
- w zwisach
Cele:
A.Dzieci:
- korekcje skoliotycznej postawy
- stabilizacja skorygowanej sylwetki
- utrzymanie korekcji w życiu codziennym
- zahamowanie pogłębiania łuków
- kosmetyczna korekta postawy
- poprawa wydolności oddechowej
- pozytywne psychiczne ustosunkowanie się do choroby
B.Dorośli :
poprawa wydolności oddechowej
łagodzenie bólu za pomocą śr.fizykoterapeutycznych
dążenie do najlepszej korekcji
zahamowanie pogłębiania się łuków
- kosmetyczna korekta postawy
- poprawa wydolności oddechowej
- pozytywne psychiczne ustosunkowanie się do choroby
Pozycje ułożeniowe - bierne korygowanie skrzywienia dzięki podkładaniu w odpowiednie miejsca woreczków wypełnionych piaskiem lub ryżem.
Sekwencje ćwiczenia:
pozycja wyjściowa - wstępna korekcja
dalsza korekcja zewnętrzna
„pierwsza elongacja”
wdech techniką L - Schrotha, połączony z „drugą elongacją”
sześciosekundowe napięcia mm posturalnych, połączone z wydechem
Pięć korekcji miednicy dla skoliozy trójłukowej:
korekcja miednicy - przesunięcie miednicy do tyłu (załamanie, ugięcie); korekcja ciała w płaszczyźnie strzałkowej
korekcja miednicy - podniesienie przedniej krawędzi miednicy w przód i w górę (lekkie spłaszczenie odcinka lędźwiowego); korekcja w płaszczyźnie strzałkowej
korekcja miednicy - boczne przesunięcie miednicy - korekcja wystającego biodra po stronie wklęsłej; korekcja w płaszczyźnie czołowej ( gdy miednica nie jest przesunięta 3 korekcja jest zbyteczna )
korekcja miednicy - biodro po stronie wypukłej ( które ucieka w przód ) skręcić do tyłu i odwrotnie; korekcja w płaszczyźnie poprzecznej
korekcja miednicy - łagodne skrzywienia w odc.lędźwiowym nacisk pięty po stronie wypukłej daje obniżenie biodra po tej samej stronie; wyprostowanie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym
ĆWICZENIA
1.Cylinder mięśniowy
P.w - klęk jednonóż na kolanie strony wklęsłej
- noga po stronie wypukłej w odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej
- ramię strony wypukłej w odwiedzeniu
- ręka po stronie wklęsłej oparta na biodrze
Wykonanie ruchu - zgięcie boczne tułowia w stronie wklęsłej , przesunięcie boczne biodra strony wklęsłej do wewnątrz i zrotowanie go do przodu
Kkd strony wypukłej tworzą z tułowiem jedną linię
Cel - deflexio , derotatio , wzmocnienie mm. kręgosłupa lędźwiowego
2.Ukradzione krzesło
Drabinki - aktywny wyprost kręgosłupa zachowując wszystkie korekcje miednicy
3.Izometryczne napięcie głowy
Dla skoliozy pleców okrągłych
Łokieć strony wklęsłej naciska w kierunku podłoża ( korekcja garbu piersiowego )
4.Pomiędzy dwoma krzesłami
P.w - kkg w odwiedzeniu naciskają na krzesła - trening m.najszerszego grzbietu
5.Futryna drzwi
Dla pleców okrągłych
Drabinki - w pozycji stojącej nacisk przedramion na drabinki
6.Skrzywiony siad
w Skolioza 3 łukowych gdy wysunięte jest biodro.
P.w - odwrotny siad na krześle
7.Praczka
8.Leżenie przodem na stole
P.w - leżenie przodem na stole
Kkg zgięte a kkd strony wypukłej naciskają w zgięciu na stół , łokcie skierowane w górę i na zewnątrz aktywacja m.iliopsoas.
ĆWICZENIA KOREKCYJNE WG.HOPPE
Założenia metody: ustawienie kończyn dolnych, a zwłaszcza stóp, odgrywa istotną rolę dla globalnych możliwości korekcyjnych. Stopy wymagają płaszczyzny podparcia i płaszczyzny odniesienia dla wszelkich ruchów ciała ludzkiego.
