Określenie Prawo gospodarcze ma wiele znaczeń. Prawo gospodarcze nie stanowi podstawowej gałęzi prawa, przede wszystkim z uwagi na to, iż obejmuje swym zasięgiem normy prawne będące wynikiem zastosowania różnych metod regulacji

1. cywilnej (są to normy dominujące charakteryzują się równorzędnym traktowaniem stron),

2.administracyjnej (organy administracji gospodarczej występują wobec podmiotów prowadzących działalność gospodarczą z pozycji władczej) .

W doktrynie prawa wyróżnia się: 1)prawo gospodarcze publiczne ,2) prawo gospodarcze prywatne.

Prawo gospodarcze w literaturze prawniczej określa się jako3. dyscyplinę kompleksową, której przedmiotem zainteresowania są m.in. normy prawa cywilnego, administracyjnego, finansowego w takim zakresie w jakim dotyczą prowadzenia działalności gospodarczej.

Prawo gospodarce prywatne - jest to zespół norm prawnych regulujących przede wszystkim stosunki zobowiązaniowe miedzy podmiotami gospodarczymi, a także pomiędzy tymi podmiotami a innymi jednostkami w obrocie gospodarczym.

Prawo gospodarcze publiczne - jest to zespół norm prawnych regulujących proces oddziaływania państwa na gospodarkę z udziałem organów administracji publicznej oraz podmiotów prawa publicznego, a także prywatnego.

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z dnia 6 sierpnia 2004 r. ze zm.) reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów administracji publicznej w tym zakresie.

Obrót gospodarczy i jego rodzaje.

W doktrynie prawa (obrót gospodarczy nie jest pojęciem normatywnym) po pojęciem obrotu gospodarczego rozumie się nie tylko wymianę dóbr i usług odbywającą się z reguły za pośrednictwem pieniądza, ale przede wszystkim towarzyszące tej wymianie i powstające w jej procesie stosunki prawne między jej podmiotami. Co najmniej jeden z uczestników tego obrotu jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą. Dokonuje się go przez zawieranie umów gospodarczych oraz obieg papierów wartościowych. Podmioty tego stosunku cywilno-prawnego są w stosunku do siebie formalnie równorzędne ( jest to właściwe do tego rodzaju obrotu )

Rodzaje obrotu gospodarczego:

ze względu na charakter odbiorcy:

1. dwustronnie gospodarczy ( profesjonalny ) gdy zarówno zbywcą jak i nabywcą dóbr i usług jest przedsiębiorca

2. jednostronnie gospodarczy ( konsumencki ) gdzie zbywcą dóbr i usług jest przedsiębiorca a ich nabywcą jest bezpośredni konsument

ze względu na toto czy w obrocie biorą udział podmioty krajowe czy zagraniczne:

1. krajowy - gdy podmiotami stosunku prawnego są podmioty krajowe

2. zagraniczny - gdy jedna ze stron stosunku jest podmiotem krajowym a druga podmiotem zagranicznym

3. międzynarodowy - gdy podmiotami stosunku są podmioty zagraniczne

Źródła prawa gospodarczego;

1)Prawo stanowione;

Z uwagi na duży obszar regulacji prawnych w tym zakresie należy wymienić przede wszystkim:Konstytucja, Kodeks cywilny,, Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z dnia 6 sierpnia 2004 r. ze zm.) , ustawa z 2 lipca 2004 r Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej,, ustawa z dnia 20. 08. 1997 r. - O Krajowym Rejestrze Sądowym, ustawa z dnia 16 września 1982 Prawo spółdzielcze,, ustawa z 25. 03. 1981 r. o Przedsiębiorstwach państwowych,

2) wzorce umowne, regulaminy,

ogólne warunki umów. Przez wzorce umowne należy rozumieć ogólne warunki umów, wzory umów oraz regulaminy. Mają one charakter nienormatywny gdyż są wydawane przez jedną ze stron np. wzory umów bankowych, ogólne warunki umów ubezpieczenia. Wiążą one drugą stronę gdy są jej doręczone przy zawarciu umowy. Gdy posługiwanie się wzorcem umowy jest zwyczajowo przyjęte to wiąże tylko wtedy gdy kontrahent umowy mógł się z łatwością z umową zapoznać ( nie dotyczy to umów zawartych z konsumentami za wyjątkiem tych zawartych w drobnych sprawach życia codziennego ) Gdy wzorzec umowy został wydany w trakcie trwania zobowiązania o charakterze ciągłym wiąże on drugą stronę je żeli spełnia wymogi określone wyżej (, a strona nie wypowiedziała umowy w najbliższym czasie. Wzorzec powinien być zredagowany w sposób jednoznaczny i zrozumiały ( gdy jest sformułowana niejednoznacznie tłumaczy się ją na korzyść konsumenta ) Tzw. niedozwolone postanowienia umowne naruszające interes konsumenta nie wiążą go, chyba, że dotyczą głównych świadczeń takich jak cena lub wynagrodzenie o ile zostały określone w sposób nie budzący wątpliwości. Niedozwolone jest postanowienie umowne np. uzależnienie zawarcia umowy od przyrzeczenia konsumenta zawarcia dalszych umów podobnego typu w przyszłości, wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. ( wszystkie te elementy muszą być spełnione razem )

Przepisów ustawy o swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej nie stosuje się do: 1. działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, 2. ogrodnictwa, 3. warzywnictwa, 4. Leśnictwa 5. rybactwa śródlądowego, 6. a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

Przedsiębiorca jest to osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. ( nie jest przedsiębiorcą spółka cywilna )

Przedsiębiorca zagraniczny może powołać do wykonywania swojej działalności gospodarczej oddziały na terytorium RP a w zakresie reklamy i promocji przedstawicielstwa.

Mały przedsiębiorca: zatrudniał średnio rocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął przychód ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczających równowartości 7 mln EURO lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 5 mln EURO.

Średni przedsiębiorca: zatrudniał średnio rocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął dochód netto ze sprzedaży towarów, wyroibów lub usług oraz operacji finansowych nie przekraczających równowartości w złotych 40 mln EURO lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w zł 27 mln. EURO

Zasady działalności gospodarczej.

Zasada wolności gospodarczej (art. 6 ust. 1 ust. o s. dz. g., art. 6 ust. 2 , art. 20 i 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej) oznacza podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w sposób wolny dla każdego. Może to polegać m.in. na swobodzie w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej, swobodzie co do wybory formy organizacyjno prawnej wykonywania działalności gospodarczej. Jednakże ze względu na ważne interesy państwa (bezpieczeństwo, obronność) oraz wartości najwyższe człowieka (życie, zdrowie) zasada wolności gospodarczej podlega niekiedy ograniczeniom prawnym. Reglamentacja administracyjno-prawna w tym zakresie może mieć charakter przedmiotowy polegający na konieczności uzyskania koncesji lub zezwolenia na prowadzenie określonego rodzaju działalności gospodarczej oraz podmiotowy np. konieczność uzyskania licencji dla osób wykonujących usługi w zakresie ochrony osób i mienia. Obecnie art. 46

Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: 1.poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, 2.bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych; 3.wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; 4.wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią; 5.ochrony osób i mienia; 6.rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych; 7.przewozów lotniczych.

Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu następuje w drodze decyzji i należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji ( jeżeli przepisy szczegółowe nie stanowią inaczej ) Koncesji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat, chyba że przedsiębiorca wnioskuje o udzielenie koncesji na czas krótszy.

W przypadku gdy organ koncesyjny przewiduje udzielenie ograniczonej liczby koncesji, fakt ten ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Ogłoszenie takie, zawiera: 1. określenie przedmiotu i zakresu działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja; 2. liczbę koncesji; 3. szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja, o ile organ koncesyjny, w granicach przepisów odrębnych ustaw, przewiduje ich określenie; 4. termin i miejsce składania wniosków o udzielenie koncesji; 5. wymagane dokumenty i informacje dodatkowe; 6. czas, na jaki może być udzielona koncesja.

Organ może udzielić tzw. promesy tj. obietnicy, że organ otrzyma koncesję o na tej podstawie uzyska on kredyty na prowadzenie działalności gospodarczej.

Zezwolenie jest udzielane w formie decyzji administracyjnej. Uzyskania zezwolenia ( zgodnie z art. 75 ustawy ) wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie określonym w przepisach ustaw : 1. z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 2. z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych 3. z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych 4. z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach 5. z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii 6. z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym ( w zakresie produkcji tablic rejestracyjnych;) 7. z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi 8. z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych 9. z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych 10. z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe; 11. z dnia 21 lipca 2000 r. - Prawo telekomunikacyjne 12. z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych 13. z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach 14.z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach 15. z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków 16. z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych ( w zakresie prowadzenia laboratorium referencyjnego) 17. z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne 18. z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym 19.z dnia 19 lutego 2004 r. o rybołówstwie 20. z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze 21. z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych 22.z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej 23. z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym 24. z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe 25. z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym 26. z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych 27. z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach 28. z dnia 28 września 1991 r. o lasach ( art. 19 a )

Podmiot wydający zezwolenie ma obowiązek prowadzenia nadzoru i kontroli. Może on wydać nakaz usunięcia nieprawidłowości lub nawet cofnąć zezwolenie.

Zasada równości w działalności gospodarczej oznacza równe prawa i obowiązki dla przedsiębiorców krajowych i zagranicznych bez względu na ich formę organizacyjno - prawną oraz rodzaj własności tych podmiotów (art. 6 ust.1 ust. o s. dz. g.)

Zasada respektowania przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą reguł uczciwej konkurencji , poszanowania dobrych obyczajów i słusznych interesów konsumentów - art. 17 u.s.p.d.g.

Zasada respektowania przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą reguł uczciwej konkurencji , poszanowania dobrych obyczajów i słusznych interesów konsumentów doznaje szczegółowych rozwiązań w innych aktach normatywnych np. przepisy ustawy z dnia 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ( Dz. U., nr 47, poz. 211 z późn. zm.)

Zasada legalizmu oznacza , że podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej oparte jest na określonych regulacjach prawnych - art. 6 ust. 1 ust. o s. p. dz. g.

Warunki podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej.

Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej musi być zgodne z warunkami określonymi przez przepisy prawa. Aktem prawnym, który określa te warunki jest mi. in. Ustawa z 19 listopada 1999 r Prawo działalności gospodarczej. Warunkami są: 1. wpis do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo do Ewidencji Działalności Gospodarczej, jednakże spółka kapitałowa w organizacji może podjąć działalność gospodarczą przed uzyskaniem wpisu do rejestru przedsiębiorców. 2. podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej może wiązać się dodatkowo z obowiązkiem uzyskania przez przedsiębiorcę koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej 3. właściwego określenia miejsca wykonywania działalności gospodarczej 4. właściwego wykonywania działalności gospodarczej , w szczególności związane z ochroną przed zagrożeniem życia , zdrowia ludzkiego i moralności publicznej . jak również ochrony środowiska 5. właściwego oznaczenie towarów (art. 20 u. o s. p. dz. g.), 6. poszanowania zasad uczciwej konkurencji, dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów 7. dokonywania rozliczeń finansowych w formie bezgotówkowej (art. 22 u. o s. p. dz. g.). 8. posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek ich posiadania, oraz zapewnić, aby czynności w ramach działalności gospodarczej były wykonywane bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych. ( posiadanie odpowiednich kwalifikacji ) 9. Jeżeli przedsiębiorca oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub sprzedaży na odległość za pośrednictwem środków masowego przekazu, sieci teleinformatycznych lub druków bezadresowych, jest on obowiązany do podania w ofercie co najmniej następujących danych: I. firmy przedsiębiorcy; II. numeru identyfikacji podatkowej (NIP); III. siedziby i adresu przedsiębiorcy.

Zasada rejestracji przedsiębiorców - oznacza, że podjęcie działalności gospodarczej może nastąpić po uzyskaniu wpisu do rejestru ( art. 14 ustawy o swob. dz. gosp. ) Podmioty mogą się rejestrować w Krajowym rejestrze Sądowym lub w Urzędzie Miasta i Gminy właściwym do miejsca prowadzenia przedsiębiorstwa.

Rejestr składa się z: rejes1. rejestru przedsiębiorców, rejes2.rejetru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, rejes3. rejestru dłużników niewypłacalnych..

Rejestr prowadzą w systemie informatycznym sądy rejonowe (sądy gospodarcze), obejmujące swoją właściwością obszar województwa lub jego część, zwane "sądami rejestrowymi". Centralny Rejestr Sądowy znajduje sie w Warszawie

Gminy, jako zadania zlecone, wykonują czynności związane z prowadzeniem Rejestru, polegające na zapewnieniu zainteresowanym: 1. wglądu do Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), 2. urzędowych formularzy wniosków wymaganych ustawą umożliwiających rejestrację spółek jawnych. 3. dostępu do informacji o wysokości opłat, sposobie ich uiszczania oraz o właściwości miejscowej sądów rejestrowych.

Rejestr ten jest jawny. Wpisy do rejestru są obowiązkowo ogłaszane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, chyba, że ustawa stanowi inaczej . Domniemywa się, że dane wpisane do Rejestru są prawdziwe.

Wpis do Rejestru jest dokonywany na wniosek, chyba że przepis szczególny przewiduje wpis z urzędu.

Wniosek o wpis do Rejestru powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Wniosek o wpis sąd rejestrowy rozpoznaje nie później niż w terminie 14 dni od daty jego złożenia. Jeżeli rozpoznanie wniosku wymaga wezwania do usunięcia przeszkody do dokonania wpisu wniosek powinien być rozpoznany w ciągu 7 dni od usunięcia przeszkody przez wnioskodawcę, co nie uchybia terminom określonym w przepisach szczególnych. Jeżeli rozpoznanie wniosku wymaga wysłuchania uczestników postępowania albo przeprowadzenia rozprawy, należy rozpoznać go nie później niż w ciągu miesiąca.

W przypadku gdy wnioskodawca wraz z wnioskiem o pierwszy wpis do rejestru przedsiębiorców składa wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON) oraz zgłoszenie identyfikacyjne, ( NIP ) sąd rejestrowy przesyła z urzędu powyższy wniosek do urzędu statystycznego województwa, na terenie którego przedsiębiorca ma siedzibę, zaś zgłoszenie identyfikacyjne do wskazanego przez przedsiębiorcę urzędu skarbowego wraz z odpisem postanowienia o wpisie i zaświadczeniem o dokonaniu wpisu -6. niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia dokonania wpisu.

Do wniosku o pierwszy wpis do rejestru przedsiębiorców wnioskodawca dołącza w szczególności umowę spółki oraz dokument potwierdzający uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości, w których znajduje się jego siedziba.

Sąd rejestrowy przesyła do urzędu skarbowego dodatkowy odpis umowy spółki, dokument potwierdzający uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości, w których znajduje się siedziba oraz inne dokumenty złożone przez przedsiębiorcę wraz z wnioskiem.

W razie stwierdzenia, że wniosek o wpis do Rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych. W razie niewykonania obowiązków w tym terminie, sąd rejestrowy nakłada grzywnę na obowiązanych.

Jeżeli pomimo stosowania grzywien osoba prawna wpisana do rejestru przedsiębiorców nie wykonuje obowiązków, sąd rejestrowy może ustanowić dla niej kuratora na okres nieprzekraczający roku. Sąd rejestrowy może przedłużyć ustanowienie kuratora na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, jeżeli czynności kuratora nie mogły zostać zakończone przed upływem okresu, na który został ustanowiony.

Podmioty wpisane do Rejestru są zobowiązane umieszczać w oświadczeniach pisemnych, skierowanych, w zakresie ich działalności, do oznaczonych osób, następujące dane:

1) firmę lub nazwę,

2) oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności,

3) siedzibę i adres,

4) numer w Rejestrze.

Rejestr prowadzi się do następujących podmiotów: 1. spółek jawnych, 2. spółek partnerskich, 3. spółek komandytowych, 4. spółek komandytowo-akcyjnych, 5. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, 6. spółek akcyjnych, 7. spółdzielni, 8. przedsiębiorstw państwowych, 9. jednostek badawczo-rozwojowych, 10. przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej "przedsiębiorstwami zagranicznymi", 11.towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, 12.innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2, 13.oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 14. głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń

Zagadnienia prawne spółek.

