Sprawozdawczość finansowa - wykłady
Zakres tematyczny:
Bilans, Rachunek zysków i strat, Rachunek przepływów pieniężnych, Sprawozdanie z działalności jednostki
Należności
Kapitały, fundusze własne
Rachunek przepływów pieniężnych-bezpośrednia i pośrednia
Zestawienie zmian w kapitale własnym
I wykład - 19.09.2009 r.
Sprawozdanie finansowe informuje o poczynaniach finansowych jednostki, dokumentach oraz o rozliczeniu się z kierownictwem.
Kryterium podziału sprawozdań finansowych:
Częstotliwość:
Codzienne
Tygodniowe
Dekadowe
Kwartalne
Miesięczne
Roczne
Odbiorcy:
Wewnętrzni
Zewnętrzni
Cechy jakościowe sprawozdania finansowego:
Zrozumiałość
Przydatność
Wiarygodność
Porównywalność
Odbiorcy sprawozdań finansowych:
Inwestor
Kredytodawca
Pracownicy
Społeczeństwo
Rząd i agendy papierowe
Regulacje Prawne:
MSSF
Prawo Bilansowe
Ustawa o rachunkowości
Zasady obowiązujące przy sporządzaniu sprawozdań finansowych:
Zasada kontynuacji działalności
Zasada memoriałowa
Zasada ostrożności
Zasada periodyzacji
Zasada wyższości treści nad formą
Zasada zakazu kompensowania poszczególnych składników
Sprawozdanie finansowe informuje o pozycji finansowej przedsiębiorstwa, jego dokonaniach, dokumentach i zmianach w sytuacji finansowej. Informacje te są przydatne dla odbiorców w podejmowaniu decyzji ekonomicznych zarówno bieżących ja i strategicznych.
Sprawozdania finansowe ukazują też spełnianie przez kierownictwo funkcji powierniczej nad majątkiem lub odpowiedzialności za efektywne wykorzystanie zawierzonych mu zasobów.
Zarówno w regulacjach międzynarodowych i krajowych brak wyraźnej definicji sprawozdania finansowego, jedynie wzmiankuje się, że sprawozdanie finansowe jest usystematyzowanym wykazem składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia natomiast wymieniane są elementy wchodzące w skład sprawozdania finansowego. Należą do nich:
Bilans
Rachunek zysków i strat
Informacja dodatkowa z uwzględnieniem podziału na wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia
Rachunek przepływów pieniężnych
Zestawienie zmian w kapitale (funduszu własnym)
Sprawozdanie z działalności.
Bilans, rachunek zysków i strat oraz informację dodatkową z uwzględnieniem podziału na 2 elementy sporządzają wszystkie jednostki gospodarcze natomiast rachunek przepływów pieniężnych, zestawienie zmian w kapitale (funduszu własnym), sprawozdanie z działalności te jednostki gospodarcze, które na mocy prawa zobligowane są do badania sprawozdania finansowego.
Sprawozdania finansowe mają obowiązek sporządzać podmioty, które ewidencjonują zdarzenia gospodarcze a zatem mają siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium RP.
Spółki handlowe (osobowe, kapitałowe) w tym również organizacje
Spółki cywilne a także inne osoby prawne z wyjątkiem skarbu państwa i NBP jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość 1 200 000 euro.
Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy osiągnęły, co najmniej równowartość 1 200 000 euro.
Jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa Bankowego o publicznym obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej, o organizacji i funkcji funduszy emerytalnych bez względu na wielkość ich przychodu, gminy, powiaty, województwa oraz ich związki a także państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie:
Jednostki budżetowe
Gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych
Zakłady budżetowe
Fundusze celowe nie posiadające osobowości prawnej
Jednostek dotyczących zagranicznych osób prawnych, zagranicznych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz zagranicznych osób fizycznych prowadzących na terytorium RP działalność osobiście, przez osobę upoważnioną przy pomocy pracowników bez względu na wielkość przychodów.
Jednostki, które otrzymują na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, z budżetów jednostek samorządu terytorialnego od początku roku obrotowego, w którym dotacja lub subwencja zostały im przyznane.
Cechy jakościowe sprawozdania finansowego to takie właściwości, które sprawiają, że informacje w nim zawarte są użyteczne dla jego odbiorców.
Głównymi cechami jakościowymi sprawozdania finansowego są:
Zrozumiałość
Przydatność
Wiarygodność
Porównywalność
Ad. a) aby informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym wykorzystać w należyty sposób powinno się posiadać odpowiednią w tym względzie wiedzę ekonomiczną.
Ad. b) informacje wynikające ze sprawozdań finansowych są wykorzystywane przy podejmowaniu przez zarządzających decyzji ekonomicznych.
Ad. c) zawarte w sprawozdaniu finansowym dane powinny występować faktycznie, nie powinny one być wynikiem manipulowania przez osoby je sporządzające.
Ad. d) informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym powinny dotyczyć nie tylko tych samych lat obrotowych, ale należy je ujmować według tych samych norm, reguł i zasad.
II wykład - 10.10.2009 r.