Nieprawidłowe ustawienie stóp rzutuje na całą sylwetkę prowadzi do zmian w ukształtowaniu kręgosłupa w pł.strzałkowej i czołowej.
Stosowane w leczeniu wad o charakterze czynnościowym.
DIAGNOSTYKA
1.Ocena przebiegu „osi długich” głowy , tułowia kkd.
Prawidłowo : one pokrywają się i tworzą pion.
W zaburzeniach : osie nie pokrywają się a nawet się przecinają
2.Ocena przebiegu osi długich kkd
Prawidłowe : st.biodrowy, środek stawu kolanowego , długość palców stopy
Przebieg osi ma być równoległy do pośrodkowego pionu ciała.
Ocena asymetrii w pł.poprzecznej ( garb lędźwiowy , wklęsłość )
Korekcja wg.Hoppego - część terapeutyczna
Jednoczesne trójpłaszczyznowe oddziaływanie korekcji.
Metoda stosowana zwłaszcza w leczeniu wad o charakterze czynnościowym
Cel :
wykształcenie właściwego wysklepienia stóp i osi ustawienia kkd
korekcja i symetryzacja ruchów kkd ze wzrostem ruchomości w ich stawach
symetryzacja ruchów lokomocyjnych poprzez redukcję nadmiernych ruchów bocznych tułowia i likwidacja objaw Trendelenburga
Charakter ćwiczeń :
- w leżeniu tyłem ramiona odwiedzione do kąta 90 stopni i zgięte do 90 stopni w st.łokciowych , w dłoniach kijek po obu stronach głowy drewniane kwadraty.
- symetryczny ruchy kkd z zastosowaniem drewnianych przyborów
- w dalszych etapach ćwiczenia w pozycji stojącej np.chód na piętach i palcach wzdłuż drewnianych listewek
- korekcja paluchów koślawych , ćwiczenia z przybandażowanymi po przyśrodkowej stronie stopy listewkami
- indywidualnie wykonywane 2-3 ćwiczenia wykonywane w cyklach 1-2 tyg. lub
- jednorazowo 5-10 minut, wielokrotnie wciągu dnia
Metoda Majocha i inne metody reedukacji posturalnej-wyk.8
Metoda ta została opracowana przez S.Majocha na przełomie 50 i 60 lat w Stołecznym Centrum Rehabilitacji Schorzeń Narządu Ruchu w Konstancinie.
Zgodnie z założeniami w terapii wad postawy najistotniejsze jest :
właściwa ocena stanu klinicznego pacjenta
charakter bocznego skrzywienia
możliwość korekcji pacjenta
Schemat badania
1.POMIAR
-wzrostowo-ciężarowe
-dł.względna i bezwzględna kkd
-obwód k.p w ustawieniu wdechowym i wydechowym
-ustawienie barków, łopatek , kolców biodrowych tylnych, górnych , trójkątów talii
-ocena pionów rzutowanych C7 ,Th ,L
-zakres ruchomości kręgosłupa w zgięciu i skłonie bocznym
W skład badania wchodzą ;
2.TESTY SIŁY M.BRZUCHA I GRZBIETU
3.TESTY ELONGACYJNE
4.TESTY ANTYGRAWITACYJNE
5.BADANIE RTG ( które jest podstawą )
Majoch określił 4 grupy terapeutyczne
I) - kąt skrzywienia pierwotnego podstawowego nie przekracza 30 stopni
II) - kąt skrzywienia pierwotnego podstawowego nie przekracza 31 a 60
III) - kąt skrzywienia pierwotnego podstawowego nie przekracza 61 a 90
IV) - kąt skrzywienia pierwotnego podstawowego nie przekracza 90
Dla programu leczenia niezwykle istotne jest :
czas wystąpienia pierwszych objawów
etiologia skoliozy
Ze względu na występowanie skoliozy w różnych okresach wzrostu dziecka dzielimy je na :
wczesnodziecięce - pojawiają się od ½-3 r.ż
dziecięce - między 6-8 r.ż
młodzieńcze - w okresie dojrzewania
Etiologiczny podział wg.Cobba wyróżnia
I - skrzywienia czynnościowe
II - skrzywienia strukturalne
1.Sk.kostnopochodne
-wrodzone
-torebkopochodne
-układopochodne
2.Sk.nerwopochodne
-wrodzone
-porażenia wiotki
-porażenia spastyczne
3.Sk.mięsniopochodne
-wrodzone
-dystrofie mięśniowe
III - skrzywienia idiopatyczne
Metoda ta jest przeznaczona przede wszystkim dla pacjentów z gr.I i II.