Zasadniczym aktem normatywnym obejmującym problematykę spółek handlowych jest kodeks spółek handlowych. Reguluje on tworzenie , organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie, podział i przekształcenie spółek handlowych (art.1§1 k.s.h).

Spółkami prawa handlowego są: spółka jawna , spółka partnerska , spółka komandytowa , spółka komandytowo - akcyjna , spółka z ograniczona odpowiedzialnością i spółka akcyjna.

Spółkę o charakterze cywilnoprawnym reguluje zaś kodeks cywilny - art. 860 - 875.

Spółka prawa handlowego.

Umowa spółki handlowej.

Spółka handlowa jest prawną formą współdziałania co najmniej dwóch podmiotów. Stosunek prawny spółki jest zobowiązaniem powstającym w drodze umowy spółki handlowej, na mocy której wspólnicy bądź akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu (niekoniecznie gospodarczego, może to być również cel charytatywny, kulturalny) przez wniesienie wkładów oraz jeśli umowa albo statut spółki tak stanowi przez współdziałanie w inny sposób (art. 3 k.s.h.). Przepisy prawa dopuszczają także powstanie jednoosobowej spółki kapitałowej przez dokonanie jednostronnej czynności prawnej ( akt założycielski sporządzony jest przez jednego wspólnika albo akcjonariusza -art. 4§2 k.s.h.).

Spółki osobowe i spółki kapitałowe

Ze względu na kryterium substratu istnienia spółek przepisy k.s.h. Wyróżniają: 1. spółki osobowe: spółka jawna , spółka partnerska , spółka komandytowa , spółka komandytowo - akcyjna (art. 4§ 1 pkt. 1) 2. spółki kapitałowe : spółka z ograniczona odpowiedzialnością i spółka akcyjna (art. 4§ 1 pkt.

Spółki osobowe ( zob. art. 8-10 k.s.h.) nie posiadają osobowości prawnej , mogą jednak we własnym imieniu wchodzić w stosunki prawnorzeczowe i zobowiązaniowe oraz pozywać i być pozywanym ( tzw. ułomna osoba prawna - zob. art.8§1 k.s.h.). Spółki osobowe oparte są na trwałym układzie wspólników (wspólnikiem może być osoba fizyczna , osoba prawna). Przyjęto, że spółki osobowe powinny występować pod własną firmą.

Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Zmiana postanowień umowy spółki wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej.

Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.

Charakteryzuję się one przede wszystkim tym, że: 1.wspólnicy mogą bezpośrednio prowadzić działalność gospodarczą 2.wspólnicy korzystają w zasadzie z równych praw i obowiązków 3.wkład wniesiony do spółki może mieć zarówno postać pieniężną jak i niepieniężną ( port ) 4.majątek spółki należy do wszystkich wspólników 5.za zobowiązania odpowiada się nie tylko majątkiem spółki ale także osobistym wspólników

Spółka kapitałowa:

Ma ona osobowość prawną z momentem wpisu do rejestru. Kodeks spółek handlowych reguluje 2 rodzaje spółek kapitałowych tzn. spółki z o.o. i spółki akcyjne. Na użytek praktyczny wyodrębnia też spółkę w organizacji i spółkę jednoosobową.

Spółki od zawarcia umowy spółki ( lub dokonania jednoosobowej czynności prawnej ) do chwili wpisu w rejestrze spółki są spółkami w organizacji. ( mają one wtedy uprawnienia jak ułomna osoba prawna tzn. mogą we własnym imieniu nabywać prawa rzeczowe i zaciągać zobowiązania oraz pozywać i być pozywane ) Do chwili wpisu do rejestri firma spółki powinna zawierać określenie”w organizacji”.

Za zobowiązania spółki kapitałowej odpowiada spółka i osoby, które w jej imieniu działały. Wspólnicy oraz akcjonariusze takiej spółki handlowej odpowiadają solidarnie za spółkę do wniesionego wkładu określonego w statucie 9 a nie określonego w umowie )

Sąd rejestrowy może w sytuacjach wskazanych przez przepisy orzec o rozwiązaniu spółki kapitałowej wpisanej do rejestru ( np. Gdy jej działalność jest sprzeczna z prawem )

Spółki kapitałowe charakteryzują się tym, że: 1.oparte są na określonym z góry majątku ( kapitale zakładowym ), zaś 2.zmiany w tym zakresie podlegają określonemu reżimowi prawnemu 3.wkłady wniesione do spółki mogą mieć postać pieniężną oraz niepieniężną ( nie może być nimi prawo niezbywalne np. służebność osobista lub świadczenie pracy bądź usług ) 4.mają w swojej strukturze organizacyjnej organy ( zazwyczaj walne zgromadzenie, rada nadzorcza, zarząd ) 5.członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej lub likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która zarazem nie jest skazana wyrokiem karnym za określone przestępstwa. 6.Skład osobowy może być zmienny 7.wspólnicy oddziaływują na sprawy spółki w sposób pośredni ( uczestnictwo w zgromadzeniach wspólników albo w walnym zgromadzeniu ) 8.prawa i obowiązki wspólników zależą przede wszystkim od ilości i wartości akcji 9.za zobowiązania spółki odpowiadają spółki tylko swoim majątkiem

Ogólna charakterystyka poszczególnych spółek handlowych:

Spółka jawna,

Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.

Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Powinna ona zawierać: 1.firmę i siedzibę spółki 2.określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość 3.przedmiot działalności spółki 4.czas trwania spółki, jeśli powstała ona na czas określony

Spółka jawna powstaje też poprzez przekształcenie spółki cywilnej w jawną .Następuje to wtedy gdy spółka cywilna uzyskała przychody netto powyżej 400 000 EURO rocznie, w każdym z dwóch kolejnych lat obrachunkowych, ze sprzedaży towarów lub usług. Staje się ona jawna w momencie wpisu do rejestru.

Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j."

Odpowiedzialność:

Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31 k. s. h, ale wierzyciel spółki może prowadzić egzekucje z majątku wspólnika tylko wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Reprezentowanie spółki: 1.Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. 2.Nieważne jest umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki. 3.Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, jak również może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed załatwieniem sprawy, nieprzekraczającej zakresu zwykłych czynności spółki, choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników. 4.Wspólnik tylko wtedy jest pozbawiony reprezentacji spółki gdy wynika to z umowy spółki, z prawomocnego orzeczenia sądu. Umowy takie mogą określać, że dany wspólnik spółkę może reprezentować z innym wspólnikiem lub prokurentem. Prowadzenie spraw spółki przez wspólnika jest nieodpłatne.

Wkłady: 1.wpłata określonej sumy pieniędzy 2przeniesienie lub obciążenie własności rzeczy lub innych praw np. prawo dzierżawy, prawo do patentu, użytkowania wieczystego 3.spełnienie określonych świadczeń na rzecz spółki np. usługi w ramach umowy o dzieło 4.świadczenie pracy

W przypadku wątpliwości uważa się , że wkłady spółki są równe tj. udział kapitałowy wspólnika jest równy wartości wkładu określonego w umowie spółki.

Wspólnicy maja prawo do równego udziału w zyskach i uczestnictwa w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu w spółce, a majątek spółki jest współwłasnością spółki.

Istnieje zakaz udziału wspólnika w interesach spółki konkurencyjnej.

Rozwiązanie spółki może nastąpić : 1.z przyczyn przewidzianych w umowie ( np. upływ czasu na który założono spółkę ) 2.jednomyślnej uchwały wszystkich członków 3.ogłoszenia upadłości spółki 4.śmierci wspólnika lub ogłoszenia jego upadłości 5.wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika 6. prawomocnego orzeczenia sądu

Spółkę uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony w wypadku gdy mimo istnienia okoliczności uzasadniających rozwiązanie umowy z powodu przyczyn ujętych w treści prowadzi dalej swoja działalność za zgoda wszystkich jej członków.

Gdy wspólnik występuje zw spółki jego rozliczenie z pozostałymi wspólnikami następuje na podstawie osobnego bilansu.

Rozwiązanie spółki prowadzi z reguły do jej likwidacji. W tym okresie przyjmuje ona nazwę firmy z dodaniem oznaczenia „w likwidacji”

Likwidator podczas likwidacji ma na celu zbycie majątku spółki i jego podział po spełnieniu zobowiązań a także prowadzenie bieżących spraw spółki.

Rozwiązanie następuje z chwilą jej wykreślenia z rejestru, a przy upadłości po zakończeniu postępowania upadłościowego, na wniosek syndyka masy upadłościowej.

Spółka partnerska,

Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Spółka może być zawiązana w celu wykonywania więcej niż jednego wolnego zawodu.

Partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego.

Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce.

Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.p."

Spółka ta powstaje poprzez zawarcie umowy w formie aktu notarialnego. Umowa taka powinna zawierać: 1.określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów 2.określenie przedmiotu działalności spółki 3.nazwiska i imiona tych partnerów, którzy reprezentują spółkę 4.firmę i siedzibę spółki 5.czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony 6.oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego z partnerów i ich wartość

Powstaje ona podobnie jak jawna z chwilą wpisu do rejestru.

Odpowiedzialność: 1.Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. 2.Umowa spółki może przewidywać, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej.

Reprezentacja na zewnątrz: 1.Każdy partner ma prawo reprezentować spółkę samodzielnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. 2.Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki może nastąpić tylko z ważnych powodów uchwałą powziętą większością trzech czwartych głosów w obecności co najmniej dwóch trzecich ogólnej liczby partnerów. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymogi powzięcia uchwały. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spółki, staje się skuteczne z chwilą wpisu do rejestru. 3.Prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki można powierzyć w umowie spółki zarządowi

Rozwiązanie spółki: 1.z przyczyn przewidzianych w umowie 2.na skutek jednomyślnej uchwały wszystkich partnerów 3.na skutek ogłoszenia upadłości spółki 4.na skutek utraty przez wszystkich partnerów prawa do wykonywania zawodu 5.na skutek prawomocnego orzeczenia sądu

Wystąpienie partnera ze spółki w przypadku utraty przez niego uprawnień do wykonywania zawodu powinno nastąpić najpóźniej na koniec roku obrotowego w którym utracił on uprawnienia. Następuje ono poprzez złożenie przez zainteresowanego wspólnika oświadczenia na piśmie skierowanego do zarządu spółki albo partnera uprawnionego do reprezentacji spółki. Spółka komandytowa,

Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa". Gdy komplementariuszem jest osoba prawna to firma spółki komandytowej powinna zawierać całą nazwę osoby prawnej oraz dopisek spółka komandytowa. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.k."

Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Powinna ona zawierać: 1.firmę i siedzibę spółki 2.przedmiot działalności spółki 3.czas trwania spółki, jeśli powstała ona na czas określony 4.określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość 5.oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli ( sumę komandytową )

Wkłady: 1.pieniężne 2.rzeczowe 3.wykonywanie pracy lub świadczenie usług na rzecz spółki

Gdy wkład komandytariusza jest niepieniężny to umowa spółki określa przedmiot tego aportu, jego wartość oraz dane dotyczące tego wspólnika. Nie może być nim zobowiązanie do wykonywania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki i wynagrodzenie za usługi spełnione przy powstaniu spółki, chyba że wartość innych wkładów w spółce jest co najmniej równa sumie komandytowej.

Gdy komplementariuszem jest Sp z o.o. lub SA , a komandytariuszem wspólnik takiej spółki to jego wkładem nie może być udziały lub akcje w spółkach kapitałowych. Suma komandytowa może mieć niższą wartość niż suma komandytowa gdy umowa nie stanowi inaczej.

Zwolnienie komandytariusza z obowiązku wniesienia kwoty komandytowej jest nieważne.

Majątek spółki stanowią wkłady wniesione przez wspólników jak również wszelkie składniki majątkowe uzyskane w czasie jej istnienia. Własność wspólników jest własnością bezudziałową.

Odpowiedzialność:

1. Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. Nie jest on zobowiązany do zwrotu tego co pobrał tytułem zysku na podstawie sprawozdania finansowego, chyba że działał w złej wierze. 2.Komplementariusz, lub komplementariusze odpowiadają jak wspólnicy przy spółce jawnej tj. bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami ( komplementariuszami ) oraz ze spółką. Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucje z majątku wspólnika tylko wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. ( tzw. zasada subsydiarności )

Reprezentacja na zewnątrz: Spółkę reprezentują 1.komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. 2.Komandytariusz może reprezentować spółkę tylko jako pełnomocnik. 3.Komplementariusze są uprawnieni i obowiązani do prowadzenia spraw spółki oraz uzyskiwania zysków i ponoszenia strat związanych z prowadzeniem strat z prowadzeniem spółki tak jak wspólnicy spółki jawnej. 4.Komandytariusz może prowadzić sprawy spółki tylko wtedy gdy to wynika z umowy 5.jeżeli umowa nie stanowi inaczej w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki potrzebna jest zgoda komandytariusza. .6

komandytariusz uczestniczy w zyskach i stratach spółki w sposób następujący: 1.zysk uzyskuje do proporcjonalnie wkładu ( chyba, że umowa stanowi inaczej ) 2.w razie wątpliwości straty pokrywa tylko do poniesionego wkładu

Komandytariusz ma prawo do kontroli finansowej spółki.

Śmierć komandytariusza nie stanowi podstawy do rozwiązania spółki., a jego spadkobiercy powinni wskazać spółce jedną osobę do reprezentowania jego praw.

Rozwiązanie spółki może nastąpić : 1.z przyczyn przewidzianych w umowie ( np. upływ czasu na który założono spółkę ) 2.jednomyślnej uchwały wszystkich członków 3,ogłoszenia upadłości spółki śmierci komplementariusza lub ogłoszenia jego upadłości 4.wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika prawomocnego orzeczenia sądu

Spółka komandytowo - akcyjna

Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "S.K.A."

Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowo-akcyjna". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.

Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

Umowa S.K.A. ma postać statutu sporządzanego w postaci aktu notarialnego. Założycielami spółki są podmioty podpisujące statut. Obowiązek podpisu tego statutu i mają co najmniej wszyscy komplementariusze. Statut spółki powinien zawierać: 1.firmę i siedzibę spółki 2.przedmiot działania spółki 3.czas trwania, jeśli spółka jest powołana na czas oznaczony 4.oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość 5.wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrani, wartość nominalną akcji i ich ilość z określeniem czy są to akcje imienne czy też na okaziciela 6.liczbę akcji poszczególnych rodzajów i uprawnienia z nich wynikając, jeśli mają być emitowane akcje różnych rodzajów 7.nazwiska i imiona albo firmy ( nazwy ) komplementariuszy oraz ich siedziby, adres albo adresy dla doręczeń 8.organizację walnego zgromadzenia oraz rady nadzorczej, jeżeli ustawa albo statut określa powołanie rady nadzorczej

Powstaje ona z chwilą wpisu do rejestru . Statut może przewidywać przyjęcie do spółki nowych komplementariuszy, akcjonariuszy lub osób trzecich za zgoda wszystkich dotychczasowych komplementariuszy. Zmiany statutu wymagają zgody wszystkich komplementariuszy.

Kapitał zakładowy spółki wynosi 50.000PLN.

Reprezentacja na zewnątrz: 1.Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. 2.Każdy z nich ma prawo i obowiązek prowadzić sprawy spółki ( statut może powierzyć prowadzenia spraw jednemu lub kilku komplementariuszom ) 3.Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. 4.Akcjonariusz jest obowiązany jedynie do świadczeń określonych w statucie.

Odpowiedzialność: 1.Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.( musi mieć pełnomocnictwo bo gdy go nie ma lub nie okazał go czy też przekroczy jego zakres odpowiada za swoje działanie bez ograniczeń wobec osób trzecich ) 2.Komplementariusz ma odpowiedzialność nieograniczoną za zobowiązania spółki

Organy spółki: walne zgromadzenie, musi być ustanowione w każdej spółce ( jego organizację i funkcjonowanie określają przepisy i statut ) Uczestnikami jego mogą być zarówno akcjonariusze jak i komplementariusze. Podejmuje ono uchwały. Może być zwyczajne albo nadzwyczajne W spółce tej można ustanowić radę nadzorczą. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza dwadzieścia pięć osób, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe. Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie. Komplementariusz albo jego pracownik nie może być członkiem rady nadzorczej. W spółkach w których nie powołano rady nadzorczej niektóre uprawnienia wykonuje pełnomocnik powołany przez walne zgromadzenie

Rozwiązanie spółki następuje 1.z przyczyn określonych w statucie 2.uchwałą walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki 3.na skutek ogłoszenia upadłości spółki 4.na skutek śmierci, ogłoszenia upadłości lub wystąpienia komplementariusza, chyba że statut spółki stanowi inaczej 5.na skutek innych przyczyn określonych przez prawo

Likwidacja: stosuje sie przy niej przepisy dot. Spółki Akcyjnej, z tym, że likwidatorem mogą być komplementariusze nie pozbawieni prawa prowadzenia spraw spółki.

