Wyjaśnij pojęcia: wrażenie, spostrzeżenie.

wrażenie - neuropsychiczny proces poznawczy, powstający w jednym analizatorze pod wpływem działania bodźców na receptory jednego rodzaju i polegający na odzwierciedleniu pojedynczych cech tego bodźca ; doznajemy "twardości" metalu, "zieloności" liścia

spostrzeżenie - zespolenie pojedynczych cech w większe całości ; neuropsychiczny proces poznawczy powstający w kilku współdziałających analizatorach ; informacje z uprzednich doświadczeń, całościowe odzwierciedlenie złożonych bodźców oddziałujących na narządy zmysłu

1. Scharakteryzuj specyficzne spostrzeżenia związane z aktywnością sportową.

• poczucie czasu

• poczucie wody

• poczucie piłki

• poczucie maty

2. Wyjaśnij pojęcia: nawyk ruchowy, transfer, interferencja, dezautomatyzacja nawyków.

nawyk ruchowy - zautomatyzowana czynność motoryczna, wykonywana sprawnie przy zmniejszonej, lub ograniczonej kontroli świadomości (np. przy jeździe na rowerze, wkładanie butów itp.)

transfer - przenoszenie efektu pozytywnego, zdobytego przez ćwiczenie jednego nawyku na drugi nawyk

interferencja - negatywny wpływ dotychczasowych nawyków na tworzenie się nowych (gdy nawyk zawiera ruchu przeciwstawne, gdy utrwalony nawyk zawiera błędne elementy)

dezautomatyzacja - osłabienie lub usunięcie nawyków - długotrwała przerwa, silne zmęczenie, dowolne skierowanie uwagi, silne pobudzenie emocjonalne

3. Scharakteryzuj cechy nawyków ruchowych.

• świadomy charakter - możliwość korekty błędu

• dokładność

• trwałość

• plastyczność

4. Przedstaw cechy myślenia taktycznego.

• (Uwewnętrzniona czynność operowania informacjami, a w szczególności ich selekcją i wytwarzaniem, dzięki któremu dochodzi do pośredniego i uogólnionego poznania świata)

• Analiza - myślowe rozdzielenie danych całości

• Synteza - myślowe scalenie rozdzielnych w analizie elementów

• Porównywanie - zestawienie ze sobą przedmiotów i zjawisk, a następnie ujmowanie podobieństw i różnic między nimi

• Abstrahowanie - wyróżnianie jednej właściwej, przy pominięciu innych cech

• Uogólnianie - ujmowanie właściwości wspólnych dla klasy, rzeczy zjawisk

• Pojęciowa reprezentacja - pośrednie odzwierciedlenie rzeczywistości

5. Przedstaw czynniki przydatne do opracowania planu taktycznego.

• Znajomość właściwości sytuacji taktycznych w danej dziedzinie

• Znajomość własnych indywidualnych cech lub cech zespołu

• Znajomość właściwości przeciwnika

• Znajomość specyfiki warunków w jakich zawody mają być rozgrywane

6. Przedstaw koncepcję potrzeb Maslowa.

7. Scharakteryzuj pojęcie motywacji. Przedstaw bezpośrednie i pośrednie motywy podejmowania aktywności (działalności) sportowej.

Bezpośrednie:
- przeżywanie uczucia zadowolenia na tle przejawów aktywności mięśniowej

- przyjemność estetyczna płynąca z piękna i zręczności własnych ruchów

- chęć wykazania odwagi i zdecydowania przy wykorzystaniu trudnych ćwiczeń

- elementy współzawodnictwa, które są integralną częścią działalności sportowej

-dążenie do osiągnięcia rekordowych wyników, wykazania swego mistrzostwa sportowego

Pośrednie:

- dążenie, aby stać się zdrowym i silnym dzięki aktywności sportowej

- dążenie do przygotowania się przez sport do działalności praktycznej

- poczucie obowiązku wynikające z konieczności uczestniczenia w określonych zajęciach sportowych

