protetyka wyklady 1-9 - protezy calkowite, stomatologia


WYKŁAD 1

Rehabilitacja protetyczna rozumiana jako odbudowa ciągłości łuków zębowych, przez co odtwarza się ich czynność oraz wygląd zewnętrzny twarzy pacjenta- obejmuje również rehabilitację psychiczną i socjalną.

Dzięki rekonstrukcji łuków zębowych odbudowuje czynność żucia i mowy, poprawę odżywienia organizmu.

Korzystny wygląd twarzy - istotne znaczenie dla wzajemnych stosunków międzyludzkich i kontaktów osobistych, poprawa samopoczucia, przywraca aktywność zawodową.

Wg Majewskiego główne cele współczesnej protetyki to ,,rehabilitacja poprzez morfologiczną rekonstrukcję tkanek utraconych z równoczesnym przywróceniem uszkodzonych funkcji żucia i artykulacji dźwięków, poprawa estetyki twarzy, profilaktyka w odniesieniu do tkanek u.s. i całego organizmu , ma pozytywny wpływ na psychikę pacjenta dzięki właściwej realizacji wymienionych celów”.

Celem każdego leczenia protetycznego jest możliwie najlepsze odtworzenie funkcji u.s.

DIAGNOSTYKA NARZĄDU ŻUCIA

Leczenie protetyczne powinno być poprzedzone diagnostyką narządu żucia , opartą na wnikliwym badaniu podłoża protetycznego i ocenie jego warunków w powiązaniu z ogólnym stanem zdrowia i psychologicznymi potrzebami pacjenta

Na podstawie zgromadzonych informacji można sformułować plan leczenia dostosowany do indywidualnych warunków miejscowych miejscowych i równocześnie uzależnić od ogólnego stanu zdrowia pacjenta, jego osobowości i psychologicznych pobudek skłaniających go do szukania pomocy w gabinecie stomatologicznym.

Postępowanie diagnostyczne zawiera 4 elementy:

1. wywiad

2. badanie zewn- i zewnątrzustne

3. analiza modeli diagnostycznych

4. analiza zdjęć radiologicznych zachowanego uzębienia

Wywiad

- ogólny stan zdrowia

- aktualne leczenie

- obecne dolegliwości

- stosunek do poprzedniego leczenia protetycznego

- oczekiwania odnośnie rodzaju i jakości przyszłego leczenia protetycznego

Dla potrzeb stomatologicznych najważniejsza jest odpowiedz na 3 pytania:

- Jakie są główne skargi pacjenta?

- Jakie są powody zgłoszenia do lekarza?

- Jakie są jego oczekiwania?

Odpowiedzi mają znaczenie podczas dalszego leczenia stomatologicznego.

Celem anamnezy powinno być:

- zebranie informacji dotyczących uprzedniego leczenia

- znalezienie czynników, które mogą wpłynąć na powodzenie leczenia

- ustalenie ewentualnych chorób, które mogą wpłynąć na stan us.

Badanie kliniczne

- analiza aspektów zewnątrzustnych

- ocena struktur zewnątrzustnych

- badanie przesiewowe wykonane z użyciem

badań lub testów

Klinicysta prowadzi badanie za pomocą swoich zmysłów: wzrokiem, dotykiem, słuchem, węchem.

A) badanie zewnątrzustne

zasada- symetryczne porównanie strony prawej i lewej

- badanie mięśni

- badanie ssż

- palpacyjne

- od str. przewodu słuchowego zewn.

- badanie fonendoskopem

- badanie ruchomości (objawy słuchowe)

- badanie węzłów chłonnych

B) badanie wewnątrzustne

- badanie jamy ustnej z uzębieniem

- zęby- jakość , liczba , rozmieszczenie, rodzaj zgryzu , kontakty zwarciowe

- przyzębie

- tkanki miękkie- błona śluzowa, przyczepy więzadeł i mięśni, przedsionek jamy ustnej, dno jamy ustnej, język

- ocena higieny j.u.

- analiza bezzębnych wyrostków i ich wzajemne położenie

- stan zębów

- analiza stosunków okluzyjnych

- ocena użytkowych protez w aspekcie ich dalszej przydatności ewentualnie wymiany

Modele diagnostyczne

Niesłusznie nazywane wstępnymi lub orientacyjnymi dostarczają cennych informacji pomocnych w zaplanowaniu leczenia. Powinny by starannie odlane, umocowane w artykulatorze- nieodzowne przy projektowaniu skomplikowanych uzupełnień

Na modelach oceniamy:

- rodzaj zgryzu, okluzję

- jakość filarów:

- długość

- wysokość

- nachylenie

- przesunięcia

Badanie radiologiczne

- celowane

- pantomografia

- radiowizjografia cyfrowa

- TK

- MR

Badanie rtg uzębienia stanowi końcowy element procedury diagnostycznej . Pozwala na ocenę danych zebranych z wywiadu , badania zewnątrzustnego i ocenę modli diagnostycznych.

Analiza zdjęć rtg umożliwia:

- stwierdzenie głębokiej próchnicy

- zmian okołowierzchołkowych

- jakości leczenia endodontycznego

- ocenę podłoża kostnego

Ustalenie diagnozy i wyznaczenie planu rehabilitacji protetycznej musi obejmować rozważenie procedur:

- ustalenie prawidłowego statusu tkanek przyzębia

- odbudowa poszczególnych zębów

- przywrócenie prawidłowych, harmonijnych stosunków zwarciowych

- uzupełnienie niektórych braków zębowych z zastosowaniem protez stałych

- uzupełnienie innych braków zębowych przez wykonanie protez częściowych

tego względu przed przystąpieniem do nieodwracalnych zabiegów stomatologicznych należy bezwzględnie sporządzić plan leczenia obejmujący typ, zakres oraz kolejność procedur.

