a. działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego,
b. wymiarowi sprawiedliwości, wyborom i referendum, porządkowi publicznemu, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa,
c. finansowaniu partii politycznych, jeżeli pozostają w związku z korupcją,
d. obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w interesy ekonomiczne państwa,
2. kontrolę, mającą na celu:
a. ujawnianie i przeciwdziałanie przypadkom nieprzestrzegania przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne;
b. ujawnianie przypadków nieprzestrzegania określonych przepisami prawa procedur podejmowania i realizacji decyzji w przedmiocie: prywatyzacji i komercjalizacji, wsparcia finansowego, udzielania zamówień publicznych, rozporządzania mieniem jednostek lub przedsiębiorców oraz przyznawania koncesji, zezwoleń, zwolnień podmiotowych i przedmiotowych, ulg, preferencji, kontyngentów, plafonów, poręczeń i gwarancji kredytowych;
c. kontrolę prawidłowości i prawdziwości oświadczeń majątkowych lub oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej osób pełniących funkcje publiczne,
3. działalność analityczną: zjawisk występujących w obszarze właściwości CBA oraz informowanie w tym zakresie Prezesa Rady Ministrów, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejm i Senat.
ORGANIZACJA CBA
Kierownictwo: Szef ,dwóch zastępców
Jednostki organizacyjne: Zarząd Operacyjno-Śledczy Zarząd Postępowań Kontrolnych Zarząd Operacji Regionalnych Zarząd Analiz i Ewidencji Zarząd Techniki Operacyjnej Gabinet Szefa Departament Ochrony Departament Kadr i Szkolenia Departament Finansów Departament Logistyki Samodzielny Wydział Prawny Samodzielny Wydział Inspekcji Zespół Audytu Wewnętrznego
SŁUŻBA WYWIADU WOJSKOWEGO
Służba Wywiadu Wojskowego (SWW) jest służbą specjalną, właściwą w sprawach ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi dla obronności Państwa, bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP oraz innych jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej
Do ustawowych zadań SWW należy:
uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla:
a) bezpieczeństwa potencjału obronnego RP,
b) bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP;
c) warunków realizacji, przez SZ RP, zadań poza granicami państwa;
rozpoznawanie i przeciwdziałanie:
a) militarnym zagrożeniom zewnętrznym godzącym w obronność RP,
b) zagrożeniom międzynarodowym terroryzmem;
rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej przenoszenia;
rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na obronność państwa oraz zdolność bojową SZ RP, a także podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych zagrożeń;
prowadzenie wywiadu elektronicznego na rzecz SZ RP oraz przedsięwzięć z zakresu kryptoanalizy i kryptografii;
współdziałanie w organizowaniu polskich przedstawicielstw wojskowych za granicą;
uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów międzynarodowych dotyczących rozbrojenia;
podejmowanie innych działań przewidzianych dla SWW w odrębnych ustawach, a także umowach międzynarodowych, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana.
Powyższe zadania są realizowane poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Działalność SWW na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może być prowadzona wyłącznie w związku z jej działalnością poza granicami państwa.
SŁUŻBA KONTRWYWIADU WOJSKOWEGO
Podstawowe zadania SKW:
rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie popełnianych przestępstw przez żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracowników SZ RP i innych jednostek organizacyjnych MON, - współdziałanie z Żandarmerią Wojskową i innymi organami uprawnionymi do ścigania przestępstw,- realizowanie, w granicach swojej właściwości, zadań służby ochrony państwa,+,uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć znaczenie dla obronności państwa, bezpieczeństwa lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON, oraz podejmowanie działań w celu eliminowania ustalonych zagrożeń, +,prowadzenie kontrwywiadu radioelektronicznego oraz przedsięwzięć z zakresu ochrony kryptograficznej i kryptoanalizy; +uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów międzynarodowych dotyczących rozbrojenia; + ochrona bezpieczeństwa jednostek wojskowych, innych jednostek organizacyjnych MON oraz żołnierzy wykonujących zadania służbowe poza granicami państwa, + ochrona bezpieczeństwa badań naukowych i prac rozwojowych zleconych przez SZ RP i inne jednostki organizacyjne MON oraz produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o przeznaczeniu wojskowym zamówionymi przez SZ RP i inne jednostki organizacyjne MON, + podejmowanie działań, przewidzianych dla SKW, w innych ustawach, a także umowach międzynarodowych, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana.
SŁUŻBA KONTRWYWIADU WOJSKOWEGO
Zadania SKW obejmują również rozpoznawanie oraz wykrywanie przestępstw, popełnionych we współdziałaniu z żołnierzami pełniącymi czynną służbę wojskową, funkcjonariuszami SKW i SWW lub pracownikami SZ RP i innych jednostek organizacyjnych MON.
Działalność SKW poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej może być prowadzona w związku z jej działalnością na terytorium państwa wyłącznie w zakresie realizacji zadań określonych w ustawie
Służba Kontrwywiadu Wojskowego przy realizacji swoich działań współdziała:
ze Sztabem Generalnym Wojska Polskiego i innymi komórkami organizacyjnymi Ministerstwa Obrony Narodowej oraz dowódcami rodzajów SZ RP, okręgów wojskowych, garnizonów wojskowych i jednostek wojskowych,
odpowiednimi organami, służbami i instytucjami podległymi ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych,
odpowiednimi organami i jednostkami organizacyjnymi podległymi ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych,
odpowiednimi organami, służbami i instytucjami podległymi ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych,
innymi organami, służbami i instytucjami uprawnionymi do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych.
SŁUŻBA KONTRWYWIADU WOJSKOWEGO
Szef SKW kieruje podległą służbą bezpośrednio lub przez swoich zastępców oraz dyrektorów (kierowników) jednostek organizacyjnych SKW
W skład SKW wchodzą następujące jednostki organizacyjne: Gabinet Szefa SKW Zarząd Studiów i Analiz Zarząd Operacyjny Zarząd Ochrony Sił Zbrojnych Biuro Ochrony Informacji Niejawnych Biuro Techniki i Obserwacji Biuro Radiokontrwywiadu
Biuro Łączności i Informatyki Biuro Bezpieczeństwa Teleinformatycznego Biuro Spraw Wewnętrznych Biuro Logistyki Biuro Finansów Biuro Ewidencji i Archiwum Biuro Kadr i Szkolenia Biuro Prawne Biuro Pełnomocnika Ochrony Zespół Audytu Wewnętrznego
Inspektoraty SKW:
Gdynia Kraków Lublin Poznań Warszawa
PAŃSTWOWA STRAŻ POŻARNA
- zawodowa, umundurowana i wyposażona w specjalistyczny sprzęt formacja, przeznaczona do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.