Sprawozdanie finansowe zatwierdza:
Rada
Udziałowcy
Właściciele
Walne zgromadzenie akcjonariuszy
EGZ!!! Zasada wiernego i rzetelnego obrazu jednostki gospodarczej
NALEŻNOŚCI
∗ kryterium czasu
Krótkoterminowe
Długoterminowe
Należności z tytułu dostaw, robót i usług
Od jednostek powiązanych
Z tytułu rozliczeń publiczno-prawnych
Pozostałe należności (wynagrodzenia, dywidendy, należności sporne)
Wycena bieżąca (w ciągu roku wg wartości nominalnej)
Wycena na moment bilansowy (w kwocie wymaganej zapłaty -> cena nominalna+odsetki)
Należności reprezentują roszczenia w stosunku do różnych dłużników z tytułu przekazanych dóbr, świadczenia usług, udzielonych pożyczek i innych zdarzeń. Wykazane w bilansie należności powinny spełniać kryteria określone w UoR. Przy określaniu wiarygodnej wartości przyszłych korzyści ekonomicznych należy szczególnie wziąć pod uwagę ryzyko związane z możliwością utraty części należności.
Należności można klasyfikować przyjmując różne kryteria. W bilansie prezentowane są z podziałem na krótko- i długoterminowe. Do aktywów obrotowych zaliczane są należności krótkoterminowe, które obejmują należności z tytułu dostaw i usług niezależnie od terminu ich spłaty. Jako należności krótkoterminowe wykazywane są także roszczenia sporne czyli należności kwestionowane przez dłużników i dochodzone na drodze sądowej bez względu pierwotny termin ich spłaty.
Wśród należności zakwalifikowanych do aktywów krótkoterminowych należy wymienić:
Należności z tytułu dostaw i usług niezależnie od terminu ich spłaty.
W bilansie należności z tytułu dostaw i usług należy zaprezentować z podziałem na należności o okresie spłaty do 12 miesięcy i powyżej 12 miesięcy.
Należności z tytułu rozliczeń publiczno-prawnych.
Stanowią one nadpłaty z tytułu rozrachunków publiczno-prawnych tj. podatki, cła, ubezpieczenia podlegające zwrotowi z US, jednostek samorządu terytorialnego, urzędu celnego bądź ZUS a także dotacje przyznane jednostce.
Pozostałe należności.
Obejmują one należności od właścicieli np. zaliczki pobrane na poczet zysku przez właścicieli w spółkach osobowych, zaliczki pobrane na poczet dywidendy w spółkach kapitałowych oraz należności od pracowników ( z tytułu wypłaconych zaliczek do rozliczenia).
Należności dochodzone na drodze sądowej.
Należności skierowane do sądu gdy dłużnik zwleka z zapłatą należności, z tytułu niedoborów i szkód dochodzone od pracowników odpowiedzialnych za powierzone mienię.
Należności na dzień nabycia lub powstania a więc w ciągu roku obrotowego ujmuje się w księgach rachunkowych w wartościach nominalnych.
Na ostatni dzień roku obrotowego przeprowadzana jest inwentaryzacja należności w drodze pisemnych potwierdzeń stanów należności.
Na dzień bilansowy należności wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, która oznacza wartość nominalną powiększoną o odsetki.
Wysokość odsetek oraz warunki naliczenia powinny wynikać z umowy z kontrahentem. Jeżeli w umowie nie przyjęto konkretnych ustaleń przyjmuje się wysokość odsetek ustawowych.
O - odsetki
W - kwota zaległej należności
i - oprocentowanie roczne
t - liczba dni dla których obliczane są odsetki
Aktualizacja wartości należności jest realizacją dwóch fundamentalnych zasad rachunkowości:
Zasady ostrożnej wyceny zgodnie z którą w wyniku finansowym bez względu na jego wysokość należy uwzględnić m.in. odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości przez aktywa.
Zasady współmierności zgodnie z którą w księgach rachunkowych i w wyniku finansowym należy ująć wszystkie osiągnięte przychody i związane z nimi koszty dotyczące danego okresu sprawozdawczego, niezależnie od terminu ich zapłaty.
Na koniec każdego okresu obrotowego jest szacowana wartość należności, których spłata jest sporna lub wątpliwa oraz uwzględniane są koszty z tytułu odpisu aktualizującego należności. Koszty z tytułu odpisu aktualizującego należności obciążają wynik finansowy w pozycji pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych w zależności od rodzaju działalności, której dotyczy odpis.
Odpis aktualizujący należności zostanie uwzględniony w bilansie, gdzie wykazane są należności netto jako różnica między wartością nominalną należności a odpisem aktualizującym.
W informacji dodatkowej należy umieścić dane o odpisach aktualizujących wartość należności z podaniem stanu na początek roku obrotowego, zwiększenia, wykorzystaniu i stanie na koniec roku obrotowego.
Aby należności były aktualizowane muszą zaistnieć następujące przypadki:
Muszą wystąpić należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości do wysokości należności nieobjętej gwarancjami lub innymi zabezpieczeniami zgłoszonymi likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym.
W przypadku należności od dłużników w odniesieniu do oddalenie wniosku o upadłości. Jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego w pełnej wysokości.
Należności kwestionowane przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnicy zwlekają a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności.
Należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego wysokości tych kwot do czasu ich otrzymania lub odpisania.
Należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągnięcia należności w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub struktury odbiorców w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu. Metoda pozwalająca określić wielkość odpisu aktualizującego należności polega na oszacowaniu jaka część z istniejących na koniec okresu należności jest zagrożona utratą (tzw. metoda bilansowa). Punktem wyjścia przy szacowaniu odpisu aktualizującego jest analiza należności przeterminowanych na koniec okresu obrotowego.
Analiza należności może zostać przeprowadzona w sposób indywidualny lub grupowy.
Podejście indywidualne polega na przeanalizowaniu każdej należności osobno na potrzeby ustalenia wielkości odpisu. Indywidualna ocena sytuacji finansowej dłużnika jest niezbędna w przypadku należności imiennych (dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości).
III wykład - 24.10.2009 r.
REZERWY
(odpisy aktualizujące wartość)
Rezerwy na odroczony podatek dochodowy
REZERWY są to zobowiązania, których kwota lub termin zapłaty są niepewne. Rezerwa powinna być utworzona wtedy i tylko wtedy, gdy na jednostce gospodarczej ciąży obecny obowiązek prawny lub zwyczajowo oczekiwany, wynikający ze zdarzeń przeszłych.
Prawdopodobne jest to, że wypełnienie obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne.
Można dokonać wiarygodnego szacunku kwoty tego obowiązku.
Rezerwy tworzone w rachunkowości charakteryzują się różnorodnymi przyczynami ich tworzenia, mnogością rodzajów i dużym marginesem swobody w ustalaniu ich prawdopodobnych lub ściśle określonych wielkości, skutecznością w ostrożnym kształtowaniu wysokości wyniku finansowego i gwarancją możliwości otworzenia zaangażowanych w działalność gospodarczą aktywów.
Wyróżnia się następujące rezerwy: bilansowe i niebilansowe.
W ramach rezerw bilansowych wyodrębnić można rezerwy na zobowiązania, które obejmują odroczone podatki, rezerwy na restrukturyzację, na pozostałe zobowiązania. Do rezerw bilansowych zalicza się rezerwy kapitałowe tj. kapitał zapasowy, kapitały rezerwowe, zyski z lat ubiegłych i zysk bieżącego okresu.
Rezerwy niebilansowe tworzone są na utratę wartości aktywów trwałych oraz utratę wartości aktywów obrotowych.
W ramach utraty wartości aktywów trwałych wyodrębnia się: wartości niematerialne i prawne, środki trwałe, należności, inwestycje oraz pozostałe aktywa.
Utrata wartości aktywów obrotowych dotyczy: zapasów, należności, inwestycji, rozliczeń międzyokresowych kosztów.
Z punktu widzenia kryterium jawności dokonuje się podziału rezerw na jawne i ciche.
Rezerwy jawne to te wszystkie rezerwy, które tworzone są zgodnie z obowiązującymi warunkami prawnymi i zapisanymi w umowach.
Można je odczytać w księgach rachunkowych i sprawozdaniach finansowych. Obok taki rezerw istnieją rezerwy nieuwidocznione w księgach rachunkowych i sprawozdaniach finansowych. W sposób jawny nazywa się je rezerwami cichymi.
Zakres rezerw cichych jest indywidualną cechą każdej jednostki gospodarczej. Rezerwy ciche powstają wówczas, kiedy przychody i aktywa wyceniane są poniżej ich rzeczywistej wartości a wycena pasywów i kosztów jest zawyżona. Taka sytuacja prowadzi do wykreowania gorszego obrazu przedsiębiorstwa niż jego aktualny, rzeczywisty stan finansowo-księgowy.
W przypadku rezerw występuje ich tworzenie, wykorzystanie oraz rozwiązanie. Rezerwy mogą być tworzone w związku ze zdarzeniami związanymi z aktualnie prowadzoną działalnością finansową lub z tytułu zdarzeń nadzwyczajnych.
Ewidencyjne tworzenie rezerw na zobowiązania przedstawia się następująco:
Utworzenie rezerwy na zobowiązania związane z aktualnie prowadzoną działalnością operacyjną.
Utworzenie rezerwy na zobowiązania związane z aktualnie prowadzoną działalnością finansową.
Utworzenie rezerwy za zobowiązania z tytułu zdarzeń nadzwyczajnych.
Korekta In minus wcześniej utworzonych rezerw:
Wykorzystanie rezerw na zobowiązania przebiegać będzie w sposób następujący:
Wykorzystanie wcześniej utworzonej rezerwy.
1a) Ewidencja różnicy pomiędzy wykorzystaną rezerwą a utworzoną rezerwą.
Ewidencyjne ujęcie rozwiązania rezerw:
Utworzenie rezerwy na podstawie oszacowanych bezpośrednich kosztów restrukturyzacyjnych.
Wykorzystanie rezerwy, czyli finansowanie realnych działań związanych z procesem restrukturyzacji.
Bieżące koszty związane z restrukturyzacją przewyższające wysokość utworzonej i wykorzystanej rezerwy.
Cena sprzedaży zbędnych aktywów restrukturyzowanego przedsiębiorstwa.
4a) Korekta In minus rezerwy, czyli rozwiązanie rezerwy o wielkość przychodów ze sprzedaży zbędnych aktywów objętych rezerwą.
Rozwiązanie niewykorzystanej rezerwy przed datą zakończenia procesu restrukturyzacji.