PLANOWANIE LECZENIA PROTETYCZNEGO

Wybór rodzaju protezy- stałej, ruchomej zależy od

- stanu uzębienia (rodzaj braków)

- usytuowania zębów (odcinek przedni i tylny)

- stan higieny jamy ustnej

- życzeń pacjenta

- stanu zdrowia

KLASYFIKACJA EICHNERA

KLASYFIKACJA KENNEDY'EGO

KLASYFIKACJA GALASIŃSKIEJ - LANDSBERGEROWEJ

Proteza zębowa ma być zatem rodzajem aparatu leczniczo- rehabilitacyjnego, który by spełniać powyższe zadania , musi dobrze utrzymywać się na podłożu i współdziałać bezkolizyjnie z tkankami otaczającymi jamy ustnej w procesach czynnościowych układu stomatognatycznego.

KLASYFIKACJA PROTEZ STOMATOLOGICZNYCH

Proteza jest to sztuczne uzupełnienie części lub całości narządu żucia.

Proteza stomatologiczna (dostawka, uzupełnienie protetyczne)

PODZIAŁ PROTEZ

Okres użytkowania

a) protezy krótkoczasowe

- tymczasowe korony i mosty (ochrona oszlifowanych zębów)

- szyny zgryzowe

- protezy nakładkowe

- szyny

b) protezy długoczasowe, ostateczne

Umocowanie w jamie ustnej

  1. protezy stałe- na trwałe osadzone na zębach filarowych : korony, mosty

  2. ruchome - wprowadzone na podłoże protetyczne i wyjmowane przez pacjenta

  3. półruchome - okresowo usuwane z jamy ustnej przez lekarza

Zadanie jakie mają spełnić

  1. profilaktyczne

  2. lecznicze

  3. rehabilitacyjne

Sposób przenoszenia sił żucia

  1. ozębnowe - siły żucia przenoszone są z uzupełnienia protetycznego na zęby oporowe, następnie na ozębną i kość wyrostka zębodołowego (obciążenie fizjologiczne) - korony i mosty

  2. śluzówkowe - siły żucia są przenoszone z uzupełnienia protetycznego na błonę śluzową jamy ustnej, a następnie na kość - protezy częściowe i całkowite osiadające

  3. ozębnowo- śluzówkowe - siły żucia przenoszone są częściowo przez ozębną i częściowo przez śluzówkę - protezy szkieletowe, nakładowe

Protezy pooperacyjne

  1. natychmiastowe - proteza zostaje wprowadzona na podłoże natychmiast po zabiegu (kilka - kilkadziesiąt minut)

  2. wczesne - wprowadzane we wstępnej fazie gojenia (ok.. 2 tyg.)

  3. późne - wprowadzane do jamy ustnej po całkowitym wygojeniu podłoża protetycznego (2-6 miesięcy)

Zmiany w rysach twarzy

- skrócenie dolnego odcinka twarzy -> zaburzenie proporcji 3 odcinków : czołowego, nosowego i bródkowego

- utrata zębów

- wysunięcie bródki do przodu- rzekoma progenia

- zbliżenie brody do nosa

- wciągnięcie szpary ustnej

- utrata zarysu warg

- liczne pionowe zmarszczki

- kąciki ust obniżają się, zaciskają -> zaleganie śliny -> cheilitis (zajady)

- zapadnięcie policzków, liczne pionowe zmarszczki

- pogłębienie fałd nosowo - wargowych

- zaburzenia czynności

- niewyraźna mowa

- utrudnione żucie, obniżenie wydolności żucia-> problemy gastryczne

Zmiany poekstrakcyjne kończą się po ok. 8 tyg., zależą od przyczyny usunięcia zęba (stany ropne, periodontopatie).

Przebudowa kości trwa ciągle, u ludzi w podeszłym wieku przewaga resorpcji nad tworzeniem

Szczęka - zanik od zewnątrz ku środkowi ->tzw. Zanik dośrodkowy.

Zaniki wyrostków zębodołowych, guzów wyrostka zębodołowego szczęki, podniebienie ulega spłyceniu, uwypuklenie wału podniebiennego.

Żuchwa - zaniki w obrębie części zębodołowej żuchwy (od środka na zewnątrz), zaniki ramienia wstępującego, kąta i głowy żuchwy.

Odległe od siebie ekstrakcje powodują różnice w poziomie zanikającego wyrostka, odkrycie f. mentale.

Kąt żuchwy - ulega rozpłaszczeniu<- wskutek pociągania przez m. żwacze, przemieszcza się ku tyłowi i górze.

Wydłużenie trzonu żuchwy wskutek zaniku poziomego, skrócenie gałęzi wskutek mniejszej czynności.

Głowa żuchwy - zmniejszenie, przyjmuje kształt zaokrąglonego walca.

Panewka ssż - rozpłaszcza się, głowa wciśnięta głębiej, krążek przemieszczony do przodu często zmiany zwyrodnieniowe w ssż.

Zmiany w tkankach miękkich

Błona śluzowa jamy ustnej nieruchoma pokrywa podłoże kostne, jest ściśle złączona z okostną, pomiędzy nimi jest tkanka podśluzowa o różnym utkaniu (włóknista, tłuszczowa, gruczołowa)-> spoistość i podatność błony śluzowej jest różna.