Ogłoszenie upadłości akcjonariusza nie stanowi przyczyn rozwiązania spółki. Komplementariusz może złożyć wypowiedzenie umowy spółki i wystąpić z niej a akcjonariusz nie ma prawa do wypowiedzenia umowy.

Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, ( oprócz gospodarczego może być np. cel kulturalny i inne ) chyba że ustawa stanowi inaczej.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Firma spółki może być oznaczona w sposób dowolny lecz z dodaniem określenia „ spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”. Dopuszczalne jest używanie skrótów „ spółka z o.o.” lub „ sp. z o.o.”

Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna być dokonana w formie aktu notarialnego. Umowa taka powinna zawierać: 1.firmę i siedzibę spółki 2.przedmiot działalności spółki 3.wysokość kapitału zakładowego 4.czy wspólnik może mieć więcej niż 1 udział 5.ilość i wartość nominalną udziałów przypadających poszczególnym wspólnikom 6.czas trwania spółki, jeśli spółka jest powołana na czas oznaczony

Kapitałem zakładowym jest suma poszczególnych udziałów wspólników spółki wyrażona w kwocie pieniężnej. Powinien wynosić co najmniej 50.000 złotych. Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych. Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej.

Umowa spółki stanowi, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy więcej udziałów. Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i są niepodzielne.

Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego.

Wkłady spółki: - wkłady pieniężne, - wkłady rzeczowe, - zbywalne majątkowe prawa podmiotowe np. Użytkowanie wieczyste wierzytelności wspólnika wobec spółki

Odpowiedzialność: 1.Właścicielem majątku jest spółka jako podmiot posiadający osobowość prawną. 2.Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Wspólnicy są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki.

Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga się: 1. zawarcia umowy spółki, 2.wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki,   3.powołania zarządu,  4.ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki, 5..wpisu do rejestru.

Z chwilą zawarcia spółki z o.o. powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Jest ona reprezentowana przez zarząd lub wspólnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. Po sporządzeniu umowy zarząd zgłasza zawiązanie spółki do właściwego miejscowo do miejsca jej siedziby sądu w celu wpisania spółki do rejestru. Wniosek ten podpisują wszyscy członkowie zarządu. Gdy zawiązanie spółki nie nastąpiło w ciągu 6 miesięcy od podpisania umowy lub jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania spółki stało sie obowiązujące umowa traci moc obowiązującą.

Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce. Jeżeli umowa spółki przewiduje udziały o szczególnych uprawnieniach, uprawnienia te powinny być w umowie określone (udziały uprzywilejowane). Udziały uprzywilejowane dotyczą w szczególności prawa głosu, prawa do dywidendy lub sposobu uczestnictwa w podziale majątku w razie likwidacji.

Kodeks spółek handlowych przewiduje funkcjonowanie następujących organów: walne zgromadzenie, ( Odbywają się one w miejscu siedziby spółki, gdy umowa spółki nie wskazuje innego miejsca w RP, albo w innym miejscu RP gdy wyrażą na to zgodę wszyscy wspólnicy na piśmie. Zwołuje je zarząd. Może to uczynić też Rada nadzorcza lub komisja rewizyjna gdy uznają to za wskazane i zarząd nie zwołał go w odpowiednim ustawowo czasie. Zwołuje się je listami poleconymi lub pocztą kurierską za pisemnym potwierdzeniem odbioru. Są na nim podejmowane uchwały wspólników. Uchwały mogą być podejmowane bez odbycia zgromadzenia gdy wszyscy wspólnicy na piśmie wyrażą zgodę na postanowienie, które ma byś powzięte lub na głosowanie pisemne. Uchwały zgromadzenia członków wymagają min. Rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, udzielenie absolutorium dla członków organów spółki z wykonania przez nie obowiązków, postanowienia dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki, lub sprawowaniu zarządu czy nadzoru, zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części przez ustanowienie dla nich ograniczonego prawa rzeczowego, nabycie i zbycie nieruchomości albo udziału w nieruchomości jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zwrot dopłat ) rada nadzorcza, ( składa się z co najmniej 3 członków powoływanych i odwoływanych uchwałą wspólników ale umowa spółki może ustanowić inny sposób powoływania i odwoływania członków. Powołuje sie ich na 1 rok ale umowa spółki może stanowić inaczej. Uchwałą rady wspólników członkowie moga być odwoływani w każdym czasie. Sprawuje ona stały nadzór na działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Nie ma ona prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spółki. Szczególnym obowiązkiem Rady jest ocena sprawozdań zarządu z działań oraz sprawozdań finansowych spółki za ubiegły rok obrotowy zarówno w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami jak i ze stanem faktycznym oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty , a także składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny. W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątkowego spółki. ) komisja rewizyjna,( składa sie z co najmniej 3 członków, powoływanych i odwoływanych tak jak członkowie rady nadzorczej. Powołuje sie ją na 1 rok lub na dłuższy czas. Mandaty członków komisji wygasają na zgromadzeniu wspólników na którym zatwierdzono sprawozdanie finansowe za pełny rok obrachunkowy. Do obowiązków komisji rewizyjnej należy badanie sprawozdania finansowego i wniosków zarządu dotyczących podziału zysków lub pokrycia strat a także składanie zgromadzeniu wspólników corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tego badania, w trybie i zakresie określonym dla wykonywania tych czynności przez rade nadzorczą. W spółce gdzie nie ma rady nadzorczej umowa spółki może rozszerzyć obowiązki komisji rewizyjnej. ) zarząd. ( prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją składa się z jednego lub większej ilości członków. Mogą być do niego powołane osoby spośród wspólników i z poza ich grona. Prawo do prowadzenia spraw spółki i reprezentowania jej mają wszyscy członkowie, którzy mogą wykonywać wszystkie czynności sądowe i pozasądowe. Prawo to nie może być ograniczone ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy sposób reprezentowania określa umowa spółka gdy nie zawiera ona żadnych postanowień w tym zakresie to do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie 2 członków zarządu albo 1 łącznie z prokurentem. Oświadczenia składane spółce oraz doręczenia jej pism mogą być dokonywane tylko wobec 1 członka zarządu lub prokurenta. Uchwały zarządu mogą być podejmowane gdy wszyscy członkowie zarządu zostali prawidłowo powiadomieni o posiedzeniu i zawsze bezwzględna większością głosów Ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich członków zarządu natomiast odwołać ją może każdy z członków zarządu. Umowa spółki może przewidywać, że w przypadku równości głosów decyduje głos prezesa. Bez zezwolenia członek zarządu nie może zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki. Zezwolenia takiego udziela organ uprawniony do powołania zarządu )

Rozwiązanie spółki powodują: .przyczyny przewidziane w umowie spółki uchwała wspólników rozwiązaniu spółki lub przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzonym protokołem sporządzonym przez notariusza ogłoszenie upadłości spółki inne przyczyny przewidziane prawem Może nastąpić również na skutek rozwiązania spółki wyrokiem sądu: 1.na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne przyczyny wywołane stosunkami spółki 2.na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu

Rozwiązanie następuje po przeprowadzeniu likwidacji z dniem wykreślenia spółki z rejestru. Z reguły likwidatorami spółki są członkowie jej zarządu ( gdy umowa spółki lub uchwała wspólników nie stanowi inaczej ) Gdy o rozwiązaniu orzeka sąd to może on wyznaczyć innych likwidatorów, jak również on może takiego likwidatora odwołać. Podczas prowadzenia likwidacji nazwa firmy brzmi „spółka z o.o. w likwidacji” Spółka akcyjna

Spółka akcyjna ma osobowość prawną.

Zawiązać spółkę akcyjną może jedna albo więcej osób. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Statut ten powinien zawierać: 1.firmę i siedzibę spółki przedmiot działalności spółki 2.czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony 3.wysokość kapitału zakładowego oraz kwotę wpłaconą przed 4.zarejestrowaniem na pokrycie kapitału zakładowego 5.wartość nominalna akcji i ich liczbę ze wskazaniem czy akcje sa imienne, czy na okaziciela 6.liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli maja być wprowadzone akcje różnych rodzajów 7.nazwiska i imiona albo firmy ( nazwy założycieli ) 8.liczbę członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalna lub maksymalna liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej 9.co najmniej przybliżoną wielkość wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających spółkę w związku z jej utworzeniem ustalona na dzień zawiązania spółki 10.co najmniej przybliżona wielkość wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających 11.pismo do ogłoszeń, jeżeli zamierza dokonywać ogłoszeń poza Monitorem Sądowym i Gospodarczym 12.liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki oraz związanych z nimi praw, 13.wszelkich związanych z akcjami obowiązków świadczenia na rzecz spółki, poza obowiązkiem wpłacenia należności za akcje, 14.warunków i sposobu umorzenia akcji, 15.ograniczeń zbywalności akcji, uprawnień osobistych przyznanych akcjonariuszom, o których mowa w art. 354, tj w zakresie powoływania i odwoływania członków zarządu albo rady nadzorczej

Do powstania spółki akcyjnej wymaga się: 1.zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli, 2.wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, z uwzględnieniem art. 309 § 3 i § 4, ( § 3. Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki. Akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w jednej czwartej ich wartości nominalnej.§ 4. Jeżeli akcje są obejmowane wyłącznie za wkłady niepieniężne albo za wkłady niepieniężne i pieniężne, wówczas kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zarejestrowaniem co najmniej w jednej czwartej jego wysokości, co najmniej 500.000 złotych.) 3.ustanowienia zarządu i rady nadzorczej, 4.wpisu do rejestru. zawiązania spółki, w tym podpisania statutu przez założycieli,

Zawiązanie spółki następuje zazwyczaj z momentem objęcia wszystkich akcji. Od tego momentu mamy do czynienia ze spółka w organizacji. Statut spółki może określać minimalną lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego. W takim przypadku zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia przez akcjonariuszy takiej liczby akcji, których łączna wartość nominalna jest równa co najmniej minimalnej wysokości kapitału zakładowego, oraz złożenia przez zarząd, przed zgłoszeniem spółki do rejestru, oświadczenia w formie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego. Wysokość objętego kapitału powinna mieścić się w określonych przez statut granicach. Akt notarialny zawierający oświadczenie zarządu, powinien zawierać postanowienie o dookreśleniu wysokości kapitału zakładowego w statucie. Wysokość kapitału zakładowego określona w statucie powinna być zgodna z oświadczeniem zarządu. Po dokonaniu wszystkich czynności związanych ze statutem założyciele spółki akcyjnej powinni jak najszybciej złożyć stosowne dokumenty wraz z wnioskiem o rejestrację w sądzie. Gdy w ciągu 6 miesięcy od daty sporządzenia statutu spółka nie została zgłoszona do zarejestrowania albo jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania spółki stało sie obowiązujące statut traci moc obowiązującą.

Do chwili ustanowienia zarządu spółka w organizacji jest reprezentowana przez wszystkich założycieli działających łącznie albo przez pełnomocnika ustanowionego jednomyślną uchwałą założycieli.

Firma spółki może być obrana dowolnie lecz nie może wprowadzać w błąd co do określonego w statucie spółki zakresu jej działalności i powinna zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka akcyjna „. Dopuszczalne jest używanie dodatkowego skrótu „S.A.”

Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500.000 złotych. Kapitał zakładowy spółki akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 grosz.

Wkłady spółki stanowią: wkłady pieniężne, wkłady rzeczowe, zbywalne majątkowe prawa podmiotowe np. użytkowanie wieczyste, wierzytelności wspólnika wobec spółki

Majątek spółki stanowią: kapitał zakładowy, ( majątek pierwotny ) oraz inne środki finansowe uzyskane przez spółkę w trakcie jej istnienia. Właścicielem majątku jest spółka akcyjna jako podmiot mający osobowość prawną .

Odpowiedzialność: 1.Akcjonariusze nie odpowiadają za zobowiązania spółki. 2.Członek zarządu, rady nadzorczej lub likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznymi z prawem lub postanowieniami statutu spółki. 3.Mogą ją ponosić inne osoby jeśli współdziałały w wydaniu przez spółkę bezpośrednio lub za pośrednictwem osób trzecich akcji, obligacji lub innych tytułów uczestnictwa w zyskach albo w podziale majątku. 4.Osoba która zamieściła w ogłoszeniach lub zapisach fałszywe dane lub w inny sposób dane te rozpowszechniała albo podając dane o stanie majątkowym spółki, zataiła okoliczności które powinny być ujawnione zgodnie z obowiązującymi przepisami obowiązana jest do naprawienia wyrządzonej szkody.

Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie.

Kodeks spółek handlowych przewiduje funkcjonowanie następujących organów w spółce akcyjnej: walne zgromadzenie, ( Odbywa się w siedzibie spółki, ale jeżeli jest walne zgromadzenie spółki publicznej, to ze względu na liczbę akcjonariuszy może odbywać się także w miejscowości stanowiącej siedzibę giełdy, na której zarejestrowane są akcje spółki. Jeśli statut stanowi inaczej mogą odbywać się w innym miejscu ale wyłącznie na terytorium RP Generalnie walne zgromadzenie zwołuje zarząd, z tym że także rada nadzorcza ma prawo zwołania zwyczajnego walnego zgromadzenia, jeżeli zarząd nie zwoła go w czasie ustalonym przez przepisy ustawy lub w statucie. Rada nadzorcza może zwołać również nadzwyczajne walne zgromadzenie, ilekroć uzna to za wskazane, a zarząd nie zwoła zgromadzenia w terminie dwóch tygodni od zgłoszenia odpowiedniego żądania przez radę nadzorczą. Statut może przyznać uprawnienia do zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia także innym osobom. Może to też zrobić sąd poprzez upoważnienie akcjonariuszy. Zawsze też akcjonariusz lub akcjonariusze, reprezentujący co najmniej jedną dziesiątą część kapitału zakładowego, mogą żądać zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, jak również umieszczenia określonych spraw w po­ządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia. Żądanie takie należy złożyć na piśmie do zarządu najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem walnego zgromadzenia. W sprawach nie objętych porządkiem obrad nie można powziąć uchwały, chyba że cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na walnym zgromadzeniu, a nikt z obecnych nie podniósł sprzeciwu co do powzięcia uchwały. Wniosek o zwołanie nadzwyczajnego walnego zgromadzenia oraz wnioski o charakterze porządkowym mogą być uchwalone, mimo że nie były umieszczone w porządku obrad. Uchwały można powziąć mimo braku formalnego zwołania walnego zgromadzenia, jeżeli cały kapitał zakładowy jest reprezentowany, a nikt z obecnych nie wniesie sprzeciwu ani co do odbycia walnego zgromadzenia, ani co do umieszczenia poszczególnych spraw w porządku obrad. Uchwały powzięte w ten sposób, z wyjątkiem uchwał podlegających wpisowi do rejestru, także powinny być ogłoszone w terminie miesiąca. Uchwały walnego zgromadzenia, poza innymi sprawami wymienionymi w ustawie lub w statucie, w szczególności są potrzebne do: 1)rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy i udzielenia absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków; 2)wydania postanowień dotyczących roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu lub nadzoru; 3)zbycia lub wydzierżawienia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nich ograniczonego prawa rzeczowego; 4)nabycia i zbycia nieruchomości lub udziału w nieruchomości (chyba że statut stanowi inaczej); 5)emisji obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa; 6)nabycia własnych akcji (w przypadku określonym w art. 362 § 1 pkt 2). rada nadzorcza, ( Każda spółka akcyjna powinna mieć radę nadzorczą. Generalnie jej celem jest stały nadzór nad wszystkimi formami działalności spółki, ale bez prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.. Do szczególnych jej obowiązków należy badanie sprawozdań zarządu z działalności spółki oraz finansowego zarówno w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysków i pokrycia strat, a także składanie walnemu zgromadzeniu dorocznego pisemnego sprawozdania z wyników tego badania. W celu wykonywania swoich obowiązków może ona badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki. Składa się ona co najmniej z trzech członków, wybranych i odwoływanych przez walne zgromadzenie. Kadencja członka nie może być dłuższa niż pięć lat. Statut może przewidzieć inny sposób powoływania i odwoływania członków rady nadzorczej. Powinna ona być zwoływana w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niż trzy razy w roku obrotowym. Wykonuje ona swoje obowiązki kolegialnie, może jednak delegować swoich członków do samodzielnego pełnienia oznaczonych czynności nadzorczych. ) komisja rewizyjna, ( z ustawy wynika, że komisja rewizyjna nie jest konieczna w spółce a gdy jest utworzona to ma podobne zadania jak w spółce z o.o. ) zarząd. ( Zadaniem zarządu jest prowadzenie spraw spółki i reprezentowanie jej . Składa się z jednego lub większej liczby członków, na których mogą być powołane osoby spośród akcjonariuszy lub spoza ich grona. Powołuje ich i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie. Okres sprawowania funkcji przez członka zarządu nie może być dłuższy niż pięć lat (kadencja). Ponowne powołanie tej samej osoby na członka zarządu jest dopuszczalne na kadencje nie dłuższe niż pięć lat każda. Powołanie może nastąpić nie wcześniej niż na rok przed upływem bieżącej kadencji członka zarządu. Są sprawy, których nie powinni prowadzić niektórzy członkowie zarządu. Taka sytuacja ma miejsce w razie sprzeczności interesów spółki z interesami członka zarządu, jego małżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest powiązany osobiście; członek zarządu powinien wstrzymać się od udziału w rozstrzyganiu takich spraw i może żądać zaznaczenia tego w protokole. W umowach między spółką z członkami zarządu, jak również w sporach z nimi spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnicy, powołani uchwałą walnego zgromadzenia. Członek zarządu spółki nie może bez zezwolenia spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania w niej przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, zezwolenia udziela organ uprawniony do powołania zarządu. )

Prawa i obowiązki akcjonariusza

Akcja jest także szczególnym wyrazem praw i obowiązków przysługujących akcjonariuszowi wobec spółki, które mogą mieć charakter majątkowy oraz korporacyjny.