Do podstawowych zadań Państwowej Straży Pożarnej należy:
1) rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń,
2) organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń,
3) wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze,
4) kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności,
5) nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych,
6) prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności,
7) (1) współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.
ORGANIZACJA PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ
SYSTEM KSZTAŁCENIA PSP TWORZĄ:
15 ośrodków szkolenia w komendach wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej
1 Szkoła Podoficerska Państwowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy
3 szkoły aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, Częstochowie i Poznaniu (w randze szkół policealnych) kształcące w zawodzie technik pożarnictwa
1 Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie, kształcąca na studiach pierwszego stopnia - inżynierów pożarnictwa oraz na studiach drugiego stopnia - magistrów inżynierów pożarnictwa
KRAJOWY SYSTEM RATOWNICZO-GAŚNICZY (KSRG)
Zaczął funkcjonować w Polsce od 1995 r.
Podstawowy cel:
ochrona życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez: walkę z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, ratownictwo techniczne, chemiczne i od 1997 r. również poprzez ratownictwo ekologiczne i medyczne
Założenie w budowie systemu :
stworzenie jednolitego i spójnego układu, skupiającego powiązane ze sobą różne podmioty ratownicze, tak aby można było podjąć skutecznie każde działanie ratownicze
Zadania:
(KSRG) stanowi integralną część bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, obejmującą: prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń
Konstrukcja systemu zakłada, że zasady realizacji podstawowych zadań ratowniczych są niezmienne i dostosowane do specyfiki wszelkiego rodzaju zdarzeń, również zdarzeń masowych lub klęsk żywiołowych, kiedy siły i środki ratownicze są niewystarczające, a organizacja działań ratowniczych wymaga modyfikacji priorytetów oraz dokonania uproszczeń w procedurach działania
OBRONA CYWILNA (OC)
CEL:
ochrona ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury
ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny
współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków *
Podstawowe jednostki organizacyjne: formacje obrony cywilnej
Formacje tworzą w drodze rozporządzenia ministrowie, a wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) - w drodze zarządzenia, uwzględniając w szczególności: skalę występujących zagrożeń, rodzaj formacji, ich przeznaczenie oraz stan osobowy i organizację wewnętrzną
Formacje obrony cywilnej mogą tworzyć także pracodawc
*Zgodnie z art. 137 ustawy z dnia z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity, Dz.U. 2004, Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.)
STRUKTURA OC :Szef Obrony Cywilnej Kraju Szef obrony cywilnej województwa Szef obrony cywilnej powiatu
Szef obrony cywilnej gminy Szefowie obrony cywilnej: w instytucjach w przedsiębiorstwach w społecznych organizacjach ratowniczych
w innych jednostkach organizacyjnych działających na obszarze gminy
ZADANIA OC:
służba ostrzegawcza ewakuacja przygotowanie i organizowanie schronów obsługa środków zaciemnienia ratownictwo
służby medyczne, włączając w to pierwszą pomoc oraz opiekę religijną walka z pożarami wykrywanie i oznaczanie stref niebezpiecznych
odkażanie i inne podobne działania ochronne dostarczanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia
doraźna pomoc dla przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych klęskami doraźne przywrócenie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej doraźne grzebanie zmarłych pomoc w ratowaniu dóbr niezbędnych dla przetrwania
dodatkowe rodzaje działalności, niezbędne dla wypełnienia któregoś z zadań wyżej wymienionych, w tym planowanie i prace organizacyjne
Wykład 3 T.3. SYTUACJE KRYZYSOWE I KRYZYSY BEZPIECZEŃSTWA ORAZ SPOSOBY ZAPOBIEGANIA IM
OKRESY (STANY) FUNKCJONOWANIA PAŃSTWA W KONTEKŚCIE BEZPIECZEŃSTWA
Sytuacja kryzysowa na tle okresów funkcjonowania państwa
Kryterium rozróżniania okresów funkcjonowania państwa jest występowanie (lub jego brak) bezpośredniego zagrożenia jego żywotnych interesów (narodowych) oraz skala tego zagrożenia
Pokój jest pojęciem najczęściej używanym w nauce i praktyce stosunków międzynarodowych - i to w różnych kontekstach oraz znaczeniach
Pokój - okres normalny funkcjonowania państwa ,tj. bez zagrożenia jego żywotnych interesów, w którym może ono osiągać zamierzone cele polityczne
Dwa rozróżnienia pokoju:
negatywny- przeciwieństwo wojny;
pozytywny- oprócz wojny, oznacza również:brak wrogości miedzy państwami pokojowe współistnienie i przyjazne stosunki
eliminacja nierówności społecznych, mogących prowadzić do konfliktów ustanowienie sprawiedliwych struktur społecznych w państwach
ELEMENTY TEORII KRYZYSU
1.Pojęcie sytuacji kryzysowej i kryzysu.Przyczyny stanów krytycznych.Mechanizm procesu kryzysowego .Perspektywy badawcze w badaniach nad kryzysami
Wyróżniamy dwa , hierarchiczne stany krytyczne:
kryzys i sytuacja kryzysowa
Stany krytyczne są związane z funkcjonowaniem całej rzeczywistości. Dotyczą wszystkich poziomów organizacji świata:
podorganicznego - przyrody martwej organicznego - przyrody żywej nadorganicznego człowieka i społeczeństwa
DEFINICJE SYTUACJI KRYZYSOWEJ I KRYZYSU(państwa)
Sytuacja kryzysowa - okres funkcjonowania państwa , w którym zaczyna się i jest kontynuowany proces jego destabilizacji
Obejmuje :
okres wzrostu nieefektywności,
okres kryzysu (w wypadku interwencji - wprowadzenia zmiany relewantnej (właściwej),
okres jego przezwyciężania (powrotu do normalności)
Kryzys - okres najwyższej destabilizacji funkcjonowania państwa, prowadzący do jego upadku. Pojawia się w wyniku utraty przez nie równowagi wewnętrznej (zakłócenia procesów wewnętrznych) lub równowagi zewnętrznej (w stosunkach państwo - otoczenie) albo jednej i drugiej