Strefy błony śluzowej bezzębnej szczęki wg Lunda:

- strefa tłuszczowa

- włóknista strefa brzeżna (grzbiet wyrostka)

- włóknista strefa środkowa (szew podniebienny)

- strefa gruczołowa

- zachyłek przedsionka

Różne kształty przebiegu granicy między nieruchomą błoną śluzową podniebienia (wg Hupfaufa):

0x01 graphic

Granica przejścia błony śluzowej nieruchomej w ruchomą - to linia demarkacyjna

Przejście błony śluzowej podniebienia twardego twardego miękkie - linia AH

Przyczepy więzadeł mięśni, języka, wędzidełka wargi mogą znajdować się u podstawy, na stoku lub na szczycie wyrostka zębodołowego.

Mięśnie - zwiotczałe, zmniejszona aktywność

Ślinianki - zmniejszone wydzielanie śliny

KLASYFIKACJA ZANIKÓW BEZZĘBNYCH WYROSTKÓW ZĘBODOŁOWYCH

A.Rodzaj zaniku

    1. zanik prosty - atrophia simplex

    2. zanik włóknisty - atrophia fibrowa

B. Rozległość zaniku

1. zanik częściowy - atrophia partialis

2. zanik całkowity - atrophia totalis

C. Stopień zaniku

I. zanik nałego stopnia - atrophia gradu levis (do1/3 wys. wyrostka)

II. zanik średniego stopnia - a. gradu medii (od 1/3- 2/3 wys. wyrostka)

III. zanik dużego stopnia - a. gradus magni (od 2/3 do prawie całej wysokości wyrostka)

IV. zanik zupełny - a. completa (cała wysokośc wyrostka)

D. Przyczyny zaniku

1. zanik starczy- a. senilis

2. zanik z bezczynności- a. ex inactivitate

3. zanik z ucisku - a. ex compresione

4. zanik z innych przyczyn

E. Kierunek zaniku

Wyrostki zębodołowe zanikają w kierunku trzonów szczęk, w związku z tym:

- łuk zębodołowy górny ulega zmniejszeniu - a. excentrica

- łuk zębodołowy dolny ulega zwiększeniu - a. concentrica

Zmiany biomorfotyczne w tkankach miękkich i narządach jamy ustnej (wg Hupfaufa)

makroskopowe mikroskopowe

1.nabłonek bł. śluzowej -blade zabarwienie śluzówki -cieńsza warstwa nabłonka

- często białawe przebarwienia - utrata jąder komórkowych

- zwiększenie rogowacenia nabłonka przez:

a)zwolnione złuszczanie

b)zaburzenia w rogowaceniu

2.tkanka łączna bł. śl. - zmniejszona elastyczność - zmniejszenie warstwy fibrobla-

stów i warstwy podstawowej

- zmniejszenie elastyczności i powiększenie włókien kolagenowych

- hialinizacja

3.mięśnie żucia - zmniejszona zdolność skurczu - zmniejszenie przekroju

- zanik włókien mięśniowych

- zwiększenie liczby włókien kolagenowych

- zwyrodnienie tłuszczowe

4.język -silniejsze pofałdowanie grzbietu - lipomatoza w mięśniach

języka i tkance podśluzowej

- rozszerzone i powiększone -powiększone włókna

naczynia żylne na brzusznej kolagenowe

stronie języka

5. gruczoły ślinowe -zmniejszone wydzielanie śliny - lipomatoza w tkance

podśluzówkowej

- zmiana składu komórek gruczołowych surowiczych i śluzowych na korzyść udziału śluzowych

KLASYFIKACJA BEZZĘBNYCH JAM USTNYCH WG SUPPLEGO

  1. jama ustna o podłożu idealnym

  2. jama ustna o podłożu zanikłym twardym

  3. jama ustna o podłożu zanikłym miękkim

  4. jama ustna o podłożu rozwiązłym

WYKŁAD 2

BEZZĘBIE - bezwzględne wskazanie do leczenia protetycznego

- estetyka twarzy

- fonetyka

- przyjmowanie pokarmów

- równowaga psychiczna

KLASYFIKACJA WG SUPPLEE

Typ I- jama ustna o podłożu idealnym

- wyrostki zębodołowe dobrze ukształtowane

- sklepienie podniebienia wysokie, wał podniebienny nie uwypuklony

- błona śluzowa podłoża twarda, zbita, nieprzesuwalna, nie poddająca się uciskowi

- przyczepy mięśni i więzadła umieszczone daleko od grzbietu wyrostka zębodołowego

Typ II - jama ustna o podłożu zanikłym twardym

- wyrostki zębodołowe zanikłe w stopniu dość silnym

- sklepienie podniebienia niezbyt wysokie, podłoże kostne z zaznaczonymi występami (wał podniebienny, linia skośna wewnętrzna)

- błona śluzowa cienka, ale twarda i zbita

- przyczepy mięśni i więzadła umieszczone blisko grzbietu wyrostka zębodołowego

Typ III- jama ustna o podłożu zanikłym miękkim

- wyrostki dobrze ukształtowane lub zanikłe

- sklepienie podniebienia mniej lub bardziej wysokie

- określenie tego typu jamy ustnej zależy wyłącznie od stanu podłoża miękkiego; poszczególne odcinki błony śluzowej wykazują różnicę spoistości i podatności na ucisk

Typ IV - jama ustna o podłożu zanikłym rozwiązłym

- podłoże kostne silnie zanikłe, pokryte cienką wiotką błoną śluzową o dużej przesuwalności względem podłoża i podatności na ucisk

- w szczęce wyrostki zębodołowe pokryte ruchomymi płatami dziąsła, przesuwalną błoną śluzową , często ruchome i miękkie guzy szczęki

