Katowice dn. 20.I.20010
Sprawozdanie z ćwiczenia laboratoryjnego pt.
TRANZYSTORY
POLOWE
Sekcja laboratoryjna:
Dariusz Walencik - odpowiedzialny
Bartosz Stołtny
Wykreślić charakterystyki Id=f(Uds), Id=f(Ugs).
Schemat układu pomiarowego:
Wartość RD = 1 [kΩ]
Dane, dla których dokonywano pomiarów:
UGS = ( 0 ÷ -6 ) co 1 [V]
UDS = ( 0 ÷ 2 ) co 0,5 [V] następnie ( 2 ÷ 6 ) co 1 [V]
Dla dokonanych pomiarów wyznaczono następujące charakterystyki:
1.
2.
Do wyznaczenia prądu Id wykorzystano następująca zależność:
[A]
Wyniki przeprowadzonych pomiarów dla tranzystora BF 245:
Dla Ugs = 0 [V]:
UDS [V] |
U2 [V] |
ID [mA] |
0,5 |
3,5 |
3 |
1 |
6 |
5 |
1,5 |
8,6 |
7,1 |
2 |
10,4 |
8,4 |
3 |
12,6 |
9,6 |
4 |
14 |
10 |
5 |
15,3 |
10,3 |
6 |
16,3 |
10,3 |
Tabela 1
Dla Ugs = -0,5 [V]:
UDS [V] |
U2 [V] |
ID [mA] |
0,5 |
2,9 |
2,4 |
1 |
5,3 |
4,3 |
1,5 |
7,2 |
5,7 |
2 |
8,6 |
6,6 |
3 |
10,5 |
7,5 |
4 |
11,6 |
7,6 |
5 |
12,9 |
7,9 |
6 |
13,9 |
7,9 |
Tabela 2
Dla Ugs = -1 [V]:
UDS [V] |
U2 [V] |
ID [mA] |
0,5 |
2,5 |
2 |
1 |
4,5 |
3,5 |
1,5 |
6,1 |
4,6 |
2 |
7,2 |
5,2 |
3 |
8,7 |
5,7 |
4 |
9,9 |
5,9 |
5 |
11,1 |
6,1 |
6 |
12 |
6 |
Tabela 3
Dla Ugs = -1,5 [V]:
UDS [V] |
U2 [V] |
ID [mA] |
0,5 |
2,1 |
1,6 |
1 |
3,7 |
2,7 |
1,5 |
4,8 |
3,3 |
2 |
5,6 |
3,6 |
3 |
6,8 |
3,8 |
4 |
7,9 |
3,9 |
5 |
9,1 |
4,1 |
6 |
10,1 |
4,1 |
Tabela 4
Dla Ugs = -2 [V]:
UDS [V] |
U2 [V] |
ID [mA] |
0,5 |
1,7 |
1,2 |
1 |
2,8 |
1,8 |
1,5 |
3,4 |
1,9 |
2 |
4,1 |
2,1 |
3 |
5,2 |
2,2 |
4 |
6,2 |
2,2 |
5 |
7,3 |
2,3 |
6 |
8,4 |
2,4 |
Tabela 5
Dla Ugs = -2,5 [V]:
UDS [V] |
U2 [V] |
ID [mA] |
0,5 |
1 |
0,5 |
1 |
1,9 |
0,9 |
1,5 |
2,4 |
0,9 |
2 |
3 |
1 |
3 |
4 |
1 |
4 |
5,1 |
1,1 |
5 |
6,1 |
1,1 |
6 |
7,1 |
1,1 |
Tabela 6
Dla Ugs = -3 [V]:
UDS [V] |
U2 [V] |
ID [mA] |
0,5 |
0,6 |
0,1 |
1 |
1,1 |
0,1 |
1,5 |
1,65 |
0,15 |
2 |
2,2 |
0,2 |
3 |
3,2 |
0,2 |
4 |
4,2 |
0,2 |
5 |
5,2 |
0,2 |
6 |
6,2 |
0,2 |
Tabela 7
Dla Ugs = -3,5 [V]:
UDS [V] |
U2 [V] |
ID [mA] |
0,5 |
0,5 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1,5 |
1,5 |
0 |
2 |
2 |
0 |
3 |
3 |
0 |
4 |
4 |
0 |
5 |
5 |
0 |
6 |
6 |
0 |
Tabela 8
Rysunek 1: Wykres charakterystyki wyjściowej Id=f(Uds).
Zestawienie danych potrzebnych do narysowania charakterystyki przejściowej:
Poniższa tabela wypełniona została wartościami przedstawiającymi Id, dla poszczególnych Uds:
Id[mA] |
Ugs |
|||||||
Uds[V] |
0 |
-0,5 |
-1 |
-1,5 |
-2 |
-2,5 |
-3 |
-3,5 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0,5 |
3 |
2,4 |
2 |
1,6 |
1,2 |
0,5 |
0,1 |
0 |
1 |
5 |
4,3 |
3,5 |
2,7 |
1,8 |
0,9 |
0,1 |
0 |
1,5 |
7,1 |
5,7 |
4,6 |
3,3 |
1,9 |
0,9 |
0,15 |
0 |
2 |
8,4 |
6,6 |
5,2 |
3,6 |
2,1 |
1 |
0,2 |
0 |
3 |
9,6 |
7,5 |
5,7 |
3,8 |
2,2 |
1 |
0,2 |
0 |
4 |
10 |
7,6 |
5,9 |
3,9 |
2,2 |
1,1 |
0,2 |
0 |
5 |
10,3 |
7,9 |
6,1 |
4,1 |
2,3 |
1,1 |
0,2 |
0 |
6 |
10,3 |
7,9 |
6 |
4,1 |
2,4 |
1,1 |
0,2 |
0 |
Tabela 10.