Kryzys państwa oznacza proces rozwoju wydarzeń wewnętrznych lub zewnętrznych , stanowiących bezpośrednie zagrożenie jego żywotnych interesów tak szybko i w takiej skali, iż wymusza on na władzach politycznych natychmiastowe podjęcie nadzwyczajnych działań
Zagrożenie żywotnych interesów państwa oznacza zagrożenie bezpieczeństwa jego terytorium, instytucji, poziomu życia obywateli, stanu posiadania państwa oraz interesów międzynarodowych. Może ono wynikać z przyczyn niekonfliktowych(klęski żywiołowe i katastrofy ekologiczne lub techniczne) i /lub konfliktowych(konflikty społeczne)
OGÓLNE PRZYCZYNY STANÓW KRYTYCZNYCH
kryzysy są wyrazem zmian w otaczającej nas rzeczywistości (świecie); stanowią jej immanentną (nieodłączną) cechę
rzeczywistością (światem) rządzą m.in. następujące prawa:
wszystkie przedmioty są wzajemnie powiązane i oddziałują na siebie pozytywnie, negatywnie lub obojętnie
wszystkie przedmioty się zużywają ( wzrost entropii) - świat zmierza ku ruinie
fenomen życia i działania ludzi porządkują lokalnie świat; stanowią przeciwwagę dla tendencji świata do wzrostu jego entropii
Powyższe, fundamentalne prawa przyrody powodują - w odniesieniu do każdego przedmiotu -dwojakiego rodzaju zmiany:
rozpad (śmierć, upadłość organizacji, obniżenie efektywności funkcjonowania układu
różnicowanie się przedmiotu pod wpływem zmian adaptacyjnych do otoczenia
PRZYCZYNY STANÓW KRYTYCZNYCH
Każdy z czynników zewnętrznych i wewnętrznych oddziałując na przedmiot przyjmuje jedna z trzech możliwych wartości: dodatnią, obojętną lub ujemną. Stanowią one przyczyny zmian w przedmiocie
W zderzeniu ze zdolnościami adaptacyjnymi przedmiotu, oddziałujące nań czynniki decydują o stanie jego równowagi funkcjonalnej w danej chwili
RODZAJE KRYZYSÓW
wg kryterium struktury przedmiotowej świata
kryzysy organizmów żywych:kryzys - perspektywa śmierci kryzys - konieczny etap rozwoju organizmu
kryzysy przyrody martwej- kryzysy ekologiczne:klęski żywiołowe, katastrofy ekologiczne i techniczne
Kryzysy społeczeństwa- społeczne:kryzysy polityczne kryzysy ekonomiczne kryzysy psychologiczne Kryzysy tożsamości kulturowej
kryzysy myślenia: kryzysy w nauce kryzysy - wrogie ideologie, traktowanie innych jako wroga
PERSPEKTYWY BADAWCZE W BADANIACH NAD KRYZYSAMI
TEORIA KRZYWEJ J JAMESA DAVIESA
FAZY SYTUACJI KRYZYSOWEJ
Kryzysy polityczne
Synchronizacja -system wyjściowy
pojawienie się sprzeczności interesów grupowych frustracja, wrogość wobec innych grup(Funkcjonalizm strukturalny
Desynchronizacja formułowanie żądań politycznych, ekonomicznych i gróźb wojennych tworzenie koalicji i rozpoczęcie działań taktycznych (Teoria mobilizacji Teoria koalicji)
Zerwanie -kryzy maksimum natężenia działań typu walka obu stron wprowadzenie nowego porządku przez zwycięzców zapoczątkowanie zmian strukturalno-funkcjonalnych (Teoria przywództwa)
Resynchronizacja przezwyciężenie pozostałości dawnego systemu powrót do stabilizacji (Funkcjonalizm strukturalny)
SIECI KAUZALNE
Sieci kauzalne - sieci przyczynowo- skutkowe
Trzy grupy czynników sieci kauzalnej:
a) czynnik wywołujący proces przyczynowy
b) czynnik przyspieszający (katalizator) proces przyczynowy
c) czynnik, który może zmienić przebieg procesu
DEFINICJE WOJNY
Nie ma jednej, powszechnie akceptowanej definicji wojny.
Wg Carla Schmitta - niemieckiego prawnika i politologa:
Wojna - to konflikt prowadzony za pomocą uzbrojenia między jednostkami zorganizowanymi politycznie
Wojna domowa - to walka prowadzona za pomocą uzbrojenia wewnątrz jednej, lecz przez to problematycznie zorganizowanej jednostki
Wg J.Wiatra i Q.Wrighta:
Wojna jest stanem społeczeństwa, w którym ostry konflikt zewnętrzny lub wewnętrzny, wyrosły z dotychczasowej polityki, rozwiązywany za pomocą całości lub gros sił politycznych, ekonomicznych, koniecznie militarnych i innych, jakimi to społeczeństwo dysponuje
Wojna asymetryczna -wojna między stronami reprezentującymi nierówny poziom sił, w której słabsza z nich stara się zneutralizować siłę przeciwnika, wykorzystując jego słabe strony
Wojna domowa - konflikt zbrojny w ramach danego państwa, toczący się miedzy frakcjami dążącymi do przejęcia kontroli nad rządem bądź jurysdykcji na jego terytorium; może wywoływać reperkusje międzynarodowe w postaci przepływy broni i uchodźców ,często prowadzi do interwencji ze strony innych państw
Wojna ograniczona - wojna zmierzająca do osiągnięcia ograniczonej liczby celów prowadzona przy użyciu wybranych rodzajów broni;
jej celem nie jest totalny podbój terytorium przeciwnika
Wojna totalna - wojna, której celem jest zdobycie i okupacja terytorium wroga, jest prowadzona przy użyciu wszystkich dostępnych rodzajów broni i wykorzystaniu ich zarówno przeciwko obiektom wojskowych, jak i cywilnych
Wykład 4 T.4. STANY NADZWYCZAJNE
Stan nadzwyczajny w państwie to stan zagrożenia, którego likwidacja lub zminimalizowanie skutków wymaga sięgnięcia po szczególne środki prawne
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej przewiduje trzy rodzaje stanów nadzwyczajnych: stan wojenny, stan wyjątkowy
stan klęski żywiołowej
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Uchwalona w dniu 2 kwietnia 1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe
Art. 228.
W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej.
2. Stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości.
3. Zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych, określa ustawa.
4. Ustawa może określić podstawy, zakres i tryb wyrównywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela.
Art.228.
5. Działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa.
6. W czasie stanu nadzwyczajnego nie mogą być zmienione: Konstytucja, ordynacje wyborcze do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego, ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych.
7. W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu, przeprowadzane referendum ogólnokrajowe, nie mogą być przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta Rzeczypospolitej, a kadencje tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu. Wybory do organów samorządu terytorialnego są możliwe tylko tam, gdzie nie został wprowadzony stan nadzwyczajny.
