Prawo Międzynarodowe Publiczne i ochrona praw człowieka
Prawo Międzynarodowe : zespół norm regulujących stosunki między państwami oraz organizacjami międzynarodowymi i innymi uczestnikami stosunków międzynarodowych , które mają zdolność działania w stosunkach międzynarodowych.
Funkcje Prawa Międzynarodowego:
PMP - określa sytuacje państwa w tzw. społeczności międzynarodowej
PMP - określa podstawowe zasady postępowania między państwami we wzajemnych stosunkach np. .zasada nieagresji.
PMP reguluje konkretne zindywidualizowane stosunki między państwami.
PMP ustala formy wzajemnych stosunków np. prawo dyplomatyczne lub konsularne
PMP ustala reguły postępowania na obszarach nie objętych , nie podlegających niczyjej suwerenności.
Cechy Charakterystyczne dla PMP
Do podstawowych cech charakterystycznych PMP należą
Sposób tworzenia prawa oraz sposób egzekwowania PMP.W stosunkach międzynarodowych nie ma wyraźnie określonego ustawodawcy , brak jest nadrzędnego organu prawodawczego .Normy prawa międzynarodowego tworzone są przez podmioty tego prawa, przede wszystkim przez państwa w wyniku porozumienia między nimi .Takie porozumienie musi być zawarte w sposób wyraźny [ musi być wyrażona zgoda] lub w sposób dorozumiany [ wynika z zawartych umów].
W prawie międzynarodowym nie ma scentralizowanego aparatu przymusu który np. jak w prawie wewnętrznym stałby na straży prawa. W prawie międzynarodowym każde państwo indywidualnie bądź wspólnie z innymi państwami może stosować środki niezbędne w przypadku naruszenia prawa [stosując środki przymusu , które są jednakże dopuszczalne i uznawane przez prawo międzynarodowe.].
W PMP wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje sankcji:
1.tzw.sankcja natury psychologicznej - stwierdzenie naruszenia prawa i napiętnowanie państwa naruszającego prawo poprzez światową opinię publiczną np.rezolucja lub forma orzeczenia organu międzynarodowego.
2. sankcje natury odwetowej stosowane mogą być indywidualnie przez państwo lub zbiorowo przy udziale innych państw .Sankcjami o charakterze odwetowym w PMP są retorsje lub represalia
RETORSJA - jest to zastosowanie wobec państwa , które naruszyło interesy innego państwa środków natury podobnej w świetle PMP. Zastosowanie retorsji przez państwo wobec innego państwa jest dopuszczalne i zgodne z prawem. Retorsje są stosowane najczęściej w związku z podjęciem przez inne państwo środków dyskryminujących drugie państwo .
REPRESALIA - są bezprawnym działaniem będącym odwetem za dokonane wcześniej podobne bezprawie. Represalia mają na celu wymuszenie od strony przeciwnej poszanowania prawa międzynarodowego .Pomimo , że represalia [sensu stricte] są działaniem bezprawnym to zwyczaj międzynarodowy zezwala na stosowanie represaliów przy zachowaniu zasady proporcjonalności. PMP zezwala na stosowanie represaliów wyłącznie do rzeczy.
3.Sankcja Zorganizowana - nie może być stosowana przez pojedyncze państwo. Podmiotem właściwym zastosowania sankcji zorganizowanej jest zawsze organ międzynarodowy[sankcje ekonomiczne , polityczne , gospodarcze , zbrojne]
SANKCJE ZBROJNE - w obecnie obowiązującym PMP jedynym organem międzynarodowym , który ma prawo stosowania sankcji zbrojnych jest Rada Bezpieczeństwa przy ONZ, która ma to upoważnienie przy dwóch przypadkach.
- w sytuacji zagrożenia pokoju
- w przypadku ataku agresji państwa
Ź R Ó D Ł A P M P - dzielą się na trzy kategorie
1. źródła o charakterze materialnym[umowy międzynar .zwyczaj międzynar., ogólne zasady prawa przestrzegane w państwach cywilizowanych]
Oznaczają całokształt przyczyn czynników , przesłanek , które to mają istotny wpływ na zaistnienie norm prawa międzynarodowego. Do takich podstawowych przesłanek powstania tych norm można zaliczyć współpracę międzynarodową, współzawodnictwo, działanie organizacji międzynarodowych .
2.źródła o charakterze formalnym[umowy międzynar .zwyczaj międzynar., ogólne zasady prawa przestrzegane w państwach cywilizowanych]są to formy w których tworzone są normy prawa międzynarodowego . Są to formy w których przejawia się wola państw[ lub innych podmiotów]. Do najważniejszych form PMP zaliczyć można
Umowę międzynarodową
Prawo zwyczajowe
3.źródła o charakterze poznawczym[uzupełnienie tych formalnych i materialnych]
Są to inaczej mówiąc zbiory dokumentów oraz analiza działalności organizacji podmiotów międzynarodowych.[przede wszystkim dokumenty dotyczące PMP oraz orzecznictwo organizacji międzynarodowych]
UMOWA MIĘDZYNARODOWA - jest jedną z ważniejszych i najstarszych instytucji prawa międzynarodowego. Przede wszystkim jednak jest głównym źródłem prawa międzynarodowego publicznego. Dziedzina prawa międzynarodowego , która reguluje zagadnienia umów międzynarodowych [kwestie związane z zawieraniem umów, stosowaniem , nieważnością itd.]jest prawo traktatowe. Największe znaczenie spośród umów międzynarodowych regulujących prawo traktatów ma Konwencja wiedeńska z 23.maja 1969r. o prawie traktatów. Polska stała się stroną konwencji w 1990r oraz Konwencja wiedeńska z 21.marca 1986r. o prawie traktatów między państwami a organizacjami międzynarodowymi lub między organizacjami międzynarodowymi [rozszerzyła krąg podmiotów]
RODZAJE UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH:
Z punktu widzenia trybu zawierania umowy
umowy zawierane w tzw. trybie złożonym ,które wymagają ratyfikacji lub zatwierdzenia
umowy zawierane w tzw. trybie prostym w wyniku podpisania lub wymiany not. Tryb prosty polega na podpisaniu takiej umowy przez pełnomocników jeżeli nie jest wymagana głowa państwa natomiast wymiana not jest stosowana zazwyczaj gdy jest zawierana umowa multilateralna [tzn.gdy jest zawierana pomiędzy więcej niż dwoma państwami]
2. Biorąc pod uwagę organ który występuje w imieniu państwa umowy dzieli się na :
umowy państwowe, które są podpisywane przez głowę państwa
umowy rządowe , które podpisywane są w imieniu rządu
umowy resortowe podpisywane przez właściwego ministra bądź w jego imieniu.
3. Z punktu widzenia liczby stron uczestniczących w umowie :
umowy dwustronne [ bilateralne]
umowy wielostronne[multilateralne]
4. Ze względu na możliwości przystąpienia do takiej umowy:
umowy o charakterze zamkniętym
umowy częściowo otwarte
umowy o charakterze otwartym [ bezwarunkowo-otwartym]
5. Ze względu na formę wyrażenia woli:
umowy w formie pisemnej
umowy w innej formie niż pisemne
6. Ze względu na formy dokumentu:
umowy zawierane w formie jednego dokumentu
umowy zawierane w formie wielu dokumentów [przykładem umowy w formie wielu dokumentów jest tzw wymiana not].
7. Ze względu na kryterium czasu umowy umowy dzielimy na :
krótkoterminowe
średnioterminowe
długoterminowe
Praktyka wypracowała pewne typy postanowień merytorycznych , nazywanych klauzulami , które ujmowane są w umowach w niemal identyczny sposób. Jedną z takich klauzul jest klauzula prolongacyjna , która umożliwia milczące przedłużenie umowy na taki sam lub dłuższy okres czasu.
PODMIOTY PRAWA MIĘDZYNORODOWEGO
Podmiotami PMP nazywamy podmioty , które występują w stosunkach prawno-międzynarodowych , których działanie bezpośrednio reguluje prawo międzynarodowe. Podmioty te muszą posiadać tzw .podmiotowość prawną międzynarodową tj. zdolność nabywania praw oraz zaciągania zobowiązań międzynarodowych.
Charakterystycznymi cechami zdolności podmiotów międzynarodowych są:
Podmiot może dokonywać wszelkich czynności prawnych
Podmiot może utrzymywać stosunki dyplomatyczne i konsularne
Podmiot może tworzyć normy prawa międzynarodowego np.poprzez zawieranie umów międzynarodowych
Podmiot ma uprawnienia/ zdolność procesową/występowania przed trybunałami międzynarodowymi.
Podmiotowi przysługują określone w prawie międzynarodowym przywileje i immunitety.
Podmiot ponosi odpowiedzialność za szkody wynikające z faktu naruszenia norm prawa międzynarodowego.
W świetle obowiązujących przepisów prawnych do podmiotów prawa międzynarodowego zaliczamy:
1. Państwa - primus interpares [ pierwszy wśród równych]
2.Organizacje Międzynarodowe
3.Podmiot - Stolica Apostolska
4.Podmiotowość narodu [ w tej podmiotowości wyróżniamy dwa rodzaje [powstańcy i strona wojująca]
5. Podmiotowość jednostki
6. Podmiotowość osób prawnych
W sensie PMP państwo charakteryzuje
pierwotność
tzw pełność
suwerenność
Do podstawowych cech charakteryzujących państwo należą:
terytorium
ludność
władza państwowa
zdolność do wchodzenia w stosunki
PAŃSTWO - jest to organizacja polityczna , suwerenna, wyposażona we władzę do której przynależność ma charakter sformalizowany .
PODMIOTOWOŚĆ państwa przejawia się w 2 aspektach
państwo jest uznane przez inne państwa oraz organizacje międzynarodowe
możliwość prowadzenia niezależnej polityki od innych państw
Powstanie państwa
zjednoczenie dwóch lub kilku istniejących państw
INKORPORACJA jednego państwa przez drugie [jedno państwo traci swoją podmiotowość międzynarodową natomiast terytorium drugiego się powiększa i powstaje jedna podmiotowość]
rozpad istniejącego państwa na dwa lub więcej państw
SECESJA -oderwanie się częsi terytorium istniejącego państwa i utworzenie na nim nowego niezależnego państwa, nabywającego podmiotowość prawno-międzynarodową
RODZAJE PAŃSTW
Państwa jednolite - wszelkie umowy międzynarodowe są zawierane w imieniu jednego państwa ,obecnie zdecydowana większość państw.