Podstawowe cechy akcji to: 1.zbywalność (por. art. 337 § 1 k.s.h.), 2.równość (por. art. 302 k.s.h.), 3.niepodzielność (por. art. 333 § 1 k.s.h.), 4.brak oprocentowania (por. art. 346 k.s.h.), 5.prawo do zysku (por. art. 347 k.s.h.), prawo do głosowania na walnym zgromadzeniu

W tym zakresie można wyróżnić następujące rodzaje akcji: 1.akcje zwykłe i uprzywilejowane dające przywileje akcjonariuszowi co do prawa głosu, dywidendy oraz do podziału majątku w wypadku likwidacji spółki; akcje uprzywilejowane mogą być tylko imienne; 2.akcje gotówkowe (są wydawane za wpłaty pieniężne ) 3.oraz akcje aportowe (są wydawane za wkłady niepieniężne )

Istnieje możliwość wydawania świadectw tymczasowych w wypadku braku pieniężnej wpłaty na akcje na okaziciela (art. 335 k.s.h.), imiennych świadectw założycielskich w celu wynagrodzenia usług świadczonych przy powstawaniu spółki oraz świadectw użytkowych za umorzone akcje

Art. 354 k.s.h. określa możliwość przyznania indywidualnemu akcjonariuszowi osobistych uprawnień (tzw. akcja złota), które w szczególności mogą polegać na powoływaniu i odwoływaniu członków zarządu, rady nadzorczej lub prawa do otrzymania określonych świadczeń od spółki.

Statut spółki może przewidywać umorzenie akcji (zob. art. 35-360 k.s.h.). Umorzenie to może nastąpić za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (tzw. umorzenie dobrowolne) albo bez takiej zgody (tzw. umorzenie przymusowe). Umorzenie akcji oznacza oprócz utraty ważności dokumentu także wygaśnięcia praw z nim związanych.

Spółka w zasadzie nie może nabywać wyemitowanych przez nią akcji (tzw. akcje własne ). ale są wyjątki od tej zasady.

Reprezentowanie: 1.Członek zarządu może reprezentować spółkę we wszystkich czynnościach sądowych i pozasądowych 2.Istnieje możliwość powołania i odwołania prokurenta spółki 3.W sytuacji zarządu wieloosobowego do reprezentowania spraw spółki jest wymagana tzw. reprezentacja łączna polegająca na składaniu oświadczeń przez dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu wraz z prokurentem, chyba że co innego określa jej statut

Podwyższenie i obniżenie kapitału zakładowego

Wymaga zazwyczaj podjęcia uchwały walnego zgromadzenia i oznacza zmianę jej statutu.

Podwyższenie - polega na emisji nowych akcji lub podwyższeniu wartości nominalnej dotychczasowych akcji ( tzw. zwykłe podwyższenie kapitału zakładowego). Akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa do objęcia nowych akcji w stosunku do posiadanych akcji (tzw. prawo poboru). W tym zakresie ma miejsce subskrypcja akcji. Zapisy na akcje są sformalizowane . Podwyższenie kapitału spółki następuje z chwilą wpisu do rejestru

Walne zgromadzenie może podwyższyć kapitał zakładowy także ze środków własnych spółki przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub innych kapitałów rezerwowych utworzonych z zysku Istnieje możliwość warunkowego podwyższenia kapitału akcyjnego wówczas, gdy takie upoważnienie dla zarządu wynika z jej statutu.

Obniżenie kapitału zakładowego spółki polega na zmniejszeniu nominalnej wartości akcji, połączenia akcji lub poprzez umorzenia części akcji

Rozwiązanie:

Rozwiązanie spółki może nastąpić na skutek: 1. przyczyn przewidzianych w statucie, 2.podjęcia uchwały walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, 3.ogłoszenia upadłości spółki, 4.wystąpienia innych przyczyn przewidzianych prawem (np. połączenie, podział spółek). Likwidacja: Celem postępowania likwidacyjnego jest zakończenie prowadzenia interesów bieżących spółki, ściągnięcie wierzytelności, spłacenie długów i spieniężenie majątku spółki Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem oznaczenia „w likwidacji". W trakcie postępowania likwidacyjnego spółka ma nadal osobowość prawną. Otwarcie likwidacji następuje z dniem: 1.uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwiązaniu spółki, 2.podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki 3.lub wystąpienia innej przyczyny jej rozwiązania Otwarcie likwidacji powoduje wygaśnięcie prokury. Funkcje likwidatorów pełnią przede wszystkim członkowie zarządu spółki Spółka przestaje istnieć z chwilą wykreślenia jej z rejestru sądowego.

W sytuacji upadłości spółki jej rozwiązanie następuje po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą wykreślenia jej z rejestru sądowego. Wniosek taki składa syndyk Spółka trwa nadal, gdy postępowanie upadłościowe kończy się układem z wierzycielami lub zostaje z innych przyczyn uchylone lub umorzone.

Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną.

Organy przedsiębiorstwa samodzielnie podejmują decyzje oraz organizują działalność we wszystkich sprawach przedsiębiorstwa, zgodnie z przepisami prawa i w celu wykonania zadań przedsiębiorstwa.

Organy państwowe mogą podejmować decyzje w zakresie działalności przedsiębiorstwa państwowego tylko w wypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi

Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako: 1.przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych, 2.przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.

Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności przedsiębiorstwa te mają na celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie: inżyn1.inżynierii sanitarnej komu2. komunikacji miejskiej, zaopa3.zaopatrzenia ludnści w energię elektryczną, gazową i cieplną, zarzą4.zarządu państwowymi zasobami lokalowymi, zarzą5.zarządu państwowymi terenami zielonymi, usług6.usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych, usług 7. usług kulturalnych.

Organ założycielski, w granicach obowiązujących przepisów, określa zakres i warunki, na jakich przedsiębiorstwa użyteczności publicznej obowiązane są świadczyć usługi na rzecz ludności.

Organ założycielski ma obowiązek dotowania działalności przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, którego działalność jest nierentowna, ale konieczna ze względu na potrzebę zaspokajania potrzeb ludności. Tworzenie przedsiębiorstw państwowych (stan obecny)

Poprzedza postępowanie przygotowawcze, które ma na celu zbadanie i ocenę potrzeby oraz warunków utworzenia przedsiębiorstwa. Zespół przygotowawczy dokonuje niezbędnych ustaleń w tym zakresie i przedstawia swoją opinię. Przedsiębiorstwa państwowe tworzą: nacze1.naczelne oraz centralne organy administracji państwowej, Narod2. Narodowy Bank Polski i banki państwowe, zwane w dalszych przepisach ustawy organami założycielskimi.

W uzasadnionych wypadkach inny organ państwowy niż organ określony w ust. 1 może utworzyć przedsiębiorstwo państwowe po porozumieniu z naczelnym lub centralnym organem administracji państwowej właściwym ze względu na rodzaj działalności tworzonego przedsiębiorstwa.

Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa określa jego nazwę, rodzaj, siedzibę i przedmiot działania.

Statut przedsiębiorstwa reguluje strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa oraz inne sprawy przewidziane w niniejszej ustawie. Statut uchwala ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo państwowe podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i z tą chwilą uzyskuje osobowość prawną.

Organami przedsiębiorstwa państwowego są: ogólne zebranie pracowników (delegatów), ( Ogólne zebranie pracowników odbywa posiedzenia co najmniej dwa razy w roku, a także na pisemny wniosek co najmniej jednej 1/5 liczby członków ogólnego zebrania pracowników rada pracownicza ma obowiązek zwołać w ciągu siedmiu dni posiedzenie tego zebrania. Ogólne zebranie pracowników na każdym posiedzeniu wybiera w głosowaniu tajnym przewodniczącego zebrania, jego zastępcę i sekretarza. Kompetencje ogólnego zebrania obejmują kompetencje stanowiące, opiniodawcze, kontrolne i inicjujące. Ze względu na rozległość problemów, jakimi zajmuje się ogólne zebranie, wyliczone zostaną tylko kompetencje stanowiące: 1.uchwala, na wniosek dyrektora, statut przedsiębiorstwa, 2.podejmuje uchwały w sprawie podziału zysku przeznaczonego dla załogi, 3.dokonuje rocznej oceny działalności rady pracowniczej przedsiębiorstwa oraz dyrektora przedsiębiorstwa, 4.uchwala wieloletnie plany przedsiębiorstwa, 5.uchwala, na wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa, statut samorządu załogi przedsiębiorstwa.

Ogólne zebranie pracowników ma prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa. rada pracownicza ( Składa się z piętnastu członków. Statut samorządu załogi może ustalić inną liczbę członków rady pracowniczej. Wybierają ją pracownicy przedsiębiorstwa w wyborach powszechnych, bezpośrednich i równych, w głosowaniu tajnym. Kadencja trwa dwa lata. Wniosek o odwołanie członka rady pracowniczej przedsiębiorstwa lub całej rady wymaga podpisu 1/5 liczby wyborców. Czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu pracownikowi przedsiębiorstwa. Każdy pracownik przedsiębiorstwa ma prawo zgłaszać kandydatów na członków rady pracowniczej. Bierne prawo wyborcze przysługuje pracownikom, którzy co najmniej dwa lata pracują w przedsiębiorstwie. Nie dotyczy to przedsiębiorstw nowo tworzonych. Bierne prawo wyborcze nie przysługuje dyrektorowi przedsiębiorstwa, jego zastępcom, głównemu księgowemu, radcy prawnemu kierownikom zakładów i ich zastępcom oraz pracownikowi przedsiębiorstwa oddelegowanemu do pracy poza przedsiębiorstwem na okres dłuższy niż pół roku. Pracownik przedsiębiorstwa nie może pełnić funkcji członka rady pracowniczej bez przerwy dłużej niż dwie kadencje.

Do kompetencji stanowiących rady pracowniczej przedsiębiorstw należy w szczególności: 1.uchwalanie oraz zmiana planu rocznego przedsiębiorstwa, 2.podejmowanie uchwał w sprawie inwestycji, 3.podejmowanie uchwał w sprawie łączenia i podziału przedsiębiorstwa, 4.podejmowanie uchwał w sprawie zmiany kierunku działalności przedsiębiorstwa, 5.podejmowanie uchwał o przeprowadzeniu w przedsiębiorstwie referendum.

Rada pracownicza przedsiębiorstwa ma prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa oraz jego kierownictwa. ) dyrektor przedsiębiorstwa. ( Generalnie dyrektora powołuje rada pracownicza spośród kandydatów wyło­nionych w drodze konkursu. W skład komisji konkursowej wchodzą trzy osoby wskazane przez organ założycielski i dwie wskazane przez radę pracowniczą. W postanowieniu o ogłoszeniu konkursu powinny być zawarte informacje okreś­lające m.in. skład komisji konkursowej, formalne kryteria doboru kandydatów, ter­min zakończenia postępowania konkursowego. Do konkursu może przystąpić każ­dy, kto odpowiada kryteriom doboru. Konkurs może być wieloetapowy. W sytua­cji gdy konkurs jest wieloetapowy, komisja konkursowa w tajnym głosowaniu decyduje o zakwalifikowaniu kandydatów do kolejnego etapu. Po zakończeniu kon­kursu komisja konkursowa w tajnym głosowaniu wyłania kandydatów na stanowi­sko dyrektora, ustalając ich kolejność. Jeżeli żaden z kandydatów nie został za­kwalifikowany jako przydatny na stanowisko dyrektora, komisja konkursowa zwra­ca się do organu uprawnionego do powołania dyrektora o ponowne ogłoszenie konkursu. Kandydaci, których nieprzydatność została stwierdzona, nie mogą być dopuszczeni do ponownego konkursu. Dyrektora powołuje się na okres 5 lat lub na czas nieokreślony. Na zasadzie wyjątku dyrektora powołuje organ założycielski: 1.w przedsiębiorstwach nowo organizowanych, 2.jeżeli rada pracownicza w terminie 6 miesięcy nie wybrała dyrektora, 3.w przedsiębiorstwach użyteczności publicznej Akt powołania dyrektora wywołuje nie tylko skutki cywilnoprawne w postaci obsadzenia organu przedstawicielskiego, ale również skutki prawne w zakresie prawa pracy, gdyż osoba ta staje się zarazem kierownikiem zakładu pracy i pracownikiem przedsiębiorstwa. Jednoosobowa reprezentacja przedsiębiorstwa, realizowana przez dyrektora, może mieć postać reprezentacji czynnej lub biernej. Reprezentacja czynna polega na aktywnym działaniu wyrażającym się w składaniu oświadczeń woli. Dyrektor przedsiębiorstwa państwowego, jeśli nie jest wymagana łączna reprezentacja, może dokonywać wszelkich czynności prawnych samodzielnie. Granice jego działania są wyznaczone przez zdolność prawną przedsiębiorstwa. Reprezentacja bierna polega na przyjmowaniu wszelkich oświadczeń woli od innych organów przedsiębiorstwa. Należy jednak zaznaczyć, że przepisy PPU dotyczące reprezentacji cywilnoprawnej bardzo wąsko regulują problematykę reprezentacji biernej przedsiębiorstwa. W tym zakresie ma zastosowanie art. 109 Kc f który nakazuje stosowanie przepisów o przedstawicielstwie czynnym odpowiednio w wypadku, gdy oświadczenie woli jest składane przedstawicielowi. Dyrektor przedsiębiorstwa państwowego i jego pozycja prawna rozpatrywana być musi w wielu płaszczyznach, w tym zwłaszcza jako organ osoby prawnej i organ zarządzania. Funkcje dyrektora jako organu osoby prawnej związane są z cywilnoprawną reprezentacją przedsiębiorstwa państwowego. Funkcja dyrektora jako organu zarządzania polega na tym, że współzarządzając przedsiębiorstwem podejmuje on decyzje samodzielnie i ponosi za nie odpo­wiedzialność. Istotne jest, iż mimo przyznania radzie pracowniczej znaczącej roli we współzarządzaniu przedsiębiorstwem państwowym, dyrektor pozostaje w tym zarządzaniu organem podstawowym. Wszelkie bowiem sprawy niezastrzeżone dla rady pracowniczej i ogólnego zebrania pracowników (delegatów) należą do kom­petencji dyrektora. Rola dyrektora jest decydująca w procesie podejmowania de­cyzji w przedsiębiorstwie. W konsekwencji do dyrektora przedsiębiorstwa powinno należeć kierowanie bieżącą codzienną działalnością przedsiębiorstwa państwowego, dobór kadr, układanie stosunków przedsiębiorstwa z innymi uczestnikami obrotu gospodarczego, w szczególności zawieranie umów, kierowanie procesem produk­cyjnym itp.)