CECHY STANÓW NADZWYCZAJNYCH:
wprowadzane są w sytuacji szczególnego zagrożenia, kiedy nie wystarczają obowiązujące w państwie regulacje prawne
wprowadzenie każdego ze stanów wymaga wydania rozporządzenia na podstawie ustawy
ustawy wprowadzające stany nadzwyczajne określają :zasady działania organów władzy publicznej, w jakim zakresie mogą ulec ograniczeniu prawa i wolności człowieka i obywatela
ustawa wprowadzająca może, ale nie musi określić sposoby wyrównywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia praw i wolności
działania podejmowane w stanie nadzwyczajnym muszą być proporcjonalne do potrzeb; oznacza to, że środki użyte muszą odpowiadać zaistniałym potrzebom,
działania podejmowane w trakcie trwania stanu nadzwyczajnego mają zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa
POJĘCIE KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ
klęska żywiołowa - katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem
katastrofa naturalna- zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu awaria techniczna- gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego lub systemu urządzeń technicznych powodujące przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości.
Katastrofą naturalną lub awarią techniczną może być również zdarzenie wywołane działaniem terrorystycznym.
W stanie klęski żywiołowej organy władzy publicznej działają w dotychczasowych strukturach organizacyjnych i w ramach przysługujących im kompetencji
ZASADY DZIAŁANIA ORGANÓW WŁADZY PUBLICZNEJ
W czasie ogłoszenia stanu działaniami kierują:
wójt (burmistrz, prezydent miasta) - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze gminy
starosta - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednej gminy wchodzącej w skład powiatu
wojewoda - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednego powiatu wchodzącego w skład województwa
minister właściwy do spraw wewnętrznych lub inny minister do zakresu działania którego należy zapobieganie skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwanie
ZAPOBIEGANIE SKUTKOM KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ
Uczestniczą:
Państwowa Straż Pożarna i inne jednostki ochrony przeciwpożarowej oraz centra powiadamiania ratunkowego (ustawa o ochronie p/poż)
Policja
jednostki systemu Państwowego ratownictwa Medycznego, dyspozytorzy medyczni, jednostki ochrony zdrowia
Straż Graniczna
Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa
Inne właściwe państwowe urzędy, agencje, inspekcje, straże i służby
Minister Obrony Narodowej może przekazać do dyspozycji wojewody pododdziały lub oddziały SZ RP w celu uczestnictwa w zapobieganiu i usuwaniu skutków klęski żywiołowej. Siłami wojska dowodzą przełożeni, wykonujący zadani określone przez wojewodę
CELE I TRYB WPROWADZENIA STANU NADZWYCZAJNEGO
klęski żywiołowej-CEL; Zapobieżenie i usunięcie skutków katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej TRYB Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia , z własnej inicjatywy lub na wniosek wojewody na czas nie dłuższy niż 30dni.Przedłużenie - zgoda Sejmu
wyjątkowy-C Usunięcie szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi, T Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów na czas nie dłuższy niż 90 dni. Prezydent RP przedstawia Sejmowi rozporządzenie w ciągu 48 godzin od podpisania. Stan obowiązuje od dnia ogłoszenia w DZ.U.
wojenny- C_Usunięcie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi, zbrojnej napaści na terytorium RP lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. TRYB; Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów na części lub całym terytorium państwa. Prezydent RP przedstawia Sejmowi rozporządzenie w ciągu 48 godzin od podpisania. Stan obowiązuje od dnia ogłoszenia w DZ.U.
Operacje porządkowe - działania służb państwowych podejmowane w stanie wyjątkowym, przywracające konstytucyjny ustrój państwa, bezpieczeństwo obywateli lub porządek publiczny , a w szczególności koordynacje i kontrolę funkcjonowania administracji rządowej i samorządowej
Uwagi:
możliwe użycie sił zbrojnych mających uprawnienia policyjne, wykonujące zadania uzgodnione przez MON i MSW i A
wprowadzenie zarządów komisarycznych w miejsce nieskutecznych organów władzy samorządowej
ograniczenie wolności i praw człowieka i obywatela
OPERACJE PORZĄDKOWE
Przeciwdziałanie władzy wobec groźby strajku generalnego w kraju
OPERACJE RATOWNICZE
- działania prowadzone w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia
Kierują nimi - przy pomocy odpowiednio zespołów reagowania (gminnego, powiatowego, wojewódzkiego) oraz Rządowego Zespołu Koordynacji Kryzysowej:
1) wójt (burmistrz, prezydent miasta) - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono tylko na obszarze gminy,
2) starosta - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednej gminy wchodzącej w skład powiatu,
3) wojewoda - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednego powiatu wchodzącego w skład województwa,
4) minister właściwy do spraw wewnętrznych lub inny minister, do zakresu działania którego należy zapobieganie skutkom danej klęski żywiołowej lub ich usuwanie, a w przypadku wątpliwości co do właściwości ministra lub w przypadku gdy właściwych jest kilku ministrów - minister wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednego województwa.
W zapobieganiu skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniu są obowiązane uczestniczyć: Państwowa Straż Pożarna i inne jednostki ochrony przeciwpożarowej, Policja, Państwowe Ratownictwo Medyczne i jednostki ochrony zdrowia, Straż Graniczna, Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa oraz inne właściwe w tych sprawach państwowe urzędy, agencje, inspekcje, straże i służby.
OPERACJE RATOWNICZE
- działania podjęte w celu ochrony i/lub likwidacji przyczyn powstania zagrożenia życia, zdrowia, mienia lub środowiska
Zamach terrorystyczny 11 września 2001r. (USA)
PRZYKŁADOWA METODYKA ORGANIZACJI AKCJI RATUNKOWEJ
(zagrożenie trującymi środkami przemysłowymi -TŚP)
Każda służba opracowuje własną metodykę postępowania w trakcie akcji ratowniczej, wynikającą każdorazowo ze specyfiki organizacji i wyposażenia
Zestaw celów i zadań realizowanych etapami w rejonie awarii wspólny dla wszystkich służb:
1. Identyfikacja substancji, określenie stref skażenia i rozmiaru zagrożeń
2. Uruchomienie systemu alarmowania, ostrzegania i powiadamiania o skażeniach
3. Ewakuacja ludności z zagrożonej strefy i udzielanie jej pierwszej pomocy medycznej
4. Likwidację źródeł emisji, niszczenie i neutralizacja już uwolnionej substancji toksycznej
5. Dekontaminacja służb ratowniczych
6. Rekultywacja środowiska w rejonie awarii
AKCJA RATOWNICZA (c. d)
Najważniejszym etapem organizacyjnym akcji ratowniczej, oprócz niesienia pomocy medycznej poszkodowanym jest niszczenie i neutralizacja TSP w rejonie awarii
Fazy realizacji:
1) wydzielenie rejonu zniszczenia - podział rejonu awarii;
2) ograniczenie źródła emisji gazu, wycieku cieczy, rozsypu substancji stałej;
3) ograniczenie migracji uwolnionej substancji:
a) do atmosfery - stawianie kurtyn wodnych, obniżenie intensywności parowania;
b) do wód powierzchniowych - uszczelnienie systemu kanalizacyjnego;
c) do gruntu i wód gruntowych - wykonywanie rowów wyłożonych folią;
4) zbieranie mechaniczne i sorbentowe toksycznej substancji i jej transport do rejonu zniszczenia;
5) neutralizacja toksycznej substancji w rejonie awarii lub w wyznaczonym miejscu;
6) oczyszczenie i neutralizacja rejonu awarii z pozostałości TSP
Każda z tych służb ratowniczych w inny sposób dokonuje podziału rejonu akcji ratowniczej.