Państwa złożone - tzw .federacje i konfederacje - generalnie prowadzona jest polityka międzynarodowa przez organ centralny a jego istotą jest podział suwerenności między całość a części składowe.
- FEDERACJA- jej istotą jest posiadanie centralnych organów , w związku z czym występuje ona jako jeden podmiot prawa międzynarodowego.Państwa związkowe rezygnują z prowadzenia stosunków międzynar. Na rzecz federacji i nie mają w związku z tym w ogóle lub mają ograniczoną zdolność do czynności w stosunkach międzynar. Państwami federalnymi są USA, Argentyna , Brazylia , Meksyk, Szwajcaria.
-KONFEDERACJA- jest luźnym związkiem państw opartym na umowie międzynarodowej dla prowadzenia wspólnej polityki zagranicznej i obronnej. Z reguły nie ma centralnej władzy wykonawczej. Państwa związkowe pozostają suwerennymi i samodzielnymi podmiotami prawa międzynar natomiast związek może mieć ograniczoną podmiotowość .Obecnie konfederacje nie występują.
Państwa zależne - to takie państwo , którego zdolność do utrzymywania stosunków międzynarodowych i prowadzenia polityki zagranicznej jest ograniczona na rzecz innego podmiotu .Prawno międzynarodowa zależność oznacza przejęcie reprezentacji zewnętrznej jednego państwa przez inne, występujące w jego imieniu. Nie pozbawia ona podmiotowości prawno-międzynarodowej , ale w konsekwencji ograniczenia zdolności do czynności prawnych prowadzi do jej upośledzenia. Państwami zależnymi są protektoraty oraz państwa wasalne.
Mini państwa .[Lichtenstein, Monako , San Marino]
Państwa trwale neutralne.[Szwajcaria i Austria]
T ; C U D Z O Z I E M C Y
Wszystkie osoby przebywające na terytorium państwa można podzielić na jego obywateli i cudzoziemców.
OBYWATELSTWO- specyficzna więź prawna łącząca państwo z daną jednostką. Na jednostkę nakłada się obowiązki ale też jednostka ma w stosunku do państwa określone prawa. Wynika z tego obowiązek wierności i lojalności w stosunku do państwa oraz zwierzchnictwo osobowe państwa / jurysdykcja/ nad własnymi obywatelami , niezależnie od tego , gdzie się znajdują a więc także na obszarze nie podlegającym niczyjej suwerenności oraz na obszarach innych państw. Obywatel obowiązany jest szanować prawo swego państwa , także jeśli się znajduje poza terytorium , a w konsekwencji może być pociągnięty do odpowiedzialności za naruszenie prawa swego państwa , nawet jeśli naruszenia tego dokonał w czasie pobytu za granicą. Równocześnie obywatel każdego państwa uprawniony jest do korzystania z opieki swego państwa .Jest to tzw.opieka dyplomatyczna .Polega ona na tym , że państwo może występować na forum międzynarodowym w imieniu swoich obywateli w stosunku do innych państw oraz przed sądami międzynarodowymi i komisjami arbitrażowymi.
CUDZOZIEMIEC - osoba , która nie jest obywatelem danego państwa. Cudzoziemcami mogą być obywatele innych państw lub nie posiadać żadnego obywatelstwa /apatrydzi/.
Wszystkie osoby przebywające na terytorium państwa podlegają jego władzy i prawu. Cudzoziemca będącego obywatelem dwóch lub więcej państw traktuje się jako obywatela tego państwa , którego dokument podróży stanowił podstawę wjazdu na terytorium RP.
Osobę , która oprócz obywatelstwa polskiego posiada inne obywatelstwo na terytorium RP traktuje się jako obywatela RP. Sprawa traktowania cudzoziemców należy do kompetencji własnej państwa i jest regulowana jego prawem wewnętrznym.
W praktyce państwa wykształciły pewne systemy traktowania cudzoziemców:
1 - traktowanie narodowe - / równouprawnienie ogólne/ polega na przyznawaniu cudzoziemcom w zasadzie takiego samego zakresu praw cywilnych , z jakiego korzystają obywatele,
2 - traktowanie specjalne - polega na przyznaniu cudzoziemcom tylko określonych uprawnień przewidzianych w prawie wewnętrznym lub umowie międzynarodowej ,
3 - traktowanie w sposób najbardziej uprzywilejowany - polega na przyznaniu obywatelom określonego państwa takich praw , jakie już posiadają lub uzyskają w przyszłości obywatele jakiegokolwiek państwa trzeciego , najbardziej uprzywilejowanego .
Prawa przysługujące cudzoziemcom są z reguły węższe niż prawa , z jakich korzystają obywatele danego państwa ; podlegają one ograniczeniom, w szczególności z uwagi na bezpieczeństwo lub porządek publiczny. Cudzoziemcy ograniczeni są w zakresie prawa posiadania własności oraz wykonywania określonych zawodów .Cudzoziemiec przebywający w obrębie jurysdykcji jakiegoś państwa jest zobowiązany do respektowania jego ustawodawstwa i zarządzeń regulujących jego pobyt.
Dopuszczanie i wydalanie cudzoziemców na terytorium RP -
1 - O dopuszczeniu cudzoziemca na terytorium państwa decyduje samo państwo. Generalnie w RP cudzoziemiec może przekroczyć granicę oraz przebywać na jej terytorium jeżeli posiada ważny dokument podróży oraz wizę o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Przekroczenie granicy może być uzależnione od uiszczenia przez cudzoziemca opłaty związanej z wjazdem. Ponadto cudzoziemiec powinien posiadać lub mieć udokumentowane posiadanie środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu na terenie RP.W ruchu wizowym państwo nie ma obowiązku uzasadniania swych decyzji.
2 - Wydalanie cudzoziemców odbywa się wg określonej procedury zawartej w rozdziale 8 ustawy o cudzoziemcach oraz w protokole 4 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka. Istnieje zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców.
Cudzoziemcowi wydaje się decyzję o wydaleniu z terytorium RP:
jeżeli przebywa na terytorium bez wymaganej wizy , zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego W
jeżeli wykonywał pracę niezgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy albo podjął działalność gospodarczą niezgodnie z obowiązującymi przepisami
nie posiada środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu na terytorium RP
jeżeli jego dane są wpisane do wykazu cudzoziemców , których pobyt na terytorium RP jest niepożądany
jego dalszy pobyt stanowiłby zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego albo naruszałby interes RP
niezgodnie z przepisami przekroczył lub usiłował przekroczyć granicę
dobrowolnie nie opuścił terytorium RP w terminie określonym w decyzji
nie wywiązuje się z zobowiązań podatkowych
zakończył odbywanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w RP za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe
został skazany w RP prawomocnym orzeczeniem na karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu i istnieją podstawy do przeprowadzenia postępowania o przekazanie go za granicę w celu wykonania orzeczonej wobec niego kary.
Cudzoziemcowi , który posiada zezwolenie na osiedlenie się lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE nie wydaje się decyzji o wydaleniu .
Zasady Traktowania Cudzoziemców Uprzywilejowanych
Cudzoziemcy uprzywilejowani to tacy którym wolno to czego innym nie wolno oraz którzy są zwolnieni z obowiązków do których inni są zobowiązani.
Zasady wynikają z ogólnych stosunków między zainteresowanymi państwami.
Do spraw stosunków dyplomatycznych państwo jako podmiot prawa międzynarodowego posiada zarówno organy wewnętrzne jak i zewnętrzne
Organy wewnętrzne - należą do nich parlament , głowa państwa , premier i rząd , minister spraw zagranicznych , ministerstwo spraw zagranicznych
Organy zewnętrzne - organy zewnętrzne dzielą się na stałe i tymczasowe .Do stałych zalicza się ambasady , poselstwa , urzędy konsularne , stałe misje przy organizacjach międzynarodowych i inne stałe przedstawicielstwa i misje. Do tymczasowych zaliczane są zazwyczaj wszelkie misje ad hoc o charakterze dyplomatycznym jak np. delegacje biorące udział w konferencjach międzynarodowych , organizacjach międzynarodowych , rokowaniach , przedstawiciele państw w różnych komisjach międzynarodowych oraz misje specjalne. Tymczasowymi organami są także oddziały wojskowe oraz okręty wojenne państw znajdujące się poza granicami państwa wysyłającego .Rolę tymczasowych organów reprezentujących państwo za granicą spełnia również głowa państwa , szef rządu , minister spraw zagranicznych i inni ministrowie podczas ich tymczasowego pobytu za granicą np.w misji specjalnej.
Na określenie nie podlegania jurysdykcji władz państwa przyjmującego dopuszczalne jest używanie tylko określenia immunitet , natomiast wyłącznie na określenie różne prerogatywy , ulgi i ułatwienia , dopuszczalne jest używanie tylko określenia przywilej.
Przywileje i immunitety przyznawane są państwu wysyłającemu , w celu zabezpieczenia skutecznego wykonywania funkcji przez misje dyplomatyczne reprezentujące ich państwo , a nie po to , aby zapewnić korzyści poszczególnym osobom. Przywileje i immunitety służą więc bezpośrednio celowi utrzymania i rozwijania stosunków między podmiotami prawa międzynarodowego. Łączą się więc one nie z osobami , lecz funkcjami . Służą one zapewnieniu swobody wykonywania funkcji głównie przez uwolnienie osób korzystających z przywilejów i immunitetów od wszelkich form przymusu i zapewnienia im bezpieczeństwa osobistego.