- w żuchwie wyrostek zębodołowy tak płaski, że błona śluzowa przedsionka przechodzi w błonę śluzową dna jamy ustnej; grzbiet wyrostka ruchomy, przesuwalny- kształt koguciego grzebienia

Proteza całkowita - to urządzenie mechaniczne, które wprowadzone do jamy ustnej ma do spełnienia odbudowe utraconej czynności żucia, poprawę wymowy i przywrócenie zadowalającego wyglądu estetycznego; protezy całkowite powinny być wkomponowane w przestrzeń, którą Fish nazwał przestrzenią neutralną

W protezie wyróżniamy:

A.I. zęby (akrylowe, porcelanowe)

II. płytę protezy (akrylowa, kauczukowa)

B. I. cześć dośluzówkową

II. cześć polerowalną

  1. Zęby

Zasięg płyty protezy górnej

Dochodzi do granicy ruchomej i nieruchomej błony śluzowej w przedsionku jamy ustnej omija wędzidełko wargi górnej, omija fałdy policzka, omija więzadło skrzydłowo - żuchwowe, dochodzi do linii AH w miejscu przejścia podniebienia twardego twardego podniebienie miękkie

Płyta protezy górnej obejmuje:

- wyrostki zębodołowe szczęk

- guzy wyrostków zębodołowych szczęk

- podniebienie twarde

Zasięg płyty protezy dolnej

Dochodzi do granicy błony śluzowej ruchomej i nieruchomej, omija wędzidełko wargi dolnej, wędzidełko języka oraz fałdy policzka, dochodzi do linii skośnej zewnętrznej po stronie policzkowej, dochodzi do kresy żuchwowo - gnykowej po stronie jamy ustnej

Płyta protezy dolnej obejmuje:

- cześć zębodołową żuchwy

- trójkąt zatrzonowcowy

Przestrzeń neutralna- zwana inaczej potencjalną przestrzenią dla protezy, powstaje po usunięciu wszystkich zębów i zaniku wyrostków zębodołowych i jest ograniczona od góry przez szczęki i podniebienie miękkie, a od dołu przez żuchwę i dno jamy ustnej, wewnętrznie przez język , a zewnętrznie przez wargi i policzki

- strefa neutralna jest obszarem w j.u. , w którym siły języka działające na zewnątrz są równoważone przez kierunki sił wyzwalanych przez język i wargi a działających do wewnątrz

Utrzymanie protez i ich czynnościowa wydolność są zależne od:

- stabilizacji

- retencji

- oparcia na podłożu

Czynniki wpływające na retencję protez całkowitych:

- adhezja

- kohezja

- napięcie międzypowierzchniowe

- dokładne przyleganie do tkanek

- uszczelnienie brzeżne

- kontrola nerwowo- mięśniowa

- ciśnienie atmosferyczne

-ciążenie

- siły kapilarne

Czynniki wpływające na stabilizację protez całkowitych:

- relacja między płytą protezy a podłożem protetycznym

- relacja pomiędzy protezą a mięśniami j.u.

- relacja pomiędzy powierzchnią okluzyjną zębów protezy górnej i dolnej - zrównoważenie okluzji

Podparcie protez całkowitych

Jest to opór stawiany siłom działającym w kierunku wertykalnym i zwrocie do podłoża protezy. Im większa płyta protezy, tym większe jest jej podparcie. Efektywność podparcia zależy od podatności tkanek miękkich podłoża. Aby zapewnić optymalne podparcie dla protezy, należy rozbudowa jej płytę tak, aby siły powstające podczas jej obciążenia były rozkładane na jak największą powierzchnię.

Przygotowanie podłoża protetycznego do leczenia protezami całkowitymi

- leczenie zachowawcze:

- leczenie p/zapalne

- leczenie p/grzybicze

- chirurgiczna korekta podłoża

- korekta tkanek miękkich

- korekta podłoża kostnego

Osteotomia modelująca

- technika ekstrakcji

- biomateriały

Względne podwyższenie wyrostka zębodołowego szczęki i żuchwy

Warunek: dostateczna wysokość wyrostka zębodołowego

Bezwzględne podwyższenie wyrostka zębodołowego szczęki i żuchwy

Wskazanie: bardzo zaawansowana resorpcja i atrofia wyrostków zębodołowych

Przedprotetyczne leczenie pacjentów bezzębnych:

- leczenie chirurgiczne

- leczenie niechirurgiczne

- meczenie mieszane

Chirurgiczne metody leczenia przedprotetycznego:

-Korekta zmian patologicznych śluzówki

- korekta, wycięcie wędzidełek lub fibrotycznych tworów tkankowych

- korekta guzów wyrostków zębodołowych szczęk

- usunięcie egzostoz

- pogłębienie przedsionka jamy ustnej, mioplastyka

- korekta stosunków przednio - tylnych szczęk i żuchwy

- repozycja nerwu zębodołowego

Zabiegi korygujące w obrębie szczęk:

- egzostozy i wał podniebienny

- kolec nosowy przedni

- włóknisty guz wyrostka zębodołowego

- grzebień koguci (często łącznie z plastyką przedsionka i tylko wówczas , gdy dla utrzymania protezy zachowana jest wystarczająco duża częśc wyrostka zębodołowego)

- fałdy włókniste

- przerost brodawczakowaty

- wędzidełka warg i policzków

- plastyka przedsionka

Zabiegi korygujące w obrębie żuchwy:

- grzebień koguci

- fałdy włókniste

- wędzidełka warg i policzków

- wędzidełko języka

- linia żuchwowo- gnykowa

- egzostozy i wał żuchwowy

- plastyka przedsionka

- pogłębienie dna jamy ustnej

Niechirurgiczne metody postępowania przedprotetycznego:

- wymiana protez

- korekta okluzji

- odpowiednia dieta i/lub higiena

WYKŁAD 3

Wycisk- negatywowe odwzorowanie kształtu określonego obszaru podłoża protetycznego, rejestrowany w miękkim materiale wiążącym w jamie ustnej

Wycisk wg celu:

- orientacyjny - wykonanie modelu wstępnego

- wstępna diagnoza

- ustalenie planu leczenia

- wykonanie łyżki indywidualnej

- roboczy - wykonanie modeli roboczych

- wykonanie gotowych protez

Wycisk wg rodzaju masy wyciskowej:

- sztywny - masy Stentsa, gips, woski wyciskowe, masa tl-cynk.-eug.