Udział pododdziałów i oddziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
w zapobieganiu skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniu, określa Rada Ministrów, uwzględniając:
1) rodzaje działań ratowniczych lub prewencyjnych, w których pododdziały i oddziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej mogą brać udział,
2) sposób koordynowania i dowodzenia ich działaniami,
sposób zapewnienia im zabezpieczenia logistycznego.
Do zadań zespołów reagowania należy w szczególności:
1) monitorowanie występujących klęsk żywiołowych i prognozowanie rozwoju sytuacji,
2) realizowanie procedur i programów reagowania w czasie stanu klęski żywiołowej,
3) opracowywanie i aktualizowanie planów reagowania kryzysowego,
4) planowanie wsparcia organów kierujących działaniami na niższym szczeblu administracji publicznej,
5) przygotowywanie warunków umożliwiających koordynację pomocy humanitarnej,
6) realizowanie polityki informacyjnej związanej ze stanem klęski żywiołowej.
STAN WOJENNY
- wprowadzany w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami terrorystycznymi, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub, gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, na wniosek Rady Ministrów, wprowadzić stan wojenny na części lub całym terytorium państwa
Operacje wojenne - operacje sił zbrojnych składające się z zespołu walk, bitew, uderzeń ogniowych i manewrów, prowadzone w celu rozbicia sił nieprzyjaciela, pozbawienia go woli walki i /lub opanowania terytorium na którym się znajduje
KONSEKWENCJE DLA ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWEM
W sytuacjach nadzwyczajnych (stan klęski żywiołowej, stan wyjątkowy, stan wojenny)
wojewoda może wydawać rozporządzenia i decyzje, a także przez ogłoszenie w lokalnej prasie,
radiu, TV, dotyczące: ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela, ograniczeń w stosunku do osób zatrudnionych u pracodawcy,
obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych.
Wprowadzone w/w ograniczenia stosuje się do osób fizycznych zamieszkałych lub czasowo przebywających na obszarze, na którym został wprowadzony stan nadzwyczajny, oraz odpowiednio do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze, na którym obowiązuje stan nadzwyczajny
A. W stanie wojennym można m. in.:
- zawiesić prawo do:
strajków pracowniczych i innych form protestu w odniesieniu do określonej kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach,
dostępu do towarów konsumpcyjnych, poprzez całkowitą lub częściową reglamentację zaopatrzenia ludności,
wolności działalności gospodarczej, poprzez nakazanie okresowego zaniechania prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju albo ustanowienie obowiązku uzyskania zezwolenia na rozpoczęcie działalności określonego rodzaju
nakładać na przedsiębiorców dodatkowe zadania, realizacja których jest niezbędna dla bezpieczeństwa lub obronności państwa oraz zapewnienia zaopatrzenia ludności,
wprowadzać zarząd komisaryczny dla przedsiębiorców, w tym z udziałem kapitału zagranicznego, jeżeli przedmiotem działalności jest wytwarzaniem wyrobów lub świadczenie usług o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa lub obronności państwa,
wprowadzić obowiązek wykonywania przez przewoźników przewozu na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa,
zająć lub zarekwirować na potrzeby obronne państwa środki transportu drogowego, lotniczego oraz statki morskie i żeglugi śródlądowej
B.W stanie wyjątkowym mogą być zawieszone prawa do:
1) organizowania i przeprowadzania wszelkiego rodzaju zgromadzeń,
2) organizowania i przeprowadzania imprez masowych oraz prowadzonych w ramach działalności kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych, nie będących imprezami masowymi,
3) strajków pracowniczych i innych form protestu w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach,
4) strajków i innych niż strajki form akcji protestacyjnych rolników,
5) akcji protestacyjnych studentów organizowanych przez studenckie samorządy, stowarzyszenia lub organizacje,
6) zrzeszania się poprzez:
a) ustanowienie zakazu tworzenia i rejestracji nowych stowarzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, organizacji pracodawców, ruchów obywatelskich oraz innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji,
b) nakazanie okresowego zaniechania działalności zarejestrowanych stowarzyszeń, partii politycznych, związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, organizacji pracodawców, ruchów obywatelskich oraz innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji, których działalność może zwiększyć zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego.
W czasie stanu wyjątkowego mogą być wprowadzone ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w zakresie:
1)dostępu do towarów konsumpcyjnych, poprzez całkowitą lub częściową reglamentację zaopatrzenia ludności,
2) wolności działalności gospodarczej, poprzez nakazanie okresowego zaniechania
prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju albo
ustanowienie obowiązku uzyskania zezwolenia na rozpoczęcie działalności
gospodarczej określonego rodzaju,
3) działalności edukacyjnej, poprzez okresowe zawieszenie zajęć dydaktycznych
w szkołach wyłącznie ze szkołami wyższymi, z wyjątkiem szkół duchownych
i seminariów duchownych,
4) obrotu krajowymi środkami płatniczymi, obrotu dewizowego oraz działalności
kantorowej,
5) transportu drogowego, kolejowego i lotniczego oraz w ruchu jednostek pływających
na morskich wodach wewnętrznych i na morzu terytorialnym, a także na śródlądowych drogach wodnych,
6) funkcjonowania systemów łączności oraz działalności telekomunikacyjnej i pocztowej, poprzez nakazanie wyłączenia urządzeń łączności lub zawieszenia świadczenia usług, na czas określony, a także poprzez nakazanie niezwłocznego złożenia do depozytu właściwego organu administracji rządowej
radiowych i telewizyjnych urządzeń nadawczych i nadawczo-odbiorczych
lub ustalenie innego sposobu ich zabezpieczenia przed wykorzystaniem w sposób zagrażający konstytucyjnemu ustrojowi państwa, bezpieczeństwu obywateli albo porządkowi publicznemu
W czasie stanu wyjątkowego mogą być wprowadzone ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w zakresie:
1)dostępu do towarów konsumpcyjnych, poprzez całkowitą lub częściową reglamentację zaopatrzenia ludności,
2) wolności działalności gospodarczej, poprzez nakazanie okresowego zaniechania
prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju albo
ustanowienie obowiązku uzyskania zezwolenia na rozpoczęcie działalności
gospodarczej określonego rodzaju,
3) działalności edukacyjnej, poprzez okresowe zawieszenie zajęć dydaktycznych
w szkołach wyłącznie ze szkołami wyższymi, z wyjątkiem szkół duchownych
i seminariów duchownych,
4) obrotu krajowymi środkami płatniczymi, obrotu dewizowego oraz działalności
kantorowej,
5) transportu drogowego, kolejowego i lotniczego oraz w ruchu jednostek pływających
na morskich wodach wewnętrznych i na morzu terytorialnym, a także na śródlądowych drogach wodnych,
6) funkcjonowania systemów łączności oraz działalności telekomunikacyjnej i pocztowej, poprzez nakazanie wyłączenia urządzeń łączności lub zawieszenia świadczenia usług, na czas określony, a także poprzez nakazanie niezwłocznego złożenia do depozytu właściwego organu administracji rządowej
radiowych i telewizyjnych urządzeń nadawczych i nadawczo-odbiorczych
lub ustalenie innego sposobu ich zabezpieczenia przed wykorzystaniem w sposób zagrażający konstytucyjnemu ustrojowi państwa, bezpieczeństwu obywateli albo porządkowi publicznemu
C. W stanie klęski żywiołowej
Ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela (art.20) stosuje się do osób fizycznych zamieszkałych lub czasowo przebywających na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej, oraz odpowiednio do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej, z zastrzeżeniem art. 24 i art.25
Art.24. W celu usprawnienia przemieszczania się środków transportowych niezbędnych dla prowadzenia działań ratowniczych mogą być wprowadzone ograniczenia w transporcie drogowym, kolejowym i lotniczym oraz w ruchu jednostek pływających na śródlądowych drogach wodnych, morskich wodach wewnętrznych i morzu terytorialnym.
