eko testy sciaga bez rysunkow, Ochrona środowiska, semestr 2


Testy ekotoksykologiczne- „bioeseje”- przeprowadzane przy załozeniu, ze organizm testowy reprezentuje reakcje szerokiego spektrum organizmow. Kryteria przydatności do testow: 1.wynik testu musi mowic coa na temat ryzyka ekologicznego; 2.mozliwosc ekstrapolacji wynikow na inne organizmy i cale ekosystemy; 3.wystarczajaca wrazliwosc na skażenia; 4.satysfakcjonująca precyzja; 5.prostota i mozliwosc standaryzacji; 6.powtarzalnosc wynikow. Rodzaje testow ekotoksykologicznych: ostre- czas ekspozycji na tyle krótki, aby nie odżywiane organizmy nie wykazywały objawów chorobowych; subchroniczne- dłuższe niż ostre, ale nie przekraczajace 1/3 okresu przedreprodukcyjnego; chroniczne- dluzsze niż subchroniczne (często wymaga się, aby test chroniczny obejmowal przynajmniej caly okres przedprodukcyjny i czesc okresu reprodukcyjnego; lepiej- dluzej niż cale zycie osobnika).

Testy mikrobiologiczne: zalety i przyklady. Zalety- znaczenie funkcjonalne, łatwość hodowli, szybkość odpowiedzi. Przyklady: *tempo wzrostu (biomasa lub liczba komórek); *aktywnosc enzymatyczna (np.reduktaza azotanowa, ATPaza, dehydrogenazy); *stężenie ATP (niezadowalajaca czulosc); *luminescencja- test Microtox: Vibrio fisheri (Photobacterium phosphoreum); *respiracja i mikrokalorymetria.

Testy na zwierzetach wodnych: *słonaczek (Artemia salina) i kilka gat.rotifera- standardowe, komercyjne testy (ToxKit)-> test ostry. *rozwielitki (Daphnia sp.): test ostry (OECD- 24 h; EPA- 48 h), test chroniczny- reprodukcja (21dni). *małże i ślimaki- testy ostre i chroniczne; *ryby- testy ostre (4-7 dni) i chroniczne (30->250 dni, zaleznie od gatunku).

Testy na roslinach: *glony- standardowy test US EPA- AAP (Algal Assay Procedure Bottle test)- test ostry (dni)- Selenastrum, Chlorella, Anabaena, Microcystis. *Rzęsa wodna (lemna sp.)-test ostry (4-7 dni), możliwy tez chroniczny. *Rośliny lądowe- testy subchroniczne (>10 dni): kielkowanie nasion (trawa- Lolium sp., zboża, sałata, kapusta chińska, rzepa i inne), wzrost korzenia (rozne gatunki, j.w.); cykl zyciowy (Arabidopsis sp., Brassica sp.), fotosynteza (i respiracja).

Testy na zwierzetach lądowych: *Bezkręgowce- testy ostre i chroniczne: 1.zwierzeta glebowe i epigeiczne: dżdżownica (Eiseria foetida), ślimaki (Helix aspersa), roztocze, skoczogonki (Folsomia candida); 2.bezkregowce drapieżne („pożyteczne”): biegaczowate, biedronki, kusakowate, pluskwiaki, pająki; 3.parazytoidy („pozyteczne”): blonkówki, np.Aphidiidae, Lcheneumonidae i inne. 4.inne „pozyteczne”- pszczola miodna (apis mellifera). *ptaki: przepiórka, kaczka krzyżówka, *gryzonie: mysz, szczur.

Oddzialywanie substancji toksycznych na fenotyp i genotyp osobnika:

1.plastycznosc fenotypowa -> odwracalna aklimacja- mozliwosc roznego reagowania przez organizm na czynniki srodowiskowe w ramach jednego programu genetycznego.

2.Konwersja rozwojowa- uruchomienie w trakcie rozwoju osobniczego alternatywnego programu genetycznego 1+2= plastycznosc genotypowa.

3.Adaptacja: dobor kierunkowy (eliminacja osobnikow bardziej wrazliwych), dobor twardy.

Dostosowanie genotypow. Od czasu trwania ekspozycji na substancje toksyczna i frekwencje ekspozycji zalezy, co będzie preferowal dobór.