Rezerwa na odroczony podatek dochodowy
MSR nr 12
Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzone są w związku z odmiennością pojmowania przychodów i kosztów w prawie podatkowym i bilansowym.
Podatek dochodowy jest opłacany od dochodu, czyli nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania. Głównym celem wykonywania aktualizacji i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego jest rzetelna i jasna prezentacja sytuacji majątkowej i finansowej jednostki a w szczególności prawidłowa wycena składników majątku, kapitału i prawidłowe ujęcie wyniku netto do podziału.
W znowelizowanej Ustawie i rachunkowości wprowadzono zmiany dotyczące tworzenia rezerw i ustalaniu aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Odroczony podatek dochodowy wynika z różnicy przejściowej między wartością księgową a podatkową aktywów i pasywów a nie jak dotychczas między wynikiem finansowym a dochodem podatkowym.
IV wykład - 14.11.2009 r.
KONTRAKTY DŁUGOTERMINOWE
MSR nr 11
Zgodnie z MSR nr 11 kontrakt długoterminowy oznacza specjalnie wynegocjowany kontrakt, którego przedmiotem jest zbudowanie określonego składnika majątku trwałego lub kombinacji tych składników ściśle powiązanych lub wzajemnie zależnych.
Kontrakty dotyczą zazwyczaj długiego okresu, są wielofunkcyjne i mają złożoną strukturę. Mogą one przybierać różne postaci:
Kontrakt zawierający stałą dokładnie określoną wartość
Kontrakt zawierający stałą cenę z możliwością jej korygowania ze względu na zmiany wskaźników gospodarczych
Kontrakt zawarty na warunkach wspólnego ponoszenia kosztów przez zleceniodawcę i wykonawcę
Ze względu na przyjętą metodologię ustalania przychodów MSR nr 11 wyróżnia:
Kontrakty w cenach stałych, co oznacza kontrakt budowany przy zawarciu którego wykonawca zgadza się na stałą cenę lub stałą stawkę umowną za jednostkę produkcji np. za 1m.b. wykopu lub 1 m2 ściany
Kontrakty o cenach koszty plus, co oznacza kontrakt budowlany, na podstawie którego wykonawca otrzymuje zwrot podlegających potrąceniu powiększonych o ustalony % kosztów lub stałą opłatę.
W Polsce obu wymienionym kategoriom odpowiadają ceny ryczałtowe i ceny kosztorysowe. Przychody z kontraktu powinny obejmować wstępnie uzgodnioną kwotę z kontraktu oraz zmiany w toku realizacji umowy, roszczenia i zachęty materialne, jeśli przyniosą prawdopodobne skutki w zakresie przychodów i można je wiarygodnie określić i oszacować.
Zmiany przychodów następują w wyniku zmian instrukcji danej przez klienta co do modyfikacji zakresu robót objętych kontraktem. Zmiany te mają powodować wzrost lub spadek przychodów.
Roszczenia wykonawcy wyrażają się w kwotach, jakie chce otrzymać od klienta z tytułu zwrotu kosztów niewliczonych w cenę kontraktu np. opóźnienia prac z winy klienta, błędy w kosztorysie itp.
Zachęty materialne są dodatkowymi kwotami płaconymi wykonawcy, jeśli osiąga on lub przekracza ustalone normy wykonanych robót, np. wykonawca zrezygnował z wykonania robót.
Koszty realizacji kontraktu powinny obejmować:
Koszty odnoszące się bezpośrednio do konkretnego kontraktu
Koszty ogólnie powiązane z działalnością, o której mówi kontrakt, a które mogą odnosić się do konkretnego kontraktu, oraz inne zgodnie z warunkami kontraktu koszty, którymi obciąża się klienta.
Koszty odnoszące się bezpośrednio do konkretnego kontraktu obejmują :
Koszty robocizny związane z budową łącznie z kosztami nadzoru
Koszty materiałów zużytych do budowy
Amortyzacja maszyn i urządzeń wykorzystywanych przy realizacji kontraktu
Koszty przemieszczania maszyn, urządzeń i materiałów na miejsce budowy i z powrotem
Koszty wynajęcia maszyn i urządzeń
Koszty projektowania i pomocy technicznej bezpośrednio powiązane z kontraktem
Szacowane koszty prac gwarancyjnych oraz napraw
Roszczenia od stron trzecich
Do kosztów ogólnych powiązanych z działalnością zalicza się :
Ubezpieczenie
Koszty projektowania i pomocy technicznej niezwiązane bezpośrednio z konkretnym kontraktem
Koszty ogólne kontraktu np. przygotowanie listy płac personelu lub koszty obsługi zobowiązań
Inne koszty, którymi zgodnie z warunkami kontraktu można obciążać zamawiającego . Mogą one obejmować np. koszty administracji i koszty prac przygotowawczych, na które przysługuje zwrot zgodnie z warunkami umowy.
