Dochodowa elastyczność popytu
Dochodowa elastyczność popytu - reakcja popytu na zmianę dochodu, miernikiem tej reakcji jest współczynnik dochodowej elastyczności popytu, który ma postać:
gdzie:
Ed(i) - dochodowa elastyczność popytu
Δd - przyrost popytu
d - wielkość popytu,
Δi - przyrost dochodu,
i - wielkość dochodu
Dochodowa elastyczność popytu jest relacją między procentową zmianą popytu a procentową zmianą dochodów nabywców. Mówi nam ona, o ile procent zmieni się popyt, jeżeli dochody nabywców zmienią się o 1%.
Współczynnik dochodowej elastyczności popytu
Przykłady
Jeżeli dla markowych perfum DEP (doch. elastyczność popytu) jest równa 5 - to zwiększenie się dochodu nabywców o 5%, spowoduje wzrost popytu na perfumy o 25%. Markowe perfumy to dobro luksusowe.
Jeżeli dla wyrobu czekoladopodobnego DEP równe jest -2 - to zwiększenie się dochodów nabywców o 40% spowoduje spadek popytu na ten wyrób o 80%. Stanie się tak dlatego, że większość gospodarstw domowych uzna, że teraz stać ich na kupno prawdziwej czekolady, która jest droższa.
Jeżeli dla chleba DEP jest równe 0.05 - to zmniejszenie się dochodów nabywców o 20% spowoduje spadek popytu na chleb tylko o 1%. Tak mała zmiana spowodowana jest tym, że chleb jako produkt pierwszej potrzeby musi być kupowany, ponieważ potrzeba wyżywienia musi być zaspokojona - spadek dochodów nie zmieni znacząco tej sytuacji. Wynika to również z Prawa Engla, że wraz ze wzrostem dochodu - gospodarstwa wydają procentowo coraz mniejszą ilość pieniędzy na żywność. Można sobie jednak wyobrazić sytuację - gdzie dla bardzo niskiego poziomu dochodu DEP będzie większy niż 1. Stanie się tak wówczas gdy będziemy rozpatrywać bardzo mały dochód, który nie wystarcza do zaspokojenie podstawowych potrzeb. Jest to jednak sytuacja ekstremalna.
SUMA WYDATKOW-
Iloczyn nabywanej ilości dobra i jego ceny
ELASTYCZNOSC PODAZY-
Elastyczność podaży jest miarą względnej zmiany podaży wywołanej względną zmianą określonego czynnika wpływającego na podaż. Informuje o wrażliwości podaży na zmiany czynników ją kształtujących.
Dana jest wzorem:
gdzie:
εxS - elastyczność podaży względem czynnika x
ΔS - przyrost podaży
S - wielkość podaży
Δx - przyrost czynnika x
x - wartość czynnika x
Podaż dobra lub usługi jest elastyczna, gdy ilość oferowanych do sprzedaży dóbr lub usług może być łatwo i szybko zmieniona. Jest to prawdą w odniesieniu do wielu dóbr przemysłowych.
Podaż jakiegoś dobra lub usługi jest nieelastyczna, gdy nie może być ona łatwo i szybko zmieniona. Jest to prawdą w przypadku podaży pracy na stanowisku wymagającym długiego czasu kształcenia.
Rodzaje elastyczności podaży]
Paradoks Giffena
Paradoks Giffena - sytuacja ekonomiczna, w której popyt na dane dobro wzrasta pomimo wzrostu ceny. Sytuacja taka ma miejsce przy bardzo niskich dochodach konsumentów i przy wzroście cen dóbr niższego rzędu, zwanych dobrami Giffena. Cena dobra Giffena jest relatywnie niższa od innych substytutów lub dane dobro nie posiada bliskich substytutów (np. chleb), dlatego popyt rośnie.
Paradoks Giffena jest jednym z dwóch (obok paradoksu (efektu) Veblena) przypadków w mikroekonomii, zaprzeczających działaniu krzywej popytu (wg której wzrost ceny danego dobra powoduje spadek popytu na to dobro).
Mieszana elastyczność popytu
Mieszana elastyczność popytu - procentowa zmiana popytu na dobro (usługę) x w reakcji na procentową zmianę ceny dobra (usługi) y. Mieszana elastyczność popytu istnieje ponieważ dane dobro (usługa) uzależnione jest również od cen innych dóbr (usług). Miernikiem tej reakcji jest współczynnik mieszanej (krzyżowej) elastyczności popytu, który ma postać:
gdzie:
Edx(py) - mieszana elastyczność popytu,
- procentowa zmiana popytu na dobro (usługę) x,
- procentowa zmiana ceny dobra (usługi) y.