Rysunek 2: Wykres charakterystyki przejściowej Id=f(Ugs).
Z obliczonych danych wynika, że prąd nasycenia IDSS = 10,3 [mA] dla UDS = 6,0 [V].
Natomiast sprawdzone przez nas na laboratorium napięcie odcięcia UGS(OFF) = (-3,3) [V].
Wyznaczyć gm dla punktu pracy Uds=6V, Ugs=2V+/-1V, gds dla Ugs=0 i Uds=5V +/-1V. Obliczenia zilustrować na wykresach.
Transkonduktancja (kondunktancja przejściowa) gm:
Bierzemy pod uwagę wartości dla Uds=6V, Ugs=2V+/-1V:
Wykres 3
Wykorzystamy tutaj wzór:
Obliczenia:
Kondunktancja wyjściowa gDS:
Bierzemy pod uwagę wartości dla Ugs=0 i Uds=5V +/-1V.
Wykres 4
Ten wykres jest jednak poprawny - proszę zwrócić uwagę, że linia dla Uds = 6 oraz Uds = 5 niemal się ze sobą zlewają - TABELA 10. Zaznaczony zakres jest prawidłowy
od Uds = 4 - 6. Dla Uds = 4 lina jest koloru brązowego.
Wykorzystamy tutaj wzór:
Obliczenia:
=0,15 [mS] = 150 [μS]
Podsumować własności tranzystorów polowych złączowych:
- za najważniejszą cechę tranzystorów polowych uważamy to, że działanie tranzystora polowego polega na sterowaniu przepływem prądu przez kanał za pomocą pola elektrycznego wytwarzanego przez napięcie doprowadzone do bramki. Ponieważ w tranzystorze polowym nie ma żadnych przewodzących złącz wiec do bramki nie wpływa ani z niej nie wypływa żaden prąd - właściwość ta wskazuje na dużą wartość rezystancji wejściowej tranzystora polowego, co szczególnie w zastosowaniach takich jak przełączniki analogowe trudno jest przecenić
- analizując charakterystykę wyjściowa - możemy stwierdzić, że w zakresie małych napięć tranzystor zachowuje się jak opornik sterowany napięciem, natomiast dla większych napięć zachowuje się jak źródło prądowe
- do zalet tranzystorów polowych możemy zaliczyć np. małe szumy w porównaniu z tranzystorami bipolarnymi (przy średnich i małych częstotliwościach), odporność na promieniowanie
- tranzystory te dzielimy na tranzystory ze złączem typu n lub typu p - w zależności od rodzaju nośników prądu: Dla tranzystorów z kanałem p są to dziury, a dla tranzystorów z kanałem n są to elektrony. Dla tranzystorów z kanałem n prąd płynący przez kanał jest tym mniejszy im mniejszy jest potencjał na bramce, a dla tranzystorów z kanałem p jest odwrotnie
- w tranzystorach tych największy prąd drenu płynie przy napięciach UGS=0 - potwierdza to charakterystyka
- podczas gdy napięcie bramka-zródlo zaczyna rosnąc (jego wartość bezwzględna) - to w złączu p-n, które jest spolaryzowane zaporowo pojawi się obszar ładunku przestrzennego (obszar zubożony). Obszar ten wnika w kanał, a ze praktycznie nie ma w nim swobodnych nośników (charakteryzuje się bardzo duża rezystancja), toteż czynny przekrój kanału zmaleje. Powoduje to zwiększenie rezystancji kanału, a wiec ograniczenie prądu dren-zródlo.
- tabela zawierająca właściwości tranzystorów polowych złączowych:
- tranzystory polowe złączowe polaryzuje się normalnie w ten sposób, by złącze {złącza) ograniczające przekrój kanału było(y) w czasie pracy zawsze na całej swojej długości w stanie zaporowym. Przy takiej polaryzacji uzyskuje się maksymalną zależność prądu kanału od napięcia bramka-kanał i jednocześnie sterowanie prądem kanału odbywa się przy minimalnym poborze mocy źródła sygnału sterującego. W stanie zaporowym złącza
bramka-kanał, bowiem grubość warstwy przejściowej złącza najsilniej zależy od napięcia polaryzacji zewnętrznej i prąd bramki ma bardzo małą wartość. Z powyższej zasady polaryzacji wynika bezpośrednio biegunowość napięć międzyelektrodowych tranzystora w czasie normalnej jego pracy
- podczas gdy napięcie bramka-żródło osiąga maksymalną wartość tzw. Ugs(OFF) - kanał praktycznie się zatyka - prąd dren-zródlo jest bardzo mały, rzędu 1-10 mikroamperów