- elastyczny - masa alginatowa, elastomery

Wycisk wg czynności mięśni warg, policzków , języka:

- anatomiczny- wstępna diagnoza

- ustalenie planu leczenia

- wykonanie łyżki indywidualnej

- czynnościowy - czynnościowe kształtowanie pobrzeża

wycisk anatomiczny - odtworzenie stanu tkanek podłoża protetycznego w spoczynku

- standardowe łyżki wyciskowe

- masy alginatowe, gips, elastomery

- baza do wykonania modelu orientacyjnego

wycisk czynnościowy - odtworzenie stanu podłoża protetycznego w sytuacji dynamicznej (ruchy czynnościowe)

- łyżki wyciskowe indywidualne

- masa tlenkowo- cynkowo- eugenolowa lub elastomery

- możliwość wykonania :- uszczelnienia pobrzeża protezy

- pierwotnego odciążenia

wycisk czynnościowy- wg rozległości pola protetycznego:

- mukostatyczny- obejmuje pole protetyczne pokryte nieruchomą błoną śluzową

- mukodynamiczny - obejmuje pole protetyczne pokryte ruchomą i nieruchomą błoną śluzową

- możliwość ekstensji - poszerzenia płyty protezy

wycisk czynnościowy - wg ucisku wywieranego na tkanki:

- uciskowy

- bezuciskowy

- wybiórczo - uciskowy

wg źródła nacisku:

- ucisk fizjologiczny - przez mięśnie żwacze, wały zwarciowe lub sztuczne zęby w protezie

- ucisk niefizjologiczny - wywierany przez lekarza podczas pobierania wycisku

wg równomierności ucisku:

- ucisk równomierny

- ucisk selektywny

wycisk czynnościowy:

- czyny- ruchy wykonuje pacjent

- bierny- ruchy wykonuje lekarz

wycisk czynnościowy:

- przy ustach otwartych - np. wycisk Herbata

- przy ustach zamkniętych - np. wycisk Marxcorsa, Płonki

wycisk czynnościowy - wg ilości warstw wycisku:

- 1- warstwowy

- 2- warstwowy

- wielowarstwowy

Różnice między wyciskiem anatomicznym a czynnościowym

Wycisk anatomiczny:

- statyka tkanek

- łyżki standardowe

- głównie masy alginatowe

Wycisk czynnościowy:

- dynamika tkanek

- łyżki indywidualne

- głównie masy tl.-cynk.-eug. lub elastomery

Wycisk- wykonany w celuy modyfikacji lub naprawy protezy:

  1. podścielający - wykonywany na protezie protezie celu jej podścielenia lub rebazacji

  2. dopełniający - wykonywany po założeniu protezy na podłoże w celu dostawienia klamry lub zęba oraz w celu poszerzenia zasięgu płyty

Cechy dobrego wycisku:

  1. dokładnie odwzorowuje pole protetyczne

  2. bez pęcherzy i artefaktów

  3. artefaktów całości podparty łyżką wyciskową

Łyżka wyciskowa- nośnik masy wyciskowej

Łyżka indywidualna - wykonana indywidualnie dla danego pacjenta, dokładnie dostosowana do warunków jego jamy ustnej

- może ją stanowic dotychczas użytkowana przez pacjenta proteza

- wykonana z szelaku, szybkopolimeru lub materiału światłoutwardzalnego

Wykonanie łyżki indywidualnej

Wycisk anatomicznymodel wstępnyzarysowanie przez lekarza na modelu zasięgu łyżki zablokowanie podcieni i izolacja modelu preparatem błonotwórczymuzyskanie odpowiedniej konsystencji ciasta akrylowego i uformowanie płyty podstawowej i uchwytu po spolimeryzowaniu tworzywa akrylowego, zdjęcie łyżki z modelu i ostateczna obróbka mechaniczna frezami i kamieniami

Obrzeże powinno być pogrubione (ok.2 mm), zaokrąglone i dokładnie obejmowac obszar zarysowany na modelu.

Testy Herbsta

Wykład 4

WYCISK HERBSTA

Cel: poprawa stabilizacji protezy dolnej przez poszerzenie płyty protezy w przestrzeni podjęzykowej

  1. testowanie łyżki klasyczne

  2. uszczelnienie przedniej kieszonki podjęzykowej masą termoplastyczną o przedłużonym czasie plastyczności (Extensoform, Subrofix)

  3. naniesienie na łyżkę wosku wyciskowego (Adheseal)

  4. wykonanie ruchów czynnościowych

  5. możliwość korekty poprzez nałożenie warstwy korygującej

WYCISK POŁYKOWY HROMATKI

- pierwszy wycisk ekstensyjny

- próba objęcia wyciskiem okolicy pozażuchwowo-gnykowej i wykonanie w niej skrzydeł stabilizujących

