D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100. D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A. D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100. D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A. D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100. D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A. D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100. D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A.

D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100. D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A. D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100. D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A. D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100. D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A. D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100. D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A.

D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach

D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100%. Aby obliczyć moc zgrzewarki NX przy innym współczynniku trwałości obciążenia PX należy zastosować wzór: NX=√(Pn/PX). Współczynnik trwałości obciążenia PX=Pn­(Nn­/NX)^2 D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A.

D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach.

D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100%. Aby obliczyć moc zgrzewarki NX przy innym współczynniku trwałości obciążenia PX należy zastosować wzór: NX=√(Pn/PX). Współczynnik trwałości obciążenia PX=Pn­(Nn­/NX)^2 D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A.

D1 1.Na czym polega metoda TIG. Łuk jarzy się miedzy elektrodą nietopliwą (wolframowa) a przedmiotem spawanym. Elektrodę, łuk i jeziorko spawalnicze chroni strumień argonu, helu lub mieszanki tych obojętnych gazów przed szkodliwym działaniem otaczającego powietrza. Spoiwo w kształcie pręta doprowadzone jest do miejsca pod katem ok. 15^0, stapia się w łuku podobnie jak ma to miejsce podczas spawania gazowego. Spoiwo może tez być doprowadzone w sposób ciągły, pod postacią drutu odwijającego się z bębna. Spawać też można bez dodatku spoiwa. Ten lub inny sposób spawania zależny jest od grubości blach i sposobu ich przygotowania do spawania. Blachy o grubości do 5mm spawa się jednowarstwowo. Z elektrod nietopliwych najbardziej odpowiednią okazała się elektroda wolframowa (średnica od 0,5 do 8mm). Żywotność elektrody jest tym dłuższa a punkt topliwości tym wyższy im czystsza chemicznie jest elektroda. Nieznaczny dodatek dwutlenku toru ThO2 lub dwutlenku ceru CeO2 do elektrody wolframowej zmniejsza emisje elektronów, wpływa na łatwiejsze zajarzenie łuku i jego trwałość (stabilność) zezwala na większe obciążenie prądowe, a ponadto prawie całkowicie eliminuje wędrowanie luku. Własności te pożądane są zwłaszcza przy małych natężeniach prądu. 2.Urządzenia spawalnicze do metody TIG. (RYS1) Przycisk sterowniczy 11 jest na uchwycie; naciskając go włączą się jonizator 10 i dopływ prądu do elektrody, a zawór elektromagnetyczny 7 otwiera przepływ argonu. Po zakończeniu spawania zwalniając przycisk wyłącza się prąd natomiast argon płynie jeszcze kilkanaście sekund, chłodząc rozgrzaną elektrodę i nie dopuszczając do jej utlenienia. Czas przepływu gazu po zgaśnięciu luku można nastawiać w granicach od 0 do 60s. Urządzenie ma przyrząd sygnalizujący, gdy z jakiejkolwiek przyczyny chłodzenie obiegiem jest niedostateczne. Przepływomierz 5 zmontowany jest w jedną całość z reduktorem 4. źródłem prądy dla tego urządzenia może być spawarka prądu stałego lub przemiennego, zależnie od rodzaju metalu spawanego. D2 .Zalety i wady metody TIG. Metodę cechuje możliwość spawania we wszystkich pozycjach, dobre formowanie warstwy graniowej, nieznaczne odkształcenia wobec dużej koncentracji ciepła. Zwykle spawa się blachy o grubości od 1 do 10mm. 4.Zasady spawania aluminium. Aluminium należy do trudno spawalnych metali, gdyż aluminium topnieje w 600^oC a tlenki aluminium topnieją w temp 2050^oC. Jest możliwe za pomocą elektrod aluminiowych cienko utulonych, których rdzenie są owinięte cienkim drutem aluminiowym od 0,4 do 0,6mm i zanurzone w ciekłej masie otulinowej składającej się z chlorków oraz fluorków metali alkalicznych i kryolitu. Otulina tych elektrod jest trwała, bezwodorowa i niehygroskopijna. Rdzenie elektrod wykonuje się z prawie czystego aluminium 99,99% do spawania aluminium o średnicach 5, 6, 8, 10 i 12mm oraz stopów aluminium. Do spawania stopów aluminiowych stosuje się elektrody EA1-Si, o rdzeniu ze stopu aluminium SPA26 (4,5-6,5% Si) oraz SPA36 (10-13% Si). Aluminium można spawać za pomocą elektrod węglowych najkorzystniej spawanie tych metali w osłonie argonu. Spoiną dla polepszenia wł.plastycznych można przekuć na zimno a następnie podgrzać palnikiem do około 450^oC. Elektrody należy przyłączać do bieguna dodatniego o natężeniu mniejszym o 10-20% w stosunku do spawanej stali. 5.Spawanie miedzi. Miedź należy spawać wyłącznie w pozycji podolnej, blachy o grubości 20mm do spawania dwustronnego nie ukosuje się a do spawania jednostronnego powyżej 10mm ukosuje się na literę V lub Y. Brzegi blach dokładnie dopasowane i oczyszczone bez odstępu a w miejscach rozpoczynania i zakończenia spawania stosowania podkładek grafitowych oraz płytek wybiegowych, do 500 · 600°C i elektrodę przyłączamy do bieguna dodatniego, łuk należy utrzymywać krótki, bo w przeciwnym razie powstają pęcherze i pory w strukturze spawu. Elektrody należy suszyć przed spawaniem w temp. 350^oC przez 2 godziny. Po otwarciu opakowania elektrody należy zużyć jak najszybciej gdyż szybko otulina ulega zawilgoceniu i z tego względu są one pakowane szczelnie w woreczkach.