Rozstrzyganie sporów między dyrektorem a radą pracowniczą przedsiębiorstwa

Spory pomiędzy radą pracowniczą przedsiębiorstwa a dyrektorem przedsiębiorstwa rozstrzyga komisja rozjemcza, w której skład wchodzą: przedstawiciel rady pracowniczej przedsiębiorstwa i przedstawiciel dyrektora przedsiębiorstwa oraz zaproszony przez nich arbiter prawnik - jako przewodniczący.

Rada pracownicza przedsiębiorstwa lub dyrektor przedsiębiorstwa zgłaszają do komisji rozjemczej wnioski o rozpatrzenie sprawy w terminie czternastu dni od dnia powzięcia wiadomości o zdarzeniu stanowiącym przyczynę sporu. Komisja rozjemcza wydaje w terminie czternastu dni od dnia zgłoszenia wniosku orzeczenie rozstrzygające spór.

Spór uważa się za rozstrzygnięty, jeżeli obie strony zgodziły się na treść orzeczenia komisji rozjemczej.

W wypadku nierozstrzygnięcia sporu przez komisję rozjemczą rada pracownicza przedsiębiorstwa lub dyrektor przedsiębiorstwa w ciągu czternastu dni może wnieść sprawę do sądu.

Umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem

Organ założycielski może powierzyć zarządzanie przedsiębiorstwem państwowym osobie fizycznej lub prawnej. Powierzenie zarządzania może nastąpić z inicjatywy organu założycielskiego za zgodą rady pracowniczej i ogólnego zebrania pracowników lub na wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa za zgodą ogólnego zebrania pracowników.

Powierzenie zarządzania następuje w drodze umowy zawartej na czas oznaczony, nie krótszy niż trzy lata, między Skarbem Państwa reprezentowanym przez organ założycielski a zarządcą (umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem).

Umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem powinna określać w szczególności: 1.obowiązki zarządcy w zakresie bieżącego zarządzania oraz zmian i usprawnień w przedsiębiorstwie, 2.zasady wynagradzania zarządcy, z uwzględnieniem przepisów ustawy z 3.3.2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi 3.kryteria oceny efektywności zarządzania, 4.odpowiedzialność za powierzone przedsiębiorstwo.

Jeżeli zarządcą jest osoba prawna, umowa powinna przewidywać, kto w jej imieniu będzie dokonywał czynności zarządu. Z chwilą objęcia obowiązków przez zarządcę: 1.organy samorządu załogi ulegają rozwiązaniu z mocy prawa, 2.organ założycielski odwołuje dyrektora przedsiębiorstwa, 3.zarządca przejmuje kompetencje organów samorządu załogi i dyrektora przedsiębiorstwa, z wyjątkiem prawa sprzeciwu wobec decyzji organu założycielskiego. W przedsiębiorstwie państwowym, w którym zarządca objął swoje obowiązki, organ założycielski ustanawia radę nadzorczą i powierza jej wykonywanie stałego nadzoru nad działalnością przedsiębiorstwa. Pracownicy przedsiębiorstwa wybierają 1/3 składu rady nadzorczej.

Rozwiązanie umowy

Organ założycielski może rozwiązać ze skutkiem natychmiastowym umowę o zasądzanie przedsiębiorstwem, jeżeli: 1.zarządca w związku z zarządzaniem przedsiębiorstwem dopuszcza się rażącego naruszenia prawa, 2.przedsiębiorstwo państwowe przez co najmniej 3 kolejne miesiące nie wypełnia zobowiązań wobec Skarbu Państwa z tytułu podatków, 3.zarządca w sposób istotny naruszył postanowienia umowy o zarządzie przedsiębiorstwem, 4.zachodzi wypadek, o którym mowa w art. 37a ust. 1 pkt 4 PPU. (Chodzi tu o sytuację, gdy następują przekroczenia wskaźnika przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia).

Niezwłocznie po ustaniu umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem rada nadzorcza przedsiębiorstwa zarządza i przeprowadza wybory do organów samorządu załogi przedsiębiorstwa, chyba że zawarto umowę na dalszy okres.

Nadzór nad przedsiębiorstwem państwowym

Organ założycielski dokonuje kontroli i oceny działalności przedsiębiorstwa oraz pracy dyrektora. Organ założycielski ma prawo władczego wkraczania w sprawy przedsiębiorstwa tylko w wypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi.

Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa może przewidzieć, że uprawnienia organu założycielskiego w zakresie nadzoru, określone w PPU, mogą być przekazane powołanej przez ten organ radzie nadzorczej.

Organ założycielski ma prawo nałożyć na przedsiębiorstwo obowiązek wprowadzenia do planu przedsiębiorstwa zadań lub wyznaczyć przedsiębiorstwu zadania poza planem, jeżeli jest to niezbędne ze względu na potrzeby obronne kraju, w wypadku klęski żywiołowej bądź w celu wykonania zobowiązań międzynarodowych.

W wypadku określonym w poprzednim akapicie organ założycielski zapewnia przedsiębiorstwu środki niezbędne do wykonania nałożonego na przedsiębiorstwo zadania.

Wykonanie zadania następuje na podstawie umowy zawartej między przedsiębiorstwem a jednostką organizacyjną wskazaną przy nakładaniu zadania.

Organ założycielski, w razie stwierdzenia, że decyzja dyrektora jest sprzeczna z prawem, wstrzymuje jej wykonanie oraz zobowiązuje dyrektora do jej zmiany lub cofnięcia.

Dyrektorowi przedsiębiorstwa oraz radzie pracowniczej przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu w stosunku do decyzji podjętych wobec przedsiębiorstwa przez organ sprawujący nad nim nadzór. Sprzeciw wraz z jego uzasadnieniem wnosi się do organu, który decyzję wydał, w terminie 7 dni od daty jej przekazania. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie decyzji. W razie podtrzymania decyzji przez organ, do którego został skierowany sprzeciw, dyrektorowi przedsiębiorstwa oraz radzie pracowniczej przysługuje prawo wniesienia w ciągu 7 dni sprawy do sądu. Sąd w terminie 14 dni wyznacza rozprawę.

Zarząd komisaryczny i postępowanie naprawcze

Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność ze stratą, organ założycielski w porozumieniu z Ministrem Finansów może wszcząć postępowanie naprawcze, ustanawiając nad przedsiębiorstwem zarząd komisaryczny. Od decyzji tej nie przysługuje sprzeciw. Ustanawia się go na czas oznaczony. Ustanowienie i uchylenie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego. Organ założycielski wyznacza i odwołuje osobę sprawującą zarząd komisaryczny. Z chwilą ustanowienia zarządu komisarycznego organy przedsiębiorstwa ulegają rozwiązaniu. Organ założycielski odwołuje dyrektora przedsiębiorstwa. Na osobę sprawującą zarząd komisaryczny przechodzą kompetencje organów przedsiębiorstwa, z wyjątkiem przyjmowania i zatwierdzania sprawozdania finansowego, dokonywania podziału wygospodarowanego zysku przez przedsiębiorstwo na fundusze oraz zasad wykorzystania tych funduszy.

Osoba sprawująca zarząd komisaryczny niezwłocznie po jego ustanowieniu jest obowiązana przedstawić organowi założycielskiemu do zatwierdzenia program naprawy przedsiębiorstwa.

Zarząd komisaryczny może być w każdej chwili uchylony. Uprawnienia Ministra Finansów wykonuje dyrektor właściwej izby skarbowej, w wypadku gdy funkcje organu założycielskiego pełni wojewoda.

Likwidacja przedsiębiorstw państwowych

Polega na zadysponowaniu jego składnikami materialnymi i niematerialnymi, o których mowa w art. 55' KC, i wykreśleniu przedsiębiorstwa państwowego z KRS, po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli.

Podstawy uzasadniające likwidację przedsiębiorstwa państwowego: 1.przedsiębiorstwo prowadzi działalność ze stratą w ciągu kolejnych sześciu miesięcy, 2.prawomocnym wyrokiem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną zakazano przedsiębiorstwu działania we wszystkich dziedzinach objętych dotychczasowym przedmiotem działania, a przedsiębiorstwo nie podjęło działalności w innej dziedzinie, 3.z wnioskiem takim zwróci się zarząd komisaryczny, ponad połowę aktywów ogółem 4.przedsiębiorstwa łącznie: stanowią udziały, inne tytuły uczestnictwa w spółkach lub obligacje, oddano do używania innym osobom na podstawie umów prawa cywilnego.

Decyzję o likwidacji podejmuje organ założycielski z własnej inicjatywny bądź na wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa, o ile Minister Skarbu Państwa nie zgłosi sprzeciwu wraz z uzasadnieniem, w terminie dwóch tygodni. Przedsiębiorstwo państwowe może także być postawione w stan upadłości. Spółdzielnie - pojęcie i rodzaje, powstanie i ustrój, likwidacja.

Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą. Może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. Spółdzielnia prowadzi działalność na podstawie niniejszej ustawy, innych ustaw oraz zarejestrowanego statutu.

Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków.

Założenie spółdzielni:

Osoby zamierzające założyć spółdzielnię (założyciele) uchwalają statut spółdzielni, potwierdzając jego przyjęcie przez złożenie pod nim swoich podpisów, oraz dokonują wyboru organów spółdzielni, których wybór należy w myśl statutu do kompetencji walnego zgromadzenia, lub komisji organizacyjnej w składzie co najmniej trzech osób. Liczba założycieli spółdzielni nie może być mniejsza od dziesięciu, jeżeli założycielami są osoby fizyczne, i trzech, jeżeli założycielami są osoby prawne. W spółdzielniach produkcji rolnej liczba założycieli - osób fizycznych nie może być mniejsza od pięciu. Spółdzielnia podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Statut powinien zawierać: 1.oznaczenie nazwy z dodatkiem „spółdzielnia” lub „spółdzielczy” i podaniem jej siedziby 2.przedmiot działalności spółdzielni oraz czas trwania, jeśli założono ją na czas określony 3.wysokość wpisowego oraz wysokość i ilość udziałów, które członek zobowiązany jest zadeklarować, terminy wnoszenia i zwrotu oraz skutki niewniesienia udziału, może określać ich górną granicę 4.prawa i obowiązki członków 5.zasady i tryb przyjmowania członków, wypowiadania członkostwa, wykreślania i wykluczania członków 6.zasady zwoływania walnych zgromadzeń, obradowania na nich i podejmowania uchwał 7.za\sady i tryb wyboru oraz odwoływania członków organów spółdzielni 8.zasady podziału nadwyżki bilansowej ( dochodu ogólnego ) oraz pokrywania strat spółdzielni. Zmiana statutu może nastąpić tylko w drodze uchwały większością 2/3 głosów walnego zgromadzenia, a zarząd jest zobowiązany w ciągu 30 dni zgłosić tą uchwałę do sądu rejestrowego, załączając 2 odpisy protokołów walnego zgromadzenia członków. Publikowane jest to w Monitorze Spółdzielczym wydawanym przez KRS.

Warunkiem przystąpienia do spółdzielni jest złożenie deklaracji w formie pisemnej. Przyjęcie nowego członka następuje w drodze uchwały walnego zgromadzenia. I powinno być stwierdzone podpisem dwóch członków zarządu oraz osób do tego przez zarząd upoważnionych, z podaniem daty uchwały o przyjęciu. Gdy statut nie stanowi inaczej to uchwała w tej sprawie powinna być przyjęta w ciągu 1 miesiąca od złożenia deklaracji a w ciągu następnych 2 tygodni powinien o tym zostać poinformowany zainteresowany ( tj. składający deklarację )

Zarząd prowadzi rejestr członków zawierający ich imiona i nazwiska oraz miejsce ich zamieszkania, wysokość zadeklarowanych, wniesionych wkładów, ich rodzaj, jeżeli są to wkłady niepieniężne, zmiany tych danych , datę przyjęcia w poczet członków, datę wypowiedzenia członkostwa i jego ustanie, a także inne dane przewidziane w statucie. Członek spółdzielni, jego małżonek oraz wierzyciel członka maja prawo przeglądać rejestr.

Organami spółdzielni są : Walne zgromadzenie ( Jest najwyższym organem spółdzielni. Członek może brać udział w walnym zgromadzeniu osobiście, chyba że ustawa stanowi inaczej. Osoby prawne udział w zgromadzeniu biorą poprzez pełnomocnika ustanowionego w tym celu. Każdy członek ma 1 głos bez względu na ilość posiadanych udziałów. Statut spółdzielni w której członkami są tylko osoby prawne może określać inną zasadę ustalania głosów przysługujących członkom. Do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należą: 1.uchwalanie kierunków rozwoju działalności gospodarczej oraz społecznej i kulturalnej 2.rozpatrywanie sprawozdań rady, zatwierdzanie sprawozdań rocznych i sprawozdań finansowych oraz podejmowanie uchwał co do wniosków członków spółdzielni, rady lub zarządu w tych sprawach i udzielanie absolutorium członkom zarządu 3.rozpatrywanie wniosków wy7nikajacych z przedstawionego protokołu polustracyjnego z działalności spółdzielni oraz podejmowanie uchwał w tym zakresie, 4.podejmowanie uchwał w sprawie podziału nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) lub sposobu pokrycia strat, 5.podejmowanie uchwał w sprawie zbycia nieruchomości, zbycia zakładu lub innej wyodrębnionej jednostki organizacyjnej.

Zarząd zwołuje walne zgromadzenie przynajmniej raz w roku w ciągu sześciu miesięcy po upływie roku obrachunkowego.

Zarząd ma obowiązek zwołać walne zgromadzenie także na żądanie:1.rady, 2.przynajmniej 1/10 z ogólnej liczby członków, nie mniej jednak niż trzech członków, jeżeli uprawnienia tego nie zastrzeżono w statucie dla większej liczby członków. ) Rada nadzorcza ( Ma na celu sprawowanie kontroli i nadzoru nad działalnością spółdzielni. Kadencję jej określa statut i może być ona dowolna. Składa się co najmniej z trzech członków wybranych stosownie do postanowień statutu przez walne zgromadzenie, zebranie przedstawicieli lub zebrania grup członkowskich. Mogą być do niej wybierani wyłącznie członkowie spółdzielni. Jeżeli członkiem spółdzielni jest osoba prawna, do rady może być wybrana osoba nie będąca członkiem spółdzielni, wskazana przez osobę prawną. Do jej zakresu działania należy w szczególności: 1.uchwalanie planów gospodarczych i programów działalności społecznej i kulturalnej, 2.nadzór i kontrola działalności spółdzielni poprzez: a)badanie okresowych sprawozdań, w szczególności w zakresie spraw finansowych, b)dokonywanie okresowych ocen wykonania przez spółdzielnię jej zadań gospodarczych, ze szczególnym uwzględnieniem przestrzegania przez spółdzielnię praw jej członków, c)przeprowadzanie kontroli nad sposobem załatwiania przez zarząd wniosków organów spółdzielni i jej członków, 3.podejmowanie uchwał w sprawie nabycia i obciążenia nieruchomości oraz nabycia zakładu lub innej jednostki organizacyjnej, 4.inne sprawy określone w statucie. Zarząd ( Kieruje działalnością spółdzielni oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Ponadto podejmuje decyzje nie zastrzeżone w ustawie lub statucie innym organom. Skład i liczbę członków zarządu określa statut. Statut może przewidywać zarząd jednoosobowy, którym jest prezes, i ustalać wymagania, jakie powinna spełniać osoba wchodząca w skład zarządu lub prezes w zarządzie jednoosobowym. Członków zarządu, w tym prezesa i jego zastępców, wybiera i odwołuje stosownie do postanowień statutu rada lub walne zgromadzenie. Odwołanie wymaga pisemnego uzasadnienia. Nie można być jednocześnie członkiem rady i zarządu tej samej spółdzielni . W razie konieczności rada może wyznaczyć jednego lub kilku ze swych członków do czasowego pełnienia funkcji członka (członków) zarządu. Członkowie zarządu i rady nie mogą brać udziału w głosowaniu w sprawach "' wyłącznie ich dotyczących. Zebranie grup członkowskich

Statut może przewidywać jeszcze inne organy

Członkowie rady i zarządu nie mogą zajmować się interesami konkurencyjnymi wobec spółdzielni, a w szczególności uczestniczyć jako wspólnicy lub członkowie władz w podmiotach gospodarczych prowadzących działalność konkurencyjną wobec spółdzielni. Naruszenie zakazu konkurencji stanowi podstawę odwołania członka rady lub zarządu oraz powoduje inne skutki prawne przewidziane w odrębnych przepisach.