WYCISK MARXCORSA

  1. rodzaj- wycisk zgryzowy

  2. cel- fizjologiczne rozłożenie sił na podłoże protetyczne

  3. materiał i metoda- łyżki indywidualne zaopatrzone w wały zwarciowe

-masą silikonową

  1. testowanie łyżek indywidualnych zaopatrzonych w wały zwarciowe, pobrzeża skrócone o 1-2mm

  2. ustalamy wysokość zwarcia

  3. obniżamy wysokość wzornika dolnego o 1-2mm (miejsce na masę) jeżeli pobieramy jednocześnie wycisk szczęki i żuchwy- ścinamy oba wały

  4. powlekamy powierzchnie łyżek klejem adhezyjnym

  5. całe pobrzeże uszczelniamy masą Xantopren Function- pacjent przez 5 minut wykonuje ruchy czynnościowe, przy bardzo dużych zanikach w żuchwie nakładamy masę na całą powierzchnię łyżki dolnej

  6. nałożenie rzadkiej masy Xantopren Blau/ Greek

  7. uszczelnienie pierwotne na linii A-H za pomocą cienkiego wałeczka masy Xantopren function

  8. naniesienie linii orientacyjnych i połączenie wzorników za pomocą kluczy zwarciowych

WYCISK PŁONKI

  1. rodzaj- wycisk zgryzowy

  2. cel- fizjologiczny rozkład sił na podłożu protetycznym i ukształtowanie językowej części pobrzeża protezy całkowitej dolnej

  3. materiał i metoda- łyżki indywidualne stanowią próbne protezy na sztywnych płytach

Etapy kliniczne

  1. wycisk anatomiczny szczęki i żuchwy

  2. dostosowanie płyt podstawowych-testowanie zasięgu, przyklejenie wałów zwarciowych- ustalenie zwarcia centralnego (teoria kalotowa)

  3. dostosowanie próbnych protez (ścięcie frezem obrzeża1-2mm,- klej do silikonu- wałeczek cienkiej masy X.F,- kształtowanie pobrzeży-wycisk czynnościowy szczeki i żuchwy

  4. dopasowanie i oddanie gotowych protez

Etapy laboratoryjne

  1. modele wstępne- wykonanie płyt podstawowych z samopolimeru i wałów zwarciowych z twardego wosku

  2. ustawienie sztucznych zębów (metoda kalotowa)

  3. puszkowanie i polimeryzacja

WYCISK WYBIÓRCZO-ODCIĄŻAJĄCY WEDŁUG KOZŁOWSKIEGO

  1. rodzaj- wybiórczo-uciskowy

  2. cel- odciążenie miejsc o zmniejszonej podatności na ucisk

  3. materiał i metoda- łyżki indywidualne klasyczne- pasta wyciskowa (ZnO + eugenol)

- badanie kliniczne- określenie miejsc do odciążenia

- wycisk anatomiczny masą alginatową

- model pomocniczy, na którym zaznacza się miejsca odciążeń i pokrywa cienką warstwą rzadkiego gipsu

- wykonanie łyżki indywidualnej-dostosowanie- pobranie pierwszej warstwy wycisku czynnościowego

- zaznaczenie na błonie śluzowej w ustach pacjenta miejsc odciążeń- ponowne wprowadzenie wycisku do jamy ustnej (odbicie zaznaczonych ołówkiem miejsc) i usunięcie materiału wyciskowego z tych miejsc (perforacja łyżki wiertłem)

- nałożenie pasty wyciskowej na wycisk i mocne dociśnięcie do podłoża

- model roboczy- który nie wymaga wykonania odciążeń

WYKŁAD 5

Ustalanie zwarcia centralnego u pacjentów z bezzębiem

Zwarcie centralne (centralne zwarciowe położenie żuchwy) jest to takie położenie żuchwy w stosunku do szczeki w ktorym zęby przeciwstawne kontaktują się maksymalną ilością punktow, kontakt ten jest równomierny (RELACJA GORA DOL)

i rownoczesny, zas glowy zuchwy zajmuja centralne polozenie

Okluzja centryczna

- dotylne zwarciowe polozenie zuchwy - najbardziej powtarzalna pozycja

- polozenie zychwy w maksymalnym zaguzkowaniu

- poslizg centryczny 0,8 - 1,2 mm

Faze kliniczna pod nazwa ustalenie centralnego zwarcia nalezy rozumiec jako określenie żuchwy w trzech płaszczyznach

- Horyzontalna - relacja góra dół) - pionowa skladowa zwarcia (wysokosci zwarcia)

- Czolowa (relacja przod tyl) - pozioma skladowa zwarcia (centralne ulozenie zuchwy)

- Strzalkowa (lewo prawo)

Przyrządy do ustalenia zwarcia

- zestaw stom.

-Wzorniki zwarciowe

-Linijka lub cyrkiel

-Płytka foxa

-Klucze zwarciowe lub inne urządzenia umożliwiające połączenie wzorników zwarciowych: ołówek, nożyk prot. , palnik gazowy

Wzorniki zwarciowe wykonane sa na modelu roboczym z gipsu twardego, składają się z:

Płyty wzornika - zasięg odpowiada zasięgowi przyszłej protezy i zbudowana jest ze sztywnegomaterialu ( szelak, tworzywo akrylowe samopolimeryzujace)

Wały wzornika -z wosku sa wykonane, zastepuja utracone zeby , powinny być usytuowane na szczycie bezzębnych wyrostków zębodołowych o szer. Ok. 1 cm i wysokości zależnej od zaniku podłoża protetycznego (wał górnego wzornika wynosi 10 mm, w okolicy guzow szczek 5mm, dolny 16mm)