W praktyce wyróżnić można 4 metody ustalania wyniku finansowego z kontraktu . Są to :
Metoda wystawianych faktur
Metoda zysku zerowego
Metoda klasyczna
Metoda stopnia zaawansowania
Ad. a) Metoda wystawiania faktur polega na częściowym fakturowaniu robót. Koszt wytworzenia robót zafakturowanych wykazuje się w rachunku zysków i strat zaś produkcję w toku w bilansie. Rozwiązanie to posiada szereg mankamentów. Wobec bardzo niskich kosztorysowych stawek płac wykonawca wykazuje wyższą rentowność w pierwszym etapie budowy, gdzie udział robocizny w kosztach jest relatywnie niewielki, a materiałów w tym kosztów zaopatrzenia znaczny. Wypacza to rentowność sprzedaży danego kontraktu, gdyż prowadzi do błędów w wycenie produkcji w toku, a także stosunek cen do kosztów nie jest jednakowy dla wszystkich etapów budowy. Im większe rozproszenie prac między podwykonawcami, tym trudniej zapewnić kompletność kosztów.
Ad. b) Metoda zysku zerowego polega na uznaniu przychodów tylko do wysokości poniesionych kosztów kontraktu, które mogą być odzyskane. Oznacza to, że przez cały okres realizacji kontraktu, aż do momentu jego ostatecznego rozliczenia przedsiębiorca nie wykazuje zysku.
Ad. c) Metoda klasyczna zakłada, że przedmiotem transakcji jest kompletnie gotowy obiekt. Z chwilą ukończenia budowy następuje rejestracja sprzedaży za uzgodnioną cenę. Przez cały czas trwania kontraktu wszystkie poniesione koszty wykazuje się w bilansie, jako produkcja w toku.
Ad. d) Zgodnie z Ustawą o rachunkowości i KSR przychód z wykonania niezakończonej usługi w tym budowlanej ustala się na dzień bilansowy stosownie do stopnia zaawansowania usługi, jeżeli stopień ten można ustalić w sposób wiarygodny.Stopień zawansowania usługi mierzy się udziałem kosztów poniesionych od dnia zawarcia umowy do dnia ustalenia przychodu w całkowitych kosztach wykonania usługi liczbą przepracowanych godzin bezpośrednich wykonania usługi, na podstawie obmiaru wykonanych prac lub innych metod, odzwierciedlają one w sposób wiarygodny stopień zaawansowania usługi.
Warunkiem zastosowania metody stopnia zaawansowania jest wiarygodny pomiar poziomu zaawansowania usługi.
Przykład zastosowania metody stopnia zaawansowania przy założeniu , iż stopień ten mierzy się relacją kosztów faktycznie poniesionych do całkowitego kosztu kontraktu.
Treść |
I rok |
II rok |
III rok |
Całkowity przychód z kontraktu
|
10.000 |
10.000 |
10.000
|
Zmiana przychodu |
- |
500 |
500 |
Przychód z kontraktu po zmianach |
10.000 |
10.500 |
10.500 |
Szacowane koszty kontraktu ogółem |
8.000 |
8.400 |
8.400 |
Koszty rzeczywiście poniesione na moment bilansowy |
2.560 |
5.880 |
8.400 |
Szacowane koszty pozostające do poniesienia( 4-5) |
5.440 |
2.520 |
- |
Szacowany zysk ( 3-4 ) |
2.000 |
2.100 |
2.100 |
Stopień zaawansowania usługi na moment bilansowy(5/4) |
2560/8000 32 % |
5880/8400 70% |
100% |
Zafakturowana sprzedaż |
3.100 |
4.320 |
3.080 |
Pomiar Wyniku Finansowego w poszczególnych latach realizacji kontraktu
Treść |
Kwoty narastająco |
Kwoty uznane w latach poprzednich |
Kwoty uznane w roku bieżącym |
I rok Przychody ( 10.000x 32%) Koszty Zysk
|
3.200
2.560 640 |
-
- - |
3.200
2.560 640 |
II rok Przychody ( 10.500x7%) Koszty Zysk |
7.350
5.880 1.470 |
3.200
2.560 640 |
4.150
3.320 830 |
III rok Przychody ( 10.500x100%) Koszty Zysk |
10.500
8.400 2.100 |
7.350
5.880 1.470 |
3.150
2.520 630 |
V wykład - 28.11.2009 r.
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH (Cash flow)
Działalność operacyjna
Działalność finansowa
Działalność inwestycyjna
MSR nr 7
Ustawa o rachunkowości
Krajowy Standard Rachunkowości
Rozpatrując bilans można dowiedzieć się o zmianie stanu środków pieniężnych. Na tej podstawie można dowiedzieć się czy w stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego jest więcej czy też mniej gotówki natomiast nie wynika z tego, jakie były źródła jej pozyskania i kierunki wydatków zgodnie z ustawą o rachunkowości na potrzeby rachunku przepływów pieniężnych zalicza się:
Aktywa pieniężne w formie środków płatniczych, przez co zgodnie z prawem bilansowym rozumie się pieniądze będące w kraju prawnym środkiem płatniczym a także pełniące funkcję płatniczą weksle, czeki, czeki podróżnicze, akredytywy, polecenia wypłat, przekazy i inne dokumenty bankowe i finansowe płatne w walucie polskiej
Aktywa pieniężne w walutach obcych niebędących prawnym środkiem płatniczym oraz międzynarodowe jednostki rozrachunkowe dewiz, czyli pełniących funkcję weksli, czeków, czeków podróżniczych, polecenia wypłat, przekazów i innych dokumentów bankowych i finansowych płatnych w walutach obcych
Inne aktywa finansowe, naliczone odsetki od aktywów finansowych, jeżeli aktywa te są płatne lub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od daty ich wystawienia, nabycia lub założenia lokaty chyba, że ujmuje się je w przepływach z działalności inwestycyjnej.