Wprowadził do programu ćw.korekcyjnych tzw.ĆWICZENIA TESTY ( 2 w 1 )
Testy za pomocą których można było sprawnie i szybko wyznaczyć optymalne parametry obciążenia tj.obciążenie i czas trwania ćwiczeń lub ilość powtórzeń.
Ćwiczenia - kształtują wytrzymałość siłową m.posturalnych ( głównie grzbietu i brzucha )
Przy obciążeniach treningowych jak w treningu sportowym tj 4, 5 do 5 godzin na dzień.
Powyższe ćwiczenia określały zazwyczaj 4 stopień wytrenowania , każdy z nich charakteryzował się progresywnie wzrastającym obciążeniem zewnętrznym.
Przejście na kolejny poziom wytrenowania występował po pięciokrotnym osiągnięciu przez ćwiczonego max.ilości punktów przyznawanych w zależności od czasu wykonywania ćwiczenia.
Każde ćwiczenie wykonuje się 3 krotnie w ciągu dnia.
I - sprawdzenie możliwości pacjenta
II - po 70 % czasu uzyskanego w 1 próbie dla zwiększenia wytrzymałości siłowej
TEST ŚCIENNY ( ANTYGRAWITACYJNY )
P.w - pozycja stojąca przy ścianie - głowa. Plecy i pośladki przylegają do ściany
Wykonanie - max.korekcja skrzywienia, przyłożenie obciążenia na szyjny odcinek kręgosłupa. Utrzymanie skorygowanej postawy ciała jak najdłużej.
Miara wytrenowania - czas utrzymania korygowanej postawy
ĆWICZENIA WYTRZYMAŁOŚCIOWO - SIŁOWE DLA MM.PROSTOWNIKÓW GRZBIETU I ST.BIODROWEGO.
P.w - leżenie przodem na stole , tułów poza stołem uniesienie do poziomu obciążenia zawieszonego na głowie, stabilizacja pasem kkd.
Wykonanie - utrzymanie skorygowanej pozycji na czas
Inny wariant
P.w - j.w + dłoń kg po wypukłej stronie skrzywienia ułożone na szczycie skrzywienia ( na szczycie garbu żebrowego tylnego )
Wykonanie - j.w
Ćwiczenia to stosowano u dzieci ze skrzywieniem 1-łukowym oraz 2-łukowe w których skrzywienie pierwotne piersiowe zdecydowanie przeważa wartością kątową wtórną.
-Kontrola tętna w czasie ćw.przyśpieszenie powyżej 50 uderzeń na min.w stosunku do wyjściowego - wskazane do przerwania ćwiczenia , a potem do zweryfikowania obciążenia.
Ćwiczenie poprzedzone jest czynną korekcją lub bierną lub osiowym biernym rozciągnięciem kręgosłupa przez terapeutę.
ĆWICZENIA DLA M.POŚLADKOWYCH WIELKICH I PROSTOWNIKÓW KARKU I GRZBIETU.
P.w - leżenie przodem na stole kkd poza stołem do wysokości kolców biodrowych przednich górnych ustawione prostopadle do podłoża zwisają wzdłuż stołu kkg.dłońmi trzymając blat stołu.
Wykonanie -
wędrując dłońmi w przód dziecko czynnie koryguje osiowo skrzywienie kręgosłupa
biernie wspomaganie osiowego wyciągu przez terapeutę
równoczesny wznos głowy ( przeciwko oporowi ) oraz uniesienie do poziomu obciążonych kkd
utrzymanie 6-8 sek.
liczba powtórzeń 10
ĆWICZENIA IZOMETRYCZNE DLA MM.PROSTOWNIKÓW GRZBIETU.
P.w - klęk podparty pomiędzy dwoma deskami połączonymi na 4 rogach łańcuchami o długości kkg.