Art.25. Dla zapewnienia łączności na potrzeby działań ratowniczych mogą być wprowadzone ograniczenia w wykonywaniu pocztowych usług o charakterze powszechnym lub usług kurierskich.
POWYŻSZE OGRANICZENIA MOGĄ POLEGAĆ NA:
1) zawieszeniu działalności określonych przedsiębiorców,
2) nakazie lub zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju,
3) nakazaniu pracodawcy oddelegowania pracowników do dyspozycji organu kierującego działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia,
4) całkowitej lub częściowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły,
5) obowiązku poddania się badaniom lekarskim, leczeniu, szczepieniom ochronnym oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów, niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych oraz skutków skażeń chemicznych i promieniotwórczych,
6) obowiązku poddania się kwarantannie,
7) obowiązku stosowania środków ochrony roślin lub innych środków zapobiegawczych niezbędnych do zwalczania organizmów szkodliwych dla ludzi, zwierząt lub roślin,
8) obowiązku stosowania określonych środków zapewniających ochronę środowiska,
9) obowiązku stosowania środków lub zabiegów niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych zwierząt,
10) obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń,
11) dokonaniu przymusowych rozbiórek i wyburzeń budynków lub innych obiektów budowlanych albo ich części,
12) nakazie ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów,
13) nakazie lub zakazie przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach,
14) zakazie organizowania lub przeprowadzania imprez masowych,
15) nakazie lub zakazie określonego sposobu przemieszczania się,
16) wykorzystaniu, bez zgody właściciela lub innej osoby uprawnionej, nieruchomości i rzeczy ruchomych,
17) zakazie prowadzenia strajku w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach,
18) ograniczeniu lub odstąpieniu od określonych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, jednakże nie powodującym bezpośredniego narażenia życia lub zdrowia pracownika,
19) wykonywaniu świadczeń osobistych i rzeczowych
Ograniczenia, o których mowa w art. 20, w stosunku do osób zatrudnionych u pracodawcy, wobec którego został wydany nakaz prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju, mogą polegać na:
1) zmianie systemu, wymiaru i rozkładu czasu pracy, w tym wydłużeniu okresu rozliczeniowego do dwunastu miesięcy, na zasadach określonych w Kodeksie pracy,
2) obowiązku pracy w niedziele, święta i dni wolne od pracy wynikające z rozkładu czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy, w tym wydłużeniu okresu rozliczeniowego do dwunastu miesięcy, na zasadach określonych w Kodeksie pracy,
3) powierzeniu pracownikowi wykonywania pracy innego rodzaju niż wynikający z nawiązanego stosunku pracy; w takim przypadku pracownik zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia, obliczonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego.
Ograniczenia, o których mowa w ust. 2, nie mogą być stosowane wobec pracowników młodocianych, osób niepełnosprawnych oraz kobiet w ciąży i karmiących.
Wykład 5 T.5. STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
POJĘCIE, ISTOTA I CELE STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
Strategia - koncepcja osiągania długofalowych celów podmiotu
Strategia bezpieczeństwa narodowego- koncepcja długofalowego działania na rzecz zapewnienia warunków dla przetrwania i rozwoju społeczeństwa
Cele strategii bezpieczeństwa narodowego:określa interesy narodowe i cele strategiczne stanowi podstawę do opracowania dyrektyw strategicznych:
-Polityczno-Strategicznej Dyrektywy Obronnej RP
-strategii dziedzinowych bezpieczeństwa narodowego
strategii reagowania obronnego i zarządzania kryzysowego
wieloletnich programów transformacji systemu bezpieczeństwa narodowego
W dniu 13.11.200r.Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów podpisał dokument Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Zastąpił on dokument z 8. 09. 2003 r.
METODOLOGIA OPRACOWANIA STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
Opracowanie strategii bezpieczeństwa narodowego jest zadaniem wyjątkowo trudnym pod względem intelektualnym i organizatorskim.