D3 6.Zgrzewanie oporowe metalu. Przy zgrzewaniu oporowym części zgrzewane są włączone w obwód prądu, który zamyka się przez zetkniecie części ze sobą, a miejsce styku wskutek oporu, jaki stawia prądowi, ulega silnemu rozgrzaniu. Gdy temp na styku jest taka wysoka, że metal w miejscu styku przechodzi w stan ciastowaty, a powierzchnie styku ulęgają nadtopieniu, wówczas przez silny docisk uzyskuje się połączenie. Do zgrzewania stosuje się prąd o niskim napięciu (0,5-10V) i bardzo wysokim natężeniu, mierzonym tysiącami amperów. Stosuje się przeważnie prąd przemienny ze względu na łatwość przetwarzania prądu z sieci na prąd o dowolnie niskim napięciu za pomocą transformatorów. Zamiana energii elektrycznej na ciepło zachodzi według wzoru: Q=I^2Rt [J]. Zalety: a)wydatek ciepła jest niewielki, gdyż zgrzewanie ogranicza się do cienkiej warstwy metalu na styku; b)powietrze nie ma dostępu do zgrzeiny i nie może jej zanieczyścić, ponieważ ciepło doprowadza się poprzez sam metal oraz w krótkim czasie; c)struktura metalu w złączu mniej rożni się od struktury metalu rodzimego niż struktura metalu spoiny; d)moc prądu i czas jego przepływu można regulować, dzięki czemu łatwo jest uniknąć przegrzania lub spalania metalu w miejscu łączonym; e)szybkość procesu i nadzwyczajna koncentracja ciepła na styku pozwala łączyć metale, które są bardzo trudno spawalne. Wady: a)konieczność stosowania urządzeń kosztowniejszych niż urządzenie do spawania acetylenowego lub łukowego; b)urządzenia muszą mieć wielką moc, gdyż cała energia elektryczna niezbędna do zgrzania miejsca styku musi być dostarczona w czasie bardzo krótkim; c)ograniczenie wymiarów przedmiotu zgrzewanego. Zgrzewanie elektryczne oporowe dzieli się na: a)z. punktowe; b)z. garbowe; c)z. liniowe; d)z. doczołowe. Jakość wykonanej roboty zależy głównie od 3 czynników: natężenia prądu, czasu zgrzewania i docisku. Moc zgrzewarek nie jest wielkością stałą. Im krótsze są okresy przepływu prądu a dłuższe przerwy między poszczególnymi operacjami, tym mocniej można obciążyć zgrzewarkę. Znamionowa moc zgrzewarki jest to moc odpowiadająca znamionowemu współczynnikowi trwałości obciążenia, który jest określany wzorem: Pn=[tz/(tp+tz)]*100%. Aby obliczyć moc zgrzewarki NX przy innym współczynniku trwałości obciążenia PX należy zastosować wzór: NX=√(Pn/PX). Współczynnik trwałości obciążenia PX=Pn­(Nn­/NX)^2 D4 7.Zgrzewanie tarciowe. (RYS2)Jest to zgrzewanie doczołowe, przy którym źródłem ciepła jest tarcie wywołane szybkim obrotem jednej lub obu części łączonych przy jednoczesnym docisku osiowym. W praktycznych zastosowaniach zwykle jedna cześć jest nieruchoma, a druga obraca się pod dociskiem. Obraca się ten element, który ma mniejszy moment bezwładności przy obrocie i mniejsze wymiary. Prędkość obrotowa, docisk osiowy, czas operacji są zależne od współczynnika tarcia, twardości metali łączonych, przewodności cieplnej oraz od samej zgrzewarki. Przy mniejszym docisku niezbędna jest większa prędkość obrotowa i odwrotnie. 8.Lutowanie miękkie. W zależności od temp topnienia lutu (spoiwa) rozróżnia się dwa rodzaje lutowania: a)miękkie, gdy temp topnienia lutu jest niższa od 550^0C; b)twarde, gdy temp topnienia lutu jest większa od 550^0C. Najprostszym sposobem lutowania jest lutowanie za pomocą kolby lutowniczej przy użyciu lutu i topników. W przypadku produkcji seryjnej, a tym bardziej masowej często ekonomiczniejsze jest korzystanie z pieców lutowniczych, nagrzewania indukcyjnego lub tez zanurzenia do ciekłego lutu. Przedmioty lutowane z umieszczonym w odpowiednim miejscu lutem i topnikiem wprowadza się do pieca, gdzie następnie przebiega proces lutowania. Lutowanie miękkie stosowane jest głównie w pracach blacharskich - do lutowania blach cynkowych, pobielanych i mosiężnych. 9.Lutowanie twarde. Lutowanie łukowe: Łukiem elektrycznym elektrody węglowej, skierowanym na koniec pręta lutu, stapia się lut bez nadtopienia metalu rodzimego. Lutowie w obecności topnika ścieka do szczeliny. Jako lut używany jest stop miedziano-krzemowy w miejsce miedziano-cynkowego z uwagi na lotność cynku w wysokiej temp łuku. Lutowanie oporowe: oparte jest na wykorzystaniu ciepła Joule'a, wywiązującego się w wyniku przepływającego przez przedmiot prądu przemiennego z wtórnego uzwojenia transformatora. Lutownica ma kształt szczęk (kleszczy) zakończonych grafitowymi stykami, obejmującymi przedmiot lutowany. Po przygotowaniu przedmiotu do lutowania i zaciśnięciu go między stykami kleszczy, przepuszcza się prąd rzędu 500 do 1000A.

---