8 maja 2008r.

WYKŁAD 9

RODZAJE ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA DŁUG

Osobista

1. Nieograniczona

• Całym majątkiem obecnym i przyszłym

• Wg wyboru wierzyciela, co do przedmiotów majątkowych i przymusowej realizacji

• Przy zbiegu wierzycieli - stosunkowo do wysokości wierzytelności

2. Ograniczona

• Do wyodrębnionej masy majątkowej (np.art.1030k.c.)

• Do wysokości ograniczonej liczbowo (np.167km)

Rzeczowa

• Gwarancję zaspokojenia stanowi oznaczony przedmiot majątkowy

• Prawo skuteczne

„erga omnes”

• Pierwszeństwo zaspokojenia

• Zastaw

• Hipoteka

• Hipoteka morska (zastaw na statku)

TYPY(REŻIMY) ODPOWIEDZIALNOŚCI

Deliktowa

(ex delicto)

art.415 kc i nast.

Kontraktowa

(ex contractu)

art.471 i następne

„Gwarancyjna”

art.822 i następne

Odpowiedzialność deliktowa = z tytułu czynów niedozwolonych

• Szkoda wyrządzona niezależnie od istniejącego między osobami stosunku prawnego;

• Wyrządzenie szkody rodzi stosunek zobowiązaniowy, jako stosunek samoistny;

• Przedmiot świadczenia - odszkodowanie

Odpowiedzialność kontraktowa (z umowy)

• Szkoda wyrządzona przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika;

• Odszkodowanie zastępuje główne świadczenie lub je uzupełnia

• Np. krawcowa szyje nową sukienkę lub/i wypłaca nam odszkodowanie

Odpowiedzialność „gwarancyjna”

• W drodze umowy jedna osoba zobowiązuje się do świadczenia odszkodowawczego z tytułu szkody, którą wyrządzi kontrahentowi ona sama, osoba trzecia lub zajście jakiegoś zdarzenia

• Głównym świadczeniem jest świadczenie odszkodowawcze

• Np. umowy ubezpieczenia

NAPRAWIENIE SZKODY

Szkoda

-Uszczerbek u sferze interesów

-Szkoda na mieniu

• Majątkowa

-Szkoda na osobie

• Niemajątkowa-określana jako krzywda

• Majątkowa

Szkoda w dwóch znaczeniach

• Wąskim sensu stricte -uszczerbek w majątku

• Szerokim sensu largo -uszczerbek niemajątkowy, strata moralna

ZASADA PEŁNEGO ODSZKODOWANIA

Szkoda majątkowa

Szkoda rzeczywista

(damnum emergens)

• Strata w mieniu;

• Poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas

Utrata korzyści

(lucrum cessans)

• Utrata korzyści, jakie poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono;

• Poszkodowany nie staje się bogatszy, chociaż mógł liczyć na wzbogacenie

Przykłady utraty korzyści

Np. Uszkodzenie samochodu wykorzystywanego do działalności gospodarczej - tak

Uszkodzenie samochodu i w konsekwencji rezygnacja z wycieczki - nie

Przedłużający się remont restauracji i utrata korzyści przez właściciela - tak

Szkody na osobie- szkody majątkowe

• Uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia- pokrycie wszelkich kosztów(leczenie, rehabilitacja, regeneracja organizmu, aparaty, protezy, itp., koszty przyuczenia do nowego zawodu, utracony zarobek)

• Śmierć - zwrot kosztów leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł, odszkodowanie członkom rodziny za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej

• Renta

1. Dla poszkodowanego

• Utrata całkowitej lub częściowej zdolności do pracy zarobkowej

• Zwiększenie potrzeb lub zmniejszenie widoków na przyszłość

• Dla bliskich zmarłego

• Odszkodowanie typu alimentacyjnego na rzecz osób, które otrzymywały środki utrzymania i wychowania(obowiązek alimentacyjny)