Wykonanie - wypchnięcie deski grzbietem „koci grzbiet „
Czas 6-8 sek.
Ilość : 4 serie
ĆWICZENIA DEROTACYJNE W KLĘKU PODPARTYM.
P.w - klęk podparty dłonie oparte na niskich poręczach
Wykonanie - terapeuta stabilizuje miednicę pacjenta kolanami , dłońmi wykonuje stopniowo korekcję k.p w kierunku likwidacji garbu żebrowego.
Aktywna korekcja manualna przypada na fazę pogłębionego wydechu , w czasie wdechu terapeuta utrzymuje tylko uzyskaną wcześniej korekcję.
Liczba powtórzeń : 5 rękoczynów x 8 powtórzeń.
ZWIS KOREKCYJNY CZYNNY NA TRAPEZIE , NA DRABINCE.
P.w - zwis czynny
dziecko z nadmierną lordozą lędźwiową ; kkd ugięte w st.biodrowym - „krzesełko”
dziecko z wyrównaną lordozą lędźwiową ; wyprost kkd w st.biodrowym i kolanowym
Wykonanie - jak najdłużej utrzymać pozycję , progresywnie narastające obciążenie
WYCIĄG GRAWITACYJNY MAJOCHA.
Przeznaczony dla pacjentów z gr. I i II.
W III i IV prowadzono terapię jako przygotowanie do operacji.
Gorset gipsowy EDF - E-elongacja , D-erotacyjno , F-leksyjne
ANTYGRAWITACYJNY KOREKTOR POSTAWY.
Inną formą wykorzystywania zastępczego sprzężenia zwrotnego było zastosowanie antygrawitacyjnego korektora postawy.
P.w - stojąca , siedząca
Wykonanie - wypchnięcie umieszczonego na szczycie głowy ciężaru czynna pracą mięśni posturalnych i utrzymanie 10 sekund
Ilość powtórzeń : 10 razy
ĆWICZENIA BIOFFEDBACK.
Są to ćwiczenia :
elongacyjne
antygrawitacyjne
korekcyjne
hiperkorekcyjne
Wzbogacone dodatkowo o zastępczą informacją o :
poprawności wykonywania ćwiczenia np.stopień elongacji
prawidłowe przyjęcie postawy
symetrii działania mm.przykręgośłupowych
Pierwowzorem ćw.korekcyjnych opartych o biofeedback były ćwiczenia korekcyjne przed lustrem. Rozwój techniczny pozwolił na zastosowanie w tym celu wielu doskonałych urządzeń i aparatów które potrafią :
przetworzyć mechaniczne parametry postawy ciała
uzyskać niewidoczny obraz własnego ciała
odebrać i przetworzyć parametry elektrofizjologiczne
W ćwiczeniach tych wykorzystuje się następujące urządzenia :
urządzenie zapobiegające przyjmowaniu nieprawidłowej postawy
urządzenie ułatwiające wykonanie ćwiczenia
Sprawność fizyczna i kinezyterapia wodna-wyk.9
Sprawność fizyczna - stan aktualny wszechstronnych umiejętności ruchowych
Sprawność fizyczna uwarunkowana jest :
zdolności motoryczne ( siła, szybkość , wytrzymałość, równowaga, koordynacja )
właściwości biofizyczne ustroju
wrodzona uzdolnienia
nabyte umiejętności ruchowe
wydolność
wiek i płeć
budowa somatyczna
czynnik psychiczny
Poziom sprawności fizycznej jest osobniczo różny.
Minimum sprawności fizycznej człowieka powinno być takie , by możliwe było wykonywanie przez niego czynności życia codziennego oraz wykonywanie czynności związanych z pracą zawodową.
TESTY
-analityczne ( ocena poszczególnych cech motorycznych)
test Denisiuka
test Lovetta
test Ozierskiego
-syntetyczne
Mydlarskiego
Trześniowskiego
Krause-Webera
-specyficzne test ( ADL )
czynności związane z przebywaniem chorego w łóżku
czynności związane z samoobsługą
czynności lokomocyjne
czynności manualne
Kryteria oceny : ( skala kilkustopniowa )
samodzielna
za pomocą sprzętu
z pomocą osoby ( nadzór , niewielka pomoc, wyraźna pomoc , znaczna pomoc przy współpracy , nie wykonuje)
Wydolność fizyczna - jest to zdolność do podejmowania max.wysiłków fizycznych
Efektywna i ekonomiczna adaptacja ustroju podczas pracy.