Osoby korzystające z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych dzielą się na cztery grupy .
do pierwszej zaliczane są osoby korzystające w pełni ze zwyczajów i immunitetów dyplomatycznych - a mianowicie: szef misji dyplomatycznej oraz pozostali członkowie personelu dyplomatycznego misji , jak również członkowie ich rodzin pozostający z nimi we wspólnocie domowej, nie będący obywatelami państwa przyjmującego .Z przywilejów i immunitetów nie będą korzystać małżonkowie mieszkający oddzielnie , żyjący w separacji oraz dzieci będące na własnym utrzymaniu i mieszkające oddzielnie.
do drugiej grupy należą członkowie personelu administracyjno - technicznego / sekretarze , szyfranci , lekarze , kierowcy /. Korzystają oni z przywilejów i immunitetów , z tym jednak , że immunitet jurysdykcji cywilnej i administracyjnej państwa przyjmującego nie stosuje się do czynności dokonanych przez nich poza obowiązkami służbowymi , a przywileje i immunitety dotyczące zezwolenia na wwóz oraz zwolnienia z wszelkich opłat celnych , podatków i innych pokrewnych należności dotyczą tylko przedmiotów wwiezionych w okresie pierwszego urządzania się.
trzecią grupę stanowią członkowie personelu służby misji , nie będący obywatelami państwa przyjmującego ,
a czwartą grupę służący prywatni także nie będący obywatelami państwa przyjmującego ,
Trzecia grupa korzysta jedynie z immunitetu w sprawach służbowych i zwolnieniu od podatków od wynagrodzenia , a czwarta grupa tylko z tego ostatniego przywileju oraz ewentualnie z przywilejów i immunitetów przyznawanych przez państwo przyjmujące. Odrębną grupę stanowią członkowie misji posiadający obywatelstwo państwa przyjmującego lub trzeciego . Korzystają oni jedynie z nietykalności i immunitetu jurysdykcyjnego i to tylko w odniesieniu do aktów dokonywanych w toku pełnienia funkcji służbowych.
Istnieje instytucja zrzeczenia się immunitetu jurysdykcyjnego, która przysługuje danemu państwu. Sam dyplomata nie może zrzec się immunitetu. Dopiero gdy państwo zrzecze się immunitetu to dyplomata taki odpowiada jurysdykcji państwa na terenie którego np. popełnił przestępstwo .Podstawowym obowiązkiem osób uprzywilejowanych jest to ,że każdy dyplomata musi przestrzegać prawa państwa na terenie którego działa .
Korpusem dyplomatycznym są wszyscy dyplomaci akredytowani w danym państwie.
Rodzaje Przywilejów
NIETYKALNOŚĆ OSOBISTA - nietykalność osobista przedstawiciela dyplomatycznego jest najważniejszym wśród przywilejów i immunitetów. Oznacza , że nie podlega on żadnej formie przymusu , a szczególnie aresztowaniu lub zatrzymaniu. Państwo przyjmujące zobowiązane jest traktować przedstawiciela dyplomatycznego z należytym szacunkiem i podejmować odpowiednie kroki , by zapobiec wszelkim zamachom na jego osobę , wolność lub godność , a przede wszystkim nie dopuścić do bezpośredniego fizycznego ataku i stosowania wobec niego jakiegokolwiek przymusu; zobowiązane jest przede wszystkim powstrzymać się od naruszania nietykalności członków misji dyplomatycznej państwa wysyłającego. W wyjątkowych wypadkach zasada nietykalności osobistej może doznać pewnych ograniczeń , głównie w ramach obrony koniecznej i zastosowania innych środków mających na celu przeszkadzanie popełnieniu czynów przestępczych a szczególnie zbrodni wobec poszczególnych obywateli , jak i przeciwko samemu państwu przyjmującemu. Ograniczenie takie może dotyczyć osoby korzystającej z nietykalności , która działa z bronią w ręku , pod wpływem alkoholu, narkotyków , choroby psychicznej lub gdy jej działalność stanowi bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa np. udział w spisku, szpiegostwie itp.W takich uzasadnionych przypadkach władze miejscowe mogą daną osobę zatrzymać , a nawet w razie konieczności obezwładnić. Zatrzymanie to jednak powinno być chwilowe tzn do momentu przekazania takiej osoby do dyspozycji szefa misji dyplomatycznej lub ewentualnie władz państwa wysyłającego. Przy tym zatrzymaniu wobec osoby zatrzymanej powinny być zachowane należne jej statusowi dyplomatycznemu względy Nie może ona być znieważona , pozbawiona posiadanych przedmiotów, zmuszona do podpisywania oświadczeń , protokołów. Nie powinna ona w zasadzie być poddawana rewizji oraz nie powinny podlegać przeglądowi posiadane przez nią dokumenty i korespondencja. Interwencja organów władzy powinna ograniczyć się do odebrania takiej osobie broni lub innych narzędzi , za pomocą których zagrażała ona otoczeniu lub dokonywała przestępstw.
NIETYKALNOŚĆ POMIESZCZEŃ MISJI - nietykalność pomieszczeń misji dyplomatycznych stanowi naturalne przedłużenia i uzupełnienie immunitetu nietykalności osobistej i odgrywa ważną rolę w zapewnieniu nieskrępowanego i swobodnego wykonywania funkcji dyplomatycznych. Na państwie przyjmującym ciążą następujące zobowiązania z tytułu nietykalności pomieszczeń misji: szczególny obowiązek podejmowania i swobodnego wykonywania funkcji przez misję , obowiązek ochrony pomieszczeń misji przed jakimkolwiek wtargnięciem , szkodą , zakłóceniem spokoju lub uchybieniem godności misji. Funkcjonariusze państwa przyjmującego mogą wkraczać do pomieszczeń misji jedynie po uprzednim uzyskaniu na to wyraźnej / a nie domniemanej/ zgody szefa misji lub osoby przez niego upoważnionej. Rezydencja prywatna przedstawiciela dyplomatycznego korzysta z takiej samej nietykalności i ochrony jak pomieszczenia misji. Nietykalność pomieszczeń rozciąga się także na mieszkania członków personelu dyplomatycznego i personelu administracyjno-technicznego misji , pod warunkiem , że nie są oni obywatelami państwa przyjmującego i nie mają tam stałego miejsca zamieszkania.
MAJĄTEK MISJI DYPLOMATYCZNEJ - niezależnie do miejsca , w którym się znajduje , gdy służy wykonywaniu funkcji urzędowych misji , wolny jest od egzekucji i środków zabezpieczających , rewizji , zajęcia , wywłaszczenia lub przymusowego zatrzymania w innych formach .Mienie ruchome i nieruchome misji chronione jest immunitetem jurysdykcyjnym i egzekucyjnym.
ARCHIWA , DOKUMENTY I KORESPONDENCJA MISJI - są nietykalne w każdym czasie i niezależnie od miejsca w którym się znajdują , a więc ich nietykalność niezależna jest od osoby , która nimi dysponuje oraz pomieszczenia , w którym się one znajdują . Na wejście do pomieszczeń, w których znajdują się archiwa misji organy miejscowe muszą uzyskać dodatkowo specjalne zezwolenie szefa misji. Korespondencja urzędowa misji nie podlega kontroli władz państwa przyjmującego .Nie może być zatrzymana ani otwierana. Korespondencja urzędowa i dokumenty członków personelu dyplomatycznego i techniczno-administracyjnego misji również korzystają z nietykalności.
IMMUNITET JURYSDYKCYJNY - oznacza nie podleganie jurysdykcji państwa przyjmującego w zakresie jego jurysdykcji karnej , cywilnej i administracyjnej .
IMMUNITET KARNY -Osoba dyplomaty jest zwolniona z odpowiedzialności prawno-karnej. Nie podlega orzecznictwu sądów karnych. Immunitet ten wyłącza całkowicie właściwość sądów karnych i organów śledczych . Nie można stosować żadnych sankcji. Dyplomata nie może być bez swej zgody przesłuchiwany w charakterze świadka Nie można przeciwko dyplomacie wszczynać postępowania sądowego. Nie można takiej osobie doręczać żadnych wezwań .Istnieje możliwość zwracania się do nich z prośbą za pośrednictwem ministra spraw zagranicznych państwa przyjmującego o wyjaśnienia i zaznania na piśmie , jednak odpowiedź na taką prośbę należy wyłącznie do dobrej woli adresata.. Od zasady immunitetu jurysdykcji karnej istnieją dwa wyjątki a mianowicie: osoby korzystające z tego immunitetu mogą podlegać jurysdykcji karnej państwa przyjmującego jedynie w razie uprzedniego wyraźnego zrzeczenia się przez państwo wysyłające immunitetu od jurysdykcji karnej lub także po upływie terminu wyznaczonego przez państwo przyjmujące do opuszczenia jego terytorium w razie uznania danej osoby za persona non grata , po upływie którego wygasa także immunitet od jurysdykcji karnej.
IMMUNITET OD JURYSDYKCJI CYWILNEJ I ADMINISTRACYJNEJ - przedstawiciel dyplomatyczny korzysta z immunitetu od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej , czyli nie podlega jurysdykcji wszelkich sądów państwa przyjmującego i władz administracyjnych oprócz ściśle określonych wyjątków. Pierwszy dotyczy powództwa w zakresie prawa rzeczowego
odnoszącego się do prywatnego mienia nieruchomego , położonego na terytorium państwa przyjmującego, chyba że osoba korzystająca z immunitetu od jurysdykcji cywilnej posiada je w imieniu państwa wysyłającego i dla celów misji. Drugi wyjątek dotyczy przedmiotów , w których osoba korzystająca z immunitetu od jurysdykcji cywilnej występuje jako wykonawca testamentu , administrator, spadkobierca lub zapisobierca , w charakterze osoby prywatnej , a nie w imieniu państwa wysyłającego. Trzeci wyjątek dotyczy powództw odnoszących się do wszelkiego rodzaju działalności zawodowej lub handlowej wykonywanej przez osobę korzystającą z immunitetu od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej w państwie przyjmującym , poza ramami jej funkcji urzędowych.
Ponadto dodatkowo dyplomaci zwolnieni są od opłat , podatków i ubezpieczeń społecznych .Posiadają przywileje : prawo używania flagi i godła państwa wysyłającego oraz przywilej korzystania z radiostacji i szyfrów.
Specjalne Kategorie Cudzoziemców :
Uchodźcy /ustawa o repatriacji Dz.U.nr 106 poz.1118/
Azylanci
Repatrianci
cudzoziemcy korzystający z pobytu tolerowanego
W/opisane przypadki reguluje Ustawa o udzielaniu pomocy cudzoziemcom na terytorium RP z 2003 r. Dz.U.nr 128 poz.1176
P R A W A C Z Ł O W I E K A
Prawa Człowieka są to powszechne prawa moralne o charakterze podstawowym , przynależne każdej jednostce w jej kontaktach z państwem .Ich istnienie opiera się na trzech zasadniczych przesłankach :
każda władza jest ograniczona
każda jednostka posiada sferę autonomii , do której nie ma dostępu żadna władza
każda jednostka może się domagać od państw ochrony jej praw.