Ekotoksykologia zespołów:

- rzeplyw skazen w łańcuchu troficznym

1. spolczynnik biokoncentracji (BCF): BCF= Cn/Co

2.spolczynnik biomagnifikacji (BMF): BMF= Cn+1/Cn

AGP (Antibiotic Growth Promotors) dodawane do pasz zwierzat hodowlanych. 95% AGP zostaje wydalanych z przewodu pokarmowego. AGP dostaja się do srodowiska: *Do gleby- redukcja populacji bakterii - wzrost populacji grzybów- zmiany struktury fizycznej w glebie- blokowanie biogenów na nierozłożonej materii organicznej- spadek plonów. *Do wód powierzchniowych- redukcja populacji bakterii- wzrost populacji grzybów- spadek tempa dekompozycji materii organicznej- akumulacja materii organicznej- pogorszenie jakosci wody- wypłycanie zbiorników.

Negatywne skutki oddzialywania pasz (po przejsciu przez przewod pokarmowy zwierzat) na srodowisko.

Rodzaj oddziaływania

Skutki oddzialywania

Zmiany składu avifauny

Spadek różnorodności gatunkowej ptaków

Zmiany składy chemicznego roślin

Wzrost zawartosci w czesciach nadziemnych jonow potasu, chloru, azotu przewaga kationow jednowartosciowych nad dwuwartosciowymi

Spadek jakosci pastwisk

Akumulację materii organicznej w zbiornikach wodnych, zabagnienie łąk, sukcesję w kierunku roślinności bagiennej, bogatej w krzemionkę i nie nadającej się do koszenia, stąd jeden krok do wypalania (zamiast koszenia)

Spadek różnorodności gatunkowej

Zmniejszenie różnorodności gatunkowej roślin, masowe pojawianie się wysoko produktywnych gatunków nitrofilnych, w tym chwastów.

Bioakumulacja/ Biokoncentracja (woda)- proces, w którym calkowita ilosc substancji w organizmie zywym wzrasta w ciągu całego okresu jego zycia, ponieważ wchłanianie jest wieksze niż suma wydalania i degradacji.

Bioakumulacja zalezy od: stopnia biologicznego zwielokrotnienia (biomagnifikacji), dlugosci lancucha pokarmowego, gatunku zwierzecia, rodzaju substancji.

Biomagnifikacja- akumulacja zanieczyszczen w postaci pierwiastków i związków chemicznych w nastepujacych po sobie poziomach troficznych/ ogniwach lańcucha pokarmowego. Wspolczynnik biomagnifikacji (BMF). Wspolczynnik biokoncentracji (BCF). Okreslajac biomagnifikację podajemy stezenie danej substancji w kolejnym ogniwie lancucha oraz wyliczony współczynnik.

Testy ekotoksykologiczne- „bioeseje”- przeprowadzane przy załozeniu, ze organizm testowy reprezentuje reakcje szerokiego spektrum organizmow. Kryteria przydatności do testow: 1.wynik testu musi mowic coa na temat ryzyka ekologicznego; 2.mozliwosc ekstrapolacji wynikow na inne organizmy i cale ekosystemy; 3.wystarczajaca wrazliwosc na skażenia; 4.satysfakcjonująca precyzja; 5.prostota i mozliwosc standaryzacji; 6.powtarzalnosc wynikow. Rodzaje testow ekotoksykologicznych: ostre- czas ekspozycji na tyle krótki, aby nie odżywiane organizmy nie wykazywały objawów chorobowych; subchroniczne- dłuższe niż ostre, ale nie przekraczajace 1/3 okresu przedreprodukcyjnego; chroniczne- dluzsze niż subchroniczne (często wymaga się, aby test chroniczny obejmowal przynajmniej caly okres przedprodukcyjny i czesc okresu reprodukcyjnego; lepiej- dluzej niż cale zycie osobnika).