Mieszana (krzyżowa) elastyczność popytu jest relacją między procentową zmianą popytu na dobro (usługę) x a procentową zmianą ceny dobra (usługi) y. Mówi nam ona, o ile procent zmieni się popyt dobra (usługi) x, jeżeli ceny dobra (usługi) y zmienią się o 1%.
Współczynnik mieszanej elastyczności popytu
jeżeli rozważamy dobra substytucyjne, to przed współczynnikiem elastyczności stawiamy znak "+" (wzrostowi ceny dobra y towarzyszy wzrost wielkości popytu na dobro x, pod warunkiem, że jego cena zostanie niezmieniona, będzie spadać lub rosnąć wolniej niż cena dobra y), zmiany popytu na dobro (usługę) x i ceny dobra (usługi) y są jednokierunkowe,
jeżeli rozważamy dobra komplementarne, to przed współczynnikiem elastyczności stawiamy znak "-" (wzrostowi ceny dobra y towarzyszy spadek wielkości popytu na dobro x, zarówno przy założeniu niezmienności ceny jak i bez niego), zmiany popytu na dobro (usługę) x i ceny dobra (usługi) y są różnokierunkowe.
Elastyczność popytu
Elastyczność popytu - relacja między wyrażoną w procentach zmianą popytu, a wyrażoną w procentach zmianą czynnika, który tę zmianę wywołał. Elastyczność popytu można określić tylko w odniesieniu do tych czynników kształtujących popyt, które da się zmierzyć. Informuje o wrażliwości popytu na zmiany czynników go kształtujących zewnętrznych i wewnętrznych.
Dana jest wzorem:
gdzie:
εxD - elastyczność popytu względem czynnika x
ΔD - przyrost popytu
D - wielkość popytu
Δx - przyrost czynnika x
x - wartość czynnika x
Popyt jest elastyczny, gdy
- niewielka zmiana czynników kształtujących popyt skutkuje znaczną zmianą wielkości popytu.
Popyt jest nieelastyczny (sztywny), gdy
- nawet znacząca zmiana determinantów powoduje jedynie niewielkie zmiany wielkości popytu.
Gdy
, to mamy do czynienia z elastycznością jednostkową (inne określenia: neutralna, wzorcowa, proporcjonalna) - względne zmiany determinantu odpowiadają względnym zmianom popytu.
Jeżeli
, wówczas popyt jest doskonale nieelastyczny (doskonale sztywny) - zmiany determinantu nie mają wpływu na wysokość popytu.
Elastyczność może też przyjmować wartość
- oznacza to, że popyt jest doskonale elastyczny i że przy danej wielkości determinantu może przyjmować dowolne wartości.
Oprócz różnych poziomów natężenia elastyczność popytu charakteryzuje się także zwrotem. Zależność popytu od determinantów może być wprost, lub odwrotna. Oznacza to, że dla każdego z wymienionych powyżej stopni elastyczności
może przyjmować także wartości ujemne.
Mechanizm rynkowy
Gdy popyt D się zmniejsza, producenci ograniczają podaż S i obniżają ceny. Efektem jest ustalenie się nowej równowagi rynkowej
Mechanizm rynkowy - proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu (D) i podaży (S), poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P).
W ujęciu procesowym, mechanizm rynkowy jest grą popytu i podaży, która prowadzi do obiektywnej wyceny poszczególnych towarów i zrównoważenia rynku, czyli zrównania się oferowanej ilości towaru z ilością pożądaną.
Jeżeli popyt na jakieś dobro przewyższa podaż, wówczas nabywcy są skłonni płacić za nie więcej. Gdy przejawiają tę skłonność na rynku, cena tego dobra rośnie. Wzrost ceny skłania natomiast producentów do zwiększenia jego produkcji, co doprowadzi w końcu do zrównania podaży z popytem.
Jeżeli w sytuacji równowagi rynkowej wystąpią okoliczności, których skutkiem będzie ograniczenie popytu na dane dobro (np. zmiana gustów konsumentów), wówczas nie wszystkie produkowane towary znajdą nabywców. Skłoni to część producentów do zmniejszenia produkcji i obniżenia ceny, celem zachęcenia części konsumentów do zakupu większych ilości towarów. Efektem będzie ustalenie się równowagi rynkowej przy niższym poziome produkcji i niższej cenie.
Elastyczność cenowa popytu
Elastyczność cenowa popytu jest to stosunek względnej (procentowej) zmiany wielkości popytu do względnej( procentowej) zmiany czynnika, który tę zmianę wywołał, czyli zmiany ceny danego dobra bądź usługi. Można ją określić tylko w stosunku do czynników mierzalnych.
Wyróżnia się trzy główne typy elastyczności cenowej popytu: prostą, mieszaną i dochodową, jednak prosta cenowa elastyczność popytu jest stosowana najczęściej, dlatego też gdy mówi się o elastyczności popytu bez podania przymiotników, ma się na myśli ten typ elastyczności.