- uświadomienie sobie społecznego znaczenia działalności sportowej

8. Przedstaw komponenty motywacji wewnętrznej wg teorii samodeterminacji w odniesieniu do aktywności sportowej.

• Przyczyna działania wynika z wewnętrznego dążenia jednostki ; oparta jest na pełnej internalizacji zasad

• Zawodnik podejmujący aktywność sportową doświadcza poczucia harmonii i satysfakcji

• Stopień internalizacji związany jest z oddziaływaniem otoczenia społecznego i może przybierać formę od kontrolującej do pożądanej - autonomicznej

• Ważną rolę w procesie internalizacji posiadają autorytety np. trener, nauczyciel ; ich działanie powinno być ukierunkowane na budowanie autonomii, dzięki temu internalizacja przebiega w zgodzie z wewnętrznym dążeniami osoby

9. Przedstaw komponenty motywacji zewnętrznej wg teorii samodeterminacji w odniesieniu do aktywności sportowej.

• proces internalizacji dokonał się w różnym stopniu

• aktywność podejmowana jest głównie w oparciu o zewnętrzne źródła motywacji np. nagrody, pieniądze, ale także unikanie kary, przykrych doznań, uczucia winy, wstydu, lęku

10. Przedstaw cechy oraz funkcje emocji.

Cechy emocji:

• poziom aktywacji (intensywność emocji)

• znak (dodatni - przyjemne, ujemny - przykre)

• treść (jaka emocja)

Funkcje emocji:

1. Przystosowawcza (adaptacyjna) - np. wyrazy mimiczne twarzy (informują nas o zagrożeniu, w toku ewolucji wyrazy emocji stały się społecznie rozpoznawalne i zaczęły pełnić funkcję komunikacyjną)

-ZBLIŻANIE SIĘ ku celom pożytecznym, pożądanym: radość, orzyjemność, satysfakcja, akceptacja
-UNIKANIE bodźców szkodliwych: poczucie winy, wstręt, zakłopotanie, lęk, gniew

2. Komunikacyjna - ekspresja itp. np. demaskuje nasze próby ukrycia przed innymi tego, co czujemy i zamierzamy

3. Motywacyjna - ukierunkowująca, podtrzymująca, pobudza nas do podjęcia działania dotyczącego jakiegoś zdarzenia

4. Emocje pomagają w organizowaniu naszych doświadczeń. - W odpowiedni sposób interpretujemy nasze sytuacje poznawcze. Emocje wpływają na sposób postrzegania siebie np. gdy mamy dobry nastrój, to o sobie i świecie myślimy dobrze. Gdy mamy zły nastrój - źle

5. Regulują sytuacje społeczne - Pozwalają zachować dystans wobec niektórych osób. Pozytywny nastrój sprzyja pomaganiu innym ludziom. Poczucie winy też sprzyja pomaganiu (realne poczucie winy)

11. Przedstaw I i II prawo Yerkesa - Dodsona.

I - sprawność działań pozostaje w krzywoliniowej zależności od poziomu aktywacji

II - w miarę wzrostu stopnia trudności zadania, optymalny poziom aktywacji stopniowo obniża się

12. Przedstaw różnice między zainteresowaniem a zamiłowaniem.

13. Przedstaw różnicę między zdolnościami a uzdolnieniami.

Uzdolnienia zawierają w sobie pewną liczbę zdolności

14. Scharakteryzuj uzdolnienia sportowe.

• Zespól właściwości indywidualnych o podłożu morfologicznym, motorycznym, fizjologicznym, oraz psychicznym istotnie sprzyjających efektywności działania sportowego

• Zdolności - tylko pojedyncze właściwości

15. Przedstaw wybrane teorie stresu psychologicznego.

16. Przedstaw techniki zmiany napięcia emocjonalnego.

17. Przedstaw zasady kształtowania odporności psychicznej (odporności na stres).

18. Przedstaw zasady treningu dzieci i młodzieży.

19. Wyjaśnij pojęcia: okres sensytywny, okres krytyczny, strefa najbliższego rozwoju.

Poza notatkami większość tematów (rozszerzonych) można znaleźć w naszej uczelnianej monografii pt.:

Gracz J., Sankowski T. Psychologia aktywności sportowej. AWF Poznań 2007.

---