W wypadku naruszenia przez członka rady nadzorczej zakazu konkurencji - rada może podjąć uchwałę o zawieszeniu członka tego organu w pełnieniu czynności. Statut określa termin zwołania posiedzenia organu, który dokonał wyboru zawieszonego członka rady. Powyższy organ rozstrzyga o uchyleniu zawieszenia bądź odwołaniu zawieszonego członka rady. I

W skład rady nie mogą wchodzić osoby będące kierownikami bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni lub pełnomocnikami zarządu oraz osoby pozostające z członkami zarządu lub kierownikami bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni w związku małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej i w drugim stopniu linii bocznej.

Członek zarządu i rady winny czynu lub zaniedbania, przez które spółdzielnia poniosła szkodę, odpowiada za nie osobiście.

Lustracja

Każda spółdzielnia obowiązana jest przynajmniej raz na trzy lata, a w okresie likwidacji corocznie, poddać się lustracyjnemu badaniu legalności, gospodarności i rzetelności całości jej działania.

Spółdzielnia może wystąpić w każdym czasie o przeprowadzenie lustracji całości lub części jej działalności albo tylko określonych zagadnień. Lustracja może być przeprowadzona na żądanie walnego zgromadzenia, rady lub 1/5 członków spółdzielni" 1

Lustrację przeprowadzają właściwe związki rewizyjne w spółdzielniach w nich i zrzeszonych. Spółdzielnie nie zrzeszone zlecają odpłatne przeprowadzenie lustracji wybranemu związkowi rewizyjnemu lub Krajowej Radzie Spółdzielczej. |

Lustratora wyznacza związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona lub Krajowa Rada Spółdzielcza. Obowiązki lustratora może pełnić osoba, która uzyskała uprawnienia lustracyjne wydane przez Krajową Radę Spółdzielczą. Kryteria kwalifikacyjne lustratorów oraz tryb przeprowadzania lustracji określa Krajowa Rada Spółdzielcza.

Likwidacja spółdzielni

Spółdzielnia przechodzi w stan likwidacji: 1.z upływem okresu, na który, w myśl statutu, spółdzielnię utworzono, wskutek zmniejszenia się liczby członków wskazanej w statucie lub w ustawie, jeżeli spółdzielnia w terminie jednego roku nie zwiększy liczby członków do wymaganej wielkości, 2.wskutek zgodnych uchwał walnych zgromadzeń zapadłych większością 3/4 głosów na dwóch kolejno po sobie następujących walnych zgromadzeniach, w odstępie co najmniej dwóch tygodni.

3.Ponadto związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, może podjąć uchwałę o postawieniu spółdzielni w stan likwidacji, jeżeli: a)działalność spółdzielni wykazuje rażące i uporczywe naruszenia prawa lub postanowień statutu, b)spółdzielnia została zarejestrowana z naruszeniem prawa, c)spółdzielnia co najmniej od roku nie prowadzi działalności gospodarczej.

Upadłość spółdzielni

Ogłoszenie upadłości spółdzielni następuje w razie jej niewypłacalności.

Jeżeli według sprawozdania finansowego spółdzielni ogólna wartość jej aktywów nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich zobowiązań, zarząd powinien niezwłocznie zwołać walne zgromadzenie, na którego porządku obrad zamieszcza sprawę dalszego istnienia spółdzielni.

Pomimo niewypłacalności spółdzielni walne zgromadzenie może podjąć uchwałę o dalszym istnieniu spółdzielni, jeżeli wskaże środki umożliwiające wyjście jej ze stanu niewypłacalności.

Na wniosek wierzyciela, który zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości spółdzielni, sąd może zarządzić postawienie jej w stan upadłości pomimo uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni o dalszym jej istnieniu.

Jeżeli ze sprawozdania finansowego sporządzonego przez zarząd lub przez zarząd lub likwidatora wynika, że majątek spółdzielni, która zaprzestała swej działalności, nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, a wierzyciele nie wyrażą zgody na ich pokrycie, sąd na wniosek wierzycieli lub Krajowej Rady Spółdzielczej zarządzi wykreślenie spółdzielni z Krajowego Rejestru Sądowego, zawiadamiając o tym wierzycieli i Krajową Radę Spółdzielczą. W takim wypadku nie przeprowadza się postępowania upadłościowego.

Szczególne rodzaje spółdzielni

Najczęściej spotykane spółdzielnie: Rolnicza spółdzielnia produkcyjna Przedmiotem działalności RSP jest prowadzenie wspólnego gospodarstwa rolnego oraz działalności na rzecz indywidualnych gospodarstw rolnych członków. Należy zaznaczyć, że spółdzielnia może również prowadzić inną działalność gospodarczą. Spółdzielnia kółek rolniczych (usług rolniczych) - Przedmiotem gospodarczej działalności SKR (usług rolniczych) jest świadczenie usług dla rolnictwa i innych rodzajów usług wynikających z potrzeb środowiska wiejskiego. Spółdzielnia może również zajmować się wytwarzaniem środków i materiałów dla rolnictwa, przetwórstwem rolnym i produkcją rolną (prowadzeniem gospodarstwa rolnego). Inne rodzaje spółdzielni: spółdzielnie pracy. spółdzielnie mieszkaniowe. .Klasyfikacja spółdzielni ze względu na przedmiot działalności: 1.handlowe, np. spożywców, 2.mieszkaniowe, ~ rzemieślnicze, kółek 3.rolniczych, 4.turystyczne, 5.wydawnicze, 6.produkcyjne, 7.oszczędnościowe szeroka grupa spółdzielni mieszanych, np. spółdzielnia mleczarska.

Inny podział uwzględnia kryterium charakteru przedmiotu działalności: spółdzielnie użytkowników spółdzielnie pracowników. Banki - powołanie, rodzaje banków i ich ustrój.

Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r., działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Czynnościami bankowymi są: 1.przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów, 2.prowadzenie innych rachunków bankowych, 3.udzielanie kredytów, udzielanie i potwierdzanie 4.gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw, 5.emitowanie bankowych papierów wartościowych, 6.przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych, 7.wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego, 8.wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach. 9.Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki: a)udzielanie pożyczek pieniężnych, b)operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty, c)wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu, d)terminowe operacje finansowe, e)nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, f)przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych, g)prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych, h)udzielanie i potwierdzanie poręczeń, i)wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych, j)pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym.

Bank jest obowiązany do utrzymywania płynności płatniczej dostosowanej do rozmiarów i rodzaju działalności, w sposób zapewniający wykonanie wszystkich zobowiązań pieniężnych zgodnie z terminami ich płatności.

W bankach działa system kontroli wewnętrznej.

Banki mogą być tworzone jako banki państwowe, banki spółdzielcze lub banki w formie spółek akcyjnych.

Mimo iż każdy z ww. banków wymaga innej procedury, są to pewne wymogi wspólne, które dotyczą kwestii ogólnych, związanych w szczególności z wyposażeniem, założycielami, planami działalności i wysokością kapitałów założycielskich.
Utworzenie banku może nastąpić w szczególności, jeżeli:
1. zostało zapewnione wyposażenie banku w:
- fundusze własne, których wielkość powinna być dostosowana do rodzaju czynności bankowych przewidzianych do wykonywania i rozmiaru zamierzonej działalności, z tym że jeden założyciel oraz grupa założycieli, pozostających w stosunku dominacji i zależności, może wnieść wkład pieniężny w kwocie nie przekraczającej połowy kapitału założycielskiego (istnieją tu w pewnych sytuacjach dalsze zastrzeżenia), ,
- pomieszczenia posiadające odpowiednie urządzenia techniczne, należycie zabezpieczające przechowywane w banku wartości, z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej działalności bankowej; [

2. założyciele oraz osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków i zarządu dają rękojmię ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem, |

3. co najmniej dwie osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem, a w przypadku obywateli innych państw - również potwierdzoną znajomość języka polskiego;

4. przedstawiony przez założycieli plan działalności banku na okres co najmniej trzyletni wskazuje, że działalność ta będzie bezpieczna dla środków pieniężnych gromadzonych w banku.

Część kapitału założycielskiego może być wniesiona w formie wkładów niepieniężnych w postaci wyposażenia i nieruchomości, jeśli będą one bezpośrednio Przydatne w prowadzeniu działalności bankowej, z tym że kapitał założycielski wnoszony w formie pieniężnej nie może być niższy od kwoty 5 000 000 EURO, a wartość wnoszonych wkładów niepieniężnych nie może przekraczać 15% kapitału założycielskiego.

Kapitał założycielski banku nie może pochodzić z pożyczki lub kredytu albo ze źródeł nie udokumentowanych.

Wniosek do Komisji Nadzoru Bankowego (KNB) o wydanie zezwolenia na utworzenie banku powinien zawierać: 1.określenie nazwy i siedziby banku; 2.kreślenie czynności bankowych, do których wykonywania bank ma być upoważniony, oraz dane o przedmiocie i zakresie zamierzonej działalności; 3.dane dotyczące: a) założycieli i osób przewidzianych do objęcia w banku stanowisk członków zarządu, b) kapitału założycielskiego.

Do wniosku załącza się: 1.projekt statutu banku, 2.program działalności i plan finansowy banku na okres co najmniej trzyletni, 3.dokumenty dotyczące założycieli i ich sytuacji finansowej, wymagane przez KNB, 4.opinię właściwych władz nadzorczych kraju siedziby wnioskodawcy, jeżeli za­łożycielem jest bank zagraniczny. Bank państwowy

Może być utworzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, na wniosek Ministra Skarbu Państwa zaopiniowany przez Komisję Nadzoru Bankowego. W tym samym trybie następuje likwidacja banku państwowego, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w art. 147 ust. 1 pkt 3.

Rozporządzenie Rady Ministrów o utworzeniu banku państwowego określa nazwę, siedzibę, przedmiot i zakres działania banku, jego fundusze statutowe, w tym środki wydzielone z majątku Skarbu Państwa, które stają się majątkiem banku.

Bank państwowy nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych

Organami banku państwowego są rada nadzorcza i zarząd. Członkowie zarządów lub rad nadzorczych nie mogą zajmować się działalnością konkurencyjną. W szczególności nie mogą być członkami zarządu lub rady nadzorczej innego banku, chyba że bank państwowy jest akcjonariuszem tego banku.

Radę nadzorczą powołuje się na okres 3 lat spośród osób posiadających odpowiednie kwalifikacje z zakresu finansów. Przewodniczącego rady nadzorczej powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Skarbu Państwa. Członkowie rady są powoływani przez Ministra Skarbu Państwa spośród osób nie będących członkami zarządu tego banku. Odwołanie członków rady następuje w takim samym trybie, w jakim zostali powołani. Prezesa zarządu banku państwowego powołuje i odwołuje rada nadzorcza banku. Wiceprezesów i pozostałych członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza banku na wniosek Prezesa zarządu.

Bankiem spółdzielczym jest bank będący spółdzielnią, do którego w zakresie nieuregulowanym w ustawie z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. Nr 119, poz. 1252, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających", i niniejszej ustawie, mają zastosowanie przepisy ustawy - Prawo spółdzielcze.

Może on być na podstawie zezwolenia KNB na podstawie powyższych przepisów.

Statut banku spółdzielczego pod rygorem nieważności powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Bank Spółka akcyjna

Do utworzenia i działalności banku w formie spółki akcyjnej stosuje się przepisy Kodeksu spółek handlowych, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej.

Założycielami banku w formie spółki akcyjnej mogą być osoby prawne i osoby fizyczne, z tym że założycieli nie może być mniej niż 3.

Założycielami banku spółdzielczego mogą być tylko osoby fizyczne w liczbie wymaganej dla założenia spółdzielni, określonej ustawą - Prawo spółdzielcze.

Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do banku, którego założycielem jest Skarb Państwa, bank krajowy, instytucja kredytowa, bank zagraniczny, krajowy lub zagraniczny zakład ubezpieczeń lub międzynarodowa instytucja finansowa.

Zarząd banku działa i wykonuje swoje funkcje w siedzibie określonej w statucie banku. Nie może być mniejszy niż 3 osoby.

Postępowanie naprawcze, likwidacja i upadłość banku

W razie powstania straty bilansowej bądź groźby jej nastąpienia albo powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności, zarząd banku niezwłocznie zawiadamia o tym KNB oraz przedstawia jej program postępowania naprawczego, zapewniając jego realizację.

Komisja Nadzoru Bankowego może wyznaczyć bankowi termin na opracowanie programu postępowania naprawczego oraz zlecić jego uzupełnienie lub ponowne opracowanie.

Jeżeli program postępowania naprawczego nie jest wystarczający lub jego realizacja nie jest należyta, KNB może: 1.zakazać wypłat lub ograniczyć wypłaty z zysków banku za poprzedni rok, a także nakazać przekazanie określonej części lub całości zysku na powiększenie funduszy własnych banku, 2.zakazać udzielania lub ograniczyć udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych akcjonariuszom (członkom) banku oraz członkom zarządu, rady nadzorczej i pracownikom, 3.wystąpić do zarządu banku z żądaniem zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszy (walnego zgromadzenia) w celu rozpatrzenia sytuacji banku, powzięcia decyzji o pokryciu straty bilansowej oraz podjęcia innych uchwał, w tym zwiększenia funduszy własnych, w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy.

Ustanowienie zarządu komisarycznego

Jeżeli zarząd banku nie przekaże programu postępowania naprawczego albo gdy realizacja tego programu naprawczego okaże się nieskuteczna, KNB może podjąć decyzję o ustanowieniu zarządu komisarycznego na czas realizacji programu postępowania naprawczego. Ustanowienie zarządu komisarycznego nie wpływa na organizację i sposób działania banku jako osoby prawnej, z wyjątkiem zmian przewidzianych ustawą.

Na zarząd komisaryczny przechodzi prawo podejmowania uchwał i decyzji we wszystkich sprawach zastrzeżonych w ustawie i statucie do właściwości władz i organów banku. Z dniem ustanowienia zarządu komisarycznego członkowie zarządu banku zostają odwołani z mocy prawa, a ustanowione wcześniej prokury i pełnomocnictwa wygasają. Na czas trwania zarządu komisarycznego kompetencje innych organów banku zostają zawieszone.

Zarząd komisaryczny opracowuje i uzgadnia z KNB program postępowania naprawczego, kieruje jego realizacją oraz nie rzadziej niż co 3 miesiące informuje KNB i radę nadzorczą o wynikach realizacji programu.

Ustanowienie zarządu komisarycznego podlega zgłoszeniu do rejestru właściwego dla banku.

Likwidacja, przejęcie banku

Jeżeli po upływie 6 miesięcy od daty nadzwyczajnego walnego zgromadzenia zwołanego w postępowaniu naprawczym strata przekraczać będzie połowę funduszy własnych, KNB może podjąć decyzję o: 1.przejęciu banku przez inny bank, za zgodą banku przejmującego, 2.likwidacji banku, wystąpieniu do Rady 3.Ministrów o likwidację banku - w przypadku banku państwowego.

Od decyzji tej rada nadzorcza może wnieść skargę do NSA w terminie 7 dni od daty doręczenia decyzji. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania decyzji, jednakże przed rozpatrzeniem skargi nie może być rozpoczęte upłynnianie majątku banku w likwidacji ani przejęcie majątku banku przez bank przejmujący (przepisu art. 127 § 3 KPA nie stosuje się).

Z dniem podjęcia przez KNB decyzji o przejęciu banku przez inny bank: 1. zarząd banku, zarząd komisaryczny oraz rada nadzorcza przejmowanego banku ulegają rozwiązaniu, a kompetencje walnego zgromadzenia zostają zawieszone, 2. bank przejmujący obejmuje zarząd majątkiem banku przejętego, 3. wygasają prokury i pełnomocnictwa udzielone przez przejęty bank.