Szybki powrót do stanu wyjściowego w czasie wypoczynku.
Zależy od :
możliwości energetycznych ustroju ( potencjał energe tlenowy i beztlenowy rezerwy energetycznej)
stanu fizycznego ( siła, szybkość, odżwyianie, wielkość codziennej aktywności)
sprawność mechanizmów zaopatrzenia tlenowego podczas pracy (pobieranie tlenu, transport, zaopatrzenia tkanek)
Podstawowym kryterium w fizjologi jest PUŁAP TLENOWY czyli max.zużycie O2.
Pewnym wskaźnikiem jest także zachowanie się HR ( tętna )
-przy wykonywaniu tej samej pracy osoba bardziej wydolna będzie charakteryzowała się mniejszym zużyciem O2
-w warunkach pracy max.osoby o niskiej wydolności będą osiągać pułap na poziomie 2,5-3l
min.wysoko wytrenowany zużywa do 6 litrów na minutę)
W niektórych przypadkach terapeutycznych miernikiem wydolności może być wielkość „pracy” możliwej do wykonania ( pokonanie dystansu drogi, długości przepłynięcia)
Sprzęt :
W próbach oceny wydolności aerobowej jako wysiłki testowe stosuje się najczęściej 3 rodzaje aktywności mięśniowej :
Bieganie na bieżni ruchomej
Jazda na ergometrze rowerowym
Próba „stopnie” (polega na rytmicznym wstępowaniu na stopnie o określonej wysokości )
Na początku każdej próby wykonywany jest wysiłek o umiarkowanej intensywności.
Po upływie 3-5min podnosi się natężenie pracy.
Niektóre testy :
Warunki prawidłowego prowadzenia próby
znaczne obciążenie uk.krążenia poprzez zaangażowanie dyżych grup mięśiowych
duże intensywności ( max.czas wysiłku u osób zdrowych - 5min)
proste zadania ruchowe umożliwiające bezbłęne wykonanie
ściśle określone obciążenie dające równomierny wysiłek podczas całej próby
PRÓBA HARWARDZKA (próba stopnia, plecakowa)
Próba stopnia :
-słuzy do masowych badań młodych, zdrowych osobników
-polega na wchodzeniu i schodzeniu na stopnie w rytmie taktomierza z częstotliwością 30 wejść na 1 minutę
-wysokość stopnia mężczyźni -51cm kobiety -46cm
-czas próby mężczyźni - 5 min kobiety -4min
-trzy razy pomiar tętna przez 30 sekund począwszy od 1 minuty , po zakończeniu próby z przerwami 30s.pomiędzy pomiarami
OBLICZANIE WSKAŹNIKA SPRAWNOŚCI FI
FI= [(czas pracy w sek.)x 100] : (2+ suma trzech pomiarów tętna)
Ocena
55p i mniej = forma słaba
55-63 = forma dost.
65-79=forma przeciętna
80-89=dobra
90 i wyżej = b.db
Próba plecakowa :
-stosowana u zdrowych mężczyzn
-wejście na stopień o wys.47cm z obciążeniem równym 1/3 masy badanego
-identyczny sposób obliczania FI
OCENA WYDOLNOŚCI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Cel : ocena adaptacji wysiłkowej pacjentów na wybranym etapie usprawniania
Modyfikacja testu :
-zmniejszenie intensywności obciążenia
-skrócenie czasu trwania
-zmiana sposobu wykonywania próby
Podział pacjentów na grupy :
1.Osoby niepełnosprawne bez przeciwwskazań do wykonywania wysiłku bez schorzeń towarzyszących o sprawnym uk.krążenia.
2.Pacjenci o podwyższonym ryzyku wystąpienia niewydolności uk.krążenia ( 2 lub więcej czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca ) z występowaniem schorzeń towarzyszących ( cukrzyca, żylaki ).
3.Pacjenci z rozpoznaną chorobą uk.krążenia z objawami niewydolności lub po przebytych operacjach kardiochirurgicznych.