Wzór na elastyczność cenową popytu wygląda następująco:
gdzie:
Ec - współczynnik cenowej elastyczności popytu
Δp - przyrost wielkości popytu na skutek zmiany ceny
p- dotychczasowa wielkości popytu na dane dobro przy cenie c
Δc- przyrost ceny danego dobra
c- dotychczasowa cena danego dobra
Znak (-) we wzorze stosuje się w celu uniknięcia wyniku ujemnego , który wynika z odwrotnej zależności między ceną a wielkością popytu. Współczynnik Ec informuje o sile reakcji konsumenta na rynku na zmieniające się ceny dóbr i usług i przyjmuje wartości z przedziału od zera do nieskończoności. </div>
Interpretacja
Rysunek wyzej pokazuje efekty przesunięcia krzywej podaży przy dwu różnie położonych krzywych popytu (d i D'). Krzywa D' jest bardziej elastyczna niż krzywa D. Innymi słowy, określonej zmianie ceny odpowiada na krzywej D' większa zmiana nabywanej i sprzedawanej ilości produktu aniżeli na krzywej D.
Załóżmy, że początkową krzywą podaży jest krzywa S1, która przecina obydwie krzywe popytu w punkcie a, przy cenie P1 i ilości Q1. Obecnie krzywa podaży przesuwa się do położenia S2. W przypadku mniej elastycznego popytu, opisanego krzywą D, następuje stosunkowo duży wzrost ceny (do poziomu P2), połączony ze stosunkowo niewielkim spadkiem sprzedawanej ilości (do Q2). Rysunek osiąga nową równowagę w punkcie b. Gdy popyt jest bardziej elastyczny, czemu odpowiada krzywa popytu D', nastąpi niewielki wzrost ceny (do poziomu P3), połączony ze stosunkowo dużym spadkiem wielkości sprzedaży (do Q3). Równowaga na rysunku osiągnięta zostanie w punkcie c. (J. Sloman 2001, s.60-61)
Długi okres-
Okres niezbędny do pełnego przystosowania się nabywcow do nowej ceny
Udział w budzecie-
Udział wydatków na określone dobro w całości wydatkow
Dobro zwykle (normalne)-
Dobro o dodatniej elastyczności popytu
Dobro niezbędne-
Dobro o elastyczności dochodowej popytu niższej od 1
Dobra substytucyjne (substytuty)-
Tak nazywane dobra charakteryzuja się tym,ze wzrostowi ceny jednego z nich towarzyszy zwykle zwiekszenie popytu na drugie dobro
Popyt o elastyczności cenowej rownej jedności-
Wielkość wydatków nie zmienia się po obniżeniu (lub podniesieniu) ceny;cenowa elastyczność popytu rowna -1
Krótki okres-
Okres w którym trwaja jeszcze przystosowania nabywcow do ceny
Dobro niższego rzedu-
Dobro o ujemnej elastyczności dochodowej popytu
Dobra komplementarne-
Dobra charakteryzujące się tym ze wzrostowi ceny jednego z nich towarzyszy zwykle zmniejszenie popytu na drugie dobro
Dobro luksusowe-
dobro o elastyczności dochodowej popytu większej od 1
WSZYSTKO O POPYCIE-
Popyt (ang. demand) - funkcja przedstawiająca kształtowanie się relacji pomiędzy ceną dobra (towary i usługi), a ilością (liczbą sztuk) jaką konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację rynkową (ceteris paribus). Wykresem tej funkcji jest tzw. krzywa popytu. Należy zwrócić uwagę na różnicę pomiędzy "popytem", a "wielkością popytu". Popyt to cała funkcja, natomiast wielkość popytu to ilość dobra, jaką konsumenci chcą nabyć przy zadanej cenie. "Wielkość popytu przy cenie p" jest więc konkretnym elementem funkcji, któremu na krzywej popytu odpowiada jeden punkt.
Krzywa popytu
Prawo popytu
Przy ceteris paribus, wraz ze wzrostem ceny danego dobra, zmaleje zapotrzebowanie na dobro, a wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie wzrośnie.
Wielkość popytu - ilość dobra, które konsumenci zechcą zakupić w określonym czasie (np. w ciągu tygodnia, miesiąca, roku) po danej cenie.
Dwojakie ujęcie popytu
Popyt można rozpatrywać dwojako, w ujęciu: mikroekonomicznym i makroekonomicznym. W pierwszym ujęciu z wymienionych rozróżniamy:
W wyżej wymienionych przypadkach rozmiar popytu jest mierzony w jednostkach fizycznych. W ujęciu makroekonomicznym rozróżniamy:
popyt globalny (zagregowany) - określa wielkość popytu na wszystkie dobra lub ich określone grupy ze strony wszystkich nabywców.