Prawa człowieka mają charakter uniwersalny i należą do wszystkich ludzi żyjących w każdym społeczeństwie .Ponadto mają charakter podstawowy, tzn iż nie trzeba ich uzasadniać , powołując się na jakiekolwiek inne prawa. Nie oznacza to jednak , że prawa człowieka mają charakter absolutny ; mogą one podlegać ograniczeniom, ale tylko w wyjątkowych , z góry przewidzianych wypadkach i zgodnie z uznanymi procedurami.
W odróżnieniu od wielu innych praw moralnych czy nadanych przepisami , praw człowieka dochodzi się od państwa .Prawa człowieka regulują stosunki między jednostką i państwem , jego organami i funkcjonariuszami sprawującymi władzę na różnych szczeblach.
Ważną cechą praw człowieka jest ich przyrodzony charakter. Oznacza to , iż prawa te przysługują człowiekowi tylko i wyłącznie z tej racji , że jest istotą ludzką .Ich źródłem jest przyrodzona człowiekowi godność osobowa. Godność osobową należy odróżnić od tzw. godności osobistej , która jest pojęciem bliskim honorowi - na tę godność należy zapracować Dla praw człowieka ważna jest jednak ta pierwsza - godność osoby ludzkiej.
Prawa człowieka spełniają trzy zasadnicze funkcje ;
Ochrona wolności jednostki przed jej naruszeniem przez państwo
Konieczność stworzenia przez państwo możliwości realizacji praw jednostki
Ochrona przez państwo praw i wolności jednostki przed naruszeniami przez inne osoby.
Prawa człowieka to prawa indywidualne , nie zaś zbiorowe - ich podmiotem jest pojedynczy człowiek.
Rozróżnia się dwie zasadnicze grupy tzw.praw człowieka:
Prawa Materialne - to konkretne wolności i prawa przysługujące człowiekowi / np. wolność sumienia , wyznania , prawo do nauki itp./
Prawa materialne dzielą się na :
-prawo - obowiązek rządzących zrobienia czegoś czynnie dla każdego z obywateli państwa
wolność - to nałożone na rządzących zakazy ingerowania w określone obszary życia.
2. Prawa Proceduralne - procedury pozwalające każdemu skutecznie bronić swoich praw przed ich naruszeniem.
Prawa i Wolności człowieka:
Prawo do życia
Zakaz tortur
Zakaz niewolnictwa i przymusowej pracy
Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego
Prawo do rzetelnego procesu sądowego
Zakaz karania bez podstawy prawnej
Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego , mieszkania i korespondencji
Wolność myśli , sumienia i wyznania
Wolność wyrażania opinii
Wolność zgromadzania się i stowarzyszania
Prawo do zawarcia małżeństwa
Prawo do skutecznego środka odwoławczego
Zakaz dyskryminacji
Uchylenie stosowania zobowiązań w stanie niebezpieczeństwa publicznego
Pierwszym międzynarodowym dokumentem odnoszącym się do .ochrony praw człowieka jest uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10.12.1948r. POWSZECHNA DELKARACJA PRAW CZŁOWIEKA - zamieszczone tam są podstawowe prawa i wolności :
prawo polityczne i obywatelskie
prawo ekonomiczne , kulturalne i społeczne
prawa solidarności międzyludzkiej
prawo do życia w przyjaznym środowisku
prawo do dziedzictwa kulturowego
W dniu 4.11.1950 r. zawarto w Rzymie w ramach Rady Europy EUROPEJSKĄ KONWENCJĘ PRAW CZŁOWIEKA I PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI - akceptacja zasad Konwencji stała się istotnym kryterium stanu demokracji w państwach i kulturowej bliskości zachodnioeuropejskiego regionu , w konsekwencji również jednym z podstawowych warunków przyjęcia nowych państw do Rady Europy.
Do EKPC uchwalono dodatkowe protokoły uzupełniające .Najważniejsze z nich dotyczyły:
Protokół I
prawo do ochrony własności
prawo do nauki
prawo wolnych wyborów
Protokół IV
zakaz pozbawienia wolności za długi
prawo do swobodnego poruszania się
zakaz wydalania obywateli
zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców
Protokół VI
zniesienie kary śmierci z wyjątkiem czasu wojny
Protokół VII
zestaw gwarancji proceduralnych wydalania cudzoziemców
prawo do środka odwoławczego w sprawach karnych
odszkodowanie za niesłuszne skazanie
zakaz ponownego sądzenia lub karania
równość małżonków
Protokół XII
generalny zakaz dyskryminacji w korzystaniu z jakichkolwiek praw
Protokół XIII
całkowity zakaz stosowania kary śmierci
Ważnym instrumentem uzupełniającym Europejską Konwencję Praw Człowieka jest Europejska Konwencja w sprawie Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu przyjęta przez Komitet Ministrów Rady Europy 26.06.1987r./weszła w życie 1.02.1989r/
Ponadto 28.01.1981r.państwa członkowskie Rady Europy przyjęły Konwencję o Ochronie Osób w Związku z Elektronicznym Przetwarzaniem Danych o Charakterze Osobistym/weszła w życie 1.10.1985r/
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA - Na skutek debaty dotyczącej reformy mechanizmu kontrolnego Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w maju 1994r.otwarto do podpisu Protokół nr 11 tworzący nowy etap funkcjonowania konwencji. W wyniku tego rozpoczął działalność od 1.11.1998r.Trybunał Praw Człowieka stając się stałym i jedynym organem powołanym do rozpatrywania wszystkich skarg , zaś Europejska Komisja Praw Człowieka zakończyła działalność z dniem 31.10.1999r.
Trybunał składa się z sędziów , których liczba jest równa liczbie państw stron Konwencji .Sędziów Trybunału wybiera Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy Sędziowie są niezawiśli i działają w imieniu własnym a nie jako reprezentanci państw.
Aby skarga indywidualna była rozpatrzona przez Trybunał muszą być spełnione pewne kryteria dopuszczalności skargi:
wyczerpano wszystkie dostępne środki odwoławcze w kraju
zachowano limit 6 miesięcy od krajowej decyzji ostatecznej w sprawie
skarżący jest bezpośrednią bądź pośrednią ofiarą naruszenia prawa
nie jest anonimowa
nie jest , co do istoty identyczna ze sprawą już rozpoznaną przez Trybunał
nie jest rozpatrywana przez inną instytucję międzynarodową
nie stanowi tzw. nadużycia prawa do skargi / skarga jest wykorzystywana w celach politycznych/
nie jest w sposób oczywisty bezzasadna / jej podstawą nie są prawa wolności ustanowione w Konwencji/
skarga może być składana w języku narodowym skarżącego
Trybunał rozpatruje sprawy w oparciu o swój statut. Jest on organem jednoinstancyjnym. Na straży wykonywania wyroków stoi Komitet Ministrów Rady Europy.
Źródłem i podstawą praw i wolności człowieka jest PRZYRODZONA NIEZBYWALNA GODNOŚĆ OSOBOWA CZŁOWIEKA.
Związana jest ona z samą istotą człowieczeństwa i wynika z faktu bycia człowiekiem .
UNIWERSALNOŚĆ PRAW CZŁOWIEKA
Podmiotowa -przysługuje każdemu człowiekowi niezależnie od jego indywidualnych cech/rasy , płci , inteligencji itp./
Przedmiotowa - chronią różne kategorie dóbr istotnych z perspektywy ludzkiej egzystencji
dobra osobiste / np. prawo do życia , wolność od tortur/
dobra polityczne / prawo wyborcze /
dobra gospodarcze / prawo do własności /
dobra socjalne / prawo do zabezpieczenia społecznego /
dobra kulturalne / prawo do nauki /
Terytorialna - służą człowiekowi pod każdą szerokością i długością geograficzną
Niezbywalność Praw Człowieka - człowiek nie może być skutecznie pozbawiony praw człowieka , ani sam nie może się skutecznie ich wyzbyć.
SYSTEM MIĘDZYNARODOWY OCHRONY PRAW I WOLNOŚCXI CZŁOWIEKA
Karta Narodów Zjednoczonych (1945)
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ( 1948)
Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka (1966)
Dokumenty wyspecjalizowane
System EUROPEJSKI ZWIĄZANY Z RADĄ EUROPY:
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1950)
Europejska Karta Socjalna (1961-1966)
Dokumenty wyspecjalizowane
SYSTEMY REGIONALNE
Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów ( 1981)
Amerykańska Konwencja Praw Człowieka (1969)
Arabska Karta Praw Człowieka (1994)
SYSTEMY UNIWERSALNE:
Karta Narodów Zjednoczonych - podpisana 26.06.1945r. weszła w życie 24.10.1945r.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka - ZO ONZ (10.12.1948r.)
MIĘDZYNARODOWE PAKTY PRAW CZŁOWIEKA - 1966:
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych Społecznych , Kulturalnych
Międzynarodowy PAKT Praw Obywatelskich i Politycznych 16.12.1966r.
Polska ratyfikowała w/w 03.03.1977r.
oraz
Umowy Szczegółowe
Konwencje w sprawie likwidacji wszystkich form dyskryminacji rasowej
konwencje przeciwko torturom
POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA 10.XII 1948r. Paryż
To najważniejszy dokument ideologiczny z dziedziny praw człowieka .
ZO ONZ uchwaliło deklarację o uzupełnieniu postanowień Karty Narodów Zjednoczonych
o prawach , które zasady postanowienia praw człowieka wyraziła w formie ogólnej.
Deklaracja nie jest umową międzynarodową a tylko zaleceniem wywarła jednak duży wpływ na dalszy rozwój międzynarodowej ochrony praw człowieka.