Bank przejmujący dwukrotnie ogłasza w pismach o zasięgu ogólnopolskim i w Monitorze Sądowym i Gospodarczym decyzję o przejęciu banku oraz wezwie wierzycieli tego banku do zgłoszenia roszczeń w terminie miesiąca od daty ostatniego ogłoszenia. Obowiązek ten nie dotyczy wierzycieli z tytułu rachunków bankowych. W przypadku banków spółdzielczych wystarczające jest ogłoszenie w piśmie lokalnym i Monitorze Spółdzielczym.

Bank przejmujący zgłasza do właściwego rejestru przejęcie banku wraz z wnioskiem o wykreślenie z rejestru banku przejmowanego.

Likwidacja banku prowadzona jest podobnie jak likwidacja spółek handlowych czy też spółdzielni. Do ważniejszych elementów odróżniających można zaliczyć dodatkowe obowiązki, np. obowiązek składania raz na miesiąc sprawozdania z przebiegu likwidacji czy też obowiązek zatwierdzania bilansów otwarcia likwidacji, programów likwidacyjnych.

Przesłanki upadłości banku

Jeżeli według bilansu aktywa banku nie wystarczają na zaspokojenie jego zobowiązań, zarząd banku, zarząd komisaryczny lub likwidator powiadamia o tym niezwłocznie KNB, która podejmuje decyzję o zawieszeniu działalności banku, a następnie decyzję o jego przejęciu przez inny bank za zgodą banku przejmującego, albo występuje do właściwego sądu wojewódzkiego z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, o czym zawiadamia Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Uprawnienie do żądania ogłoszenia upadłości banku przysługuje wyłącznie KNB. I

W przypadku banku spółdzielczego powiadomienie może być złożone także przez zarząd banku zrzeszającego, którego bank spółdzielczy jest akcjonariuszem Decyzję o zawieszeniu działalności banku oraz jego przejęciu albo wystąpieniu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości KNB może podjąć także z własnej inicjatywy, jeżeli nie nastąpi ww. powiadomienie. Decyzja o zawieszeniu działalności banku jest podawana do publicznej wiadomości przez ogłoszenie w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a ponadto nie podlega zaskarżeniu. Warto zaznaczyć, że podejmując powyższą decyzję, KNB może zawiesić działalność zarządu i innych organów banku i jednocześnie powołać zarząd komisaryczny.

Postępowanie sądowe

O ogłoszeniu upadłości banku orzeka właściwy miejscowo sąd wojewódzki sąd gospodarczy, w składzie trzech sędziów zawodowych, najpóźniej w terminie miesiąca od otrzymania wniosku.

Przed rozstrzygnięciem wniosku o ogłoszeniu upadłości sąd wysłuchuje przedstawiciela KNB oraz prezesa i ewentualnie innych członków ostatniego zarządu banku, którego dotyczy wniosek, a w przypadku banku państwowego lub banku będącego jednoosobową spółką Skarbu Państwa - również przedstawiciela Ministra Skarbu Państwa, a także przedstawiciela Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, jeżeli bank jest objęty pomocą tego Funduszu.

Uczestnicy postępowania upadłościowego

Sąd wyznacza syndyka upadłości spośród osób posiadających znajomość organizacji i zasad działalności banków. Syndykiem może być również inny bank.

Ogłaszając upadłość banku, sąd ustanawia kuratora do reprezentowana upadłego banku w postępowaniu upadłościowym.

Komisji Nadzoru Bankowego i bankowi służy zażalenie na postanowienie sądu w przedmiocie ogłoszenia upadłości banku.

Skutki ogłoszenia upadłości banku:

Z dniem ogłoszenia upadłości: 1.wymagalne stają się wszystkie zobowiązania upadłego banku, których termin jeszcze nie nastąpił, 2.ulegają rozwiązaniu: a)umowy rachunku bankowego; oprocentowanie rachunków bankowych jest naliczane do dnia ogłoszenia upadłości, b)umowy kredytu i pożyczki, jeżeli do dnia ogłoszenia upadłości nie nastąpiło oddanie środków pieniężnych do dyspozycji kredytobiorcy (pożyczkobiorcy), c)umowy poręczenia, gwarancji bankowych i akredytyw, jeżeli do dnia ogłoszenia upadłości bank nie otrzymał prowizji z tytułu tych czynności, d)umowy o udostępnienie skrytek sejfowych oraz umowy przechowania, z tym wydanie przedmiotów i papierów wartościowych powinno nastąpić w terminie uzgodnionym z oddającym na przechowanie; 3.uczestnikiem postępowania upadłościowego staje się Bankowy Fundusz Gwarancyjny Z dniem objęcia przez syndyka zarządu upadłym bankiem organy banku ulega rozwiązaniu z mocy prawa oraz zostaje odwołany zarząd komisaryczny i kurator. Niezwłocznie po powołaniu syndyk zgłasza do rejestru, do którego bank jest wpisany, jego upadłość oraz dwukrotnie ogłasza w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wezwanie do wierzycieli o zgłoszenie wierzytelności w terminie 3 miesięcy od daty ostatniego ogłoszenia, chyba że sąd ustali krótszy termin.

Dalsze postępowanie toczy się na podstawie Prawa upadłościowego z uwzględnieniem lex specialis z Prawa bankowego.

Przekształcenie przedsiębiorcy może polegać: 1.na zmianie dotychczasowej jego struktury organizacyjno - prawnej w ramach tego samego typu osobowości prawnej np. przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną, i odwrotnie, lub przedsiębiorstwa państwowego działającego na zasadach ogólnych w przedsiębiorstwo użyteczności publicznej. 2.na zamianie w ramach różnych typów osób prawnych np. przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, bądź na podziale lub łączeniu takich samych lub różnych osób prawnych (np. przedsiębiorstw państwowych spółdzielni, spółek kapitałowych). Wreszcie może polegać również na przyłączeniu określonej jednostki organizacyjnej do innej np. przyłączenie jednej spółki o. o do innej.

Sposoby, tryb i skutki przekształcenia rozstrzygają właściwe przepisy, z reguły określające powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych.

W stosunku do przedsiębiorstw państwowych podstawowe znaczenie ma ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji.

Komercjalizacja, w rozumieniu ustawy, polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę; jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, spółka ta wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter prawny tych stosunków. ( art. 1 )

Prywatyzacja, w rozumieniu ustawy, polega na: 1.obejmowaniu akcji w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowych spółek

Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne niż państwowe osoby prawne w rozumieniu ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 493 i Nr 156, poz. 775, z 1997 r. Nr 106, poz. 673, Nr 115, poz. 741 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 155, poz. 1014, z 2000 r. Nr 48, poz. 550, z 2001 r. Nr 4, poz. 26 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 240, poz. 2055), 2.zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach; 3.rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez: a)sprzedaż przedsiębiorstwa, b)wniesienie przedsiębiorstwa do spółki, c)oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.

Likwidacja, upadłość przedsiębiorcy; - postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości, skutki ogłoszenia upadłości, postępowanie upadłościowe zasady ogólne, podział masy upadłościowej, zakończenie postępowania upadłościowego.

Problematyka postępowania upadłościowego została uregulowana ustawą z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60. poz. 535 z 2003 r. ze zm.).

Ogłasza się ją w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny.

Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań.

Dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje.

Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekracza trzech miesięcy, a suma niewykonanych zobowiązań nie przekracza 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika.

Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli.

Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Zasady tej nie stosuje się, gdy zostanie uprawdopodobnione, że obciążenia majątku dłużnika są bezskuteczne według przepisów ustawy albo gdy dokonane zostały w celu pokrzywdzenia wierzycieli, jak również gdy zostanie uprawdopodobnione, że dłużnik dokonał innych czynności prawnych bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania.

Jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że w drodze układu wierzyciele zostaną zaspokojeni w wyższym stopniu, niż zostaliby zaspokojeni po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku dłużnika, ogłasza się upadłość dłużnika z możliwością zawarcia układu.

Postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu nie prowadzi się, gdy z uwagi na dotychczasowe zachowanie się dłużnika nie ma pewności, że układ będzie wykonany, chyba że propozycje układowe przewidują układ likwidacyjny.

W razie gdy brak jest podstaw do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, ogłasza się upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika.

Sąd może zmienić postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika na postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli podstawy przeprowadzenia takiego postępowania ujawniły się dopiero w toku postępowania.

Sąd może zmienić postanowienie o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika, jeżeli podstawy przeprowadzenia takiego postępowania ujawniły się dopiero w toku postępowania.

Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznaje sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów

zawodowych. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy - sąd gospodarczy.

Po ogłoszeniu upadłości czynności postępowania upadłościowego wykonuje sędzia-komisarz, z wyjątkiem czynności, dla których właściwy jest sąd.

Sędzia-komisarz kieruje tokiem postępowania, sprawuje nadzór nad czynnościami syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy, oznacza czynności, których syndykowi, nadzorcy albo zarządcy nie wolno wykonywać bez jego zezwolenia lub bez zgody rady wierzycieli, jak również zwraca uwagę na popełnione przez nich uchybienia.

Sędzia-komisarz pełni ponadto inne czynności określone w ustawie.

Syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego.

Nadzorcę sądowego powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu.

Zarządcę powołuje się w razie ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, gdy odebrano zarząd majątkiem upadłemu. Zarządcę ustanawia się także, gdy ustanowiono nad częścią majątku zarząd własny upadłego. W sprawach objętych tym zarządem zarządca pełni czynności zastrzeżone dla nadzorcy sądowego.

Postępowanie układowe - warunki i skutki zawarcia układu.

Jeżeli sąd ogłosił upadłość z możliwością zawarcia układu, a propozycje układowe nie zostały wcześniej złożone, upadły powinien je zgłosić w terminie miesiąca. Wraz z propozycjami układowymi upadły powinien przedłożyć także rachunek przepływów pieniężnych za okres ostatnich 12 miesięcy. W tym samym czasie propozycje układowe może zgłosić nadzorca sądowy albo zarządca. Do propozycji układowych powinno być dołączone uzasadnienie.

Jeżeli sąd ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, propozycje układowe mogą zgłosić upadły oraz syndyk i rada wierzycieli. Sąd zmieni w takim przypadku postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego na postanowienie o upadłości z możliwością zawarcia układu jeżeli są podstawy do takiej zmiany. Propozycje układowe powinny określać sposób zawarcia układu oraz jego uzasadnienie.

Propozycje układowe mogą obejmować: 1.odroczenie wykonania zobowiązań, 2.rozłożenie spłaty długów na raty, zmniejszenie sumy długów, 3.konwersję wierzytelności na udziały lub akcje, 4.zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność.

Układ nie obejmuje: 1.należności alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci; 2.wierzytelności o wydanie mienia, o którym mowa w art. 70; 3.wierzytelności, które za zgodą sędziego-komisarza zostały spłacone; 4.wierzytelności, za które upadły odpowiada w związku z nabyciem spadku po ogłoszeniu upadłości, po wejściu spadku do masy upadłości; składek na ubezpieczenia społeczne. Układ nie obejmuje także wierzytelności ze stosunku pracy oraz wierzytelności zabezpieczonej na mieniu upadłego hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym i hipoteką morską, chyba że wierzyciel wyraził zgodę na jej objęcie układem. Zgoda na objęcie wierzytelności układem powinna być wyrażona w sposób bezwarunkowy i nieodwołalny, najpóźniej przed przystąpieniem do głosowania nad układem. Zgoda może być wyrażona także ustnie do protokołu.

Układ zostaje przyjęty, jeżeli wypowie się za nim większość wierzycieli z każdej z list wierzycieli obejmujących kategorie interesów wierzycieli mających łącznie nie mniej niż dwie trzecie ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają do uczestniczenia w głosowaniu.

Mimo nieuzyskania niezbędnej większości, chociażby co do jednej z list wierzycieli, układ zostaje przyjęty, jeżeli większość wierzycieli z każdej z pozostałych list wyraziła zgodę na przyjęcie układu, a wierzyciele z tej listy, którzy wypowiedzieli się przeciwko przyjęciu układu, zostaną zaspokojeni na podstawie układu w stopniu nie mniej korzystnym niż w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego. Zawarcie układu, stwierdza sędzia-komisarz postanowieniem

Zasady zawierania umów w obrocie handlowym.

Zasada swobody umów jest istotną zasadą w prawie zobowiązań ( zob. art. 353¹ k.c.). Oznacza ona swobodę : 1.w kwestii oświadczenia woli zawarcia określonej umowy przez podmioty, 2.do wyboru kontrahenta 3.do określania treści zobowiązania (strony mogą zawierać nawet umowy nie uregulowane w ustawie).

Nadto uważa się , że zasada ta odnosi się także do dowolności wyboru formy umowy (art. 60 k.c.).

Zasada swobody umów podlega różnym ograniczeniom wynikającym przede wszystkim: 1.z przepisów bezwzględnie obowiązujących regulujących problematykę umów ( np. art.5; 58; 158; 387 §1; 473§2 ; 558§2 k.c. ), 2.z tzw. wzorców umownych, w niektórych przypadkach również z ogólnych warunków umów (art. 384 i nast. k.c. ).

Ograniczenie swobody umów 1.instytucja wyzysku /art. 388 kc/- wyzysk powoduje wadliwość umowy, gdy jedna ze stron w zamian za swoje świadczenie przyjmuje lub zastrzega dla siebie albo osoby trzeciej świadczenie, którego wartość majątkowa jest rażąco wysoka w stosunku do wartości świadczenia wzajemnego /przesłanka obiektywna/ lub zastrzeżenie lub przyjęcie świadczenia rażąco wysokiego następuje poprzez wykorzystanie przymusowego położenia niedołęstwa lub niedoświadczenia innej osoby /przesłanka subiektywna/ 2.wzorce umowne- znajdują zastosowanie głównie przy zwieraniu umów masowych. Do wzorców umownych zaliczamy ogólne warunki lub wzory umów oraz regulaminy. Obecnie wzorce umów są sposobem kształtowania treści stosunków zobowiązaniowych przez jedna ze stron umownych i występują w obrocie powszechnym, konsumenckim jak i profesjonalnym

umowy gospodarcze maja definicje w kodeksie cywilnym i innych ustawach

Umowy licencyjne.

Umowa licencyjna została uregulowana ustawą z 30 czerwca 2000 r. (j. t. Dz. U. Nr 119 poz. 1117 z 2003 r. Wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej.

W umowie licencyjnej można ograniczyć korzystanie z wynalazku (licencja ograniczona). Jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca (licencja pełna).

Licencja wygasa najpóźniej z chwilą wygaśnięcia patentu. Strony mogą przewidzieć dłuższy okres obowiązywania umowy w zakresie postanowień innych niż licencja, obejmujących w szczególności odpłatne świadczenia konieczne do korzystania z wynalazku.

Jeżeli umowa licencyjna nie zastrzega wyłączności korzystania z wynalazku w określony sposób, udzielenie licencji jednej osobie nie wyklucza możliwości udzielenia licencji innym osobom, a także jednoczesnego korzystania z wynalazku przez uprawnionego z patentu (licencja niewyłączna).

Uprawniony z licencji może udzielić dalszej licencji (sublicencja) tylko za zgodą uprawnionego z patentu; udzielenie dalszej sublicencji jest niedozwolone.

Licencja podlega, na wniosek zainteresowanego, wpisowi do rejestru patentowego. Uprawniony z licencji wyłącznej wpisanej do rejestru może na równi z uprawnionym z patentu dochodzić roszczeń z powodu naruszenia patentu, chyba że umowa licencyjna stanowi inaczej.

Umowa leasingu.

Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Jeżeli rzecz nie zostanie wydana korzystającemu w ustalonym terminie na skutek okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność, umówione terminy płatności rat pozostają niezmienione.

Umowa o dzieło - przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła zaś zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia /art. 627 kc/ jest umowa konsensualna dochodzi do skutku z chwila porozumienia stron. Do jej istoty należy wzajemność świadczeń . jest umowa odpłatna i wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła powinna być określona w umowie.