PRÓBE WYSIŁKOWĄ NALEŻY PRZERWAĆ GDY :
powstaną bóle dławicze
zaburzenia widzenia
spadek ciśnienia skurczowego mimo zwiększenia obciążenia
objawy nadmiernnego zmęczenia
niezbornośc ruchowa
utrudniony kontakt
Upośledzenie sprawności i wydolności -
Minimalny poziom sprawności i wydolności powinien zapewniać życiową samodzielność
( ADL + praca zawodowa ) :
-przejściową ( odwracalne )
-trwałą ( nieodwracalne )
-upośledzenie lokalne ( odcinkowe )
-upośledzenie ogólne
( upośledzenia są indywidualne )
1.”sytuacja postawna”
Pozycje : stojąca, siedząca, leżąca ( zachowanie prawidłowej podporowej funkcji szkieletu, odpowiednia siła mm.antygrawitacyjnych, sprawna regulacja równowagi)
-wydolność ( choroby ogólnoustrojowe ze wskazaniem przebywania w łóżku)
2.upośledzenie sprawności związane z ograniczeniem funkcjonalnym kkg
-sięganie, chwytanie, manipulowanie, kompensacja
3.możliwości lokomocyjne
-poruszanie się w obrębie własnego mieszkania i poza nim
-zaburzenia chodu mogą być spowodowane :
zmianami anatomicznymi
czynnymi procesami chorbowymi
zmianami układu nerwowo-mięśniowego
amputacje
Wyróżniamy lokomocję : apedalna, quadri pedalna, dipedalna
Klasyfikacja NYHA ( New York Heart Association )
Dotyczy osób cierpiących na schorzenia uk.krążenia.
NYHA I - osoby u których codzienne czynności i wysiłek nie wywołują niekorzystnych objawów ze strony uk.krążenia.
NYHA II - pod wpływem większych wysiłków pojawia się zmęczenie, duszność, ból dusznicowy ( ograniczona niewielka wydolność ).
NYHA III - występują dolegliwości przy każdym nawet niewielkim wysiłku ( duże ograniczenie aktywności fizycznej ).
NYHA IV - objawy niewydolności występują po najmniejszym wysiłku jaki i w spoczynku.
Trenażery - maszyny stosowane w sporcie
1.rower treningowy stacjonarny lub bieżnie
2.steper
3.wiosła
KINEZYTERAPIA WODNA
Właściwości wody:
Pławność - zdolność do utrzymania się na powierzchni wody dzięki sile wyporu , kierunek jest przeciwny do kierunku siły ciążenia ( wynika to z Prawa Archimedesa ).
Korzyści :
pozorna utrata wagi
obciążenie sił kompensacyjnych działających na stawy
mniejszy wysiłek przy wykonywaniu ruchów wodnych przeciwko sile grawitacji
Problemy związane z pławnością :
trudności utrzymania stabilnej pozycji przez terapeutę
utrudniona stabilizacja pacjenta
osłabienie czucia prioprioceptywnego
Względna gęstość - to stosunek masy ciała do tej samej objętości wody
Względa gęstość równa jest masie ciała przez masę wypartej wody
Wzg.gęst.H2O o temp.4C = 1.0
Gdy jest > 1.0 to ciało tonie
Gdy jest <1.0 ciało unosi się
Względna gęstość dla mężczyzn = 0,98
Względna gęstość dla kobiet = 0,75
Względna gęstość dla dziecka = 0,86
W przypadku wiotkich kończy lub obrzękiem wzg.gęst.jest niższa , natomiast spastyczne kończyny mają wzg.gęst.większą niż normalne.
Lepkość - tarcie pomiędzy cząsteczkami płynu powoduje opór.
Korzyści i problemy :
możliwość ć.z oporem który wraz z prędkością wzrasta
pozostanie więcej czasu do opanowania reakcji równoważnych
Turbulencje - inaczej burzliwość , powstawanie zawirowania ( fal ) w związku z poruszaniem w wodzie
Korzyści :
możliwość przesuwania ciała
możliwość wywoływania oporu
tłumienie ruchów mimowolnych i oporności dotykowej
Ciśnienie - wywierane jest przez molekuły płynu na zanużone w nim ciało.