Deklaracja składa się ze wstępu i 30 artykułów
Deklaracja głosi m.innymi wolność i równość jednostek dąży do zapobiegania dyskryminacji ze względu na rasę , kolor skóry , płeć , język , religia , przekonania polityczne , pochodzenie narodowe , lub społeczne , majątek i urodzenie zawiera poręczenie prawa do życia , wolności i bezpieczeństwa osobistego , zawiera zakaz niewolnictwa , torturowania , karania lub traktowania w sposób nieludzki , okrutny lub poniżający deklaruje również prawo do pracy.
RADA EUROPY Londyn 1949 r.
Pałac Europy w Strasburgu Francja -
Statut oparty na prawach człowieka
Państwa ubiegające się o członkostwo muszą :
Uznać zasadę państwa prawa
Działanie na rzecz podnoszenia świadomości i rozwoju tożsamości i różnorodności kulturowej w Europie.
Poszukiwania sposobów rozwiązywania problemów np.: umiejętności nietolerancji , ochrony środowiska , klonowania ludzi , AIDS, narkotyków , przestępczości zorganizowanej .
Pomoc wzmacnianiu demokratycznej stabilności w Europie poprzez popieranie reform politycznych ustawodawczych i konstytucyjnych .
Struktura Organizacyjna Rady Europy
Komitet Ministrów - organ decydujący RE w którym zasiadają ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, uchwala konwencje , przyjmuje rekomendacje w celu wykonania wspólnej polityki, przyjmuje nowych członków , uchwala program organizacji i jej budżet.
Zgromadzenie Parlamentarne - organ opiniodawczo-doradczy o pewnych uprawnieniach decyzyjnych. Wybór sekretarza generalnego i sędziów Trybunału Praw Człowieka . Uchwalone przez ten organ dokumenty wyznaczają ogólne kierunki dla ministrów , rządów , parlamentów i partii politycznych.
Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych- organ konsultacyjny , reprezentuje władze lokalne i regionalne , zajmuje się autonomią lokalną , ochrona zdrowia , ochroną środowiska kulturą i edukacją.
Sekretariat - ( z sekretarzem generalnym) - sekretarz reprezentuje organizację na zewnątrz i z sekretariatem prowadzi bieżącą działalność , politykę Rady Europy.
EUROPEJSKI NSYSTEM OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA - związany z Radą Europy :
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności - Rzym 4.11.1950r ,weszła w życie 08.09.1953r
Polska stroną Konwencji - 19.01.1993r.
Do EKPC przyjęto protokoły dodatkowe zmieniające lub uzupełniające Konwencję
proceduralne ( dot.funkcji i postępowania przed organami konwencji)
materialne ( rozszerzające katalog uprawnień EKPC o dodatkowe wolności
Europejska Karta Społeczna - Turyn 18.10.1961r.zrewidowana Strasburg - 03.05.1996r.
Umowy Szczegółowe
Europejska Konwencja o Zapobieganiu Torturom lub poniżającemu albo nieludzkiemu traktowaniu albo karaniu ( 26.11.1987r)
Konwencja o Ochronie osób w Związku z Automatycznym Przetwarzaniem Danych Osobowych (28.01.1981r.)
POLSKA CZŁONKIEM Rady Europy - 26.11.1991r.
Polska stroną Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności od 19.01.1993r
Polska w dniu 01.05.1993r.uznała kompetencje Europejskiej Komisji Praw Człowieka i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka także w zakresie skarg indywidualnych
Protokół dodatkowy nr 11 - 1998
W roku 1998 zaczął obowiązywać protokół 11 do Konwencji , który zmienił całkowicie mechanizm kontrolny konwencji i tak:
przestała funkcjonować Europejska Komisja Praw Człowieka
osoby fizyczne zyskały prawo bezpośredniego występowania do Trybunału ze skargą
powstał nowy jednolity Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu
Komitet Ministrów Rady Europy stracił uprawnienia do decydowania o naruszeniu konwencji , pozostała mu jedynie funkcja kontrolna - czy państwa stosują się do orzeczeń Trybunału , (przy czym zasadą jest , że państwa stosują się do orzeczeń Trybunału)
W przypadku Polski - Trybunał będzie rozpatrywał tylko te sprawy - skargi co do naruszeń powstałych po 01.05.1993r.( zakończenie procedury ratyfikacyjnej)
Europejska Konwencja Praw Człowieka - prawa i wolności przysługują:
obywatelom danego państwa
cudzoziemcom
obywatelom innych państw
uchodźcom
bezpaństwowcom
Każdy człowiek podlegający jurysdykcji danego państwa jest adresatem praw i wolności EKPC.
T: POLICJA A PRAWA CZŁOWIEKA
Trzy płaszczyzny odniesień praw człowieka do policji:
Policjant jako stróż prawa - art.30 Konstytucji RP „ przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródła wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nie naruszalna a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”
Policjant jako potencjalny naruszyciel praw człowieka - ustawa o policji z 6.04 . 1990r. art.14 - „ policjant w toku wykonywania czynności służbowych ma obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka”
Policjant jako jednostka - jest beneficjentem praw i wolności powinien podlegać szczególnej ochronie.
Bez współistnienia tych trzech elementów nie wydaje się aby możliwe było zapewnienie realnego powiązania praw człowieka z działalnością policji.
Policjant przy wykonywaniu swoich obowiązków powinien znać następujące przepisy prawa międzynarodowego:
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych - Twarde Prawo
Konwencja w Sprawie Zakazu Stosowania Tortur oraz innego nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karaniu - ZO ONZ 1984r.- Twarde Prawo
Kodeks Postępowania Funkcjonariuszy Porządku Prawnego ZO ONZ - Miękkie Prawo
Podstawowe Zasady Użycia Siły oraz Broni Palnej przez f-szy porządku prawnego ( VIII Kongres ONZ w sprawie zapobiegania przestępczości i postępowania z przestępcami) - 1990 - Miękkie Prawo
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności - Rada Europy 1950 r - Twarde Prawo
Deklaracja o Policji Rada Europy 1979r.- Miękkie Prawo
Europejska Konwencja o Zapobieganiu Torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karom - Rada Europy 1987r - Twarde Prawo
Konwencja O Ochronie Osób w związku z automatycznym przetwarzaniem dasnych osobowych - Rada Europy 1987r Miękkie Prawo
Problematyka Praw Ochrony Człowieka ma kapitalne znaczenie dla funkcjonowania policji .
Do zadań policji należy m-innymi
ochrona życia i zdrowia obywateli , ich mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra
oraz ochrona porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego.
W celu właściwej realizacji tych zadań policjantów wyposażono w przeciwieństwie do innych f-szy publicznych w szczególny zakres uprawnień. Uprawnienia te pozwalają ingerować niekiedy w sposób znaczny w szereg wolności i praw obywatela np. zatrzymanie , przeszukanie czy stosowanie spb Zastosowanie tych instrumentów może nastąpić wówczas , gdy przepisy prawne wyraźnie to określają. W państwie prawa człowiek może czynić to wszystko co nie jest wyraźnie zabronione przez prawo , natomiast państwo lub jego funkcjonariusze np. policji - tylko to na co im prawo zezwala.
STANDARDY PRAW CZŁOWIEKA W PRACY POLICJI -
poszanowanie prawa i praw człowieka - policjant musi szanować tak samo prawa wszystkich bez względu na ich pozycję społeczną , pochodzenie , religię czy inne cechy
Prawa Człowieka mogą być ograniczone - policjant nie może sam ograniczać praw innych osób , może to robić tylko na podstawie prawa i gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie dla ochrony ściśle określonych wartości
policjant powinien w każdej sytuacji przestrzegać prawa.Powinien również przeciwstawiać się naruszeniu prawa przez innych policjantów . Żadne okoliczności nie zwalnieją policjanta od odpowiedzialności za takie czyny popełnione w związku ze służbą jak : - zabójstwo - stosowanie kar cielesnych - okaleczenie - torturowanie - poddawanie eksperymentom itp.
Przestępstwa nie będą nigdy potraktowane jako wykonywane w ramach obowiązków służbowych.
WYBRANE PRAWA I WOLNOŚCI W EUROPEJSKIEJ KONWENCJI A POLICJA:
art.2 - stanowi , że prawo każdego człowieka do życia chronione jest ustawą
art.3 - zakazuje tortur , nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania
art.5 - gwarantuje prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego
art.6 - dotyczy prawa każdego do rzetelnego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd
art.8 - chroni prawo do poszanowania życia prywatnego rodzinnego i tajemnicy korespondencji.
art.10 - dotyczy wolności posiadania poglądów oraz prawa do otrzymywania i przekazywania informacji
art.11 - określa prawo do pokojowego zgromadzania się oraz swobodnego stowarzyszania włącznie z prawem tworzenia związków zawodowych w celu ochrony swoich interesów
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA:
Mechanizm kontrolny Europejskiej Konwencji Praw Człowieka obejmuje przede wszystkim skargi wnoszone przez jednostki , grupy osób czy organizacje pozarządowe , które uważają , że stały się ofiarami naruszenia przez państwo praw i wolności gwarantowanych w Konwencji. Oprócz skarg indywidualnych istnieje mechanizm zgłaszania tzw.skarg państwowych / stosunkowo rzadko/
Trybunał składa się z sędziów , których liczba jest równa liczbie państw konwencji/46/.Wybiera ich zgromadzenie parlamentarne Rady Europy .Są niezawiśli , działają we własnym imieniu a nie jako reprezentanci państw. Skargi kierowane przeciwko Polsce mogą dotyczyć tylko spraw mających miejsce po 30.iv 1993r./ data zakończenia procedury ratyfikacyjnej/
Przesłanki dopuszczalności skargi:
należy wyczerpać wszystkie środki odwoławcze przewidziane w prawie wewnętrznym danego państwa
skarga musi być złożona w terminie 6 miesięcy od wydania ostatecznej decyzji
skarga nie może być anonimowa
skarga nie jest rozpatrywana przez inną instytucję międzynarodową
skarga nie może stanowić tzw.nadużycia prawa do skargi / nie jest wykorzystywana w celach politycznych/
skarga nie może być bezzasadna / gdy jej podstawą nie są prawa i wolności ustanowione w konwencji/
Skarga może dotyczyć tylko działania organów państwa - sądów , organów administracji państwowej policji. Nie będzie ona przysługiwała na postępowanie innych osób prywatnych,.