Testy mikrobiologiczne: zalety i przyklady. Zalety- znaczenie funkcjonalne, łatwość hodowli, szybkość odpowiedzi. Przyklady: *tempo wzrostu (biomasa lub liczba komórek); *aktywnosc enzymatyczna (np.reduktaza azotanowa, ATPaza, dehydrogenazy); *stężenie ATP (niezadowalajaca czulosc); *luminescencja- test Microtox: Vibrio fisheri (Photobacterium phosphoreum); *respiracja i mikrokalorymetria.

Testy na zwierzetach wodnych: *słonaczek (Artemia salina) i kilka gat.rotifera- standardowe, komercyjne testy (ToxKit)-> test ostry. *rozwielitki (Daphnia sp.): test ostry (OECD- 24 h; EPA- 48 h), test chroniczny- reprodukcja (21dni). *małże i ślimaki- testy ostre i chroniczne; *ryby- testy ostre (4-7 dni) i chroniczne (30->250 dni, zaleznie od gatunku).

Testy na roslinach: *glony- standardowy test US EPA- AAP (Algal Assay Procedure Bottle test)- test ostry (dni)- Selenastrum, Chlorella, Anabaena, Microcystis. *Rzęsa wodna (lemna sp.)-test ostry (4-7 dni), możliwy tez chroniczny. *Rośliny lądowe- testy subchroniczne (>10 dni): kielkowanie nasion (trawa- Lolium sp., zboża, sałata, kapusta chińska, rzepa i inne), wzrost korzenia (rozne gatunki, j.w.); cykl zyciowy (Arabidopsis sp., Brassica sp.), fotosynteza (i respiracja).

Testy na zwierzetach lądowych: *Bezkręgowce- testy ostre i chroniczne: 1.zwierzeta glebowe i epigeiczne: dżdżownica (Eiseria foetida), ślimaki (Helix aspersa), roztocze, skoczogonki (Folsomia candida); 2.bezkregowce drapieżne („pożyteczne”): biegaczowate, biedronki, kusakowate, pluskwiaki, pająki; 3.parazytoidy („pozyteczne”): blonkówki, np.Aphidiidae, Lcheneumonidae i inne. 4.inne „pozyteczne”- pszczola miodna (apis mellifera). *ptaki: przepiórka, kaczka krzyżówka, *gryzonie: mysz, szczur.

Oddzialywanie substancji toksycznych na fenotyp i genotyp osobnika:

1.plastycznosc fenotypowa -> odwracalna aklimacja- mozliwosc roznego reagowania przez organizm na czynniki srodowiskowe w ramach jednego programu genetycznego.

2.Konwersja rozwojowa- uruchomienie w trakcie rozwoju osobniczego alternatywnego programu genetycznego 1+2= plastycznosc genotypowa.

3.Adaptacja: dobor kierunkowy (eliminacja osobnikow bardziej wrazliwych), dobor twardy.

Dostosowanie genotypow. Od czasu trwania ekspozycji na substancje toksyczna i frekwencje ekspozycji zalezy, co będzie preferowal dobór.

Ekotoksykologia zespołów:

- rzeplyw skazen w łańcuchu troficznym

1. spolczynnik biokoncentracji (BCF): BCF= Cn/Co

2.spolczynnik biomagnifikacji (BMF): BMF= Cn+1/Cn

AGP (Antibiotic Growth Promotors) dodawane do pasz zwierzat hodowlanych. 95% AGP zostaje wydalanych z przewodu pokarmowego. AGP dostaja się do srodowiska: *Do gleby- redukcja populacji bakterii - wzrost populacji grzybów- zmiany struktury fizycznej w glebie- blokowanie biogenów na nierozłożonej materii organicznej- spadek plonów. *Do wód powierzchniowych- redukcja populacji bakterii- wzrost populacji grzybów- spadek tempa dekompozycji materii organicznej- akumulacja materii organicznej- pogorszenie jakosci wody- wypłycanie zbiorników.

Negatywne skutki oddzialywania pasz (po przejsciu przez przewod pokarmowy zwierzat) na srodowisko.