Warunki jakie musi spełniać wzornik zwarciowy

-Dokladnie przylegać do modelu roboczego

-Stabilnie w ustach pacjenta jak na modelach

-Nie mogą zaburzać ruchów warg i policzków i języka

-Gładka powierzchnia zaokrąglone kontury, żeby nie drażniły błony śluzowej

-Wykonane z trudnoodkszatlacjacego sie materialu

Dolna plyta powinna obejmować guzek zatrzonowcowy w jego polowie dlugosci (miedzy jedna 3 a 2 tzrecie dlugosci

Funkcje wzornika

-Służą do określenia płaszczyzny zwarcia w przyszłych protezach

-Zastępują uzębione łuki stwarzając możliwie zbliżone fizjologiczne warunki podczas wyznaczania położenia żuchwy względem szczeki

- wyznaczają prawidłowe podparcie dla tkanek miękkich

Linia Campera - nosowo-uszna łącząca dolny brzeg skrzydełka nosa z dolnym brzegiem skrawka ucha

Linia źreniczna - łączy środki źrenic

DO CELOW PRAKTYCZNYCH USTALENIA ZWARCIA CENTRALNEGO ZNAJDUJA ZASTOSOWANIE METODY:

METODA KONWENCJONALNA - ANATOMO-FIZJOLOGICZNA, Z UZYCIEM WZORNIKOW ZWARCIOWYCH

METODA GRAFICZNEJ REJESTRACJI WEWNATRZUSTNEJ- PRZY UZYCIU ZESTAWU CWIEKA CENTRALNEGO

JAKO METODY POMOCNICZE STOSUJE SIĘ

- metodę antropometryczną

- ustalanie wysokości zwarcia przez pacjenta

Metoda konwecjonalna: - fazy pracy

- kształtowanie powierzchni wargowej wzornika gornego

- Wyznaczenie przebiegu płaszczyzny protetycznej na górnym wzorniku

-Ustalenie wysokości zwarcia

-Rejestrujemy poziomą składową zwarcia centralnego

-Wyznaczenie linii pomocniczych zębów dobór zębów sztucznych

Kształtowanie powierzchni wargowej wzornika by odpowiadal zewnetrznemu zarysowi lukow zębowych sztucznych przeprowadza się profilu i en face

-Zarys górnej części policzków

-Ukształtowanie rynienki podnosowej i bruzd nosowo-wargowych

-Uwidocznienie i podparcie czerwieni wargowej

Wskaźniki nadmiernego i niedostatecznego podparcia warg:

Nadmierne podparcie:

- napięty, naciągnięty wygląd twarzy

- napięte linie wokół ust

- zniekształcenie rynienki podnosowej

- zanik bruzd: bródkowo- wargowej, nosowo- wargowej, wargowych bocznych

- zniekształcenie naturalnych konturów dolnej części twarzy

Niedostateczne podparcie:

- ogólny wygląd zapadnięcia tkanek wokół ust

- redukcja powierzchni czerwieni wargowej, opadanie kącików ust

- pogłębienie bruzd bródkowo-wargowej, nosowo- wargowej przebiegu wargowych bocznych

- zanik rynienki podnosowej

Wyznaczanie przebiegu płaszczyzny protetycznej - jest to plaszczyzna umowna wyznaczana na wzorniku górnym w stosunku do ktorej zostaną ustawione brzegi sieczne zebow przednich ora guzki zębów bocznych górnych

W odcinku przednim - powinna pzrebiegac rownolegle do linii źrenicznej i wystawać spod wargi gornej 1 - 2 mm

W odcinku bocznym - przebiegać równolegle do linii Campera (łączy środkową cześć skrawka ucha i skrzydełko nosa). Służy do tego przyrząd Foxa

Jeżeli brak równoległości szpary ust czy wargi gornej wargi przy usmiechu do linii źrenicznej brzeg wzornika musi przebiegać zgodnie z kierunkiem wargi górnej

Po wyznaczeniu płaszczyzny protetycznej na górnym wzorniku, docinamy wzornik dolny do uzyskania plaszczyznowego kontaktu miedzy walami wzornika (proba nozyka)

Ustalenie wysokosci zwarcia (komponenta pionowa)

Wysokość zwarcia centralnego = polozenie spoczynkowe - szpara spoczynkowa (ok 2-4 mm w uzebieniu naturalnym mierzona na przedtrzonowcach

Wysokość mierzymy miedzy dwoma punktami orientacyjnymi na twarzy pacjenta: nasion i gnathion , bez wzornikow zwarciowych w jamie ustnej

METODY UZYSKANIA SPOCZYNKOWEGO POLOZENIA ZUCHWY:

Pacjent siedzi pionowo z głową ułożoną pionowo

- SPOCZYNKOWA - zmeczenie przeciwnika

- POLYKOWA - niech se lyka ślinę i wraca do spoczynkowej

- FONETYCZNA - missisipi, warszawa, tadeusz

- KONTAKTOWA - obserwacja czerwieni wargowej - kontaktuja na calej długości delikatnie ale nie są zaciśnięte

Po zmierzeniu wielkości położenia spoczynkowego oba wzorniki wprowadza sie do j.u.