Wymaga od autorów wielodyscyplinarnej wiedzy przedmiotowej, zdolności analitycznych i dokonywania twórczych syntez, umiejętności pracy zespołowej i prowadzenia wielostronnych konsultacji z zainteresowanymi podmiotami systemu bezpieczeństwa narodowego
Przedmiotem tej strategii jest kształtowanie przyszłości BN, adekwatnej do wciąż kreującego się otoczenia międzynarodowego, zapewniającej przetrwanie i zrównoważony rozwój społeczeństwa i jego państwa
Spójność strategii z dokumentami sojuszniczymi: Koncepcja strategiczna NATO Strategia bezpieczeństwa UE
STRUKTURA TREŚCI DOKUMENTU
Wstęp
1.Interesy narodowe i cele strategiczne RP w dziedzinie bezpieczeństwa
1.1.Interesy narodowe
1.2.Cele strategiczne
2.Uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego RP
2.1.Szanse dla bezpieczeństwa
2.2.Wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa
3.Koncepcja bezpieczeństwa narodowego. Cele i zadania sektorowe
3.1.Bezpieczeństwo zewnętrzne
3.2. Bezpieczeństwo militarne
3.3. Bezpieczeństwo wewnętrzne
3.4. Bezpieczeństwo obywatelskie
3.5. Bezpieczeństwo społeczne
3.6. Bezpieczeństwo ekonomiczne
37. Bezpieczeństwo ekologiczne
3.8. Bezpieczeństwo informacyjne i telekomunikacyjne
4.System bezpieczeństwa narodowego RP
4.1.Strategiczne kierunki transformacji systemu bezpieczeństwa narodowego
4.2.Podsystem kierowania bezpieczeństwem
4.3.Podsystemy wykonawcze
Zakończenie
METODY ANALIZY STRATEGICZNEJ
Analiza - (1)myślowe, pojęciowe wyodrębnianie cech, części lub składników badanego zjawiska lub przedmiotu;
(2) badanie cech elementów lub struktury czegoś
Analiza strategiczna - kompleksowy (obejmujący organizację i jej otoczenie) i interdyscyplinarny proces analizy informacji, realizowany na potrzeby podejmowania decyzji, dotyczących jej przyszłych, długofalowych działań
Analiza Swot
Organizacja otoczenie bezpośrednio konkurencyjne otoczenie pośrednio makroekonomiczne
Nazwa - akronim ang. słów: siły (Strengths), słabości (Weaknesses), sposobności (Opportunities), zagrożenia (Threats)
Struktura analizy SWOT została opracowana w latach 60- tych XXw. przez Edmunda Learneda, Rolanda Christiansena, Kennetha Andrewsa i Williama Gutha
Rada Rozwoju General Electric używała tej formuły analizy w latach 80-tych.
Analiza SWOT służy do analizy sytuacji organizacji, formułowania strategii i jej implementacji
Umożliwia redukcję informacji i koncentrację uwagi na najistotniejsze elementy oceny środowiska zewnętrznego i wewnętrznego organizacji, mające zasadniczy wpływ na jej funkcjonowanie w określonej perspektywie czasowej
Zasadnicze ograniczenia tej analizy wiążą się z kwestią redukcji informacji
oraz kwantyfikacją czynników
Analiza sytuacji:
zewnętrzna wewnętrzna
siły vs słabości szanse vs zagrożenia
Metody eksperckie
Metody eksperckie z uwagi na łatwość stosowania i wysoka skuteczność są często stosowane w rozwiązywaniu problemów wysoce deterministycznych i indeterministycznych
Metoda delficka - charakteryzuje się anonimowością ekspertów, których opinie w danej sprawie zbiera się, a następnie wysyła do pozostałych ekspertów, którzy je oceniają. Końcowa ocena jest konsensusem wszystkich wypowiedzi.
Metody heurystyczne:
Brainstorming - burza mózgów ( technika Osborna) i jej odmiana - Braincalming - uspokojenie mózgów
synektyka (metoda Gordona)
technika grup nominalnych
Technika grup nominalnych - wszyscy oceniający zgromadzeni są razem, a procedura oceny przebiega wg następujących etapów:
cicha ocena przez poszczególnych członków grupy;
prezentacja indywidualnych ocen;
dyskusja zespołowa o każdej cenie
przedstawienie oceny zagregowanej
METODOLOGIA PRAC NAD STRATEGIĄ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
wytyczne rządu: ocena interesu narodowego, zobowiązania i odpowiedzialność wobec sojuszników, szanse i zagrożenia, wizja polityki bezpieczeństwa
prace eksperckie :analiza materiałów źródłowych, inwentaryzacja i analiza dokumentów o znaczeniu strategicznym
prace warsztatowe z przedstawicielami zleceniodawcy
prace konsultingowe i wywiady z ekspertami spoza zespołu, z instytucjami, wizje lokalne
opracowanie analiz strategicznych - według dziedzin strategii
opracowanie projektu raportu wraz z załącznikami
dyskusja nad raportem w składzie zespołu z udziałem przedstawicieli zleceniodawcy
opracowanie raportu końcowego warz z załącznikami w postaci wykonanych analiz strategicznych
Czas realizacji: 3-6 miesięcy, w zależności od skali stosowanych metod i analiz strategicznych
Schemat procesu zarządzania BN
WARUNKI SKUTECZNEGO WDRAŻANIA STRATEGII BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO
Wdrażanie strategii jest procesem długotrwałym i nie należy oczekiwać, że samo posiadanie dokumentu rozwiąże wszystkie problemy bezpieczeństwa narodowego
Zaplanowaniu powinien podlegać, już w momencie jej przyjęcia, proces monitoringu wdrażania strategii.
Prawidłowo prowadzony monitoring umożliwia stwierdzenie, czy strategia jest właściwie realizowana oraz czy założenia, na których ja oparto, nie uległy zmianie. Pozwala na sprawne i elastyczne reagowanie na wszelkie zmiany mogące wpłynąć na procesy wykonawcze
Efektywny monitoring powinien spełniać następujące wymagania:
jasne kryteria pomiaru realizacji strategii
obiektywna ocena przebiegu procesu realizacji strategii i zastosowanych instrumentów polityki
rejestracja ,analiza i aktualizacja kluczowych uwarunkowań bezpieczeństwa narodowego (baza informacji strategicznych)
wprowadzanie zmian na podstawie decyzji poznawczo ugruntowanych
Strategia rozkładu - nałożenie na przeciwnika tak wysokich kosztów, żeby był chętny do negocjowania zakończenia konfliktu na warunkach przez nas pożądanych
Strategia unicestwienia - fizyczne zwalczanie zdolności politycznych, gospodarczych i wojskowych, pozostawienie go niezdolnym do stawiania oporu naszym żądaniom
Wykład 6 T.6. WSPÓŁCZESNE SYSTEMY BEZPIECZEŃSTWA
POJĘCIE SYSTEMU
System - gr. systema = zestawienie, połączenie
Definicje:
wszelki skoordynowany wewnętrznie i wykazujący określoną strukturę układ elementów; układ taki rozpatrywany od zewnątrz jest całością, a rozpatrywany od wewnątrz jest zbiorem, do którego przynależność warunkuje związki wzajemnej zależności między wszystkimi jego elementami; ogół elementów nazywa się jego składem, a zespół związków (relacji) między elementami, uwarunkowanych przez ich przynależność do systemu - jego strukturą;
zespół sposobów (metod) działania= wykonywania złożonych czynności;
całokształt zasad organizacyjnych, ogół norm i reguł obowiązujących (stosowanych) w danej dziedzinie;
całościowy i uporządkowany zespół zdań powiązanych ze sobą określonymi stosunkami logicznymi; systemem w tym znaczeniu nazywana jest każda teoria, metodologicznie poprawna i dotycząca obszernego fragmentu rzeczywistości
System to określona kombinacja czynników współzależnych i współpracujących dla osiągnięcia wspólnego celu
Przeciwnością systemu jest chaos, czyli sytuacja, kiedy wszystko zależy od dodatkowych, bliżej nieokreślonych czynników.