W wyżej wymienionym przypadku rozmiar popytu jest mierzony wartościowo przy określonym ogólnie poziomie cen.
Przedstawianie popytu
Popyt możemy przedstawić w postaci:
tabeli - zestawienie różnych możliwych cen danego dobra i odpowiadających mu rozmiarów popytu,
Rodzaje popytu
Popyt efektywny - chęć nabycia towaru poparta jest posiadaniem odpowiedniego ekwiwalentu.
Popyt potencjalny - oznacza pragnienie nabycia określonego dobra nie poparte możliwościami dochodowymi.
W przypadku poprawy sytuacji dochodowej nabywcy popyt potencjalny może się przekształcić w popyt efektywny.
ze względu na rodzaj dobra:
popyt substytucyjny
popyt komplementarny
popyt sztywny (nieelastyczny) - zmiana ceny nie wywołuje zmian popytu
popyt elastyczny
popyt neutralny
Czynniki kształtujące wielkość popytu (determinanty popytu)
Związane z rynkiem:
przewidywania co do kształtowania się cen w przyszłości,
Nie związane z rynkiem (pozarynkowe):
preferencje konsumentów:
upodobania i przyzwyczajenia,
liczba ludności,
struktura wiekowa konsumentów,
struktura płciowa konsumentów,
stan cywilny,
poziom wykształcenia,
wyznanie,
warunki klimatyczne,
pora roku,
poziom zamożności,
sytuacja gospodarcza,
sytuacja polityczna.
… I O PODAŻY
Podaż
Podaż (ang. supply) to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej cenie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację na rynku (ceteris paribus). Zależność między ceną a podażą przedstawia krzywa podaży.
Prawo podaży
Przy ceteris paribus, podaż danego towaru się zwiększa, jeśli wzrasta jego cena, natomiast obniżaniu się ceny towarzyszy spadek wielkości podaży. Poziom podaży, tak jak poziom popytu nie zależy tylko od ceny towaru.
Czynniki kształtujące wielkość podaży (Determinanty podaży)
cena danego dobra, czyli ilość pieniędzy jaką producent otrzymuje ze sprzedaży każdej jednostki tego dobra
liczba producentów na danym rynku
oczekiwania dotyczące zmian cen
wielkość rezerw
czas, jakim dysponują producenci
Mikroekonomia jest dziedziną ekonomii zajmującą się badaniem zachowania indywidualnych konsumentów, przedsiębiorstw i rynków. Jest to nauka zajmująca się szczegółową analizą podejmowanych przez jednostki decyzji dotyczących zakupu i sprzedaży towarów.
W badaniach mikroekonomicznych gospodarkę danego kraju bądź regionu traktuje się jako zbiór podmiotów, nie zaś jako jeden organizm (jak w makroekonomii). W silnym obecnie nurcie ekonomii neoklasycznej spotykamy prawie wyłącznie matematyczne (statystyczne, analityczne) modele zachowań zbiorów podmiotów, np. konsumentów, przedsiębiorstw, instytucji publicznych itd.
Makroekonomia - dziedzina ekonomii posługująca się wielkościami agregatowymi (zbiorczymi, dotyczącymi całej gospodarki) do badania prawidłowości występujących w gospodarce jako całości.
Przedmiotem zainteresowania makroekonomii jest przede wszystkim tworzenie i podział dochodu narodowego, a także zagadnienia związane między innymi z inflacją, bezrobociem, inwestycjami, bilansem płatniczym i handlowym, z uwzględnieniem polityki pieniężnej banku centralnego oraz polityki gospodarczej państwa.Makroekonomia bada gospodarkę, zarówno narodową jak i światową, jako ogół zależności, występujących między najważniejszymi agregatami gospodarczymi, takimi jak: łączny (globalny) popyt i podaż produktów i usług, średni poziom cen, poziom zatrudnienia, wielkość konsumpcji i inwestycji, czy dochody i wydatki budżetu państwa.Poprzez taką analizę makroekonomia określa związki przyczynowo-skutkowe między zjawiskami gospodarczymi, a także prognozuje tendencje rozwojowe całego systemu gospodarczego. Dzięki temu makroekonomia tworzy podstawy teoretyczne i formułuje przesłanki dla polityki państwa przede wszystkim w zakresie skutecznego osiągania celów gospodarczych takich jak wzrost gospodarczy, stabilny poziom cen czy równowaga bilansów zagranicznych. Ze względu jednak na szerokie zainteresowania makroekonomii i globalne uwarunkowania zależności gospodarczych, teorie makroekonomiczne muszą uwzględniać także inne dziedziny polityki państwa, jak polityka zagraniczna, obronna czy wewnętrzna kraju.
Wyszukiwarka