Rodzaj oddziaływania

Skutki oddzialywania

Zmiany składu avifauny

Spadek różnorodności gatunkowej ptaków

Zmiany składy chemicznego roślin

Wzrost zawartosci w czesciach nadziemnych jonow potasu, chloru, azotu przewaga kationow jednowartosciowych nad dwuwartosciowymi

Spadek jakosci pastwisk

Akumulację materii organicznej w zbiornikach wodnych, zabagnienie łąk, sukcesję w kierunku roślinności bagiennej, bogatej w krzemionkę i nie nadającej się do koszenia, stąd jeden krok do wypalania (zamiast koszenia)

Spadek różnorodności gatunkowej

Zmniejszenie różnorodności gatunkowej roślin, masowe pojawianie się wysoko produktywnych gatunków nitrofilnych, w tym chwastów.

Bioakumulacja/ Biokoncentracja (woda)- proces, w którym calkowita ilosc substancji w organizmie zywym wzrasta w ciągu całego okresu jego zycia, ponieważ wchłanianie jest wieksze niż suma wydalania i degradacji.

Bioakumulacja zalezy od: stopnia biologicznego zwielokrotnienia (biomagnifikacji), dlugosci lancucha pokarmowego, gatunku zwierzecia, rodzaju substancji.

Biomagnifikacja- akumulacja zanieczyszczen w postaci pierwiastków i związków chemicznych w nastepujacych po sobie poziomach troficznych/ ogniwach lańcucha pokarmowego. Wspolczynnik biomagnifikacji (BMF). Wspolczynnik biokoncentracji (BCF). Okreslajac biomagnifikację podajemy stezenie danej substancji w kolejnym ogniwie lancucha oraz wyliczony współczynnik.

Testy ekotoksykologiczne- „bioeseje”- przeprowadzane przy załozeniu, ze organizm testowy reprezentuje reakcje szerokiego spektrum organizmow. Kryteria przydatności do testow: 1.wynik testu musi mowic coa na temat ryzyka ekologicznego; 2.mozliwosc ekstrapolacji wynikow na inne organizmy i cale ekosystemy; 3.wystarczajaca wrazliwosc na skażenia; 4.satysfakcjonująca precyzja; 5.prostota i mozliwosc standaryzacji; 6.powtarzalnosc wynikow. Rodzaje testow ekotoksykologicznych: ostre- czas ekspozycji na tyle krótki, aby nie odżywiane organizmy nie wykazywały objawów chorobowych; subchroniczne- dłuższe niż ostre, ale nie przekraczajace 1/3 okresu przedreprodukcyjnego; chroniczne- dluzsze niż subchroniczne (często wymaga się, aby test chroniczny obejmowal przynajmniej caly okres przedprodukcyjny i czesc okresu reprodukcyjnego; lepiej- dluzej niż cale zycie osobnika).

Testy mikrobiologiczne: zalety i przyklady. Zalety- znaczenie funkcjonalne, łatwość hodowli, szybkość odpowiedzi. Przyklady: *tempo wzrostu (biomasa lub liczba komórek); *aktywnosc enzymatyczna (np.reduktaza azotanowa, ATPaza, dehydrogenazy); *stężenie ATP (niezadowalajaca czulosc); *luminescencja- test Microtox: Vibrio fisheri (Photobacterium phosphoreum); *respiracja i mikrokalorymetria.

Testy na zwierzetach wodnych: *słonaczek (Artemia salina) i kilka gat.rotifera- standardowe, komercyjne testy (ToxKit)-> test ostry. *rozwielitki (Daphnia sp.): test ostry (OECD- 24 h; EPA- 48 h), test chroniczny- reprodukcja (21dni). *małże i ślimaki- testy ostre i chroniczne; *ryby- testy ostre (4-7 dni) i chroniczne (30->250 dni, zaleznie od gatunku).

Testy na roslinach: *glony- standardowy test US EPA- AAP (Algal Assay Procedure Bottle test)- test ostry (dni)- Selenastrum, Chlorella, Anabaena, Microcystis. *Rzęsa wodna (lemna sp.)-test ostry (4-7 dni), możliwy tez chroniczny. *Rośliny lądowe- testy subchroniczne (>10 dni): kielkowanie nasion (trawa- Lolium sp., zboża, sałata, kapusta chińska, rzepa i inne), wzrost korzenia (rozne gatunki, j.w.); cykl zyciowy (Arabidopsis sp., Brassica sp.), fotosynteza (i respiracja).