Umowa zlecenia - przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Przyjmujący zlecenie nie staje się pracownikiem i nie podlega pracodawcy a działa samodzielnie. Jest umowa konsensualną nie jest natomiast umowa wzajemną, ponieważ odpłatność nie należy do istotnych elementów zlecenia choć ustawa wprowadza jednak domniemanie odpłatności zlecenia

Umowa agencyjna -przyjmujący zlecenie /agent/ zobowiązuje się za wynagrodzeniem /prowizją/ do stałego pośredniczenia przy zawieraniu umów oznaczonego rodzaju na rzecz dającego zlecenie albo do zawierania takich umów w jego imieniu. Umowa ta ma charakter czynności prawnej odpłatnej, różni się tym od umowy zlecenia że agent zobowiązuje się do stałego dokonywania ściśle określonych czynności

Umowa komisu- przyjmujący zlecenie /komisant/ zobowiązuje się za wynagrodzeniem /prowizją/ w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunku dającego zlecenie /komitenta/ lecz w imieniu własnym. Jest to umowa zobowiązująca odpłatna i wzajemna

Umowa składu- przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Ma charakter czynności prawnej zobowiązującej, odpłatnej ekwiwalentnej, wzajemnej i w zasadzie konsensualnej

Umowa spedycji - spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności

swojego przedsiębiorstwa do wykonania lub odbioru przesyłki albo dokonania innych usług związanych z jej przewozem. Jest to umowa konsensualna wzajemna o charakterze ekwiwalentnym bowiem wynagrodzenie stanowi istotny składnik tej umowy

umowy leasingu, spedycji i przewozu występują tylko w obrocie gospodarczym

Umowy nienazwane: franchising, factoring, inne umowy nienazwane.

Factoring jest formą specjalistycznego pośrednictwa np. działalność banków.

Umowa factoringu polega na tym, że przedsiębiorca (cedent) zbywa wierzytelność pieniężną na rzecz jednostki , która zawodowo zajmuje się finansowaniem działalności gospodarczej (factor - cesjonariusz).

Umowa factoringu jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, odpłatną (gdy z umowy wynika prowizja dla factora), wtedy jest także wzajemną.

Elementem przedmiotowo istotnym umowy jest przelew (cesja) wierzytelności pieniężnych. Factor realizuje przede wszystkim wierzytelności, a także może być zobowiązany do wykonywania innych czynności jak: udzielanie cedentowi kredytów i zaliczek, prowadzenie rachunków dla cedenta np. ksiąg handlowych, wypłacanie cedentowi należności za przelaną wierzytelność pomniejszoną o prowizję.

Umowa franchisingu

polega na tym , że jedna ze stron (franchisodawca) upoważnia drugą stronę (franchisobiorcę) do korzystania ze szczególnych rozwiązań związanych przede wszystkim z organizacją, technologią oraz sposobem obsługi klientów, a franchisobiorca jest zobowiązany do zapłaty określonej kwoty

Franchisodawca na naszym rynku są renomowane firmy zagraniczne (np. Mc Donald's) oraz polskie (np. sieć stacji paliw „Orlen").

Umowa franchisingu jest umową konsensualną dwustronnie zobowiązującą odpłatną, wzajemną.

Elementami przedmiotowo istotnymi umowy są: upoważnienie franchisobiorcy do korzystania ze szczególnej metody
prowadzenia działalności gospodarczej franchisodawcy, zapłata określonej kwoty przez franchisobiorcę na rzecz franchisodawcy

Zawieranie umowy poza lokalem przedsiębiorstwa (np. sprzedaż obnośna)
Polega na tym, że przedsiębiorca przed zawarciem umowy ma obowiązek przedstawienia kontrahentowi dokumentu upoważniającego go do prowadzenia określonej działalności gospodarczej oraz dowodu tożsamości. Gdy w imieniu przedsiębiorcy działa pełnomocnik, to nadto musi on okazać ważne pełnomocnictwo Podobne zasady mają zastosowanie również wtedy, gdy przedsiębiorca (lub jego pełnomocnik) poza lokalem przedsiębiorstwa zbierają oferty od konsumentów . Przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się miejsce przeznaczone do obsługiwania publiczności.

Konsument zawierając umowę prawa lokalu przedsiębiorstwa może bez podania przyczyn odstąpić od umowy w ciągu dziesięciu dni od jej zawarcia składając oświadczenie woli w tej mierze

W przypadku odstąpienia od umowy umowę uważa się za niezawartą. Zasady dotyczące zawierania umów poza lokalem przedsiębiorstwa nie stosuje się do okoliczności wskazanych w ustawie np. umów o charakterze ciągłym lub okresowym, zawieranych w trybie oferty sprzedaży lub przez odwołanie się do ogłoszeń, reklam, cenników i innych informacji skierowanych do ogółu albo do konkretnych osób, jeśli konsument mógł wcześniej zapoznać się z treścią oferty lub innej informacji pod nieobecność przedsiębiorcy, a nadto w tej ofercie lub informacji zastrzeżone uprawnienie konsumenta do odstąpienia , umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego jeśli wartość przedmiotu umowy nie przekracza równowartości 10 EURO

Przez umowę zawieraną na odległość - należy rozumieć zawieranie umowy przez przedsiębiorcę z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, wykorzystując w tym względzie środki porozumienia się na odległość (np. formularz zamówienia zaadresowanego lub nie zaadresowanego, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, telefonu, radia, telewizji), jeśli przedsiębiorca w taki sposób prowadzi swoją działalność gospodarczą
Propozycja zawarcia umowy na odległość przez złożenie oferty, zaproszenia do składania ofert lub zamówień, albo do prowadzenia rokowań powinna być wyraźna i zrozumiała. Konsument zawierając umowę na odległość może odstąpić od niej bez podania przyczyn, składając także oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy usługi od dnia jej zawarcia np. wymiana okien ; inne terminy (zob. art. 10 ust. 2 cyt. ust.).

W przypadku odstąpienia od umowy umowę uważa się za niezawartą (art. 7 ust. 3 zd. 1 cyt. ust.).

Zasady określające zawieranie umów na odległość w sytuacjach wskazanych przez przepisy prawa ulegają wyłączeniu (art. 16 ust. 1 i 2 cyt. ust.) np. dotyczące ubezpieczeń, inwestycji kapitałowych, nieruchomości (bez najmu).

Zgodnie a art. 876 kodeksu cywilnego przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.

Zgodnie z ustawą z 29 sierpnia 1997 r Prawo bankowe(Dz. U. Nr 72 poz. 665 z 2002 r., banki mogą na zlecenie udzielać i potwierdzać gwarancje bankowe, poręczenia, a także otwierać i potwierdzać akredytywy.

Gwarancją bankową jest jednostronne zobowiązanie banku-gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zapewnieniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji - bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku.

Udzielenie i potwierdzenie gwarancji bankowej następuje na piśmie pod rygorem nieważności.

Bank, działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający akredytywę), może zobowiązać się pisemnie wobec osoby trzeciej (beneficjenta), że dokona zapłaty beneficjentowi akredytywy ustalonej kwoty pieniężnej, po spełnieniu przez beneficjenta wszystkich warunków określonych w akredytywie (akredytywa dokumentowa).

Akredytywa dokumentowa musi w szczególności zawierać: nazwę i adres zleceniodawcy i beneficjenta, kwotę i walutę akredytywy, termin ważności akredytywy oraz opis dokumentów, po których przedstawieniu beneficjent jest uprawniony do żądania wypłaty w ramach akredytywy.

Bank, działając na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu (bank otwierający), może zobowiązać się pisemnie wobec innego banku, że dokona zwrotu kwot wypłaconych beneficjentowi lub skupi weksle trasowane ciągnione przez beneficjenta na wskazany bank (akredytywa pieniężna).

Akredytywa pieniężna musi w szczególności zawierać: nazwę i adres osoby upoważnionej do dokonywania wypłat, kwotę i walutę akredytywy oraz termin jej ważności.

Zgodnie z ustawą z 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. Nr 149 poz. 703 z 1996 r. zastaw rejestrowy może być ustanowiony w celu zabezpieczenia wierzytelności: 1.Skarbu Państwa i innej państwowej osoby prawnej, 2.jednostki samorządu terytorialnego, związku jednostek samorządu terytorialnego i innej gminnej, powiatowej i wojewódzkiej osoby prawnej, 3.banku krajowego, 4.banku zagranicznego, 5.osoby prawnej, której celem określonym w ustawie jest udzielanie pożyczek i kredytów, 6.międzynarodowej organizacji finansowej, której członkiem jest Rzeczpospolita Polska 7.innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 8.posiadaczy obligacji wyemitowanych na podstawie ustawy o obligacjach oraz innych papierów dłużnych wyemitowanych na podstawie odpowiednich aktów prawnych obowiązujących w krajach należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). 9.funduszu sekurytyzacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546).

Do ustanowienia zastawu rejestrowego potrzebna jest umowa między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów.

Rzeczy obciążone zastawem rejestrowym, a także papiery wartościowe lub inne dokumenty dotyczące praw obciążonych takim zastawem mogą być pozostawione w posiadaniu zastawcy lub osoby trzeciej wskazanej w umowie o ustanowienie zastawu rejestrowego, jeżeli wyraziła ona na to zgodę.

Umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego (umowa zastawnicza) powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie.

Umowa zastawnicza powinna określać co najmniej: 1.datę zawarcia umowy, 2.imię i nazwisko (nazwę) oraz miejsce zamieszkania (siedzibę) i adres zastawnika, zastawcy oraz dłużnika, jeżeli nie jest on zastawcą, 3.przedmiot zastawu w sposób odpowiadający jego właściwościom, 4.wierzytelność zabezpieczoną zastawem - przez oznaczenie jej wysokości oraz stosunku prawnego, z którego ta wierzytelność wynika, lub najwyższą sumę zabezpieczenia, jeżeli zabezpieczana jest wierzytelność przyszła lub warunkowa o wysokości nie ustalonej w chwili zawarcia umowy zastawniczej. Wniosek o dokonanie wpisu zastawu rejestrowego do rejestru zastawów powinien być złożony przez zastawnika lub zastawcę w terminie miesiąca od daty zawarcia umowy zastawniczej pod rygorem odrzucenia wniosku. Zastawem rejestrowym można w szczególności obciążyć: 1.rzeczy oznaczone co do tożsamości, 2.rzeczy oznaczone co do gatunku, jeżeli w umowie zastawniczej określona zostanie ich ilość oraz sposób wyodrębnienia od innych 3.rzeczy tego samego gatunku, zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny, wierzytelności, 4.prawa na dobrach niematerialnych, prawa z papierów wartościowych W przypadku wygaśnięcia zastawu rejestrowego, podlega on wykreśleniu z rejestru zastawów. Wykreślenie następuje na wniosek: 1.zastawnika, 2.zastawcy, który powinien dołączyć do wniosku pisemne oświadczenie zastawnika o wygaśnięciu wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym lub zrzeczeniu się tego zabezpieczenia albo prawomocny wyrok sądowy ustalający wygaśnięcie zastawu rejestrowego, 3.osoby, która nabyła przedmiot obciążony zastawem rejestrowym w sposób powodujący wygaśnięcie tego zastawu; osoba taka powinna dołączyć do wniosku: 4.oświadczenie zastawnika na piśmie o wyrażeniu zgody na wykreślenie zastawu rejestrowego z rejestru zastawów albo 5.zaświadczenie komornika o nabyciu przedmiotu w postępowaniu egzekucyjnym, albo 6.zaświadczenie sędziego komisarza o nabyciu przedmiotu w postępowaniu upadłościowym, albo 7.prawomocny wyrok sądowy ustalający wygaśnięcie zastawu rejestrowego lub wskazać oznaczenie tego wyroku, gdy nie była stroną w sprawie.

Zgodnie z ustawą z 16 kwietnia 1993 r (j. t. Dz. U. Nr 153 poz. 1503 z 2003 r.) o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji czynem nieuczciwej konkurencji jest: 1. takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa 2. takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich. 3. wprowadzenie do obrotu towarów w opakowaniu mogącym wywołać skutki określone w ust. 1, chyba że zastosowanie takiego opakowania jest uzasadnione względami technicznym 4.w zakresie reklamy jest w szczególności: a) reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka; b) reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi; c) reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci; wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji; d) reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji. 5. osoby pełniącej funkcję publiczną jest określone w art. 229 Kodeksu karnego zachowanie osoby fizycznej: a) będącej przedsiębiorcą; b) działającej na rzecz przedsiębiorcy w ramach uprawnienia do jego reprezentowania albo podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania nad nim kontroli; c) działającej na rzecz przedsiębiorcy, za zgodą osoby, o której mowa w pkt 2. 6.utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez: a) sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców; b) nakłanianie osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców; c) rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów; d) pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży; e) działanie mające na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy.

Środki ochrony przed czynami nieuczciwej konkurencji. W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać: 1.zaniechania niedozwolonych działań; 2.usunięcia skutków niedozwolonych działań; 3.złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; 4.naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych; 5.wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych; 6.zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech. Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia. Przepis art. 442 Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z ustawą z dnia 15 grudnia 2000 r. (j. t. Dz. U. Nr 244 poz. 2080 z 2005 r.) o ochronie konkurencji i konsumentów zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na: 1.ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów; 2.ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji; 3.podziale rynków zbytu lub zakupu; 4.stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji; 5.uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy; 6.ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem; 7.uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.

Porozumienia, o których mowa w ust. 1, są w całości lub w odpowiedniej części nieważne, z zastrzeżeniem art. 6 i 7.

Zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony praw konsumentów wykonuje powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów, zwany dalej "rzecznikiem konsumentów".

Powiaty mogą, w drodze porozumienia, utworzyć jedno wspólne stanowisko rzecznika konsumentów.

Nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na: 1.bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaży towarów; 2.ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub konsumentów; 3.stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji; 4.uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy; 5.przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji; 6.narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione korzyści; 7.stwarzaniu konsumentom uciążliwych warunków dochodzenia swoich praw 8.podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.

Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy. Nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów.

Za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów uważa się w szczególności stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479⁴⁵ Kodeksu postępowania cywilnego, naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, nieuczciwą lub wprowadzającą w błąd reklamę i inne czyny nieuczciwej konkurencji godzące w zbiorowe interesy konsumentów .

Do zadań Rady do spraw Dobrych Praktyk Gospodarczych należy w szczególności: 1.przedstawianie propozycji i opinii dotyczących zmian w przepisach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów; 2.przygotowywanie opracowań na temat stanu ochrony konkurencji i konsumentów w poszczególnych sektorach gospodarki; 3.propagowanie polubownego rozwiązywania sporów konsumenckich, w szczególności sądownictwa polubownego i mediacji; 4.wyrażanie opinii dotyczących zasad dobrych praktyk gospodarczych

Zadania w dziedzinie ochrony interesów konsumentów w zakresie określonym ustawą oraz odrębnymi przepisami wykonują również: samorząd terytorialny, a także organizacje konsumenckie i inne instytucje, do których statutowych lub ustawowych zadań należy ochrona interesów konsumentów.

Zadaniem samorządu terytorialnego w zakresie ochrony praw konsumentów jest prowadzenie edukacji konsumenckiej, w szczególności poprzez wprowadzenie elementów wiedzy konsumenckiej do programów nauczania w szkołach publicznych.

Z wnioskiem o wszczęcie postępowania antymonopolowego w związku z podejrzeniem naruszenia przepisów ustawy może wystąpić: przedsiębiorca lub związek przedsiębiorców, którzy wykażą swój interes prawny; organ samorządu terytorialnego; organ kontroli państwowej; rzecznik konsumentów; organizacja konsumencka.

Postępowanie antymonopolowe w sprawach praktyk ograniczających konkurencję powinno być zakończone nie później niż w terminie 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia

Z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów może wystąpić: Rzecznik Praw Obywatelskich; rzecznik ubezpieczonych; rzecznik konsumentów; organizacja konsumencka

Postępowanie w sprawie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów powinno się zakończyć nie później niż w ciągu dwóch miesięcy, a w sprawie szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu trzech miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Środki ochrony przysługujące konsumentowi.

Prezes Urzędu w decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów nakazuje zaniechanie jej stosowania.

W decyzji, o której mowa w ust. 1, Prezes Urzędu może określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w celu zapewnienia wykonania nakazu, w szczególności zobowiązać przedsiębiorcę do złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia o treści i w formie określonej w decyzji. Może również nakazać publikację decyzji w całości lub w części na koszt przedsiębiorcy.

---