Aby uzyskać wartość wysokości zwarcia należy obniżyć dolny wzornik o wielkość szpary spoczynkowej tzn. ok. 2-4 mm

W celu sprawdzenia scislego kontaktu powierzchni wzorników w zwarciu i wykryciu możliwych obszarów pozornego ich kontaktu przeprowadza się tzw. próbę nożyka, która polega na wprowadzeniu ostrza pomiędzy wały

Wyznaczenie i rejestracja poziomej składowej zwarcia centralnego

PASYWNE I AKTYWNE

Aktywne:

-przełykanie śliny i zwieranie zychwy przy końcu tej czynności

- dotykanie koniuszkiem jezyka do tylnej granicy plyty wzornika

- przywodzenie żuchwy przy głowie odchylonej do tylu

- wielokrotne powtarzanie ruchow zamykania i otwierania prowadzace do zmeczenia miesni

Pasywne:

- zwieranie żuchwy w trakcie uciskania reka lekarza walu wzornika w okolicy drugich zębów trzonowych

- ucisk ręki lekarza na podbródek ,skierowany ku tyłowi

Sposoby łączenia wzorników zwarciowych

-Klucze zwarciowe - zamontowane do walu wzornika górnego bądź dolnego, uplastycznia się te cześć wału wzornika, ktora lezy naprzeciwko klucza zwarciowego

- zastosowanie pinezek (3 szt.) - osadzene w dolnym wzorniku jedna w lini posrodkowej dwie w odcinku bocznym

- zastosowanie zszywek w odcinku bocznym (niebezpieczne)

Mozna poparzyć pacjenta lub pacjent gorące zaaspiruje - przypal w tchwicy

- nie poleca sie uplastyczniania całych powierzchni wałów zwarciowych ze wzgledu na możliwość obniżenia wysokości zwarcia

Wyznaczenie linii pomocniczych i dobór zębów sztucznych

- linia posrodkowa - zgodna z linia posrodkowa ciala przebiega pomiędzy centralnymi siekaczami

- Linei kłów - w katach ust, odpowiadaja odśrodkowym krawędziom przyszłych klow, przestrzeń miedzy nimi określa szerokość sześciu przednich zębów górnych

-Linia uśmiechu - pokazuje układ szyjek zębów w protezie, czyli określa długość zębów

Metoda graficznej rejestracji wewnatrzustnej

- umozliwia precyzyjne wyznaczenie centralnego ulozenia zuchwy

- polega na wykonaniu pzrez pacjenta graficznego zapisu poziomych ruchów żuchwy , dzięki którym powstaje wykres zwany łukiem gotyckim

- zaleta tej metody jest precyzyjne wyznaczenie centralnego ułożenia żuchwy (faza 4)

- polega na wykonaniu przez pacjenta graficznego zapisu poziomych ruchów żuchwy, dzięki którym powstaje wykres zwany łukiem gotyckim lub kątem strzały

-Trójpunktowe podparcie żuchwy w stosunku do szczeki stwarza optymalną podstawę do uzyskania centralizacji glowy zuchwy w panewkach stawowych

- Zapobiega powstaniu i utrwalaniu obustronnie roznych stosunkow wewnatrzstawowych

- Metoda ta posiada rowniez wartość diagnostyczną, gdyż umożliwia dokonanie graficznego zapisu czynności żuchwy, płytka rejestrująca jest dokumentem patologii narządu żucia

Dobór zębów sztucznych:

Zeby uzyskac zadowalajacy efekt estetyczny należy uwzględnić: kształt ,wielkość, kolor zębów sztucznych

Warunki w ktorych dobieramy zeby sztuczne: światło dzienne, półcień, bez makijażu

Dobór kształtu zębów

Zasada Williamsa - kształt prz...................

Zasada Horaufa - ksztalt i ustawienie zebow zalezy od typu budowy ciala

-leptosomicy - zęby podłużno- trójkątne

- atletycy - zęby kwadratowe piwnicy prostokątne

- pyknicy - zęby owalne i okrągłe

Zasada Frusha: ksztalt zebow zalezy od plci

- kobiety - zeby oksztaltach zaokraglonych, najwieksza szerokosci zeba znajduje sie w dolnej 1/3 długości

- mężczyźni- zęby proste zębów kanciaste, największa szerokość zębów środkowej części zęba

Wielkość zębów- wg Lee- szerokość podstawy nosa jest zgodna zębów odległością między załamaniem brzegów siecznych kłów

- wg Gerbera - zależność między siekaczem przyśrodkowym i bocznym odpowiada zależności między podstawą i nasadą nosa, układ linii brzegów siecznych górnych siekaczy zależy bezpośrednio od linii podstawy nosa

Kolor zębów - zależy od płci i wieku

Urzadzenia do nasladowania ruchow zuchwy

- zwieraki - daja mozliwosc utworzenia ruchu zawiasowego

-Artykulatory - naśladują ruchy artykulacyjne zuchwy o wartosciac stalych; nastawienie indywidualne - częściowo nastawialne lub w pełni nastawialne

WYKŁAD 6

USTAWIANIE ZĘBÓW SZTUCZNYCH W PROTEZACH CAŁKOWITYCH

Pomiędzy uzębieniem naturalnym a sztucznym istnieje zasadnicza różnica w sposobie rozdrabniania pokarmu. O ile siły mechaniczne w czasie aktu żucia w uzębieniu naturalnym działają pow. żujące poszczególnych zębów, o tyle w przypadku protezy - monolitu, oddziałują zgodnie z zasadami statyki, na całą protezę.

Siły te zależnie od kierunku działania miejsca przyłożenia mogą protezę dociskać do podłoża lub też dążyć do wprawienia jej w ruch posuwisty lub obrotowy względem pkt jej podparcia. Budowa stawów SSŻ umożliwia żuchwie wykonywanie wielu złożonych ruchów, pozwalających na wzajemne „atakowanie” z różnych kierunków zębów szczęki i żuchwy. Stwarza to warunki do wystąpienia sił mechanicznych o różnym kierunku działania.