Testy na zwierzetach lądowych: *Bezkręgowce- testy ostre i chroniczne: 1.zwierzeta glebowe i epigeiczne: dżdżownica (Eiseria foetida), ślimaki (Helix aspersa), roztocze, skoczogonki (Folsomia candida); 2.bezkregowce drapieżne („pożyteczne”): biegaczowate, biedronki, kusakowate, pluskwiaki, pająki; 3.parazytoidy („pozyteczne”): blonkówki, np.Aphidiidae, Lcheneumonidae i inne. 4.inne „pozyteczne”- pszczola miodna (apis mellifera). *ptaki: przepiórka, kaczka krzyżówka, *gryzonie: mysz, szczur.

Oddzialywanie substancji toksycznych na fenotyp i genotyp osobnika:

1.plastycznosc fenotypowa -> odwracalna aklimacja- mozliwosc roznego reagowania przez organizm na czynniki srodowiskowe w ramach jednego programu genetycznego.

2.Konwersja rozwojowa- uruchomienie w trakcie rozwoju osobniczego alternatywnego programu genetycznego 1+2= plastycznosc genotypowa.

3.Adaptacja: dobor kierunkowy (eliminacja osobnikow bardziej wrazliwych), dobor twardy.

Dostosowanie genotypow. Od czasu trwania ekspozycji na substancje toksyczna i frekwencje ekspozycji zalezy, co będzie preferowal dobór.

Ekotoksykologia zespołów:

- rzeplyw skazen w łańcuchu troficznym

1. spolczynnik biokoncentracji (BCF): BCF= Cn/Co

2.spolczynnik biomagnifikacji (BMF): BMF= Cn+1/Cn

AGP (Antibiotic Growth Promotors) dodawane do pasz zwierzat hodowlanych. 95% AGP zostaje wydalanych z przewodu pokarmowego. AGP dostaja się do srodowiska: *Do gleby- redukcja populacji bakterii - wzrost populacji grzybów- zmiany struktury fizycznej w glebie- blokowanie biogenów na nierozłożonej materii organicznej- spadek plonów. *Do wód powierzchniowych- redukcja populacji bakterii- wzrost populacji grzybów- spadek tempa dekompozycji materii organicznej- akumulacja materii organicznej- pogorszenie jakosci wody- wypłycanie zbiorników.

Negatywne skutki oddzialywania pasz (po przejsciu przez przewod pokarmowy zwierzat) na srodowisko.

Rodzaj oddziaływania

Skutki oddzialywania

Zmiany składu avifauny

Spadek różnorodności gatunkowej ptaków

Zmiany składy chemicznego roślin

Wzrost zawartosci w czesciach nadziemnych jonow potasu, chloru, azotu przewaga kationow jednowartosciowych nad dwuwartosciowymi

Spadek jakosci pastwisk

Akumulację materii organicznej w zbiornikach wodnych, zabagnienie łąk, sukcesję w kierunku roślinności bagiennej, bogatej w krzemionkę i nie nadającej się do koszenia, stąd jeden krok do wypalania (zamiast koszenia)

Spadek różnorodności gatunkowej

Zmniejszenie różnorodności gatunkowej roślin, masowe pojawianie się wysoko produktywnych gatunków nitrofilnych, w tym chwastów.

Bioakumulacja/ Biokoncentracja (woda)- proces, w którym calkowita ilosc substancji w organizmie zywym wzrasta w ciągu całego okresu jego zycia, ponieważ wchłanianie jest wieksze niż suma wydalania i degradacji.

Bioakumulacja zalezy od: stopnia biologicznego zwielokrotnienia (biomagnifikacji), dlugosci lancucha pokarmowego, gatunku zwierzecia, rodzaju substancji.

Biomagnifikacja- akumulacja zanieczyszczen w postaci pierwiastków i związków chemicznych w nastepujacych po sobie poziomach troficznych/ ogniwach lańcucha pokarmowego. Wspolczynnik biomagnifikacji (BMF). Wspolczynnik biokoncentracji (BCF). Okreslajac biomagnifikację podajemy stezenie danej substancji w kolejnym ogniwie lancucha oraz wyliczony współczynnik.



Wyszukiwarka