Korzyści :
zmniejszenie obrzęków
przeciwdziała zaleganiu krwi w dolnych partiach ciała
wzmacnia mięśnie
ułatwia wdech
Problemy :
przy pojemności życiowej płuc poniżej 500ml wraz ze wzrostem oporu na klatkę piersiową mogą występować trudności w oddychaniu
pacjent może odczuwać niepokój wraz ze wzrostem oporu na klatkę piersiową
Temperatura
10-12 C --> woda na granicy tolerancji
12-15 C --> woda bardzo zimna
18 C --> krytyczna
24-25 C --> zimna
28-30 C --> chłodna
34 C --> obojętna
37-38 C --> ciepła
40-42 C --> bardzo ciepła
43-45 C --> gorąca
46-48 C --> bardzo gorąca
49-50 C --> granica tolerancji
Terapeutyczne aspekty :
Planując pracę z pacjentem w wodzie należy ;
ocenić stan pacjenta
dobrać odpowiednią formę ćwiczeń, przyżądy, przybory
prowadzić odpowiednią dokumentację
Przeciwwskazania i przeciwwskazania względne:
hydrofobia
temperatura ciała ponad 40 C
schorzenia kardiologiczne, którym towarzyszy spoczynkowe dolegliwości bólowe
tachykardia
pojemność życiowa płuc poniżej 1500ml
brak odruchu kaszlu
infekcje uk.moczowego
otwarte rany
padaczka
uczulenie na chlor
performacja błony bębenkowej
choroby nerek
tracheotomia
brak kontroliczynności fizjologicznych
Pływanie :
jako forma ruchu zaliczana jest do pracy ciężkiej
przepłynięcie w czasie 30 min 1500m kraulem wymaga wydatkowania 420 kcal
wyróżnia się następujące formy : sportowa, rekreacyjna, korekcyjna, lecznicza
Zasady bezpieczeństwa
obecność ratownika
zabezpieczenie terenu wokół basenu
podłoże antypoślizgowe
powolne zanużenie
Wspomaganie terapii :
pomoce wejść.wyjść
przybory
przyżądy
udział członków rodziny
Kinezyterapia w wodzie
1.pozycje ćwiczącego
-horyzontalne ( leżąca)
-wertykalne ( pionowo )
2.kierunek ruchu
-równolegle do powierzchni wody ( podobne do ćw.w odciążeniu)
-od dna basenu do powierzchni (podobne do ćw.do samowspomaganych,czynnych)
-od powierzchni wody w dół ( podobne do ćw.do oporowych)
Specyfika ćw.oporowych:
-opór zwiększony poprzez przybory
-opór zwiększony poprzez wzrost częstotliwości ruchów
-ćw.izokinetyczne
Specyficzne kształcenie wydolności :
-nawet niewielki ruch w połączeniu z oporem znacznie zwiększa wysiłek
Specyficzne kształcenie równowagii
-wystarczająca fizjologiczna płaszczyzna podparcia
-mniejsza obawa przed upadkiem
-równomierne rozłożenie środka ciężkości
Metody :
Halliwick Method
Bad Regaz Ring Method
Watsh
1.Polega na kształtowanie równowagi, jest to 10 punktowy program. Obejmuje :
-sposób przechodzenia z pozycji siedzącej do leżacej
-rotacje
2. Jest to PNF w środowisku wodnym w schorzeniach neurologicznych.
3.Jest to relaksacyjna metoda zaburzenia napięcia mięśniowego w hipertoni, jako przerywnik w innych ćwiczeniach.
Synergizm mięśniowy
1.Synergizmy mięśniowe
2.Ćw.synergistyczne bezwzględne ; wykorzystuje synergizmy bezwzględne)
Kontralateralne (połączenie pomiędzy tożsamymi kończynami )
Ipsilaterale ( połączenie po tej samej stronie kończyn )
Ćwiczenia synergistyczne ( wykorzystanie synergizmu ) :
kopensacyjne
patologiczne
Ćwiczenia synergistyczne względne ( wykorzystanie synergizmu ) :
względne
kontra
ipsi
Ćwiczenia synkinetyczne ( wykorzystanie synergizmu ) :
bezwzględne
3.Metoda Brunkowa
4.Metoda Brunsturm
Synergizmy - połączenia funkcjonalne ( względne , bezwzględne )
Pojęcie synergii - oznacza współdziałanie wielu czynników tak dobranych że ich wspólne działanie jest w efekcie korzystniejsze od sumy ich działania pojedynczego.