T: Współpraca państw w zakresie zwalczania przestępczości
Przestępstwo Transnacjonalne:
Czyn , który ze względu na charakter sprawy sposób i okoliczności jego popełnienia bądź skutki , nosi charakter ponad graniczny i ponadnarodowy/ponadpaństwowy/a w związku z tym ściganie i karanie jego sprawcy nie jest możliwe bez współpracy międzynarodowej i bez udziału prawa międzynarodowego publicznego. Sprawcą przestępstwa transnacjonalnego może być wyłącznie osoba fizyczna lub grupa osób fizycznych. Typowymi przykładami są przestępstwa związane z wykonywaniem czy też nadużywaniem elektronicznych nośników informacji/np.w Internecie / terroryzm międzynarodowy , międzynarodowa przestępczość zorganizowana , fałszerstwa międzynarodowe. Prawie wszystkie p-stwa transnacjon.są przestępstwami konwencyjnymi. Szczególną odmianą p-stw transnacjon. są prz-stwa transgraniczne , związane z istnieniem i funkcjonowaniem granic państwowych/różne rodzaje przemytu/
Przestępstwo konwencyjne - / określane jako delictum iuris gentium- prz-stwo prawa narodów/ - czyn popełniany przez osobę fizyczną naruszający wartości lub interesy istotne dla wielu państw , o którego bezprawności i ściganiu na zasadzie represji wszechświatowej państwa te decydują w konwencji wielostronnej.
Umowa zobowiązuje strony do powtórnej kryminalizacji oraz penalizacji czynu na gruncie własnego prawa karnego. W ten sposób następuje względna unifikacja oraz standaryzacja przepisów karnych w poszczególnych państwach. Przestępstwo konwencyjne może mieć zasięg krajowy lub postać p-stwa transnacjonalnego .Przykładami p-stw konwencyjnych są :
utrzymywanie w niewolnictwie
handel ludźmi
nielegalny obrót środkami odurzającymi i psychotropowymi
fałszerstwo pieniędzy
czyny przeciwko bezpieczeństwu narodowemu , lotnictwu cywilnemu
czyny skierowane przeciwko osobom posiadającym przywileje i immunitety międzynerod.
piractwo morskie
Z umów międzynarodowych wielostronnych bardzo ważne znaczenie ma Konwencja Narodów Zjednoczonych Przeciwko Międzynarodowej Przestępczości Zorganizowanej - 15.XI 2000r.Palermo - sesja wyjazdowa ZO ONZ oraz 3 protokoły uzupełniające tą konwencję.
Protokół o zapobieganiu zwalczaniu i karaniu handlu ludźmi zwłaszcza kobietami i dziećmi.
Protokół przeciwko przemytowi migrantów drogą morską, lądową i powietrzną.
Protokół przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu handlowi bronią palną , jej częściami oraz amunicją.
Umowy dwustronne określają współdziałanie w walce z p-ścią i mogą dotyczyć:
międzynarodowej pomocy w sprawach karnych
ekstradycji oraz współpracy policji , straży granicznych i urzędów celnych
.Zakres przedmiotowy umów o międzynarodowej pomocy w sprawach karnych / obrotu w sprawach karnych/może dotyczyć:
przekazania przejęcia ścigania karnego ,
ekstradycji , sądowej pomocy prawnej / przesyłanie i doręczanie pism i akt sądowych ,
przesłuchiwanie świadków na prośby obcych władz wymiaru sprawiedliwości
udzielanie informacji z rejestru skazanych/ oraz uznawanie i wykonywanie obcych wyroków karnych.
Przedmiotowy zakres współpracy międzynarodowej policji:
1.terroryzm
2. nielegalna produkcja i rozpowszechnianie środków odurzających lub psychotropowych
3. nielegalny obrót materiałami promieniotwórczymi
4. nielegalny handel bronią , amunicja , i materiałami wybuchowymi
5. fałszowanie środków płatniczych i papierów wartościowych
6. pranie brudnych pieniędzy
7. nielegalna migracja i przemyt ludzi a także środków odurzających i broni i innych niebezpiecznych rzeczy
8. poszukiwania podejrzanych i zaginionych
9. zwalczanie innych przestępstw o charakterze kryminalnym
10. zapewnienie bezpieczeństwa delegacjom państwowym i rządowym oraz innym osobom korzystającym z przywilejów dyplomatycznych
11. zapewnienie bezpieczeństwa w ruchu drogowym
Po przedstawieniu przedmiotowego zakresu współpracy międzynarodowej następuje określenie jej form. Na przykładzie polskiej praktyki wyróżnić można:
wymiana informacji o osobach , zdarzeniach i rzeczach
wymiana wzorów dokumentów i wiz oraz różnego rodzaju próbek
wymiana danych operacyjnych
dostarczanie specjalistycznego sprzętu technicznego , szkolenia czy też oddelegowanie personelu na określony czas
działania operacyjne , czynności śledcze , ochrona świadka koronnego , ekstradycja
badania naukowe , wymiana materiałów i informacji o charakterze naukowo-technicznym prawnym oraz ekspertyz
udostępnianie materiałów archiwalnych
wymiana doświadczeń oraz przygotowanie zawodowe specjalistów
ponadto współpraca obejmuje dziedzinę kryminologii i kryminalistyki , sferę spraw socjalnych i zdrowia.
Bardzo ważnym elementem współpracy jest zasada , że przy realizacji współpracy stosuje się przepisy prawne państwa , do którego prośba o współpracę została skierowana .Przepisy proceduralne strony kierującej wniosek o współpracę mogą być stosowane na jej życzenie o ile nie są sprzeczne z prawem drugiego państwa. Istnieje obowiązek zapewnienia tajności informacji przekazywanych przez partnera zagranicznego. Strony zachowują prawo do odmowy współpracy lub żądanej pomocy jeżeli ich realizacja mogłaby zagrozić istotnym interesom państwa albo byłaby sprzeczna z obowiązującym prawem na terenie jego terytorium .Koszty związane z udzielana pomocą lub współpracą są głównie pokrywane przez strony we własnym zakresie.
W ramach organizacji międzynarodowych ważną rolę w kształtowaniu tej współpracy odgrywa ONZ oraz jej organy:
Zgromadzenie Ogólne
Rada Gospodarczo-Społeczna
Sekretariat Generalny
oraz liczne ciała pomocnicze takie jak :
komisje prawa międzynarodowego
kongresy Narodów Zjednoczonych
W ramach ONZ funkcjonują liczne organizacje wyspecjalizowane , które odpowiednio do swoich właściwości zajmują się zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości.
Wyspecjalizowane organizacje ONZ:
UNESCO -organizacja narodów zjednoczonych ds. oświaty nauki i kultury( kradzieże dzieł sztuki oraz ich przemyt)
WHO - światowa organizacja zdrowia
FAO - organizacja narodów zjednoczonych ds. wyżywienia i rolnictwa ( nielegalna produkcja , przetwarzanie i handel środkami odurzającymi i psychotropowymi)
ICAO - organizacja międzynarodowa ds. lotnictwa cywilnego ( czyny bezprawne ds. lotnictwa cywilnego)
ITU -międzynarodowy związek telekomunikacyjny( nielegalny przekaz radiowy)
IMO - międzynarodowa organizacja morska ( czyny przeciwko bezpieczeństwu żeglugi morskiej)
ILO - międzynarodowa organizacja pracy ( praktyki uzależniające człowieka w stopniu zbliżonym do niewolnictwa)
IAEA - międzynarodowa agencja energii atomowej ( zagadnienia nielegalnego obrotu materiałami radioaktywnymi)
ONZ wypracowała wiele skutecznych instrumentów do walki z działalnością międzynawową grup przestępczych np. w dziedzinie handlu narkotykami. Takim instrumentem jest Konwencja przeciwko nielegalnemu obrotowi środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi z 1988r.Również Konwencja z 2000 przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej czy Konwencja przeciwko korupcji 31.X 2003r.
W ramach Rady Europy przyjęto wiele instrumentów do walki z organizacjami przestępczymi np.
Europejska Konwencja o Pomocy Prawnej w Sprawach Karnych - 1959r.
Konwencja w Sprawach Prania Dochodów Pochodzących z Przestępstwa Ich Ujawniania , Zajmowania i Konfiskaty - 1990r
Europejska Konwencja o zwalczaniu terroryzmu - 1977r.
Europejska Konwencja o Ekstradycji - 1957r.
27.01.1999r. - Konwencja Prawno - Karna w Sprawie Korupcji ( przewiduje kryminalizację szerokiego zakresu przestępstw związanych z korupcją w tym biernej i czynnej korupcji urzędników publicznych na szczeblu krajowym i międzynarodowym , członków parlamentów , zgromadzeń , sędziów , czerpania profitów z wpływowej pozycji czy prania dochodów pochodzących z korupcji )
08.01.2001r. - Konwencja o Cyberprzestępczości ( kompleksowo reguluje zwalczanie p-stw dokonanych przy użyciu techniki komputerowej )
16-17 05.w Warszawie odbył się III Szczyt Redy Europy na którym wyłożono do podpisu 3 nowe europejskie konwencje:
zwalczaniu terroryzmu
o zwalczaniu handlu ludźmi
w sprawie zapobiegania prania brudnych pieniędzy
Jeżli wejdą w życie po podpisaniu przez odpowiednią liczbę państw będą nazywane tzw.KONWENCJAMI WARSZAWSKIMI
Współpraca w ramach INTERPOLU - międzynarodowej organizacji policji kryminalnej :
Podstawowa różnica między Europolem a Interpolem sprowadza się do tego , że do Interpolu może przystąpić policja kryminalna każdego państwa na mocy deklaracji rządowej , natomiast Europol / Europejskie Biuro Policji/ jest instytucja „ wbudowaną w polityczny obraz UE skupiającym wyłącznie państwa stowarzyszone / teraz 27 państw / oparta na konwencji , dlatego przynależność do niej wymaga ratyfikowania konwencji przez parlament kraju kandydującego.
Struktura INTERPOLU:
Zgromadzenie Ogólne: podejmuje decyzje o najważniejszych sprawach min. Wyborów prezydenta, wiceprezydentów, członków komitetu wykonawczego oraz Sekretarza Generalnego zatwierdza program działania, budżet i umowy międzynarodowe.