PODZIAŁ SYSTEMÓW
System techniczny - składa się z elementów o cechach, które w założonych granicach są określone jednoznacznie
System konkretny - system uporządkowany według fizycznych elementów składających się na całość
System koncepcyjny - systemy uporządkowane według funkcji spełnianych względem właściwości charakteryzujących całość
System autonomiczny (zamknięty) - system, który nie wymienia ani energii, ani informacji z otoczeniem
System nieautonomiczny ( otwarty) - system wymieniający zasoby z otoczeniem
System samoorganizujący się - system, którego uporządkowanie zwiększa się z biegiem czasu
System naturalny - istniejący niezależnie od człowieka
System sztuczny - system zbudowany przez człowieka
System konfiguracyjny - system porządkujący, relacyjny, statyczny
System działania - system operacyjny, dynamiczny
CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU
SYSTEMY DZIAŁANIOWE
Wyróżnia się cztery specjalne systemy działaniowe:
a) system procesowy P, który zapewnia zdolność systemu do funkcjonowania, czyli do realizacji przez cały system swoich celów;
b) system sterowania S, który służy do regulacji działalności pozostałych systemów dla realizacji celów całego systemu;
c) system informacyjny I, służący do organizacji przetwarzania i dystrybucji strumieni informacji, zarówno w obrębie systemu, jak i na zewnątrz systemu, zgodnie z potrzebami prawidłowego działania pozostałych systemów;
d) system logistyczny L, służący do utrzymywania i zaopatrywania pozostałych systemów specjalnych( i siebie) samego, aby działanie całego systemu przebiegało prawidłowo.
System bezpieczeństwa jest to całość (przedmiot) zorientowana na zapewnienie warunków dla przetrwania i rozwoju
Wyróżniamy m.in.:Systemy bezpieczeństwa dowolnego podmiotu (naturalnego, artefaktu)Systemy bezpieczeństwa personalnego
Systemy bezpieczeństwa narodowegoSystemy bezpieczeństwa międzynarodowego
Struktura systemu bezpieczeństwa
Zbiór relacji na zbiorze jego elementów
Analizując dowolny system bezpieczeństwa rozpatrujemy jego elementy powiązane relacjami w kontekście jego celu.
Każdy system bezpieczeństwa jest systemem zadaniowym. Jego funkcjonowanie w kontekście celu zależy przede wszystkim od efektywności podsystemu zarządzania (kierowania)
STRATEGICZNY PRZEGLĄD OBRONNY
Strategiczny przegląd obronny - 2010 będzie drugą próbą wzbogacenia procesu planowania obronnego w Ministerstwie Obrony Narodowej o interdyscyplinarną prognozę środowiska bezpieczeństwa Polski w długim horyzoncie czasu (ok. 20 lat) oraz wynikające z niej nowe zadania obronne, a w konsekwencji rekomendacje do transformacji sił zbrojnych
Strategiczny przegląd obronny jest zatem analizą strategiczną służącą przeglądowi przyszłych potrzeb obronnych państwa oraz określeniu optymalnych sposobów ich realizacji
Kroki:
1. Identyfikacja zagrożeń, którym państwo będzie musiało przeciwdziałać, określenie prawdopodobieństwa wystąpienia każdego z nich oraz obliczenie wartości ryzyka, to znaczy negatywnych skutków, jakie niesie dla państwa dane zagrożenie
2. Określenie sposobu przeciwdziałania każdemu z zagrożeń wymaga opracowania
jednej lub kilku koncepcji działania elementów obrony narodowej, w tym sił zbrojnych.
3. Określenie sił oraz zdolności wymaganych do realizacji wcześniej wybranych
koncepcji oraz kosztów ich utrzymania jest zamierzeniem bardzo złożonym i opiera się na pełnym oraz obiektywnym i uczciwym udziale ekspertów wojskowych i cywilnych wszystkich szczebli organizacyjnych resortu obrony i innych
4. Czwartym krokiem w analizie strategicznej jest wybór strategii wojskowej państwa
Bezpieczeństwo zbiorowe : Idea: jeden za wszystkich, wszyscy za jednego
Założenia:
Wyrzeczenie się działań zbrojnych zapobiega wojnie
Agresorów należy powstrzymać
Agresora łatwo wskazać
Agresor nigdy nie ma racji
Agresorzy wiedzą, że społeczność międzynarodowa wystąpi przeciwko nim
Kontrola zbrojeń i rozbrojenia
Logika podejścia: mniejsza ilość broni oznacza większe bezpieczeństwo
Równowaga sił - system międzynarodowy, w którym państwa posiadają względnie równy poziom sił, zawiązują sojusze bądź prowadzą politykę mająca na celu przeciwdziałanie przybieraniu na sile przez inne państwa, i w którym żadne z państw nie jest w stanie dominować nad owym systemem
Zwiększenie własnego potencjału i obniżanie potencjału innych państw
Sojusze - narzędzie instytucjonalne
Równowaga na poziomie międzynarodowym i regionalnym
Odstraszanie
Odstraszanie- praktyka stosowana przez państwa polegająca na utrzymywaniu dużych sił zbrojnych i arsenału w celu zniechęcenia potencjalnego agresora do podjęcia działań; zobowiązanie państw do ukarania państwa - agresora
Założenia teorii odstraszania:
Decydenci zawsze działają racjonalnie
Zagrożenie zniszczeniem w wyniku działań wojennych jest duże
Istnieje alternatywa dla wojny
T.7. PODMIOTY ODPOWIEDZIALNE Z BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, EUROPEJSKIE I ŚWIATOWE
POJĘCIE PRZYWÓDZTWA STRATEGICZNEGO
Przywództwo strategiczne - działalność najwyższych organów państwowych w zakresie opracowania i realizacji strategii bezpieczeństwa narodowego w okresie pokoju, kryzysu i wojny
POTRZEBY OBRONNE
Zasadnicze zadania:
przygotowanie i podejmowanie decyzji we wszystkich obszarach przedmiotowych strategii bezpieczeństwa narodowego, ukierunkowanych na osiągnięcie określonych celów politycznych i strategicznych
zabezpieczenie zasobów ludzkich, materiałowych, finansowych na potrzeby realizacji zadań strategicznych(w tym potrzeby obronne)
przygotowanie efektywnych sił i środków wykonawczych (siły zbrojne, policja, służby bezpieczeństwa, służby ratownicze itp.)
organizacja współdziałania i wszechstronnego zabezpieczenia działań w zakresie bezpieczeństwa narodowego
ukierunkowanie wysiłków całego społeczeństwa na osiągnięcie postawionych celów strategicznych