Synergizm mięśniowy - oznacza współruchy, które w sposób mimowolny dołączają się do ruchów dowolnych i jakby je uzupełniają. Niekiedy „nie widać” efektu ruchów , lecz występuje tylko skurcz izometryczny, lub wzmożone czynności bioelektryczne mięśni odległych tj.nie biorących udziału w danym ruchu.
Współdziałanie mięśniowej synergii w warunkach prawidłowych sprowadza się do wspomagania aktywności mięśni stabilizujących , co ułatwia zdecydowanie wykonywanie ruchu podstawowego.
Poza tym synergia polega na dostosowawczej zmianie napięcia w grupie agonistów podczas wykonywania ruchu, w zależności od wielkości oporów zewnętrznych.
PODZIAŁ FUNKCJONALNY MIĘŚNI
agonistyczne - jednakowe działanie
antagonistyczne - przeciwne działanie , przeciwdziałają nadmiernemu skurczowi mięśni agonistycznych, wpływają na płynność i szybkość ruchów
synergistyczne - wspólne działanie
stabilizujące - ustalają odcinki ciała , nie biorące udziału w danym ruchu , np.stawy sąsiadnie , uniemożliwiające ruchy w niewłaściwej płaszczyźnie oraz zapewniające stałość pozycji podczas wykonywania ruchu
Wykonywanie ruchu celowego zawsze związane jest z czynnościa rozległych zespołów mięśniowych.
Ruch w stawach wykonywany jest bezpośrednio w wyniku rozwijania się siły.
Dowolne czynności ruchowe charakteryzują się :
w różnych ruchach bierze udział wiele mięśni
Współruchy mogą występować jako :
synergizmy bezwzględne = syninezje
Są one : wrodzone, stałe mają skłonność do promieinowania brak im cech przystosowawczych.
względne = synergie
Są one : nabyte można je przekształcać i dostosowywać do aktualnych potrzeb ruchowych.
kompensacyjne - czyli te które są „normalnie” , towarzyszą im niedowłady pochodzenia ośrodkowego.
Topograficzne rozróżnienia :
synergizmy tożstronne - ipsilaterale
synergizmy przeciwnostronne - kontralaterale
Współruchy - czyli synergie mięśniowe, fizjologiczne współruchy nosząznamiona całości i użyteczności cechuje je :
-obustronność
-symetria
-identyczność
-równoczesność
Ćwiczenia synergistyczne , synkinetyczne - wykorzystują fizjologie jak i kompensacje lub patologie nrwowe połączenia czynnościowe w celu aktywności mięśniowej, których dowolna czynność ruchowa z jakiejś przyczyny jest niemożliwa.
Stanowią jedyny sposób na uzyskanie ruchu ( odpowiedzi ruchowej, aktywności niedowładnych mięśni)
W niektórych patologicznych przypadkach są one jednak nie pożądane trzeba je zwalczać.
Wykonywanie ćwiczeń synergistycznych nie przynosi jednak efektów wzrostu siły mięśni czy zwiększenia zakresu ruchu.
Pozwalają one na opóźnienie występowania prostych zaników mięśni z bezczynności np.wskutek unieruchomienia kończyny w opatrunku gipsowym.
Podstawowym wskazaniem do tych ćwiczeń jest planowanie z różnych względów unieruchomienia kończyn. Wykonując te ćwiczenia w późniejszym okresie lub po zabiegu mogą działać w sposób najbardziej skuteczny wpływając max.na aktywacje mięśni unieruchomionej kończyny.
Wielkość napiętych mięśni wywołanych za pomocą ćwiczeń opartych o synergizm względny w upływie czasu maleje. Powoduje to konieczność odpowiednio częstych zmian grup mięśniowych
METODYKA
-ruchy stymulują odpowiednie napięcie mięśni, z wykorzystaniem synergizmu bezwzględnego i względnego, muszą być wykonywane w pełnych zakresach przeciw oporowi max lub submax.