Komitet Wykonawczy: pełni funkcje zarządzające oraz nadzorczo-kontrolne, na czele komitetu jest Prezydent.
Sekretariat Generalny - koodrynuje działania policyjne oraz gromadzi i udostępnia dane policyjne. Składa się z: Gabinetu Sekretarza Generalnego oraz z 4 Dyrekcji tj. I. ADMINISTRACYJNEJ II. KRYMINALNEJ, III.PRAWNEJ, IV. TECHNICZNEJ
w każdym państwie członkowskim funkcjonuje CENTRALNE BIURO NARODOWE, które jest łącznikiem między INTERPOLEM a organami państwa. W Polsce znajduje się ono w KGP ( Biuro Gabinet Komendanta KGP i Biuro Wywiadu Kryminalnego )
Biura T:
będą zbierały dokumentację oraz dokumentację rozpoznawczą na temat przestępczością zebrany materiał będą przekazywać innym krajowym biurom INTERPOL oraz Sekretariatowi Generalnemu
gwarantują podjęcie na żądanie biura z innego państwa , na swoim terytorium, policyjnych działań lub zorganizowania policyjnej operacji
przyjmują prośby o dostarczenie informacji czy dokonanie stosownych sprawdzeń, nadesłane z innych biur i odpowiadają na te prośby
przekazują prośby o podjęcie współpracy międzynarodowej z którymi zwróciły się Sądy lub odpowiednie wydziały policji w ich kraju , innym krajowym Biurom INTERPOL-u w innych państwach
INTERPOL: (Międzynarodowa Organizacja Policji Kryminalnych ) jest instytucją otwartą do której mogą przystępować policje kryminalne poszczególnych państw na mocy deklaracji rządowe
organizacja działa już ponad 80 lat. W 2000 roku członkami Interpolu było 186 państw.
Interpol powstał w roku 1923 jako Międzynarodowe Komisje Policji Kryminalnych.
Od 1956 roku organizacja nosi nazwę Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnych INTERPOL. ( Podstawą działania INTERPOLU jest statut uchwalony w 1956r w Wiedniu , którego 2 art. Stanowi, że organizacja będzie usprawniała współpracę międzynarodową wszystkich służb, które zajmują się kontrolą nad przestępczością zwłaszcza nad tą translacyjną. Nie zajmują się aspektem spraw mających charakter wojskowy, polityczny, religijny lub rasowy ( art. 3 ) )
W 1975r. Interpol uzyskał prawo do współpracy z Radą Gospodarczą ONZ . Od 1996r. otrzymał status stałego obserwatora przy zgromadzeniu ogólnym ONZ.
Siedzibą Sekretariatu Generalnego INTERPOLU jest LYON we Francji
Jako podmiot prawa międzynarodowego ma prawo zawierać umowy międzynarodowe , korzysta z przywilejów i immunitetów międzynarodowych , kieruje się zasadą uniwersalizmu oraz respektuje suwerenność wszystkich członków .
Dzięki długoletnim wysiłkom sekretariat generalny Interpolu stał się doskonałą bazą danych o przestępcach , utraconych przedmiotach w wyniku przestępstwa , metodach działania sprawców przestępstw .
W latach 80-tych Interpol zbudował system internetowej łączności komputerowej , który zintegrowany z systemem analizy kryminalnej stał się globalną siecią łączności policyjnej, prze którą łącznie przekazywanych jest kilka milionów informacji. W 2002 roku wdrożono nowy system łączności oparty na technologi internetowej. System ten ma zapewnić lepszy dostęp krajowym biurom Interpolu do krajowych baz danych.
Podstawą działania organizacji jest statut uchwalony w Wiedniu 1956r.art.3 statutu zabrania organizacji podejmowania jakichkolwiek interwencji lub działań o charakterze politycznym militarnym religijnym , narodowościowym.
Wśród zadań krajowych biur wymienia się :
zbieranie dokumentacji oraz informacji na temat przestępczości oraz przekazanie tego materiału innym krajowym biurom oraz sekretariatowi generalnemu.
gwarantowanie podjęcia na żądanie biura z innego państwa na terytorium swojego kraju policyjnych działań lub zorganizowanie policyjnych operacji
przyjmowanie próśb o dostarczenie informacji czy dokonanie sprawdzeń nadsyłanych z innych biur innych państw oraz odpowiadanie im na zapytania
przekazywanie próśb o podjęcie współpracy międzynarodowej z którą zwróciły się sądy lub odpowiednie wydziały policji w ich kraju - krajowym biurom Interpolu w ich państwach.
W walce z przestępczością międzynarodową Interpol wykorzystuje różne instrumenty , które są publikowane na wniosek państw członkowskich przez Sekretariat Generalny , np. 6 kategorii kolorów oznaczających różne dziedziny:
czerwone - poszukiwania w celu aresztowania i ekstradycji
żółte - wszczęcie poszukiwań osób zaginionych
niebieskie - uzyskanie dodatkowych danych o osobie lub informacji o nielegalnej działalności
czarne - ustalenie tożsamości nie zidentyfikowanych zwłok
zielone - ostrzeżenie o osobach , które popełniły przestępstwo i prawdopodobnie mogą popełnić takie same w innym kraju
pomarańczowe - informacje o osobach , które mogą posiadać ukrytą broń lub materiały wybuchowe oraz inne niebezpieczne przedmioty
Budżet organizacji składa się ze składek organizacji członkowskich
.Języki oficjalne to : angielski , francuski , hiszpański, arabski.
Polska Policja była współzałożycielem Międzynarodowej Komisji Policji Kryminalnej w 1923r.W okresie zimnej wojny względy polityczne zadecydowały , że w 1952r.nasz kraj wystąpił z organizacji by powtórnie zastać przyjętym w 1990r.Polak Andrzej Koweszko w kadencji 1997-2000 był członkiem Komitetu Wykonawczego Interpolu.W 2002 roku w Tallinie w Estonii podczas konferencji Interpolu Polka Hanna Ruszkowska - dyrektor byłego Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP została członkiem KomitetuEuropejskiego Interpolu.
EUROPOL - .( Europejskie Biuro Policji ) Międzynarodowa Organizacja Rządowa w Ramach UE Jest to organizacja”wkomponowana” w polityczny obraz Unii Europejskiej, oparta na konwencji, dlatego przynależność do niej wymaga ratyfikacji tego dokumentu przez parlament państwa kandydującego. Jest organizacją rządową w ramach unii europejskiej.
Podstawą prawną powołania EUROPOLU jest Traktat z Maastricht z dnia 7.02.1992r.
2.06.1993r., przyjęto porozumienie o utworzeniu Europejskiej Jednostki Narkotykowej ( EUROPEN DRUGUNIT) z czasem przemianowanej na EUROPOL DRUGS Unit (EDU)
Konwencja o EUROPOLU z 26.06.1995r. ( weszła w życie 1.10.1998r.)
1.07.1999r, powołano do życia EUROPOL w jego obecnym kształcie prawnym
EUROPOL
jest podmiotem prawa międzynarodowego.
Siedziba Haga w Holandii.
Jego funkcjonariusze posiadają immunitety i przywileje międzynarodowe.
Obecnie personel liczy około 500 osób, z czego 80 to oficerowie łącznikowi, którzy reprezentują różne jednostki organów ścigania / policji , żandarmerii , straży granicznej , czy służb celnych ) .
Oficerowie łącznikowi są nadal funkcjonariuszami organów ścigania kraju i odpowiadają przed swoimi władzami krajowymi - oni wspólnie z innymi pracownikami Europolu / analitykami , ekspertami / obsługują w wymiarze 24 godzinnym wszystkich partnerów organizacji. Europol utrzymuje kontakty z władzami państw członkowskich poprzez tzw.Krajowe Jednostki ds. Współpracy z Europolem oraz oficerów łącznikowych Europolu.
Europol wspomaga państwa założycielskie poprzez :
1. ułatwienie wymiany danych osobowych i nieosobowych pomiędzy oficerami łącznikowymi w Europolu
2. wykonywanie analiz operacyjnych , raportów strategicznych oraz analiz kryminalnych w oparciu o informacje dostarczone przez państwa członkowskie lub uzyskane z własnych źródeł.
3. wsparcie techniczne organizacji w trakcie postępowań i operacji prowadzonych przez organy ścigania państw członkowskich .
Przedmiotowy zakres działania
nielegalny obrót narkotykami, materiałami nuklearnymi i radioaktywnymi
przestępstwa związane z nielegalną i zorganizowaną imigracją
obrót kradzionymi samochodami, handel ludźmi, pornografia dziecięca, pranie pieniędzy, fałszowanie pieniędzy, innych środków płatniczych, terroryzm, oraz działalność organizacji przestępczych
działalność EUROPOLU jest nadzorowana przez Radę Ministrów i ministra sprawiedliwości i spraw wewnętrznych UE
organizacja jest zarządzana przez kolegium ( dyrektor i jego zastępcy )
w strukturze znajdują się wydziały:
wydział wymiany informacji( oficerowie łącznikowi)
wydział analizy kryminalnej ( operacyjnej i strategicznej)
wydział informacyjny ( szkolenie i dokumentacja )
wydział administracyjny ( zagadnienia ogólne, personel i ochrona )
EUROPOL dysponuje podmiotowością prawno-wewnętrzną na terytorium wszystkich członków UE
jest podmiotem prawa międzynarodowego dzięki czemu może zawierać umowy z państwem- siedziby ( Haga Holandia) z organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi
funkcjonariusze EUROPOLU posiadają przywileje i immunitety międzynarodowe a jego oficerowie łącznikowi reprezentują różne organy ścigania państw członkowskich np. Policji, ŻW, SG i Służby Celnej
EUROPOL wspomaga kraje członkowskie poprzez:
ułatwianie wymiany informacji pomiędzy oficerami łącznikowymi, którzy są oddelegowani do realizacji do różnych narodowych organów ścigania
wykonywanie analiz operacyjnych, raportów strategicznych, analiz kryminalnych w oparciu o informacje przesłane przez państwa członkowskie jak i informacje własne
dostarczanie wiedzy specjalistycznej wsparcia technicznego na potrzeby określonych spraw operacyjno-śledczych prowadzonych na terytorium UE pod nadzorem państw członkowskich
Rada Europejska decyzją z 2000r, rozszerzyła zakres EUROPOLU o pranie brudnych pieniędzy jako samoistną dziedzinę przestępczości a nie jak dotychczas w kombinacji z innymi kategoriami przestępstw.