Aktami prawnymi regulującymi sporządzanie rachunku przepływów pieniężnych są:
Ustawa o rachunkowości
Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 7
Krajowy Standard Rachunkowości nr 1
Celem KRS jest określenie zasad wykazywania w rachunku przepływów pieniężnych informacji o zmianie stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, jakie nastąpiły w jednostce a tym samym ułatwienie jego sporządzania oraz zapewnienie porównywalności danych.
W rachunku przepływów pieniężnych znajduje zastosowanie zarówno zasada memoriałowa jak i kasowa. Informacje zawarte w tym sprawozdaniu ułatwiają i pozwalają na prawidłowe przewidywanie wystąpienia przepływów pieniężnych w przyszłości.
Niekiedy może wystąpić niezgodność sumy przepływów pieniężnych netto i zmiany stanu środków pieniężnych wynikającej z bilansu. W takim przypadku konieczne jest dla potrzeb rachunku przepływów pieniężnych przeklasyfikowanie pewnych kategorii krótkoterminowych aktywów finansowych do środków pieniężnych. W dodatkowej informacji i objaśnieniach należy wyjaśnić przyczyny różnic między kwotą zmiany stanu środków pieniężnych wykazaną w bilansie i wykazaną w rachunku przepływów pieniężnych.
Rachunek przepływów pieniężnych ujmuje oddzielnie przepływy netto z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.
Działalność operacyjna jest to podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności niezaliczone do działalności inwestycyjnej.
Działalność inwestycyjna (lokacyjna) jest to działalność, której przedmiotem jest zakup lub sprzedaż rzeczowych aktywów trwałych ( środków trwałych), środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, długoterminowych inwestycji, krótkoterminowych aktywów finansowych z wyjątkiem środków pieniężnych i ich ekwiwalentów oraz związane z nimi pieniężne koszty i korzyści z wyjątkiem dotyczących podatku dochodowego.
Działalność finansowa jest to działalność, której celem jest pozaoperacyjne pozyskiwanie źródeł finansowania, lub ich spłata, oraz związane z tym pieniężne koszty i korzyści z wyjątkiem dotyczących podatku dochodowego. Występowanie przepływów pieniężnych w działalności finansowej powoduje zmiany rozmiarów i relacji kapitału własnego i zadłużenia finansowego jednostki (jeżeli jednostka korzysta z obcych źródeł finansowania).
Zgodnie ze znowelizowaną Ustawą o rachunkowości Rachunek Przepływów Pieniężnych można sporządzać metodą bezpośrednią lub pośrednią , przy czym określenie metoda oznacza sposób prezentacji informacji finansowej o przepływach działalności operacyjnej , a nie technikę obliczeń prowadzących do określenia sposobu prezentacji .
Dane dotyczące przepływów z działalności operacyjnej prezentuje się metodą bezpośrednią lub pośrednią.
Metoda bezpośrednia polega na wykazywaniu w ramach działalności operacyjnej wpływów i wydatków podstawowych tytułów. Są to: wpływy ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, wpływy z tytułu honorariów, praw autorskich , opłat i innych przychodów operacyjnych
Wydatki z tytułu zapłaty za dostarczone towary , materiały ,surowce , energię i usługi służące realizacji działalności operacyjnej jednostki, wydatki na wynagrodzenia dla pracowników oraz inne świadczenia, wpływy i wydatki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, wydatki z tytułu podatku dochodowego i innych podatków i opłat o charakterze publiczno prawnym , wpływy i wydatki z tytułu kontraktów zawieranych w cel odsprzedaży , jeżeli są one elementem działalności operacyjnej jednostki .
Kwoty wymienionych wpływów i wydatków w rachunku przepływów pieniężnych sporządzanym metoda bezpośrednią są wykazywane, jako odrębne pozycje a następnie zagregowane są do kwoty przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej.
Metoda pośrednia za punkt wyjścia w ustalaniu wielkości przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej przyjmuje wynik finansowy netto.
Wartość wyniku finansowego koryguje się następnie o pozycje niepieniężne, które dotyczą działalności operacyjnej, pozycje niepowodujące zmian w gotówce lub jej ekwiwalentach „in plus” lub „in minus” oraz o wyniki z działalności pozaoperacyjnej.
Bez względu na rodzaj zastosowanej metody ostateczna wartość przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej pozostaje taka sama, inne są jednak informacje wykazywane przy użyciu każdej z nich. Obie metody odnoszą się wyłącznie do działalności operacyjnej , pozostałe pozycje sprawozdania , jak również saldo końcowe środków pieniężnych pozostają takie same bez względu na rodzaj zastosowanej metody .
Dane dotyczące przepływów z działalności inwestycyjnej i finansowej prezentuje się zawsze metodą bezpośrednią.
Wybór metody jest kwestią otwartą, należy jednak pamiętać o zasadzie ciągłości metod. Jeżeli jednostka wybierze metodę bezpośrednią nie może bez istotnych powodów w następnym okresie sprawozdawczym wrócić do metody pośredniej.