• Inne osoby bliskie,na rzecz których łożono dobrowolnie

1. Kapitalizacja renty

• Zamiast renty jednorazowe odszkodowanie-na żądanie-z ważnych powodów




Szkody na osobie- szkody niemajątkowe

Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę

• Uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia

• Pozbawienie wolności. Skłonienie do poddania się czynowi nierządnemu

• Umyślnego naruszenia dóbr osobistych

USTALENIE WYSOKOŚCI ODSZKODOWANIA

• Obowiązuje zasada pełnego wyrównania szkody

• Wyjątki:

-  adekwatny związek przyczynowy (za źle wykonaną naprawę samochodu odpowiada właściciel warsztatu a za szkody związane z wypadkiem sprawca/ ubezpieczyciel)

-  wola stron - umowne ograniczenie wysokości odszkodowania

-  ustawa reguluje wysokość odszkodowania (np. kodeks morski)

-  miarkowanie wysokości odszkodowania ze wzgl. na stan majątkowy (art.440)=ius moderandi

-  przyczynienie się poszkodowanego do szkody

CZYNY NIEDOZWOLONE - przesłanki odpowiedzialności

WARUNKI POWSTANIA OBOWIĄZKU NAPRAWIENIA SZKODY

1. Szkoda - uszczerbek w dobrach majątkowych lub niemajątkowych

2. Okoliczność wyrządzająca szkodę - działanie ludzkie lub zdarzenia, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy

3. Związek przyczynowy między szkodą i okolicznością wyrządzającą szkodę

4. Odpowiada tylko za typowe następstwo szkody

Związek przyczynowy




ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI DELIKTOWEJ

• Zasada winy

• Zasada ryzyka - odpowiedzialność za sam skutek, np. odpowiedzialność za podwładnego

• Zasada słuszności - wyjątkowa sytuacja obciążenia odpowiedzialnością ze względu na zasady współżycia społecznego

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WŁASNE CZYNY

• Podstawowa formuła:

,”kto z winy swej wyrządzi drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia” - art.415

• Odpowiedzialność za działanie i zaniechanie

• Odpowiedzialność osoby fizycznej i prawnej (szkoda wyrządzona przez organ tej osoby)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA RUCH PRZEDSIĘBIORSTWA

• Art.435

• Za szkodę wyrządzoną przez ruch przedsiębiorstw funkcjonujących za pomocą sił przyrody (np. kopalnie)

• Odpowiedzialna jest osoba prowadząca przedsiębiorstwo na własny rachunek(właściciel, posiadacz samoistny, zależny, nie-dzierżyciel)

• Szkoda wyrządzona komukolwiek(osoby postronne, osoby związane z przedsiębiorstwem)

• Nie podlega wyłączeniu na podstawie umowy

• Nie można wyłączyć lub ograniczyć tej odpowiedzialności w drodze umowy

OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE ODPOWIEDZIALNOŚĆ Z 435 KC(PRZESŁANKI EGZONERACYJNE)

• Siła wyższa- zdarzenie nadzwyczajne, zewnętrzne, niemożliwe do zapobieżenia

• Wyłączna wina poszkodowanego- brak należytej staranności i uwagi

• Wyłączna wina osoby trzeciej, za którą prowadzący przedsiębiorstwo nie odpowiada

ZASADA RYZYKA- odpowiada za ruch przedsiębiorstwa- 435 kc

Odpowiedzialność zaostrzona za szkodę wyrządzoną przez ruch przedsiębiorstw i zakładów, wprawionych w ruch za pomocą sił przyrody- gaz, elektryczność, paliwa(fabryki, kopalnie, huty)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA RUCH MECHANICZNYCH ŚRODKÓW KOMUNIKACJI

• Zasada ryzyka - nie określa się winy

• Mechaniczne środki komunikacji - poruszane za pomocą sił przyrody (np. samochody)

• Podmiot odpowiedzialny - samoistny posiadacz pojazdu lub posiadacz zależny

---