Zakres przedmiotowy organizacji rozszerza się i dodatkowo obejmuje:
zabójstwa i ciężkie uszkodzenia ciała, porwania, branie zakładników, rasizm, ksenofobię
nielegalny handel organami i tkankami ludzkimi
wymuszenia rozbójnicze, oszustwa, zagarnięcia mienia i korupcja
przestępstwa komputerowe
Organizacje współpracujące z organami ścigania państw członkowskich poprzez:
oficerów łącznikowych oraz tzw. Krajowe biura ds. współpracy z EUROPOLEM( Polska w KGP ) do których zadań należy min. :
przekazywanie do centrali z własnej inicjatywy bądź na zlecenie innego krajowego organu ścigania informacji niezbędnych do walki z przestępczością
przekazywanie do EUROPOLU odpowiedzi na zlecenia skierowane przez tą instytucję do krajowych organów ścigania
przekazywani do EUROPOLU wniosków o przeprowadzenie operacyjnej analizy kryminalnej lub innego wsparcia
Warunkiem nawiązania formalnej współpracy z EUROPOLEM przez państwa z poza UE jest podpisanie stosownej umowy międzynarodowej. Taką możliwość przewiduje art. 42 Konwencji EUROPOLU ( stosunki z krajami trzecimi i organizacjami ).Tak było z Polską ,która 3.10.2001r., podpisała umową o współpracy ( Buzek , Michna ) między Polską policją i Strażą Graniczną z Europejskim Biurem EUROPOLU.
Po wejściu do UE ( 1.05.2004r) Polska stała się pełnoprawnym członkiem organizacji w dniu 1.11.2004r.
Różnice między EUROPOLEM a INTERPOLEM:
Interpol jest organizacją otwartą do której może przystąpić policja kryminalna każdego państwa na mocy deklaracji rządowej
Europol natomiast jest instytucją wbudowaną w polityczny obraz UE, skupiającą państwa stowarzyszone, opartą na konwencji i dlatego przynależność do tej organizacji wymaga ratyfikacji Konwencji Europy
do współpracy z Interpolem potrzebna jest wola państwa członkowskiego. Policja każdego państwa korzystająca z sieci informacyjnej organizacji może dokonywać sprawdzeń w innych państwach i informować je o określonych faktach, na podstawie tych działań może wystąpić o udzielenie pomocy jednak w sytuacji gdy przepisy wewnętrzne państwa i zobowiązania dwustronne na to przyzwalają. EUROPOL natomiast działa na obszarach państw które ujednoliciły swoje systemy prawną co powoduje, że wykonanie czynności na rzecz innego państwa jest obowiązkiem wynikającym z prawa wewnętrznego.
Struktura Europolu
Zarząd
Dyrektor
Kontroler Finansowy
Polska członkiem UE - 1.05.2004r.
Polska członkiem Europolu 1.XI.2004r.Przed wejściem do UE Polska utrzymywała kontakty z organizacją na podstawie Umowy o Współpracy Polskiej Policji i Straży Granicznej z Europejskim Biurem Policji EUROPOL 3.X.2001
UKŁAD z Schengen a standardy dla policji:
Układ z Schengen z 1985r, ( tzw. Schengen I ) zapoczątkował :
proces stopniowego tworzenia kontroli ruchu osobowego
przewidywał jednolitą politykę wizową, walkę z handlem środkami odurzającymi oraz współpracę policji i władz celnych
Porozumienie wykonawcze Układu z Schengen 1990r, ( tzw.Schengen II ) zawiera szereg regulacji ważnych dla współpracy policyjnej:
rozwinięto system bezpośrednich kontaktów pomiędzy policjami sąsiadujących państw ( posterunki i komendy zostały połączone liniami telefonicznymi przez granicę, w tym z placówkami celnymi
kontakty robocze zostały zintensyfikowane, głównie poprzez szkolenie międzynarodowe
przewiduje się wymianę oficerów łącznikowych
przyznanie poszczególnym policjom specjalnych uprawnień operacyjnych o charakterze transgranicznym ( obserwacja i tzw. Pościg transgraniczny )
Komputerowy System informacji SIS
Centralny komputer w Strasburgu, Komputery narodowe
SCHENGEN I
Układ z 1985r ( podpisały go państwa Beneluxu, Francja, i Niemcy ) miał służyć stopniowemu znoszeniu kontroli na granicach wewnętrznych . Przewidywał on min.:
Środki krótkoterminowe w postaci:
ograniczenie kontroli granicznej do kontroli wizualnej przez policję graniczną
wprowadzenie wspólnych punków granicznych
umożliwienie mieszkańcom przekraczanie granicy w dowolnym miejscu i czasie
przejęcie określonych środków w celu zwalczania nielegalnej imigracji
zniesienie niektórych form kontroli celne i technicznej kontrolki pojazdów przewożących towary oraz zmianę systemu licencjonowania przewoźników
i Środki długoterminowe w postaci:
zniesienia kontroli na granicach wewnętrznych i wzmocnienie na zewnętrznych
harmo0nizacja prawa dotyczącego imigracji z państw nie będących członkami Unii Europejskiej
zacieśnienie współpracy policyjnej, sądowej i harmonizacja polityki wizowej
SCHENGE N II
19.06.1990r, została podjęta konwencja wykonawcza do Układu z Schengen . Konwencję tą oprócz państw założycielskich podpisały:
Dania, Grecja, Hiszpania, Portugalia i Włochy a w 1995 r, dołączyły do nich Austria, Finlandia, Szwecja i Finlandia
konwencja ta określa min. Szczegółowe zasady polityki azylowej, współpracy policyjnej oraz utworzenie systemu informacyjnego
poszczególnym policjom zostałay przyznane specjalne uprawnienia o charakterze transgranicznym:
dotyczy to obserwacji transgranicznej i tzw. gorącego pościgu
Obserwacja Trangraniczna warunki:
konieczność przestrzegania prawa wewnętrznego państwa na terytorium którego są przeprowadzone działania
zezwolenie na prowadzenie działań obserwacyjnych poza granicami kraju
uprawnienia funkcjonariusza do posiadania broni palnej ( użycie tylko w warunkach obrony koniecznej )
zakaz wkraczania do mieszkań i innych miejsc niedostępnych publicznie
brak uprawnień do zatrzymywania i aresztowania osoby poddanej obserwacji
obowiązek złożenia raportu z przeprowadzonej obserwacji
art. 40 konwencji podaje czyny karalne, w ramach których można przeprowadzić obserwację . Należą do nich : zabójstwo. Podpalenie, gwałt, handel narkotykami, handel ludźmi i porwania zakładników.
Pościg Transgraniczny:( podstawą faktyczną jest art. 41 konwencji:
ściganie osoby,która została przyłapana na gorącym uczynku popełnienie przestępstwa albo udziale w popełnieniu przestępstwa określonego konwencją
ścigania osoby, która uciekła z ośrodka zatrzymania lub wykonania kary
Warunki przeprowadzenia pościgu:
konieczność nawiązania kontaktu w momencie przekraczania granicy z właściwymi władzami ( należy nawiązać kontakt z jednostką państwa na którego teren się wjeżdża prowadząc pościgu
konieczność przestrzegania prawa wewnętrznego państwa na którego terytorium pościg jest kontynuowany
pościg może być prowadzony tylko w ramach granic lądowych
zakaż wchodzenia do mieszkań i innych miejsc niedostępnych publicznie
prawo posiadania broni przez funkcjonariuszy prowadzących pościg i użycie w sytuacji obrony koniecznej
możliwość identyfikacji funkcjonariuszy prowadzących pościgu
obowiązek złożenia raportu z przeprowadzonego pościgu
kategorie przestępstw w jakich przeprowadza się pościg są podobne do tych w jakich prowadzi się obserwację transgraniczną
Realizacja tej Konwencji nie byłaby możliwa bez tzw. Systemu informacyjnego Schengen ( SIS ) gromadzącego dane o osobach nieporządanych albo poszukiwanych na terytorium Unii Europejskiej a także o broni, skradzionych pojazdach i dokumentach
SIS składa się z tzw. Narodowych jednostek o identycznej zawartości w każdym z państw oraz jednostki centralnej mieszczącej się w Strasburgu
dane dotyczące osób odnoszą się zarówno do obywatelki państw , stron umowy jak i do obywateli państw trzecich
w praktyce SIS spełnia rolę centralnego rejestru poszukiwawczego
dane wpisane do komputera są precyzyjnie określone i nie mogą mieć charakteru dyskryminacyjnego
ochrona danych osobowych regulowana przepisami wewnętrznymi, dostosowanymi do konwencji Rady Europy z 1981r o ochronie osób fizycznych iw związku z elektronicznym przetwarzaniem danych osobowych
w celu zapewnienia odpowiedniego stosowania SIS każde z państw członkowskich powołały tzw. Biura SIRENE, do których zadań należy i obsługa krajowego węzła informacyjnego SIS a także stanowienie stałego punktu kontaktowego dla biur SIRENE innych państw.
Układ z PRÜM czyli nowe porozumienie o współpracy w zwalczaniu zagrożeń dla porządku i bezpieczeństwa publicznego:
27.05.2005r, w niemieckim miasteczku PRÜM przedstawiciele 7 państw członkowskich Unii Europejskiej podpisali układ, który prasa ochrzciła mianem Schengen 3 ( Austria, Francja, Belgia Holandia, Niemcy, Luxemburg i )
Układ dotyczy pogłębienia współpracy w zakresie dziedziny walki z terroryzmem , nielegalnej imigracji,i przestępczości transgranicznej
przewiduje ponadto wzajemny dostęp do krajowych baz danych oraz wymiany informacji dot. Kodów DNA, odcisków palców, danych personalnych osób podejrzewanych o działalność terrorystyczną a także ograniczenia wspólnych lotów deportacyjnych z zatrzymanymi
oraz wykorzystanie uzbrojonych funkcjonariuszy ochrony na pokładach samolotów.
Wyszukiwarka