Kierownik jednostki przy wyborze metody powinien kierować się specyfiką działalności jednostki, oczekiwaniem użytkowników informacji finansowych, potrzebami zarządu jednostki, możliwością uzyskania wiarygodnych danych, możliwościami rozbudowy ewidencji księgowych dla uzyskania danych niezbędnych do sporządzenia prezentacji i analizy rachunku przepływów pieniężnych i wymogami innych niż ustawa o rachunkowości aktów prawnych oraz regulacji środowiskowych.
Do głównych zalet metody bezpośredniej należą: prostota, łatwość czytania, interpretacji.
W przypadku metody pośredniej dużo trudniej jest zinterpretować znaczenie korekt memoriałowych, wyniku finansowego oraz określić ich wpływ na Cash flow w jednostce.
Głównymi zaletami metody pośredniej w myśl KSR nr 1 są:
Dostępność informacji o relacjach między wynikiem finansowym netto a przepływami pieniężnymi netto z działalności operacyjnej istotne w analizie danych za okresy przeszłe
Powiązanie pozycji rachunku przepływów pieniężnych z pozycjami bilansu oraz rachunku zysków i strat
Możliwość w większości jednostek sporządzenia rachunku przepływów pieniężnych bez większej rozbudowy ewidencji księgowej.
Do działalności inwestycyjnej zalicza się w szczególności następujące rodzaje wydatków i wpływów:
Wydatki z tytułu zakupu, montażu, uruchomienia składników aktywów trwałych
Wpływy ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych , inwestycji w nieruchomości jak też aktywów finansowych
Wpływy i wydatki z tytułu udzielania i zwrotu krótkoterminowych i długoterminowych pożyczek udzielonych innym jednostkom
Wydatki z tytułu zaliczek dotyczących działalności inwestycyjnej oraz wpływy ze zwrotu tych zaliczek
Wydatki i wpływy z tytułu pochodnych instrumentów finansowych
Wydatki i wpływy z tytułu pieniężnych kosztów i korzyści dotyczących działalności inwestycyjnej np. otrzymane dywidendy lub odsetki od lokat.
Do działalności finansowej zalicza się wpływy i wydatki związane zarówno z pozyskaniem jak i spłatą własnych i obcych źródeł finansowania.
Do działalności finansowej zalicza się w szczególności następujące rodzaje wpływów i wydatków :
Wpływy z tytułu udziałów (akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału
Płatności na rzecz właścicieli akcji lub udziałów jednostki z tytułu ich wykupu i zwrot dopłat do kapitału
Zaciągnięcie i spłatę kredytów i pożyczek łącznie ze zrealizowanymi różnicami kursowymi
Wydatki z tytułu podziału zysku
Wpływy z emisji z tytułu krótko i długoterminowych dłużnych instrumentów finansowych
Wydatki poniesione przez korzystającego na spłatę zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego
Zapłacone odsetki, prowizje bankowe i inne pieniężne koszty lub korzyści związane bezpośrednio z pozyskaniem kapitału.
Przepływy (wpływy i wydatki) w rachunku przepływów pieniężnych dotyczące niektórych operacji mogą być wykazywane w kwotach netto a więc skompensowane ze sobą. W większości przypadków wpływy i wydatki wymagają oddzielnego wykazania gdyż zwiększa się wartość poznawcza przepływów pieniężnych.
VI wykład - 12.12.2009 r.
INFORMACJE DODATKOWE (DOT. ZMIAN W KAPITAŁACH WŁASNYCH, SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI)
Kapitał własny odpowiada aktywom netto jednostki tj. majątkowi pomniejszonemu o zobowiązania. Sprawozdanie to pojawiło się w znowelizowanej Ustawie o rachunkowości obowiązującej od 1.01.2002 r. Sprawozdanie to sporządzają tylko te jednostki, których działalność gospodarcza podlega badaniu przez biegłego rewidenta. Głównym celem tego sprawozdania jest dostarczenie informacji o zmianach, jakie zaszły w kapitale własnym oraz w składnikach kapitału własnego w bieżącym oraz poprzednim roku obrotowym. Dzięki temu sprawozdaniu możliwa jest ocena dynamiki i struktury zmian, które dotyczą aktywów netto, dla których są one źródłem finansowania oraz przychodów i kosztów, które wpływają na wynik finansowy.
W skład kapitału własnego wchodzą:
Kapitał (fundusz) podstawowy
Kapitał zapasowy
Kapitał z aktualizacji wyceny
Kapitał rezerwowy
Wynik finansowy netto z lat ubiegłych
Wynik finansowy netto roku obrotowego
Podstawowym pojęciem związanym z tym sprawozdaniem jest kapitał (fundusz) własny. Kapitał własny pełni w przedsiębiorstwie szereg funkcji. Do najważniejszych należą:
Funkcja założycielska -powstanie przedsiębiorstwa uzależnione jest od wniesienia kapitału
Funkcję finansową - kapitał własny traktowany jest, jako źródło pokrycia strat
Funkcję gwarancyjną - stanowi on zabezpieczenie dla wierzycieli podczas ubiegania się o kapitały obce
Funkcję wyrównawczą - rezerwy kapitałowe, które posiada przedsiębiorstwo umożliwiają pokrycie bieżących strat oraz wypłatę dywidend
Funkcję pomiarową - wielkość kapitału własnego jest podstawą do wypłaty dywidendy.
Kapitał zakładowy w spółce akcyjnej tworzony jest według wartości nominalnej akcji. Może on być wniesiony w postaci wkładów pieniężnych lub niepieniężnych tzw. aportu. Nie ma obowiązku aby był on pokryty w całości przed zarejestrowaniem spółki, jednak akcje, które zostały objęte z wkładów niepieniężnych zostają imiennymi do momentu aż sprawozdanie finansowe za dany rok obrotowy za który nastąpiło pokrycie akcji zostanie zatwierdzone przez zwyczajne zgromadzenie akcjonariuszy.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością musi posiadać kapitał zakładowy wnoszony przez wspólników. Kapitał ten dzieli się na udziały, które mogą mieć równą lub nierówną wysokość. Kodeks handlowy nie wymaga żadnej urzędowej oceny aportu z spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Oznacza to, że sami wspólnicy decydują o tym, ile udziałów i o jakiej wartości otrzyma wspólnik w zamian za wniesiony aport. Z chwilą zawarcia umowy sp.z o.o powstaje sp.z o. o w organizacji. Z chwilą wpisu do rejestru spółka w organizacji staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.
Pozycjami korygującymi wielkość kapitału własnego są:
Należne, lecz niewniesione wpłaty na poczet kapitału
Akcje własne do zbycia
Należne wpłaty na kapitał podstawowy występują w spółce akcyjnej. Wynika to z faktu, że kodeks handlowy dopuszcza możliwość wydania akcji przed ich pełnym pokryciem, ale pod warunkiem, że zostaną one pokryte w całości nie później niż przed upływem roku od zarejestrowania spółki. W przypadku akcji obejmowanych za wkłady niepieniężne i zostaną spłacone prze zarejestrowaniem spółki, co najmniej w ¼ ich wartości nominalnej. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie występują należne, lecz niewniesione wpłaty na rzecz kapitału własnego.
Udziały (akcje) własne nie mogą być nabywane przez spółki akcyjne. Zakaz ten nie dotyczy następujących sytuacji:
Akcje te są przejmowane w celu zapobieżenia bezpośrednio zagrażającej spółce poważnej szkodzie
Nabyciu akcji, które mają być zaoferowane do nabycia pracownikom lub osobom, które były zatrudnione w spółce lub spółkom z nią powiązanych przez okres, co najmniej 3 lat
Nabyciu akcji nieodpłatnie - w celu ich umorzenia
Nabycia akcji w drodze egzekucji celem zaspokojenia roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z majątku akcjonariuszy
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością podobnie jak spółka akcyjna nie może nabywać, obejmować ani przyjmować w zastaw własnych udziałów poza przypadkami, gdy spółka nabywa własne udziały w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika i w celu umorzenia udziałów. Udziały (akcje własne) wprowadza się do ksiąg w cenie nabycia. W sytuacji nabycia udziałów (akcji) mogą pojawić się różnice pomiędzy wartością udziałów wprowadzonych do ksiąg a ceną ich sprzedaży.
Wartość udziałów wprowadzonych do ksiąg a ich wartość nominalną, która podlega umorzeniu
Zgodnie z interpretacją MSR nie należy ujmować zysków ani strat z tytułu sprzedaży lub umorzenia akcji własnych w Rachunku Zysków i Strat lecz prezentować w sprawozdaniu finansowym jako zmianę w kapitale własnym.
Kapitał zapasowy
Spółka akcyjna ma obowiązek dokonywania odpisów zysku netto na kapitał zapasowy w wysokości niemniejszej niż 8% rocznie do czasu aż kapitał ten nie osiągnie przynajmniej 1/3 kapitału zakładowego. Kapitał zapasowy zwiększa się w spółce akcyjnej o:
Nadwyżki osiągane przy wydawaniu akcji powyżej ich wartości nominalnej po pokryciu kosztów emisji akcji
O dopłaty, które akcjonariusze wnoszą w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich akcjom
Zysk netto przeznaczony na kapitał zapasowy ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość
Kapitał z aktualizacji wyceny zlikwidowanych środków trwałych
Dodatnie różnice między wynagrodzeniem za umorzone akcje a ich wartością nominalną, gdy umorzenie następuje drogą obniżenia kapitału zakładowego.
Kapitał z aktualizacji wyceny powstał w 1994 roku. Powstaje on z tytułu różnicy wyceny wartości netto środków trwałych powstałych w wyniku aktualizacji wyceny dokonywanej na podstawie odrębnych przepisów. Wartość ta nie może być przeznaczona do podziału. Na kapitał z aktualizacji wyceny odnosi się również wzrost wartości inwestycji zaliczonych do aktywów trwałych do poziomu cen rynkowych. Kapitał z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych ulega zmniejszeniu również na skutek sprzedaży inwestycji długoterminowych oraz poprzez przekwalifikowanie ich do inwestycji krótkoterminowych. Kapitał z aktualizacji wyceny może ulec zmniejszeniu w momencie pojawienia się zagrożenia kontynuacji działalności jednostki. Wówczas jednostka ma obowiązek utworzyć rezerwę na przewidywane dodatkowe koszty i straty, które mogą być spowodowane utratą lub zaniechaniem zdolności do kontynuacji działalności.
15